Werk aan de kerk Frans Kegels Restauratie klokkenstoel Oude Victorkerk in Batenburg

In de Oude Victorkerk in Batenburg bevindt zich een klok die werd gegoten door Henricus Meurs (1600). Stichting Monumentenwacht constateerde dat de historische klokkenstoel is aangetast door de bonte knaagkever. Nader onderzoek toonde aan dat ingrijpen op korte termijn noodzakelijk was, want de bonte knaagkever had zich op diverse plaatsen genesteld in de kern van het eikenhout waarin hij eitjes legt. Van daaruit maakt de larve van de kever verdere boorgaten in het hout. Daarom werd er afgelopen najaar direct een behandeling uitgevoerd en een herstelplan opgesteld.

Het onderste deel van de klokkenstoel is dusdanig aangetast dat dit vervangen moest worden. Dit betreft het raamwerk dat op de vloer is gesitueerd.

Restaurateur Van Tienen Aannemersbedrijf uit Nijmegen heeft nog houtherstel via een epoxytechniek overwogen, maar de schade was te groot. Daarom zijn de eikenhouten balken vervangen door nieuwe exemplaren met de originele details en vorm. Ook de verbindingen zijn zoveel mogelijk op de oorspronkelijke wijze hersteld.

Bij de uitvoering kwamen nog enkele uitdagingen naar voren. De balken hadden een bijzonder grote afmeting en waren zo zwaar dat de galmborden tijdelijk uit de toren moesten worden verwijderd om de nieuwe balken erin te hijsen. Aangezien de grote boom aan de voorzijde van de toren daarvoor in de weg stond, moest dit door een van de galmgaten aan de achterzijde gebeuren.

Daarna moest de klok uit de klokkenstoel worden opgehesen en werd er een onderstempeling aangebracht om deze op hoogte te houden zodat de onderconstructie vrijkwam. De constructie werd daarna gestabiliseerd om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Zo konden de desbetreffende onderdelen worden weggenomen waarbij het van belang was de verbindingen zorgvuldig los te maken zodat er geen beschadigingen zouden optreden.

Pen-en-gatverbindingen

Na het op positie brengen van de nieuwe houten onderconstructie werden ook de nieuwe diagonalen aangebracht en werden de verbindingen met de diagonalen en de staanders gemaakt. De verbindingen

De Oude Victorkerk in Batenburg is een rijksmonument en van oorsprong een zaalkerkje. In de dertiende eeuw werd het kerkgebouw uitgebreid met een westelijke ingangspartij met dichtgezette spitsboogvensters. Aan de oostkant werd de kerk toen uitgebreid met een gotisch koor en een uitbouw voor de sacristie. De twee zijbeuken, de noorderzijkapel en de inpandige toren stammen uit het begin van de zestiende eeuw. In 1714 werd tegen de zuidbeuk werden uitgevoerd met een gesloten pen­en­gatverbinding conform de originele constructie. Het uitvoeren van de pen­en­gatverbindingen moet zorgvuldig gebeuren want daarmee wordt een goede krachtoverdracht in de verbindingen gewaarborgd. Voor het borgen van de verbindingen werden houten toognagels gebruikt. Deze zijn taps van vorm, zodat zij zichzelf inklemmen. Op deze manier is de klokkenstoel hopelijk weer voor eeuwen hersteld. nog een portaaltje gebouwd. In de negentiende eeuw werd het westelijke deel van de kerk van de rest gescheiden en heringericht. In de kerktoren bevindt zich een historische klokkenstoel uit 1758.

De naam en leeftijd van de maker van de oorspronkelijke klokkenstoel zijn gegrift in een plank die nu in de entree hangt, voorzien van de volgende tekst: “Anno Jacobus de Bont 1758 / heeft dese stoel gemackt out 19 jare.“