COS februari 2015

Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict

Het menselijk lichaam ontdekken met een app

HackLab High School:

HACKEN VOOR KINDEREN Inzet van ict leidt tot meer ouderbetrokkenheid

Claire Boonstra: ‘In het FreedomLab worden de stoutste dromen getest!’

Bij Zwijsen klikt en klopt alles: ‘We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren’

Jaargang 32 | Nummer 6 | Februari 2015

Interessante twitterberichten geselecteerd

tweetscoop

Inhoud

André Slegers & Michelle Clement | KEii info@keii.nl | @keiionder wijs

NurlMagazine @NurlMagazine 5 jan. 2015 06:44 De favoriete apps van @ evelinekaleveldnurl.nl/favoriete-apps…

6

Ook digitale lesmethoden wetenschappelijk onderbouwd

Bij Zwijsen klikt en klopt alles

André Manssen @Manssen 7 jan. 2015 09:22 Geblogd! Tools om zelf een landkaart te maken, bijvoorbeeld voor op je digibord#onderwijs wp.me/p2Bj10-7D6

12

David van der Kooij @davidvdkooij 7 jan. 2015 09:13 Goede informatiebron en zoekmachine voor PO 8-12.info #onderwijs #kennis# strevennaarbetrouwbaarheid

Kleutersdigitaal @Kleutersdigi 7 jan. 2015 09:08 Wat moet je weten over de nieuwe privacy-regels van Facebook als school? Basisonline maakte een helder overzicht...fb.me/6YdxjAif4

15

Mediawijzer.net @Mediawijzer 8 jan. 2015 11:05 Leuk filmpje van de @Digiraad: Hoe ziet het internet er in 2030 uit? Deze jongeren blikken vooruit: ow.ly/GVwtV

Volg ook @ Cosonline op t wit ter

2

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

Claire onder en ied bloei l

Speciaal voor abonnees: Deze maand nieuw op www.cos-online.nl!

Pedro De Bruyckere@thebandb 8 jan. 2015 05:58 Persbericht NRO: Rekenonderwijs is op lange termijn meer bepalend voor rekenprestaties dan aanleg wp.me/prJwm-50D

Kennisnet @kennisnet 8 jan. 2015 11:01 Deze podcast met hoogleraar mediaopvoeding Peter Nikken over kinderen en geweld in de media is nu actueler dan ooit: kn.nu/6rpjr

Q&A

16 2 Tweetscoop 4 Bits & Bites

Evaluatie

Het men ontdekke

18

HackLab High School

‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’

Op bezoek bij de HackLab High School van Deloitte waar scholieren alles leren over cyber security, ethisch hacken, privacy en opkomende technologieën.

22

How to...

Werken met YouTube Video Editor Iedereen kent en gebruikt YouTube, maar lang niet iedereen

e Boonstra over wijsvernieuwing dereen tot volle laten komen

is op de hoogte van het bestaan van de YouTube Video Editor waarmee je een nieuwe video kunt maken van meerdere video’s en afbeeldingen.

24

Meer ouderbetrokkenheid door online platform Door ouderplatforms komt informatie ook werkelijk bij de ouders terecht en gaat niets meer ‘verloren’ in de tas van het kind. Maar hoe werkt zo’n platform nou eigenlijk en welke zijn er allemaal?

nselijk lichaam en met een app

Colofon COS is een onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict.

Het is een uitgave van EDG Media en verschijnt 10x per jaar.

COS twittert @cosonline

27

Lesidee PO

Pas op, lawinegevaar!

Mediacoördinator Vanessa Pelle (vpelle@edg.nl) Redactie Henk Botter (henk.botter@edg.nl), Mandy de Bruijn (mandy.de.bruijn@edg.nl), Theo Louwers (theo.louwers@edg.nl), André Slegers (andreslegers@keii.nl) Evaluatiecoördinatie Hans Moot (hans.moot@edg.nl) Medewerkers Brigitte Bloem, Michel Boer, Pieter van den Brand, Ron Dikken, Harry Dubois, Jos Elbersen, Merle van Herk, Erik Ouwerkerk, Helmar Rouwenhorst, Studio Stampij, Malini Witlox

Redactiesecretariaat EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht e-mail cos@edg.nl www.cos-online.nl Vormgeving Tom Venema Eindcorrectie Jannie Kroes Druk PreVision, Eindhoven Abonnementenadministratie EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht telefoon: (030) 241 70 20 fax: (030) 241 06 71 e-mail: cos@edg.nl

Advertentieverkoop Mark Hutzezon Telefoon: (030) 241 70 25 E-mail: mhutzezon@edg.nl Abonnementsprijs 2015 Nederland: € 46,50; België en Luxemburg: € 51,50; overig: € 80.

Een abonnement kan elke maand ingaan en heeft de duur van ­minimaal een jaar. Opzeggen kan per e-mail of per brief tot uiterlijk een maand voor het einde van de ­abonnementsperiode. Een proefof verzamelabonnement bestellen?

Bel (030) 241 70 20 of kijk op www.cos-online.nl.

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Alle webadressen in dit nummer vindt u ook op: www.cos-online.nl

Grappige, nuttige of slimme snufjes die op het bureau van COS belanden.

Onder redactie van Harry Dubois

Je eigen cloud onder je bureau In november 2014 sprak ik over het bouwen van een eigen cloud­ oplossing. Toen ging het over Bittorrent Sync, maar er zijn meer toepassingen die je hiervoor zou kunnen gebruiken. Voordeel van je eigen cloud is dat je het beheer volledig in eigen handen hebt en dat de data niet toegankelijk is voor bedrijven als Google en Microsoft.

Een ander groot voordeel is dat je in principe onbeperkte opslag tot je beschikking hebt. Deze is namelijk beperkt tot de grootte van je opslagmedium. Natuurlijk zijn er ook nadelen: je bent zelf beheerder, dus ook het maken van een goede backup is voorwaarde om voor je eigen cloud te kiezen.

Tweede scherm op je iPad Sommige oplossingen lijken te simpel om waar te zijn, maar deze werkt echt: je Mac koppelen aan je iPad via het USB-kabeltje en je tablet als tweede scherm laten fungeren. Het kan met de Duet Display app. Download deze vanuit de iTunes Store en je kunt aan de slag. Controleer wel de juiste hardwarespecificaties, want dit werkt niet met een verouderde Mac. Op de website www.duetdisplay.com

OwnCloud

staat dat er binnenkort ook een Windows-versie uitkomt.

Pak een oude pc, stop er wat harde schijven in en probeer het eens

http://bit.ly/cos_duetapp

zelf: je eigen cloudoplossing. Het installeren is niet echt moeilijk.

Daarna kun je gebruikers aanmaken of eventueel je OwnCloud kop-

Allesvreter

pelen met een bestaande Active Directory. Tevens is het mogelijk groepen te creëren. Denk daarbij aan een schoolomgeving met bij-

Western Digital kennen we als fabrikant van harde schijven. Dit

voorbeeld vakgroepen. Bestanden uploaden kan door bestanden te

bedrijf heeft echter ook een mooi multimediakastje dat erg lijkt op de

slepen in de browser, maar integratie via de verkenner is mogelijk.

Apple TV. Ook de prijs ligt ongeveer gelijk; rond de € 100,-. Pak het

Net als bij clouddiensten als Google Drive of OneDrive zijn er cliënts

kastje uit en koppel deze vast aan je HD TV via de HDMI-ingang. De

beschikbaar die zorgen voor de synchronisatie. Bijzonder aan

kracht van de WD TV ligt niet in de te installeren apps (zoals Netflix,

OwnCloud is dat er toepassingen zijn ontwikkeld waarmee je deze

YouTube), maar meer in de ondersteuning van de eigen multimedia-

oplossing kunt uitbreiden. Deze apps zijn eenvoudig te installeren in

bestanden. Zo speelt de WD TV MKV, MP4, XVID, FLV, AVI, WMV en

de webomgeving. Van OwnCloud zijn twee versies te downloaden; de

MOV af en dat in full HD (1080p). Let op: dit is alleen een ‘afspeel­

community- en enterprise-editie. Informatie over OwnCloud is te

apparaat’. Je multimediabestanden moeten dus via het lokale netwerk

vinden op www.owncloud.com. Wil je weten welke apps je kunt instal-

benaderbaar zijn.

leren in deze omgeving, surf dan naar https://apps.owncloud.com

4

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

Scan deze pagina met om direct naar de sites te gaan.

Een drone in je klas?

Ben jij een docent(e) die zoekt naar uitdagingen voor je leerlingen?

Wat denk je van een drone in je klas? De prijzen zijn de afgelopen maanden flink naar beneden gegaan en daardoor komt dit stukje techniek voor iedereen in zicht. Kijk eens naar de DJI Inspire 1 Quadcopter. Met dit vliegmachientje kun je 360 graden opnames maken in 4K (ook wel Ultra High Defenition Television genoemd) en foto’s in 12 megapixels. Het bijzondere aan de Quadcopter is dat het landingsgestel omhoog gaat als de drone vliegt. Daardoor is het een interne MicroSDHC gebruikt van 32 Gb. Prijs is inclusief opslag

Adobe Youth Voices: stimuleer creativiteit in de klas

ongeveer € 2.900,-, maar dan maak je ook wel de blits op school.

Met een gratis online cursus en 30 licenties per klas wil Adobe de

Kijk wel even op internet (o.a. op www.drones.nl/wetgeving) wat wel

creativiteit van scholieren (13 t/m 19 jaar) stimuleren. Deze cursus

en niet mag met je vliegtuigje. Veel plezier!

van Adobe Youth Voices (AYV) leert hoe zij zich kunnen uitdrukken

mogelijk om zonder beperkingen te filmen. Als opslagmedium wordt

met verschillende media. In deze tijd waarin technologie belangrijk is, investeert Adobe in 58 landen in een duurzame toekomst. Het is een wereldwijd initiatief van Adobe Foundation om de creativiteit in het onderwijs te vergroten en scholieren vaardig te maken in het creëren van media. Ze leren niet alleen hoe media worden ingezet, maar ook hoe je stemmend op de inhoud, bijvoorbeeld het milieu, rechten van de mens en andere relaties en onderwerpen een boodschap naar voren brengt. Kortom, AYV schept creative confidence: scholieren en studenten worden aangescherpt in hun vaardigheden van zelfexpressie, ideevorming, samenwerking, flexibiliteit en doorzettingsvermogen in een wereld die digitaliseert. Kijk voor meer informatie op http://youthvoices.adobe.com/

Slimme oplader Cellularline breidt zijn assortiment uit met de nieuwe Freepower Slim 5000. Deze oplader is superdun en licht en zou tot twee keer sneller moeten opladen. De oplader beschikt over 2 USB-poorten waardoor er ook twee apparaten tegelijkertijd kunnen worden opgeladen. De opladers zijn beschikbaar voor smartphones met microUSB-kabel (€ 44,95) en voor iPhone met Lightning-kabel (€ 49,95).

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

5

Ook digitale lesmethoden wetenschappelijk onderbouwd

Bij Zwijsen klikt en klopt alles Persoonlijk leren zonder door te schieten in individualisering. ’s Lands volgens eigen zeggen meest wetenschappelijk georiënteerde uitgeverij haalt haar inspiratie om kinderen te laten leren en hun talenten te ontwikkelen vooral uit zichzelf en uit het contact met het onderwijsveld.

Ict is de smeerolie om scholen te helpen hun multimediale leerlandschap in te richten.

Tekst Pieter van den Brand

‘De educatieve uitgeverij moet haar rol in het digitale tijdperk opnieuw uitvinden.’ Dat zei Anneke Blok in 2010 tegen het blad van de uitgeversbranche. Nog een quote van de destijds kersverse directeur van uitgeverij Zwijsen: ‘De medewerkers moeten op een andere manier leren denken.’

De vraag vier jaar later is of dat is gelukt. ‘Zeker’, zegt Blok.

‘Onze werkwijze hebben we naar een digital first strategie aangepast. Bij elke lesmethode ligt de nadruk steeds meer op de digitale ontwikkeling. Papier is daar een afgeleide van. Een groot deel van onze investeringen gaat naar digitaal. Onze dienstverlening is verbreed. Mede doordat lesmateriaal steeds digitaler wordt, zijn we nadrukkelijker bij de implementatie betrokken. De interactie met gebruikers is aanzienlijk toegenomen.

Alles moet klikken en kloppen. Onze methodenspecialisten die scholen begeleiden, zijn tot de zomer volgeboekt’, vertelt ze tevreden. De communicatie met het onderwijs is veranderd.

pakweg tien jaar geleden. Via de methodensites maar ook via

Scholen komen voortaan direct bij Zwijsen met hun vragen.

fora, nieuwsbrieven en e-mail. We hebben niet te klagen over

‘Onze medewerkers communiceren op heel andere wijze dan

meedenkende leerkrachten. Zo weten we heel goed wat er op de scholen speelt.’

EXPERIMENTEREN EN UITPROBEREN De digitale omzet van Zwijsen is gestegen naar twintig procent in 2013. De stijgende lijn is in 2014 ongetwijfeld voortgezet, verwacht de Zwijsen-directeur. De grootschalige introductie van het digibord in het primair onderwijs heeft ict heel dichtbij gebracht. Er is nu een mooie basis om verder te gaan, constateert Blok, ook voor leerkrachten die nog onwennig zijn met ict.

‘Veel scholen denken na over de volgende fase vol experimen­ teren en uitproberen. En met vallen en opstaan. We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren. Onze inzet is erop gericht digitaal onderwijs voor leerkrachten te organiseren, zo makkelijk mogelijk en zonder op hun stoel te gaan zitten.

Doel is hen te ontzorgen, zodat ze meer tijd hebben voor de interactie met kinderen.’ Het nu lopende Doorbraakproject Onderwijs en ICT kan er volgens Blok voor zorgen dat de vraagkant bij scholen zich verder gaat ontwikkelen. ‘Scholen willen

6

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

‘We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren’

ligt Zwijsens kracht. ‘We zijn expert in kennis van het jonge kind, denk aan het opvangen van taalachterstand, en bereiden kinderen voor op het grote werk vanaf groep 3.’ Bekende methoden zijn Schatkist (voor kinderen van 2,5 tot 4 jaar), Veilig leren lezen (groep 3), Estafette en Taal/Spelling in Beeld (groep 4 t/m 8). Methoden die steeds­geschikter worden voor zelf­ standig en digitaal leren. Niet te vergeten: vijftien procent van de omzet komt uit thuissoftware, al is de uitgever voor de Nederlandse markt gestopt met het populaire Leesleeuw. Door de crisis liepen de boekabonnementen terug tot een onren­ dabel niveau. Een ontwikkeling is dat kinderen vaker thuis gaan oefenen met de software van school. Ook daar moeten

>>

aan de slag met ict, in hun eigen tempo, maar het waarom van digitalisering krijgt straks ook meer aandacht. Ieder kind een tablet vergt immers een visie op het gebruik ervan.’

KENNIS VAN HET JONGE KIND Zwijsen is uitsluitend actief in het basisonderwijs. Of beter gezegd: in de leeftijdscategorie van 0 tot 12 jaar. Daar komt volgens Blok geen verandering in. ‘Basis- en voortgezet ­o nderwijs zijn toch twee verschillende takken van sport.

Schoenmaker blijf bij je leest, zeggen wij’, vertelt Blok. In het bedienen van de doelgroep van de zes maanden oude uk op kinderdagverblijf en peuterspeelzaal tot de beginnende puber

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

7

uitgevers rekening mee houden. Net als thema’s als bevolkingskrimp, wat tot meer combiklassen leidt. ‘Een digitale methode in een combiklas gebruiken, is heel anders dan in een gewone klas’, zegt Blok.

WETENSCHAPPELIJKE UITGEVERIJ De lesmethoden van Zwijsen zijn wetenschappelijk onderbouwd.

De kennis van universiteiten over hoe kinderen leren, wordt niet geschuwd en vanzelfsprekend ook toegepast in het ontwikkel­ proces van digitale leerplatforms. ‘We zijn de meest wetenschappelijke uitgeverij van het land. We doen ongelooflijk veel onderzoek. Op veel van ons lesmateriaal wordt weer promotieonderzoek gedaan’, zegt uitgeefmanager Anne Bruinenberg.

De inspiratie om leerkrachten maximaal te ondersteunen en persoonlijk leren een boost te geven, haalt de uitgever uit

‘We gaan niet sneller dan de markt aankan’

8

zichzelf en niet uit de

SERIOUS GAME

kunde van buitenlandse

Basisscholen hanteren het traditionele klassikale model van

technologiepartners.

instructie, oefenen en toetsen. De ene groep kinderen vergt

‘Daarom gaan we veel

echter meer instructie dan de andere groep, die sneller op

naar scholen toe om

zelfstandig werken over kan gaan. Ict is volgens Zwijsen het

ervaringen van gebruikers in ons lesmateriaal te verwerken.’

middel bij uitstek om de differentiatie in niveaus in de klas

De gedrevenheid is niet gespeend van realisme. ‘We gaan niet

inzichtelijk te maken. Neem de serious game binnen de

sneller dan de markt aankan’, zegt Bruinenberg. ‘We lopen één

methode Taal in Beeld dat realtime tijdens de les signaleert met

à twee stappen voor, maar we houden intensief contact met de

welke woorden leerlingen moeite hebben. Met één muisklik kan

verschillende doelgroepen om te borgen dat we niet te snel

de leerkracht vanuit de ‘cockpit’ op het eigen computerscherm

gaan.’ Zwijsen hanteert de onderverdeling in traditionele,

– de Leerkrachtassistent – extra oefeningen voor hen klaar­

modern volgende en innovatieve scholen. Er zal steeds meer

zetten of hen aan het digibord roepen voor extra uitleg. De

verschil ontstaan in leerconcepten, voorziet Bruinenberg. ‘De

software activeert de herhalingsoefeningen. ‘Iets dergelijks

vragen van scholen worden meer divers. De uitdaging is voor

managen, moet je wel aan software overlaten’, zegt uitgever

al die verschillende behoeften oplossingen aan te reiken.’

Jos Cöp. Het aantal scholen dat in Taal en Spelling in Beeld van

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

Zwijsen volledig digitaal toetst, is in een jaar tijd met vijftien procent gegroeid. ‘Dat zegt genoeg’, aldus Cöp.

Digibordsoftware, leerlingsoftware, apps voor op de tablet, e-boeken en toetssite zijn aan elkaar gekoppeld en leveren de leerkracht een schat aan informatie op over de klas. Cöp noemt het de ‘verbindende database’. ‘Het maakt het lesgeven makke­ lijker en overzichtelijker.’ In Taal en Spelling in Beeld 2 heeft Zwijsen functies ingebouwd die leerkrachten in staat stellen lesstof te genereren toegespitst op de behoeften van individuele leerlingen. ‘We maken het persoonlijker maar schieten niet door in individualisering. Dat zou onderwijs minder effectief maken.’

Ook het automatisch genereren van groepsplannen is mogelijk, zegt Cöp. ‘Uit de software rollen automatische adviezen.’

DIGIREGIE Hoogste tijd om eens wat te zien. Veilig leren lezen is bij tachtig procent van de 6.700 basisscholen in gebruik. De nieuwe versie heet Kim. De laatste editie van de taal- en leesmethode voor groep 3 heeft naast de Leerkrachtassistent de eveneens online

De leerling – in de demo door de Tilburgse uitgever bedeeld met

functionaliteit Digiregie gekregen. Via deze functie krijgt de

de naam ‘Adje’ – kan op een virtueel dorpsplein met allerlei

leerkracht in de Leerkrachtassistent te zien hoe groot de letter­

oefeningen punten verzamelen om zijn eigen boomhut te versieren.

kennis van de leerlingen is. Na elke kern kun je zien waar de

Rond het pleintje is bijvoorbeeld de Dierentuin te vinden met

leerlingen staan en kan de volgende instructieles op maat

een oefening voor woordenschat, waarin een guitige giraf al

worden gemaakt. Online, dus ook van huis uit. Digiregie wisselt

slikkend woorden als ‘pil’, ‘medicijn’ en ‘piepklein’ behandelt.

gegevens uit met de leerling­

In de Speeltuin en de

software, zodat leerlingen

Bibliotheek staan respec­

adaptieve oefeningen krijgen.

tievelijk technisch lezen en

De software geeft zelf aan

lezen met plezier op het

wat de volgende stap van de

programma. ‘Tegen jezelf

leerling is. Zo reikt Digiregie

spelen is natuurlijk veel

de handvatten voor het lees-

leuker dan lesstof saai

ontwikkelingsplan aan. Zowel

behandeld krijgen uit een

thuis of elders in het schoolge-

boek. Dit is de toekomst’,

bouw kunnen leerlingen vervol-

zegt Smits.

gens op tablet of laptop verder leren. Mooi is dat de oefenin-

AVONTUUR

gen niet dezelfde zijn als die in

Ook de serious game

de software voor in de les. ‘Dat

Spellingspeurder in Spelling

biedt de nodige afwisseling,

in Beeld 2 spreekt tot de

anders lijkt het net huiswerk’,

verbeelding. In een volgende

zegt uitgever Annemieke Smits. De zelfstandig taalverwervende

demo gaan leerlingen als detectives op pad om de gestolen

leerling wordt in de Kim-versie van Veilig leren lezen helemaal op

schilderijen uit het museum terug te brengen naar tal van

zijn moderne wenken bediend met een rijk geïllustreerde app.

collectiezalen. De dieven zijn gepakt, maar de schilderijen zijn onvindbaar. Op een plattegrond komen de verschillende vindplekken in beeld, van klokkentoren en seinhuis tot autosloperij.

Allerlei hints komen subtiel in beeld, zoals een fluitje dat naar het seinhuis leidt. Elk schilderijtje staat voor een spelling­ categorie. Als de leerling het verloren kunstwerk heeft gevonden, speelt hij het spel dat erbij hoort. In de demo werkt hij bij een kwartet kleurrijke papegaaien de open en gesloten lettergrepen af. Als alle opgaven goed zijn gemaakt, wordt het schilderij ingepakt en gaat het terug het museum in. De leerkracht volgt de prestaties van de leerling in de module van de Leerkrachtassistent. Cöp: ‘We maken rijker, creatiever en verzorgder lesmateriaal dan vroeger en voegen veel gameelementen toe. We hebben het avontuur toegevoegd.’ <<

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

9

HP 600 G1 All in One

Lenovo S20-20 All in One

• i3-4130 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • Windows 7 Pro • Renew

€

725,-

€

Incl. BTW

Lenovo E73 SFF

€

Incl. BTW

Incl. BTW

HP Pro 3500MT • i3-3240 processor • 4 GB RAM • 1 TB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw

• i3-4150 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw

359,-

339,-

Acer Veriton X2631G

• i3-4150 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw

€

• J2900 Quad Core processor • 4 GB RAM • DVDRW • 500 GB harde schijf • Windows 8.1 • Nieuw

359,-

€

Incl. BTW

359,-

Incl. BTW

HP DC7900SFF

HP 8000 Elite SFF

HP 8100 Elite SFF

• E8400 Core 2 Duo processor • 2 GB RAM • DVD • 80 GB harde schijf • Windows 7 Pro

• E8400 Core 2 Duo processor • 2 GB RAM • DVDRW • 250 GB harde schijf • Windows 7 Pro

• i5-650 processor • 2 GB RAM • DVD • 160 GB harde schijf • Windows 7 Pro

€129,-

Incl. BTW

€169,-

€ 239,-

Incl. BTW

Incl. BTW

8 AANBIEDINGEN ZIJN GELDIG T/M 28 FEBRUARI 2015 OF ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. PRIJZEN INCL. BTW. PRIJS- EN VOORRAADWIJZIGINGEN EN TYPEFOUTEN VOORBEHOUDEN. AFBEELDINGEN DIENEN TER ILLUSTRATIE EN KUNNEN AFWIJKEN VAN HET UITEINDELIJKE PRODUCT.

• Celeron - 450 • 2 GB werkgeheugen iMac 21,5” • 160 GB HDD • DVD-brander • i5-2500S processor • 4 GB RAM 7 Professional • DVDRW • •1Windows TB harde schijf

€

HP X360

• N3530 processor • 4 GB RAM • 128 GB SSD • 11,6” touch screen • Windows 8.1 • Nieuw

819,-

Incl. BTW

425,-

€

249,-

Incl. BTW

iPad 2

iPad 4

• 9,7” touchscreen • 16 GB • Wi-Fi •

• 9,7” Retina touchscreen • 16 GB • Wi-Fi

€

319,-

Incl. BTW

Wilt u meer informatie?

Bent u benieuwd naar de mogelijkheden die Infotheek u kan bieden? Neem dan vrijblijvend contact op met het Onderwijs Team van Infotheek.

infotheek.com

€

B E L

0 7 1

8 0 0

Incl. BTW

1 4 4 0

OF KIJK OP WWW.INFOTHEEK.COM

Q&A Claire Boonstra over onderwijsvernieuwing en iedereen tot volle bloei laten komen Interview Brigitte Bloem

September 2012 startte zakenvrouw

Op school en tijdens haar studie aan de

werd overspoeld met reacties. Deels van

Claire Boonstra, tot dan toe enkel

TU Delft vroeg Claire Boonstra zich

mensen die zich herkenden in mijn

onderwijsconsument, Operation

herhaaldelijk af of het onderwijs haar wel

verhaal, deels van mensen die zeiden

Education. Haar doel: zichtbaar maken,

tot volle bloei liet komen. Dat gevoel van

‘maar we zijn al volop bezig ons onder-

verbinden en versterken van wat er

onvrede deed haar besluiten om zich, in

wijs te veranderen en de individuele

al wordt gedaan op het gebied van

plaats van haar glanzende carrière in het

leerling écht centraal te stellen.’ Ze

onderwijsvernieuwing om leerlingen,

bedrijfsleven te vervolgen, in onderwijs-

vertelden over initiatieven en ontwik-

meer dan nu het geval is, tot volle bloei

land te begeven. Na haar emotionele

kelingen die ik, en zo bleek naderhand

te laten komen. Begin dit jaar ging

TedTalk over Value-Centered Education

velen met mij, nog niet kende. Men wist

Studio Education in het FreedomLab

tijdens TEDxAmsterdamED in 2012,

vaak niet van elkaars bestaan. Ik voelde

in Amsterdam van start; een initiatief

waarvoor ze op veel bijval kon rekenen,

dat ik daar iets in kon betekenen.’

van Boonstra waar naast Operation

startte ze Operation Education. Ze wil er

Education ook andere organisaties

de kanteling van het onderwijs mee

Waren je eigen kinderen mede de

aan meewerken. Daarmee is haar

versnellen. ‘De kern van mijn verhaal

aanleiding dat je je in de onderwijs­

organisatie weer een stap verder in het

was dat ik zou willen dat het onderwijs

wereld ging begeven?

faciliteren van vernieuwende onderwijs­

veel meer zou gaan over het ontwikkelen

’Al lang voor de komst van mijn kinderen

initiatieven.

van de eigenwaarde van kinderen. Ik

dacht ik na over het onderwijs. Sinds ik

Het Niekée in Roermond

12

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

‘Gewoonte is onze grootste valkuil’

daar bewust voor kiest. We proberen mensen weg te krijgen van ‘kop in het zand’ en dingen doen en keuzes maken ‘uit gewoonte’. Dat mensen bewust over het doel van onderwijs na gaan denken, willen we op allerlei wijzen faciliteren en

gedacht wat voor jou het doel van onder-

verbinden. Binnen United4Education zal

wijs is. Of je nou leraar, schoolleider of

Operation Education hiervoor de infra-

ouder van een kind bent. Je ziet het

structuur leveren, zodat het verbinden,

bijvoorbeeld bij de schoolkeuze die

versterken en zichtbaar maken optimaal

ouders voor hun kinderen maken.

kan plaatsvinden.’

Belangrijkste overweging is toch vaak ‘wat is er in de buurt’. Over het doel van onderwijs voor hún kind gaan ouders meestal pas nadenken als het kind vastgelopen is.’ moeder ben, speelt wel het besef dat

Is dat de belangrijkste boodschap van

kinderen uit hetzelfde nest heel verschil-

Operation Education, denk na over het

lend kunnen zijn en zich zo verschillend

doel van onderwijs?

ontwikkelen. Ik ondervond dat nature wel

’Dat is wel de kern. Inmiddels zijn er

degelijk meer impact heeft dan ik altijd

allerlei organisaties, ook die aan de

had gedacht. Er zit al zoveel in ‘het

knoppen draaien, die nadenken over

beestje’. Wat een kind op onderwijs­

vernieuwing van het onderwijs. Wat me

gebied nodig heeft om tot volle bloei

daarbij vooral opvalt, is dat deze organi-

te komen, is daarom zó verschillend.’

saties veel te weinig met elkaar van gedachten wisselen over het doel van

September 2012 startte je Operation

onderwijs. We zijn Operation Education

Education. In november 2013 stond je

gestart om verbindingen te leggen,

in COS met een interview en schetste

samenwerking te versterken en good

Erno Mijland je als een soort Alice in

practices zichtbaar te maken. De maat-

Kun je een voorbeeld geven van een

Onderwijsland, die afwisselend ver­

schappelijke veranderingen gaan zo

onderwijsvorm die jij de afgelopen tijd

baasd, verbijsterd en verrast was over

hard. Operation Education wil de transi-

tegen bent gekomen en waar je erg

wat ze tegenkwam. Hoe is dat nu?

tie van het onderwijssysteem versnellen.

van onder de indruk bent en veel van

’Ik ben de afgelopen jaren niemand

Van een systeem dat in de basis ieder-

verwacht?

tegengekomen die de boel willens en

een langs dezelfde lat legt, naar een

’Een schoolprincipe dat, mijns inziens,

wetens verziekt. Mensen die zich met

systeem dat faciliteert dat iedereen tot

heel goed zou kunnen werken in heel

onderwijs bezighouden, doen dat vanuit

volle bloei kan komen.’

veel regio’s is het Agora-concept. Een compleet nieuw leerconcept, met geper-

een enorme gedrevenheid. Dat dat nogal eens onhandig uitpakt, is geen opzet of

Wat is jullie relatie met het onlangs

sonaliseerde leerwegen voor alle leerlin-

onwil. De intentie is goed, maar

gestarte initiatief United4Education?

gen, waarbij het verschil tussen vmbo,

gewoonte is eigenlijk onze grootste

’United4Education is een groep bevlogen

havo en vwo is weggevallen. Agora werkt

valkuil. We denken er te weinig bij na dat

onderwijsmensen die stuk voor stuk hun

niet met schoolvakken en de leerlingen

er ook andere keuzes mogelijk zijn.

sporen in het onderwijs hebben verdiend.

leren digitaal. Er is diplomagarantie op

Operation Education is geen organisatie

Ze werken binnen United4Education

instroomniveau, maar het behalen van

die voorschrijft hoe het onderwijs eruit

gezamenlijk aan onderwijsvernieuwing.

het diploma is niet het doel van de

moet zien. Naast het feit dat niemand

Operation Education is al sinds het

school - dat is de ontwikkeling en het tot

precies weet hoe de toekomst - en dus

begin onderdeel van United4Education.

bloei laten komen van leerlingen. De

een bijpassend onderwijssysteem - eruit

Met z’n allen willen we bereiken dat

eerste school die volgens dit concept

zou moeten zien, hebben we in

mensen gaan nadenken wat ze belangrijk

werkt, is Niekée in Roermond. Een

Nederland de vrijheid van onderwijs in

vinden aan onderwijs. Zonder ons waarde­

geweldige school, middenin een

de grondwet verankerd. Dat is een groot

oordeel willen we dat mensen bewuster

Krachtwijk, 52 nationaliteiten. Iedereen

goed. Ik vind vooral dat iedereen die

worden welke rol onderwijs in het leven

heeft respect voor elkaar en kan er het

vorm van onderwijs moet kiezen die past

van hun leerlingen, hun kinderen en in

beste uit zichzelf halen.

bij de eigen visie op leren en ontwik-

hun eigen leven zou moeten spelen.

Scholen hebben veel meer ruimte dan

kelen. Als je er maar goed over na hebt

Traditioneel onderwijs is prima, als je

ze zelf denken. Dat blijkt telkens als ik

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

13

Q&A

spreek met mensen van de onderwijs­

mogelijkheden om te co-creëren met

Hoe ziet jouw ideale onderwijs eruit?

inspectie. Een school moet staan voor

elkaar en met creatieven, pioniers,

’Ik zou willen dat iedereen alle mogelijk-

het onderwijs waarvoor gekozen is en

ondernemers en anderen die aan de

heden krijgt om zijn of haar hele leven

dat onderwijs moet aantoonbaar werken.

voorhoede van ontwikkelingen in de

een zelfgekozen leerpad te bewandelen.

Meer vraagt de inspectie niet.’

maatschappij opereren. Een soort

Kinderen die nu geboren worden, hebben

laboratorium voor ontwikkelingen in het

volgens diverse onderzoeken al een

Operation Education wil vooral mensen

onderwijs, waar niets onmogelijk is en

levensverwachting van 100 jaar. Wat

en initiatieven verbinden. Hoe gaan

de stoutste dromen uitgeprobeerd en

betekent het om 100 jaar te leven in een

jullie écht het verschil maken?

getest worden. Ook hebben we het plan

samenleving die steeds sneller veran-

’We hebben veel plannen ontwikkeld.

om elk jaar op 1 september op alle

dert? Wat is dan belangrijk om te leren?

Een deel daarvan staat op het punt

scholen te discussiëren over de vraag

En wat is daarin de rol en het doel van

van uitvoeren en enkele hebben we al

‘De scholen zijn weer begonnen, maar

onderwijs? Dit is de basisvraag die ik

kunnen uitvoeren, zoals ons boek

waarom eigenlijk?’ Alle belanghebbenden

mezelf telkens weer stel en waaraan we

Onderwijshelden met good practices.

binnen de school - leerkrachten, leerlingen,

volgens mij alles wat we doen, moeten

We zijn per 1 januari 2015 in Amsterdam

ouders, directie, bestuur, raden - gaan

toetsen. Doel van onderwijs vind ik dat

gestart met onze eigen studio. In het

een dag met elkaar in gesprek over

je met jezelf als instrument je leven lang

FreedomLab hebben we nu onze fysieke

het doel van hun onderwijs. Wat is

een waardevolle bijdrage kunt leveren

plek waar onderwijsmensen elkaar

belangrijk om te leren in een steeds

aan onze samenleving. Een waardevolle

kunnen vinden, over en door alle

sneller veranderende maatschappij, wat is

bijdrage gaat niet over geld, maar ‘er toe

bestaande onderwijsnetwerken heen,

daarin de rol van onze school? Wat voor

doen’. Dat is míjn antwoord. Iedereen

met een intranetomgeving, waar

soort school willen we zijn? En: hoe

kan zijn eigen antwoord formuleren op

bestaande en nieuw ontstane (werk)

bewegen we van de plek waar we nu

de vraag wat het doel van onderwijs is.

groepen met elkaar kennis en informatie

staan naar die gewenste situatie? Dat

Jouw antwoord kan ook overeenkomen

kunnen delen. De studio biedt volop

lijkt me een heel vruchtbaar moment.’

met een traditionele vorm van onderwijs.

Prima. Maar denk er bewust over na.’ <<

‘Het FreedomLab is een soort laboratorium voor ontwikkelingen in het onderwijs, waar niets onmogelijk is en de stoutste dromen getest worden’

14

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

www.operationeducation.nl united4education.org

NIEUW OP WWW.COS-ONLINE.NL Speciaal voor abonnees heeft COS een aanvullende website met praktische tools om ict in de klas te brengen. Op www.cos-online.nl staan exclusief voor abonnees de leukste (downloadbare) lessuggesties voor zowel het voortgezet als het basisonderwijs. Onze journalisten testen hier de nieuwste ict-en lesmethodes voor in de klas en je vindt er complete downloadbare handleidingen om stap voor stap te leren werken met handige toepassingen die geschikt zijn voor het onderwijs.

Deze maand nieuw online:

PUZZELEN EN FLITSEN Ict-juf Mandy de Bruijn test Pelle Puzzelt en Pelle Flitst. Pelle Puzzelt en Pelle Flitst zijn de eerste game-apps in de reeks van apps over taal en rekenen die Onderwijszorg Nederland uitbrengt voor kinderen met dyslexie. De games worden gratis aangeboden. Pelle Puzzelt daagt kinderen uit om naast de taallessen of dyslexiebehandelingen extra te oefenen met taal op een tablet of telefoon. Plezier hebben en houden in taal is daarbij erg belangrijk. Pelle Flitst is de tweede app. Hiermee leren kinderen verschillende woordrijen door middel van flitsen. De bevindingen van Mandy en van de leerlingen uit haar klas kun je lezen in de evaluatie online.

WINTERSPORT(EN) In het lesidee voor het voortgezet onderwijs neemt docent Henk Botter je mee op wintersport. Meer dan één eigenlijk. We gaan schaatsen en skiën, we gaan extreem, we gaan naar de Noord- en Zuidpool, we kijken naar het weer en het klimaat en stellen onze meest ideale vakantie samen.

SNAPPEN! André Slegers & Michelle Clement spotten de nieuwste educatieve apps. Met deze maand Sumico, Tripletto en Miniteach.

Mis ook hun verzameling nieuwe Dig-I-Dee’s niet!

Kijk op www.cos-online.nl voor meer handige tools om lessen te verrijken! Als abonnee hoeft u zich maar één keer te registeren om een persoonlijke login te krijgen die toegang biedt tot een scala aan lessuggesties, evaluaties, handvatten, how to’s, handige apps en meer.

15

COSde JAARGANG NUMMER 2015 Nog geen abonnee? Dan kunt u via www.cos-online.nl een abonnement (magazine plus login) aanvragen. Kijk op site voor32de laatste6 –aanbieding!

EVALUATIE

Het menselijk lichaam ontdekken met een app Vak: wereldoriëntatie, natuur en techniek Doelgroep: vanaf 4 jaar Prijs: € 2,99 Systeemeisen: iPad, iPhone of Android Website: http://tinybop.com/

Besproken door Mandy de Bruijn, po-leerkracht en ict-juf

Het menselijk lichaam blijft fascinerend. Van het skelet tot

Huizen uitgebracht die op

de spijsvertering en de ademhaling. Over het lijf valt veel te

dezelfde manier werken.

vertellen. Kinderen maken op de basisschool via de huidige

16

methodes kennis met allerlei functies van het lichaam. Waaruit

HOE WERKT HET?

bestaat je lichaam? Hoe werkt je lichaam? Hoe groeit je

Voordat je de app gaat

lichaam? Daarnaast is het voor kinderen belangrijk te leren

spelen, moet je een account

waarom het goed is om veel te bewegen, verantwoord te eten

aanmaken. Het is mogelijk

en gezond te leven. Om meer inzicht te krijgen in de werking

om verschillende accounts

van het menselijk lichaam, zijn er naast het huidige lesmateri-

aan te maken bij het spel,

aal ook talrijke apps ontwikkeld die als ondersteuning of

dus er kunnen verschillende

verrijking kunnen dienen bij het lesaanbod en een prachtige

leerlingen spelen. Bij het openen van de app kom je terecht in

rondreis door het lichaam kunnen geven. ‘Het menselijk

een prachtige, originele omgeving en hoor je leuke geluiden.

lichaam van Tinybop’ is daar

Aan de linkerkant van het scherm vind

één van.

je knoppen waarmee je langs ieder

Tinybop Inc. is een studio van

deel van het menselijk lichaam kunt

ontwerpers, ontwikkelaars en

springen. Als speler krijg je de totale

kunstenaars die een geïnte-

vrijheid om het lichaam te gaan

greerd pakket van educatieve

verkennen. De app vertelt je niet wat

toepassingen maakt. Zij

je moet gaan doen, maar je wordt

streven ernaar om boeiend

gestimuleerd om zelf op ontdekkings-

digitaal speelgoed te maken

tocht te gaan en op van alles te

die de nieuwsgierigheid van

klikken en uit te proberen. Er zijn dus

kinderen prikkelt. Deze app is

ook geen niveaus aanwezig waarop

niet alleen een ‘rondleiding’

geklikt moet worden en ook geen

door het menselijk lichaam,

regels. Ga gewoon aan de gang en zie

maar door de verschillende

maar wat er allemaal te beleven valt!

lagen is het mogelijk om

Het skelet, spieren, zenuwstelsel, de

steeds meer te leren over het

bloedsomloop, ademhaling en spijs-

lichaam, omdat je steeds

vertering kunnen worden verkend. Van

dieper en gedetailleerder kunt

beenderen en hersenen, naar de

exploreren. Tinybop heeft

cellen en bloedvaten. Door overal op

tevens de apps Planten en

te klikken, ontdek je spelenderwijs

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

waar je als mens van gemaakt bent en hoe jouw lichaam werkt.

Het spel is mooi grafisch en interactief vorm gegeven. Zo klopt het hart, borrelen de ingewanden, zetten de longen uit bij het inademen en zien de ogen. Ook kan de app gaan lachen als je te veel kietelt met een veertje en gaat ie huilen als je prikt met een speld.

ENKELE VOORBEELDEN VAN LEUKE OPTIES: • Bij het drukken op het skelet, vallen alle botten uit elkaar en moet het weer opnieuw in elkaar worden gezet.

• Er kan een mug op het lichaam in de app geplaatst worden om te ontdekken wat er precies gebeurt als de mug steekt.

• Er kunnen voorwerpen onder de neus worden gehouden om te ontdekken wat er in de hersenen gebeurt wanneer je iets

REACTIES KINDEREN:

ruikt.

‘Hahaha ik moet altijd lachen als ik met deze app mag op school’

• Het lichaam kan een ijsje eten en direct ervaren hoe dat in

‘Ik weet nu hoe poep gemaakt wordt. Leuk he?’

het lichaam wordt verwerkt en als

‘Toen ik het spelletje begon, snapte ik na

ontlasting het lichaam verlaat.

10 minuten nog niet wat ik ermee moest

• De benen kunnen worden bewo-

doen. Toen juf vertelde dat ik overal op

gen en daardoor kan ontdekt

mocht drukken, had ik het pas door en

worden hoe zenuwen en spieren

vond ik het heel erg leuk!’

werken.

‘Superleuk spel. Gaaf om te zien hoe het

• De verschillende onderdelen in de

er van binnen bij iedereen uitziet’.

hersenen kunnen worden aange-

‘Ik wist niet dat mijn buik zoveel dingen in

raakt om te zien welke processen

zich had.’

er zich in elk deel afspelen.

‘Overal waar je op drukt, gebeurt er iets en de iPad kan huilen en lachen!’

Dit zijn slechts een paar mogelijkheden.

De keuze is reuze en het aantal leer-

CONCLUSIE

­effecten is eindeloos. Daarnaast

Het Menselijk Lichaam van Tinybop is

wordt het spelen van de game extra

echt een mooie, educatieve app die een

aantrekkelijk gemaakt doordat er bij

ware aanvulling kan zijn voor het onder-

de ontdekkingstocht gebruik wordt

wijs. Let wel; leerlingen kunnen er

gemaakt van de camera van de iPad

zelfstandig mee spelen, maar doordat

of iPhone om bijvoorbeeld de werking

er geen tekstuele uitleg bij het spel zit,

van het oog te laten zien. De micro-

leert het kind niet helemaal zelfstandig

foon wordt gebruikt om de werking

hoe het menselijk lichaam in elkaar zit.

van de oren te illustreren. Ook moet

De app prikkelt de nieuwsgierigheid,

het device regelmatig worden gekan-

mede doordat het niet alleen maar

teld. Heel creatief bedacht. In de app

bestaat uit statische plaatjes, maar ook

zit een opnamefunctie. Wanneer de

op een interactieve en creatieve manier

speler een vraag heeft, kan hij deze

laat zien waar alle spieren en botten

opnemen zodat een leerkracht of

zitten, hoe het zenuwstelsel, de adem-

ouder op een later tijdstip, samen met het kind naar deze

haling en de bloedsomloop werken. Nog een pluspunt is dat

vraag kan luisteren en er antwoord op kan geven.

je verschillende accounts kunt aanmaken. Zo kunnen alle kinderen in de klas een eigen account krijgen, waardoor jij als leerkracht precies kunt zien welke onderdelen het kind al heeft gespeeld. De app is veilig en kindvriendelijk. Er komen geen reclames in beeld en er zijn geen in-app-aankopen. Een aanrader!

KIJK VOOR MEER NIEUWE EVALUATIES OP WWW.COS-ONLINE.NL

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

17

HackLab High School: hacken voor kinderen

‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’

We zijn op bezoek bij de HackLab High School van Deloitte, waar hackers scholieren tussen de 10 en 16 jaar alles leren over cyber security, ethisch hacken, privacy en opkomende technologieën.

Tekst en foto’s Malini Witlox

Twee jonge meisjes zitten allebei achter hun laptop. Aarzelend

We zijn vandaag op het hoofdkantoor van Deloitte op de

bezoeken ze een website, sidn.nl, waar domeinnamen worden

Amsterdamse Zuidas, waar kinderen van personeel en van

geregistreerd en voeren ze de naam van de website van energie­

klanten les krijgen. Doel van de dag is om de kinderen te laten

leverancier Cyberlektra.nl in. ‘Deze domeinnaam is actief’,

zien wat informatiebeveiliging is, wat er op dit vlak mogelijk is

geeft het scherm aan. De meisjes klikken verder en krijgen

en wat je kunt met een technische studie. De ‘hackles’ werd

meer informatie. Houder: Rob Muris, staat er. Op Wikipedia

eerder gegeven op het Zandvlietcollege in Den Haag.

zoekt Chloë de Koning (10) vervolgens op wat ‘houderschap’ is.

Carl Mattern, Consultant Cyber Security bij Deloitte Cyber Risk

Het blijkt om de eigenaar van het domein te gaan. Dan gaat ze

Services, loopt naar de meisjes toe en vraagt of hij ze kan

verder met de volgende vraag op de vragenlijst die voor haar

helpen. Zo simpel mogelijk legt hij uit wat een interface is. Hij

ligt. ‘Via welke interface kan de website worden aangepast?’

pakt er zijn telefoon bij en toont WhatsApp. ‘Hier zie je welke

Ze zucht diep en vraagt aan haar buurvrouw Fleur Zweipfenning

berichtjes er staan en waar ik nu iets typ, dat is de interface.

(11) of die weet wat een interface is? Die heeft ook geen idee

Met zo’n interface kun je de website aanpassen, bijvoorbeeld

en ook Google en Wikipedia geven geen uitsluitsel.

de tekst die er staat veranderen en de grootte van de letters aanpassen.’ Hij gaat nog een stapje verder met de privéles. Hij gaat naar de website van de energieleverancier Cyberlektra.nl en klikt op zijn rechtermuisknop om daarna naar paginabron te gaan. ‘Hiermee kun je de code van de hele website zien, het is het recept van de site. Hier in de code zie je bijvoorbeeld het woord duurzame energie. Waar zie je dat terug op de site?’

Chloë en Fleur wijzen meteen naar een kop op de website.

18

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

We zijn halverwege de dag. Om half tien ‘s ochtends hebben de scholieren al les gekregen over het verschil tussen ethisch hacken en kwaadwillend hacken en over het gevaar van persoonsgegevens, die overal ter wereld staan. Ook heeft een van de docenten laten zien hoe je een wifi-hotspot hackt. Hij maakt een access point onder naam van KPN en iedereen die regel­ matig gebruik maakt van een hotspot van deze telefoonprovider, logt er klakkeloos op in, waarna al het verkeer te volgen is.

‘Wat is de grens tussen wat wel en niet mag?’, vraagt een van de consultants. ‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’ Een paar leerlingen steekt hun hand op.

‘Wel om weer dicht te doen’, luidt het giechelende antwoord.

ETHISCH HACKEN De vijf consultants die rondlopen, hebben de handen vol aan

DRONES EN 3D PRINTERS

de klas met 26 jongens en vijf meisjes. Hoe zie je bijvoorbeeld

Het is tijd voor pauze, maar voor uitrusten is de dag veel te

wanneer iets een plaatje is in de code? ‘Het heeft meestal de

spannend. Een groepje scholieren staat naast consultant Joost

extensie .jpeg’, legt één van hen uit. Fleur en Chloë turen

Kremers, die hen uitleg geeft over de Google Glass. Hij geeft

ingespannen naar de code op hun scherm. Bijna tegelijkertijd

een aanwijzing aan scholier Tom. ‘Zeg nu eens: Ok Glass,

schreeuwen ze het uit: ‘Ja, ik heb hem!’ Na een half uurtje

record a video. En draai nu eens een rondje. Dan neemt ie

zoeken, gaan alle laptops dicht en worden klassikaal de

alles op wat je ziet.’ De volgende demonstratie gaat om twee

­antwoorden doorgenomen. Niet iedereen blijkt alles goed te

drones die de docenten laten vliegen. Door een video aan de

hebben. Zo was Wordpress de interface en was het wacht-

drone vast te maken en deze door de lucht te laten vliegen,

woord om in te loggen op het medewerkerkersportal ‘admin’.

kunnen de leerlingen zien hoe dit werkt en hoe je zo video’s in

‘Dat is vaak een kwestie van proberen’, aldus één van de

de lucht kunt maken. Vervolgens buigen enkele leerlingen zich

docerende hackers. ‘Vaak worden er makkelijke wachtwoorden

over twee printers die in de hoek staan. Met gele ‘inkt’ worden

gebruikt, ‘admin’ is er daar één van.’

twee poppetjes gemaakt, waar wel engelengeduld voor nodig

>>

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

19

is. Bij de ene printer duurt het nog achttien minuten, bij de andere drie kwartier. ‘Als je een cadeautje nodig hebt, kun je het gewoon printen’, verzint al snel een van de scholieren een praktische toepassing.

DUIZENDEN GESPREKKEN TEGELIJKERTIJD Tijd voor het volgende onderdeel in het klaslokaal: de mix en match, waarbij de scholieren woorden moeten matchen die ze eerder op de dag hebben gehoord. Marcel van Kleef, consultant bij Deloitte Cyber Risk Services, neemt de leerlingen door de antwoorden heen. Dat ongewenste mail spam heet, wisten de meesten wel, maar van een floppydisk had nog niet iedereen gehoord. Van Kleef zet een film aan en onderbreekt die af en toe. ‘In films laten ze hackers vaak zien als nerds met een bril. Deze film is door hackers zelf gemaakt. Wat zijn de hackers aan het doen?’ De ene scholier denkt dat ze de hele stad willen platleggen, de ander denkt dat ze een bank willen beroven. Van Kleef legt uit wat een Ddos-aanval is, een

20

keystroke logger en social engineering. Dit laatste is een

Het is tijd voor pauze en als de scholieren de woorden cola en

techniek waarbij een hacker een aanval op computersystemen

snoep horen, stromen ze het lokaal uit. Cyber Security is wel

tracht te ondernemen door zich bijvoorbeeld voor te doen als

belangrijk, maar er zijn belangrijkere dingen in de wereld. Bert

helpdeskmedewerker. Hij geeft nog wat theorieles. ‘Ik kan

Tilmans legt intussen uit dat het de zesde keer dit jaar is dat

maar twee gesprekken tegelijkertijd aan. Jullie computers

Deloitte de HackLab High School organiseert, er is ook steeds

kunnen duizenden gesprekken tegelijkertijd verwerken. Dat

meer belangstelling van middelbare scholen. ‘We willen de

doet die computer door informatie te verdelen over kamers,

scholieren in aanraking brengen met techniek, met innovaties

de ene site krijgt een veilig poortje. Dat is 443, de andere

en gadgets, maar ook wijzen op de impact die dit kan hebben

site krijgt een onveilig poortje, dat is poort 80.’

op de privacy.’

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

VOORZICHTIG OP HET WEB

PRAKTIJKOEFENING

Sommige leerlingen zijn al aardig op de hoogte van de impact

Het is inmiddels half drie geweest en tijd voor weer eerst wat

die Bert bedoelt. De ene deelnemer heeft duidelijk meer

theorie, gevolgd door een praktijkoefening. Eerst krijgen de

computerervaring dan de andere. Zo steekt de tweeling Jurre

leerlingen wat uitleg over honey pots, security internet res-

en Jelle Groenendijk (12 jaar) continu hun hand op als er

pons en enkele bekende hackvoorbeelden, bijvoorbeeld bij

antwoorden gegeven moeten worden. Ze zijn de rest van de

Just Eat. Dan moeten de scholieren allemaal aan het werk

klas ver vooruit. Jelle: ‘Ik heb zelf ervaring met hacken. Maar

met het programma Zenmap, een poortscanner waarmee

ik heb vandaag wel wat dingen geleerd, bijvoorbeeld hoe alles

computers en netwerken in kaart kunnen worden gebracht en

naar jou toe kan leiden. Camerabeelden, IP-adressen, kente-

gecontroleerd op bijvoorbeeld openstaande poorten. Max en

kens enzo.’ Jurre wil later ‘iets’ met ict gaat doen, zijn broer

Cato Mennsen (ook tweeling, beiden 10) vullen het IP-adres in

weet het nog niet. Beiden zijn voorzichtig op het web. Jelle

en zoeken naar de openstaande poorten. Joost Kremers komt

gebruikt zelfs geen social media omdat hij weet hoe simpel

ze helpen. ‘Je kunt het vergelijken met een deurbel, waarmee

het te hacken is. Jurre heeft wel Facebook en Instagram. ‘Ik

je aanbelt om te zien welke poorten openstaan. De scan

heb niets te verbergen.’ Een drone hadden beiden al wel eerder

duurt even en dan zie je de poortnummers.’ Vervolgens

gezien, de Google Glass niet. Jelle: ‘Ik vind die stemherkenning

moeten de leerlingen naar de geavanceerde vragen. Max grijpt

niet optimaal werken, dan ben je met iemand in gesprek en

met zijn handen naar zijn hoofd. ‘Ik ben vanochtend om half

gaat Google Glass opeens een foto nemen.’ Jurre: ‘Je kan

acht thuis uit Den Bosch weggegaan om hier om 9.00 uur

hem uitzetten, dan doet ie dat niet.’

te zijn. En ik ben helemaal niet gevorderd.’ Hij besluit te Googelen om uit te zoeken wat de term ‘ftp’ betekent. Lastige materie, maar Bert Tilmans schiet de vermoeide leerlingen te hulp als de domeinregistratiesite van SIDN geen hits oplevert als daar ftp wordt ingetikt. ‘Kijk in Zenmap welke bestanden je allemaal hebt gedeeld met de computer. Je ziet hier dat die op de C-schijf staan. Daar kun je inkijken. Je bent op zoek naar de webserver. Ik zou in program files kijken. Weet je zeker dat het antwoord daar niet tussen staat?’ Uiteindelijk ziet Max het woord Filezilla staan, in dit geval het juiste antwoord.

Het was een lange dag. Cyber Security is boeiend maar voor tienjarigen is op een dag maar zoveel nieuwe informatie te verwerken. Gelukkig is het weer tijd voor cola en chips! <<

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

21

In de rubriek ‘How To’ leer je stap voor stap werken met een praktische toepassing die geschikt is voor het onderwijs. Suggesties of verzoekjes

HOW TO

voor deze rubriek? Stuur een mail naar redactie@cos.nl.

Werken met YouTube Video Editor Iedereen kent en gebruikt YouTube, maar lang niet iedereen is op de hoogte van het bestaan van de YouTube Video Editor waarmee je een nieuwe video kunt maken van meerdere video’s en afbeeldingen. Deze nieuwe video kun je bijsnijden tot de gewenste lengte en voorzien van muziek en speciale effecten. Een handige optie om filmpjes en foto’s van bijvoorbeeld een excursie op een overzichtelijke en aansprekende manier vast te leggen.

Door Henk Botter

HET BEGIN

Geavanceerde instellingen. Je kunt ervoor kiezen om Reacties

We gaan naar www.youtube.com/editor en loggen in met ons

en Beoordelingen toe te staan. Daarnaast kun je een categorie

Google- of Gmail-account. We zorgen ervoor dat we dan in de

toewijzen, de Videolocatie aangeven en de Distributie-opties

Creator Studio komen en klikken daar op Dashboard. We zien

instellen. Na enkele minuten is de video geüpload en zien we er

daar onze video’s die we op YouTube hebben geplaatst en de

een miniatuur van met een titel en een hyperlink. Met de knop

statistieken daarvan. Onder het kopje Kanaal vinden we Status

Publiceren ronden we de upload af. Zo plaatsen we nog een

en functies. Afhankelijk van het aantal geüploade video’s en de

andere Rome-video op YouTube, zodat we er minimaal twee hebben

beoordeling ervan zijn een aantal functies beschikbaar. Voor deze

om te kunnen bewerken.

How to is het belangrijk dat er een groen bolletje staat achter Videobewerkingsprogramma. In het menu links in ons scherm

VERDER IN DE EDITOR

klikken we op Maken. Daaronder staan twee menuopties:

Nadat dit proces is voltooid, klikken we op de knop Videobeheer.

Audiobibliotheek en Videobewerkingsprogramma. In de Audio­

Onze twee Rome-video’s staan bovenaan in de lijst en via de knop

bibliotheek vinden we drie lijsten: gratis muziek, muziek met

Maken gaan we naar het Videobewerkingsprogramma. We slepen

advertenties en geluidseffecten.

het filmpje van elf seconden van onze fietstocht op de Via Appia naar de blauwe tijdlijn. Het filmpje start nu ook in het zwarte vlak

22

In het videobewerkingsprogramma zien we onze eigen filmpjes,

en we klikken op de pauzeknop om de instellingen te kunnen

een zwart rechthoekig blok met daaronder een blauwe tijdlijn met

bekijken en eventueel te gebruiken. Er zijn vier tabbladen: Snelle

‘Sleep video’s hier naartoe’ en ‘Sleep audio hier naartoe’. Boven

oplossingen voor o.a. helderheid en contrast, slow motion en video

onze eigen filmpjes staan zes menuknoppen: Mijn video’s, Video’s

stabiliseren; Filters voor diverse achtergrondkleuren; Tekst om

met Creative Commons-licenties, Foto’s, Audio, Overgangen en

lettertypes en de weergave ervan in te stellen en ten slotte Audio

Tekst. We willen een video maken en bewerken over ons bezoek

waar je volume, bas en hoge tonen kunt aanpassen. We zetten

aan Rome. Daarvoor gaan we eerst enkele filmpjes uploaden en

hier het volume op nul, want in het filmpje is vooral rijwind te

klikken op de knop Uploaden rechtsbovenin ons scherm. We

horen. Door een vinkje te plaatsen in het vakje voor ‘Een voor-

kiezen via de Verkenner een filmpje van onze fietstocht op de Via

beeld van effecten naast de originele video weergeven’ worden er

Appia, vullen de beschrijving en de tags in en wachten op het

twee identieke filmpjes gelijktijdig getoond met rechts het filmpje

voltooien van de upload. Ondertussen kijken we even bij de

in de weergave van de gekozen instellingen. Het Video stabiliseren

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

zetten we niet aan om goed te laten zien hoe de kwaliteit van deze

lang de betreffende foto getoond gaat worden. Bij elke foto zijn er

oude Romeinse weg is. Wanneer het filmpje is afgespeeld en we

drie opties beschikbaar: Snelle oplossingen, Filters en Tekst. Bij

eronder klikken, keren we terug in de bewerkingsomgeving. We

Snelle oplossingen kun je Schuiven en zoomen aanklikken waar-

slepen het filmpje van de straatartiesten naast die van de Via

door er tijdens het vertonen van het filmpje wordt ingezoomd op de

Appia. Hier passen we helderheid en contrast wel aan. Onze twee

foto. Ook kun je hier nog de foto roteren en helderheid en contrast

filmpjes zijn samen nu 35 seconden lang. We gaan nu eerst

aanpassen. Verder zijn dezelfde filters beschikbaar als bij de

muziek toevoegen en klikken daarvoor op het tabblad met de

filmpjes en kun je ook tekst toevoegen.

muzieknoot. Door als zoekterm Rome in te vullen, vinden we tientallen nummers. Door op de playknop voor het nummer te

AFRONDING

klikken, zijn ze ook te beluisteren. Het nummer ‘Roads to Rome’

Door het toevoegen van enkele foto’s bestaat het geheel nu al uit

is vooral om de titel heel toepasselijk. We slepen die naar de

ruim één minuut. We kunnen het finetunen door de teksten op

blauwe tijdlijn. Ons project bestaat nu uit twee filmpjes en een

elkaar af te stemmen. We kiezen voor een grijze bannerkleur en

audiobestand. We geven het project de naam ‘Rome 2014’ en

een bannerhoogte van 15 procent. Ook het lettertype en de

gaan er foto’s aan toevoegen.

letterkleur kunnen we nog verder aanpassen door op een foto of een filmpje te klikken. Na het toevoegen van een openingsfoto met

FOTOALBUM

een grote tekst en banner zijn we tevreden over het resultaat. We

We klikken daarvoor op het tabje met de fotocamera en klikken op

klikken op de blauwe knop Video maken. Na enkele minuten is de

Foto’s toevoegen. Er opent zich een nieuw scherm Foto’s selec­

video verwerkt en kan deze in YouTube worden bekeken:

teren om te importeren. We zien een overzicht van onze foto’s die

http://youtu.be/O5dZ54kRCN0. We zien dan helaas wel meteen

we in het verleden online hebben bewaard. Er zijn namelijk drie

een reclamebanner verschijnen over het onderste deel van de

kopjes: Uw foto’s, Fotoalbums en Foto’s uploaden. Omdat onze

video. Dat stond ook al aangegeven in de Editor: ‘Advertenties

Rome-foto’s nog niet online beschikbaar zijn, kiezen we de optie

kunnen worden weergegeven in video’s waarin inhoud wordt

Foto’s uploaden. We maken een fotoalbum aan (Rome 2014) en

gebruikt die beschikbaar is via het videobewerkingsprogramma

selecteren foto’s vanaf onze computer om ze toe te voegen. De

van YouTube.’ <<

Verkenner opent zich, we selecteren een foto, deze wordt geüpload en is vervolgens beschikbaar in de Editor-omgeving van YouTube.

We klikken daar op Meer foto’s toevoegen. We kunnen zo stuk voor stuk de foto’s toevoegen, maar we kunnen er ook voor kiezen

TIPS

om via Google Foto’s de geselecteerde foto’s in één keer online te

• Een Google- of Gmail-account is nodig om met de Editor van YouTube te

plaatsen.

In de YouTube Editor kunnen we nu de foto’s slepen naar de blauwe tijdlijn. Een foto wordt standaard vijf seconden getoond, maar door op de blauwe balkjes te klikken die zich links en rechts van de foto bevinden, kun je de tijd aanpassen. Door op het witte pijltje naar binnen te klikken, wordt de tijd een seconde korter. Het

kunnen werken.

• Het is handig om van tevoren al foto’s via Google Foto’s in een apart album klaar te zetten. Op deze manier kun je meerdere foto’s in één keer toevoegen. Via de Editor van YouTube kan dit alleen stuk voor stuk.

• In de Creator Studio kun je onder de menuoptie Videobeheer diverse instellingen van de geüploade video’s aanpassen.

witte pijltje naar buiten zorgt ervoor dat de lengte met een seconde wordt verruimd. Door met je muis op de drie witte streep-

ALTERNATIEVEN

jes te klikken, kun je de blauwe balk verslepen en zelf bepalen hoe

Onder Windows is Movie Maker van Microsoft ook zeer geschikt om filmpjes en foto’s te combineren: http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows7/ products/features/movie-maker. Daarnaast zijn er diverse gratis en betaalde

23

versies beschikbaar om zelf video’s enJAARGANG foto’s te32monteren te combineren.

COS NUMMER 6 –en 2015

Meer ouderbetrokkenheid door online platform Communicatie tussen school en ouders is met alle smartphones en tablets een stuk eenvoudiger geworden. Door ouderplatforms komt informatie ook werkelijk bij de ouders terecht en gaat niets meer ‘verloren’ in de tas van het kind. Ouders zijn op de hoogte als er een lesuur uitvalt, ze kunnen de cijfers bijhouden en films en foto’s van hun kind in de klas of tijdens het klassenuitje bekijken.

Maar hoe werkt zo’n platform nou eigenlijk en welke zijn er allemaal?

Door Mandy de Bruijn Op basisschool De Spindel maken ze al geruime tijd gebruik

MET ÉÉN DRUK…

van het digitaal platform Safeschool. Volgens Paul Maas, ict-

De twaalf meest populaire en gebruikte platformen (Mijn

coördinator van De Spindel, zijn ouders werkelijk meer betrokken

schoolinfo, De interactieve school, Schoudercom, Digiduif,

bij de school: ‘We horen eigenlijk nooit dat een ouder ergens niet

K.I.D.S, Safeschool, Parnassys ouderportaal, Basisonline

van wist. Zowel op klassenniveau als op schoolniveau.’ Maar Paul

ouderportaal, Basisschoolnet, Maxclass, Quebble en

Maas ziet meer voordelen. ‘We zijn af van alle papieren berichten

Klasbord) bieden de scholen verschillende mogelijkheden.

en mededelingen die met de kinderen meegegeven werden. Dit

Op ieder platform moet worden ingelogd met de aan de

gaf geen enkele controle of de berichten ook werkelijk bij de

school en ouder toegekende inlogcodes. Op deze manier kun

ouders aankwamen. Er bleef nog wel eens wat in een gymtas

je er zeker van zijn dat alleen de betreffende ouder en/of

zitten. Nu weten we zeker dat alle ouders de informatie hebben

docent bij de persoonlijke gegevens kan. De docent kan zelf

gehad. Ouders bepalen ook zelf welke informatie ze in Safeschool

instellen welke gegevens voor welke persoon beschikbaar

voor de ouders van klasgenoten beschikbaar stellen. Standaard

zijn. Je moet hierbij denken aan het digitaal versturen van

staat bij elk kind alleen de naam. Maar indien gewenst kan er

informatiebrieven, het inplannen van oudergesprekken, laten

meer zichtbaar worden gemaakt (adres, telefoonnummer, nood-

weten dat een leerling niet aanwezig is, persoonlijke berich-

nummers, emailadres). Gescheiden ouders kunnen beiden alle

ten of gerichte mailings en noem zo maar op. Het maakt afspraken plannen of even iets checken snel en gemakkelijk.

‘Het is wetenschappelijk bewezen dat het betrekken van ouders een positieve invloed heeft op de leerresultaten’

De ouder kan even een adres opzoeken van een klasgenootje uit de groep van zijn of haar kind, kijken hoe laat de ouderavond ook alweer begint of even laten weten dat er binnenkort een tandartsbezoekje aankomt. Met één druk op de knop zijn beide partijen op de

informatie krijgen door het aanmaken van subverzorgers. Ouders

hoogte.

kunnen anderen toegang verlenen, bijvoorbeeld opa’s en oma’s,

24

zodat zij bijvoorbeeld ook een fotoalbum kunnen bekijken. Alle

OVERLOAD AAN INFORMATIE

ouders zijn in principe 24 uur per dag te benaderen. Heel erg

Verschillende platformen bieden een afge-

prettig als er bijvoorbeeld buiten schooltijd (of in het weekend)

schermde ruimte waar de leraar voor zijn

zaken zijn die direct gecommuniceerd moeten worden (denk aan

groep allerlei belangrijke en minder belang-

calamiteiten). Ouders kunnen zelf bepalen op welk tijdstip ze de

rijke items kan posten zoals foto’s, video’s,

berichten van school kunnen en willen lezen.’ Dat gemak zorgt

een leuke poll of oproep. Andere platformen

voor een grotere ouderbetrokkenheid. Dat beaamt ook Jeroen

zijn extra interactief door ouders ook de

Harinck, algemeen directeur van digitaal communicatieplatform

mogelijkheid te bieden om bijvoorbeeld

Mijnschoolinfo. ‘De hele maatschappij digitaliseert dus het

foto’s van een recent schoolreisje te plaat-

onderwijs mag niet achterblijven. Informatie is constant beschik-

sen. Het is niet de bedoeling dat het

baar en daarmee heel direct. Mijnschoolinfo is ontstaan met de

platform een plek wordt waar een overload

gedachte dat de communicatie tussen school en ouders en/of

aan informatie op wordt gezet. De docent

verzorgers met de inzet van ict efficiënter en beter kan.’

heeft uiteindelijk de zeggenschap. Zo

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

samengevat is alle informatie op één platform beschikbaar en

niet uit het oog te verliezen. Martijn van Dijk van De Omnibus

dat maakt het heel makkelijk en overzichtelijk voor zowel de

vult bevestigend aan: ‘Bij niet face-to-face communicatie is de

docent als ouder. ‘Het is wetenschappelijk bewezen dat het

kans aanwezig dat de boodschap niet helemaal overkomt. In

betrekken van ouders in het leerproces een positieve invloed

dat geval gaan we verder in een persoonlijk gesprek.’

heeft op de leerresultaten van de leerling’, benadrukt Sandra Cortenbach, directeur van oudercommunicatieplatform Basis­

TIPS

schoolnet, het belang ervan. Martijn van Dijk, ict-coördinator

Goede communicatie

http://mijnschoolinfo.nl/

Bassischool De Omnibus is al drie jaar enthousiast gebruiker

tussen ouders en school

www.deinteractieveschool.nl

van Bassischoolnet. ‘Voorheen hadden we een maillijst (ruim

is cruciaal en wordt door

www.Schoudercom.nl

600 mailadressen) voor de nieuwsbrief en sommige leerkrach-

scholen steeds belangrijker

www.DigiDuif.nl

ten werkten vanuit Outlook, ieder op z’n eigen manier. Via het

gevonden. Verschillende

www.involutions.nl

platform kun je makkelijk selecteren met wie je communiceert.

zaken spelen echter een

http://kiesvoorsafeschool.nl/

Ouder(s), klassenouder(s), groepen of iedereen. We plannen de

belangrijke rol bij het

https://ouders.parnassys.net/ouderportaal

10 minuten-gesprekken via het systeem en benaderen ouders

kiezen van een geschikt

http://ouderportaal.basisonline.nl/

voor assistentie bij activiteiten. Via berichten en foto’s op de

communicatie­platform dat

www.Basisschoolnet.nl

groepspagina breng je ouders dichterbij. Ook de ouders die

bij de behoefte en wensen

www.MaxClass.nl

vanwege werktijden niet veel op school kunnen komen, zien zo

van de school past. In de

www.quebble.com/

toch wat er zoal wordt gedaan. De foto’s van kinderen zitten

overvloed aan platformen

http://klasbord.nl

overigens wel allemaal achter een login. Wat ook vermeldens-

voor digitale oudercom-

waardig is, is dat er een initiatief van de ­verkeersouders voor

municatie is het moeilijk om

een eigen pagina is gecreëerd met Basisschoolnet. Dit leverde

advies te geven over welk platform het beste is voor uw school.

honderden aangesloten ouders die daarmee rechtstreeks

Voor elke school geldt een ander beleid, een andere manier

geïnformeerd worden.’

van communiceren. Daarnaast is de ene groep ouders de andere niet. Een aantal tips die kunnen helpen bij de aanschaf

PERSOONLIJK CONTACT

van een geschikt communicatieplatform:

Dat het digitale platform werkt, is zeker. Zitten er ook nadelen

1 De prijzen van de plaformen verschillen sterk. Wanneer je

aan het digitaal communiceren? Wordt het contact op deze

een bepaald bedrag voor ogen hebt, is het gemakkelijker om

manier niet onpersoonlijker? ‘Ouders denken soms dat de

binnen deze prijscategorie te gaan zoeken naar een geschikt

gesprekken op school vervangen gaan worden door digitale communicatie, bijvoorbeeld de ouderavond, waardoor de

platform. Er zijn zelfs gratis platformen.

2 Vraag je af voor welk probleem van oudercommunicatie een

afstand tussen school en ouder wordt vergroot’, zegt Reijer van

oplossing moet komen. Vervolgens kun je de verschillende

Baar van onderwijsplatform DigiDUIF. ‘Duidelijk moet zijn dat

tools tegen elkaar afzetten om te kijken of een tool het

digitale communicatie niet geschikt is om alle soorten communicatie te vervangen en zeker niet de persoonlijke ‘face to

betreffende probleem wel kan oplossen.

3 Welke eisen stelt jouw school aan veiligheid? Hoe is het

face’ communicatie’. Hij benoemt ook dat het belangrijk is om

platform afgeschermd en wat vraagt dat van het systeem

de leerkrachten en ouders die niet genoeg ‘digivaardig’ zijn,

op school?

4 H oe zit het met de ‘privacy’? In hoeverre kan het platform de privacy van alle gebruikers waar­ borgen?

5 S ommige platformen hebben heel veel functies en dit bepaalt mede de prijs. Overweeg eerst welke onderdelen jouw school echt nodig heeft en screen de platforms hierop.

6 Hoe gemakkelijk is het platform te gebruiken voor ouders en team­ leden? <<

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

25

Altijd op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen?

Neem een abonnement op COS. ThiemeMeulenhoff: ‘Uitgevers zijn een onmisbare schakel tussen technologie en leerprocessen’

Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict

voor eigentijds onderwijs Onafhankelijk vaktijdschrift

en ict

Ontdekmedia.nl Mediatools op een presenteerblaadje

Reisgids Digitaal Leermateriaal Praktische wegwijzer

Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds

Experts voorspellen

HET ONDERWIJS !

VAN DE TOEKOMST

EVALUATIE

ter Starten met de compu Microsoft Op ict-stoomcursus bij

INTERVIEW

SURFnet’s Erik Huizer: ‘Ik ben nog nooit een docent tegengekomen die niet met ict aan de slag wil’

onderwijs en ict

Deel inspirerende lesse n met TED-Ed

Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict

Gamen in de (plus)klas!

EEN ROBOT IN DE KLAS

SAMSUNG’S SMART EDUCATION HUB

‘NAO is een geweldig hulpmiddel in het onderwijs’

moet digitale kloof tussen leerling en leraar overbruggen

Uitgever Noordhoff:

‘CRUCIAAL IS DAT DO CENTEN DE REGIE HOUDEN’

Jaargang 32 | Nummer 4 | December 2014

de klas Digital Storytelling in

Doorbraa kp Onderwijs roject & ICT helpt sc holen de drem over pel

2 | Oktober 2014 Jaargang 32 | Nummer

KIJKJE BIJ

Agora, een nieuw onderwijsconcept

Maurice de Hond: ‘Ict helpt om het maximale uit het kind te halen.

Niet meer, niet minder’

Malmberg rolt nieuwe digitale leeromgevingen uit

Jaargang 32 | Nummer 5 | Januari 2015

Jaargang 32 | Nummer 3 | November 2014

Je ontvangt dan 10 x per jaar het magazine plus toegang tot inspirende lesideeën, handige how to-artikelen, evaluaties van de nieuwste digitale lesmethodes, tips, apps en meer.

Alleen voor abonnees op www.cos-online.

Volg het laatste nieuws rondom ict

Eerst ontdekken?

en onderwijs ook via Twitter op

Vraag dan een proefabonnement via

#cosonline

www.cos-online.nl

26

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

LESIDEE PO

Dit lesidee kun je ook downloaden op www.cos-online.nl.

Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.

Pas op, lawinegevaar!

Wie wil genieten van de sneeuw moet op reis. In wintersportgebieden is er genoeg te vinden. En dat zorgt voor een hoop plezier. Maar je moet ook op je hoede zijn. Lawines zorgen voor gevaarlijke situaties en daarover gaat dit lesidee voor het primair onderwijs.

Door Helmar Rouwenhorst | h.rouwenhorst@klassewijzer.nl

SNEEUW

de lawines te laten zien. Denk goed na over de zoektermen die

In de wintersportgebieden ligt vaak voldoende sneeuw om te

je invoert. Verwerk wat je gevonden hebt in een presentatie.

skiën of te snowboarden. In de hooggelegen gebieden zeker.

Dat kan in een PowerPoint of in een digitale poster met de

Voor lager gelegen gebieden is het soms spannend. Bekijk

(iPad) app Glogster.

hier hoe het er nu voor staat met de sneeuwhoogtes: http://bit.ly/1xVTVbG

LESIDEE 3: MAAK JE EIGEN LAWINE Lawines komen niet in Nederland voor. Daar is ons land te

LESIDEE 1: ZOEK!

vlak voor. Toch kun je een lawine namaken. Maak eerst een

Download via http://bit.ly/1FuZAJd de kaart en zoek zeven

berghelling. Daar heb je voor nodig een stuk piepschuim of

landen op waar je kunt wintersporten. Maak een print van

een houten plaat van 80 bij 30 cm. Verdeel het oppervlak in

de kaart en kleur de landen in. Zet in ieder gekleurd land de

vier gelijke vlakken en beplak ze zoals op deze afbeelding:

hoogste en de laagste sneeuwhoogte. In welke landen ligt er

http://to.pbs.org/1xJJwOc

heel veel sneeuw? Waar minder? Kun je de verschillen tussen de gebieden verklaren?

Vak 1 is beplakt met aluminiumfolie en vak 3 met jute. Op de andere twee vakken is goed te zien hoe de stenen vastgelijmd

LAWINES

moeten worden.

Van ver af ziet een lawine er spectaculair uit. Maak je dit het van dichtbij mee, dan is het doodeng. De sneeuw komt met

Als de berghelling klaar is, moet er sneeuw komen. Hier heb

een enorme snelheid naar beneden. Bekijk dit filmpje:

je kristalsuiker, bloem en aardappelvlokken (of cornflakes)

http://bit.ly/1zXgpEk

nodig. Leg een krant uit om de sneeuw op te vangen. Leg hier de helling plat op. Begin bij vak 1. Bestrooi de boven-

De lagen sneeuw liggen heel los. Bij een kleine trilling begint

kant eerst met een laag kristalsuiker, dan met bloem,

alles te schuiven. Dat kan door de natuur komen. Vaak zijn

daarna met de aardappelvlokken en eindig met een nog

mensen zelf de oorzaak. Skiën en snowboarden mag op de

een laag bloem.

piste. Daar is het vaak druk. Buiten de piste is de sneeuw mooi en is het rustig. Maar kan het levensgevaarlijk zijn.

Voorspel wat er gebeurt als je de berghelling stukje voor stukje omhoog tilt. Zal de sneeuw snel of langzaam naar beneden

Dolores ging voor ‘Het Klokhuis’ op onderzoek uit naar de

komen? Kijk goed of er gebeurt wat je voorspelde.

oorzaak en het gevaar van lawines. Bekijk de aflevering op: http://bit.ly/1zXgpEk

Doe hetzelfde met de andere vakken. Wat valt op bij de nagemaakte lawines? Welk effect hebben de stenen op de lawine?

LESIDEE 2: MAAK EEN PRESENTATIE Zoek uit welke soorten lawines voorkomen. Geef een korte

Met een tablet of je telefoon kun je een opstelling maken om

uitleg over de lawine. Gebruik afbeeldingen en/of filmpjes om

de lawines te filmen. Je kunt zo terug kijken wat er gebeurde. <<

COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015

27

www.schoolsupport.nl

SCHOOLSUPPORT SCHOOLSUPPORT APPSNACKS! APPSNACKS! ALLES-IN-1 VOOR DIGIBORD, TABLET EN PC www.schoolsupport.nl

D

D

P O’S O 15 M E OT20 N DE O’S OP EM OT2015 N DE

ALLES-IN-1 VOOR DIGIBORD, TABLET EN PC TAFELTRAINING MET TOVERSTAPELS TAFELTRAINING MET TOVERSTAPELS

WOORDENSCHAT MET DRAAITAAL WOORDENSCHAT MET DRAAITAAL

Gebaseerd op het succesvolle woordenschatspel Cito woordenschat oefenen op 8 niveaus Bevat extra minigames Individueel, samen of met de klas Gebaseerd op het succesvolle woordenschatspel Goed te combineren met de kaartenvariant Cito woordenschat oefenen op 8 niveaus Bevat extra minigames Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant

Gebaseerd op het succesvolle kaartspel Train de tafels op verschillende manieren Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant Gebaseerd op het succesvolle kaartspel Bevat extra minigames Train de tafels op verschillende manieren Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant Bevat extra minigames

DIGITALE QUIZTUSSENDOORTJES

>

ALLEEN, SAMEN OF MET DE KLAS!

DIGITALE QUIZTUSSENDOORTJES

>

ALLEEN, SAMEN OF MET DE KLAS!

Gebaseerd op het succesvolle QUIZ IT! De klas quizt zich wijzer!

Welke leerling is het snelste?

Laat leerlingen elkaar uitdagen op thema’s Gebaseerd op het succesvolle QUIZ IT! naar keuze!

De klas quizt zich wijzer!

Welke leerling is het snelste?

Laat leerlingen elkaar uitdagen op thema’s naar keuze!

+

+

+

+

Eén licentie en uw school heeft toegang tot alle Schoolsupport Appsnacks voor digibord, pc én tablet. Altijd de laatste updates en de nieuwste uitbreidingen, waaronder medailles voor de Eén licentie en uw school heeft toegang tot alle leerlingen en beheer voor de begeleiders.

Schoolsupport Appsnacks voor digibord, pc én Stap ook in voor € 24,50updates en groeienmee! tablet.

Altijd de laatste de nieuwste uitbreidingen, waaronder medailles voor de leerlingen en beheer voor de begeleiders. > www.schoolsupport.nl/appsnacks Stap ook in voor € 24,50 en groei mee!

> www.schoolsupport.nl/appsnacks

TAFELS, WOORDENSCHAT, SPREEKWOORDEN, SPELLING, TECHNIEK, TOPO? ALLES IN ÉÉN LICENTIE: GROEI MEE! TAFELS, WOORDENSCHAT, SPREEKWOORDEN, SPELLING, TECHNIEK, TOPO? ALLES IN ÉÉN LICENTIE: GROEI MEE!

appsnacks_COS_jan2.indd 1

16-12-2014 15:38:54