Thermiek 2011 1

2 011-1 jaargang 48 • Voorjaar 2011

Driemaandelijks tijdschrift Afdeling Zweefvliegen Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

thermiek

15 Another great day in South Africa

19 NK Zweefvliegen 2011

31 80e Dies Natalis DSA

35 Honderd jaar Wasserkuppe

wegwijzer A

B

Cie. Luchtruimstructuur

F

N

Een ongeval of incident

T

Adreswijzigingen

FAI Sportbrevet- en

en Radiogebruik

FAI

Stichting Nationaal

meld je in het buitenland

Tarieven Inspectie V&W

Adreswijzigingen moeten

recordadministratie

E.L. Kwant

Féderation Aéronautique

Zweefvliegcentrum Terlet

aan de onderzoeksautori-

Aanvraag en verlenging

worden doorgegeven aan

Mw P. Dijkstra-Adriaansen

Alexander Numankade 67

Internationale (FAI)

Apeldoornseweg 203

teiten van het betreffende

Tarieven op website www.

de KNVvL in Woerden,

p/a (zie adres Secretariaat

3572 KV Amsterdam

Avenue Mon Repos,

6816 SM Arnhem

land, eventueel via de plaat-

divisieluchtvaart.nl onder:

wanneer u lid bent met

Zweefvliegen)

T: 06 242 821 12

CH-1005 Lausanne (CH)

Havenmeester:

selijke politie. Daarnaast

uitvoering-regelgeving.

T: (0164) 61 35 29

E: e.l.kwant@gmail.com

B. van der Klein (bereikbaar

dien je het voorval aan de OvV te melden.

vermelding van het lidmaatschapsnummer.

T: 0041 (0)4121 345 1070

Cie. Medische Zaken

F: 0041 (0)4121 345 1077

via administratie)

Zie: Leden en abonnemen-

Brevetkosten

Mw M.C.J. Osinga-Meek, arts

I: www.fai.org

Administratie:

tenadministratie.

Voor betalingen van brevet-

Prof. Eijkmanstraat 17

ten, insignes en oorkondes

7415 EK Deventer

Formulieren

Afdeling Zweefvliegen

uitsluitend girorekening

T: (0570) 623139

Zie voor FAI Sportbrevetten

ook aan de Inspectie Verkeer

Thermiek

KNVvL, Secretariaat

28.24.34 t.n.v. KNVvL,

F: (0570) 625888

op www.zweefportaal.nl.

Service Center Terlet

en Waterstaat, Divisie Lucht-

Zweefvliegmagazine

Postbus 618

Brevetadministratie

E: osinga98@daxis.nl

Technici: zie voor formulieren

Onderhoud en reparaties

vaart, gemeld te worden.

Redacteur: Frits Snijder

zweefvliegtuigen

Zie hiervoor de AIC-B 05/02,

E: thermiek.zweefvliegen@

Hoofd: P. Jansen

Melden van luchtvaartvoor-

knvvl.nl

heden e.d. onder: Inspectie

T: (026) 443 12 51

vallen aan de Minister van

Overige contactgegevens

V&W.

F: (026) 443 16 05

Verkeer en Waterstaat . Deze

zie colofon pagina 3.

E: info@sct-terlet.nl

AIC-B, uitgegeven door de

I

I: www.sct-terlet.nl

Luchtverkeersleiding Neder-

V

Inspectie Instituut

Voor spoedgevallen

land, afdeling AIS, is alge-

Verkeer & Waterstaat

Landelijk coördinator

T: 06 222 37 555

meen van aard en daarom

V&W Luchtvaart Directie Luchtvaartbeleid

6800 AP Arnhem bezoekadres:

zweefvliegen te Arnhem.

B-brevet €10, C-brevet

voor examens, verlengen/

Cie. PR & Communicatie Mw. N. van der Neut

6816 VD Arnhem.

€10, Zilveren brevet €17, Gouden brevet €17,

Telefonisch bereikbaar

Gouden + diamantenbrevet

tijdens kantooruren.

M: (06) 286 660 09

@knvvl.nl

€17, FAI 1000 km diploma: gratis, B-insigne €6, C-insigne €6, Zilveren insigne €8, Gouden insigne €8,

www.zweefportaal.nl

Papendallaan 50,

T: (026) 351 45 15 F: (026) 351 04 46

Goudenstein 43

aanvragen van bevoegd-

5653 NS Eindhoven E: neut@iae.nl

Cie. voor Sportzaken

(zie Nationaal Zweefvlieg-

T: (0900) 443 64 35

Behalve aan de OvV dienen

(10:00 - 15:00 uur)

ongevallen en incidenten

Subcie. zweefvliegen

H.J.W. Huiskes

Openingstijden: ma t/m do

voor de zweefvlieger slechts

W. Bosman

Dorpergaarden 16

van 8.00 tot 16.30 uur,

gedeeltelijk relevant.

Echt gouden insigne:

p/a KNVvL Afd. Zweefvliegen

7582 HV Losser

vr van 8.00 tot 14.30 uur

Hoofd Bureau Afdeling

kosten op aanvraag.

Postbus 618

T: (053) 536 04 75

Zweefvliegen: B. Pelt

Tegelijk met de aanmelding

6800 AP Arnhem

M: 06 218 728 55

van het brevet dienen de

T: (026) 351 31 25

Afdeling Zweefvliegen

brevetkosten te worden

E: csz@zweefportaal.nl

KNVvL, Bestuur

voldaan, uitsluitend op

E: secretariaat.zweefvliegen

Voorzitter, Cie. Medische Zaken, Cie. Sportzaken, Subcie.

Zweefvliegen, Internationale

bovenstaand gironummer.

Duidelijk vermelden welk brevet en/of insigne.

R.J. Jungblut

C

Monnikensteeg 264

CAMO KNVvL

6823 AH Arnhem

Continuing Airworthiness

T: (026) 379 09 78

Management Organisation

panalpina.com

Cie. Instructie en veiligheid J.H. den Besten Rietgorsmeen 69 3844 ZM Harderwijk T: (0314) 41 43 84 E: hans.denbesten@zonnet.nl

M. Verhagen Wielingen 12 5032 TM Tilburg

vertegenwoordigingen

E: robert.jungblut@

Cie. Technische Zaken

Accountable Manager H.J.W. van Leeuwen Livingstonestraat 35 7532 CJ Enschede T: (053) 461 42 15 E: hjw.van.leeuwen@wxs.nl

Coördinator Continuing Airworthiness F.A. Beemster

T: (013) 463 95 43

Terlet Centrum Terlet)

Postbus 90771 Air traffic incident-report

2509 LT Den Haag

NOTAM s op Internet

Bij near-misses en andere

Bezoekadres:

E: hjwhuiskes@home.nl

o.a. via www.vnv-dalpa.nl

voorvallen die het melden

Plesmanweg 1-6

Kwaliteitsinspecteur

of direct https://www.

waard zijn kunt u een air

2597 JG Den Haag

R. Diepeveen

notams.jcs.mil

traffic incident report form

T: (070) 456 30 00

T: (0402) 53 31 05

aanvragen bij en zenden

F: (070) 351 60 69

J.T. Dijkstra

O

naar de Divisie Luchtvaart.

T: (0164) 61 35 29

Onderzoeksraad voor

W.B. Oude Vrielink

Veiligheid Zie onder

Perscontact

Divisie Luchtvaart

T: (0161) 22 27 48

Ongevallenmelding.

Meld ernstige voorvallen

Uitvoeringsdienst

vanwege mogelijke navraag

Postbus 575

M: 06 532 873 52

Inspectie V&W

E: mark.verhagen@online.nl

K

Ongevallenmelding

door landelijke media ook zo

2130 AN Hoofddorp

Cie. Terreinen

KNVvL Algemeen

De gezagvoerder, eigenaar

spoedig mogelijk bij Afde-

T: (023) 566 30 00

of exploitant van het lucht-

ling Zweefvliegen KNVvL

E: divisieluchtvaart@ivw.nl

vaartuig dat betrokken is

(Secretariaat en voorzitter

I: www.divisieluchtvaart.nl

3447 GM Woerden

bij een voorval, de haven-

Bestuur, zie onder A), als-

html formulieren down-

T: (0348) 43 70 60

meester of exploitant van

mede bij KNVvL Algemeen

loadable via website, onder:

F: (0348) 43 70 67

het luchtvaartterrein of de

Secretariaat (zie onder K).

uitvoering-formulieren.

I: www.knvvl.nl

betrokken luchtverkeers-

Vacature

Cie. Verzekeringszaken S.C. Gooszen De Meente 6 3823 GR Amersfoort T: (020) 594 98 36 (dag) s avonds tot 22 uur: T/F: (033) 456 09 81 E: sibout.gooszen@planet.nl

Secretariaat Houttuinlaan 16a

Luchtvaartuigen,

dienst is verplicht het

R

voorval te melden aan het

Regiosecretariaten

9 - 17 uur, werkdagen

centrale meldnummer van

Noord-Oost

T: (023) 566 31 17

Houttuinlaan 16a

de Onderzoeksraad voor

R. van der Veen

Handhavingsdienst

KEI (KNVvL Examineringsinstituut)

luchtvaartregister:

Financiën,

Leusdenhof 21

Cie. Verzekeringszaken

1108 CR Amsterdam

Cie. Wedstrijd en Selectie

3447 GM Woerden

Veiligheid (OvV).

Asterstraat 415

Postbus 75788

L.H. van Broekhuijsen

T: (020) 691 48 13

R. van der Kleij

T: (0348) 43 70 60

T: (0800) 635 36 88

6708 DX Wageningen

1118 ZX Schiphol-Centrum

Roerdomp 39

E: beemster.f@planet.nl

Roland Holstlaan 1189

F: (0348) 43 70 67

of (0800) MELDOVV

T: (0317) 42 87 25

T: (020) 405 47 00

3641 TG Mijdrecht

Coördinator Inspectie

2624 KR Delft

I: www.brevet.aero

(24 uur per dag)

E: r.vanderveen@wrij.nl

F: (020) 405 47 01

T: (0297) 25 69 67

Instituut

T: 06 250 158 67

Dit kan ook door tussen-

Zuid

E: broek39@ziggo.nl

H.J.W. Huiskes

E: cws.secr@gmail.com

L

komst van de Luchtvaart-

M. Verhagen

Verzekering casco De

Luchtvaartkaart, logboekje,

politie van het Korps Lan-

Wielingen 12

Luchtvaartonderlinge w.a.

Algemeen telefoonnummer

Cie. Luchtruimstructuur en Radiogebruik F.A. van Haaff Bornsestraat 59 7556 BA Hengelo T: (074) 242 37 74 E: fransois@edpnet.nl

Cie. Wedstrijd en Selectie, Cie. Kunstzweefvliegen

Dorpergaarden 16 7582 HV Losser

E

lesmateriaal en meer

delijke Politie Diensten via

5032 TM Tilburg

T: (053) 536 04 75

European Gliding Union

artikelen

T: (020) 5 02 56 93

T: (013) 463 95 43

voor informatie, aanmelding

M: 06 218 728 55

R.J. Jungblut

Te koop via:

(continu bereikbaar).

E: secr.regio-zuid@orange.nl

en schademelding:

E: hjwhuiskes@home.nl

Monnikensteeg 264

www.knvvl.nl/webshop

Zie AIC-B 12/07, Richtlijnen

6823 AH Arnhem

voor het melden van ernstige

S

T: (026) 379 09 78

Luchtvaartpolitie

incidenten en ongevallen

Sportlicentie

Alle correspondentie aan:

buitenlandse aeroclubs

E: robert.jungblut@

Korps Landelijke Politie

met burgerluchtvaartuigen .

Verkrijgbaar bij de

Postbus 557

Diensten

leden- en abonnementen-

3200 AN Leiden

Postbus 75147

Gebruik het algemene

administratie (voor adres zie Verzekeringen Collectieve Wettelijke Aansprakelijk-

zie voorlaatste pagina

panalpina.com

van deze Thermiek Examen secretariaat

1117 ZR Schiphol-Oost

alarmnummer 112 voor

Kraaiensteinlaan 61/3

Commissies secretariaten

voor zweefvliegen

T: (020) 5 02 56 93

eventueel noodzakelijke,

administratie)

6825 DC Arnhem

Cie. ‘t Breukstukje

Mw P. Dijkstra-Adriaansen

F: (020) 5 02 56 99

directe assistentie van

T: (026) 361 42 67

Ir. T. Salverda

Melis Blecklaan 61

M: 06 551 788 76

A. v. Scheltemaplein 41

4634 VX Woensdrecht

Landelijk coördinator

E: mlbloch@tip.nl

2624 PG Delft

T: (0164) 61 35 29

M.L. Bloch

Inspectie Instituut,

Sportmedische Instellingen

verzekering

politie.

Locatie-overzicht

Schademelding/afhandeling

opleiding instructeur

onder FSMI op www.

A.J. Driessen en Rappange

sportgeneeskunde.com

Verzekeringen BV

Kosten instructeursexamen:

Mw P. Dijkstra-Adriaansen

Na de melding van een

E: t.salverda@hetnet.nl

Theoretisch gedeelte €16

p/a (zie adres Secretariaat

ongeval of ernstig incident

Cie. Instructie en

H.J.W. van Leeuwen

Veiligheid

Livingstonestraat 35

J. de Hulster

7532 CJ Enschede

secretaris a.i.

per ingeschreven vak.

Zweefvliegen)

Praktisch gedeelte €57.

H. Zandstra

en soms bij incidenten krijgt

Stichting Historisch

T: (020) 531 23 73

(krijgen) betrokkene(n) een

Zweefvliegarchief

of (023) 537 85 08 (privé),

Examenvragen te verkrijgen

Leden- en abonnementen

vragenlijst toegestuurd.

W. Janssen Groesbeek

mobiel 06 53 20 53 31

via internet. Vanaf 2e pagina

administratie

Deze vragenlijst dient zo

Koninginneweg 21

F: (020) 531 23 46.

op de site van ZVC Volkel:

KNVvL-ledenadministratie

spoedig mogelijk en uiterlijk

1217 KR Hilversum

www.zvcvolkel.nl/examens

Werkdagen: 9.00-16.00 uur

binnen 30 dagen te worden

T: (035) 621 76 76

Houttuinlaan 16a

geretourneerd naar: Onder-

E: janssengroesbeek@

3447 GM Woerden

zoeksraad voor veiligheid

versatel.nl

T: (0348) 43 70 60

(OvV),

Cie. Kunstzweefvliegen

F: (0348) 43 70 67

Postbus 95404

S.C. Miedema

E: leden@knvvl.nl

2509 CK Den Haag

Boterbloem 32

Altijd lidmaatschapsnummer

T: (070) 333 70 00

6721 RC Bennekom

vermelden bij adreswijzigin-

(tijdens kantooruren)

T: (0318) 41 88 23

gen en ook bij betalingen.

F: (070) 333 70 78

E: s.cmiedema@freeler.nl

Contributies en sportlicen-

T: (053) 461 42 15

Bosboom Toussaintlaan 26

E: hjw.van.leeuwen@

1985 CD Driehuis T: (0255) 51 79 27 E: jandehulster@hetnet.nl

ties op banknummer 42 454 7007 t.n.v. KNVvL, Woerden.

2 thermiek voorjaar 2011

heid & Brand/storm

ambulance, brandweer en

T: (015) 261 67 32

Accountable Manager CAMO

kpnmail.nl

F: (071) 517 58 35

Clubsecretariaten en

leden- en abonnementen-

Cie. Technische Zaken,

T: (071) 519 10 02

2 011-1

thermiek 2

Wegwijzer

3

Redactie

4

Afdelingsvoorzitter

6

Cie. PR Communicatie

7

Ledenadministratie

9

Wedstrijdseizoen 2011

10

Topcoach Baer Selen

11

TABOE

12

Fotowedstrijd

14

Vrouwenvliegdag

14

NZD 2011

15

Nationals Zuid-Afrika

19

NK Zweefvliegen 2011

21

Vijftig jaar ZVB

22

iFly! cursisten 2011

24

EGU Annual Meeting

25

Komst 8,33 kHz radio

27

Cie. Medische Zaken

Contributies 2011 KNVvL Afdeling Zweefvliegen Jaartarieven KNVvL contributie Afdelingstoeslag Totaal Senior € 54 € 100,50 € 154,50 Junior € 34 € 64,50 € 98,50 Het inschrijfgeld is in 2011 teruggebracht tot €0. Een sportlicentie kost €8.

29

Medical Expert Group

31

DSA 80 jaar

33

EZZC 75 jaar

34

Brevetten

Aspirantlidmaatschap vervangt cursistenverzekering Met ingang van dit jaar kunnen clubs cursisten en gebruikers van een X-rittenkaart als aspirant KNVvL-lid aanmelden. Hiermee zijn ze tevens verzekerd zoals voorheen met de zogeheten cursistenverzekering .

Meer hierover op pag. 7 en 8 van deze Thermiek.

35

Wasserkuppe 100 jaar

39

Zweefvliegagenda

40

Breukstukje

43

Clubsecretariaten

Thermiek goes digital! ormgeefster Ineke Oerlemans gaf de Thermiek een flinke opfrisbeurt.

De lay-out is op veel onderdelen aangepast, terwijl het blad zijn herkenbare identiteit behoudt. Behalve dat het daardoor weer helemaal eigentijds oogt, is het nu ook beter geschikt om digitaal te publiceren. Dit jaar gaan we daarmee experimenteren. Schrik niet wanneer je de Thermiek liefst gewoon in papieren versie wilt lezen. Dat blijft mogelijk. De combinatie van print en web biedt extra mogelijkheden en die willen we nu juist benutten. Trouwens, de Thermiek is al lang digitaal. Wist je dat er tot aan de drukker in de productie van een tijdschrift geen papier meer aan te pas komt? Via de Thermiek en Zweefportaal houden we je de komende tijd op de hoogte.

V

Frits Snijder | redactie Thermiek

Colofon Thermiek is een driemaandelijkse uitgave van de Afdeling Zweefvliegen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL Afdeling Zweefvliegen, Postbus 618, 6800 AP Arnhem, T: (026) 351 45 15, F: (026) 351 04 46, E: thermiek.zweefvliegen@knvvl.nl

Foto voorpagina:

Euroglide 2010.

Foto: Peter Schoenmakers

Sluitingsdatum kopij:

Redactie en acquisitie: Frits Snijder. Vaste medewerkers: Hans Boxem, Ary Ceelen, Nell Dijkstra, Frans Guise, Robert Jungblut, Jeroen Kroon, Natasja van der Neut, Bart Pelt, Teko Salverda, Henk Tito, Anneke Wolthuis. Aan dit nummer werkten verder mee: Jeppe de Boer, Aukje Engel, Robin de Groot, Fransois van Haaff, Roeland Heerema, Marja Osinga, Oedske Osinga, Ronald Termaat.

Vormgeving: Ineke Oerlemans.

Druk en verzending: Drukmotief, Apeldoorn

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als platte tekst (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen.

Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven.

Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in Thermiek gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de Thermiek . de Afdeling Zweef-

vliegen, de KNVvL en in het KNVvL ledenblad Air Sports Mail . Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher.

Jaarabonnement: Nederland €20, Europa €30, buiten Europa €35, incl. verzendkosten. Abonneren door verschuldigde bedrag over te schrijven naar bankrekening 519146581 t.n.v. KNVvL Afd. Zweefvliegen te Arnhem, o.v.v. naam abonnee en volledige bezorgadres. Gebruik voor betalingen uit het buitenland IBAN Code NL 44ABNA0519146581, BIC Code ABNANL2A. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven. De redactie behoudt zich het recht voor advertenties zonder opgaaf van reden te weigeren.

1 juni 2011

thermiek voorjaar 2011 3

Afdelingsbestuur ÂŚ Robert Jungblut, voorzitter

Waar ging het spelletje ook al weer over? O ja, zweefvliegen! De afdelingsvoorzitter schudde in Zuid-Afrika al de donkere wintertijd van zich af.

Stukkie van de voorzitter u eens een echt zweefvliegverhaal in plaats van het gebruikelijk stukkie van de voorzitter met de soms wat saaie achtergronden van beleid, structuur en waar we als afdelingsbestuur allemaal mee bezig zijn. De meesten herkennen wel hoe je na een aantal maanden winterstop en veel praten de kriebels krijgt.

Het kan niet gauw genoeg voorjaar worden! Maar ik had geluk en kon rond de jaarwisseling al een overlandvlucht in Zuid-Afrika maken.

N

Voordeeltje Eind december had ik weer eens overleg met KNVvL directeur Ronald Termaat en ik vertelde hem dat ik begin januari in Zuid Afrika moest zijn voor mijn werk. Spontaan bood hij me aan om daar met de JS1 Revelation te vliegen, als ik er dan toch was. De volgende dag nog maar eens een mailtje gestuurd of hij dat nou werkelijk meende, waarop al snel een positief antwoord kwam. Dat is dan zo n voordeeltje als je afdelingsvoorzitter bent! Ronald had in december de

1

South African Nationals met zijn JS-1 JS gevlogen en deze stond daar nog tot maart bij de fabriek van Jonker in Potchefstroom. Een superaanbod en ik kon het met m n werk zo plannen dat ik twee dagen extra had om te vliegen. Maarten Baltussen, compagnon van Ronald in de vertegenwoordiging van Jonker in ons land, heeft me geweldig geholpen met het papierwerk en hij gaf me ook allerlei tips. Van Rob Looisen bij de GeZC, een enorme Zuid-Afrika fan, kreeg ik nog meer tips, dus het kon niet mis gaan. Bovendien reageerde Jonker direct heel enthousiast op mijn komst.

Gastvrij onthaal Zondag 9 januari vertrok ik. Maandag t/m woensdag in Johannesburg gewerkt. Donderdagmorgen vroeg vanuit

2

4 thermiek voorjaar 2011

3

Johannesburg richting Potchefstroom, een rit van zo n anderhalf uur. De zomer van Zuid-Afrika bleek tot nu toe wat tegen te vallen, veel buien. Maar vanaf mijn aankomst in Zuid-Afrika was het direct goed vliegweer en dat was donderdag gelukkig ook nog zo. De kist stond al gemonteerd en volledig vliegklaar. De sleepvlieger van Jonker haalde direct de sleepkist en ik hoefde alleen maar aan te geven wanneer ik zover was. Nou, als dat geen gastvrij onthaal is! Eerst maar eens even wennen aan het instrumentarium. Uys Jonker gaf me uitgebreid uitleg over de LX-9000, plus de nodig tips over het vliegen, over landbare/niet landbare velden en een mogelijke opdracht van zo n 280 km.

Eerst wennen Nadat ik de kist nog eens volledig zelf had nagelopen, om ongeveer 11.30 uur gestart. Na het ontkoppelen trof ik een mooie bel tot 2.900 m. Eerst op ongeveer 1.400 m boven veldhoogte een half uurtje in de buurt gebleven om aan de kist en de instrumenten te wennen. Dat leverde geen enkel probleem op, de JS1 trek je aan en je vliegt er mee weg.

Vervolgens 20 km weg gevlogen om een final glide uit te proberen, kijken of ik de LX echt snapte, waarna er geen reden meer was om bij het veld te blijven hangen. Het weer zag er redelijk uit zoals thuis, veel cumuls, niet echt duidelijke straten, gemiddelde werkhoogte 1.500 m. Dus op weg naar het eerste keerpunt Lichtenburg, een vliegveldje op 100 km west van Potchefstroom. Zonder echte landingsmogelijkheden onderweg, zeg maar van Terlet naar Borkenberge, wel even iets waar ik me overheen moest zetten.

4

1

Mooie dag in slechtweer periode.

Foto: Robert Jungblut 2

Under SouthAfrican skies.

Foto: Arne Boye-Møller 3

4

Jonker Sailplanes in Potchefstroom.

Foto: Robert

Vlucht van 435 km Zonder problemen Lichtenburg gerond. Jammer dat mijn camera niet werkte, maar geen nood, ik had m n mobieltje nog. Zodra ik die aanzette, kreeg ik direct een sms van Rob Looisen voor een goed eetadres die avond. Mijn antwoord kreeg hij ook direct, toch mooi dat zoiets werkt over die afstand. Tweede keerpunt Bothaville lag 150 km naar het zuiden, met onderweg een aantal vliegveldjes. Dat voelt dan toch iets comfortabeler. Na het ronden weer een stuk rich-

ting het noorden gevlogen, eigenlijk met de bedoeling om nog een keer via Lichtenburg te gaan, maar het was inmiddels 16.00 uur, en ik was al heel erg tevreden met de vlucht tot dan toe. Vervolgens het laatste keerpunt Ventersdorp er in gezet, een veldje 45 km noord van Potchefstroom, om op te lijnen voor mijn final glide. De reden dat ik dit deed, was een schietgebied net ten westen van het vliegveld dat ik wilde mijden. Het was niet precies bekend wanneer dat wel of niet actief was en bovendien stond het gebied niet in de LX, dus dan wil je er zeker weten vrij van blijven.

Jungblut

Om 16.30 uur landde ik na een vlucht van 435 km uiterst tevreden, met nog eens het vooruitzicht op een heerlijke steak s avonds in Beef Boys. De volgende dag was het mooie weer alweer voorbij, dus ik heb echt geluk gehad. Ik gebruikte de gelegenheid om eens uitgebreid rond te kijken in de fabriek. Het blijft een bijzonder verhaal van de twee broers die hun droom verwezenlijkt hebben en een vliegtuig bouwen dat nu tot de wereldtop behoort. Het was een mooie vlucht om de donkere winterperiode tot aan het voorjaar te overbruggen en weer eens te ervaren waar het spelletje werkelijk over gaat! •

i www.jonkersailplanes.co.za thermiek voorjaar 2011 5

PR & Communicatie ¦ Natasja van der Neut, voorzitter PR&C

Opgericht: Commissie PR & Communicatie Afdeling Zweefvliegen Missie: zweefvliegen optimaal op de kaart zetten en onze passie met nog meer mensen delen.

ASK-13 ‘KY’ boven Rheden.

Foto: Thomas

weefvliegend Nederland moet om haar PR denken.

Daarom heeft het Afdelingsbestuur Zweefvliegen hiervoor een aparte commissie ingesteld. De leden hiervan vormen een enthousiast team met ervaring: Natasja van der Neut (EACzc), PR & communicatie kernploeg; Kim Hoozemans (NijAC), marketing, communicatie & evenemen-

Z

van ‘t Klooster

ten; Renate van der Zaag (VCH), ledenwerving & scholen; Aukje Engel (ZCR); PR & sponsoring. Ondersteunend: Ben Hiemstra (FAC), webmaster Zweefportaal; Frits Snijder, redactie Thermiek.

De Commissie PR&C heeft als missie om zweefvliegen professioneel neer te zetten in de media, laagdrempelig te houden, meer aandacht voor deze sport te vragen met als doel de groep zweefvliegers groter te maken waardoor meer draagvlak gecreëerd wordt voor onze topsport. Speerpunten zijn: korte en duidelijke communicatielijnen binnen de besturen alsook naar de zweefvliegclubs. De commissie richt zich in eerste instantie op ledenwerving en ledenbehoud bij zweefvliegclubs, biedt ondersteuning bij evenementen, woordvoering voor omwonenden en perswoordvoering bij calamiteiten. Daarnaast zal de commissie een adviserende rol hebben over het communicatiebeleid van de Afdeling Zweefvliegen KNVvL. Hierbij valt te denken aan imago, mediagebruik, ledenwerving en communicatie richting officiële instanties en overheden.

De Commissie PR & C werkt in opdracht vanuit het Afdelingsbestuur Zweefvliegen (ABZ). Ze werkt nauw samen met het ABZ en de PR & Communicatie afdeling van de KNVvL, met als hoofddoel professionalisering van onze media-uitingen.

Binnenkort kunnen zweefvliegclubs voor advies terecht op onze website, benaderbaar via www.zweefportaal.nl of direct mailen naar prcomcie@gmail.com De Commissie wordt gevormd door een enthousiast team met veel ervaring op het gebied van PR & Communicatie en zij staat met raad en daad voor u klaar! •

Advertentie

In 1997 ontvingen alle leden van de KNVvL Afdeling Zweefvliegen het boek Veilig Zweefvliegen.

Hiervan is nog een voorraad over. Deze boeken zijn geschikt om cadeau te doen, bijvoorbeeld aan vliegers die later bij uw club zijn gekomen. Ze zijn te koop voor:

€ 5,- per boek, € 40 per doos (18 stuks), incl. porto Bestellen en betalen via www.knvvl.nl/webshop.

6 thermiek voorjaar 2011

KNVvL ¦ Ronald Termaat, directeur

Een ledenadministratie valt of staat met de juistheid van de gegevens die daarin staan. Bijvoorbeeld, de KNVvL stuurt de Thermiek nog steeds naar je oude adres. Zoiets kan je nu gemakkelijk zelf corrigeren.

Wie weet er nou beter waar je woont!

1

Ik zal zelf toch wel weten waar ik woon!

1

Lierstart op Haamstede tijdens kamp ACvZ. Foto: Odin van Oord

e KNVvL heeft een ledenadministratie in gebruik genomen die bij andere sportbonden al uitgebreid is beproefd. Het KNVvL bondsbureau werkt er intern (backoffice) al een jaar mee. Ledenadministratie, financiële administratie, brevetadministratie zijn daarin gekoppeld. Geen aparte gegevensbestanden meer, waarin bijvoorbeeld je nieuwe én je oude adres tegelijkertijd konden voorkomen. Inmiddels is de ledenadministratie via een webportal ook van buitenaf toegankelijk voor clubsecretarissen en individuele KNVvL-leden.

D

Individuele leden Met de lidmaatschapskaart voor 2011 ontving je in de begeleidende brief een eerste inlogcode (lidnummer) en wachtwoord. Daarmee krijg je toegang tot de beveiligde website Mijn KNVvL en kan je je gegevens inzien zoals die bij de KNVvL staan geregistreerd. Naam, adres, e-mail adres,

Controleer op ‘Mijn KNVvL’ of je gegevens allemaal wel kloppen!

telefoonnummer, van welke club je lid bent, welke brevetten plus aantekeningen je hebt, voor zover van toepassing natuurlijk. Controleer deze gegevens voor de zekerheid op hun juistheid. Je kunt ze ten dele ook wijzigen. Voer je een mutatie in, dan krijgt je clubsecretaris daarvan meteen een e-mail bericht. Deze is dan eveneens op de hoogte, bijvoorbeeld van je nieuwe adres. Nog dit jaar worden de volgende faciliteiten gerealiseerd: een e-mail herinnering als je brevet binnen een maand verloopt; elektronische verlenging van je brevet, diverse factuurgegevens opvragen en abonneren op nog andere KNVvL-bladen dan je afdelingsblad.

Clubsecretarissen Als clubsecretaris kan je inloggen, het ledenbestand van je club inzien en personen als clublid op- of afvoeren. Hun

Hoe kom ik op ‘Mijn KNVvL’?

H Op ww.knvvl.nl vind je onder Leden een knop Inloggen die je toegang geeft tot Mijn KNVvL . Ben je de brief met je eerste inloggegevens kwijt, of weet je je al ingevoerde wachtwoord niet meer, vraag die dan in het inlogvenster opnieuw aan.

thermiek voorjaar 2011 7

Advertenties Spatzentreffen 2010, ELZC Schinveld.

Driessen & Rappange Verzekeringen

Foto: Eugène

REGISTERMAKELAARDIJ IN ASSURANTIËN

Houben

SPECIALIST IN LUCHTVAARTVERZEKERINGEN

KNVvL-lidmaatschap dienen clubleden nog altijd zelf te regelen. Er is één uitzondering: cursisten en gebruikers van een X-rittenkaart meldt je als secretaris wel bij de KNVvL aan, namelijk als aspirantlid. Tenslotte is het mogelijk (en wenselijk!) om de gegevens van je bestuurssamenstelling volledig en actueel bij te houden. Een aantrekkelijke faciliteit voor clubs is dat je op afspraak de KNVvL lidmaatschapspas tevens als bewijs van het clublidmaatschap kunt gebruiken.

Dat scheelt je tijd en geld om eigen pasjes uit te geven.

De club vinkt hiervoor in de KNVvL ledenadministratie de leden af die hun clubcontributie hebben voldaan. Daarna ‒ en niet eerder ‒ verstuurt de KNVvL de lidmaatschapspas.

Op die pas staat dan ook de naam van de club.

Aspirantleden Een nieuwe categorie binnen het KNVvL-ledenbestand vormen de aspirantleden. Dit zijn personen die een cursus volgen of van een X-rittenkaart gebruik maken. Hun aspirantlidmaatschap duurt van de dag van aanmelding t/m 31 december, ook wanneer hun cursus al voorbij en hun X-rittenkaart al vol is. Ze blijven gedurende die periode de KNVvL Air Sports Mail , de Thermiek en nieuwsbrieven ontvangen. Verzekeringstechnisch vervangt het aspirantlidmaatschap de zogenaamde cursistenverzekering .

De geldigheidsduur van de verzekering blijft voor cursusdeelnemers als vanouds beperkt tot 1 maand. Voor de X-rittenkaart duurt die langer, tot de kaart vol is, rekening houdend met het feit dat je daarmee per saldo toch maar een beperkt aantal starts maakt. Iemand kan slechts één keer in aanmerking komen voor een aspirantlidmaatschap. De clubsecretaris meldt hem/haar via de webportal aan, mét begindatum, die op de speciale KNVvL lidmaatschapspas komt te staan. Dit is tevens de begindatum van de verzekering. De KNVvL stuurt per omgaande een bevestiging met factuur: € 40,- in geval van een cursus en € 15,- in geval van een X-rittenkaart. Deze regeling is nu al van toepassing! •

8 thermiek voorjaar 2011

Niet iedereen vliegt... wij wel!

PRINSENGRACHT 255-259 POSTBUS 19604 1000 GP AMSTERDAM Tel. +31 (0) 20 531 23 45 Fax +31 (0) 20 531 23 46 www.ajdriessen.nl info@ajdriessen.nl

Wedstrijden ¦ Natasja van der Neut

Wedstrijdseizoen 2011 e Kernploeg bereidde zich afgelopen winter voor op het komende wedstrijdseizoen. Het programma was gevuld met sprekers die in hun lezingen interessante thema s de revue lieten passeren over wedstrijdvliegen, emotie en topsport. Tegelijk met andere topsporters binnen de KNVvL bezocht de Kernploeg ook enkele bijeenkomsten georganiseerd door KNVvL topsportcoördinator Frouwke Kuijpers. Dit om elkaars sport beter te leren kennen en om wedstrijdervaring uit te wisselen. In het begin een beetje onwennig, maar nadat iedereen met elkaar had kennis gemaakt en na diverse presentaties van elkaars sporten, kwamen de (sterke) verhalen los. Het blijkt dan toch weer, ondanks dat we onder dezelfde KNVvL paraplu vallen, dat onze sporten zo ontzettend verschillend van elkaar kunnen zijn.

D

Inmiddels is het voorjaar al weer aangebroken. Zweefvliegend Nederland is uit haar winterslaap ontwaakt en heeft al weer de nodige starts gemaakt. Deze zomer staan de Nederlandse Kampioenschappen Zweefvliegen en de Europese Kampioenschappen Zweefvliegen op het programma van de Kernploeg. De Kernploeg 2011 bestaat deels uit oude bekenden, deels uit nieuwe aanwas. •

i www.nkzweefvliegen.nl www.ekzweefvliegen.nl

16e FAI EK 2011

16e FAI EK 2011

17 t/m 30 juli – Nitra, Slowakije

31 juli t/m 14 augustus – Pociunai, Litouwen

Sjaak Selen Standaardklasse Alfred Paul Alfers Standaardklasse Tim Kuijpers Clubklasse Frank Hiemstra Clubklasse Bart Berendsen / 20m 2-zittersPatrick van Breemen klasse

Maurits Dortu Ronald Termaat Jeroen Verkuijl Rene de Dreu Peter Batenburg Mark Wering

Bart Renckens op KNVvL Topsportdag.

18m klasse 18m klasse 15m klasse 15m klasse Open klasse Open klasse

7e FAI WK Junioren 2011

5 t/m 20 augustus – Musbach, Duitsland Tim Kuijpers Rik van den Brink Steven Huiskes Stefan Telkamp Stefan Knoop Ard Tielenburg

Clubklasse Clubklasse Clubklasse Clubklasse Standaardklasse Standaardklasse

Advertentie

thermiek voorjaar 2011 9

Wedstrijden ¦ Natasja van der Neut

Topcoach kiest voor nieuwe uitdaging Nadat hij zeven jaar technisch vliegcoach van de Nederlandse Kernploeg Zweefvliegen was, gaat Baer Selen nu nieuwe uitdagingen aan. De Kernploeg keek 29 januari op een speciaal georganiseerde receptie samen met hem op die zeven jaar lief en leed terug.

aer is een zweefvlieger in hart en nieren, met als missie om op iedereen zijn passie voor het zweefvliegen over te brengen. Hij stond bij menig zweefvliegtalent aan de wieg en leidde deze met zijn enthousiasme naar de top. Zelf maakte hij als tweejarige peuter zijn allereerste passagiersvlucht in een zweefvliegtuig. Met zeventien jaar deed hij voor de eerste keer mee aan de Junioren Wedstrijd op zijn thuisbasis Venlo. En met succes, hij werd winnaar. In 1975 kwam hij als vlieger in de Nederlandse Kernploeg terecht en was zeer succesvol.

Hij werd de schrik van menig NK-deelnemer. Baer nam om het jaar aan de NK deel en wist maar liefst negentien keer (!) de titel van Nederlands kampioen Zweefvliegen op zijn naam te zetten. De anderen hadden het nakijken.

B

Baer Selen op TABOE dag.

Foto: Frans Guise

Successen, maar net geen wereldtitel Baer is een zeer bekwaam man die weet waar hij over spreekt. Hij behaalde als allereerste Nederlander in de geschiedenis op de WK in 1978 in Frankrijk de felbegeerde

Wereldtitel. Hij herhaalde dat nog eens op de WK in 1991 in de VS. Hij mag zich meervoudig Wereldkampioen Zweefvliegen noemen, een eer en roem die nooit verloren gaat (de enige andere Nederlander die een Wereldtitel veroverde, was wijlen Kees Musters in 1983). Met zijn 5.000 uur ervaring begeleidde Baer zeven jaar lang de Kernploeg op EK s en WK s. Hij adviseerde over het te vliegen gebied, het weer en de wedstrijdtactiek. Na de wedstrijddag verzorgde hij een debriefing waarvan je weer kon leren. Met het coachen van de Nederlandse Kernploeg waren er successen maar ook teleurstellingen. Het vertrek als technisch coach voelt dan ook dubbel. Het Nederlandse team deed steeds enorm zijn best, maar helaas lukte het in die afgelopen jaren niet om de Wereldtitel opnieuw op Nederlandse naam te zetten. Wel waren er veel goede resultaten met podiumplaatsen op EK s en WK s en drie Europees Kampioenen: Steven Raimond (2005), Ronald Termaat (2007) en René de Dreu (2009).

Weer terug naar de basis bij de VZC Waarom nu stoppen met het coachschap? Baer: Na een aantal jaren droogt je creativiteit op, dan is het tijd voor verandering. Een nieuwe aanpak, nieuwe personen die weer met frisse ideeën komen om de vliegers scherp te houden.

Hij wil weer aan de wieg van nieuw zweefvliegtalent staan en gaat zich richten op VVO vluchten met beginnende overlandvliegers. Ook wil hij zelf meer overland gaan vliegen.

In het afgelopen jaar heeft hij zijn LS-8 slechts zes keer door het Nederlandse luchtruim kunnen sturen. De Venlose Zweefvlieg Club is druk in de weer met de ontwikkeling van een nieuw DBO systeem. Ze bouwt een zweefvliegsimulator.

De lat is hoog gelegd, het doel is om met deze simulator 50% van de DBO opleiding te gaan verzorgen. Baer heeft besloten zich voor dit project in te zetten nu zich dat in de opstartfase bevindt. Hij kijkt voldaan terug op zijn tijd van wedstrijdvliegen en coaching. Zijn vrouw Christianne heeft hem altijd gesteund en vrij gelaten om zijn passie te volgen.

Christianne is zelf ook een gedreven sportvrouw en heeft zich net als Baer ingezet door sportteams te coachen. Ze begrijpen elkaar uitstekend. Baer: Ja, ik kijk uit naar de dingen die ik nu verder ga doen. •

Allereerste Nederlander met Wereldtitel 10 thermiek voorjaar 2011

Wedstrijden ¦ Natasja van der Neut

TABOE dag.

Foto: Frans Guise

TABOE TABOE (Training Aan Beginnende Overland Experts) is onderhand vaste prik. Vier zaterdagen met 56 deelnemers uit heel Nederland. Dit jaar schoven ook vier Belgen aan.

eb je je eerste overland- en wedstrijdvluchten volbracht, dan ontstaat er al gauw behoefte aan een voortgezet theorieprogramma. TABOE faciliteert hierin en is uitgegroeid tot een serieus winterprogramma, bestaande uit theorie en praktijkdagen. In het kader hiernaast een overzicht van ervaren (wedstrijd)vliegers die deze keer hun kennis en ervaring presenteerden. Een programma op niveau! We danken alle sprekers voor hun enthousiaste medewerking, de KNVvL en Frouwke Kuijpers plus cateringteam voor de gastvrijheid. Je vindt het archief van presentaties en een fotoverslag van Frans Guise op onze website. Organisatieteam TABOE: Natasja van der Neut, Arie van der Kuil en Frans de Guise.

H

Bart Renckens

Vluchtcomputers (Ipaq, See You Mobile) Mark Leeuwenburgh Vluchtanalyse Jeroen Verkuijl Efficiënt thermieken & steken Alfred Alfers Vluchtvoorbereiding Dick Teuling Thermieken met slecht weer Arjan van Dijk McCready vliegen voor gevorderden Baer Selen Efficiënt overlandvliegen Francis van Haaf Geografisch Invloeden Hadriaan van Nes Mental Aspects & Emotie Ronald Termaat Efficiënt steken & snelheid maken Bas Seijffert Final Glide & Buitenlanden Jos Bakermans Meteo Martijn van Maanen Luchtruimtestructuur René de Dreu Teamvliegen & efficiëntie Marinet Ritz Emotie

Voor de TABOE-deelnemers van afgelopen winter volgen er in juli nog twee vliegdagen waar je de opgedane theorie en ervaring in de praktijk kunnen toepassen onder begeleiding van coaches. Contactpersoon hiervoor is Arie van der Kuil, te bereiken via de website.

Check voor alle informatie: www.taboe.zweefportaal.nl

Advertentie

Benelux Dealer voor MOUNTAIN HIGH EDS OXYGEN tevens: GARRECHT/FUNKWERK VLIEGTUIGHOEZEN vanaf €950 ALUMINIUM VLEUGELSTEUNEN AVIATION HEADSETS “FLIGHT TWO” (ANR+PNR)

0031-615005039 / 0031-346576081 de Sav. Lohmanstraat 16 3601 BZ MAARSSEN www.aviationservices.eu aviationservices@planet.nl Vraag vrijblijvend prijslijst/offerte: BEST PRICE BEST SERVICE

thermiek voorjaar 2011 11

fotowedstrijd

Thermiek Fotowedstrijd

Max Leenders. In thermiekbel boven Lesotho. Camera: Nikon D200.

Doe mee aan fotowedstrijd 2011 ie heeft er nou geen compact camera, iPhone of andere telefoon waaruit redelijke tot goede plaatjes komen? Neem mee als je gaat vliegen!

Jawel, een echte spiegelreex is nog altijd het mooiste voor de freaks. Een goed compromis bieden de tussenmaatjes

W

Jan Roelof de Haas. Sneeuwvliegen bij NNZC. De winter duurde lang, maar is al weer vergeten. Camera: Nikon Coolpix 5400.

12 thermiek voorjaar 2011

van systeemcamera s. Zorg altijd wel dat je in hoge resolutie fotografeert, want anders is weergave in de Thermiek niet mogelijk. Zend je foto s in voor 1 november. Bekendmaking winnaars op de Nederlandse Zweefvliegdag 26 november.

Prijzen: 10x een zweefvliegkalender 2012. •

Peter Relyveld, lid zweefvliegclub AKKA, Zanderij, Paramaribo.

Wachten met Ka-7 op Airbus A340 Surinam Airways.

Camera: Olympus C750UZ.

Nu al kun je inzenden voor Thermiek Fotowedstrijd 2011 Stuur foto s van voldoende resolutie, bestandsgrootte 1 MB of meer.

Willem den Baars.

Vliegveld Haamstede bovenin de kap.

Camera: Canon EOS 450D.

Giel Janssen.

BOKS boven t Langeveld.

Camera: Panasonic DMC-TZ7.

• Stuur je foto s naar thermiekfotowedstrijd@gmail.com • Gebruik bij heel grote bestanden www.yousendit.com • Per inzender maximaal 5 foto s.

• Foto s over de tijd verspreid inzenden mag ook.

• Sluitingsdatum 1 november 2011.

• Vermeld onderwerp, camera, lens, je naam, tel., e-mail en postadres.

Alle foto s komen na inzending op de website. Winnaars ontvangen in november persoonlijk bericht.

Prijsuitreiking 26 november op de Nederlandse Zweefvliegdag 2011.

Winnende foto s komen in de eerstvolgende Thermiek .

Door inzending stem je in met publicatie vrij van copyright in de ‘Thermiek’ en het KNVvL ledenblad ‘Air Sports Mail’, op officiële websites en in publiciteitsmateriaal van de ‘Thermiek’, de Afdeling Zweefvliegen en de KNVvL. Overige publicatie alleen met instemming van de inzender. De wedstrijdorganisatie behoudt zich het recht voor inzendingen te weigeren die elders al digitaal of in druk gepubliceerd zijn, of waarvan een voldoende groot bronbestand niet beschikbaar is (< 750 kB). Uitgesloten van deelname zijn KNVvL bestuurs- en personeelsleden, medewerkers van ‘Thermiek’ en de fotowedstrijd.

Remco te Hofstee. Clown face Slingsby T-21B Sedbergh.

Camera: Canon Powershot A70.

Klik!

r op naa Stuur trijd@ s d e kfotow ie m r e h t om gmail.c entatie s e pre Direct to’s nden fo 1 ingezo er 201 b m ve g 1 no in it lu S

Guus Hollinger. Bungy-start Slingsby T-21B Sedbergh, Longmynd UK. Camera: Pentax K10D.

www.thermiekfotowedstrijd.nl thermiek voorjaar 2011 13

Club

Kort

Nederlandse Zweefvliegdag 2011

Nationale Vrouwenvliegdag 2011 Zondag 3 juli, Malden

iet alleen theeleuten, maar lekker vliegen op alle niveaus. Mee in een oldtimer, zelf sturen en de foto-opdracht volbrengen. Of racen tijdens de wedstrijd; er is voor elk wat wils. Voor alle zweefvliegende vrouwen van Nederland en omstreken staat er op zondag 3 juli koffie met Nijmeegs Marikenbrood klaar, een divers samengestelde vloot op een mooi veld en een heerlijke lunch op de strip. Als de weergoden ons net zo gunstig gezind zijn als vorig jaar op Venlo hebben we nu ook prachtig weer!

Zaterdag 26 november, Zwolle

N

Het was op Malden dat in 2002 drie jonge meiden van de Nijmeegse Aeroclub op het idee kwamen om in plaats van de jaarlijkse vrouwenvliegdag op de club een nationale vrouwenvliegdag te organiseren. Met vijfenveertig deelneemsters werd dat toen een groot succes. Nu, bijna 10 jaar later, is de Nationale Vrouwenvliegdag (NVVD) niet meer weg te denken uit de Nederlandse zweefvliegkalender. Na een tour door heel Nederland via Salland, Terlet, Eindhoven, Noordoostpolder, Schinveld, Hilversum en Venlo, is ie dit jaar dus weer even terug op Malden. Een knallende jubileum editie mét wedstrijd! Uiteraard sluiten we de dag af met een BBQ waarvoor iedereen is uitgenodigd. Slecht weer? We zorgen voor een fantastisch alternatief programma.

Foto: Frans Guise

Begin je zomervakantie goed met de Nationale Vrouwenvliegdag!

Het bekende concept dus, maar dit jaar aangevuld met een wedstrijd voor de overlandvliegende vrouwen. Schrijf je in en strijd mee om de Cup FF! Ook staat er zaterdagavond al genoeg bier koud voor een gezellige avond, dus tot ziens op 2 of 3 juli!

Inschrijfkosten € 32,50 incl. 1 start, koffie/ thee met lekkers, snacks, lunch en BBQ. Meer info en opgave: www.nvvd.nl. •

Advertentie

14 thermiek voorjaar 2011

e Aero Club Salland bestaat veertig jaar en viert dat met heel zweefvliegend Nederland. Daarom organiseert ze de Nederlandse Zweefvliegdag 2011. De voorbereidingen zijn al in volle gang. Wij doen ons best om een programma samen te stellen dat alle zweefvliegers aanspreekt. Wij hebben contact gelegd met een aantal interessante sprekers, maar we gaan ook proberen om een aantal interactieve sessies aan te bieden. De NZD 2011 zal plaats vinden op de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Deze locatie is zowel met de auto als met het openbaar vervoer goed bereikbaar en biedt mooie ruimtes en prima faciliteiten. Het is nog te vroeg om meer te vertellen, maar volg voor updates de Thermiek , Zweefportaal en natuurlijk onze speciale site www.nzd2011.nl • (Team NZD 2011)

D

Wedstrijden ¦ Ronald Termaat

1

Another great day in South Africa Open Nationals Zuid-Afrika, 13 t/m 22 december 2010 Vijfde wedstrijddag, Ronald Termaat behaalt een dagoverwinning in de 18m/open klasse. Na zes wedstrijddagen eindigt hij als vierde in het totaalklassement. In een veld met zeventien deelnemers, waaronder drie wereldkampioenen, twee vicewereldkampioenen en zes nationale titelhouders. Op de eerste negen posities piloten met een JS-1 Revelation , made in South Africa.

1

Under South African skies.

2

Arne Boye-Møller met JS1 ‘SJ’.

Foto’s: Ronald Termaat en Arne Boye-Møller

ven verzitten terwijl ik de bochtstraal nog wat kleiner maak. Twee meter stijgen is nu voldoende.

De zon schijnt meedogenloos en kleine plukjes vormen zich vlak boven me op 2.700 msl. Terwijl mijn vario gelukzalig piept, lijken ze in elke bocht toch weer een stukje hoger te komen. Het is warm, ik zet de ventilatie open. Een air-extractor die zijn werk prima doet en de cockpit stil en onder lichte onderdruk houdt. Ik heb ruim zicht op het eindeloze akkerbouwgebied rondom de mijnstad Welkom, 1300 m onder me. Wat variatie is er desondanks toch, met grote bergen zand vanwege de goudwinning, donker groen, meertjes en roestrode akkers. Ik adem nog eens diep in en uit m n zuurstoffles. Dit is Zuid-Afrika! En ik vlieg met de hagelnieuwe Jonker Saiplanes JS1 Revelation JS , voordat deze naar Nederland komt.

E

2

Geen seconde laten liggen Ik hang nog voor de start te wachten op de zaken die komen gaan. Het eerste been is 135 km met een rugwind van 35 km/h, gevolgd door een been van 54 km voordat we 143 km verder naar het westen gaan. Gevolgd door het laatste been van 179 km richting oost, vrijwel tegen de wind in. Rustig maar geconcentreerd mijn moment afwachten.

Ik heb al te veel fouten gemaakt. En hoewel ik hier ben om thermiek voorjaar 2011 15

1

1

Ronald Termaat ‘JS’ en Arne Boye-Møller ‘SJ’ testen hun Zero Gravity Device terwijl JS1 ontwerper Attie Jonker toekijkt.

2

Wedstrijdleider Klaas Goudriaan (r).

3

te leren, wil ik vandaag een goed resultaat halen. Een moment van twijfel als ik bij de basis aankom op 2.800 msl.

De JS schijnt te genieten en wil gaan als een gretig racepaard. Het wordt niet beter en voorzichtig leg ik vlak en vlieg naar de startlijn. Met de ring op 0 glijdt ik met ruim 1:50 de laatste 3 km. Een groep met Attie en Uys Jonker en Oscar Goudriaan is een paar minuten voor mij gestart. John Coutts zit vlak achter me en vliegt ook naar de lijn. Ik zie Arne Boye-Møller nog wachten en Brad Edwards met Bruce Taylor keren terug om opnieuw te starten. Drie wereldkampioenen, twee vice-wereldkampioenen en zes nationale titelhouders.

Een geweldig veld om in te vliegen, maar een seconde laten liggen is een punt weggegeven.

Stevige bui vlakbij.

Open Nationals Zuid-Afrika 13 t/m 22 december 2010 18m/Open Klasse – Eindscore na 6 dagen

16 thermiek voorjaar 2011

#

CN

Piloot

1

BAT

John Coutts

Land NZ

JS-1

Vliegtuig

Totaal 4447

2

S

Bruce Taylor

AU

JS-1

4370

3

ZP

Attie Jonker

ZA

JS-1

4174

4

JS

Ronald Termaat

NL

JS-1B

4161

5

SJ

Arne Boye-Møller

DK

JS-1

4157

6

US

Uys Jonker

ZA

JS-1

4118

7

OG

Oscar Goudriaan

ZA

JS-1B

4070

8

BE

Brad Edwards

AU

JS-1

3982 3809

9

AG

Arnold Geerlings

ZA

JS-1B

10

N2

Pieter Nouwens

ZA

Ventus-2CxT

3678

11

2T

Mark Holliday

ZA

ASW-27

3631

12

EY

Sven Olivier

ZA

ASW-27

3617

13

WZ

Iain Evans

GB

JS-1

3374

14

X

Daniel Rodic

ZA

LAK-17BT

2802

15

CA

Dieter Haage

ZA

Nimbus-3DM

2381

16

CX

Dave Mortimer

ZA

Ventus-2CxT

1942

17

133

Mannie McLauchlan ZA

ASG-29

0

2

Gemiddelde van 180 km/h Dan passeer ik de lijn en de tijd tikt. Voorzichtig links en rechts al het stijgen meepakken. Steeksnelheden rond de 160 km/h indicated leiden tot grondsnelheden ruim boven de 200 km/h. De geweldige glijhoek en het uitstekende gevoel van de JS zorgen er voor dat ik de groep voor me langzaam nader en regelmatig onder ze kom als ze even draaien. Bij het eerste keerpunt zit ik iets lager dan de groep.

Wat zal ik nu doen? Sommigen gaan de laatste 15 km rechts zie ik, zelf besluit ik links te gaan. Fout! Veel dalen en het laatste stukje naar het keerpunt door het blauw. Op het moment van keren zie ik dat een aantal anderen gelijk met mij het zelfde doen, maar wel 400 m hoger. Een gemiddelde van 180 km/h is niet slecht, maar ik zal hier toch wat stijgen moeten vinden. Drie kilometer later schud de JS en draai ik soepel in. Een onrustige bel die tussen de 3 en 5 m/s geeft.

Ondanks de hoge waterballast voelt het goed. Ik drijf weer terug naar het keerpunt en bij de basis aangekomen zit ik weer in de sector. Ondertussen heb ik contact met Arne, die 3 minuten na mij vertrokken is. Hij zit nu 10 km voor me.

Hmmm...

Eigenlijk niks te mopperen Onderweg naar keerpunt Crossroads verandert het landschap. Akkerbouw wordt nu Afrikaans landschap zoals we dat kennen van Out of Africa . Het feit dat twee wegen hier kruisen is al voldoende om die plek een naam te geven. Hoewel de JS voorbereid is voor een jet met 40 kg stuwkracht, moet ik het nu puur op natuurkracht doen. Mijn ophaler zit 10 km voor me en is nu m n eerste target om in te halen. Ik kan over de radio horen dat hij het erg naar z n zin heeft. Zelf mopper ik wat, maar realiseer me snel dat er eigenlijk niks te mopperen valt. Geniet van de perfecte omstandigheden en concentreer je op je taak! Het stijgen wordt wat minder hoor ik over de radio en er ontstaan blauwe gaten. Met nog één keer goed stijgen kan ik Crossroads hoog ronden en ik zie lager voor me al een aantal kisten draaien. Twintig kilometer verder sluit ik aan bij Arne en Oscar. Mooi! Een glimlach kan

ik niet onderdrukken, maar voor ik het weet zit ik weer tweehonderd meter lager. Wat is dat toch? Ik weet dat ik hier ben om te leren, maar dat ik nog zoveel kon leren...

Belangrijkste beslissingen We naderen de Vaalsrivier en het weer wordt lastiger. Ik besef dat nu het moment van de belangrijkste beslissingen is aangebroken. Een aantal gaan op koers, de laatste 60 km naar het keerpunt. In de verte ziet het er donker uit, daar tussenin onduidelijke plukjes. Rechts, op enige afstand, een wolkenstraat die 30 graden uit de koers loopt, maar later weer de goede richting op lijkt te buigen. Ik kies rechts. Een goed pad met stijgen van ruim 4m/s is mijn deel. En inderdaad gaat de straat verderop de goede kant op. Twintig kilometer voor het laatste keerpunt Amalia kan ik nog eenmaal goed stijgen tot ruim 3.200 msl. Voor me is de basis duidelijk lager en de lucht donker. Regen? Arne meldt zich 7 km voor me en... 1.000 m lager met 2 m/s stijgen. Geluk en drama liggen bij zweefvliegen niet ver van elkaar, dat zie je maar weer!

Rustig glijdend kom ik vlak onder de basis bij Amalia aan.

Klinkt als een koninklijk keerpunt, althans voor de Oranjegezinden onder ons. Op de ButterďŹ&#x201A;y zie ik dat ik niet de

3

Geluk en drama liggen bij zweefvliegen niet ver van elkaar, dat zie je maar weer!

Advertentie

thermiek voorjaar 2011 17

i enige ben. Even later ontwaar ik een groepje JS1 s wat lager. Alleen Oscar zit nu nog iets voor me. Ik lig bijna op kop in de wedstrijd, met vlak achter me Arne, Attie en John.

Mes tussen de tanden Ik neem nog wat drinken uit m n drinkzak van ruim 2 liter en merk dat die inmiddels leeg is. Een muesli bar moet me genoeg energie geven voor de laatste kleine 170 km naar huis. Samen met Oscar leidt ik de groep tegen een sterke wind in. Een aantal goede bellen brengen ons op final glide. Oscar zit iets hoger met nog 40 km te gaan. Dan wint hij wat, en dan ik weer. Ik weet dat hij iets voor me gestart is, dus hij mag niet teveel bij me weglopen. Vijfentwintig km uit wordt het zicht opeens heel erg slecht. Er hangt een waas alsof er een vuur brandt, maar dan links en rechts zover als we kunnen kijken.

Drie km verder is het weer helder.

Vreemd! Ik ben Oscar kwijt en volg de kleine plukjes terwijl ik scherp m n reservehoogte in de gaten houd.

Teveel hoogte is te langzaam en dan zal Oscar me verslaan. Te weinig en ik kom misschien te kort of moet het laatste stuk heel langzaam vliegen. Piep piep piep. De Flarm meldt dat Oscar me van achteren nadert. De snelheid gaat verder omhoog en met meer dan 200 km/h vliegen we het laatste stuk naar de finish in WK stijl, met het mes tussen de tanden en een big smile.

Een geweldige ervaring Op final vlieg ik over twee neushoorns en even later kom ik rustig tot stilstand op het veld. Oscar is me op het laatst nog gepasseerd, maar ik ben dagwinnaar. Kap open en de rust van Afrika komt me tegemoet. Niet lang daarna komt de ene JS1 na de andere binnen.

Uiteindelijk pak ik vandaag de eerste plaats met 144,7 km/h, Oscar wordt tweede met 143,8, gevolgd door Arne met 142,0 over de 513km opdracht.

Het was een spannende race op weer een geweldige dag in Zuid-Afrika. Na de gebruikelijke social gathering op het veld rijd ik naar huis langs het meer vol met prachtige flamingo s. Palmbomen passeren m n bakkie en ik realiseer me dat dit een geweldige ervaring is.

18 thermiek voorjaar 2011

Links

Alleen maar genieten, omring door vrienden. Iedereen staat voor elkaar klaar en we spreken af om dit vaker te doen, de Nationals in Zuid-Afrika. Een wedstrijd die zoveel meer geeft dan alleen vliegen. Een land waar je je in het Nederlands kan redden met uitermate vriendelijke mensen en welhaast onbeperkte mogelijkheden op 10 uur vliegen in dezelfde tijdzone. Een aanrader. Volgend jaar ben ik weer van de partij! •

Soaring Society of South Africa, met info over o.a. de SA Nationals 2010: www.sssa.org.za Scores: www.soaringspot.com/sd2010/results Jonker Sailplanes: www.jonkersailplanes.co.za

Advertentie

HOOFDSPONSOR

NK

2011

Wedstrijden ÂŚ Jeppe de Boer, wedstrijdleider

1

NK Zweefvliegen 2011 16 t/m 27 mei, Terlet Een goede en veilige wedstrijd organiseren is hoofddoel voor wedstrijdleider Jeppe de Boer en zijn team. De PR mensen zetten zich in om het voor een groter publiek ook aantrekkelijk te maken.

1

Laatste NK op Terlet in 2009.

Foto: Frans Guise 2

Wedstrijdleider Jeppe de Boer.

Foto: Jeroen Kroon

r moet nog het een en ander gebeuren, maar het NK team is vol op stoom om 15 april, de gestelde deadline, alles onder controle te hebben. Daarna is er nog tijd genoeg om de laatste puntjes op de i te zetten , aldus Rietje de Luij in haar allereerste blog op 30 maart.

Ritz gaat de wedstrijden straks live verslaan, zoals ze dat ook op WK s en EK s doet. Onze vernieuwde website is in de lucht, er is een shoutbox en de social media worden volop ingezet. Zeg niet dat je van de NK 2011 geen weet hebt!

Wedstrijdvliegers: de online inschrijving voor deelname loopt nog tot 24 april. Kijk voor alle informatie op: www.nkzweefvliegen2011.nl

E

Uitdaging aanpakken Het begon voor mij op een dag in mei vorig jaar, op Terlet.

In de Gelderse hoek van de Thermiekbel zit ik om de tafel met Max Bloch en Stefan Zuiderwijk. Max heeft laten weten dat hij er als wedstrijdleider mee stopt. Ik heb de Commissie Wedstrijd & Selectie toen te kennen gegeven wel iets te zien

2

in het organiseren van de NK. Nu is het moment daar om die uitdaging aan te pakken. Ik focus op een wedstrijd op Terlet, dat moet kunnen. Begin september hebben we de eerste samenkomst met potentiĂŤle teamleden. De hulp van ervaringsdeskundigen als Natasja van der Neut en Rik de Lange is natuurlijk een pre. In de volgende maanden krijgt het team steeds meer vaste vorm met vertrouwde, maar ook nieuwe gezichten. De lijst met enthousiaste organisatoren werd uiteindelijk best groot. >> thermiek voorjaar 2011 19

i

Hoofdsponsor NK 2011 CAE/NLS www.therightwaytotheleftseat.nl

Overige sponsors www.airbornemuseum.nl www.electrocar.nl www.glider-equipment.nl www.gliderpilotshop.nl www.jukkema.nl www.ogolife.com www.postillionhotels.com www.sdi-variometer.de www.spryng.nl www.veluwsebron.nl www.werkenbijdeluchtmacht.nl

Laatste NK op Terlet in 2009.

Foto: Frans Guise

Sponsors onmisbaar Al na het eerste gesprek met Max is het mij duidelijk dat sponsors voor een groot deel de NK mogelijk maken.

De hoofdsponsor van de afgelopen NK s bezoek ik daarom snel. Eind september stap ik in Hoofddorp binnen bij Marc Landsman, Student Consultant bij de CAE Global Academy Amsterdam / NLS. Hij bevestigt dat deze vliegschool in 2011 opnieuw hoofdsponsor wil zijn. CAE/NLS ziet de NK als een kweekvijver van goede vliegers, waaruit zonder enige twijfel ook aspirant verkeersvliegers voortkomen. Neem bijvoorbeeld de winnaar van de combiklasse van de NK 2009, Peter Millenaar. Die is momenteel in de VS bezig met zijn CAE/NLS vliegopleiding!

Het kan spannend worden Onze insteek met deze NK is primair om een goede en veilige wedstrijd voor de deelnemers te organiseren. Overleg met de andere gebruikers van Terlet is essentieel. Daarnaast

willen we met goede PR alles zo begrijpelijk en aantrekkelijk mogelijk maken voor een groter publiek. De ontwikkeling van zweefvliegtuigen stond de afgelopen jaren niet stil, zeker niet in de 18m klasse, met de Zuid-Afrikaanse JS1 als verrassend voorbeeld. Zullen we straks zien hoe vliegers met dit type de Ventussen uitdagen? En wat te denken van de Open klasse? Voorschrijdend inzicht leert dat er misschien toch nog wat te verbeteren valt aan de proďŹ elen van de ASH-25 en Nimbus. Een geheel nieuw vliegtuig dat misschien deel gaat nemen aan de NK? Het kan spannend worden!

We hopen op veel deelnemers en bezoekers. Ik bedank alvast alle organisaties die de NK ondersteunen: SNZT, SZT, GeZC, CCT, de Thermiekbel en VOZT. Op vliegveld Deelen de ZCR en ZCD. Van Midden-Zeeland CNE Air. En natuurlijk onze sponsors. â&#x20AC;˘

Maak kans op een echte simulatorvlucht!

Minstens 35 deelnemers strijden binnenkort op Terlet om de Nationale titel Zweefvliegen. Ze zijn verdeeld over vier verschillende klassen. Als toeschouwer ben je van harte welkom om dit grootse evenement van dichtbij te volgen. Doe alvast mee met de prijsvraag; wat denk jij dat de langste afstand zal zijn die wordt gevlogen? Vul je antwoord in op: www.nkzweefvliegen2011.nl/prijsvraag

Hoofdprijs: Simulatorles in een Boeing 737, aangeboden door CAE/NLS Amsterdam.

2e prijs: Een zweefvliegles op het Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet.

3e prijs: 4 toegangskaarten voor het Airborne Hartestein Museum in Oosterbeek.

Alles over de NK 2011 op www.nkzweefvliegen2011.nl 20 thermiek voorjaar 2011

Gedenkwaardig

Vijftig jaar in het bezit van een geldig zweefvliegbewijs.

Dat betekent dat de KNVvL je onderscheidt met een gouden ere-insigne met diamant!

1

1 Robert Jungblut, voorzitter van de KNVvL Afdeling Zweefvliegen, speldde de jubilarissen de onderscheidingen op tijdens de nieuwjaarsreceptie van de afdeling, 8 januari op Terlet. Daarna samen op de foto, v.l.n.r.: Wim Klunne (KLuZC De Peel), Kees de Hoogh (oud lid DSA en VHZ), Henk Jans (WBAC), Henk Boonstra (EACzc), Nell Dijkstra, Annebé Slotboom, Jaap van Steinfoorn en Hein van der Linden (NijAC).

Vijftig jaar ZVB Nell Dijkstra werd met bloemen en een cadeaubon in het zonnetje gezet omdat ze als vrijwilliger nu vijfentwintig jaar lang de brevetadministratie en het examensecretariaat verzorgt. In 1985 ontving zij al het gouden KNVvL ere-insigne voor haar inzet voor regio-zuid van de Afdeling Zweefvliegen. In 2006 werd ze voor haar in totaal meer dan veertigjarige inzet voor de zweefvliegsport op club- en landelijk niveau tot Lid in de Orde van Oranje Nassau benoemd.

2 Ook vijftig jaar in het bezit van hun ZVB, v.l.n.r. Jacques Kolpa en Roel Kuil. Hun club, de Zweefvliegclub Rotterdam, bouwde er op 5 maart bij de Vliegclub Rotterdam op Zestienhoven een complete reünie omheen. ZCR voorzitter Cees van Sprundel had ook nog wat attenties voor de heren.

Anderen die de onderscheiding bij hun club ontvingen waren Joop van Leeuwen (GeZC), Ton de Kort (EACzc) en Cees Prins (Kennemer ZC).

2

Foto’s: Frits Snijder

Advertentie

thermiek voorjaar 2011 21

iFly! ¦ Frits Snijder

1

Tachtig iFly! cursisten bij EPST De door European Pilot Selection & Training (EPST) gesponsorde scholierencursus zweefvliegen begint

1

Wel heel steile

altijd met introductiedagen in maart.

bocht met 737.

2

3

4

iFly! cursisten en ouders.

en vlammend pleidooi voor het zweefvliegen uit de mond van Eric Duijkers, de nieuwe director of operations van EPST. Oké, dat zweefvliegers een streepje voor hebben bij EPST wisten we. Het bedrijf ontwik-

E

kelde een eigen systeem om kandidaten voor de pilotenopleiding vooraf op slaagfactoren te selecteren. Uit tests bleek dat een achtergrond in de zweefvliegerij een belangrijke pre is. Maar bij Eric klonk meer door dan nuchtere calculatie. Hij blijkt in de jaren tachtig zelf zweefvlieger te zijn geweest, bij de Kennemer ZC. Hij weet hoe het toegaat.

Bij zweefvliegen leer je niet alleen vliegen, maar ook sociale vaardigheid en met anderen samen werken (nou ja, de meesten dan). In de civiele luchtvaart is dat van minstens zo groot belang. Met alleen een vlieghandje kom je er niet.

5

Eric Duijkers, director of operations EPST. 6

Demy Schinkel (GoZC), succesvol iFly! cursiste uit 2009.

Foto’s: Frits Snijder 2

22 thermiek voorjaar 2011

3

5

6

Deelnemers iFly! 2011 Vliegen in echte flight sim Verdeeld over de zaterdagen 12 en 26 maart verschenen de tachtig iFly! cursisten van dit jaar bij EPST. Het is een verplichte introductie. Bart Pelt opende met informatie over de zweefvliegsport en de organisatie die daar achter staat, de KNVvL Afdeling Zweefvliegen met aangesloten clubs.

Demy Schinkel (GoZC), succesvol iFly! cursiste uit 2009, vertelde over haar ervaringen. Ze heeft al haar GPL op zak!

(Meer over Demy in Thermiek 2010-3). En Eric Duijkers presenteerde EPST, een volledig JAA erkende opleiding tot verkeersvlieger, die hoog inzet op kwaliteit en student mentoring. En sponsor is van de iFly! regeling! Op deze dagen zijn ouders altijd welkom. Van verschillende clubs zijn ook de iFly! coördinatoren aanwezig. De bonus van deze dagen is dat je als iFly! cursist een vluchtje met instructeur mag maken in een van de echte flight simulators van EPST. Namens EPST werden de introductiedagen verzorgd door directeur Eric Duijkers en office managers Nicole Scheffers en Monica Verburg. Instructeurs in de simulators, op 12 maart: Rogier Fontein, Sean Toonen, Firas-Al-Shariff.

Op 26 maart: Rogier van Buuren, Diederik Ketting, Winke van de Pol. Namens de KNVvL zweefvliegen: Afdelingsvoorzitter Robert Jungblut, iFly! cursiste 2006 Rosa Jungblut, iFly! cursiste 2009 Demy Schinkel, bureauhoofd Bart Pelt en office manager Anneke Wolthuis. •

Naam Club Lisa van Casteren AC Nistelrode Dirk Tolboom AC Nistelrode Matthijs Cents AC Salland Hidde Koerkamp AC Salland Roy Koppenol AC Salland Lisa van de Leur AC Salland Jolien Oosterink AC Salland Sean Roelofs AC Salland Hugo Janse A damsche CvZ Joël Kruis A damsche CvZ Nathan Kruis A damsche CvZ Kevin Scheij A damsche CvZ Marijne Vermeer A damsche CvZ Jorran de Wit A damsche CvZ Jasper Bak Delftsche SA Erik Cornelisse Delftsche SA Barbara Jongbloed Delftsche SA Pieter Nieman Delftsche SA Stéphanie O Herne Delftsche SA Geoffrey v.d. Broeke E Limburgse ZC Mirthe Smeenk E Limburgse ZC Thomas v. Campenhout E Zaanse ZC Bradley IJff E Zaanse ZC Adriaan Smit E Zaanse ZC Glenn Terdu E Zaanse ZC Mark Heslinga Friese AC Christian Niemeijer Friese AC Dennis Paassen Friese AC Clément Heinen Gelderse ZC Niek Jacobsen Gelderse ZC Guus van den Bosch Gelderse ZC Geoffrey van Dijk Gelderse ZC Marc Pieters Gelderse ZC Jim Bourke Gooise ZC Maarten Klaversteijn Gooise ZC Fiona de Raadt Gooise ZC Matthijs Tissen Gooise ZC Laurens van der Valk Gooise ZC Mees Bruin Kennemer ZC Bas Drost Kennemer ZC Coen v.d. Luijtgaarden Kennemer ZC

David Starreveld Kennemer ZC Sam van Gammeren Nijmeegse AC Lester Brinkman Noord-Ned ZC Lars Dolfing Noord-Ned ZC Momme de Graaff Noord-Ned ZC Nick Schijvens Noord-Ned ZC Laurens Drapers Twentsche ZC Ruben van der Geest Twentsche ZC Martijn Godschalk Twentsche ZC Max van der Lof Twentsche ZC David Buijs VC Haamstede Leander van Noort VC Haamstede Martijn Sassen VC Haamstede Maik Copinga VC Hoogeveen Lotti van Driel VC Hoogeveen Michiel Menger VC Hoogeveen Jasper de Wolde VC Hoogeveen Anna Kaal VC Teuge Berdeeh Keizer VC Teuge Sam Jansen Venlose ZC Matthijs Kruisheer Venlose ZC Ernst van Gassen W-Brabantse AC Gonard Fluit ZC Deelen Aldert Kramer ZC Deelen Niels Nieuwveld ZC Deelen Anton Louwen ZC Den Helder Joost Veenstra ZC Den Helder Jasper Ramaekers ZC Flevo Yuri Roukes ZC Flevo Quint Top ZC Flevo Mark Hollink ZC NO-Polder Niels Hardeman ZC Rotterdam Mees Prins ZC Rotterdam Calvin van Haaren ZC Volkel Bregje Jacobs ZC Volkel Rens Kouwenberg ZC Volkel Bea Verbeek ZC Volkel Giel Janssen Z Eindhovense Stud.

Harm Wismans Z Eindhovense Stud.

De iFly! scholierencursus zweefvliegen wordt mogelijk gemaakt door European Pilot Selection & Training (EPST) en de KNVvL Afdeling Zweefvliegen met deelnemende clubs.

i Meer over iFly! regeling www.ifly.zweefportaal.nl Meer over opleiding verkeersvlieger: www.epst.nl

4

thermiek voorjaar 2011 23

European Gliding Union ¦ Fransois van Haaff, ABZ, representative op EGU-congres 2011

Europese regelgeving betekent veel werk voor de European Gliding Union (EGU). En dan is er nog de zorg over het slinkende aantal zweefvliegers.

EGU Annual Meeting in Madrid 1

Vliegen vanaf Sisteron. Foto: Remy van der Kleij 2

Samen boven Glandasse.

Foto: Sjoerd Talsma 3

Achter Klaus Ohlmann door de Écrins.

e EGU hield 26-27 februari haar jaarlijkse congres in Madrid, onder voorzitterschap van Patrick Pauwels. Locatie: het statige hoofdkwartier van de Real Aero Club de España op het general aviation vliegveld Cuatro Vientos, aan de zuidwestkant van de stad. Vijftien van de vijfentwintig lidlanden waren vertegenwoordigd, plus de Vintage Gliding Club en de Amerikaanse SSA. De voertaal was zoals altijd Engels, maar onderling werden weer veel andere talen gesproken. De agenda bevatte de gebruikelijke punten als financiën, jaarverslagen van de diverse commissies en bestuursverkiezing, maar op de agenda stonden ook actuele zaken als de Approved Training Organisations (ATO) en PR. Het gaat te ver om hier alles in detail te beschrijven.

Op de website www.egu-info.org is alles te vinden. Hier wat saillante punten.

D

Foto: Sjoerd Talsma Alle foto’s: Thermiek Fotowedstrijd

Brevet en medische keuring De EGU is in 2010 in het bijzonder actief geweest met de plannen van EASA voor de brevettering ( FCL ) en de medi-

2

24 thermiek voorjaar 2011

1

sche keuringen. Van beide heeft EASA de samenvattingen van de commentaren (Comment Reponse Document, CRD) evenals zijn Opinion (uiteindelijk advies van EASA aan de Europese Commissie) gepubliceerd. Op beide wordt door de EGU nog gereageerd. In het algemeen geldt dat naast formele zaken als CRD en Opinion allerlei lobby s en verschillende interpretaties door de nationale luchtvaartorganisaties een rol spelen. De EGU weet hier via haar Technical Officers goed de weg in. Het lijkt er op dat verlenging van de geldigheid van het LAPL-S (Light Aircraft Pilot LicenceSailplane) gaat gebeuren via twee checkvluchten met een instructeur per drie jaar. Solo vliegen na een solo overlandvlucht van 50 km of een instructie-overlandvlucht van 100 km. Het lijkt er eveneens op dat keuringen ook gedaan gaan mogen worden door een huisarts, als die over de volledige medische historie beschikt en als de nationale autoriteiten dat goed vinden. Onze Engelse vrienden krijgen dan hun zin, maar de autoriteiten van de meeste Europese landen lijken niets voor dit systeem te voelen.

Luchtruim en Radiogebruik ¦ Fransois van Haaff

8,33 kHz radio, moet dat echt?

Verschillen tussen landen Andy Miller (GB) en Mika Mutru (FI) werden in het bestuur gekozen. Hun mankracht is erg welkom. Andy gaat zich met de ATO s bezig houden, in overleg met vertegenwoordigers uit de lidlanden. Het zal niet eenvoudig zijn om voor alle leden van de EGU tot één concept te komen, omdat de praktijk in de diverse landen heel verschillend is. Part M (maintenance) is nu wetgeving, maar hier treden nu al rare verschillen in implementatie tussen de landen op. Mooie voorbeelden zijn een motorvliegtuig dat nu enkele uren moet vliegen om de rubbers van zijn deurverzegeling te kunnen laten verzorgen, en een onderhoudsschema van een bepaald type zweefvliegtuig dat in het ene land akkoord verklaard en geldig is, maar in het nabuurland niet geaccepteerd wordt. Al deze zaken worden met Europe Air Sports (EAS, de Europese koepel voor alle luchtsporten) opgenomen voor gezamenlijke actie richting EASA. Op luchtruimgebied spelen vooral de Standardised European Rules of the Air (SERA), de nieuwe 8,33 kHz radio s en het grote, semi commerciële SESAR programma.

Ja, de 8,33 kHz radio lijkt er nu toch echt te komen voor ons VFR vliegers beneden FL 195, zeg 6.000 m. Moet dat echt? En wat betekent dit voor ons?

n de laatste zestig jaar is de technologie van onze radiosets in zoverre met zijn tijd meegegaan, dat de kanaalseparatie van 200 kHz in 1950, via 100 kHz en 50 kHz in 1972 naar 25 kHz ging. De luchtvaart had daarmee de beschikking over 760 frequenties. Dat is nu allang niet meer genoeg om de verkeersleiding het groeiende verkeer te laten afwerken. Boven FL 195 is de nieuwe technologie (technisch een hoogstandje!) allang ingevoerd. Sinds 2006 zijn alle mogelijkheden bekeken om te zien of de lower airspace aan 8,33 zou kunnen ontsnappen. In tientallen vergaderingen en workshops passeerden aan de hand van prognoses de opties voor alle soorten verkeer de revue.

Daarbij bleek dat per 2020 beneden FL 195 alleen 8,33 met zijn drie keer hogere aantal frequenties voldoende satisfaction rate oplevert. Zo groot is het probleem. Dit komt vooral omdat elke frequentie zorgvuldig gepland moet worden, rekening houdend met het bereik dat de vliegtuigen kunnen hebben, als functie van hun hoogte.

I

Afschrijving en vervanging 25 kHz Het Eurocontrol document ENPRM/11-001 (ENPRM, Euro-

Aantal zweefvliegers daalt De financiën van de EGU zijn gezond, ondanks continu stijgende representatiekosten. De contributies werden met 3% verhoogd. Het totale aantal zweefvliegers is in tien jaar gedaald van 87.000 naar 72.000. Daar gaat aan gewerkt worden. Het totale aantal zweefvliegtuigen ligt nog rond de 17.500. De relaties met EAS, FAI, OSTIV en de IGC werden doorgelicht. Nogmaals werd vastgesteld dat de EGU alleen Europese, reglementaire zaken behandelt. Sportieve zaken zoals wedstrijden, ook in Europa, berusten bij de IGC. In 2013 gaat de EGU haar 20-jarig bestaan vieren. In Straatsburg, waar de EGU ook werd opgericht. Het volgende congres is gepland voor 25 en 26 februari 2012, waarschijnlijk in Luxemburg, maar dat is nog niet bevestigd. Nederland kan die eervolle taak nog overnemen. •

3

thermiek voorjaar 2011 25

Met LT vanuit St. Auban.

Foto: Sjaak Selen

control Notice of Proposed Rule-Making) stelt nu onder meer dat vanaf 2012 alle nieuwe radiosets van het nieuwe type moeten zijn, dat vanaf 2014 IFR verkeer in de meeste landen in de luchtruim klassen A, B en C 8,33 moeten hebben en dat VFR tot 2018 heeft om zijn radio s te vervangen.

Daarmee hebben wij de zeven jaar, die we als minimum vroegen, gekregen om onze 25 kHz sets af te schrijven.

Gegeven de omstandigheden is dat een redelijk resultaat van onze input in alle discussies. Technisch is het vervangen van onze sets in de meeste gevallen geen echt probleem (in tegenstelling tot de transponders kan de bestaande antenne gebruikt worden), maar wij zitten wel met een serieus financieel probleem, waarvoor ons geen blaam treft. Interessant is de zinsnede: However some stakeholders are impacted more than others. The burden of the downward extension will have a disproportionate impact on general aviation, including recreational aviation, and State aircraft. Onnodig te zeggen dat de EGU hier in springt. Schrale troost: de militairen zitten in hetzelfde schuitje.

Kosten en bediening 8,33 kHz De kosten voor VFR zijn geschat op € 167 miljoen, voor de Europese zweefvliegerij op € 40 miljoen. Dat is enorm, maar we moeten erkennen dat de € 10 miljard, die niet-invoeren van 8,33 onze grote broers door vertragingen zou kosten, ook enorm is. Een 8,33 kHz set kost € 1.600 à 3.400. Daar komen soms nog montagekosten bij en mogelijk hogere kosten voor de periodieke tests, omdat met duurdere testapparatuur gewerkt moet worden. Een probleem vormen nog de zogenaamde hand-helds. Daar zijn voor 8,33 nog

26 thermiek voorjaar 2011

geen toegelaten typen voor. De industrie is zich daarvan bewust, maar kijkt de kat tot nu toe uit de boom. De bediening van 8,33-sets is simpel. Wordt gevraagd om 118.000 MHz in te stellen, dan houdt dat vanzelf het gebruik van 118.0 MHz in op de oude 25 kHz manier. Maar wordt gevraagd om 118.005 MHz in te stellen, dan houdt dat technisch ook precies 118.0 MHz in en wel op de nieuwe, smalle 8,33 kHz manier. Daarboven volgen twee nieuwe, smalle kanalen, die 118.010 en 118.015 heten. Waarop weer een oude frequentie volgt, die ofwel op de 25 kHz-manier gebruikt kan worden en dan gewoon 118.025 heet, ofwel op de nieuwe, smalle manier en dan 118.030 heet. De radioset stelt zichzelf dus in op de mode 8,33 of 25 kHz, als de frequentie maar goed ingesteld wordt. Daar zullen wij dus erg zorgvuldig mee om moeten gaan. Onnodig te zeggen dat elke 25 kHz frequentie drie 8,33 kHz frequenties beslaat.

Daarom zullen 25 kHz frequenties in de toekomst duur worden. In principe moet je alle zes getallen uitspreken ( one one eight decimal zero two five ), maar als de laatste twee cijfers een nul zijn mag je die weggelaten.

We kregen tot 8 april om op genoemde ENPRM te reageren.

Dat gebeurt natuurlijk samen met de EGU en Europe Air Sports. Afgezien van wat details hameren we daarbij nog eens op het kostenaspect en vragen we om twintig geharmoniseerde (voor heel Europa) frequenties voor de sportluchtvaart. •

Medische Zaken ¦ Marja Osinga, voorzitter CMZ

Commissie Medische Zaken

Marja Osinga in Junior AC Salland.

Foto: Riekus Reinders

Medisch goedgekeurd en vliegen maar! Maar zo eenvoudig gaat dat niet. Achter die keuring schuilt een wereld aan regelgeving en vliegmedische inzichten.

Als groep en als individuele zweefvlieger kan je daarmee te maken krijgen. Gelukkig hebben we hiervoor een gespecialiseerde commissie, gerund door zweefvliegende artsen.

egin jaren tachtig deden drie artsen, Dolf Custers, Loek Leenen en Marja Osinga, onderzoek naar de fysiologische omstandigheden bij zweefvliegen onder wedstrijdcondities. Uit dit groepje ontstond in 1992 de Commissie Medische Zaken (CMZ) van de Afdeling Zweefvliegen. De samenstelling wisselde, ook Peter Quispel en Neelco Osinga waren hierin actief. Wil Werschkull was vaak aanwezig namens het Afdelingsbestuur. De commissie hield zich vanuit de KNVvL bezig met de keuringseisen voor het zweefvliegen en adviseerde de sportartsen die de keuringen uitvoerden.

B

Zelfregulatie ongemotoriseerd In 1998 werd de commissie opgeheven, omdat zweefvliegers voortaan aan de veel strengere JAR/FCL3 klasse 2 keuringseisen moesten voldoen. Veel vliegers werden afgekeurd en daartegen rees protest. In 2004 besloot het Ministerie van Verkeer en Waterstaat tot zelfregulatie van de uitgifte van brevetten en medische verklaringen voor de ongemotoriseerde luchtvaart. Het mandateerde de KNVvL om deze documenten uit te geven. In 2005 werd de CMZ opnieuw in het leven geroepen om de keuringen en uitgifte van medische verklaringen te begeleiden. De commissievoorzitter, twee luchtvaartgeneeskundigen van IVW en een sportarts van de Federatie Sport Medische Instellingen (FSMI) legden de keuringseisen vast. Deze eisen zijn een nationale versie van de ICAO klasse 2 eisen, aangepast aan de laatste stand van de medische wetenschap. De CMZ is tot op heden in nagenoeg ongewijzigde samenstelling actief. Alle leden zijn arts én zweefvlieger. Het is dus een commissie voor en door zweefvliegers. De missie is zoveel mogelijk mensen laten genieten van onze mooie sport, maar wel veilig. Wij willen ongevallen met als oorzaak medische problemen of human factors voorkomen. Recreatieve ballonvaarders en snorvliegers vallen eveneens onder de zweefvliegkeuring , daarom besteedt de CMZ ook aandacht aan deze relatief kleine groepen.

CMZ-leden en hun achtergrond Marja Osinga, voorzitter, verpleeghuisarts, AME Paul Michel de Grood, secretaris, anesthesioloog Rob Dreissen, lid, huisarts Fer Helmers, lid, huisarts, AME Otto Stibbe, lid, orthopedisch chirurg

Breed spectrum aan vragen CMZ-leden vergaderen enkele keren per jaar en handelen ook veel per e-mail of telefoon af. De activiteiten zijn fors uitgebreid, o.a. vanwege de komende EASA regelgeving.

Ze omvatten de advisering van: keuringsartsen (over vliegmedische keuringen), individuele vliegers (over medische vraagstukken en medicijngebruik), clubbesturen (over medische zaken, in brede zin) en EASA (over de keuringseisen voor het LAPL). Vragen komen binnen via e-mail, telefoon, de websites van de KNVvL en de Afdeling en per post.

Het spectrum is heel breed. Enkele voorbeelden: • Een vlieger heeft een maand geleden een beroerte gehad, maar is vrijwel geheel hersteld. Hij gebruikt de volgende medicijnen: abcd. Bij onderzoek loopt hij nog wat moeilijk en kan hij een pen nog niet goed vastpakken, maar verder functioneert hij goed. Kan deze vlieger goedgekeurd worden? thermiek voorjaar 2011 27

• Een vlieger heeft twee weken geleden een staaroperatie ondergaan van zijn rechteroog. Er waren geen complicaties, het gezichtsvermogen ligt binnen de norm. Wanneer mag hij weer vliegen?

• Mag iemand die volledig kleurenblind is, zweefvliegen?

• Een 15-jarige jongen heeft ADHD, waarvoor hij medicijnen gebruikt. Hij doet het nu prima op school en functioneert normaal. Mag hij beginnen met zweefvliegen?

• Mag je na een open hartoperatie weer vliegen?

Beroepsgeheim gewaarborgd De commissieleden beoordelen de vragen en voorzien ze van commentaar. Vaak is meer informatie nodig van de behandelend specialist om een goed onderbouwd standpunt te kunnen innemen. Binnen de CMZ is ook niet altijd voldoende expertise aanwezig om complexe en uitzonderlijke vragen te beantwoorden. Daarom doen we regelmatig een beroep op externe medisch specialisten. Omdat het om

1

‘t Langeveld met zeemist.

2

Nederland spiegelt zich in kap.

Foto’s: Boris Böing Inzendingen Thermiek Fotowedstrijd.

Commissie van Beroep Medische Keuringen Indien een (aspirant)vlieger het niet eens is met de uitkomst van de medische keuring kan hij/zij tot zes weken na kennisgeving schriftelijk een beroep aantekenen bij het KNVvL Examinering Instituut (KEI). Dit staat omschreven in art. 19 van het KEI reglement, zie: www.brevet.aero/zweefvliegen/ reglement-afgifte.

De Commissie van Beroep Medische Keuringen bestaat uit een arts van de CMZ als voorzitter, een luchtvaartgeneeskundige en een sportarts. De ambtelijk secretaris bewaakt de procedure, zorgt dat alle leden over de vereiste documenten beschikken en ondersteunt bij de verslaglegging en het versturen ervan. De commissie doet na een bepaalde, vastgestelde termijn een uitspraak.

Hiertegen is geen beroep meer mogelijk. Deze commissie maakt uiteraard geen deel uit van de CMZ en functioneert onder directe verantwoordelijkheid van de KNVvL.

28 thermiek voorjaar 2011

vliegmedische zaken gaat, is kennis van de luchtvaartgeneeskunde een vereiste. In de CMZ zitten twee Authorised Medical Examiners (AME, erkende luchtvaartgeneeskundigen). De conclusie of het advies gaat naar de keuringsarts, de vlieger of de club. Privacy is hierbij gewaarborgd. Vaak is de naam van de vlieger niet bij de CMZ bekend. Alle leden van de commissie hebben een beroepsgeheim. Noch de naam van de vlieger, noch eventuele medische problemen worden aan anderen medegedeeld.

Deelname aan reeks instanties Naast de advisering zijn er de nationale en internationale contacten op luchtvaartgeneeskundig gebied. Leden van de CMZ hebben zitting in een aantal instanties of zijn daar werkzaam, ook internationaal. Voorbeelden hiervan: Adviescommissie IVW (commissie van beroep van IVW), Nederlandse Vereniging voor Luchtvaartgeneeskunde, Aero Medical Board van het Ministerie van Defensie (toehoorder met geheimhoudingsplicht), Centrum voor Mens en Luchtvaart (vroeger Nationaal Luchtvaart en Ruimtevaart Geneeskundig Centrum), Aero Medische Centra, Vereniging voor Sportgeneeskunde, KLM Health Service, FAI/CIMP (medische commissie FAI), Medical Expert Group EASA (deelname als vertegenwoordiger Europe Air Sports). CMZ-leden geven lessen luchtvaartgeneeskunde aan de sportartsen van de FSMI (Federatie Sport Medische Instellingen). Sportartsen scholen we ook in de praktijk door ze mee te nemen in een zweefvliegtuig. Verder worden we regelmatig benaderd voor presentaties over uiteenlopende onderwerpen uit de luchtvaartgeneeskunde. De met de jaren gegroeide ervaring met Human Factors is daar een voorbeeld van. Voor verschil-

1

Medische zaken ¦ Marja Osinga, vertegenwoordiger EAS

2

lende groepen artsen en tandartsen hielden we hierover voordrachten.

Europese regelgeving Vanaf 8 april 2012 zal de nieuwe EASA-regelgeving ook gelden voor medische keuringen. In de afgelopen jaren is door de CMZ zeer veel tijd besteed aan het creëren van passende medische regelgeving voor met name zweefvliegen.

Er is veel aan lobbyactiviteiten gedaan. De CMZ heeft steeds het huidige Nederlandse systeem voor zweefvliegkeuringen gepropageerd. Dit is gebleken veilig, simpel en relatief goedkoop te zijn. EASA heeft in de NPA-2008 17c een 1.500 pagina s tellend voorstel gedaan. Hierop is door de CMZ een uitvoerig commentaar geformuleerd, dat namens de KNVvL naar EASA is gestuurd. Bij alle fasen van de regelgeving is de CMZ/KNVvL nauw betrokken geweest. In februari 2011 is het laatste concept van de zogenaamde Opinion besproken, de versie van de regelgeving die uiteindelijk ter goedkeuring naar het Europees Parlement wordt gestuurd. De CMZ leverde ook hier weer een bijdrage. •

Vliegen en ouder worden In de vorige Thermiek en op www.weefportaal.nl stond van afdelingsbestuurslid Hans den Besten een artikel over vliegen en ouder worden. Ook de CMZ heeft al met enkele publicaties bijgedragen aan de discussie over dit thema. De idee is dat clubs en instructeurs hier nu zelf beleid op gaan ontwikkelen. Ter ondersteuning vind je op de site van Commissie Instructie en Veiligheid (CIV) een uitgebreide database met relevante informatie.

Kijk op www.civ.zweefportaal.nl onder Leeftijdsbeleid .

Meepraten namens 500.000 Europese sportvliegers Marja Osinga is een van de twee medische deskundigen die namens Europe Air Sports (EAS) aan het overleg deelnemen binnen de Medical Expert Group (MEG) van EASA. Dat gaat over de medische keuringen straks volgens Europese regelgeving.

e ca. 25 leden van de Medical Expert Group (MEG) zijn voornamelijk hoofden van de medische afdelingen van de nationale luchtvaart autoriteiten. Verder een aantal ambtenaren uit de Europese lidstaten, de voorzitter van de internationale vereniging van luchtvaartgeneeskundigen, vertegenwoordigers van organisaties van piloten, een vertegenwoordiger van Europe Air Sports (EAS) en een van de FAI Fédération Aeronautique Internationale (FAI)

D

500.000 sportvliegers Deze verdeling binnen de MEG is geen goede afspiegeling van het aantal vliegers die onder de regelgeving vallen. EAS (waaronder ook de EGU, European Gliding Union) vertegenwoordigt 500.000 Europese sportvliegers tegenover in totaal 40.000 commerciële vliegers. EAS heeft er daarom op aangedrongen dat een passende delegatie een stem krijgt bij het vaststellen en implementeren van nieuwe regels. In het verleden vertegenwoordigde vooral Peter Saundby, een thermiek voorjaar 2011 29

er uit zien voor de verschillende klassen: 1, 2 en LAPL. Wie mogen deze keuringen uitvoeren, wat wordt geregistreerd en hoe borg je de privacy? Wie geeft de medische verklaring uit, hoe lang is die geldig? Is dit uitvoerbaar volgens de structuur van de gezondheidszorg in de verschillende landen en hoe veel geld gaat het kosten? En er moet ook een beroepsprocedure komen. Engeland heeft altijd een systeem gehanteerd waarbij de huisarts een verklaring tekende dat de kandidaat geschikt was om te vliegen, op basis van de medische voorgeschiedenis en zonder verder onderzoek. Engeland heeft alles op alles gezet om dit te kunnen handhaven. Dat is gedeeltelijk gelukt.

Engelse zweefvlieger en oud-militair vliegerarts, de sportvliegers. In september 2010 waren Meike Müller (Technical Officer van de EGU) en Marja Osinga EAS-representatives in de vergadering. In februari dit jaar waren dat Marja en een Engelse collega.

Duizenden pagina s Er is de afgelopen jaren een enorme berg papier geproduceerd met conceptversies van de basis en de uitwerking van de regeling. De geboorte van de regelgeving, die de status van wet krijgt, geschiedt in een aantal lagen: de Essential Rules (dát er een regeling komt), de Implementing Rules (wat), de Acceptable Means of Compliance (hoe), en de Guidance Material, de toelichting. In het geval van de medische keuringen voor zowel commerciële vliegers als alle soorten sportvliegers gaat het om duizenden pagina s.

De Commissie Medische Zaken en de Vliegmedische Adviescommissie zijn hier al vele jaren intensief mee bezig.

Op dit moment staan met name de Acceptable Means of Compliance voor het LAPL (Light Aircraft Pilot License) op de agenda. Alle concepten worden voor commentaar voorgelegd aan de betrokken partijen. Hieruit volgen weer nieuwe concepten die nog eens becommentarieerd kunnen worden. De uiteindelijke versie gaat naar de Europese Commissie, die er weer wijzigingen in aan kan brengen.

Dan gaat het naar het Europees Parlement ter vaststelling.

Kisten wachten

Welk keuringssysteem Elk land probeert een zo gunstig mogelijke regeling te krijgen. Er bestaat een groot belangenverschil tussen de partijen. Het gaat er dan bijvoorbeeld om hoe de keuringseisen

30 thermiek voorjaar 2011

op ‘langste vliegdag’ vanaf 5 uur ‘s ochtends tot mist optrekt.

Insuline en antistolling Nederland wil graag de sportartsen handhaven voor de keuringen. Maar bij ontbreken van een volledig patiëntendossier dat beschikbaar moet zijn voor de keuringsarts, moet hier iets op gevonden worden. De trend is dat alle keuringen door AME s (luchtvaartgeneeskundigen) gedaan moeten worden. De CMZ is bezig om hier een oplossing voor te vinden. Verder hebben we in de laatste vergadering een aantal medische problemen naar voren gebracht die gunstiger zullen uitpakken voor vliegers. Het gaat o.a. om de mogelijkheid om te kunnen vliegen als je insuline gebruikt, of antistolling voor hartritmestoornissen. En om het voorschrijven van een bril of contactlenzen door de keuringsarts.

In september 2011 is de volgende vergadering van de MEG. •

Club ¦ Roeland Heerema

Eind januari vierde de oudste studentenaeroclub van Nederland haar verjaardag, oftewel Dies Natalis. Startsein van het 16e lustrumjaar, waarin de Delftsche Studenten Aeroclub op 80 jaar bestaansgeschiedenis terugkijkt en ook alvast een blik in de toekomst werpt.

n een sfeer van grote belangstelling voor de luchtvaart onder studenten aan de Technische Hogeschool in Delft, hield Dick Asjes op 30 januari 1931 een toespraak die historisch werd. Hij sloot af met de oprichting van de Delftsche Studenten Aeroclub. Een van de eerste aeroclubs in Nederland, de enige uit die tijd die nu nog bestaat en bovendien s lands oudste studentenaeroclub. Asjes wist zich verzekerd van de steun van de regering, de Technische Hogeschool, het Delftsch Studenten Corps, de KNVvL en de NLS. Hoewel de DSA in de jaren dertig al wel haar eerste zweefvluchten organiseerde, concentreerde ze zich vooral

I

Voor bestuur met Marien Roorda, Martijn Repko, Hessel Aukes. Achter lustrumcommissie met Roeland Heerema, Marc Nicholls, Gerard Grolleman, Freek Mohrmann.

Hup, daar gaat-’ie de lucht weer in!

80e Dies Natalis Delftsche Studenten Aeroclub op het motorvliegen. Dat gebeurde met o.a. de legendarische PH-DSA, het door de student Hugo Lambach ontworpen motorvliegtuig dat clubleden zelf bouwden. Het had nog geen 600 kg totale massa en een topsnelheid van 140 km/u.

In 1936 werd het door Asjes op het Rotterdamse vliegveld Waalhaven ingevlogen. Vandaag de dag circuleren er nog relieken van dit vliegtuig. Daarenboven bestaat er voor Delftse hobbyisten nog steeds een vliegtuigbouwvereniging die zich Lambach noemt.

Naast het vliegen mogen de leden ook graag samenkomen voor een borrel.

Hetzij na een vliegdag bij een kampvuur, hetzij op de Delftsche Studenten Sociëteit Phoenix , waar de Dies Natalis, de Sintborrel, de Algemene Ledenvergaderingen en de gewone aeroborrels al 80 jaar worden gehouden. Daar weerklinkt ook steeds weer vrolijk het `Hup, daar gaat- ie de lucht weer in! . En de DSA blijft er op vooruit gaan. Zo klom de laatste jaren niet alleen het aantal starts gestaag, ook zijn we klaar voor de toekomst met parachutes voor elke zitplaats, transponders, FLARM in ieder toestel en een nieuw type radio s.

Alleen nog zweefvliegen Na WO II verscheen er steeds een grote groep geïnteresseerden op de door de DSA ingerichte lezingen. Dit droeg bij tot de conclusie dat er binnen de Technische Hogeschool ruimte was voor een nieuwe faculteit vliegtuigbouwkunde, aangevuld met de in 1945 opgerichte studievereniging VSV Leonardo Da Vinci . De DSA had inmiddels besloten het dure

DSA, de oudste studenten aeroclub en de enige die nog bestaat thermiek voorjaar 2011 31

Alleen met zweefvliegen kon de wederopbouw van de vereniging nog slagen

motorvliegen er aan te geven. De PH-DSA was in de oorlog verloren gegaan en alleen met zweefvliegen zou de wederopbouw van de vereniging nog kunnen slagen. Uit een legerdump schafte de club een Ford 15 cwt vrachtwagen aan, die aan de basis kwam te staan van een lierbouwtraditie waar de DSA tot vandaag trots op is. De Technische Hogeschool werd de Technische Universiteit Delft. Binnen de muren van deze instelling pleegt de DSA nu onderhoud aan haar vloot.

Lambach HL1 PH-DSA Prinses Juliana op vliegfeest Eelde 1938.

Love is in the AIR! Lustrumagenda 15 april 30 april t/m 8 mei 21 mei 4 juni 5 juni 2 t/m 16 juli augustus 27 augustus september

Sweet Sixteen Party in studentendiscotheek Lorre Paaskamp in Venlo Lustrumgala In the Mood ‒ Back to the Thirties Overlanddag met fly-in op vrijdag Oud-leden vliegdag Zomerkamp Static-line parachuteweekend Nationale studentenzweefvliegdag DSA Lustrum Symposium

i Meer info op www.DSAlustrum.nl Al deze activiteiten zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de hulp van onze hoofdsponsors Cofely en Lothar, en gouden sponsors Keppel Verolme, StuD en Hertel.

Van het Delftsch Studenten Corps is de DSA nog steeds een subvereniging, zij het open, want alle studenten kunnen vliegen bij de DSA. Zelfs uit andere studentensteden. Zij maken deel uit van de meer dan 80 actieve vliegers die de huidige vloot vliegen en onderhouden. Deze bestaat uit een DG-500, een Janus C, een Discus CS, een LS-3a en twee Astirs. Eigen onderhoud en de inzet van de leden in het algemeen maakt de DSA tot op zekere hoogte onafhankelijk en zorgt ervoor dat goedkoop vliegen voor studenten nog steeds mogelijk is. Na jarenlang op Ypenburg en Woensdrecht te hebben gevlogen, vliegen we nu al weer geruime tijd in de weekends op Terlet en tijdens de tweejaarlijkse kampen in het buitenland. Vorig jaar bijvoorbeeld waren we op Achmer en Oppershausen, waar de Duitsers zich verbaasden over de studentikoos neergezette proviandtent, ons talent voor barbecueën en de 20-literpan met pasta bolo .

DBO ers gingen solo, solisten legden hun ZVB-proeven af en sommige studenten werden zelfs tot instructeur opgeleid.

Love is in the AIR! Tachtig jaar is niet niks, daarom pakken we dit 16de lustrum groots uit met het thema Love is in the AIR ! Onze lustrumcommissie organiseert een jaar lang bijzondere activiteiten.

Zo zagen we al een grote opkomst van (oud-)leden tijdens de Dies op 28 januari. En als eerste lustrumactiviteit gingen we naar het bal van de Koninklijke Belgische Luchtcadetten en maakten we een meerdaagse excursie naar Duitsland, waar we DG, Schempp-Hirth, Zeppelin en Porsche bezochten. Voor de komende maanden staan ondermeer een gala, bijzondere vliegdagen en een symposium op het programma. Van al onze activiteiten kan je online op de hoogte blijven op www.DSAlustrum.nl, op YouTube (themafilmpjes), op onze Facebookpagina en via onze nieuwsbrief. Aarzel niet om ons te contacten als je het leuk vindt om aan deze activiteiten deel te nemen. We hopen van je van harte in dit bijzondere lustrumjaar tegen te komen!

Foto’s: archief DSA en Thermiek 32 thermiek voorjaar 2011

Club ¦ Robin de Groot

75 jaar EZZC Kijk voor activiteiten op www.ezzc.nl

Feest! 75 jaar Eerste Zaanse Zweefvlieg Club u 75 jaar geleden werd in de Noord-Hollandse Zaanstreek een zweefvliegclub opgericht met de toepasselijke naam Eerste Zaanse Zweefvlieg Club (EZZC), door haar leden trots de Zaanse genoemd.

Hoewel de club in de jaren vijftig van de Zaanstreek verkaste naar het huidige veld in de duinen tussen Heemskerk en Castricum, bleef de naam hetzelfde. Sinds die tijd heeft de Zaanse nog steeds haar thuisbasis op dit unieke veld, vanwaar elke vlucht een spectaculaire belevenis is. Want ondanks de beperkingen blijft het gaaf om langs de kust en onder de aanvliegroutes van Schiphol te zweven. Daarnaast is het één van de weinige locaties waar hellingvliegen mogelijk is langs de Noord-Hollandse duinenrij. Overlanden prestatievliegen is hier wel een stuk moeilijker. Daarvoor wijken we regelmatig uit naar andere velden in Nederland, vaak naar Terlet of Salland. Maar de mooiste tripjes blijven toch de safari s naar Frankrijk. Zo reist er standaard een Zaanse delegatie af naar Vinon om te kunnen bergvliegen en organiseren we elk jaar een kamp op het vliegveld van Saint Florentin. Op YouTube kan je hiervan veel filmpjes bewonderen, waarbij meteen de typische Zaanse sfeer overkomt. Want naast genieten van het vliegen staat gezelligheid hoog in het vaandel. De 75e verjaardag van onze club laten we dan ook niet onopgemerkt passeren. De maand juni staat in het teken van veel bijzondere activiteiten en uiteraard ‒ zoals van ons verwacht mag worden ‒ een groot feest. Iedereen is van harte welkom. Houdt onze website in de gaten voor de actuele planning! •

N DSA lieren De DSA regelde kort na WO II een Canadese 90 pk Ford 15 cwt (fifteen hundredweight). Deze werd gebruikt om met een trommel op een van de achterwielen ESG s op te lieren. De kabelgeleiding zat opzij aan de voorbumper. Toen de eerste echte zweefvliegtuigen kwamen, was meer vermogen nodig. De DSA bouwde een 2-trommellier, op het Fordje als tractie. Eerst met een 140 pk Maybach motor uit een kapotte Duitse halftrack, aangekocht voor twee flessen jenever. Later met een 240 pk Buick-Dynaflow. Toen de sterkste lier van Nederland, die menig paas- en zomerkamp op Valkenburg, Ypenburg en Terlet teisterde. Eind jaren zeventig ging ze met Fordje en al over naar de Leidsche Aeroclub, waar ze door schromelijk verwaarlozing in één seizoen aan haar einde kwam. De DSA had ondertussen haar volgende 340 pk sterke 2-trommellier gereed, die nu al ruim 35 jaar dienst doet. Daarnaast is er een Tost lier. Op de foto s de huidige lieren, beide op DAF tractie. En een oude lier op een Canadese Ford 15 cwt, die vorig jaar nog bij GLC Illustrious in een hoek van de werkplaats stond. De voormalige DSA lier? Wie het weet mag het zeggen. Mail dan naar: thermiek.zweefvliegen@knvvl.nl

Junior EZZC aan de helling.

Foto: Vincent de Jong

thermiek voorjaar 2011 33

Brevetten

Brevetten

Zilveren brevet 55.1

J.W. Garssen

ZC Deelen

179.4

C.G.M. de Gooijer

AC Salland

Voor brevetaanvragen, insignes en oor-

304.4

N. Hanenburg

ZC Deelen

konden zie de Wegwijzer op pag. 2 onder

67.1

G.J.H. Kaal

VC Teuge

de subkopjes Brevetkosten en Sport-

120.1

M.F.J.M. Ketelaars

ACvZ

licentie en kijk op www.csz.zweefportaal.nl

56.9

P.J.M. Marcus

ZC Deelen

68.6

P.N.W. Nieuwveld

ZC Deelen

Zilveren, gouden en diamanten brevetten

53.5

M. Peeters

AC Salland

of onderdelen daarvan zijn FAI-brevetten.

129.3

I. Pepping

NijAC

De registratie hiervan is gedelegeerd aan

247.1

L.M. Pompe van Meerdervoort

ACvZ

Wanneer je een aanvraag indient voor een

107.2

G.C. Poppenk

ZES

brevet, dien je in het bezit te zijn van een

256.4

T.T. Schwarte

NijAC

sportlicentie. Een sportlicentie kost € 8 en

90.5

H. Siemelink

GeZC

is verkrijgbaar bij de ledenadministratie

146.1

C.V.A. Verhulst

AC Salland

van de KNVvL. Zie voor het adres de Weg-

128.7

J.E. Verschuuren

VC H stede

wijzer op pagina 2 onder het subkopje

213.8

E.A.D. Westerhof

ZC Flevo

Overzicht van 12.12.2010 t/m 09.03.2011

de nationale aeroclub i.c. de KNVvL.

Leden- en abonnementen administratie .

Uren

Naam

Club

toegestaan voor afstand-vluchtverificatie.

5.04

W. den Baars jr

VC H stede

Brevetvluchten dienen onder toezicht van

6.45

S.M.K. Bakker

GeZC

een erkende sportcommissaris uitgevoerd

5.18

R. Bastet

ZC Deelen

te worden. Voor een overzicht van het

5.45

W.A.B. Crielaars

VZC

actuele bestand aan sportcommissarissen,

5.07

P.A.M. Haagh

GLC Ill

informatie over de FAI sportcode en het

5.22

G.J.H. Kaal

VC Teuge

online aanmelden van brevetvluchten kijk

5.04

M. Kampert

AC Salland

op: www.csz.zweefportaal.nl

6.17

G.J. van der Koogh

ELZC

5.14

L.M. Pompe van

13578

Naam C.K. Arkema

Meerdervoort

ACvZ

Club

5.11

G.C. Poppenk

ZES

ACvZ

5.10

A.P.M. van der Rijt

ACvZ

5.05

J.W. Weijdeman

AC Salland

6.07

E.A.D. Westerhof

ZC Flevo

5.23

A. Wigmans

VC H stede

C-brevet Nr.

Naam

Club

8659

F. Hofman

NNZC

Zilveren afstand Km

Naam

Club

52.9

J.J. van Arkel

FAC

62.9

C. Barla

VC H veen

120.1

H.K. Epema

GoZC

63.6

C.C.E. Fijnaut

ELZC

Club

W. den Baars jr

VC H stede

3301

S.M.K. Bakker

GeZC

3296

C. Barla

VC H veen

3294

C.C.E. Fijnaut

ELZC

3293

J.W. Garssen

ZC Deelen

3292

C.G.M. de Gooijer

AC Salland

3289

N. Hanenburg

ZC Deelen

3290

M.F.J.M. Ketelaars

ACvZ

3299

M. Peeters

AC Salland

3287

L.M. Pompe van A.P.M. van der Rijt

ACvZ

3300

R.J. van Rossum

ACvZ

3288

J.E. Verschuuren

VC H stede

3297

J. de Waal

WBAC

3291

E.A.D. Westerhof

ZC Flevo

Zilveren hoogte

Km

Naam

Club

301.2

S.M.K. Bakker

GeZC

1.177

S. Broere

EZAC

303.5

W.J. Recourt

VC H stede

1.297

W.A.B. Crielaars

VZC

322.3

B.C.A. Wolters

GLC Ill

1.591

H.K. Epema

GoZC

1.276

C.C.E. Fijnaut

ELZC

Gouden brevet

1.200

J.W. Garssen

ZC Deelen

Nr.

Naam

Club

1.373

C.G.M. de Gooijer

AC Salland

470

J.R. van Nispen

WBAC

1.179

N. Hanenburg

ZC Deelen

1.170

M. Hezeman

AC Salland

Diamanten afstand

1.397

G.J. van der Koogh

ELZC

Km

Naam

Club

1.319

C.P. van Krimpen

GoZC

011.7

M.H.S. Leenders

KNVvL

1.045

S. Luimes

VC Teuge

1.617

C.E. Mulder

VC H veen

1.670

L.M. Pompe van

Diamanten doelvlucht Km

Naam

Meerdervoort

ACvZ

303.5

W.J. Recourt

VC H stede

1.656

T.T. Schwarte

NijAC

318.3

J. de Waal

WBAC

1.752

Q.I.E. Segers

ZES

2.241

A.C. Sok

VC H veen

Meter

Naam

Club

2.099

S.J.J. Swart

ZC DHelder

1.295

W. den Baars jr

VC H stede

1.225

S.F.C. Verhoeven

AC Salland

1.375

S.M.K. Bakker

GeZC

1.425

J.E. Verschuuren

VC H stede

2.014

R. Bangma

VC H veen

1.192

J.W. Weijdeman

AC Salland

1.384

R. Bastet

ZC Deelen

1.313

E.A.D. Westerhof

ZC Flevo

1.286

B. Bregman

AC Salland

1.726

A. Wigmans

VC H stede

Km

Naam

1011.7 M.H.S. Leenders

ZWEEFVLIEGKABEL M O E T

J E

Z I J N

B I J . . .

Constructie 3 x 17 seale, KR, diameter 5 mm, breukbelasting 15,34 KN. Dit topproduct van DRAKO kunnen wij als volgt uit voorraad leveren: 1200 tot 1500 mtr. op haspel.

Steel products

Handels- en Ingenieursbureau Bakker & Co B.V., Industrieterrein "de Geer", Gildenweg 3, Postbus 1235, 3330 CE Zwijndrecht, Tel. 078-610 16 66, Fax 078-610 04 62, e-mail info@bakker-co.nl, www.bakker-co.nl

34 thermiek voorjaar 2011

Club

1000 km vlucht

Advertenties

D A N

ACvZ

3298

Gouden afstand

Vanaf 2010 zijn alleen data-loggers nog

Nr.

Naam

3295

Meerdervoort

Zilveren duur

B-brevet

Nr.

Club KNVvL

Zweefvlieghistorie ยฆ Ary Ceelen

Wasserkuppe, 13 juli 1911, start van het bestuurbare FSV-8 glijtoestel van de Studenten-Luftsportverein Dortmundt. Zelfs de rubberkabelstart was nog onbekend. Twee tiplopers, op de achtergrond is er nog een zichtbaar, en de vlieger holden met het toestel in de wind de helling af. De vlieger sprong op het laatste moment aan boord.

Dr. Karl Kotzenberg, weldoener te Frankfurt en in de jaren twintig groot sponsor van de zweefvliegerij.

Honderd jaar Wasserkuppe De bakermat van de internationale zweefvliegsport is de Wasserkuppe, een bergrug met lange hellingen, 950 m hoog in het Zuid-Duitse Rhรถngebergte.

Een eeuw geleden ontdekten studenten uit Darmstadt deze locatie als geschikte vliegberg .

p 13 juli 1911 begon een aantal studenten van de FlugSport-Vereinigung Darmstadt proefvluchten met hun FSV-8 glijvliegtuig vanaf de Wasserkuppe. Ze hadden deze plek in de Rhรถn ontdekt, op zoek naar een beter vlieggebied. Na hen kwamen ook anderen hier naartoe, met steeds nieuwere typen glijtoestellen. Altijd maar oefenen en in de hellingstijgwind afstanden en vliegtijden verbeteren. Maar nadat in 1914 de eerste wereldoorlog uitbrak, viel er op de Wasserkuppe niemand meer te bekennen. Glijvliegers waren motorvliegers geworden. Vriend en vijand zwalkten nu door de lucht met veel propellerlawaai en mitrailleurvuur. Na het einde van de oorlog in 1918 werd het stil boven Duitsland. De Duitse oorlogs-

O

Altijd maar oefenen en in de hellingstijgwind afstanden en vliegtijden verbeteren

luchtvloot werd op last van de geallieerde overwinnaars opgeruimd door vernietiging van wat er nog op vliegvelden en in depots stond. Daar gingen o.a. de beroemde Fokker jachtvliegtuigen, weg ermee! Duizenden Duitse oorlogsvliegers stonden nu aan de grond. Het Vredesverdrag van Versailles legde de Duitsers in 1919 bovendien een verbod op om verder nog motorvliegtuigen te bouwen en te vliegen. Aanvankelijk werd verondersteld dat glijtoestellen ook verboden waren, maar het Reichsverkehrs-Ministerium kreeg informatie dat dit niet het geval was. Dus pakten de Duitsers het ontwerpen, bouwen en vliegen van glijtoestellen weer op!

Nieuwe initiatieven Wolfgang Klemperer en Erich Meyer, leden van de Flugtechnische Verein Dresden en van de Akademische Fliegergruppe Darmstadt, waren in alle stilte al met motorloze glijtoestellen bezig. Nu wilden ze deze vliegerij activeren.

Onder de titel Der Weg zu neuen Zielen publiceerden ze een oproep in het blad voor de modelvliegerij Flugsport thermiek voorjaar 2011 35

Peter Riedel met replica van zijn vliegtuig uit 1920, dat nu op gelegenheidszegel Segelflug auf der Wasserkuppe staat (zie volgende pagina). Tijdens de Vintage Glider Club Rally in 1974 op de Wasserkuppe gaf het LBA Riedel toestemming voor enkele autosleepstarts (zie Thermiek 2005-5).

Riedel is auteur van de in 1977 verschenen Rhöntrilogie , het driedelige standaardwerk over de zweefvlieggeschiedenis op de Wasserkuppe. Foto: Ary Ceelen

Wolfgang Klemperer in luitenantsuniform Oostenrijkse Vliegertroepen in WO I. Foto: FVA via Jochen Ewald

van 24 maart 1920. Een glijvliegwedstrijd op de Wasserkuppe, wie zou dat willen aanpakken? Men zocht naar sponsors en organisatoren. Ineens kwam de oplossing met Zivil-ing.

Oskar Ursinus (1877-1952, later ook Rhönvater Ursinus genoemd), uitgever en redacteur van Flugsport , een blad voor de modelvliegsport. Hij wierp zich als organisator op en bleek goede contact te onderhouden met een welgestelde inwoner van Frankfurt. Een zekere Dr. Karl Kotzenberg, handelaar in zijdeproducten en tevens Generalkonsul voor Noorwegen. Destijds werd hij de ongekroonde koning van Frankfurt genoemd vanwege de ruime giften waarmee hij het culturele en wetenschappelijke leven in de stad steunde.

Ursinus benaderde ook het stadsbestuur van Frankfurt.

Het is nog steeds weinig bekend dat Dr. Karl Kotzenberg eigenlijk de grote sponsor werd, want van zijn bijdrage konden alle organisatiekosten voor dit eerste Gleitflugtreffen in 1920 worden betaald.

Sponsor Karl Kotzenberg Karl Kotzenberg (1866-1940) steunde ook activiteiten waarbij jongeren betrokken waren, zoals de toenmalige sportieve modelbouwers. De Akaflieg Darmstadt kreeg een fors geldbedrag, waardoor deze groep succesvolle toestellen kon bouwen, zoals later het type Konsul (genoemd naar de functie van Dr. Kotzenberg) met een spanwijdte van 17 m.

Ook zorgde hij er voor dat de toen nog onbekende Dr. Walter Georgii in 1926 benoemd werd tot professor aan de technische hogeschool in Darmstadt en tot leider van het Forschungs-Institut der Rhön-Rossitten-Gesellschaft (RRG, de eerste organisatie die het zweefvliegen in al zijn aspecten systematisch ontwikkelde, met Kotzenberg als eerste voor-

Aan rijkdom kan echter een eind komen 36 thermiek voorjaar 2011

Viering 100 jaar Wasserkuppe Het eeuwfeest op de Wasserkuppe wordt van 23 tot 30 juli 2011 gevierd met als hoogtepunt de 4e FAI World Sailplane Grand Prix, een modern wedstrijdformat waarmee de organisatie ruime aandacht van de media wil trekken. Beter nog: ga zelf kijken en bezoek op de Wasserkuppe ook het interessante Deutsches Segelflugmuseum mit Modelflug.

i www.gfs-wasserkuppe.de http://grandprix-wasserkuppe-2011.com www.segelflugmuseum.de

zitter). Georgii (1887-1967) was een grondlegger van de luchtvaartmeteorologie die zijn onderzoek nauw met de ontwikkeling van de zweefvliegerij verbond. Aan rijkdom kan echter een eind komen. In de grote beurscrisis van 1929 verloor Kotzenberg zijn totale vermogen en raakte spoedig in vergetelheid. In de jaren zeventig stelde redacteur Wolfgang Wagner van de Deutsche Aerokurier dat we Dr. Kotzenberg vanwege zijn betekenis toch zeker in één adem behoren te noemen met Oskar Ursinus. Peter Riedel (1905-1998) deed dat ook in zijn Rhöntrilogie (1977, Motorbuch-Verlag), het standaardwerk over de zweefvlieggeschiedenis op de Wasserkuppe, waarvan hij als jongeman zelf deel uitmaakte.

Rhönwettbewerb in 1920 Het eerste Gleit- und Segelflugwettbewerb op de Wasserkuppe in de Rhön zou zeven weken duren, van 15 juli t/m 31 augustus 1920. Er kwamen vijfentwintig deelnemers waar-

Gelegenheidszegel Segelflug auf der Wasserkuppe , januari dit jaar uitgegeven door Deutsche Post.

Afgebeeld is de eerste lesvlucht van de toen 14 jarige Peter Riedel tijdens het Rhöntreffen 1920 op de Wasserkuppe. Het vliegtuig van hout en pakpapier bouwde hij zelf.

Helpers houden hem aan de vleugeltippen in de wind. Een instructeur holt vooruit en roept aanwijzingen. Riedel maakte die week veertien vluchten.

Postzegel via Gerrit de Boer

Wolfgang Klemperer 7 september 1920 met Schwarze Teufel boven Wasserkuppe. Foto: FVA via Jochen Ewald

Zeldzame foto Schwarze Teufel bij Technische Hochschule Aken.

Archief Bellinger via Jochen Ewald

onder ook de later bekende Zwitserse zweefvliegtuigconstructeur Jacob Spalinger. Ze verbleven in drie oude legertenten waar de maaltijden op veldsteenovens werden bereid. De toen nog onbekende zweefvlieger en constructeur Gottlob Espenlaub was hier reparatietimmerman en schilde ook de aardappelen. Het weer was de eerste tijd erg nevelig en pas op 6 augustus werd de eerste start vanaf een helling gemaakt door Bruno Poelke met zijn glijtoestel. Meerdere starts volgden en er werd flink geoefend. Ook de 14-jarige Peter Riedel (zie postzegel) kreeg zijn kans om zweefvliegen te leren. Maar veel bijzondere vluchten werden er tot 31 augustus niet gemaakt. Daarom werd de wedstrijd verlengd tot 7 september. En er bleek een verrassing op komst te zijn, het toestel met de spannende naam Schwarze Teufel .

Klemperer met Schwarze Teufel Wolfgang Klemperer (1893-1965), een van de initiatief-

nemers van de wedstrijd, was eind april 1920 van Dresden naar Aken gegaan om aerodynamica te studeren bij professor Kármán, wiens assistent hij was geworden. Hij had een ontwerp gemaakt voor een zweefvliegtuig dat bij de Flugwissenschaftliche Vereinigung Aachen (FVA) in alle stilte werd gebouwd. Het had reeds het uiterlijk van een normaal zweefvliegtuig met beklede romp en een vrijdragende vleugel van 9,5 m spanwijdte. Het toestel, de FVA-1 Schwarze Teufel (in Akens dialect Schwatze Düvel ), woog 61 kg en had twee gestroomlijnde landingsschaatsen.(zie tekening en foto s). Ondanks de naoorlogse bezetting van Aken door België wisten de transporteurs het zweefvliegtuig door de argwanende controle te krijgen. Ze waren nu op weg door het onbezette gebied naar de Rhön! Daar demonstreerde Klemperer op 4 september 1920 de werking van de nieuwe, door hem ontworpen startmethode met een rubberkabel.

Hij maakte vanaf de westhelling een mooie vlucht en thermiek voorjaar 2011 37

FVA-1 Schwarze Teufel 3-zijden aanzicht.

Orville Wright 24 oktober 1911 boven Big Kill Devil Hill.

bereikte een afstand van 1.830 m. Meer dan 1 km, een wereldrecord! Drie dagen later, op 7 september, bij een windsnelheid van 15-18 m/sec. maakte hij een vlucht van 75 seconden. In deze harde wind ging hij 10 m omhoog en stond praktisch stil boven de startplaats.

Heini Dittmar wereldkampioen De eerste Rhönwedstrijd toonde aan hoe nuttig het was om met de zweefvliegerij verder te gaan. De vliegtuigen werden beter. Zodoende besloot men om in 1921 weer een wedstrijd te organiseren. Bij de volgende Rhönwedstrijden werd de deelname steeds groter. Er kwamen gekwalificeerde ontwerpers en constructeurs, De thermiek werd ontdekt. Zweefvliegtuigen van grote klasse met geoefende vliegers gingen grote afstanden vliegen, kortom de zweefvliegerij in Duitsland kreeg een wereldnaam. De Rhönwedstrijden hebben geduurd tot en met 1939, waarna WO II er een einde aan maakte. De Internationale Rhönwedstrijd van juli 1937, waaraan zeven landen deelnamen, heeft de FAI achteraf aangemerkt als de 1e Wereldkampioenschappen Zweefvliegen, met als eerste wereldkampioen de Duitser Heini Dittmar (1911-1960). Dat de zweefvliegerij in de Hitlertijd vanaf 1933 ook een aanleiding was om een vloot transportzweefvliegtuigen voor oorlogsdoeleinden te bouwen, wist men geheim te houden tot 10 mei 1940, toen de verrassingsaanval op het Belgische fort Eben Emael plaatsvond (zie Thermiek 2005-4). •

Bronnen: ’Start in den Wind’, Rhöntrilogie van Peter Riedel, Motorbuch Verlag 1977; ’Deutscher Aerokurier’, aug.1970.

Amerikaans feestje De zweefvliegers in de VS vieren ook een eeuwfeest.

Want op 24 oktober 1911 vloog Orville Wright met een nieuw glijtoestel gedurende 9 minuten en 45 seconden in stijgwind langs de Big Kill Devil Hill, iets ten zuiden van Kitty Hawk, North Carolina. Volgens de Amerikaanse zweefvliegers de eerste echte zweefvliegvlucht boven het Amerikaanse continent en meteen ook een duurrecord! Het toestel was bedoeld om een verbeterd besturingssysteem voor de Wright motorvliegtuigen te testen. Maar er waren die dag een paar journalisten en fotografen van grote kranten op bezoek. De wind stond met 40 mph tegen de helling en Orville besloot een motorloze duurvlucht te demonstreren, waarbij hij soms even stil hing boven de hoofden van de verbaasde reporters. Van 21 tm 24 november zijn er dit jaar een aantal jubileumactiviteiten op locatie in Kitty Hawk, georganiseerd door o.a. de Soaring Society of America, de Vintage Sailplane Association en het National Soaring Museum Kitty Hawk. Overigens bouwden de Wright Brothers in de periode 1899-1902 al vier gliders. Daarmee verrichtten ze al baanbrekend onderzoek naar de bestuurbaarheid. De laatste glider uit de reeks was qua constructie de directe voorloper van de gemotoriseerde Wright Flyer , waarmee Orville en Wilbur op 17 december 1903 beiden sprongetjes tot 260 m maakten. Het begin van de powered flight . In 2003 vierden de Amerikaanse zweefvliegers het 100-jarige jubileum hiervan natuurlijk al mee! Maar er bestaat eigenlijk geen directe historische verbindingslijn tussen de Wright Brothers en de moderne zweefvliegerij in de VS. Deze is, net als bij ons, veel meer schatplichtig aan de Duitse pioniers. (FS)

i www.ssa.org www.soaring100.com www.soaringmuseum.org

38 thermiek voorjaar 2011

agenda

Advertenties

2011 Beurzen en Evenementen

16 en17 september: KLu Open Dagen, Leeuwarden 26 november: Nederlandse Zweefvliegdag, Zwolle Examens & Vergaderingen

27 april: Algemene Ledenvergadering Afd. Zweefvliegen 15 oktober: 2e Schriftelijke examen VO. Inschrijven voor 17 sept.

26 november: 2e Mondelinge examen VO Wedstrijden, Rally’s, Taboe

TRY & F LY PA C K A G E

29 april t/m 7 mei: Klix Segelfl. Wettbew., Grosdubrau (DE) 7 en 8 mei: Teuge 2-daagse, Teuge 16 t/m 27 mei: NK Zweefvliegen, Terlet 21 t/m 29 mei: Belgische Kampioenschappen 2011, Saint-Hubert (BE) 27 mei t/m 4 juni: Int. Hahnweide Segelfl. Wettbew., Kirchheim u. T. (DE) 2 t/m 5 juni: Kempen Cup, Weelde (BE) 2 t/m 6 juni: Nationale Oldtimer Rally, Salland 6 t/m 10 juni: Open Militaire kampioenschappen, Malden 11 en 12 juni: Twentse 2-daagse, Twente 11 t/m 13 juni: Kiewit Cup, Hasselt (BE) 11 t/m 19 juni: 32e Grunau Baby Meeting, Rana u Loun (CZ) 14 t/m 18 juni: Int. Continental Slingsby Rally, Goch-Asperden (DE) 15 t/m 27 juni: 6e WK Vrouwen, 15m, Club-, Standaardklasse, Arboga (SE) 17 t/m 23 juni: Zomerwedstrijden, Malden 17 t/m 30 juli: 16e EK , 20m, Club-, Standaard, World klasse, Nitra (SK) 18 en 19 juni: Gelderse 2-daagse, Terlet 25 en 26 juni: Sallandse 2-daagse, Lemelerveld 25 en 26 juni: Kaiser Trophy, Genk (BE) 2 juli: Amstel Glide Grand Prix, Soesterberg 23 t/m 28 juli: VGC Rendez-vous, Aalen-Elchingen (DE) 23 t/m 31 juli: 4e World Grand Prix, Wasserkuppe (DE) 25 t/m 28 augustus: KA-6 rally, Schinveld 27 juli t/m 7 augustus: Heidepokal, Roitzschjora (DE) 29 juli t/m 6 augustus: Klippeneck Segelfl. Wettbew., Klippeneck (DE) 30 juli t/m 8 augustus: 39e VGC Int.Rally, Spitzerberg (AT) 30 juli t/m 6 augustus: Nationale Junioren Wedstrijd, Venlo 31 juli t/m 14 augustus: 16e EK. 15m, 18m, Open klasse, Pociunai (LT) 5 t/m 20 augustus: 7e WK Junioren, Club-, Standaardklasse, Musbach (DE) 6 en 7 augustus: Keiheuvel Cup, Keiheuvel, Balen (BE) 27 en 28 augustus: Vergulde Venturi, Malden 2 t/m 4 september: Hahnweide Oldtimer Fliegertreffen, Kirchheim u. T. (DE) 3 en 4 september: Jac Jansen Memorial Cup, Woensdrecht

2012 18 t/m 21 april: Aero Friedrichshafen, (DE) 5 t/m 20 augustus: 32e WK 15m, 18m, Open klasse, Uvalde (US) 30 juli t/m 9 augustus: 40e 39e Vintage Glider Club Int.Rally, Pociunai (LT) 9 t/m 21 december: 32e WK Club, Standaard, Wereld klasse, Cháves (AR)

2013 29 juni t/m 13 juli: 7e WK Vrouwen. 15m, Club-, Standaardklasse, Issoudun (FR) 28 juli t/m10 augustus: 8e WK Junioren, Club-, Standaardklasse, Lezno (PL) Data onder voorbehoud. Regelmatig geactualiseerde agenda en

Yes! Een nieuw vliegseizoen.

Tijd voor het Try & Fly pakket van de Stichting Dimona Flyers.

wedstrijdinfo op: www.zweefportaal.nl. Voor België: www.zweefvliegen.be.

FAI wedstrijdagenda: http://events.fai.org/calendar?id=30

FAI Sailplane Grand Prix

Wat bieden wij je aan: - 5 uur vliegen op een Super Dimona - waarvan 3 uur instructie met een FI-instructeur - Een overlandvlucht van circa 2 uur (bv. Texel) met een ervaren overlandvlieger Voor een totaalprijs van slechts 500 euro Deze prijs is inclusief landingsgelden

Naast de traditionele, internationale FAI wedstrijden van WK s en EK s loopt er de vierde editie van de FAI Sailplane Grand Prix s, met kwalificatie GP s en de finale World GP in 2011 op de Wasserkuppe.

01 t/m 7 mei: Kwalificatie GP, 15m klasse, Saint Auban (FR) 09 t/m 15 mei: Kwalificatie GP, 15m klasse, La Cerdenya (ES) 15 t/m 22 mei: Kwalificatie GP, Standaardklasse, Ghimbav-Brasov (RO) 22 t/m 28 mei: Kwalificatie GP, Standaardklasse, Nummela (FI) 28 mei t/m 5 juni: Kwalificatie GP, 18m klasse, Calcinate del pesce (IT) 23 t/m 31 juli: 4e World Grand Prix, Wasserkuppe (DE)

MEER INFORMATIE: WWW.DIAMONDFLYERS.NL

thermiek voorjaar 2011 39

Ongevallen & Incidenten

TEKENINGEN: HANS BOXEM

Beknopte verslagen zweefvliegongevallen en -incidenten, vrijgegeven

nog harder aan de remhendel trekken, maar door het vochtige gras was het resultaat beperkt. Uiteindelijk raakte het vliegtuig aan het eind van het veld twee prikkeldraadhekken achter elkaar.

Het vliegtuig gleed met de prikkeldraden en al over een sloot en kwam in een maisveld tot stilstand. Ervaring vlieger: totaal 625 starts, 261 h; laatste 3 maanden 10 starts, 5 h; type 58 starts, 86 h. Persoonlijk letsel: geen. Schade aan het vliegtuig: twee gaten in torsieneus van rechtervleugel, twee deuken in linkervleugel, lakschade aan vleugels en romp, bekraste cockpitkap (OvV 2010041; het volledige rapport is te vinden op www.onderzoeksraad.nl).

door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) en waar nuttig voorzien van commentaar door de Commissie Breukstukje, subcommissie van de Commissie Instructie & Veiligheid.

Breukstukje Schleicher ASW-19B. Ede, 8 juli 2007 De vlieger maakte vanaf het vliegveld Terlet een overlandvlucht met de bedoeling daar weer te landen.

Op ca. 40 km afstand en op ca. 1.300 m hoogte ondervond hij afnemende thermiek. Hij besloot daarop om terug te keren, waarbij onderweg geen thermiek meer werd gevonden. Zodoende zocht hij bij Ede op 600 m hoogte naar een landingsveld en vond er ĂŠĂŠn toen hij zich inmiddels op 450 m hoogte bevond. Nadat hij ook daar geen thermiek aantrof, verkoos hij een langer veld, naast de A12. Verder gedaald tot 200 m besloot de vlieger in dit veld te landen. Op het basisbeen selecteerde hij de remkleppen bij een snelheid van 100 km/h. Na het indraaien naar het eindnaderingsbeen, waarbij hij zijn

snelheid inmiddels tot 110 km/h had verhoogd, wilde hij aanvankelijk tussen de lichtmasten van de A12 doorvliegen.

De vrees dat hiertussen mogelijk een kabel zou hangen, deed hem echter besluiten om net over ze heen te vliegen. Direct hierna opende hij de remkleppen zover mogelijk, maar die gingen slechts beperkt uit ten gevolge van de afstelling van de hieraan gekoppelde wielrem. Tevens nam hij snelheid op, waardoor deze op grashoogte tot 120 km/h was opgelopen.

Halverwege het veld raakte de staartslof als eerste de grond. De vlieger zag in dat de snelheid wellicht te hoog was om binnen het ca. 300 m lange veld tot stilstand te komen. Om een grondzwaai te maken werd de snelheid te hoog geacht. De vlieger kon slechts

ASW-19B, 8 juli 2007.

40 thermiek voorjaar 2011

Commentaar Commissie: De vlieger ging ervan uit dat hij weer op Terlet zou landen, zodat hij onvoldoende voorbereid was op een eventuele buitenlanding.

Dit blijkt ook uit het feit dat er geen ophaler was gevraagd. Ook al lijkt het weer bestendig, is het toch raadzaam om met een buitenlanding rekening te houden. Blijkbaar had hij nog geruime tijd hoop op een behouden terugkeer en probeerde hij dit te verwezenlijken door te blijven zoeken naar thermiek.

De vraag is of de vlieger naast het ruime aantal vlieguren, wel voldoende ervaring had met buitenlanden. Dit n.a.v. zijn aanvankelijke beslissing om te landen en vervolgens al dalende door te gaan, waarbij hij weer een ander veld koos. Dat veld had als handicap de aanwezigheid van lichtmasten in het eindnaderingsbeen. Bij een autoweg zijn deze meestal ook nog vrij hoog. Gecombineerd met een veldlengte van ca. 300 m dus geen goede veldkeuze. Verder heeft de vlieger tijdens de nadering met een te hoge snelheid gevlogen. Deze bedroeg 120 km/h, terwijl bij de heersende zwakke wind 90 km/h voldoende snel zou zijn geweest.

Wat ook heeft meegespeeld is dat hij de dag ervoor met harde wind had gevlogen. Ten slotte konden de remkleppen door een verkeerde afstelling niet optimaal functioneren. Uit de rapportage valt niet op te maken of de vlieger naast het gebruik van de remkleppen ook nog heeft geslipt. Dit zou zeker geholpen hebben om zonder toename van de snelheid steiler binnen te komen.

ASW-20BL, 14 juni 2010.

Schleicher ASW-20BL. Nieuwediep, 14 juni 2010 Op de terugreis van een retour Veendam ‒ Porta Westfalica (DE) verslechterde het weer. Bij Emmen wist de vlieger weer hoogte te winnen en boven het glijpad te komen, benodigd om Veendam te kunnen bereiken.

Mogelijk door de toenemende wind raakte hij onder het glijpad, zodat naar een landingsveld moest worden uitgekeken. Er werd gekozen voor een door sloten omzoomd weiland met een lengte van ca. 400 m. Ten gevolge van een sterke daalwind op het basisbeen bereikte de vlieger laag het eindnaderingsbeen. Niettemin selecteerde hij de landingsstand van de flaps, waardoor hij, mede door de toegenomen wind, tekort kwam. Hij schoof vóór de sloot onder een prikkeldraad door en schampte met de onderkant van het vliegtuig de overkant van de sloot. Het prikkeldraad remde het vliegtuig af zodat dit na ca. 10 m tot stilstand kwam in het beoogde grasveld. Ervaring vlieger: totaal 2.118 starts, 728 h; laatste 3 maanden 99 starts, 48 h; type 30 starts, 71 h.

Persoonlijk letsel: geen. Schade aan het vliegtuig: rompbreuk halverwege achterlijst vleugel en kielvlak, onderzijde rompneus ingedrukt, wortelrib linkervleugel gekraakt, krassen in kap (OvV 2010038, zie voor volledige rapport www.onderzoeksraad.nl).

Commentaar Commissie: Dit voorval heeft veel gemeen met het voorgaande (OvV 2010041): Ook hier was de vlieger volgens zijn zeggen sterk geconcentreerd op de terugkeer naar het thuisveld, waardoor een rustige voorbereiding op een buitenlanding in het gedrang kwam. Zodoende was de vlieger niet in de gelegenheid om in het circuit de windsnelheid goed in te schatten. Het gevolg was een laag gevlogen basisbeen en eindnaderingsbeen. In deze situatie had hij niet (automatisch) de landingsstand van de flaps moeten selecteren.

Ook het desbetreffende handboek raadt flapstand 5 (+ 55o) af indien men niet absoluut zeker is het veld te halen, en in het algemeen bij harde tegenwind.

Dit voorval en het voorafgaande geven wellicht stof tot nadenken over prikkeldraadvangers.

rapport www.onderzoeksraad.nl).

Schleicher ASK-21. Zweefvliegterrein Castricum , 20 juni 2010 Tijdens een aanvankelijk normaal verlopende lierstart zag de voorin gezeten vlieger juist boven zijn instrumentenbord een eenmotorig vliegtuig aankomen. Dit volgde een koers van ongeveer 120 graden, terwijl het zweefvliegtuig noordwaarts vloog.

De vlieger schatte in dat hij, indien hij de lierstart zou voortzetten, op zeer korte afstand achter het motorvliegtuig langs zou vliegen. Daarom besloot hij te ontkoppelen. Ook de lierman zag het naderende onheil en deed het gas direct dicht. De vlieger maakte de vlucht verder op normale wijze af en het motorvliegtuig vervolgde zijn koers.

Na afloop hebben beide vliegers de zaak besproken. Het bleek dat de bestuurder van het lichtgewicht vliegtuig (VLA) een X-countryvlucht maakte vanaf Hilversum naar de kust, en voornemens was via het Markermeer terug te keren. Ter hoogte van het zweefvliegterrein, waarvan hij de juiste locatie niet wist ondanks de aanwezigheid van een vliegkaart, zag hij een ander zweefvliegtuig dat hem tegemoet kwam. Toen dit naar rechts ging draaien, verlegde ook de motorvlieger de koers naar rechts. Mede door de fixatie op het andere zweefvliegtuig had hij niet opgemerkt dat er een vliegtuig werd opgelierd. Ervaring zweefvlieger: totaal 423 starts, 99 h; laatste 3 maanden 120 starts, 34 h; type 145 starts, 24 h. Ervaring motorvlieger: totaal 54 h; laatste drie maanden 16 h; type 45 h. Persoonlijk letsel: geen. Schade aan de vliegtuigen: geen (OvV 2010050, zie voor volledige

Commentaar Commissie: Dit ernstige incident kon plaatshebben doordat de motorvlieger zich onvoldoende rekenschap had gegeven van de op de vliegkaart aangegeven locatie van het zweefvliegterrein en de in het AIP aangegeven hoogte (ca. 500 m) tot waar vliegtuigen kunnen worden opgelierd.

Het trof dat de zweefvlieger, die een passagier aan boord had, voorin was gezeten. Hierdoor kon hij het gevaar zien aankomen en de juiste beslissing nemen om de lierstart af te breken.

DG-400. Nabij vliegveld Gap-Tallard (FR), 10 september 2010 Na een zelfstart trachtte de vlieger thermiek op te pikken. Toen dit ter plaatse niet lukte, startte hij wederom de motor om zijn geluk elders te beproeven. Aldaar aangekomen werd de motor ingeklapt en bleek van de 20 liter benzine nog 6 liter over te zijn.

Daar de thermiek ook hier tegenviel, koos de vlieger een koers in de richting van het vliegveld. Op ca. 1.400 m hoogte probeerde hij de motor te starten. De motor klapte wel uit en de startmotor deed zijn werk, maar de motor wilde niet aanslaan. Daarom besloot de vlieger de motor in te klappen, wat ook al niet lukte. De combinatie hoogte en glijhoek bij uitgeklapte motor hield volgens zijn berekening in dat hij het vliegveld zou kunnen halen.

Tijdens deze final glide werd zeer veel dalen ondervonden. De vlieger klapte het wiel uit en selecteerde de flaps in de landingsstand. Bij een snelheid van 100 km/h meende de vlieger de landingsstrip te kunnen bereiken. Om een aanvaring met het vrachtverkeer op de thermiek voorjaar 2011 41

langs het veld lopende weg te vermijden, trok de vlieger de neus van het toestel op. Hierdoor geraakte het vliegtuig in een zakvlucht, die gezien de geringe hoogte niet meer kon worden hersteld. Het vliegtuig kwam met de ronding tussen de neus en het hoofdwiel op de grond terecht. Na te zijn opgeveerd kwam het op ca. 200 m van de landingsstrip weer tegen de grond en vloog het over de kop.

Ervaring vlieger: totaal 611 starts, 1.052 h; laatste 3 maanden 5 starts, 6 h; type 70 starts, 229 h. Persoonlijk letsel: lichte hoofdwond. Voorlopig geconstateerde schade aan het vliegtuig: stabilo beschadigd, motorophanging losgescheurd, propeller beschadigd, kap functioneel vernield door de brandweer. (OvV 2010071).

DG-400, 10 september 2010.

de motor weigerde in te klappen. In het algemeen mag men de hulpmotor slechts (proberen te) starten binnen het glijbereik van een vlieg- of buitenlandingsveld met een uitgeklapte, niet-functionerende motor. Gezien zijn horizontale en verticale afstand tot het veld had de vlieger, ondanks de daalwind en de ongunstige configuratie, erop mogen

Commentaar Commissie: Het is niet bekend of gebrek aan brandstof de oorzaak was van het niet aanslaan van de motor.

Overigens zou dit niet verklaren waarom

Advertenties KNVvL WEBSHOP ARTIKELEN VOOR ZWEEFVLIEGERS

Art. 8313 8354 8351 8311 8312 8304 8352 8300 8305 8051

Omschrijving Handboek voor technicus op CD-Rom Instructie Zweefvliegen (instructeurslesboek) Logboekje met hoesje Syllabus opleiding kunstzweefvliegen Syllabus opleiding motorzweefvliegen Vliegen met... motorzwever en ultralight Vliegtuiglogboek techn.adm. journaal Zweefvliegen, elementaire vliegopleiding Zweefvliegen, voortgezette opleiding Veilig Zweefvliegen

Prijs in euro 10,00 40,00 4,00 8,80 8,80 25,00 7,00 6,00 1) 6,90 2) 5,00 3)

Kortingen 1) Per doos (50 exemplaren) € 250,2) Per doos (38 exemplaren) € 190,3) Per doos (18 exemplaren) € 40,Alle overige artikelen 10% korting bij aankoop van 5x het aantal dat in de prijslijst staat vermeld.

B E S T E L L E N E N B E TA L E N V I A

W W W. K N V V L . N L / WEBSHOP 42 thermiek voorjaar 2011

vertrouwen het vliegveld te kunnen halen. Om de kans op succes te vergroten had hij het wiel beter later kunnen uitklappen en in elk geval de landingsstand van de flaps zo laat mogelijk moeten selecteren. Wat betreft het ontwijken van de vrachtwagens valt het niet mee om bij 100 km/h in de onderhavige configuratie hier overheen te ‘dolfijnen’. •

secretariaten

Clubsecretariaten

Flevoland

welke zijn aangesloten bij

Vliegveld Teuge

de KNVvL,

Zweefvliegclub Flevo

T: (055) 323 85 86 (HV)

Afdeling Zweefvliegen:

Vliegveld Biddinghuizen

of (055) 323 14 48 (C)

T: (0321) 33 24 24 (H)

J.P van Duijn

J. Tonkens

Reurhout 2

De Deel 37

3829 EC Hooglanderveen

Aeroclub Nistelrode

8256 EM Biddinghuizen

M: 06 232 198 68

T: (0412) 61 18 97 (HC)

T: (0321) 33 18 71

E: secretaris@zweven.nl

(uitsluitend za/zo)

E: secretaris@zcflevo.nl

Brabant

G.G. Korstanje

Utrecht

Vliegclub Teuge

Zweefvliegclub Deelen

Websites clubs Alle websites zijn aanklikbaar via het menu van www. zweefportaal.nl

Zuidhollandse Vliegclub

Overige clubs

Marine Vliegkamp Utrechtsche Studenten

Valkenburg

Gliding Adventures Europe

Aeroclub

T: (071) 407 46 90 (C)

A. de Boer

J.H. Visser

Willem Lodewijklaan 19

Heemraadlaan 24

3136 BS Vlaardingen

2352 RH Leiderdorp

T: (020) 691 31 76

Eerste Zeeuws-Vlaamse

T: (071) 5234901

E: secretaris@zweven.eu

Aeroclub

M: 06 52054645

I: www.zweven.eu

Vliegveld Smitschorre, Axel

E: secretaris@zhvc.nl

Zeeland

T: (0115) 56 20 66

Vereniging Historische

Leeghwaterlaan 66

Zweefvliegclub

Vliegbasis Deelen

A. Lindenbergh

5223 BA Den Bosch

Noordoostpolder

P. Hoeve

Akkerwindeveld 41

T: (073) 621 54 69

Vliegveld de Voorst

Croesinckplein 149

3448 EJ Woerden

KLu ZC Deelen

De Kievit 11

E: secretariaat@

T: (0527) 20 13 64

2722 EH Zoetermeer

Eerste Zaanse

T: (0348) 78 68 11

Vliegbasis Deelen

5864 BX Meerlo

acnistelrode.nl

R. van Pel

T: (079) 340879

Zweefvlieg Club

E: secretaris@ezac.nl

T: (026) 371 89 11

T: (0478) 53 26 26

Archipel 44-25

M: 06 10402496

Terrein de Brabantse Land-

E.L. Kwant

E: cvanbeugen@hetnet.nl

Eindhovense Aeroclub ZC

8224 HV Lelystad

E: patrick.hoeve@ziggo.nl

bouw, Oude Schulpweg,

Vliegclub Haamstede

Alexander Numankade 67

Vliegbasis Eindhoven

T: (0320) 24 26 10

Ledenadministratie:

Castricum

Vliegveld Haamstede

3572 KV Amsterdam

Stichting Zweefvliegen

T: (040) 292 05 74 (C)

E: secretariaat@zcnop.nl

T: (023) 571 45 00

T: (0251) 65 16 26

T: (0111) 65 35 57

T: 06 242 821 12

Terlet

E: ledenadministratie@

(za/zo/feestdagen)

C.M.M. Felsbourg

E: e.l.kwant@gmail.com

Nationaal Zweefvlieg-

zcdeelen.nl

D.P. Kok

Dom. Wentinkstraat 15a

Kokerstraat 59

3244 XC Nieuwe-Tonge

Klu ZC Eindhoven

Apeldoornseweg 203

M. Robben

Postbus 789

Friesland

5600 AT Eindhoven

Militaire Clubs

Zweefvliegtuigen Mw. C. van Beugen

centrum Terlet

T: (040) 283 82 48

Friese Aero Club

Zweefvliegclub

1531 DX Wormer

T: 06 506 022 07

zie Eindhovense

6816 SM Arnhem

F: (040) 292 05 75

Vliegbasis Leeuwarden

Oost-Nederland

T: (075) 888 04 26

E: secretariaat@vch.nl

Aero Club zc

T: 0900 - 44 36 435

E: info@eaczc.nl

T: (058) 234 62 95

G.B. Nijman

M: 06 154 099 91

F. Hiemstra

Blauwgras 20

Vliegclub M-Zeeland

KLu Zweefvliegclub

E: info@

Gilzer Luchtvaartclub

Postbus 582

3902 AA Veenendaal

Gooise Zweefvliegclub

Vliegveld M-Zeeland

Nieuw Milligen

zweefvliegcentrum.nl

Illustrious

8901 BJ Leeuwarden

T: (0318) 51 56 79

T: (035) 577 13 53

T: (0113) 61 25 28 (HD)

E.J. Harteman

Vliegbasis Gilze-Rijen

M: 06 466 113 99

E: g.b.nijman@versatel.nl

Vliegveld Hilversum

T: (0113) 61 36 47 (C)

Moerstraatse Baan 152

Buitenlandse

T: (0161) 22 60 30 (C)

E: secretaris@

T: (035) 577 12 09

P.G. Strayer

4614 RC Bergen op Zoom

Aeroclubs

A. Pijnenburg

frieseaeroclub.nl

Groningen

P. Vincent

Vlasakkers 1a

Noodweg 49

4328 CH B-Haamstede

KLu Zc de Peel

British Gliding Association

5126 ZJ Gilze

Zweefvliegclub Ameland

Groninger Studenten

1213 PW Hilversum

T: (0111) 65 25 77

Vliegbasis de Peel

Kimberley House

T: (013) 528 82 61

Vliegveld Ballum

Aeroclub

E: secretaris@gozc.nl

E: secretaris_vmz@

P.L.J. Suykerbuyk

Vaughan Way, Leicester

E: info@illustrious.nl

T: (0519) 55 40 30

Vliegveld Surwold (D)

T: (033) 253 40 15

zeelandnet.nl

Postbus 5034

Leics LE1 4SE

J. van Twillert

T: 0049 (0)496 51 079

5800 GA Venray

T: 0044 (0)1162 531 051

West-Brabantse Aeroclub

Douwe Klipweg 10

H.J. van Balen

Zweefvliegclub

M: 06 281 401 14

F: 0044 (0)1162 515 939

Vliegbasis Woensdrecht,

9162 EP Ballum

Voorzitter a.i.

Den Helder

E: secretaris@

E: bga@gliding.co.uk

T: (0164) 61 52 01 (C)

Ledenadministratie:

Postbus 1068

Vliegveld Wieringermeer

Aeroclub Valkenburg

kluzcdepeel.nl

I: www.gliding.co.uk

R. van Loon

P.D. Prins

9701 BB Groningen

T: (0227) 57 73 00

Vliegbasis Valkenburg

Postbus 79

Makore 13

T: (050) 314 28 00

J. Hollenberg

T: (071) 401 65 55

KLu Zweefvliegclub

Deutscher Aero Club eV

4630 AB Hoogerheide

3315 TX Dordrecht

E: info@

Zweefvliegclub

D. Willems

Soesterberg Sicut Larus

Hermann-Blenk-Straße 28

E: secretaris@wbac.nl

T: (078) 614 41 29

zweefvliegvakantie.nl

Den Helder

Vronkenlaan 29

Vliegbasis Soesterberg

38108 Braunschweig

Postbus 38

2352 EK Leiderdorp

T: (0346) 33 69 11

Duitsland

Noord Nederlandse

1740 AA Schagen

T: (071) 589 61 24

R. Berg

T: 0049 (0)53 1235 400

Zweefvliegclub

T: (0227) 57 73 00

E: secretaris@

Billitonkade 19

F: 0049 (0)53 1235 4011

Zweefvliegterr. Veendam

E: zcdenhelder@hetnet.nl

ac-valkenburg.nl

3531 TG Utrecht

E: segelflug@daec.de

T: (030) 230 05 65

I: www.daec.de

Postbus 141

Zweefvliegclub

E: info@zweefvliegen opameland.nl

Eindhovense Studenten Vliegbasis De Peel

Gelderland

T: (0493) 59 96 11 (H)

Open: 9 - 12.30 uur

Zuid-Holland

T: (0598) 62 32 59

J. van Dun

Gelderse Zweefvliegclub

E.J. Klijnstra

Zweefvliegclub Texel

Stichting Luchtsport

E: ronaldberg@

Mieuwstraat 38

Nationaal Zweefvlieg-

Beverhof 195

T: (0222) 31 14 67 (H)

Centrum Valkenburg

hotmail.com

5611 DB Eindhoven

centrum Terlet

9675 NN Winschoten

J.A. Frederici

P.S.J. Kaatee

M: 06 191 697 94

C.R. de Jong

T: (0597) 42 41 02

Sluyscoog 56

Klaverweide 25

KLu Zweefvliegclub

29, Rue de Sèvres

E: secretaris@

Vossenstaart 33

M: 06 188 481 24

1791 WT Den Burg

2272 VV Voorburg

Woensdrecht

75006 Parijs

zweefvliegen.nu

1273 TP Huizen

E: e.j.klijnstra@wxs.nl

T: (0222) 31 35 12

T: (070) 317 87 59

Vliegbasis Woensdrecht

T: 0033 (0)145 440 478

E: frederici@texel.com

E: peter.kaatee@wxs.nl

T: (0164) 69 23 18

F: 0033 (0)145 447 093

T: 06 572 857 30

Zweefvliegclub Volkel

E: chris-willemijn.

Vliegbasis Volkel

de.jong@wxs.nl

T: (0413) 27 61 31

Féderation Française de Vol à Voile

M. Boom

Limburg Overijssel Eerste Limburgse

Delftsche Studenten

Geutspolder 8

Liga van Vlaamse

Aeroclub

4617 MN Bergen op Zoom

Zweefvliegclubs

J. van Gerwen

Nijmeegse Aeroclub

Zweefvliegclub

Aeroclub Salland

Nationaal Zweefvlieg-

T: (0164) 23 94 83

Termikkelaan 9

Udenseweg 23

Zweefvliegveld

Vliegveld Schinveld

Vliegveld Salland,

centrum Terlet

E: m.boom@home.nl

2530 Boechout

5411 SB Zeeland

Maldens Vlak

T: (045) 564 16 51

T: (0572) 37 15 43

M.O. Roorda

T: (0486) 47 61 95

T: (024) 358 02 05

R. Kaufholz

P. Schellenberg

DSA

LSK Zweefvliegclub

F: 0032 (0)34 543 388

E: secretaris@zvcvolkel.nl

Mw. G. Eijkelboom

Leiffenderhofweg 3

Perenstraat 1

Postbus 2915

Gilze-Rijen

E: lvzc@online.be

Postbus 18

6451 PR Schinveld

9408 AZ Assen

2601 CX Delft

Vliegbasis Gilze-Rijen

I: www. zweefvliegen.be

Zweefvliegvereniging

6850 AA Malden

E: bestuur@elzc.nl

M: 06 270 044 55

T: (015) 215 00 36

T: (0161) 45 18 51

Belgische luchtruiminfo:

Henri Bakker

T: (024) 88 00 499

T: 06 170 141 20

E: secretaris@

i.g.v.n. 06 156 355 94

J.P.F.H. Hermans (vz)

www.lvzc.be/luchtruim/

H. de Joode

E: secretaris@nijac.nl

aeroclubsalland.nl

E: dsa@oli.tudelft.nl

Correspondentieadres:

index.asp

J.F. Kennedylaan 31

Venlose Zweefvliegclub

T: 0032 (0)34 543 334

Raakheuvel 3

5263 AJ Vught

Nijmeegse Studenten

Vliegveld Venlo

Drienerlose

Kennemer Zweefvliegclub

5685 BP Best

Mutaties z.s.m. door-geven

T/F: (073) 656 18 34

Aeroclub Stabilo

T: (077) 351 40 50

Zweefvliegclub

Vliegveld Langeveld

T: (0499) 39 79 24

aan het Secretariaat Zweef-

Zweefvliegveld

b.g.g. (077) 354 82 77

V. Gadgil

T: (0252) 37 34 03

E: lsk_zc@onsbrabantnet.nl

vliegen.

Maldens Vlak

R. Werts

Sportcentrum

G. Hollinger

Drenthe

R. Logemann

Postbus 393

Universiteit Twente

Vogelaardreef 21

(C) = clubhuis

Vliegclub Hoogeveen

Van Nispenstraat 8

5900 AJ Venlo

Postbus 217

2204 AA Noordwijk

(H) = hangar

Vliegveld Hoogeveen,

6521 KL Nijmegen

T: (077) 465 12 67

7500 AE Enschede

T: (0252) 68 95 83

(HD) = havendienst

T: (0528) 26 46 00 (HC)

T: 06 195 291 58

E: rwerts@planet.nl

T: 06 453 844 80

E: secretaris@kzc.nl

P.A. Kroon

E: bestuur@nsastabilo.nl

Jacob Schorerstraat 6

E: secretaris@ Noord-Holland

vleugellam.nl

Leidsche Studenten Aeroclub

9745 DA Groningen

Zweefvliegclub Rotterdam

T: (050) 577 98 66

Vliegbasis Deelen

Amsterdamsche Club

Twentsche Zweefvliegclub

Vliegbasis Valkenburg

E: secretaris@

Richard Leenheer

voor Zweefvliegen

Vliegbasis Twenthe

H.M. van Putten

vliegclubhoogeveen.nl

Recht Boomsloot 40b

Vliegbasis Soesterberg

T: (053) 480 69 11

Da Costastraat 9

1011 EC Amsterdam

T: (0346) 33 69 11

E.W. Janssen

2321 AJ Leiden

M: 06 144 705 71

V. Dolfin

Tarwe 4

T: (071) 576 53 20

E: info@zcrotterdam.nl

Amstelveenseweg 332-3

7623 HL Borne

E: hmvanputten@

1076 CT Amsterdam

T: (074) 266 49 02

planet.nl

M: 06 421 128 35

M: 06 819 332 83

E: secretaris_acvz@

E: secretaris@tzc.aero

upcmail.nl

thermiek voorjaar 2011 43