Thermiek 2009 3

jaargang 4 6 • na j a a r 2 0 0 9

d rie maand e l ijk s tijd schrif t van d e af d e l ing z we e f vl ie g e n van d e k onink l ijk e ne d e rl and se ve re nig ing voor lu chtvaart

thermiek

Klik! Stuur op naar info@thermiek fotowedstrijd.nl Directe presentatie ingezonden foto’s

Sluiting 1 november 2009

3-09

Grüne Post tussen wal en schip Pagina 32 Pagina 12 NK Kunstzweefvliegen 2009 1st US Libelle Gathering Pagina 8 Pagina 26 Tot ziens EZT-er, welkom KNVvL CAMO

A Adreswijzigingen Adreswijzigingen moeten worden doorgegeven aan de KNVvL in Den Haag,

wegwijzer

wanneer u lid bent met vermelding van het lidmaatschapsnummer.

Zie: Leden en abonnementenadministratie.

Afdeling Zweefvliegen KNVvL, Secretariaat Postbus 618

6800 AP Arnhem bezoekadres:

Papendallaan 50, 6816 VD Arnhem.

Telefonisch bereikbaar op

werkdagen van 10 - 12 uur T: (026) 351 45 15

F: (026) 351 04 46

E: knvvlsz@xs4all.nl

www.zweefportaal.nl

Hoofd Bureau Afdeling Zweefvliegen: B. Pelt

Afdeling Zweefvliegen KNVvL, Bestuur

Voorzitter, Cie. medische Zaken, Internationale vertegenwoordiging R.J. Jungblut

Achterstraat 12

6846 AB Arnhem

T: (026) 446 57 75

E: robert.jungblut@ panalpina.nl

Cie. Instructie en veiligheid J.H. den Besten

Rietgorsmeen 69

3844 ZM Harderwijk T: (0314) 41 43 84

E: hans.denbesten@zonnet.nl Financiën,

Cie. Verzekeringszaken D.R. Corporaal

Korenbloem 12

9104 HX Damwoude T: (0511) 42 36 97

E: dirk.corporaal@home.nl

Cie. Luchtruimstructuur en Radiogebruik

F.A. van Haaff

Bornsestraat 59

7556 BA Hengelo

T: (074) 242 37 74

E: fransois@edpnet.nl

Cie. Wedstrijd & Selectie

Cie. Kunstzweefvliegen, Cie. Sportzaken, Subcie. Zweef-

vliegen, Landelijke website B. Hiemstra

Boereweide 28

8431 PM Oosterwolde

Cie. Medische Zaken Brevetkosten

Mw M.C.J. Osinga-Meek, arts

Voor betalingen van brevet-

Prof. Eijkmanstraat 17

ten, insignes en oorkondes

7415 EK Deventer

uitsluitend girorekening

T: (0570) 623139

28.24.34 t.n.v. KNVvL,

F: (0570) 625888

Brevetadministratie

E: osinga98@daxis.nl

zweefvliegen te Arnhem.

Cie. voor Sportzaken

€ 10, Zilveren brevet € 17,

Subcie. zweefvliegen

Gouden brevet € 17,

Ir. K.P. Termaat

Gouden + diamantenbrevet

Eernewoudeweg 26

€ 17, FAI 1000 km diploma:

6835 JG Arnhem

gratis, B-insigne € 6,

T: (026) 327 24 61

C-insigne € 6,

E: kpt9@wxs.nl

Zilveren insigne € 8,

M: (06) 524 83 190

Cie. Technische Zaken

Echt gouden insigne:

R.J.M. Kleijn

kosten op aanvraag.

Futenhorst 51

Tegelijk met de aanmelding

5361 SE Grave

van het brevet dienen de

T: (0486) 46 10 85

brevetkosten te worden

M: 06 232 077 00

voldaan, uitsluitend op

E: rob.kleijn@wxs.nl

bovenstaand gironummer.

E: benhiem@planet.nl

Cie. Terreinen

brevet en/of insigne.

Vacature

C

Cie. Verzekeringszaken

CAMO KNVvL

S.C. Gooszen

Continuing Airworthiness

De Meente 6

Management Organisation

3823 GR Amersfoort

Accountable Manager

T: (020) 594 98 36 (dag)

H.J.W. van Leeuwen

’s avonds tot 22 uur:

Livingstonestraat 35

T/F: (033) 456 09 81

7532 CJ Enschede

Cie. Technische Zaken, Inspectie Instituut,

Accountable Manager CAMO H.J.W. van Leeuwen

Livingstonestraat 35

E: sibout.gooszen@planet.nl

T: (053) 461 42 15

E: hjw.van.leeuwen@wxs.nl H.M. van Putten Da Costastraat 9 2321 AJ Leiden T: (071) 576 53 20

Cie. Wedstrijd en Selectie

Coördinator Continuing

J.H. van der Linden

Airworthiness

Buitenwalevest 11

F.A. Beemster

3311 AD Dordrecht

Leusdenhof 21

T: (078) 613 64 11

1108 CR Amsterdam

E: haroldlinden@

T: (020) 691 48 13

kpn-officedsl.nl

Coördinator Inspectie

E

Instituut

European Gliding Union

H.J.W. Huiskes

C. de Leeuw

Dorpergaarden 16

Merwedestraat 16

7582 HV Losser

7555 WZ Hengelo

T: (053) 536 04 75

T: (074) 277 44 37

M: (06) 218 728 55

E: chdeleeuw@planet.nl

E: hjwhuiskes@home.nl Examen secretariaat Clubsecretariaten en

voor zweefvliegen

buitenlandse aeroclubs

Mw P. Dijkstra-Adriaansen

zie voorlaatste pagina

Melis Blecklaan 61

van deze Thermiek

4634 VX Woensdrecht T: (0164) 61 35 29

Commissies secretariaten

Kosten instructeursexamen:

Cie. ‘t Breukstukje

Theoretisch gedeelte € 16

Ir. T. Salverda

per ingeschreven vak.

A. v. Scheltemaplein 41

Praktisch gedeelte € 57.

2624 PG Delft

Examenvragen te verkrijgen

T: (015) 261 67 32

via internet. Vanaf 2e

E: t.salverda@hetnet.nl

pagina op de site van ZVC Volkel: www.zvcvolkel.nl/

B FAI Sportbrevet- en recordadministratie Mw P. Dijkstra-Adriaansen p/a (zie adres Secretariaat Zweefvliegen) T: (0164) 61 35 29

2

examens

M.W. Smit

F

Valeriaanstraat 84

FAI

3765 ER Soest

Féderation Aéronautique

T: (035) 5880381

Internationale (FAI)

E: martin.smit@casema.nl

Avenue Mon Repos, CH-1005 Lausanne (CH)

Cie. Kunstzweefvliegen

T: 0041 (0)4121 345 1070

S.C. Miedema

F: 0041 (0)4121 345 1077

Boterbloem 32

I: www.fai.org

6721 RC Bennekom T: (0318) 41 88 23

Formulieren

E: s.cmiedema@freeler.nl

Zie voor FAI Sportbrevetten op www.zweefportaal.nl.

E: hmvanputten@planet.nl Cie. Luchtruimstructuur

Technici: zie voor formu-

en Radiogebruik

lieren voor examens,

H.J. Wijnbergen

verlengen/aanvragen van

Soetendaalseweg 89b

bevoegdheden e.d. onder:

3036 EM Rotterdam

Inspectie V&W.

T: 06 10890425 E: h.j.wijnbergen@lvnl.nl I: www.luchtruim.info

7582 HV Losser T: (053) 536 04 75 E: hjwhuiskes@home.nl Kwaliteitsinspecteur P. de Rijk T: (0527) 61 36 10 R. Diepeveen T: (0402) 53 31 05 J.H.L. Tromp A.H. Voortman T: (0548) 61 81 94 W.B. Oude Vrielink T: (0161) 22 27 48

Voor spoedgevallen

Deze vragenlijst dient zo

Stichting Historisch

T: (06) 222 37 555

spoedig mogelijk en uiter-

Zweefvliegarchief

Openingstijden: ma t/m do

lijk binnen 30 dagen te

W. Janssen Groesbeek

van 8.00 tot 16.30 uur,

worden geretourneerd naar:

Koninginneweg 21

vr van 8.00 tot 14.30 uur

Onderzoeksraad voor

1217 KR Hilversum

veiligheid (OvV),

T: (035) 621 76 76

NOTAM’s op Internet

Postbus 95404

o.a. via www.vnv-dalpa.nl

2509 CK Den Haag

T

of direct https://www.

T: (070) 333 70 00

Tarieven Inspectie V&W

notams.jcs.mil

(tijdens kantooruren)

Aanvraag en verlenging

F: (070) 333 70 78

Tarieven op website www.

P

K KNVvL Algemeen Houttuinlaan 16a 3447 GM Woerden F: (0348) 43 70 67 I: www.knvvl.nl KEI (KNVvL Examineringsinstituut) Houttuinlaan 16a 3447 GM Woerden T: (0348) 43 70 60 I: www.brevet.aero

thermiek 3-09 Informeer je via internet!

divisieluchtvaart.nl onder:

Publicaties

Een ongeval of incident

VFR Gids Nederland,

meld je in het buitenland

Wijzigingslijsten

aan de onderzoeksautori-

Terlet

Abonn. 1e jaar (€ 170,

teiten van het betreffende

(zie Nationaal Zweefvlieg-

vervolgabonnement € 65)

land, eventueel via de

Centrum Terlet)

AIC-B, Mededelingen aan

plaatselijke politie. Daar-

Nederlandse Luchtvarenden

naast dien je het voorval

Thermiek

en Eigenaren van Lucht-

aan de OvV te melden.

Zweefvliegmagazine

uitvoering-regelgeving.

Internet, niet meer weg te denken. Voor je meteo, je vluchtvoorbereiding, het laatste nieuws van je club. Bezoek ook regelmatig de websites van de Afdeling Zweefvliegen en de KNVvL. Op www.zweefportaal.nl vind je zweefvliegnieuws, links naar clubs en commissies, info over opleiding, GPL, sportbrevetten, evenementen, wedstrijden, zweefvliegfilmpjes op YouTube en nog veel meer. Ook een discussieforum rond belangrijke topics.

Redacteur: Frits Snijder

vaartuigen

F: (0348) 43 70 67

E: hjw.van.leeuwen@wxs.nl

7532 CJ Enschede

Dorpergaarden 16

T: (0348) 43 70 60

T: (053) 461 42 15

Veiligheid

H.J.W. Huiskes

Secretariaat

Duidelijk vermelden welk

Cie. Instructie en

Landelijk coördinator

T: (0297) 56 20 95

Gouden insigne € 8,

T: (0516) 51 37 24

Inspectie Instituut

M: (06) 218 728 55

B-brevet € 10, C-brevet

E: beemster.f@planet.nl

I

2

Wegwijzer

4

Voorzitter

6

Fotowedstrijd

8

Libelle Gathering 2009 in VS

12

NK Kunstzweefvliegen 2009

16

Nationale Juniorenwedstrijd 2009

18

Wedstrijduitslagen, Selecties 2010

19

Succes met ‘Yankee X-ray’

20

Internationale kampioenschappen

23

Glider Pilot Shop

24

Gedenkwaardig

Abonn. 1e jaar € 70,

Behalve aan de OvV dienen

E: knvvlth@xs4all.nl

vervolgabonnement € 30)

ongevallen en incidenten

Overige contactgegevens

Luchtvaartkaart

ook aan de Inspectie Ver-

zie colofon pagina 3

The Netherlands

keer en Waterstaat, Divisie

ICAO, 1:500.000, 12e editie,

Luchtvaart, gemeld te wor-

V

versie 2007,

den. Zie hiervoor de AIC-B

Verkeer & Waterstaat

gevouwen €17

05/02, ‘Melden van lucht-

(+ €5 verzendkosten),

vaartvoorvallen aan de

V&W Luchtvaart

niet gevouwen €17

Minister van Verkeer en

Directie Luchtvaartbeleid

(+ E11 verzendkosten),

Waterstaat’. Deze AIC-B,

Postbus 90771

geplastificeerd €26

uitgegeven door de Lucht-

2509 LT Den Haag

(+ €11 verzendkosten).

verkeersleiding Nederland,

Bezoekadres:

Alle produkten ook digitaal

afdeling AIS, is algemeen

Plesmanweg 1-6

verkrijgbaar op CD-Rom,

van aard en daarom voor

2597 JG Den Haag

1e aanschaf €100,

de zweefvlieger slechts

T: (070) 456 30 00

abonnement €50.

gedeeltelijk relevant.

F: (070) 351 60 69

26

KNVvL CAMO

Postbus 43520

Air traffic incident-report

Inspectie V&W

32

Grüne Post lesvliegtuig in Nazi-tijd

2504 AM Den Haag

Bij near-misses en andere

Divisie Luchtvaart

T: (070) 3 66 88 35

voorvallen die het melden

Uitvoeringsdienst

36

Breukstukje

F: (070) 3 66 78 41

waard zijn kunt u een air

Postbus 575

E: ria.scholtes@

traffic incident report form

2130 AN Hoofddorp

38

plantijncaspari.nl

aanvragen bij en zenden

T: (023) 566 30 00

Brevetten

naar de Divisie Luchtvaart.

E: divisieluchtvaart@ivw.nl

39

Clubsecretariaten

Op www.knvvl.nl vind je regelmatig een update over bijvoorbeeld luchtruimkwesties. De KNVvL treedt daarin op als onze belangenbehartiger.

Via de website kun je je bovendien abonneren op een digitale nieuwsbrief.

Plantijn Casparie

L Luchtvaartpolitie Korps Landelijke Politie Diensten Postbus 75147 1117 ZR Schiphol-Oost T: (020) 5 02 56 93 F: (020) 5 02 56 99 Landelijk coördinator opleiding instructeur Mw P. Dijkstra-Adriaansen p/a (zie adres Secretariaat Zweefvliegen) Leden- en abonnementen administratie KNVvL-ledenadministratie Werkdagen: 9.00-16.00 uur Houttuinlaan 16a 3447 GM Woerden T: (0348) 43 70 60 F: (0348) 43 70 67 E: leden@knvvl.nl Altijd lidmaatschapsnummer vermelden bij adreswijzigingen en ook bij betalingen. Contributies en sportlicenties op banknummer 42 454 7007 t.n.v. KNVvL, Woerden.

N Stichting Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet Apeldoornseweg 203 6816 SM Arnhem Havenmeester: B. van der Klein (bereikbaar

O

Perscontact

html formulieren down-

Veiligheid Zie onder

Meld ernstige voorvallen

loadable via website, onder:

Ongevallenmelding.

vanwege mogelijke navraag

uitvoering-formulieren.

door landelijke media ook

Luchtvaartuigen,

Ongevallenmelding

zo spoedig mogelijk bij

luchtvaartregister:

De gezagvoerder, eigenaar

Afdeling Zweefvliegen

9 - 17 uur, werkdagen

of exploitant van het lucht-

KNVvL (Secretariaat en

T: (023) 566 31 17

vaartuig dat betrokken is

voorzitter Bestuur, zie

Handhavingsdienst

bij een voorval, de haven-

onder A.), alsmede bij

Postbus 75788

meester of exploitant van

KNVvL Algemeen Secre-

1118 ZX Schiphol-Centrum

het luchtvaartterrein of de

tariaat (zie onder K).

T: (020) 405 47 00

betrokken luchtverkeers-

R

voorval te melden aan het

Regiosecretariaten

Verzekering casco De

centrale meldnummer van

Noord-Oost

Luchtvaartonderlinge w.a.

de Onderzoeksraad voor

R. van der Veen

Algemeen telefoonnummer

Veiligheid (OvV).

Asterstraat 415

voor informatie, aanmel-

T: (0800) 635 36 88

6708 DX Wageningen

ding en schademelding:

of (0800) MELDOVV

T: (0317) 42 87 25

T: (071) 519 10 02

(24 uur per dag)

E: r.vanderveen@wrij.nl

F: (071) 517 58 35

Dit kan ook door tussen-

Zuid

Alle correspondentie aan:

komst van de Luchtvaart-

M. Verhagen

Antwoordnummer 642

politie van het Korps Lan-

Wielingen 12

7600 WB Almelo

delijke Politie Diensten via

5032 TM Tilburg

T: (020) 5 02 56 93

T: (013) 463 95 43

Verzekeringen Collectieve

(continu bereikbaar).

E: secr.regio-zuid@orange.nl

Wettelijke Aansprakelijk-

Administratie: T: (026) 442 98 81 (10:00 - 15:00 uur) E: adm.terlet@zonnet.nl Service Center Terlet

S

ernstige incidenten en

Sportlicentie

Schademelding/afhandeling

ongevallen met burger-

Verkrijgbaar bij de

A.J. Driessen en Rappange

luchtvaartuigen’.

leden- en abonnementen-

Verzekeringen BV

administratie (voor adres

H. Zandstra

Gebruik het algemene

zie leden- en abonnemen-

T: (020) 531 23 73

alarmnummer 112 voor

tenadministratie)

of (023) 537 85 08 (privé),

Hoofd: P. Jansen T: (026) 443 12 51 F: (026) 443 16 05 E: info@sct-terlet.nl I: www.sct-terlet.nl

Opzeggen lidmaatschap Zweefvliegen is leuk, maar er kan toch een reden zijn dat je er met ingang van 2010 (tijdelijk) mee stopt. Denk er dan aan dat met de opzegging van je clublidmaatschap niet automatisch ook je KNVvLlidmaatschap eindigt. Dit moet je apart opzeggen en wel vóór 1 december. Contactgegevens KNVvL op pag. 2 van deze ‘Thermiek’.

Colofon

Foto voorpagina: ASW-22 BL E. Foto: Jeroen Kroon

verzekering

mobiel 06 - 53 20 53 31

eventueel noodzakelijke, directe assistentie van

Sportmedische Instellingen

ambulance, brandweer en

Locatie-overzicht

politie.

onder ‘FSMI’ op www.

F: (020) 531 23 46.

sportgeneeskunde.com

onderhoud en reparaties zweefvliegtuigen

heid & Brand/storm

voor het melden van

via administratie)

Presentaties Loek Boermans (TU Delft), André Droog (KLM Flight Academy), het duo René de Dreu en Tim Kuijpers (EK Pociunai), Ronald Termaat (Kernploeglid en KNVvL directeur) en Attie Jonker (Jonker Sailplanes). Spreciale sessies en een filmfestival.

Kijk voor info en opgave op www.nzd2009.nl

F: (020) 405 47 01

dienst is verplicht het

Zie AIC-B 12/07, ‘Richtlijnen

Nederlandse Zweefvliegdag 2009, 7 november, Gorredijk

I: www.divisieluchtvaart.nl

Onderzoeksraad voor

Sluitingsdatum kopij: 15 november 2009

Na de melding van een ongeval of ernstig incident en soms bij incidenten krijgt (krijgen) betrokkene(n)

‘Thermiek’ is een driemaandelijkse uitgave van de Afdeling Zweefvliegen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL Afdeling Zweefvliegen, Postbus 618, 6800 AP Arnhem, T: (026) 351 45 15, F: (026) 351 04 46, E: knvvlth@xs4all.nl Redactie en acquisitie: Frits Snijder. Vaste medewerkers: Hans Boxem, Ary Ceelen, Nell Dijkstra, Frans Guise, Robert Jungblut, Jeroen Kroon, Natasja van der Neut, Bart Pelt, Teko Salverda, Henk Tito, Anneke Wolthuis, Aan dit nummer werkten verder mee: Kim Alders-Hoozemans, Remco van den Berg, Björn Berings, Maurits Dortu, Willem Janssen Groesbeek, Henk Jukkema, Rob Kleijn, Stefan Koschminder, Nico Koster, Kuiper, Desiree Mertens zur Borg, Neelco Osinga, Monika Oswald, Maarten Robben, Björn Strayer. Vormgeving: Ineke Oerlemans.

Druk en verzending: Drukmotief, Apeldoorn

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven.

Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Thermiek’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘Thermiek’. de Afdeling Zweefvliegen, de KNVvL en in het KNVvL ledenblad ‘Air Sports Mail’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze

worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher.

Jaarabonnement: Nederland € 20, Europa € 30, buiten Europa € 35, incl. verzendkosten. Abonneren door verschuldigde bedrag over te schrijven naar bankrekening 519146581 t.n.v. KNVvL Afd. Zweefvliegen te Arnhem, o.v.v. naam abonnee en volledige bezorgadres. Gebruik voor betalingen uit het buitenland IBAN Code NL 44ABNA0519146581, BIC Code ABNANL2A. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.

Leden en aangesloten clubs kunnen annonces voor in de rubriek ‘Bijprikkertjes’ schriftelijk opgeven bij de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor advertenties en annonces zonder opgaaf van reden te weigeren.

een vragenlijst toegestuurd.

thermiek •

ZOMER 2009

thermiek •

ZOMER 2009

3

afdelingsbestuur rob e r t ju n g b lu t, voor zitter

Ronald Termaat directeur KNVvL

P

Robert Jungblut volgde Charles de Leeuw op als voorzitter van de Afdeling

dit naar mijn verwachting nog bevorderen.

Zweefvliegen. Hij zit er nog maar net en toch willen we al van Robert weten hoe hij denkt en wat hij van plan is om te gaan doen.

Profileren waar we voor staan En wat zijn jouw plannen dan wel? Als kersverse voorzitter kan ik die vraag verwachten. Hier denk ik dan vooral aan: • Sterke en duidelijke communicatie en PR. We profileren te weinig wat we doen en waar we voor staan, als afdeling tegenover de leden (wat heb je aan dat lidmaatschap?) en als zweefvliegers tegenover de rest van de wereld.

• Stoppen met energieverspilling aan intern gedoe.

• Zorgen dat we maximaal blijven zweefvliegen in het Nederlandse luchtruim, met zo min mogelijk beperkingen.

• De clubs actiever bij het beleid betrekken, maar vooral, wat kunnen we voor de clubs betekenen?

• Verder uitbouwen van onze sterke positie op internationaal niveau.

• Behoud van Terlet als Nationaal Zweefvliegcentrum

Hoe word je afdelingsvoorzitter A

fgelopen zomer kom ik op Terlet afdelingsvoorzitter Charles de Leeuw tegen. Natuurlijk even een praatje op de strip. ‘Nou Charles’, laat ik me ontvallen, ‘als ik je eens kan helpen met die transponderproblematiek dan lever ik graag een bijdrage, want het zit me helemaal niet lekker.’ Een hele tijd hoor ik niets, tot Charles belt: ‘Jij wilde toch helpen? Nou, dat kan, want ik vertrek in oktober als voorzitter en ik zoek een opvolger!’ Toegegeven, dat was niet wat ik voor ogen had. Aan de andere kant, eind oktober loopt mijn eigen termijn als voorzitter van de ZC Deelen af. En als voorzitter van het Afdelingsbestuur Zweefvliegen (ABZ) kun je misschien meer. Dus bezoek ik maar eens zo’n ABZ-vergadering om kennis te maken met de andere bestuursleden en te horen wat er allemaal speelt. Even nog een nachtje slapen en dan pak ik de telefoon: ‘Charles, oké, ik doe het!’

Duidelijk in wat we verwachten Op de algemene ledenvergadering van 7 oktober trad Charles de Leeuw af als afdelingsvoorzitter. Hier in de Thermiek bedank ik hem graag nog eens voor zijn grote inzet de afgelopen jaren.

Hij blies de afdeling nieuw leven in.

Er kwam weer rust ‘in de tent’, het was gedaan met de soms tumultueuze vergaderingen. Hij was in staat om op een vakkundige en strakke manier het voorzitterschap uit te oefen en bracht de boodschap steeds helder over. Na het wegvallen van de door de KLu gesubsidieerde Jeugd Luchtvaartopleiding, slaagde hij er in om met European Pilot Selection & Training (EPST) een overeenkomst te sluiten voor de inmiddels bekende ‘i-Fly!’ regeling. Jonge zweef4

vliegers kunnen weer tegen een gering bedrag kennis maken met het zweefvliegen. Dit is een groot succes. Clubs profiteren elk jaar van de aanwas van jonge leden die hiervan het gevolg is.

Ook heeft hij gewerkt aan het verbeteren van de relatie met het KNVvL hoofdbestuur. Die relatie stond soms flink onder druk. Je kunt zeggen dat dat soms nodig was om te komen waar we nu zijn. Maar we staken ook wel eens te veel energie in de verdediging van ingenomen stellingen. KNVvL en Afdeling Zweefvliegen vullen elkaar uitstekend aan, maar we moeten duidelijk zijn in wat we van elkaar verwachten.

Dan kunnen we een maximaal resultaat bereiken. De benoeming van Ronald Termaat tot directeur van de KNVvL zal

Foto’s: Frits Snijder.

Europees kampioen 18m klasse.

Een vraagje: - ‘Ronald, met jou daar als KNVvLdirecteur zitten wij toch zeker gebakken als Afdeling Zweefvliegen?’

- ‘Hohoho, ik zit daar namens iedereen hoor, ook voor Para, Model en noem maar op. Maar ik denk wel dat het wat makkelijker praten is ja, als je van elkaar weet waar je mee bezig bent.’

In de volgende ‘Thermiek’ meer over Ronald Termaat en hij verzorgt een presentatie 7 november op de NZD. (FS)

Advertentie

Voor vragen of ideeën hierover kun je mij direct e-mailen of bellen E: robert.jungblut@panalpina.com M: 06 53164312 •

Robert Jungblut:

Serieus met een knipoog

R

obert Jungblut (56) begon bij de Gooise en is sinds 1992 lid van ZC Deelen, de laatste acht jaar als voorzitter. Ongeveer 2.500 starts en 1.000 uur. De afgelopen tijd ging hij vaker overland en proefde op Klix voor het eerst aan het wedstrijdvliegen: ‘Een geweldige ervaring die naar meer smaakt!’ Daarnaast is hij instructeur, maar daarover uit hij zich minder enthousiast: ‘Belangrijk, zeker, maar voor mij is daar onderhand de uitdaging vanaf. Bovendien krijg je een te beperkt beeld van het

er 1 september is Ronald Termaat (44) KNVvLdirecteur. Velen kennen hem als wedstrijdvlieger en kernploeglid, iemand die zelf luchtsporter is dus. Dat begon jong, met modelvliegen.

Op z’n vijftiende ging hij zweefvliegen bij de GeZC. Twee jaar later wint hij met een Ka-8 de NJW in Venlo. Sinds 2000 zit hij nationaal en internationaal vrijwel steeds in de top-10 en won diverse podiumplaatsen. In 2006 werd hij nationaal kampioen Open Klasse. In 2007

vliegen wanneer je alleen maar achterin een tweezitter zit.’ En dan de organisatie van de zweefvliegerij. Die draait op vrijwilligers bij de clubs, zoals hij van dichtbij weet. Hij vindt het belangrijk om te zeggen dat het op landelijk niveau niet anders is: ‘ABZ-bestuurders en al die leden van commissies zijn net

thermiek •

NAJAAR 2009

zo vrijwilligers. Zij worden niet betaald, alleen onze medewerkers van het afdelingssecretariaat werken in loondienst. De meesten doen hun vrijwilligerswerk naast een gewone baan en zijn bereid daar veel vrije uren in te stoppen. Vrijwillig is niet vrijblijvend. We hebben het over een groep die zich wil inzetten voor de belangen van alle zweefvliegers in Nederland. Voor mij zit er geen verschil in het besturen van een club of de afdeling, alleen is de club dan wat groter. Het gaat er meestal erg serieus aan toe en dat is maar goed ook.’ Zo, die zit. Waarna hij zich toch nog bedenkt: ‘Uiteindelijk doen we het allemaal voor ons plezier, dus het mag ook met een knipoog hoor!’ (FS)

thermiek •

NAJAAR 2009

5

fotowedstrijd

fotowedstrijd

Haast je, stuur gauw je foto’s in!!

Stuur je foto’s vóór 1 november in en je neemt nog deel aan de Fotowedstrijd 2009. Prijsuitreiking een week later, op de Nederlandse Zweefvliegdag. Prijzen: 10 maal een fraaie zweefvliegkalender!

2

1

1

Klik!

Stuur op naar

Maurice Peters, buitenlanding in Tsjechië tijdens Euroglide. Camera: Konica Minolta Dimage G400.

info@thermiek l fotowedstrijd.n tatie Directe presen to’s ingezonden fo

Sluiting 009 1 november 2

2 Patrick Kok, ACvZ herfstkamp op Haamstede.

Camera: Canon Digital Ixus 40.

Jury Fotowedstrijd 2009

3

Frans Guise Rob Millenaar Kim AldersHoozemans

3 Roland Meuwissen, paddo’s! Camera: Sony DSC-P200 4 Sebastiaan Sytstra, Ka-7 in Achmer, Camera: Panasonic DMC-TZ3

4

5 5

Kijk tussen de foto’s die je dit jaar hebt gemaakt.

Luc Stalman, zonsondergang.

Camera: Panasonic DMC-FZ18

Het was een mooi seizoen. Veel mogelijkheden om te fotograferen, op wedstrijden nationaal en internationaal, thuis, op kamp in het buitenland,

6

in de bergen. Leuke dingen bij de club, het jonste

Anton van Boekel, dromen over vliegen.

Camera: Nikon D40.

lid dat solo gaat, feesten en jubilea. Maak een selectie van je vijf beste foto’s en stuur ze naar

Zo doe je mee: • E-mail je foto’s naar info@thermiekfotowedstrijd.nl • Inzenden op CD-R kan ook, naar: Jeroen Kroon, Natalie Barneykade 3, 9746 AT Groningen • Stuur per persoon max. 5 foto’s in.

• Inzenden voor 1 november 2009.

• De foto’s over de tijd verspreid inzenden mag ook.

• Vermeld onderwerp, camera, lens, je naam, telefoon, e-mail en postadres.

Alle foto’s komen direct na inzending op de website. Winnaars ontvangen in november persoonlijk bericht.

Prijsuitreiking op de Nederlandse Zweefvliegdag 2009. Winnende foto’s komen in de eerstvolgende ‘Thermiek’.

Door inzending stem je in met publicatie vrij van copyright in de ‘Thermiek’, op officiële websites van de ‘Thermiek’. de Afdeling Zweefvliegen, de KNVvL en in het KNVvL ledenblad ‘Air Sports Mail’. Overige publicatie alleen met instemming van de inzender. De wedstrijdorganisatie behoudt zich het recht voor inzendingen te weigeren die elders al digitaal of in druk gepubliceerd zijn, of waarvan het bronbestand niet beschikbaar is. Uitgesloten van deelname zijn KNVvL bestuurs- en personeelsleden, medewerkers van ‘Thermiek’ en de fotowedstrijd.

info@thermiekfotowedstrijd.nl!

Kies foto’s van voldoende hoge resolutie, van 1 MB, liever nog groter.

www.thermiek fotowedstrijd.nl 6

6

thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

7

buitenland Rem co van den Berg , ZCNOP

1st US Libelle Gathering 3 tm 7 juli, Reno, Nevada In 2003 verkocht Remco van den Berg zijn Libelle aan Thomas Alexander in de VS. Dit jaar nam hij op uitnodiging deel aan de eerste, door de Amerikanen georganiseerde Libelle Gathering. Met zijn ‘eigen’ kist!

N

adat ik mijn H-201bwl Libelle PH-484 aan Thomas Alexander in Maryland had verkocht, hield ik contact met de nieuwe eigenaar. Tom nodigde me meer dan eens uit om mijn ‘eigen’ kist in Reno, Nevada, te vliegen. Er was altijd wel een reden waarom ik verhinderd was. Maar na het overlijden van mijn jongste zoon Bart kwam ik tot de slotsom dat je vooral ook moet genieten van het leven. Toen de uitnodiging kwam om begin dit jaar aan de ‘1st American Libelle Gathering’ mee te doen, was de vlucht naar San Francisco snel geboekt.

Reno Air Traffic Control Neita Montague, actief lid van 1 o.a. de Soaring Society of America (SSA) en de Women Soaring Pilots Association (WSPA), organiseerde de Gathering op een voortreffelijke wijze.

Het begon met een briefing door Reno Air Traffic over het luchtverkeersgebied rondom Reno. Voor mij een verademing en eye opener. In augustus 2006 was er vlak bij Reno een aanvaring tussen een

4 2

3

zweefkist en een Hawker jet. Sindsdien is de samenwerking tussen Air Traffic Control en de zweefvliegers enorm verbeterd. Ik was onder de indruk van de positieve verstandhouding tussen beide partijen. Air Sailing Gliderport ligt 24 NM noord van Reno-Tahoe International en je ziet de verkeerskisten her en der op gelijke hoogte voorbij komen.

Het gebruik van transponders biedt ook veel voordelen, want juist door de transponders is het mogelijk de lucht te delen. Dat wordt in Nederland naar mijn mening wel eens onderbelicht in de discussie.

8

thermiek •

NAJAAR 2009

Libelle komt nog goed mee In totaal waren er achttien Libelle’s naar Air Sailing gekomen en Neita had een aantal bekende Amerikaanse zweefvliegers uitgenodigd. Doug Armstrong, die veel heeft betekend voor de Amerikaanse zweefvliegmeteo, gaf een mooie lezing over hoe hij de voorspellingen verbeterd had sinds de jaren zestig. De bekende lange afstandvlieger Kempton Izuno – 1.000 km in Libelle in 1998 en winnaar van de Barron Hilton Cup in 1993 door een 750 km driehoek – verzorgde een presentatie over zijn vlucht en toonde HD films over het vliegen in de Sierra’s. Zijn site is het bezoeken meer dan waard, want als je dan nog niet enthousiast over zweefvliegen wordt, dan wordt je het nooit. Hij liet zien hoe hij zijn vluchten voorbereidt en daar heb ik veel van geleerd. De onderlinge sfeer was geweldig. De Libelle is een gave kist om te hebben, omdat hij waanzinnig mooi en rank is en heerlijk vliegt. Zet dan achttien eigenaren bij elkaar en je hebt een feest met zielsverwanten. De Libelle is een van de eerste kunststofkisten. Het design bracht in 1964 een aardverschuiving teweeg. Dat de kist vandaag de dag onverminderd populair is, geeft aan hoe groot de visie van de Glasflügel ontwerpers destijds was. Ook komt hij nog altijd goed mee in wedstrijthermiek •

NAJAAR 2009

1 Air Sailing met cumuls op 15.000 ft.

2 Thomas Alexander.

3 Deel Libelle flight line.

4 K-k-koud, maar voldaan!

5 Air-to-Air.

5

den. Volker Sailer werd dit jaar met een Libelle kampioen op de WK Junioren.

Foto’s: Remco van den Berg

Spannend moment door vario Met Mark Montague maakte ik een checkride in de ASK-21. In de 26 jaar dat ik zweefvlieg, maakte ik geen vergelijkbare vliegcondities mee. Wolkenbasis op 16,000 ft, bellen van 4 m/s gemiddeld en zicht over de 100 NM. Ik moet toegeven dat je wel heel erg snel went aan deze condities. Mijn eerste start op de Libelle, op 4 juli, begon direct erg spannend. De LX-4000 hadden we na een servicebeurt weer ingebouwd.

Toen de vario aan de sleep als een gek

stijgen aan gaf, ontkoppelde ik en zag tot mijn grote schrik dat de mechanische op -2 m/s stond en de elektrische op +200 ft/min en dat ik 70 ft boven glijpad zat. Oeps, elektrische compensatie nog ernstig suboptimaal ingesteld, dus met wat poldermentaliteit een stuk Nevada thermiek opgezocht en de kist langzaam maar zeker uitgegraven.

Eenmaal op hoogte de elektrische compensatie goed afgeregeld. Daardoor miste ik helaas wel de aansluiting met een paar andere Libelles en maakte moederziel alleen een 250 km overlandvlucht. Ik moest flink wennen aan alle meters in ft, kts, NM en ft/min en 9

dan nog een Europese mechanische vario in m/s. Dus in het begin reken je je suf. Maar alles went, dus dit ook.

Liever lauw of warm biertje De volgende dag kon ik vanwege wat werk aan de kist pas rond 16:00 uur starten. Geen cumul te bekennen en wat ik ook probeerde, ik kwam niet boven de 10,000 ft uit. Niet voor de berg, niet boven de berg en niet achter de berg. Het stijgen liep met 3 m/s vanaf de bergtop zo’n 1000 ft door en dan ineens was het weg. Frustratie ten top. Uiteindelijk besloten nog één keer het dal in te vliegen, veel lager dan de vorige keer, met de bedoeling het nu eens echt goed te doen. Middenin het dal begon de vario ineens rustig te piepen op zo’n 9.500 ft en zat ik in de golf. Heel mooi doorgeklommen naar 18.000 ft en naar Frenchman Lake gevlogen via twee golven. In de golf naar het westen vliegend en dus in de zon, hield ik het redelijk warm in een korte broek en shirt (ik was laat gestart en zou maar kort vliegen). Maar toen de schaduwen langer werden en ik met zo’n 80 kts snel terug vloog, werd het knap koud in de kist. Ongeveer 30 minuten voor sunset, nadat ik bijna 3 km hoogte had weggeslipt, landde ik op Air Sailing. Daar werd ik door een enthousiaste groep met een koud biertje opge-

wacht. Voor het eerst had ik liever een lauw of warm biertje gehad, want ik was echt vernikkeld van de kou. Toch nog een paar gave foto’s gemaakt van het vastzetten van de kist in vol maanlicht.

Helaas, geen 750km vlucht 6 juli beloofde een knaldag te worden met golf. Dus de stoute schoenen aan en een 750 km vlucht uitgezet. Maar helaas, die dag geen golf gehad en alleen een retourtje Reno-Stead Airport gevlogen, bekend van de Reno Air Races. Vlak bij Reno-Stead ligt een groot drooggevallen meer en zo nu en dan kwam er een enorme dust devil tevoorschijn waarin het lekker klom. Op 7 juli wederom blauwe thermiek. Deze dag gebruikt om wat air-to-air pictures

1

te schieten en geprobeerd de golf op te pikken. Met de nodige moeite lukte het en met een telefoontje naar Reno werd het wave window een kwartier later open gezet en mocht ik doorklimmen boven de 18,000ft. Maar alsof er een duiveltje mee speelde, hield de golf op net boven de 18,000 ft. Ik raakte hem zelfs kwijt en viel met 5 m/s terug naar 10,000 ft, waarna het me niet meer lukte om de golf op te pikken. Waarschijnlijk verstoord door de thermiek.

2

‘Libelle Gathering Trophy’ De komende tien jaar worden belangrijke jaren voor de Libelle gemeenschap omdat 2010 tot en met 2019 de ultieme H201 jaren zijn. Om deze periode niet ongemerkt voorbij te laten gaan, heb ik de ‘Libelle Gathering Trophy’ in elkaar geknutseld en uitgereikt aan de organisatoren Neita en Mark Montague en Thomas Alexander, de nieuwe baas van de 484. Daarin een schrift dat we bij de ZCNOP als het ‘klachtenboek’ bestempelen. Je kunt er alle leuke verhalen, vluchten, anekdotes, tekeningen etc. in bundelen. Dit werkt als een tijdcapsule waarmee je straks in 2020 terug kunt lezen hoe de vroegere bijeenkomsten waren. Misschien niet zo eigentijds, want niet digitaal. Maar papier is heel geduldig en dat vergroot de kans dat de informatie er in 2020 ook echt nog is.

V E R K O O PA R T I K E L E N AFDELING ZWEEFVLIEGEN Art. 8313 8354 4

Ik beleefde een geweldige tijd bij Air Sailing met mijn mede-deelnemers aan deze Gathering en ik kan iedereen aanraden om eens in Reno te kijken en te gaan zweefvliegen. Geweldige vliegcondities en hartelijke mensen. Voor de familie zijn er in de omgeving ook genoeg leuke dingen, zoals Yosemite National Park, San Francisco en Las Vegas. Zeker nu de US Dollar in ons voordeel werkt een aanrader. En speciaal voor de zweefvliegende dames: in 2010 organiseert Neita Montague een World Wide Women Soaring Meeting in Reno. •

Interessante links www.airsailing.org hdsoaring.blogspot.com jeremy.zawodny.com/blog/ archives/007757.html

3

10

thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

1 Air-to-air 2 Yosemite National Park.

3 Late afternoon thunderstorm.

4 Air Sailing uit de lucht.

8155 8351 8455 8311 8312 8302 8304 8352 8300 8305 8051

Omschrijving Handboek voor technicus op CD-Rom Instructie Zweefvliegen (instructeurslesboek) Afgehaald op Papendal Landingsverklaring Logboekje met hoesje Sticker met 3 meeuwen (groot) Syllabus opleiding kunstzweefvliegen Syllabus opleiding motorzweefvliegen Theorieboek v.h. zweefvliegen (lesboek RPL-G) (Tijdelijk niet leverbaar!)

Vliegen met... motorzwever en ultralight Vliegtuiglogboek techn.adm. journaal Zweefvliegen, elementaire vliegopleiding Zweefvliegen, voortgezette opleiding Veilig Zweefvliegen

Prijs in euro 10,00 35,00 30,00 11,20 3,60 1,90 8,80 8,80 16,20 25,00 7,00 6,00 1) 6,90 2) 5,00 3)

Kortingen 1) Per doos (50 exemplaren) € 250,2) Per doos (38 exemplaren) € 190,3) Per doos (18 exemplaren) € 40,Alle overige artikelen 10% korting bij aankoop van 5x het aantal dat in de prijslijst staat vermeld.

Bestellen Door overmaking van het verschuldigde bedrag op Postbank rek.nr. 17.96.18 t.n.v. KNVvL Den Haag o.v.v. bestelnummer(s) en aantal per artikel en besteladres.

11

kunstzweefvliegen d e s i re e mer ten s z u r bor g

5

Erik Houtman prolongeerde zijn titel van Nederlands Kampioen Kunstzweefvliegen.

En in de Sportsmanklasse zegevierde Björn Strayer uit Burg Haamstede. Voor de rest leken deze kampioenschappen wel op een Duits onderonsje

7e Open Nederlandse Kampioenschappen Kunstzweefvliegen 2009 25 tm 27 september, Deelen 1

‘

2

H

outman is onnavolgbaar’, kopte ‘De Gelderlander’ maandagochtend 28 september boven een driekwart pagina in het sportkatern. Daar had het inderdaad veel van weg. Tijdens de Open Nederlandse Kampioenschappen Kunstzweefvliegen 2009 (NKKZ 2009) op Deelen prolongeerde Erik zijn landstitel van vorig jaar. In een sterk internationaal veld bleef hij de concurrentie ver voor door vijf van de zes programmaonderdelen te winnen. Tussendoor fungeerde hij nog als wedstrijdleider, safety pilot en vloog in de pauzes gasten rond. Kennelijk was hij zeker van zijn zaak! De tweede en derde plaats in de kampioensklasse (Unlimited) werden ingenomen door Jürgen Staus en Eugen Schaal. Beiden lid van de Duitse kernploeg, die tijdens de WK Kunstzweefvliegen 2009 in Tsjechië nog als tweede landenteam eindigde.

4

3

1 Vliegers, judges, organisatie.

2 Judge Manfred Binder volgt Guilaume de Swert in B-4.

3 Michael Göst studeert programma in.

4 Ulrich Hülsmann met unieke Mü-28.

12

Sportsman en Unlimited De zestien deelnemers uit Nederland, Duitsland en België vlogen in twee klassen, de Sportsman en Unlimited.

Voor de Advanced meldden zich dit jaar geen deelnemers. De Sportsman leverde een zeer internationale uitslag op, met op 1 Björn Strayer (NL), op 2 Guillaume de Swert (BE) en op 3 Reinhold Ening (DE). De judges maakten het helemaal bont, met (assistent)-judges uit Duitsland, Oostenrijk, Groot-Brittanië en Nederland. Dit jaar werden voor het eerst de scores direct op de judges-line digitaal ingevoerd, waardoor je de voor de vluchten gegeven punten direct op internet terugvond. Het kon zo dus thermiek •

NAJAAR 2009

gebeuren dat een vlieger nog nauwelijks was uitgestapt of hij werd al door het thuisfront gebeld met felicitaties of opbeurende woorden.

Internationaal niveau Sinds de NK als open wedstrijd wordt georganiseerd, is de deelname uit Duitsland gestaag gegroeid. De Duitse vliegers waren nu zelfs dik in de meerderheid. Kunstzweefvliegen wordt maar door weinigen beoefend, al helemaal op wedstrijdniveau. Dat maakt het lastig voor een klein land als Nederland. Zelfs de Duitsers, die met meer zijn en vaker iets kunnen organiseren (opleidingsfaciliteit en lokale wedstrijden), komen niet altijd aan hun trekken. Dus maken ze voor een weekend zonder bezwaar veel kilometers, zoals dit jaar Ulrich Hülsmann van Akaflieg München.

Hij nam met de Mü-28 nog een unieke kist mee ook. Voordeel van de buitenlandse deelname is dat de wedstrijd in de Unlimited echt op het hoogste niveau is. Daarnaast zijn er nog de judges, die veel internationale ervaring meebrengen. Dat Erik Houtman in de loop der jaren door heel Europa contacten heeft opgebouwd, betaalt zich hier uit. Maar een punt van zorg blijft, dat via de jaarlijkse cursus op Terlet nog te weinig vliegers vanuit de clubs doorstromen. Lees hier ook de indrukken van debutant Björn Strayer, die kwam, zag en meteen overwon.

thermiek •

NAJAAR 2009

6

Björn Strayer:

Gewonnen, bijna te mooi om waar te zijn!

5 Programma voor je neus.

6 Björn Strayer met ASK-21, winnaar Sportsman.

I

k ben nieuw in dit wereldje. Dus dat de wedstrijd met een trainingsstart begint, is voor mij al helemaal geen overbodige luxe. Nog nooit de ‘aerobatic box’ van boven gezien! Ik vlieg in de ASK-21 PH-1284 (bedankt

Foto’s: Riekus Reinders, Frits Snijder.

alle eigenaren!) en er gaat steeds een safety pilot met me mee. Om te beginnen Erik Houtman. Ik besluit om m’n ‘free’ programma te oefenen en eventueel overgebleven hoogte aan wat losse figuren te besteden. Eenmaal achter de sleep zie ik de markeringen van de box en besef hoe weinig een kilometer is. De meeste tijd zit ik buiten de box, maar als het niet te gek wordt, kost het je volgens Erik niet al te veel punten. Gewoon de figuren goed vliegen, dat is belangrijker. Ik stel me dat zelf ook ten doel: geen ‘nullen’ vliegen, dus niks zo verprutsen dat de judges het niet meer herkennen als een figuur die op papier staat.

Op de eerste plaats!

Dan de eerste echte wedstrijdvlucht, het ‘known’ programma. Op de grond nog rustig en koel, maar eenmaal onderweg naar boven heb ik toch een beetje wedstrijdstress. Daardoor gaat het minder soepel dan de trainingsvlucht. Terug op de grond hoor ik dat eigenlijk alle andere vliegers de zelfde ervaring hebben. Hierna vliegen een aantal unlimited vliegers het known programma tot er wat wolken bovenin de box komen drijven. Dan maar pauze.

We lunchen en de judges verhuizen, zodat ze de rest van de dag niet tegen de zon in hoeven te kijken. De wolken gaan weer weg en op het eind van de dag hebben we allemaal, zowel sportsman als unlimited, de free gevlogen.

Gauw even op internet kijken, waar de scores live worden bijgehouden. Ik ver13

1 Twee maal Pilatus B-4.

2

1

2

Erik Houtman met Fox, Nederlands kampioen kunstzweefvliegen 2009.

3

wacht dat ik onderaan bungel, maar tot mijn verbazing sta ik in deze tussenstand op de eerste plaats! Bovendien maakt Erik Houtman ’s avonds in de briefing bekend dat Arie Barendrecht en ik ‘brons’ hebben gehaald. De known was namelijk het zelfde als het ‘bronzen’ programma voor de kunstvliegopleiding in Duitsland en die hadden we hier allebei zonder nullen gevlogen!

Vooral geen fouten maken Zaterdag de ‘unknowns’, waarbij in elke klasse de nummer 1 mag beginnen. Maar de eerste start is nog een known, want Thomas Bruns, die gister verhinderd was, mag het gemiste deel in de sportsman inhalen. Tussendoor bekijk ik die dag eens hoe we er allemaal voor staan en wat blijkt? Ik ben ingehaald door Reinhold Eding! Die heeft zijn eerste unknown erg goed gevlogen en staat nu met een redelijk ruime marge bovenaan. Ondanks dat ook een tweede plaats een mooi resultaat zou zijn voor op een eerste wedstrijd, sta ik daar wel even van te balen. Ik ben nu vastberaden om de tweede unknown goed te vliegen.

Terwijl ik nog wacht op een sleepkist kijk ik naar de verrichtingen van Reinhold in de tweede unknown. Hij is bij de zevende figuur aangekomen, rugvlucht, neus 45 graden omhoog, halve looping, roll… Waar blijft de roll? Nergens, dus nul punten voor die figuur en de eerste plaats komt weer voor mij in zicht!

Ik krijg een nuttig advies: het gaat er niet om hoe goed je vliegt, maar om hoeveel fouten je maakt.

14

Stall turn grootste risico Het kan niet meer verkeerd gaan, of misschien toch wel? Wat als ik nou te laat ben bij de stall turn en een tail slide maak? Heb ik m’n programma wel goed op papier staan (daarmee ging Reinhold de mist in, bleek achteraf )?

Erik stapt weer in als safety pilot: ‘Heb je al klamme handjes?’ Nee, dat niet, nog niet. Kabel aanhaken, kap dicht, kop dicht, vliegen! Vol stress kom ik bij figuur 3 aan, de stall turn. De grootste risicofactor, de figuur die ik nu het meest heb zien mislukken bij andere vliegers. Naar boven, voorspannen (een beetje slippend omhoog zodat ‘ie makkelijker omdraait bovenin), wachten, wachten, omtrappen! En weer netjes naar beneden. Met dat eenmaal achter de rug valt de stress weg. Een nul in een van de volgende figuren zie ik niet meteen gebeuren, dus vlieg ik de rest van het programma redelijk ontspannen (en redelijk slordig) af. Sape Miedema had ons bij de kunstvliegcursus al gewaarschuwd voor het effect. Je bent zo opgelucht dat die ene figuur je gelukt is, dat je de rest slechter vliegt dan normaal. Ondanks dat ik weinig punten scoor voor het geheel, zitten er geen nullen bij. Daarmee heb ik in ieder geval het doel dat ik voor mezelf had gesteld, geen nullen vliegen, gehaald.

Met beker in onze handen Zondagmiddag met iedereen in het clubhuis van ZC Deelen voor de prijsuitreiking: vliegers, judges, wedstrijdorgansiatie en wie deze NKKZ nog meer

V.l.n.r. Robbie Frishert, Gerhard Teichmann in de Swift, Jürgen Staus en Sicco Gillebaard.

4 Michael Göst met Lo-100A.

4

5

7e Open NKKZ 2009

Wijsheid van Akaflieg München.

3

Unlimited, eindscore # Piloot 1 Erik Houtman 2 Juergen Staus 3 Eugen Schaal 4 Gerhard Teichmann 5 Michael Göst 6 Michael Spitzer 7 Giesbert Leimkühler 8 Gregor Nerling 9 Ulrich Hülsmann 10 Michel Holtkamp 11 Gerd Lindenschmidt

Land NL DE DE DE DE DE DE DE DE NL DE

Type MDM-1 Fox Swift S-1 MDM-1 Fox Swift S-1 Lo-100A MDM-1 Fox Swift S-1 MDM-1 Fox Mü-28 MDM-1 Fox MDM-1 Fox

Totaal 8364,14 7990,91 7923,40 7908,03 7414,28 7218,52 6628,04 6523,59 6498,89 6470,51 4224,38

% 76,18 72,78 72,16 72,02 67,53 65,74 60,36 59,41 59,19 58,93 38,47

Sportsman, eindscore 1 Björn Strayer 2 Guillaume de Swert 3 Thomas Bruns Pilatus 4 Reinhold Ening Pilatus 5 Arie Barendrecht

NL BE DE DE NL

ASK 21 Pilatus B4 B4 B4 ASK 21

4970,20 4868,83 4640,28 4562,48 3637,51

66,45 65,09 62,04 61,00 48,63

5

Advertentie

mogelijk heeft gemaakt. Het hele gebeuren rondom het vliegen van zo’n wedstrijd was een nieuwe ervaring voor me. Vliegtechnisch ben je nooit klaar met leren, al helemaal niet bij kunstvliegen. En daar sta ik dan opeens tussen Thomas Bruns (3) en Guillaume de Swert (2). Alle drie met een beker in onze handen. Bijna te mooi om waar te zijn! •

In 1997 ontvingen alle leden van de KNVvL Afdeling Zweefvliegen het boek Veilig Zweefvliegen. Nu zijn er nog een aantal dozen op het Afdelingsbureau aanwezig en willen we u een speciale aanbieding doen.

Zolang de voorraad strekt bieden we ze te koop aan voor:

Verzendprijs € 5,- per boek, € 40 per doos (18 stuks), incl. porto Overmaken van het verschuldigde bedrag op banknummer 51.91.46.581 t.n.v. KNVvL Afdeling Zweefvliegen Arnhem o.v.v. Veilig Zweefvliegen.

thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

15

wedstrijden m on ik a osw ald, lsv vier sen

38e Nationale Juniorenwedstrijd 2009

5 V.l.n.r.

Bram Winters (2), Tom Noppe (1), Jochen Schoeters (3).

1 tm 8 augustus, Venlo

6 Speciale klok voor de organisatie.

Niet alleen vliegen, maar vooral ook veel leren van ervaren wedstrijdvliegers (scouts), dat is de Nationale Juniorenwedstrijd. Dit keer onder de deelnemers ook

7

een Belgische junior, Jochen Schoeters, die gelijk een podiumplaats pakte.

W

ij, dat is de familie Schoeters, wilden vorig jaar al aan de Nationale Junioren Wedstrijd (NJW) deelnemen, maar daar stak de invoering van de transponderplicht een stokje voor. Nu lukte het wel. Onze piloot heet Jochen, is 18 jaar oud en lid van de Koninklijke Aeroclub Keiheuvel en Luftsportverein Viersen. Hij vloog de RM, de LS4 van de Duitse club. Vrijdagavond waren we present, toen voorzitter Jan Kok van de Venlose Zweefvliegclub de NJW officieel opende. De wedstrijdleiding was in handen van Robert Werts en Frank Holkamp.

De zaterdagmorgen begon met alle 18 toestellen op te bouwen en dan de eerste echte briefing. Opdracht: 122km (Venlo – Dorsten – Wesel – Venlo).

Scouts waren Baer Selen en Francois Jeremiasse. Twee dubbeltrommellieren sleepten het veld binnen 45min in de lucht. Maar helaas, de aangekondigde afscherming kwam opzetten en de wedstrijd werd gecanceld. Wel had iedereen nu het veld vanuit de lucht gezien.

En ’s avonds behandelden Baer en Francois onderwerpen als het opstellen van een checklist, eten, drinken en

Baer Selen (l) en Jochen Schoeters (r).

plassen voor, tijdens en na een vlucht.

Zondag was een rustdag, het was nat en de opklaringen kwamen pas laat.

Voldoende tijd voor Marcel Hogenhuis om over de geschiedenis van het vliegveld Venlo te vertellen.

1

Elf man vliegen hun eerste 300km Maandag begon dan eindelijk de wedstrijd. Er werd goede thermiek voorspeld, begin 11.00u bij 18°C, maximum temperatuur 22°C. Opdracht 221km (Venlo – Marl – Groenlo – Borken – Venlo). Francois en Andy van Helden waren de scouts. Jochen gaat rond 13.04u als eerste en natuurlijk werd hij door de bende ingehaald. ‘Als eerste vertrekken, dat doe ik ook niet meer’, was later zijn commentaar. Gemiddelden lagen tussen 52 en 74km/h. Dagwinnaar: Ard Tielenburg op LS-4. Na de debriefing een discussieavond met Baer Selen en Joep Geraedts over zaken als de informatie die je op een ICAO kaart vindt, MacCready-instellingen en maximumsnelheden. Wel op tijd naar bed, want voor dinsdag werd ‘Hammerwetter’ voorspeld. En zo was het. Goed voor

1 Winnaar Tom Noppe met LS-4.

3 Deelnemers NJW 2009.

2 Links Baer Selen, Robert Werts en Frank Holkamp van wedstrijdorganisatie.

4 Briefing.

3

16

2

4

een opdracht van 315km (Venlo – Coesfeld – Emmerich – Ahaus – Venlo).

Scouts: Francois en Robert Werts met copilote Michaela. Van de 18 toestellen kwamen er 17 naar huis met gemiddelden van 56 – 84km/h. Winnaar was Hinse Osinga op Pégase. Veel gelukkige gezichten, 11 man hadden hun eerste 300km gevlogen. Woensdag, Steven Raimond, Rob Looisen en Frank Hiemstra kwamen de piloten te steunen. Opdracht: 205km (Venlo – Brüggen – Horst – Marl – Wesel – Venlo). De scouts deden hun best om er niet door te zakken. De thermiek begon laat en de eerste toestellen gingen tegen 14.30u over de startlijn.

De snelste, Antal de Bruijn, vloog de opdracht met zijn LS-8 in 2h31’, goed voor een gemiddelde van 82km/h.

Jammer dat er strafpunten uitgedeeld moesten worden vanwege enkele luchtruimschendingen. ’s Avonds het moment van de waarheid, de loggerfiles van de voorafgaande dagen werden in twee thermiek •

NAJAAR 2009

werkgroepen geanalyseerd. Kon elke piloot zich goed inschatten? Was het gemiddelde stijgen beter of slechter dan hij dacht? Was de afstand tussen de bellen te klein of misschien te groot?

Nog 2°C te weinig, we wachten even Donderdag, eindelijk een AAT, iets totaal nieuws. De afstand lag tussen 135/304km (Venlo – Meijel – Kamp Lintfort – Stadtlohn – NJW opvang – Venlo) binnen een tijd van 3u. Het was zo warm, dat alle piloten tot enkele minuten voor boxtijd in de schaduw bleven. Afvliegtijden lagen allemaal rond 14.30u.

Tom Noppe vloog 221km in 3h.06’, goed voor een gemiddelde van 72km/h.

Er was een buitenlanding, maar voor de BBQ was iedereen weer op het veld.

Allen smulden, gezellig op het terras van de ‘Strietser’, het clubcafé van de Venloër. Nu hadden we al vier wedstrijddagen en wat zou vrijdag brengen?

Goed nieuws was de komst van Maurits thermiek •

NAJAAR 2009

Foto’s: Monika Oswald , Oedske Osinga e.a.

Dortu, Jeroen Verkuijl, Ronald Termaat en Patrick van Breemen Schneider. Ook zij kwamen de wedstrijdvliegers steunen.

Opnieuw was het heet en blauw. Om 13.00u werden de eerste scouts opgetrokken. Zoals hun voorgangers moesten ook zij zweten en hun best doen om er niet door te zakken. ‘Nog 2°C te weinig, we wachten even’, was de beslissing van de wedstrijdleiding. Plotseling, tegen half twee, vorming van de mooiste cumulussen met straatvorming. Binnen 45min hangt iedereen in de lucht. En vijf minuten na opening van de startlijn was iedereen vertrokken, het pulkvliegen kon beginnen. Vijftien piloten vlogen 158km (Venlo – Brüggen – Venlo – Dorsten – Venlo) met gemiddeldes hoger dan 80km/h. Dagwinnaar werd Herwil van Gelder op LS-4 met een gemiddelde van 90km/h. Nadat de eerste piloten hun final glide aankondigden, werd het in het zuiden van het vliegveld erg donker.

Na Jochens landing moesten wij snel demonteren. De helft van de toestellen kwam droog in de aanhangers. Wie nog bezig was, kreeg een welkome afkoeling.

Twintig minuten stortregen en dan was het voorbij. In Aken was het erger, daar stonden de straten blank. Ronald leidde de debriefing en besprak onderwerpen als de optimale final glide, het afvliegen van wolkenstraten en het ronden van keerpunten.

15.00 uur, opdracht van de dag: Bowling!

Zaterdag, laatste wedstrijddag, het regent. Briefing uitgesteld tot 11.30u, iedereen bleef nog even in zijn tentje

6

7

liggen. Volgende briefing 13.30u, uit het westen komen opklaringen. Nog even wachten, en dan komt de opdracht van de dag: 15.00u ‘Bowling’, de opklaringen zijn nog wel ver weg en de dag wordt gecanceld. En wie heeft nu de 38e NJW gewonnen? Tom Noppe (1), Bram Winters (2) en jawel, onze Jochen (3) als enige buitenlandse deelnemer ook op het podium! Maar niet alleen zij, ook de anderen hadden gewonnen. Iedereen was tevreden, iedereen had veel bijgeleerd en toffe mensen leren kennen.

Dank u wel, Venlose zweefvliegers, tot volgend jaar op de 39e NJW. •

NJW 2009, Totaalklassement, 5 wedstrijddagen

5

# 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

CN KE VK RM SP F8 WO MC 68 88 H8 E2 YF S3 M6 3P S4 YV VN

Piloot Club Tom Noppe Bram Winters Jochen Schoeters Hinse Osinga Antal de Bruijn Ard Tielenburg Herwil van Gelder Stefan Zuiderwijk Mark den Besten Joris Felsbourg Ronald Stellaard Peter Litz Sebastiaan Rijks Steven Metz Hans Leidenman Jeroen Sillen Peter Stienen Bas Papen

Type KeZC VZC LSV Viersen AC Salland ZCNOP TZC FAC GeZC GeZC VCH GeZC ZC Flevo ELZC ACvZ ACvZ ELZC ZC Flevo VZC

Totaal LS 4 LS 8 LS 4 Pegase LS 8 LS 4 LS 4 ASW 15 Std. Cirrus LS 8 Discus Discus 2 DG 300 LS 6/17.5m Ventus 2cM/18m LS 4 LS 3 LS 4

4111 4047 3814 3697 3695 3672 3483 3158 2898 2877 2822 2705 2701 2662 2416 2407 2040 1293

17

wedstrijden

wedstrijden nico koster

Zomerwedstrijden 2009 19 tm 25 juli, Malden Club klasse - 11 deelnemers, 4 dagen # 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Selecties voor 2010 Kernploeg 2010 1 Ronald Termaat 2 René de Dreu 3 Fransois Jeremiasse 4 Rien Bastiaanse 5 Mark Leeuwenburgh 6 Peter Batenburg 7 Maurits Dortu 8 Alfred Paul Alfers 9 Steven Raimond 10 Bas Seijffert 11 Frank Hiemstra 12 Patrick van Breemen-Schneider 13 Tim Kuijpers NK 2009, Foto: Jeroen Kroon.

H

ij komt er aan, de Euroglide 2010. Reserveer de data vast in je agenda. De organisatie werkt al op volle toeren en heeft het raceparcours al op de kaart staan, 2.300 km door zes Europese landen. Start vanaf Eindhoven - via Duitsland naar Pilzen (Tsjechië) - weer via Duitsland naar Montricher (Zwitserland) - dan naar Falaise in het Franse Normandië – vervolgens via west-België naar Axel – tot slot Eindhoven (start- en finishlocatie onder voorbehoud, afhankelijk van zweefvliegsituatie t.z.t. op Eindhoven). De formule is simpel: als je het parcours zo snel mogelijk afvliegt en als eerste finisht, ben je winnaar.

Dit alles binnen maximaal 13 dagen.

Spannend is dat je vanwege de condities ‘s morgens niet weet waar je ’s avonds zult landen. Dit vergt veel improvisatievermogen van zowel de vliegers als de ophalers. Onderweg wisselen van vlieger is toegestaan.

De Euroglide is een activiteit van de EACzc. Info en inschrijven vanaf medio oktober op www.euroglide.nl Maarten Robben

18

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 12 14 15

Junioren selectie 2010 Patrick van Breemen-Schneider René de Dreu Pierre van den Elshout Any van Helden Steven Huiskes Tim Kuijpers Casper Kuijpers Peter Millenaar

21 juni tm 3 juli, Eindhoven

Club EZAC NijAC & Stabilo ACvZ & TZC NijAC TZC GoZC GeZC TZC FAC ZCDeelen NijAC & Stabilo

Type LS 4 LS 4 Std. Cirrus LS 4 Discus LS 4 Discus LS 4 Cirrus 17.74 LS 3 LS 4

Totaal 1344 1307 1212 1174 1079 526 489 354 348 159 128

Sport - 15 deelnemers, 4 dagen

Kernploegmanager: Paul Schepers

Euroglide 2010, één groot avontuur!

CN Piloot WD Boris Broere NX Casper Kuijpers 2B Bart Berendsen NG Steph. Kool-Claessens T9 Steven Huiskes HS Mattijs Hoogenbosch E2 Wiebe Bosman WO Bart Brouwer KESMelchert v.d. Wijngaard DE Joop van Asperen NE Maaike Kuijpers

WD Boris Broere NX Casper Kuijpers 2B Bart Berendsen NG Steph. Kool-Claessens T9 Steven Huiskes W4 Johan Lemmens JB Bart van Stratum U Ben Zwaga K4 Remco Kool HS Mattijs Hoogenbosch E2 Wiebe Bosman KESMelchert v.d. Wijngaard WO Bart Brouwer DE Joop van Asperen NE Maaike Kuijpers

EZAC LS 4 1598 NijAC & Stabilo LS 4 1464 ACvZ & TZC Std. Cirrus 1407 NijAC LS 4 1347 TZC Discus 1261 WBAC LS 6 1049 KNVvL LS 6 1043 EAC & KLuZc Ventus 2cT/18m 933 SZT DG-1000T 746 GoZC LS 4 685 GeZC Discus 621 FAC Cirrus 17.74m 450 TZC LS 4 450 ZCDeelen LS 3 213 NijAC & Stabilo LS 4 177

Golden Venturi 2009 29 en 30 augustus, Malden Club klasse - 6 deelnemers, 1 dag # 1 2 3 4 5 6

Junioren manager: Patrick Hoeve Algemeen coach: Frouwke Kuijpers Coach vliegzaken: Baer Selen

CN 74 T11 YX HS NF NX

Pil0ot Frank Hiemstra Rik van den Brink Patrick van Breemen-S. Tim Kuijpers Dick Teuling Casper Kuijpers

Club FAC VC Teuge FAC Nijac Nijac Nijac

Type Std Cirrus LS3 ASW-19wl LS-1f ASK21 LS-4

Totaal 700 664 626 577 512 35

Combi klasse - 9 deelnemers, 1 dag

5e WK Zweefvliegen Vrouwen 2009 49 deelnemers, 14 landen, 9 dagen 15m klasse - 15 deelnemers, 9 dagen # 1 2 3

CN SF BK 2L

Piloot Susanne Schödel Katrin Senne Marilyne Abadie Berard

Land DE DE FR

Type Ventus 2 ASG 29/15m ASG 29/15m

Totaal 7955 7951 7882

1 2 3 4 5 6 7 8 9

A9 Hein van der Linden JE Erik Busser HD Peter/ Rob Millenaar L8 Tjeerd Reitsma XLT Huib Meeuwis D2 Natasja van der Neut H9 Fabian de Groot 3F Richard Gremmen KP Frouwke Kuijpers

Nijac Nijac VC Hoogeveen DSA EACzc EACzc VC Haamstede VC Hoogeveen Nijac

Ventus 2a 937 ASW-24wl 931 Duo Discus xl 862 LS8 757 Duo Discus xlt 615 Discus 2b 549 DG-1000t 407 DG-600 (15m) 383 ASW20cl 378

Succes met ‘Yankee X-ray’ Recente wedstrijdresultaten bevestigen dat de beschikbaarheid van de ‘YX’ juniorenkist bijdraagt aan het prestatieniveau van de juniorenselectie.

Als sponsor of donateur kun je meehelpen dit succes te vergroten.

D

e ‘Yankee X-ray’, de ASW-19 voor de juniorenkernploeg, bewees dit jaar opnieuw goede diensten. Patrick van Breemen Schneider vloog er op de NK mee naar de 1e plaats Clubklasse en op de Golden Venturi naar de 3e plaats.

Tim Kuijpers naar een 13e plaats op de WK Junioren en een 2e plaats op de EK in Litouwen. Vorig jaar behaalde Patrick met dit vliegtuig al een 1e plaats op de KLu Kampioenschappen, Tim een 1e plaats in Klix (Duitsland) en Andy van Helden een 1e plaats op de Zomerwedstrijden. De toedeling over het seizoen gebeurt gedurende de winter onder leiding van juniorenmanger Patrick Hoeve. Hoewel dat organisatorisch misschien de voorkeur verdient, bleek een vast protocol tot nu toe niet haalbaar door wisseling in samenstelling van de juniorenkernploeg (en daardoor in de behoefte) en een niet jaarlijks identiek terugkerende wedstrijdkalender. De ‘YX’ wordt geëxploiteerd door de Stichting Zweefvliegevenementen Nederland, met financiële steun van de KNVvL, sponsors en de donateursgroep ‘Vrienden van Tulip’. De naam Tulip herinnert aan het ‘Tulip Tournament’, de eerste WK Junioren, die in 1999 in Nederland werd

Standardklasse - 16 deelnemers, 9 dagen 1 2 3

KS Sue Kussbach FX Jana Veprekova 3S Cornelia Schaich

DE CZ DE

LS 8 LS 8 LS 8

7614 7601 7555

Std. Cirrus CS 11 W Std. Cirrus Std. Cirrus

7793 7772 7713

Clubklasse - 18 deelnemers, 9 dagen 1 2 3

EA Nathalie Hurlin DI Dana Novakova XC Hana Vokrinkova

FR CZ CZ

4T Peter Batenburg NL Daan Paré RA Bob Teernstra NC Ger Kwant LDSPeter Kaasjager FF Frans Guise CB Pieter van der Meer G9 David Hofstee VIN Vincent Dolfin JR Jan Ritsma HC Jaap Vis JP Johan Hamelink

Nimbus 4t Ventus 2cm Ventus ct DG-800S LS8-18 Discus 2ct Ventus 2ct LS-6c DG-808B Ventus 2ct Ventus 2cxt Ventus ct

thermiek •

813 726 669 586 525 521 504 426 425 358 331 0

NAJAAR 2009

Sponsors en donateurs Naast Glider Equipment zijn er nog andere sponsors die het mogelijk maken om alle rekeningen van de ‘YX’ te betalen, zoals Leon Mol van Mol & Geurts gestoffeerde zitmeubelen BV, Wim Lamers van Lamers Project en Interieur, het bedrijf waar de bekende gele kabelchutes vandaan komen, en Service Center Terlet. Laten we hopen dat de kredietcrisis geen roet in het eten gooit. Het stichtingsbestuur heeft ondertussen een wisseling doorgemaakt: Wilco Boer is penningmeester. Een van de eerste dingen die hij deed, was de machtigingen van de ‘Vrienden van Tulip’ innen, zodat die nu eindelijk ook hun steentje kunnen bijdragen aan de exploitatie van de ‘YX’. De juniorenvliegers zijn alle sponsors en ‘Vrienden van Tulip’ dankbaar! •

Kom ook bij de ‘Vrienden van Tulip’ en steun de exploitatie van de ‘YX’ juniorenkist.

Bedrijven interesseren we graag voor een sponsorschap. Contact: koster_nico@planet.nl

ZWEEFVLIEGKABEL D A N

ACVZ/ TZC ACVZ FAC Nijac DSA WBAC Nijac GLC Illustrious ACVZ KNVvL VC Hoogeveen Nijac

Aanpassingen en verbeteringen Vorigen winter onderging de ‘YX’ een aantal aanpassingen en verbeteringen.

Glider Equipment diende zich als hoofdsponsor aan en maakte de inbouw van een gratis transponder mogelijk, plus de aanschaf van een nieuwe parachute onder gunstige voorwaarden. Twee bestuursleden van onze stichting bereikten een bepaalde leeftijd die ze niet ongemerkt voorbij wilden laten gaan. Het geld dat op hun feestje werd ingezameld, bleek voldoende voor de aanschaf van een Flarm plus Butterfly op de open dag van Glider Equipment.

De lootjes die we daarmee ‘verdienden’, zorgden nog eens voor een mooie prijs: een SPOT. Tijdens wedstrijden een geweldige aanvulling voor de positiebepaling en goed bruikbaar voor coachingsdoeleinden. In de NijAC werkplaats zorgden Tim Kuijpers, samen met de clubtechnici Eric Busser, Ger Kwant en Frans Hoogensteijn voor de montage

van een klapinstrumentenbord. Een lastige en tijdrovende klus, die we zonder hun expertise en inzet nu zeker nog niet voor elkaar zouden hebben gekregen. Tot slot kwamen er nog nieuwe banden op de aanhanger, goed voor vele kilometers door Nederland en Europa.

Advertentie

Open klasse - 11 deelnemers, 1 dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 HC

gehouden. Het staat voor de ambitie om leden van de Juniorenselectie op internationaal prestatieniveau te brengen, o.a. door de beschikbaarheid van deze eigen ‘juniorenkist’.

M O E T

J E

Z I J N

B I J . . .

Constructie 3 x 17 seale, KR, diameter 5 mm, breukbelasting 15,34 KN. Dit topproduct van DRAKO kunnen wij als volgt uit voorraad leveren: 1200 tot 1500 mtr. op haspel.

Steel products

Handels- en Ingenieursbureau Bakker & Co B.V., Industrieterrein "de Geer", Gildenweg 3, Postbus 1235, 3330 CE Zwijndrecht, Tel. 078-610 16 66, Fax 078-610 04 62, e-mail info@bakker-co.nl, www.bakker-co.nl

thermiek •

NAJAAR 2009

19

wedstrijden nat a s j a van der n eu t

receptje uitschreef. Arie is tijdens de wedstrijd weer volledig hersteld. In de 18m klasse zat het ook al niet helemaal mee. Ronald Termaat heeft één zware dag gehad nadat hij behoorlijk ziek was geworden tijdens het vliegen. Gelukkig herstelde hij snel en kon hij op volle kracht doorvliegen. En de open klasse tenslotte bleef niet gespaard in de ‘pechreeks’. De eerste wedstrijddag heeft Francois Jeremiasse niet kunnen meevliegen. Tijdens het grondtransport liep zijn kist schade op aan de staart. Dankzij de inspanningen van het grondteam kon zijn kist zeer snel gerepareerd worden waardoor hij de tweede wedstrijddag weer meevloog en kon beginnen aan een inhaalslag. En wat voor één!

Francois wist maar liefst twee dagoverwinningen op zijn naam te zetten.

Ondanks alle goede inspanningen greep Nederland toch nog naast de podiumplaatsen. Ontzettend jammer maar de volgende keer gaat het vast lukken, we waren zo dichtbij!

Internationale kampioenschappen WK Zweefvliegen Junioren 2009 24 juni tm 4 juli, Räyskälä, Finland

O

nze Junioren Kernploeg heeft Nederland vertegenwoordigd tijdens de Junior World Gliding Championships 2009 in Finland. Het Finse vliegveld Räyskälä beschikt over maar liefst vier banen, de zomerdagen zijn er lang en thermisch. Het gebied waarboven onze Junioren mochten vliegen is adembenemend mooi: meren en bossen sieren het uitgestrekte landschap. Nadeel van het gebied is wel dat het iets lastiger is om buiten te landen. Dankzij een aantal zeer uitgebreide briefings van Steven Raimond, Peter Batenburg en Hein Romeijn (die in 2005 hebben meegevlogen aan de EK daar) waren onze Junioren goed voorbereid op de bijzondere omgeving waarboven zij vlogen.

Tim Kuijpers, René de Dreu en Patrick van Breemen-Schneider wisten een dagoverwinning op hun naam te zetten.

Na elf slopende wedstrijddagen hebben onze Junioren een bijzonder knap staaltje vliegwerk laten zien. Zeker als je naar de concurrentie in het deelnemersveld kijkt was dit absoluut niet altijd even gemakkelijk. Maar ondanks dat hebben onze Junioren prachtige prestaties neergezet die het vermelden absoluut waard zijn.

Sites: www.junioren.wkzweefvliegen.nl www.kernploeg.zweefportaal.nl

20

WK Zweefvliegen Junioren 2009 - Clubklasse 9 dagen, # CN 1. BW3 2. CI 3. 57 7. HS 13. YX 14. 74

46 deelnemers Piloot Volker Sailer Vytautas Rasimavicius Alexander Spaeth René de Dreu Tim Kuijpers Frank Hiemstra

Land DE LT DE NL NL NL

Type Std. Libelle Jantar std. 3 Cirrus LS 1f ASW 19 bw Cirrus b

Totaal 8160 8122 7814 7776 7391 7360

WK Zweefvliegen Junioren 2009 - Standaardklasse 9 dagen, 1. FL 2. N8 3. 4J 6. Y1 24. VK 32. 28

36 deelnemers Felipe Levin Michal Lewczuk Daniel Seitzinger Peter Millenaar Andy van Helden Patrick van BreemenSchneider

DE PL DE NL NL

Discus 2b LS 8 Discus 2c Discus 2a LS 8a

8034 7855 7793 7630 5868

NL

ASW 28

5288

15e EK Zweefvliegen 2009

Tim Kuijpers (l) en René de Dreu (r) op reüniedag kernploeg.

Foto: Frans Guise.

15m, 18m en open klasse 27 juni tm 11 juli, Nitra, Slowakije

G

astland Slowakije organiseerde dit jaar de Europese Kampioenschappen in de 15m, 18m en open klasse. Een enerverend kampioenschap mag het wel genoemd worden. Het weer en de omstandigheden zat onze Kernploeg afgevaardigden niet helemaal mee en dat maakte de wedstrijd nou niet bepaald ‘easy’.

Onze deelnemers moesten regelmatig zware regen- en onweersbuien trotseren om de uitgezette opdracht te kunnen voltooien. De grondcrew beleefde ook barre tijden en zocht regelmatig in allerijl dekking met de laptops, grondsets en andere apparatuur voor een fikse regenbui die uitstortte boven het vliegveld.

Iedere dag tot aan de enkels in de modder en ’s avonds een soppende klamme tent is geen pretje! Wegens persoonlijke omstandigheden moest Steven Raimond de wedstrijd vroegtijdig beëindigen, waardoor Mark Leeuwen-

burgh alleen over bleef in de 15m klasse. Mark’s ophaler Arie werd tijdens de wedstrijd ziek en bezocht noodgedwongen een Slowaakse arts die, na het nodige handen en voetenwerk vanwege een kleine taalbarrière, een

29 deelnemers Piloot Louis Bouderlique Lukasz Wójcik Christophe Ruch Mark Leeuwenburgh Steven Raimond

Land FR PL FR NL NL

Type Ventus 2A SZD 56 Diana 2 Ventus 2A Ventus 2A ASW 27

Totaal 7121 6794 6771 5380 2363

15e EK Zweefvliegen 2009 - 18m klasse 9 dagen, 1. E1 2. 57 3. PL 4. XT 7. B 23. CX

31 deelnemers Russell Cheetham Mike Young Karol Staryszak Ronald Termaat Rien Bastiaanse Gert Buitink

GB GB PL NL NL NL

ASG 29/18m ASG 29/18m ASG 29/18m Ventus 2CXT/18m ASG 29/18m Ventus 2C/18m

7283 7217 7141 6820 6615 5299

Nimbus 4 ASW 22BL Nimbus 4 Nimbus 4 Nimbus 4

6945 6943 6924 6465 5618

15e EK Zweefvliegen 2009 - Open klasse 9 dagen, 1. N1 2. XXL 3. 110 6. LSJ 12. 4T

24 deelnemers Peter Harvey Laurent Aboulin Steve Jones Francois C. Jeremiasse Peter Batenburg

GB FR GB NL NL

15e EK Zweefvliegen 2009 - Standaardklasse

15e EK Zweefvliegen 2009 Standaard-, club-, worlden 2-zittersklasse

15e EK Zweefvliegen 2009 - 15m klasse 9 dagen, # CN 1. EQ 2. RP 3. Y 19. K1 27. 1R

Sites: www.ekzweefvliegen.nl/main1/ www.kernploeg.zweefportaal.nl

thermiek •

NAJAAR 2009

13 dagen, 25 deelnemers # CN Piloot 1. AK Mario Kiessling 2. JB Roman Mracek 3. GX Tomas Suchanek 12. D9 Sjaak Selen 20. 2M David Muller

Land DE CS CS NL NL

Type Discus 2a LS 8b Discus 2a LS 8 Discus 2cT

Totaal 12027 11410 11054 10214 8925

LS 1f ASW 19bWL LS 1f

11034 11000 10766

27 juli tm 8 augustus, Pociunai, Litouwen 15e EK Zweefvliegen 2009 - Clubklasse

V

oor de EK in de world-, standaard-, tweezitter- en clubklasse reisden vier Nederlandse kernploegdeelnemers af naar het Noord-Europese vliegveld Pociunai in Litouwen. Ze vlogen in de standaard- en clubklasse. Litouwen is één van de drie Baltische Staten, met een geografische bijzonderheid: het middelpunt van Europa ligt binnen de Litouwse grenzen. Behalve Litouws wordt er ook Pools, Russisch en Wit-Russisch gesproken. Aan de start verscheen een pittig deelnemersveld, bestaande uit 19 verschillende landen, maar dat schrok onze kernploegvliegers niet af. Sjaak Selen wist in de standaardklasse een dagoverwinning op zijn naam te zetten.

Echter Tim Kuijpers en René de Dreu thermiek •

NAJAAR 2009

13 1.

2.

3.

dagen, 29 deelnemers HS Rene de Dreu YX Tim Kuijpers UX Helge Liebertz

NL NL DE

maakten het in de clubklasse wel heel erg spannend. Zij wisselden dagelijks stuivertje op de eerste en tweede plaats en wisten het fanatieke Duitsland en sportieve Engeland achter zich te houden. Menig F5 knopje van de thuisblijvers heeft het begeven bij het volgen van het live verslag via de website. Het constante vliegen van René en Tim werd na dertien dagen rijkelijk beloond: René de Dreu de wist de felbegeerde Europese titel definitief op zijn naam te zetten. Tim Kuijpers

behaalde een welverdiende tweede plaats. Het gebeurt echt niet vaak dat Nederland zowel een nummer 1 als een nummer 2 in de zelfde wedstrijdklasse heeft. Op de EK 1986 presteerden Daan Paré (1) en Kees Musters (2) dat voor het eerst in de 15m klasse. Nu dus herhaald door René en Tim in de clubklasse. Een uitstekende prestatie waar we trots op mogen zijn. Chapeau!

Tijdens de Kernploeg afsluiting/reünie van 2009 zijn de heren uitgebreid in het zonnetje gezet. René kreeg een zeer fraaie, blauw glazen trofee uitgereikt voor zijn eerste plaats. Tim en René ontvingen beiden een originele ets. Alle ervaringen en verhalen van dit wedstrijdseizoen passeerden uitgebreid de revue tijdens de reünie. Onze Kernploegvliegers zijn het er nu al roerend over eens: laat het wedstrijdseizoen 2010 maar komen; we zijn er klaar voor! • Sites www.ekzweefvliegen.nl/main2/news.php www.kernploeg.zweefportaal.nl/news.php 21

nieuws

Glider Pilot Shop presenteert zich aan het publiek: 6 november: Open Dag Glider Pilot Shop Nederland te Lelystad 7 november: Nationale Zweefvliegdag, Gorredijk 8 november: Open Dag Glider Pilot Shop België te Beauvechain Kijk op: www.gliderpilotshop.com info@gliderpilotshop.nl +31 6 502 65 205

Glider Pilot Shop Nederland P

Correctie: op pag. 30 van ‘Thermiek’ 2009-2 stond een foto waarop de op 11 januari van dit jaar overleden Hein Schwing zou staan. De foto is gemaakt op het Zweefkamp te Egmond in 1932. Ondanks enige gelijkenis kan het hier niet om Hein gaan, omdat hij pas in 1936 met zweefvliegen begon bij de Haagsche ZC. Op deze foto staat hij wel met zekerheid. Hij helpt hier een van de vliegers op het Olympiadekamp 1939 op Welschap, Eindhoven.

Nationaal Eindfeest Zweefvliegen 2009

er 1 augustus 2009 nam Maurits Dortu de activiteiten over van AVI Benelux. De naam veranderde hij in Glider Pilot Shop Nederland. AVI Benelux bouwde onder Bert de Wijs in twintig jaar tijd een heel assortiment aan artikelen op en een netwerk aan relaties en klanten. Maurits liep hierin het laatste jaar mee, toen Bert zich extra voor zijn eigen bedrijf moest inzetten, maar tegelijk enige gezondheidsproblemen kreeg. Hij deed vooral de support en later ook de verkoop van artikelen van LX Navigation, plus radio’s en transponders. Toen Bert besloot om afstand te doen van AVI Benelux, bood hij Maurits de gelegenheid de zaak over te nemen.

En dan deed hij. Hij haalde zich wel een enorme klus op de hals: website, promotie, relatiebezoeken, administratie en het allerbelangrijkste, een nieuw beleid uitstippelen. Dat leverde best een rigoureuze omslag op, dus werkte Maurits ook aan een nieuwe naam, logo en motto. Daarover zegt hij nu:

14 november, 20.00 uur, Biddinghuizen

V

thermiek •

NAJAAR 2009

Glider Pilot Shop Nederland is vertegenwoordiger voor LX.

lopen, eigen evaring opgedaan en de commerciële ontwikkelingen van wat dichterbij gezien. Ik wil voorkomen dat er onnodig spanningsvelden in ons kleine wereldje ontstaan. Mijn overtuiging is dat eerlijkheid en duidelijkheid de beste tools zijn in de omgang met klanten én met concullega’s. Ik bedoel maar, ik wil niet dat ons plezier in die geweldige, gemeenschappelijke hobby van ons belast wordt door de manier waarop we met elkaar omgaan, ik als verkoper en jij als klant of collega. Het plezier dat je aan zweefvliegen beleeft, dat staat altijd centraal. Dat is mijn motto, ook met de Glider Pilot Shop.’

(FS)

Fotokalender Segelfliegen 2010

orig jaar was er voor het eerst een groot nationaal eindfeest, georganiseerd door ZC Flevo. Dit jaar gaan we weer met z’n allen de afsluiting van het zweefvliegseizoen vieren.

En, zoals dat gaat met zweefvliegers onder elkaar, het kan niet anders dan supergezellig worden. De professionele coverband Bassline verzorgt in samenwerking met een Professionele DJ de hele show. Nieuw is een ‘Grand Café’. Er is dus voor ieder wat wils, of je nu lekker los wil gaan of graag een goed gesprek wilt voeren. Het feest is op 14 november, begint om 20:00 uur en gaat door tot 3:00 uur ‘s nachts.

Echte party animals kunnen daarna blijven slapen. Natuurlijk staat er genoeg drank klaar, evenals verschillende snacks, dus je hoeft geen honger of dorst te lijden!

Geef je op via www.zweefvlieg-eindfeest.nl. Op deze site vind je ook nieuws en updates, zodat je volledig op de hoogte blijft. Als je je opgeeft via de site kost toegang tot het feest €7,50. Toegang zonder voorafgaande opgave kost €10 aan de deur. Ook je vrienden, familie en kennissen zijn van harte welkom. Wel snel opgeven, want vol is vol! Contact: info@ zweefvlieg-eindfeest.nl

22

‘De naam Glider Pilot Shop geeft meer dan duidelijk aan wat de zaak inhoudt en is internationaal. Bovendien waren alle benodigde domeinnamen nog beschikbaar, ook niet onbelangrijk. Van het logo wilde ik, behalve dat het een frisse, vrolijke uitstraling heeft, dat het voor eenvoud en duidelijkheid staat.’

Nou, dat klinkt mooi, maar vraagt toch wel om enige verduidelijking. Maurits: ‘Kijk, ik had al een jaar bij AVI meege-

D

e fotograferende zweefvlieger Claus-Dieter Zink heeft zijn kalender voor volgend jaar klaar. Weer volgens het sinds 2002 beproefde recept: groot, met spectaculair kleuren en entourages, hoofdzakelijk van bergvliegen. Alle maandfoto’s bekijken en bestelling plaatsen via www.fotokalender-segelfliegen.de. Prijs €24,95 per stuk excl. verzendkosten, 20% korting vanaf 8 stuks, of vraag in je favoriete pilot shop. thermiek •

NAJAAR 2009

23

gedenkwaardig

1

Hein van der Linden: Iets ‘leuks’ met Tiger Moth

2

O

p 12 september was het ‘Heinsday’ bij de NijAC. Hein van der Linden, clublid van het eerste uur, werd geëerd met zijn 60-jarige zweefvliegerschap.

Hein – hij is in de eerste plaats een heel aimabele man – begon zijn vliegcarrière op de toenmalige RLS. Daarmee behoort hij tot de generatie piloten die op een dubbeldekker heeft leren vliegen, de Tiger Moth. Zijn loopbaan bij de KLM sloot hij 25 jaar geleden af als captain op een Boeing 747. Een jaar na zijn eerste vlucht met een Tiger begon zijn levenslange passie, zweefvliegen. Bij de oprichting van de Nijac in 1954 was hij een van de eerste leden.

Sindsdien is Hein onafgebroken een zeer gewaardeerd lid, instructeur en wedstrijdvlieger van de NijAC. Vliegen

3

doet hij nog als de beste. Dit jaar behaalde hij op de NK nog een dagoverwinning en op de Golden Venturi en de open KLu Kampioenschappen eindigde hij als winnaar. Onder het voorwendsel ‘iets leuks te gaan doen’ 4

hebben we Hein weggelokt naar vliegveld Seppe. Het luchtvaartmuseum daar houdt o.a. nog Tiger Moths in de vaart.

Daar aangekomen zag hij er een staan en begon meteen oude herinneringen op te halen.

Toen even later bleek dat het vliegtuig daar voor hem klaar stond en dit het ‘leuks’ was waarvoor ze op pad waren gegaan, kon hij zijn geluk niet op. Eenmaal in de lucht, in formatie met nog een andere Tiger, drong langzaam tot hem door dat ze koers naar Malden hadden gezet. Wetende dat er op Malden geen motorvliegtuigen mogen landen, dacht hij aan een fly over en daarna weer terug. Terwijl ze boven Malden vlogen werd er een Gö-4 opgelierd, het eerste zweefvliegtuig waar Hein in 1949 op vloog. Na een korte tijd samen gevlogen te hebben landde de Gö-4 en groot was Hein’s verbazing toen ook de Tigers de landing inzetten en er een receptie voor hem was waar zijn vliegvrienden, familie en zijn makkers, waarmee hij destijds de RLS volgde, aanwezig waren. •

Herman Vermeer: Liet Frank Versteegh solo

D

eelen, 18 september, een klein gezelschap staat op de noordkop van de baan. Middelpunt is Herman Vermeer (1929, ZVB 1957), die na zo’n 16.000 starts en 5.000 uren als zweefvlieginstructeur is gestopt. Herman leerde zweefvliegen bij de LSK Zc Woensdrecht. Ging les geven op de Luchtmacht Elektronische en Technische School (LETS) te Schaarsbergen en werd lid van LSK Zc Deelen/ZC Deelen.

Vanaf begin jaren zestig is hij zeer actief als instructeur, op Deelen, ook op Salland en vooral op Terlet. Daar gaf hij ook instructie op de TMG. Nu is het dan over, want er wacht hem een fikse hartoperatie. Maar de sfeer is er niet minder om en voorzitter Robert Jungblut van ZC Deelen heeft een verrassing in petto. Als er aan de zuidkant van de baan op enkele meters hoogte een rood projectiel nadert, heeft nog niemand wat in de gaten. Tot het ding plotseling met een lang rookspoor op hoge snelheid voorbij raast. Herman reageert

1

2

3

4

1 Hein voorin de Tiger Moth van Seppe.

Henk Kuiper

1 Herman en Frank.

2

2

Hein van der Linden.

Inverted slepen.

3 Ferdi Kuijpers vliegt Gö-4 voor.

3 5

‘Maar ik mag niet van de dokter!’

4

5 en Hein is geland.

4 Ready to go.

5

Foto’s: Björn Berings air-to-air, Kim Alders-Hoozemans grond.

24

Slepen en ready to roll.

5

6

6

uitgelaten: ‘Frank Versteegh!’ Want hij was zelf degene die Frank indertijd op Deelen solo liet en is dus een beetje medeverantwoordelijk voor alles wat daarna volgde. ‘Ik ga hier echt niet sentimenteel staan doen, maar dit ontroert me diep, dat voel ik van binnen.’

Typisch Herman, ruwe bolster, blanke pit. De toon is helemaal gezet als Frank de Xtra met een elegante zwaai parkeert thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

en er uit springt, roepend: ‘En waar is de oude man?’ Dat kan Herman wel hebben, dat vindt hij leuk. ‘Je gaat vliegen, nu, met mij’, stelt Frank.

Maar dat weet Herman nog niet zo net, want hij kreeg van zijn cardioloog een vliegverbod opgelegd. Pas als Frank bezweert dat hij zich rustig zal gedragen, zwicht Herman. ‘Straks neem jij de knuppel over. Stuur vanuit je elleboog

Dat was fantastisch!

Foto’s: Frits Snijder.

op je bovenbeen gedrukt, want je zult merken dat dit vliegtuig al reageert op wat je alleen nog maar denkt.’ Na afloop een stralende Herman. Nou hij toch illegaal aan het vliegen is ook nog maar even met Robert in de Duo Discus, gesleept door Frank, die over een heel traject inverted vliegt. Het etentje ’s avonds in de ‘Bel’ op Terlet kan dan al niet meer kapot. • (FS) 25

techn ische zaken Commissie Technische Zaken: www.zweefvliegtechniek.nl Bestellen Vliegtuiglogboek: www.knvvl.nl/knvvl/webshop

rob k l eijn , c ommissie technis che za ken

Tja, wat oud en vertrouwd is kan op een dag zomaar verdwijnen. Op 28 september trad EASA Part M, de Europese wetgeving voor luchtwaardigheid en onderhoud, volledig in werking. Dat betekent een ander systeem van inspecties en een andere

1

bevoegde instantie: de Continuing Airworthiness Management Organisation (CAMO)

Kiss kiss, Fotowedstrijd, Marco Donders.

van de KNVvL. Lees wat dat in concreto betekent.

2

Tot ziens EZT-er, welkom KNVvL CAMO! O

p 28 september 2009 eindigde het overgangsjaar voor de volledige inwerkingtreding van EASA Part M voor vliegtuigen. Part M is de nieuwe Europese wet die het onderhoud en de luchtwaardigheid van vliegtuigen in de Europese Gemeenschap regelt. Deze ontwikkeling tegenhouden behoorde niet tot de mogelijkheden. In plaats daarvan stelde het Afdelingsbestuur Zweefvliegen en de haar adviserende

2

26

Commissie Technische Zaken (CTZ) zich ten doel om de nieuwe situatie voor Nederlands geregistreerde (motor)zweefvliegtuigen zo werkbaar en betaalbaar mogelijk te houden. In de praktijk betekent dat: met de inzet van vrijwilligers, zoals we altijd al deden. Om dit te realiseren vroeg de KNVvL voor het onderhoudsmanagement bij IVW de vergunning aan om als Continuing Airworthiness Management Organisatie

Terlet, cursus AMP/ARC inspecteur door IVW. Foto: Frank Beemster.

3 St. Cirrus.

Fotowedstrijd, Frank Hiemstra

1

(CAMO) te kunnen functioneren. Deze vergunning is op 25 augustus 2009 verleend. De KNVvL is daarmee de vijfde organisatie in Nederland die een CAMO-vergunning heeft gekregen. Maar onze CAMO bedient wel meteen 25% van de Nederlandse luchtvloot!

Totstandkoming Part M Achterliggende bedoeling van Part M is het realiseren van een vrij verkeer van goederen en diensten voor vliegtuigen binnen de Europese Gemeenschap.

Daarvoor is het nodig om tot één regelgeving te komen voor het onderhoud en de luchtwaardigheid van alle vliegtuigen in de Europese Gemeenschap.

De totstandkoming van part M heeft jaren geduurd omdat de onderhoudsregels voor de grote commerciële luchtvaart uit Canada als startpunt werden genomen. Die pasten uiteraard niet op het onderhoud van (motor)zweefvliegtuigen. Vertegenwoordigers van de sector worstelden door dikke ‘Harry Potter’ documenten en namen aan inspraakronden deel (via KNVvL, European Gliding Union en de zogenoemde MDM032-commissie) om tot een werkbare situatie te komen. Dat gebeurde buiten het zicht van het gemiddelde KNVvL-lid. Maar het resultaat ligt er wel: (motor)zweefvliegtuigen vallen nu in de categorie ‘Aircraft not involved in thermiek •

NAJAAR 2009

Commercial Air Transport’. Uiteindelijk stelde de Europese Commissie in augustus 2008 de definitieve versie van Part M vast. Voor de nationale luchtvaartautoriteiten (bij ons IVW) resteerde toen nog een klein jaar om CAMOaanvragen te behandelen (door ons ingediend in oktober 2008) en voor de CTZ om alle voorbereidingen te treffen.

In dit artikel ga ik verder in op de regelgeving van Part M en de gevolgen voor het vliegtuig, voor de eigenaar, voor de EZT en de zweefvliegtechnicus (AML-er) en op de financiële gevolgen.

Veranderingen voor het vliegtuig Nieuw BvL plus ARC Ter verduidelijking eerst nog even de oude situatie, toen voor een (motor)zweefvliegtuig nog elke twee jaar een verlenging nodig was van het Bewijs van Luchtwaardigheid (BvL). Iedere club had een Erkend Zweefvliegtechnicus

(EZT) die de bevoegdheid had om een BvL-verlengingsinspectie te doen. Ook het Service Center Terlet had als erkend onderhoudsbedrijf deze bevoegdheid.

Na betaling van €72 aan IVW ontving je een nieuw BvL, waarmee de kist weer twee jaar verder kon vliegen. Voor het periodieke, kleine onderhoud en de inspecties was de zweefvliegtechnicus bevoegd. Groot onderhoud aan zweefvliegtuigen mocht alleen door, of onder toezicht van de EZT gebeuren. Een eigenaar was in het geheel niet bevoegd om onderhoud aan zijn zweefvliegtuig uit te voeren. Er werd geen onderscheid gemaakt in soorten (motor)zweefvliegtuigen. De afgelopen jaren is de overgang vanuit deze oude situatie naar Part M al geleidelijk gestart. Er kwam voor ieder vliegtuig een onbeperkt geldig BvL en daarnaast bezit ieder vliegtuig nu al een Airworthiness Review Certificate (ARC). De ARC is maar één jaar geldig, en daar betaal je IVW €72 voor. Een 100% kostenstijging, omdat het oude BvL twee jaar geldig was. De EZT was bevoegd tot het uitvoeren van de BvLverlengingsinspecties en op basis daarvan verstrekte IVW een ARC. In feite functioneerden de EZT’s in het afgelopen overgangsjaar als ARC-inspecteurs.

Op deze plaats wil de CTZ alle betrokken medewerkers van IVW nog eens bedanken voor het constructieve overleg dat wij met hen in de afgelopen jaren mochten voeren. Zonder de andere collega’s te kort te doen, willen wij met name Jan Koen van Gorkom, Ronald Prins en Hok Goei bedanken. Daarnaast bedanken wij Koos Tromp en Wilfried Oude Vrielink voor hun extra inzet in de afgelopen maanden bij de opleiding van inspecteurs. Wij kozen er als CTZ voor om niet voortdurend alle zweefvliegers via de ‘Thermiek’ op de hoogte te houden. Veel zaken hadden nog geen vaste vorm aangenomen. Daarom valt dit artikel best lang uit. Maar het geeft dan ook een compleet beeld.

3

thermiek •

NAJAAR 2009

27

Onderhoudsprogramma Nadat het Bewijs van Luchtwaardigheid is veranderd en er een ARC bij is gekomen, is de volgende belangrijke wijziging het verplichte onderhoudsprogramma, oftewel het Aircraft Maintenance Programme (AMP). Ieder (motor)zweefvliegtuig moet een eigen onderhoudsprogramma hebben. De eigenaar van het vliegtuig dient dat zelf op te stellen. Een beschrijving hoe je dat als eigenaar doet, vindt je op de site van de CTZ (www.zweefvliegtechniek.nl). Voorjaar 2008 werd iedere zweefvliegtuigeigenaar al hiertoe opgeroepen. Maar IVW had toen niet voldoende mankracht om ze goed te keuren, terwijl de discussie over het model nog niet gevoerd was met o.a. de CTZ. Wij zijn nu gelukkig op een goed werkend en simpel model voor een onderhoudsprogramma uitgekomen.

Voor alle duidelijkheid, er bestond geen dreiging dat er op 28 september 2009 zweefvliegtuigen aan de grond moesten blijven omdat een goedgekeurd onderhoudsprogramma ontbrak. Bij de eerstvolgende ARC-inspectie wordt gecontroleerd of er een goedgekeurd onderhoudsprogramma is.

Drie soorten onderhoud De onderverdeling in soorten vliegtuigonderhoud en de bevoegdheid om onder-

houd te plegen aan een (motor)zweefvliegtuig is ook gewijzigd. Vroeger werd er onderscheid gemaakt tussen klein en groot onderhoud. Part M onderscheidt drie soorten onderhoud: piloot-eigenaar onderhoud (Pilot Owner Maintenance), niet-complex onderhoud en complex onderhoud. Welke onderhoudswerkzaamheden tot piloot-eigenaar-onderhoud behoren vind je ook weer op de CTZwebsite. Daar is een aparte lijst opgenomen voor een puur zweefvliegtuig, een thuisbrenger en een zelfstarter/tmg.

Wat tot niet-complex onderhoud en wat tot complex onderhoud wordt gerekend, staat in part M. Onder de kop ‘Veranderingen voor de technicus’ ga ik in op wie er non-complex en complex onderhoud mag uitvoeren.

Oudere (motor)zweefvliegtuigen Een laatste gevolg van part M is het opsplitsen van (motor)zweefvliegtuigen die onder de nieuwe regelgeving van part M vallen en de zogenaamde Annex 2a (motor)zweefvliegtuigen. Annex 2a vliegtuigen zijn vliegtuigen waarvan het oorspronkelijk ontwerp dateert van voor 1 januari 1955 of waarvan de productie is stopgezet voor 1 januari 1975.

Ze vallen niet onder part M, maar onder de oude nationale regelgeving (Speciaal BvL met beperkte geldigheid).

1

Veranderingen voor de eigenaar

2

28

Zoals ik hiervoor al aangaf, is de eigenaar bevoegd om piloot-eigenaar onderhoud uit te voeren. Door hem uitgevoerd onderhoud dient hij vast te leggen in het nieuwe Vliegtuiglogboek, dat het oude blauwe boekje (het journaal) heeft opgevolgd. Vliegtuigeigenaren dienen vanaf 28 september 2009 dus een Vliegtuiglogboek en niet meer het journaal te gebruiken. Volgens part M is iedere vliegtuigeigenaar bevoegd pilooteigenaar onderhoud uit te voeren zolang hij een geldig GPL heeft. Hij tekent af met zijn paraaf en zijn GPL-nummer.

Zie verder de toelichting in het nieuwe Vliegtuiglogboek. De eigenaar is verplicht om een goedgekeurd onderhoudsprogramma, een Aircraft Maintenance Programme (AMP), bij zijn vliegtuig te hebben. Hij moet dat zelf opstellen en jaarlijks checken of het nog actueel is.

Het AMP dient door een AMP-inspecteur van de KNVvL CAMO te zijn goedgekeurd.

De afgifte van een nieuw Airworthiness Review Certificate (ARC) gebeurt door de KNVvL CAMO en niet meer door IVW. De eigenaar kan op zijn vroegst 90 thermiek •

NAJAAR 2009

dagen voor verloop van zijn ARC zijn vliegtuig aanmelden bij een ARCinspecteur van de KNVvL CAMO. Bij IVW betaalde de eigenaar voor de ARCverlenging €72. Bij de KNVvL CAMO is dat gratis. Je moet natuurlijk wel lid zijn van de KNVvL Afdeling Zweefvliegen.

De ARC wordt door de ARC-inspecteur meteen ter plaatse afgegeven. Bij IVW zat er een aantal dagen tussen inspectie en afgifte van de ARC. Wat je het eerst moet doen Het eerste wat de meeste vliegtuigeigenaren nu moeten doen is bij de KNVvL webshop een Vliegtuiglogboek kopen en het concept-onderhoudsprogramma (AMP) opstellen. Vervolgens kan een AMP-inspecteur van de KNVvL CAMO het concept-onderhoudsprogramma (goed)keuren. Voor eigenaren van zweefvliegtuigen waarvan de ARC binnenkort afloopt is de zaak nog urgenter, omdat een ARC-inspecteur pas met een ARCverlenging aan de gang gaat als het onderhoudsprogramma (AMP) van het vliegtuig is goedgekeurd.

thermiek •

NAJAAR 2009

1 BGA4926 wacht op kabeltje.

Fotowedstrijd, Neander Stalpers.

1 Ventus 2cM tijdens NK2009.

Foto: Jeroen Kroon.

Veranderingen voor de technicus

Opzet KNVvL CAMO

Voor de zweefvliegtuigtechnicus (AML-er) zorgt de invoering van part M ook voor veel veranderingen. Allereerst wordt hij bij het uitvoeren van onderhoud of inspecties geconfronteerd met onderhoud uitgevoerd en afgetekend door de piloot-eigenaar. Voor de AML-er is het nieuwe onderhoudsprogramma met ingevoegde inspectieschema’s het uitgangspunt voor uit te voeren onderhoud en inspecties. De eigenaar moet er voor zorgen dat het onderhoudsprogramma en de inspectiestaten up to date zijn. De AML-er tekent alleen het door hem uitgevoerde onderhoud af.

Hij gebruikt de inspectiestaten die deel uitmaken van het goedgekeurde onderhoudsprogramma. De AML-er is bevoegd tot het uitvoeren van piloot-eigenaar onderhoud en niet-complex onderhoud.

Hij wordt ook bevoegd om beperkt complex onderhoud uit te voeren. De oude EZT’s hebben allen aangegeven op vrijwillige basis en zonder betaling medewerker te willen worden van de KNVvL CAMO en zij worden nu opgeleid tot ARC- en/of AMP-inspecteur. Zij mogen hun bevoegdheid niet commercieel aanwenden.

Twee bevoegdheden De KNVvL CAMO is een CAMO met twee bevoegdheden: het goedkeuren van onderhoudsprogramma’s (AMP’s) en het afgeven van de ARC, een zogenaamde G en I-bevoegdheid. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door resp.

AMP- en ARC-inspecteurs. Omdat binnen enkele maanden na 28 september 2009 de EZT komt te vervallen, heeft IVW de KNVvL CAMO de bevoegdheid gegeven de verlenging van het nationale bewijs van luchtwaardigheid voor Annex 2a (motor)zweefvliegtuigen uit te voeren.

Hiermee is in principe alles afgedekt.

Ongecontroleerde omgeving Een belangrijke keuze die we moesten maken, was die tussen een CAMO met of zonder gecontroleerde omgeving.

Bij een gecontroleerde omgeving is de CAMO verantwoordelijk voor het beheer van alle vliegtuigen. Ze moet dan periodiek gegevens beheren over starts en uren en de geldigheid van TBO’s (Time Between Overhaul) van instrumenten en componenten. Voordeel van een gecontroleerde omgeving is dat een fysieke inspectie van het vliegtuig maar één keer in de drie jaar hoeft te gebeuren. Het onderhoudsbedrijf van Manfred Antwerpen op Grefrath-Niershorst in Duitsland werkt volgens dit

En wat kost dat nou?

I

n de oude situatie bedroegen de totale kosten voor 550 (motor)zweefvliegtuigen jaarlijks €40.000 (per vliegtuig €72 voor de afgifte van de ARC door IVW). De nieuwe situatie ziet er als volgt uit. Eenmalig kostte de CAMO-vergunning €5.000, die door de afdeling Zweefvliegen is betaald. Op jaarbasis kost de vergunning nog eens €3.500, welk bedrag ten laste komt van de Afdeling Zweefvliegen. Per lid komt dat neer op ongeveer 1 euro. Het voeren van de jaarlijkse CAMO-administratie past naar verwachting binnen de bestaande personeelsbezetting van het Afdelingssecretariaat, dus dat zorgt niet voor extra kosten. Alle functionarissen van de KNVvL CAMO doen hun werk pro deo, op een reiskostenvergoeding na. Maar die reiskosten hadden wij ook al zonder de KNVvL CAMO. Er komen naar de huidige inschatting geen kilometers bij. Daarom zie we op dit moment af van een tarief per inspectie. De kosten van doorberekenen van een inspectie wegen niet op tegen het bedrag dat in rekening moet worden gebracht. Goedkeuring van het onderhoudsprogramma gebeurt gratis door de AMP-inspecteurs. IVW gaat hiervoor een (nog onbekend) bedrag vragen. Uitgaande van een tarief van €200 per vliegtuig, kun je stellen dat €110.000 wordt bespaard (eenmalig, zo vaak wijzigt het AMP niet).

29

principe. Wij zien op het moment af van een gecontroleerde omgeving en kiezen voor een ongecontroleerde omgeving. Die is namelijk minder arbeidsintensief. De KNVvL wil ook niet verantwoordelijk zijn voor onderhoud aan privévliegtuigen. We zijn voorstander van het Prüfer-systeem zoals Duitsland dat kent. In een ongecontroleerde omgeving constateert een inspecteur op het moment van de inspectie dat het vliegtuig luchtwaardig is, waarop de ARC kan worden afgegeven. Wat er daarna gebeurt is niet de verantwoordelijkheid van de CAMO en de inspecteur. Binnen de CTZ noemen we dat het ‘fire and forget’ systeem.

We hebben er ook niet voor gekozen om een CAMO met een F-bevoegdheid aan te vragen. Die is nodig voor een organisatie om complex onderhoud uit te voeren. We konden daarvan afzien,

omdat part M de mogelijkheid biedt de F-bevoegdheid aan individuele zweefvliegtechnici (AML-ers) te verstrekken.

De AML-er mag meer complex onderhoud doen dan onder de oude Nederlandse wetgeving.

AMP- en ARC-inspecteurs De oude EZT’s worden dus de onbetaalde AMP- en ARC-inspecteurs van de KNVvL CAMO. Zij voeren een persoonlijke ARC-en/of AMP-administratie, die door het Inspectie-Instituut periodiek wordt geauditeerd. De CAMO van het Service Center Terlet zal zo’n 100 van de 650 Nederlands geregistreerde (motor)zweefvliegtuigen gaan bedienen. De KNVvL CAMO doet de overige 550 cluben privévliegtuigen. Naast de inspecteurs kent de CAMO nog een Accountable Manager, het hoofd van de CAMO. Afdelingsbestuurs- en CTZ-lid Hein van

In werkplaats AC Salland.

Foto’s: Frits Snijder.

Leeuwen vervult deze functie als eerste.

Voor de dagelijkse gang van zaken is er een Airworthiness Coordinator, een functie die CTZ-voorzitter Frank Beemster vervult. Dan moet er een centrale, zo veel mogelijk gedigitaliseerde CAMO-administratie gevoerd worden. De Beheerder daarvan is Bart Pelt, Hoofd van het Afdelingssecretariaat. Het InspectieInstituut, bestaande uit coördinator Harrie Huiskes en inspecteurs Koos Tromp, Wilfried Oude Vrielink, Ruud Diepeveen en Herman Voortman, blijft onder dezelfde naam voortbestaan als kwaliteitsborgend orgaan binnen de KNVvL CAMO. Zij inspecteren het werk van de ARC- en AMP-inspecteurs.

Op dit moment hebben we nog maar twee volledig gekwalificeerde ARC- en AMP-inspecteurs. Onder een supervised review van IVW zijn ondertussen op twee cursussen nog eens twaalf inspecteurs in de theorie opgeleid. Die gaan een eerste ARC-inspectie en AMP-goedkeuring uitvoeren, beoordeeld door het Inspectie-Instituut, om vervolgens ook gekwalificeerd inspecteur te worden.

Deze in totaal veertien gekwalificeerde inspecteurs mogen de overige 43 oude EZT’s één op éen opleiden tot ARC- en/ of AMP-inspecteur. Dat heeft op het moment voor de KNVvL CAMO natuurlijk de hoogste prioriteit Door het vervallen van de EZT vervalt ook de Erkende Werkplaats en daarmee vervallen de werkplaatsinspecties van het InspectieInstituut. Het blijft uiteraard de verantwoordelijkheid van de vliegclubs om een goed geoutilleerde werkplaats voor het uitvoeren van onderhoud aan zweefvliegtuigen te handhaven. •

Advertentie

30

thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

31

zweefvlieghistorie Ar y C eel en

Als je op internet zoekt, kun je de Grüne Post nog in de geschiedschrijving van sommige Duitse clubs terugvinden.

In Lingen melden ze dat hun club met een Grüne Post haar eerste zweefpogingen ondernam op de Hilgenberg.

In Lindlar dat hun exemplaar te zwaar bleek en al spoedig werd verschroot.

Die in Braunsfeld werd al kort nadat hij voor het eerst vloog onherstelbaar gekraakt. Over het geheel genomen is er echter opvallend weinig over het lesvliegtuig Grüne Post geschreven.

Het lijkt wel alsof het al na een paar jaar weer uit de geschiedenis verdwijnt, terwijl het toch zo goed was ontvangen.

Ook in de vakbladen komt het type vrijwel niet voor. Waarom?

Grüne Post, lesvliegtuig tussen wal en schip in nazi-tijd 1

Gratis bouwtekeningen van een eenvoudige, maar deugdelijke zelfbouwkist.

Een welkome actie in crisistijd van een populair Duits weekblad in 1932/33.

Veel clubs en amateurbouwers gaan er mee aan de slag, ook enkele in Nederland.

Maar al na een paar jaar had niemand het er meer over. Hoe kan dat?

N

a WO I raakte het grote publiek in de ban van de zich snel ontwikkelende luchtvaart. Kranten publiceerden niet alleen paginagroot over grensverleggende prestaties, maar moedigden die geregeld ook aan door piloten en constructeurs grote geldbedragen in het vooruitzicht te stellen. In Duitsland was dat niet anders. Wel een verschil met andere landen was dat zweefvliegen daar in het middelpunt van de belangstelling stond.

In alle bladen kon je over de jaarlijkse Rhönwedstrijden op de Wasserkuppe lezen en over de nieuwste hoogte-, duur- en afstandrecords.

Acties van ‘Die Grüne Post’ Vanaf 1927 werden pogingen ondernomen om de eerste vrije vlucht van meer dan 100 km te volbrengen.

2

32

Het wilde maar niet lukken, waarop het populaire familieweekblad ‘Die Grüne Post’ ter aanmoediging een prijs uitloofde van 5.000 Reichsmark. Dat kwam neer op zo’n 33 maandsalarissen van een leraar. In ‘Thermiek’ 3-2007 stond al het verhaal over de Oostenrijkse zweefvlieger Robert Kronfeld, die er in 1929 tenslotte als eerste in slaagde.

Op 15 mei van dat jaar vloog hij met zijn zweefvliegtuig ‘Wien’ de recordafstand van 102.2 km langs de hellingen van het Teutoburgerwoud in Westfalen en won daarmee de geldprijs. ‘Die Grüne Post’ was een uitgave van Ullstein Verlag in Berlijn en werd in een oplage van meer dan een miljoen exemplaren verspreid (1.250.000 in 1931). In die dagen ongekend, dubbel zo veel als de grootste krant in Duitsland, de ‘Berliner

1 Replica Grüne Post, Deutsches Segelflugmuseum, Wasserkuppe. Foto: Stefan Koschminder 2 Grüne Post PH-13 met EZC instructeur Piet Schelling.

3 Grüne Post PH-13.

4 Een Grüne Post met neusmodificatie.

Wie bouwde dit toestel? Foto uit: Neyenhoff/Oyens, ‘Zweefvliegen’, 1935.

Foto’s: archief Ary Ceelen

Morgenpost’ (ook van Ullstein). In 1932/ 33 kwam ‘Die Grüne Post’ met een volgende actie voor zweefvliegers. Het liet een eenvoudig lesvliegtuig ontwerpen door Alexander Lippisch, chefconstructeur van de Rhön-Rositten Gesellschaft (RRG, toonaangevend in de Duitse zweefvliegwereld, met o.a. de door Fritz Stamer geleide zweefvliegschool op de Wasserkuppe). Het toestel was geschikt voor zelfbouw door de zweefvliegclubs.

De bouwtekeningen werden op aanvraag gratis aan clubs en amateurbouwers ter beschikking gesteld. Het kreeg de naam Grüne Post, naar het weekblad.

Gratis bouwtekeningen Lippisch ontwierp in samenwerking met Stamer (toen dé expert in zweefvliegonderricht) al twee populaire lesvliegtuigen, de Zögling en de Prüfling. De Grüne Post had een door twee spanten ondersteunde draagvleugel van 10m spanwijdte en leek wel wat op de Prüfling. De romplengte was 5,6m en de vleugelkoorde 1.40m. In november 1932 was het klaar en werd ingevlogen

4

door Stamer op de Wasserkuppe. In zijn beoordelingsverslag schreef hij zeer tevreden te zijn over de vliegeigenschappen: ‘Ik geloof, zweefvliegkameraden, dat jullie een fijne kist krijgen.’

Lippisch vervaardigde twee tekeningen op A3 formaat, die alle details over de

3

thermiek •

NAJAAR 2009

thermiek •

NAJAAR 2009

bouw bevatten. Ze kwamen gereed in de periode november 1932 – februari 1933 en werden in ‘Die Grüne Post’ afgedrukt en besproken. Je kon ze ook los bestellen op het redactieadres in het Ullsteinhaus, Kochstrasze 22-26 in Berlijn. De actie viel ongetwijfeld in goede aarde, want het aantal zweefvliegers was reusachtig gegroeid (alleen al de scholierencursisten verdrievoudigden in de periode 1927-1931 tot zo’n 10.000). Zweefvliegen was ‘volkssport’ geworden. Clubs zaten dringend verlegen om een goed lesvliegtuig, maar hadden in de crisisjaren na de grote beurskrach van 1929 nauwelijks nog geld in kas. Wie bereid was om het logo van ‘Die Grüne Post’ (een klaverblad) op het rompje aan te brengen, ontving bovendien een donatie, wat het aanbod nog aantrekkelijker maakte. Er werden maar liefst rond de 2.500 bestellingen gedaan, ook door buitenlandse zweefvliegers. Naar schatting heeft 5% daarvan het toestel daadwerkelijk gebouwd.

Nazi’s pakken luchtsport en pers aan Als oorzaak kun je in Duitsland aan de Nazi’s denken, die in 1933 aan de macht kwamen. Ze begonnen direct met de ‘gelijkschakeling’ van de voor hen belangrijke sectoren in de samenleving, waaronder de luchtsport en de pers.

De zweefvliegerij raakte zijn vrijheid kwijt, clubs werden haast para-militaire organisaties met vooral een opleidingstaak (uiteindelijk een reservoir voor aankomende Luftwaffe piloten), uniformdracht liet niet lang op zich wachten en het NS Fliegerkorps nam de plaats in op de Wasserkuppe. De pers werd onder strenge censuur geplaatst. Ehm Welk, hoofdredacteur van ‘Die Grüne Post’, richtte zich nog met een protestartikel tot propagandaminister Joseph Goebbels: ‘Herr Reichsminister? Ein Moment bitte!’

De Nazi’s sloegen hard terug, eisten Ehm’s ontslag en hielden de man enige tijd gevangen in strafkamp Oranienburg.

Ze ergerden zich al lang aan de de redacteuren in het Ullsteinhaus, die in hun kranten en bladen steeds kritisch over de nationaal-socialistische beweging hadden geschreven. Bovendien was de familie Ullstein joods. In 1934 dwongen ze de uitgeversfamilie om het hele bedrijf voor een habbekrats over te doen aan een verdekt voor de Nazi’s werkende handelsfirma. Over het lesvliegtuig Grüne Post is sindsdien weinig meer vernomen. De uitgeverij draaide verder ten dienste van de NS propagandamachine, vanaf 1937 als ‘Deutscher Verlag’ en met behoud van enkele oor33

zweefvliegagenda

agenda

Regelmatig geactualiseerde agenda en wedstrijdinfo op www.zweefportaal.nl. Voor België www.zweefvliegen.be.

Voor FAI wedstrijdagenda http://events.fai.org onder ‘Gliding’ * = Onderdeel comb. clubwedstrijden Grand Prix Nederland (G-NL). ** = Onderdeel comb. clubwedstrijden ‘Beker van Vlaanderen’.

spronkelijke titels. Zo verscheen ‘Die Grüne Post’ in elk geval nog tot in 1943 (zonder klaverblad). De zweefvliegopleidingen standaardiseerden op types als de SG-38 en Grunau Baby II. De nog gebouwde exemplaren van de Grüne Post waren waarschijnlijk in een paar jaar opgekraakt, aan de kant gezet of in het kampvuur gegooid.

Grüne Post in Nederland Van de meer dan 2.500 afgeleverde bouwtekeningen zijn er ook enkele in Nederland terecht gekomen. De heer A.E. van Goor den Oosterling (lid van de Technische Commissie van de Vakafdeling Zweefvliegen van de KNVvL) gaf in het blad ‘Het Vliegveld’ (1933) een kort overzicht van de Grüne Post, ‘een leszweefvliegtuig dat ook door amateurs met weinig of geen ervaring gebouwd kan worden’. De eerste die dit toestel bouwde was J. Rooyakkers, eigenaar van de Electrische Timmerfabriek en Schaverij ‘Rovali’ te Eindhoven. Van Goor noemde deze zwever ‘een keurig afgewerkt toestel dat mogelijk met zijn kleine spanwijdte van 10 m en betrekkelijk geringe daalsnelheid van 0.98 m/sec nieuwe mogelijkheden opent voor het zweven boven

2

34

het duingebied’. Ook in een artikel van de Eindhovensche Zweefvlieg Club in 1933 werd gemeld dat het in 900 uren bij ‘Rovali’ gebouwde toestel goed voldeed. Rooyakkers was van plan een kleine serie van deze leskist te bouwen voor liefhebbers. Hij adverteerde hiermee in het blad ‘Het Vliegveld’ van augustus 1933, maar het is onbekend of hij ooit een belangstellende hiervoor heeft gehad.

Op Welschapse luchtvaartdag De Grüne Post werd op de Welschapse Luchtvaartdag op 30 april 1933 ingevlogen door instructeur Piet Schelling.

Hij maakte verscheidene mooie autostarts, waarbij gebruik werd gemaakt van een 8 cyl. Packard automobiel.

Op deze datum werd op Welschap een groot feest gevierd ter gelegenheid van de opening van ’t Schuurke, het clubpaviljoen van de NBAC motorvliegers.

De Rijksluchtvaartdienst had toestemming gegeven voor het houden van een ‘Luchtvaartvertooning’ op Welschap, bestaande uit escadrillevluchten, kunstvluchten en zweefvluchten. Deze laatsten werden uitgevoerd door de PH-12 (ESG ‘Sprinkhaan’) en de PH-13 (de Grüne Post van Rooyakkers), met een demo van

1

1 Grüne Post in Nederlands-Indië, gebouwd en in 1935 ingevlogen door H.H. Werth.

2 Grüne Post 3-zijden aanzicht.

autostarts. In augustus 1934 werd dit toestel overgenomen door Joop Swart van de EZC en later door Marius Broekmeyer van de Arnhemse ZC, die de PH-13 (vanwege het nummer) de naam ‘Pechvogel’ gaf. Hij verkocht dit zweefvliegtuig eind 1934 aan de ACvZ. Van deze club kocht hij (in gedeeltelijke ruil) de PH-2, de bij NV Pander gebouwde Mayer-M1 van de Akense constructeur Hermann Mayer.

Niet afgebouwde toestellen Verder is er is weinig bekend over deze Nederlandse Grüne Post. Het toestel was in 1936 nog in gebruik. Of het daarna is afgekeurd, verongelukt of is gesloopt, vermeldt de geschiedenis niet. Het kwam toen meer voor dat de resten van een gekraakte of afgekeurde leskist werden verbrand of opgeruimd. Wel zijn er in Nederland volgens berichten in luchtvaartbladen nog enkele bouwlustigen geweest van de Grüne Post. De Amsterdamsche Vereeniging voor Vliegtuigbouw is in 1933 bezig geweest met de bouw van een toestel. Het zou een gewijzigde vormgeving krijgen en aan de naam werd daarom ‘A.Z.2’ toegevoegd. Het is nooit afgebouwd. In Den Haag waren er leden van het Zweefvliegfonds Den HaagLeiden en van de Leidse ZC die aan de slag gingen met de bouw van een Grüne Post. Ze vorderden goed volgens publicaties en de eerste vlucht werd in het voorjaar van 1934 verwacht. Maar over de afbouw is niets te vinden.

Misschien staat er nog iets in oude clubbladen? Ook de Arnhemse zweefvliegtuigbouwer M. Vaassen meldde in 1934 bezig te zijn met de bouw van een Grüne Post. Evenmin voltooid. thermiek •

NAJAAR 2009

Om een of andere reden zijn al deze bouwactiviteiten gestopt. Waarom?

Grüne Post in Nederlands-Indië Opmerkelijk is, dat er nog wel een Grüne Post is gebouwd in Nederlands-Indië, op Noord-Sumatra. Er zijn geen berichten te vinden hoe de bouwer de tekeningen verkreeg. Wel dat hij hij triplexhout in Duitsland kocht. De overige houtsoorten voor romp en ribben zijn afkomstig uit Nederlands-Indië. Het 85 kg wegende toestel werd zonder problemen gebouwd en afgewerkt. Voordat vlieger Ing. H. H. Werth (een Duitser) er op 13 mei 1935 de eerste van een aantal proefvluchten mee maakte op het vliegveld bij Sibolga, werd het met de naam ‘Krischan’ gedoopt. Dit was de bijnaam van Kpt.Lt. Friedrich Christiansen, een Duitse held uit WO I met 27 luchtoverwinningen, bij wie Werth nog in de marinevliegdienst had gevlogen (de zelfde Christiansen zou in WO II commandant worden van de Wehrmacht in Nederland). Daarna werden rubberkabelstarts uitgevoerd met de medewerking van een groep enthousiaste Batakkers. Naar het oordeel van Werth lag het toestel goed in de hand.

Grüne Post in zweefvliegmuseum Lippisch ontwierp de Grüne Post, Stamer vloog hem in. Toch niet de minsten in de toenmalige Duitse zweefvliegwereld.

Er werden 2.500 bouwtekeningen verspreid en er zouden ongeveer 125 exemplaren van het lestoestel zijn gebouwd. Op de vraag hoe dit vliegtuig dan zo snel in de vergetelheid kon raken, hebben we ondertussen een paar antwoorden. De Nazi’s gooiden de persvrijheid overboord. En daarmee, zoals we zagen, eigenlijk ook het lesvliegtuig Grüne Post, een initiatief van het gelijknamige, kritische weekblad.

Daarnaast was het zo dat ze zweefvliegen (vooral de opleidingstaak) inschakelden voor hun uiteindelijk militaristische plannen en de effectiviteit daarvan ook verhoogden. O.a. door standaardisering op types als de SG-28 en Grunau Baby II, waarvan er duizenden zijn gebouwd. Er was simpelweg geen plaats meer voor de Grüne Post.

Waarom in Nederland de bouwactiviteiten rond dit type zijn gestaakt, is minder duidelijk. Misschien omdat ook hier de interesse ondertussen veel meer uitging naar de Grunau Baby. De laatste nog vliegende Grüne Post zou in 1948 een Zwitsers exemplaar zijn geweest met de registratie HB-131. In Duitsland bestaat er wel weer belangstelling voor het type, maar dan in modelbouwerskring. Een technicus uit Schwäbisch Hall, Helmut Regenhardt, bouwde een replica. Dit groen geschilderde toestel is te zien in het Duitse zweefvliegmuseum op de Wasserkuppe. Bovendien is er in Duitsland een houten bouwpakket verkrijgbaar van een goed gelijkend RC model in schaal 1:5. Zo blijft de herinnering aan het bijzondere lesvliegtuig Grüne Post dan toch bewaard. •

2009 Beurzen en evenementen 7 november: Nederlandse Zweefvliegdag 2009, Gorredijk 14 november: Eindfeest ‘Top Gun’, Biddinghuizen 21 november: Eindfeest ‘Las Vegas’, Malden

2010

Examens & vergaderingen 13 februari: 1e Schriftelijke examen instructiebevoegdheid. Inschrijven voor 20 januari.

27 maart: 1e Mondelinge examen instructiebevoegdheid.

16 oktober: 2e Schriftelijke examen instructiebevoegdheid. Inschrijven voor 20 september.

14 november: Landelijke Coaches Opleidingen (LCO), Maarsbergen 18 november: Bijeenkomst clubs militaire terreinen, Schaarsbergen/Arnhem 21 november: Lokale Examencoördinatoren Zweefvliegen, Maarsbergen 27 november: 2e Mondelinge examen instructiebevoegdheid.

Beurzen en evenementen 8 tm 11 april: Aero Friedrichshafen, (DE)

Wedstrijden, Rally’s, SION, OLC 2 tm 9 januari: 3e Wereld Grand Prix, Santiago (CL) 13 tm 23 mei: NK Zweefvliegen, locatie nog onbekend 15 tm 27 juni: 6e WK Vrouwen, Arboga (Zweden) 21 juni tm 3 juli: Euroglide 2010, Eindhoven 3 tm 18 juli: 31e WK Wereld-, Standaard-, Clubklasse, Prievidza (SL) 17 juli tm 1 augustus: 31e WK Open, 15m, 18m klasse, Szeged (HU)

2011 14 tm 17 april: Aero Friedrichshafen, (DE) 6 tm 20 augustus: 7e WK Junioren, Musbach (DE) Datum onbekend: World Air Games, Plaats onbekend

2012 19 tm 22 april: Aero Friedrichshafen, (DE) 4 tm 19 augustus: 32e WK 15m, 18m, Open klasse, Uvalde (US) 9 tm 21 december: 32e WK Club, Standaard, Wereld klasse, Chaves (AR)

Advertentie

thermiek •

NAJAAR 2009

35

ongevallen & incidenten t e k en in g en : h an s b oxem

Breukstukje Beknopte verslagen zweefvlieg-ongevallen en -incidenten, vrijgegeven door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en waar nuttig voorzien van commentaar door de Commissie Breukstukje, subcommissie van de Commissie Instructie & Veiligheid.

Scheibe SF-25C Falke 1700; Almere-Hout, 25 juli 2007 Vanaf vliegveld Hilversum werd een overlandvlucht gemaakt naar achtereenvolgens Hoogeveen, Nordeney (DE), Lelystad en Hilversum. Tussen het Ketelmeer en Dronten werd besloten Lelystad over te slaan en rechtstreeks naar Hilversum te vliegen. Het leek erop dat er nog 10 à 15 liter benzine in de tank zat. Dit zou genoeg moeten zijn om Hilversum te halen en nog brandstof over te houden voor een eventuele uitwijk. De vlieger had echter niet op de exact verstreken vliegtijd gelet. Voor een afstand van 20 Nm, ca. 30 minuten vliegen, zou ongeveer 5 liter nodig zijn. Ten zuiden van Almere bleek de benzine evenwel op te zijn.

Daarop werd een geslaagde noodlanding in een weiland gemaakt. Ervaring vlieger: PPL(A), totaal MZ/type 513 starts, 586 h; zweefvliegen 33 h. Persoonlijk letsel: geen. Schade aan vliegtuig: geen.

(OVV 2007072).

Commentaar Commissie: De Commissie deelt de visie van de vlieger dat de gevlogen tijd tijdens de vlucht van EHHV via EDWY naar EHHV bepalend had moeten zijn. Na 4h 15min zou de benzine op zijn, al stond de peilschaal na 3h 50min nog op 10 à 15 liter.

Voorts noemde de vlieger als mogelijke verklaringen van zijn fout de onbekendheid met de eigenschappen van de peilschaal, een kortgeleden gemaakte succesvolle vlucht van Borkum naar Hilversum en overmoedigheid na een geslaagde retourvlucht naar Barcelona.

De Commissie heeft kennis genomen van deze verklaring, die echter geen excuus is, en wijst op de gevaren die voortvloeien uit te optimistisch menselijk gedrag. Voor afstanden als deze dient vooraf een brandstofberekening te worden gemaakt. Hieruit zou zijn gebleken dat het uitvoeren van deze vlucht vrijwel de gehele of zelfs meer

SF-25C Falke, 25 juli 2007

36

ASG-29, 22 juni 2008

wellicht tot een grotere daalsnelheid geleid dan de vlieger, onvoldoende vertrouwd met het type, had voorzien.

dan de brandstofvoorraad zou vergen.

Vooral bij TMG’s van dit type met een lage kruissnelheid heeft de wind een grote invloed op de reisduur. Kortom, maak een brandstofberekening en baseer je brandstofmanagement niet uitsluitend op de peilschaal.

Schleicher ASG-29; Vliegveld Soesterberg, 22 juni 2008 De vlieger, die zijn tweede vlucht op dit type maakte, had tijdens de landing met het oog op de vlagerige dwarswind als flapstand 6 geselecteerd in plaats van de landingsstand. Met een snelheid van 100 km/h werd geland in een zanderige strook aan het begin van het landingsveld. Hierbij kwam de neus van het vliegtuig in aanraking met een zand/ grasrichel. De uitloop was verder normaal. Het zwaartepunt lag voorlijk ten gevolge van het gewicht van de vlieger (110 kg), maar binnen de limieten.

Ervaring vlieger: niet gemeld. Persoonlijk letsel: geen. Schade aan vliegtuig: scheurtje onderzijde rompneus; neusspant gedeeltelijk gedelamineerd.

(OVV 2008133).

Commentaar Commissie: Landingen in de zandstrook (‘zandbak’) doordat men tekort is gekomen, hebben in het (recente) verleden al tot meer schade geleid. De combinatie van slechts 100 km/h en het grote gewicht van de vlieger bij een kleppenstand 6 heeft thermiek •

NAJAAR 2009

Alpla AVO 68-R ‘Samburo’; Schinveld, 18 september 2008 Teruggekeerd van een navigatievlucht van 1,5 h in het kader van zijn opleiding voor het RPL(A)-TMG, vloog de vlieger een strakke final (100 km/h, half kleppen). Op de juiste hoogte rondde hij af.

In plaats van in een horizontale vlucht te eindigen, ging het vliegtuig met zijn restenergie weer klimmen. Het overtrok op een hoogte van ca. 4 m en viel met weinig voorwaartse snelheid ter aarde.

Ervaring vlieger: totaal (MZ en Zw) 757 starts, 286 h; type 36 starts, 42 h.

Persoonlijk letsel: geen. Schade aan vliegtuig: romp, vleugels, propeller en voortstuwingsinstallatie. (OVV 2008110) Commentaar Commissie: Gezien de vliegsnelheid en de kleppenstand heeft de vlieger te bruusk afgerond, waardoor het toestel weer ging klimmen.

Als reactie hierop had hij de neus van het toestel aan de horizon moeten brengen, de kleppen sluiten en opnieuw landen of een doorstart maken.

Zie hiervoor in ‘Thermiek’ 1-09 van februari 2009 het artikel ‘Laag bij de grond vliegen’, onder de tussenkop ‘Lage snelheid op lage hoogte’.

Grob Standard Astir II; Vliegveld Nistelrode, 21 september 2008 Ter voorbereiding op een vlucht heeft de vlieger de kap gesloten en de cockpitcheck uitgevoerd. Volgens zijn verklaring stonden beide sluithendels naar voren, waardoor hij aannam dat de kap geborgd was. Tevens heeft hij ter controle de kap in bovenwaartse richting geduwd. Tijdens de lierstart ging op ca.

60 m hoogte de kap met een knal open.

De vlieger heeft de start direct afgebroken en is rechtuit bij de lier geland.

Technisch onderzoek leerde dat de rechter hendel niet goed borgde. De vlieger verklaarde achteraf dat hij de linker sluitpen waarschijnlijk niet door alle ogen had geschoven doordat de kap niet geheel was gesloten. Ervaring vlieger: totaal 276 starts, 86 h; type 17 starts, 4,5 h. Persoonlijk geen. Schade aan vliegtuig: beschadiging bovenzijde romp en kap (OVV 2008114).

Commentaar Commissie: De cockpitcheck is duidelijk niet goed uitgevoerd, waardoor de kap aan de linkerzijde niet was vergrendeld. De overgebleven correcte vergrendeling rechts was niet voldoende om de kap op zijn plaats te houden. Dat de kapsluitingen zich volgens de vlieger lastig visueel laten controleren, had geen reden mogen zijn om aan te nemen dat ze goed geborgd waren. Verder kan men de vergrendeling van de kap moeilijk controleren door deze naar boven proberen te duwen, indien de scharnieren zich aan de achterkant van de kap bevinden.

Schleicher ASK 23 B; Vliegveld Soesterberg, 27 september 2008 Daar de vlieger op final nogal hoog zat, dreigde hij verder weg te landen dan hij zich had voorgenomen. Hij wilde van de nood een deugd maken door een sliplanding te maken. Deze begon hij echter op een geringe hoogte (ca. 30 m).

Zodoende beëindigde hij de slipvlucht te laag waarbij de neus van het toestel te ver naar beneden wees. Een harde landing was het gevolg. Ervaring vlieger: totaal 417 starts, 85 h; type 211 starts, 47 h. Persoonlijk letsel: geen. Schade aan vliegtuig: romp en hoofdspant op meerdere plaatsen gedelamineerd en gescheurd. (OVV 2008117).

Commentaar Commissie: Het is natuurlijk nuttig om af en toe de kunst van het slippen te beoefenen. Dit dient dan wel op voldoende hoogte te worden gedaan. Omdat de vlieger veel hoogte moest wegwerken, heeft hij waarschijnlijk fors geslipt, waardoor het herstel hieruit extra hoogte kostte. Daar een slip op 10 m hoogte beëindigd dient te zijn, is het onjuist om op 30 m hoogte deze maximaal in te zetten. •

ASK-23B, 27 september 2008

thermiek •

NAJAAR 2009

37

secretariaten

brevetten Clubsecretariaten welke zijn aangesloten bij de KNVvL, Afdeling Zweefvliegen:

Brabant

Brevetten Overzicht van 15.06.2009 tm 22.09.2009 Voor brevetaanvragen, insignes en oorkonden zie de ‘Wegwijzer’ op pag. 2 onder het subkopje ‘Brevetkosten’.

Zilveren, gouden en diamanten brevetten of onderdelen daarvan zijn FAI-brevetten.

De registratie hiervan is gedelegeerd aan de nationale aeroclub. Wanneer je een aanvraag indient voor een brevet, dien je in het bezit te zijn van een zogeheten sportlicentie. Een sportlicentie kost € 8 en is verkrijgbaar bij de ledenadministratie van de KNVvL. Zie voor het adres de ‘Wegwijzer’ op pagina 2 onder het subkopje ‘Leden- en abonnementenadministratie’. De Commissie Sportzaken bevordert vliegen van zilveren, gouden en diamanten brevetten met logger en aanmelding via de website www.knvvl.nl/ zweefvliegen/csz/. Daar vind je de benodigde informatie voor vlieger en sportcommissaris en de sinds 1 oktober 2004 geldende Code Sportief.

B-brevet Naam

Club

13490 B.M.H. Allefs

EZAC

13491 L. Allonsius

EZAC

13481 E.W.H. van den Ban VC H’stede 13499 R. Bekkering

GoZC

13489 J.J. Bouma

FAC

13493 C. van Bree

VC H’stede

13488 B. Bregman

AC Salland

13485 T. Hoekstra

AC Salland

13479 E. Hop

VC Teuge

13483 L.C.G. Houdijk

VC H’stede

13494 H.J. Kamphuis

NNZC

13492 T.C. Kerkmeijer

AC Salland

13498 J.J. Neeleman

AC Salland

13496 R.A.W. Osenga

ELZC

13487 J. Pragt

TZC

13486 T. Prins

GLC Ill

13503

ZES

D. Riks

NNZC

13484 Q.I.E. Segers

ZES

13501 H.A.M. Staarink

VC H’stede

13502 M.M.A. Vegchel

AC Salland

13500 T.J.A. Venema

AC Salland

13497 S. Verburgh

GLC Ill

13495 B. Wanders

DZC

Aeroclub Nistelrode T: (0412) 61 18 97 (HC) (uitsluitend za/zo) G.G. Korstanje Leeghwaterlaan 66 5223 BA Den Bosch T: (073) 621 54 69 E: secretariaat@ acnistelrode.nl

13482 M.A.C. de Zoeten-Koomen VC H’stede

Eindhovense Aeroclub ZC Vliegbasis Eindhoven T: (040) 292 05 74 (C) P. Zwart Postbus 789 5600 AT Eindhoven T: (040) 283 82 48 F: (040) 292 05 75 E: info@eaczc.nl

C-brevet

Sportlicentie

Nr.

13480 S. Schoemaker

Nr.

Naam

Club

8594

L. Allonsius

EZAC

8601

R. Bekkering

GoZC

8593

J.J. Bouma

FAC

8595

C. van Bree

VC H’stede

8596

B. Bregman

AC Salland

8605

P.J.S. Breur

VC H’stede

8590

T. Hoekstra

AC Salland

8586

E. Hop

VC Teuge

8597

H.J. Kamphuis

NNZC

8600

J.J. Neeleman

AC Salland

8599

R.A.W. Osenga

ELZC

8588

W. den Ouden

VC H’stede

8592

J. Pragt

TZC

8591

T. Prins

GLC Ill

8585

A.N. van Rijn

ZVC Volkel

8604

D. Riks

ZES

8587

J.S. Rozema

NNZC

8589

Q.I.E. Segers

ZES

8584

R. Smit

GLC Ill

8603

H.A.M. Staarink

VC H’stede

8602

T.J.A. Venema

AC Salland

8598

B. Wanders

DZC

Gilzer Luchtvaartclub ‘Illustrious’ Vliegbasis Gilze-Rijen T: (0161) 22 60 30 (C) A. Pijnenburg Postbus 141 5126 ZJ Gilze T: (013) 52 88 261 E: info@illustrious.nl

Driessen & Rappange Verzekeringen

TK

REGISTERMAKELAARDIJ IN ASSURANTIËN

Zilveren duur Uren

Naam

Club

5.43

W.F. van Aggelen

ZC Deelen

5.19

M.J. Berg

ACvZ

5.13

B.T. Bongaerts

ZES

5.18

M. uit de Bos

ZES

5.16

G. de Bruin

AC Salland

5.57

C.P. Cuppen

VZC

5.17

J.R.A. de Haas

NNZC

5.06

M.J.T. Hoogstraten

VZC

5.11

J.F. de Jong

DZC

5.06

A.J. Klijnstra

NNZC

5.12

M. Kok

EZAC

5.19

S. Schoenmakers

ACN

6.53

Q.I.E. Segers

ZES

SPECIALIST IN LUCHTVAARTVERZEKERINGEN

West-Brabantse Aeroclub Vliegbasis Woensdrecht, T: (0164) 61 52 01 (C) R.W. Reefman Postbus 79 4630 AB Hoogerheide E: secretaris@wbac.nl Zweefvliegclub Eindhovense Studenten Vliegbasis De Peel T: (0493) 59 96 11 (H) F. van Wouwe Willem Dudokweg 8 5624 KX Eindhoven T: (040) 245 62 34 E: frans.van.wouwe@ xs4all.nl Zweefvliegclub Volkel Vliegbasis Volkel T: (0413) 27 61 31 J. van Gerwen Udenseweg 23 5411 SB Zeeland T: (0486) 47 61 95 E: secretaris@zvcvolkel.nl Zweefvliegvereniging ‘Henri Bakker’ H. de Joode J.F. Kennedylaan 31 5263 AJ Vught T/F: (073) 656 18 34

Drenthe

Vliegclub Hoogeveen Vliegveld Hoogeveen, T: (0528) 26 46 00 (HC) P.A. Kroon Jacob Schorerstraat 6 9745 DA Groningen T: (050) 577 98 66 E: secretaris@ vliegclubhoogeveen.nl

Niet iedereen vliegt... wij wel!

PRINSENGRACHT 255-259 POSTBUS 19604 1000 GP AMSTERDAM Tel. +31 (0) 20 531 23 45 Fax +31 (0) 20 531 23 46 www.ajdriessen.nl info@ajdriessen.nl

Foto: Frans Guise

38

thermiek •

ZOMER 2009

Flevoland Zweefvliegclub Flevo Vliegveld Biddinghuizen T: (0321) 33 24 24 (H) J. Tonkens De Deel 37 8256 EM Biddinghuizen T: (0321) 33 18 71 E: secretaris@zcflevo.nl Zweefvliegclub Noordoostpolder Vliegveld de Voorst T: (0527) 20 13 64 R. van Pel Archipel 44-25 8224 HV Lelystad T: (0320) 24 26 10 E: secretariaat@zcnop.nl

Zweefvliegclub Deelen Vliegbasis Deelen J. Bins Postbus 8297 6710 AG Ede M: (06) 53 170 161 E: jbins@aaa-adm.nl Ledenadministratie: P. Berends Ringoven 61 6987 GD Giesbeek T: (0313) 63 20 50 Zweefvliegclub Oost-Nederland D. van Dam ’t Krijt 5 8181 TM Heerde T: (0578) 69 21 35

Groningen Friesland Friese Aero Club Vliegbasis Leeuwarden T: (058) 234 62 95 M. van Waveren Postbus 582 8901 BJ Leeuwarden T: (058) 215 30 55 E: secretaris@ frieseaeroclub.nl Zweefvliegclub Ameland Vliegveld Ballum T: (0519) 55 40 30 J. van Twillert Douwe Klipweg 10 9162 EP Ballum Ledenadministratie: P.D. Prins Makore 13 3315 TX Dordrecht T: (078) 614 41 29 E: info@zweefvliegen opameland.nl

Gelderland Gelderse Zweefvliegclub Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet C.R. de Jong Vossenstaart 33 1273 TP Huizen T: 06 572 857 30 E: chris-willemijn. de.jong@wxs.nl Nijmeegse Aeroclub Zweefvliegveld Maldens Vlak T: (024) 358 02 05 W.J.M.C. Rutten Postbus 18 6580 AA Malden T: (024) 397 36 44 E: info@nijac.nl Vliegclub Teuge Vliegveld Teuge T: (055) 323 85 86 (HV) of (055) 323 14 48 (C) J.P van Duijn Hardsteen 61 2719 TJ Zoetermeer T: (079) 321 31 65 0f 06 232 198 68 E: secretaris@zweven.nl

Groninger Studenten Aeroclub Vliegveld Surwold (D) T: 0049 (0)496 51 079 Mw. A.M. Van der Meer Postbus 719 9700 AS Groningen T: (050) 3184027 M: (06) 112 770 25 E: info@ zweefvliegvakantie.nl Noord Nederlandse Zweefvliegclub Zweefvliegterr. Veendam T: (0598) 62 32 59 E.J. Klijnstra Beverhof 195 9675 NN Winschoten T: (0597) 42 41 02 M: 06 188 481 24 E: e.j.klijnstra@wxs.nl

Websites clubs aanklikbaar via het menu van www.zweefportaal.nl

Eerste Zaanse Zweefvlieg Club Terrein de Brabantse Landbouw, Oude Schulpweg, Castricum T: (0251) 65 16 26 (za/zo/feestdagen) P.M. Hendriks Honthorstlaan 264 1816 TK Alkmaar T: 06 271 838 58 E: secretaris@ezzc.nl Gooise Zweefvliegclub T: (035) 577 13 53 Vliegveld Hilversum T: (035) 577 12 09 P. Vincent Noodweg 49 1213 PW Hilversum E: secretaris@gozc.nl T: (033) 253 40 15 Zweefvliegclub Den Helder Vliegveld Wieringermeer T: (0227) 57 73 00 J. Hollenberg Zweefvliegclub Den Helder Postbus 38 1740 AA Schagen T: (0227) 57 73 00 E: zcdenhelder@hetnet.nl

Limburg Eerste Limburgse Zweefvliegclub Vliegveld Schinveld T: (045) 564 16 51 R. Kaufholz Leiffenderhofweg 3 6451 PR Schinveld E: bestuur@elzc.nl T: 06 170 141 20 Venlose Zweefvliegclub Vliegveld Venlo T: (077) 351 40 50 b.g.g. (077) 354 82 77 R. Werts Postbus 393 5900 AJ Venlo T: (077) 465 12 67 E: rwerts@planet.nl

Noord-Holland Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen Vliegbasis Soesterberg T: (0346) 33 69 11 J.W.T. van Ooijen Aalsmeerderweg 75 1432 CH Aalsmeer T: 06 261 606 60 E: ooyen01@raket.nl

Utrecht

Alle websites zijn

Zweefvliegclub Texel T: (0222) 31 14 67 (H) J.A. Frederici Sluyscoog 56 1791 WT Den Burg T: (0222) 31 35 12

Overijssel Aeroclub Salland Vliegveld Salland, T: (0572) 37 15 43 B. de Bruin Gouverneurlaan 23 8016 BK Zwolle T: (038) 465 20 49 E: secretaris@ aeroclubsalland.nl Drienerlose Zweefvliegclub V. Gadgil Sportcentrum Universiteit Twente Postbus 217 7500 AE Enschede T: 06 453 844 80 E: secretaris@ vleugellam.nl Twentsche Zweefvliegclub Vliegbasis Twenthe T: (053) 480 69 11 J.M. Kamermans P. Potterstraat 26 7471 XJ Goor T: (0547) 274 770 E: secretaris@tzc.aero

Utrechtsche Studenten Aeroclub

Zeeland Eerste Zeeuws-Vlaamse Aeroclub Vliegveld Smitschorre, Axel T: (0115) 56 20 66 A. Lindenbergh Akkerwindeweide 41 3448 EJ Woerden T: (0348) 78 68 11 E: secretaris@ezac.nl Vliegclub Haamstede Vliegveld Haamstede T: (0111) 65 35 57 Mw. E. VrijenhoekDen Hollander Postbus 83 4328 ZH B-Haamstede T: (076) 522 66 28 Ma tm vr na 18.30 uur E: secretariaat@vch.nl Vliegclub M-Zeeland Vliegveld M-Zeeland T: (0113) 61 25 28 (HD) T: (0113) 61 36 47 (C) P.G. Strayer Vlasakkers 1a 4328 CH B-Haamstede T: (0111) 652577 E: secretaris_vmz@ zeelandnet.nl

Zuid-Holland Aeroclub Valkenburg Vliegbasis Valkenburg T: (071) 401 65 55 J.J. Breuers Lodewijkstraat 47 3417 VD Montfoort T: (0348) 47 52 13 M: 06 536 246 12 E: secretaris@ ac-valkenburg.nl Stichting Luchtsport Centrum Valkenburg P.S.J. Kaatee Klaverweide 25 2272 VV Voorburg T: (070) 317 87 59 E: peter.kaatee@wxs.nl Delftsche Studenten Aeroclub Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet J.F.W. Mohrmann DSA Postbus 2915 2612 CX Delft T: (015) 215 00 36 i.g.v.n. 06 383 153 97 E: dsa@oli.tudelft.nl Kennemer Zweefvliegclub Vliegveld Langeveld T: (0252) 37 34 03 G. Hollinger Vogelaardreef 21 2204 AA Noordwijk T: (0252) 68 95 83 E: secretaris@kzc.nl

Leidsche Studenten Aeroclub Vliegbasis Valkenburg H.M. van Putten Da Costastraat 9 2321 AJ Leiden E: hmvanputten@ planet.nl Zuidhollandse Vliegclub Marine Vliegkamp Valkenburg T: (071) 407 46 90 (C) J.A. Bartels Siegenlaan 43 2231 PB Rijnsburg T: (071) 408 07 29 E: zhvc@planet.nl Zweefvliegclub Rotterdam Vliegbasis Deelen L. Meenk Klaverstraat 79 3572 VG Utrecht M: (06) 51 37 99 34 E: info@zcrotterdam.nl

Militaire Clubs KLu ZC Deelen Vliegbasis Deelen T: (026) 371 89 11 E.L. Kwant Wittgensteinlaan 119 1062 KC Amsterdam T: (020) 489 70 98 Klu ZC Eindhoven zie Eindhovense Aero Club zc KLu Zweefvliegclub Nieuw Milligen E.J. Harteman Moerstraatse Baan 152 4614 RC Bergen op Zoom KLu Zc de Peel Vliegbasis de Peel P.L.J. Suykerbuyk Postbus 5034 5800 GA Venray M: 06 281 401 14 E: secretaris@ kluzcdepeel.nl KLu Zweefvliegclub Soesterberg ‘Sicut Larus’ Vliegbasis Soesterberg T: (0346) 33 69 11 R. Berg Billitonkade 19 3531 TG Utrecht T: (030) 230 05 65 E: ronaldberg@ hotmail.com KLu Zweefvliegclub Woensdrecht Vliegbasis Woensdrecht T: (0164) 69 23 18 M. Boom Geutspolder 8 4617 MN Bergen op Zoom T: (0164) 23 94 83 LSK Zweefvliegclub Gilze-Rijen Vliegbasis Gilze-Rijen T: (0161) 45 18 51 J.P.F.H. Hermans (vz) Correspondentieadres: Raakheuvel 3 5685 BP Best T: (0499) 39 79 24 E: lsk_zc@onsbrabantnet. nl

Overige clubs Gliding Adventures Europe P. Tewes Poolsterlaan 34 5694 LE Son en Breugel T: (06) 11 51 89 41 E: secretaris@zweven.eu I: www.zweven.eu Vereniging Historische Zweefvliegtuigen Mw. C. van Beugen De Kievit 11 5864 BX Meerlo T: (0478) 53 26 26 E: secretaris@ zweefhist.nl Stichting Zweefvliegen Terlet Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet Apeldoornseweg 203 6816 SM Arnhem T: 0900 - 44 36 435 Open: 9 - 12.30 uur E: sztinfo@terlet.org

Buitenlandse Aeroclubs British Gliding Association Kimberley House Vaughan Way, Leicester Leics LE1 4SE T: 0044 (0)1162 531 051 F: 0044 (0)1162 515 939 E: bga@gliding.co.uk I: www.gliding.co.uk Deutscher Aero Club eV Hermann-Blenk-Straße 28 38108 Braunschweig Duitsland T: 0049 (0)53 1235 400 F: 0049 (0)53 1235 4011 E: segelflug@daec.de I: www.daec.de Féderation Française de Vol à Voile 29, Rue de Sèvres 75006 Parijs T: 0033 (0)145 440 478 F: 0033 (0)145 447 093 Liga van Vlaamse Zweefvliegclubs Termikkelaan 9 2530 Boechout T: 0032 (0)34 543 334 F: 0032 (0)34 543 388 E: lvzc@online.be I: www. zweefvliegen.be Belgische luchtruiminfo: www.lvzc.be/luchtruim/ index.asp Mutaties z.s.m. doorgeven aan het Secretariaat Zweefvliegen.

(C) = clubhuis (H) = hangar (HD) = havendienst

39