32
ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ
12.02.2020
Μπορώ να είμαι φίλος με το έφηβο παιδί μου; ΤΗΣ MAΡΙΑΝΝΑΣ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΥ
Ο
Η Μαριάννα Κουμαριανού είναι παιδαγωγός και συγγραφέας. Θα τη βρείτε στο mkoumarianos@gmail.com.
χι βέβαια! Δεν μπορώ να είμαι φίλος του έφηβου παιδιού μου… Όχι λόγω ανικανότητας, αλλά λόγω ανάγκης! Η εφηβεία είναι η στιγμή που το παιδί ξεκινάει να μπαίνει στο τερέν της ζωής. Οι άνθρωποι που το περιβάλλουν παύουν σταδιακά να είναι οι (προ)επιλογές των γονιών του και του σχολείου. Ξεκινούν οι πρώτες απόπειρές του να δημιουργήσει τον δικό του κύκλο. Να δει και να διαλέξει τους φίλους του, το κομμάτι της κοινωνίας στο οποίο θέλει να ανήκει, που έχει σημασία για αυτόν και από το οποίο θα αντλεί την ικανοποίηση ότι είναι σημαντικός για μια ομάδα. Οπότε, ένας γονιός, ΟΧΙ, δεν πρέπει να κατέχει θέση φίλου. Ένας γονιός έχει ένα πολύ πιο σπουδαίο έργο να επιτελέσει. Και αυτό είναι το να δείχνει και να αποδέχεται. Να αποδέχεται με νηφαλιότητα τις προσπάθειες του παιδιού του να βγει στον κόσμο. Θέλει πολύ κουράγιο να βλέπεις την (συχνή) «ατσουμπαλοσύνη» με την οποία δοκιμάζει το καθετί και από ό,τι κάνει να διαλέγεις το εξής ένα σημαντικό σημείο να τον «συμβουλεύσεις». Θέλει πολλή ανοιχτότητα από τον ενήλικα ώστε το έφηβο παιδί να μπορέσει να του επικοινωνήσει κομμάτια της πραγματικότητάς του και πολύ λεπτό και προσεκτικό χειρισμό ώστε να μπορέσει να του εκμαιεύσει τα σημαντικά, εκείνα
για τα οποία χρειάζεται καθοδήγηση. Θυμάμαι τον γιο μου, όταν ξεκίνησε να κάνει σκέιτ και να κυκλοφορεί «αδέσποτος» στην περιοχή. Τι συμβουλή να δώσεις; Ποια είναι η ανάγκη ή ποια είναι η άγνοια που μπορεί να έχει; Ένα «πρόσεχε!» ή «να προσέχεις!» δε σημαίνει τίποτα, δεν μεταφράζεται ούτε εξηγεί το ποια είναι η σωστή συμπεριφορά. Εκείνη την περίοδο ενθουσιαζόταν με τα κατορθώματά του. Έβρισκα ευκαιρία να τον ρωτάω και να του ζητάω να μοιραστεί μαζί μου τις εμπειρίες του, μέχρι που −μέσα σε όλα− μου έδειξε ένα βιντεάκι για το πώς κυκλοφορεί… Ομολογώ ότι έπαθα σοκ από την τόλμη που έδειχνε, κατεβαίνοντας με φόρα με το σκέιτ πάνω στη διπλή διαγράμμιση του δρόμου. Όμως το πώς ένιωθα εγώ δεν είχε καμία αξία μπροστά στον κίνδυνο στον οποίο έθετε τον εαυτό του και τη ζωή του. Και αυτό ήταν αυτό που έπρεπε να αντιμετωπίσω. Σε τέτοιες περιπτώσεις, λοιπόν, ο γιος μου (και κάθε παιδί) δε χρειάζεται έναν φίλο. Χρειάζεται έναν ενήλικα που με σοβαρότητα και σεβασμό θα του δώσει ένα δυο κριτήρια και επιχειρήματα σχετικά με αυτό που κάνει. Αν αυτά το παιδί τα εισπράξει με τρόπο σαφή και ήπιο, τότε δε θα έχει κανέναν λόγο να αντισταθεί και θα αλλάξει τη συμπεριφορά του, γιατί πολύ απλά θα καταλάβει το συμφέρον του. Κάθε έφηβος θέλει να ρισκάρει. Έχει μια αίσθηση παντοδυναμίας που τον κυριεύει και τον γεμίζει. Θέλει να ζήσει τη ζωή του με ένταση. Στα άκρα. Ποιος από εμάς, άλλωστε,
δεν πέρασε αυτό το στάδιο; Όμως η άγνοια σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό μπορεί να αποβούν μοιραία… Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά αυτής της ηλικίας να καταλάβουν ότι πρέπει να παίρνουν τα ρίσκα τους κάτω από συνθήκες που μπορούν να ελέγχουν. Ότι κάθε ρίσκο αξίζει, αρκεί μέσα σε αυτό να υπάρχει ο σεβασμός προς τον εαυτό αλλά και προς τους άλλους. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι να «κόψουμε» τα παιδιά από αυτά που θέλουν να δοκιμάσουν (και προφανώς όχι να τους μεταδίδουμε τους δικούς μας φόβους), αλλά να τους δείξουμε τον δρόμο να δοκιμάζουν με τον λιγότερο επικίνδυνο τρόπο. Ο γιος μου συνεχίζει να κάνει σκέιτ και μάλιστα μαθαίνει και άλλους πώς να το χρησιμοποιούν. Λίγο καιρό μετά τη συζήτησή μας, μια μέρα, χωρίς να το αντιληφθεί, τον είδα να κατεβαίνει (ξανά) τον ίδιο δρόμο που μου είχε δείξει στο βιντεάκι του. Ομολογώ ότι κοιτώντας άκουγα και την καρδιά μου να χτυπάει. Αυτή τη φορά, όμως, έβλεπα ένα παιδί που φρόντιζε και πήγαινε με σύνεση, σεβόμενος τον εαυτό του, αλλά και τους οδηγούς. Κάθε γονιός οφείλει να στέκεται καταρχάς ως γονιός στο παιδί του. Οφείλει να παρατηρεί με όλες τις αισθήσεις ανοιχτές και να του δίνει κριτήρια. Κάποτε έρχεται η ώρα που το παιδί «φεύγει». Ο γονιός είναι αυτός που, στο ταξίδι που ξεκινάει, οφείλει να του έχει δώσει τα εφόδια και να οξύνει τα αισθητήρια, την αντίληψη και την κρίση του. Και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο έργο που καλείται να επιτελέσει!
