Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict
Het menselijk lichaam ontdekken met een app
HackLab High School:
HACKEN VOOR KINDEREN Inzet van ict leidt tot meer ouderbetrokkenheid
Claire Boonstra: ‘In het FreedomLab worden de stoutste dromen getest!’ Bij Zwijsen klikt en klopt alles: ‘We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren’
Jaargang 32 | Nummer 6 | Februari 2015
Interessante twitterberichten geselecteerd
tweetscoop
Inhoud
André Slegers & Michelle Clement | KEii info@keii.nl | @keiionder wijs
NurlMagazine @NurlMagazine 5 jan. 2015 06:44 De favoriete apps van @ evelinekaleveldnurl.nl/favoriete-apps…
6
Ook digitale lesmethoden wetenschappelijk onderbouwd
Bij Zwijsen klikt en klopt alles
André Manssen @Manssen 7 jan. 2015 09:22 Geblogd! Tools om zelf een landkaart te maken, bijvoorbeeld voor op je digibord#onderwijs wp.me/p2Bj10-7D6
12
David van der Kooij @davidvdkooij 7 jan. 2015 09:13 Goede informatiebron en zoekmachine voor PO 8-12.info #onderwijs #kennis# strevennaarbetrouwbaarheid
Kleutersdigitaal @Kleutersdigi 7 jan. 2015 09:08 Wat moet je weten over de nieuwe privacy-regels van Facebook als school? Basisonline maakte een helder overzicht...fb.me/6YdxjAif4
15
Mediawijzer.net @Mediawijzer 8 jan. 2015 11:05 Leuk filmpje van de @Digiraad: Hoe ziet het internet er in 2030 uit? Deze jongeren blikken vooruit: ow.ly/GVwtV
Volg ook @ Cosonline op t wit ter
2
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
Claire onder en ied bloei l
Speciaal voor abonnees: Deze maand nieuw op www.cos-online.nl!
Pedro De Bruyckere@thebandb 8 jan. 2015 05:58 Persbericht NRO: Rekenonderwijs is op lange termijn meer bepalend voor rekenprestaties dan aanleg wp.me/prJwm-50D
Kennisnet @kennisnet 8 jan. 2015 11:01 Deze podcast met hoogleraar mediaopvoeding Peter Nikken over kinderen en geweld in de media is nu actueler dan ooit: kn.nu/6rpjr
Q&A
16 2 Tweetscoop 4 Bits & Bites
Evaluatie
Het men ontdekke
18
HackLab High School
‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’ Op bezoek bij de HackLab High School van Deloitte waar scholieren alles leren over cyber security, ethisch hacken, privacy en opkomende technologieën.
22
How to...
Werken met YouTube Video Editor Iedereen kent en gebruikt YouTube, maar lang niet iedereen
e Boonstra over wijsvernieuwing dereen tot volle laten komen
is op de hoogte van het bestaan van de YouTube Video Editor waarmee je een nieuwe video kunt maken van meerdere video’s en afbeeldingen.
24
Meer ouderbetrokkenheid door online platform Door ouderplatforms komt informatie ook werkelijk bij de ouders terecht en gaat niets meer ‘verloren’ in de tas van het kind. Maar hoe werkt zo’n platform nou eigenlijk en welke zijn er allemaal?
nselijk lichaam en met een app
Colofon COS is een onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict. Het is een uitgave van EDG Media en verschijnt 10x per jaar. COS twittert @cosonline
27
Lesidee PO
Pas op, lawinegevaar!
Mediacoördinator Vanessa Pelle (vpelle@edg.nl) Redactie Henk Botter (henk.botter@edg.nl), Mandy de Bruijn (mandy.de.bruijn@edg.nl), Theo Louwers (theo.louwers@edg.nl), André Slegers (andreslegers@keii.nl) Evaluatiecoördinatie Hans Moot (hans.moot@edg.nl) Medewerkers Brigitte Bloem, Michel Boer, Pieter van den Brand, Ron Dikken, Harry Dubois, Jos Elbersen, Merle van Herk, Erik Ouwerkerk, Helmar Rouwenhorst, Studio Stampij, Malini Witlox
Redactiesecretariaat EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht e-mail cos@edg.nl www.cos-online.nl Vormgeving Tom Venema Eindcorrectie Jannie Kroes Druk PreVision, Eindhoven Abonnementenadministratie EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht telefoon: (030) 241 70 20 fax: (030) 241 06 71 e-mail: cos@edg.nl
Advertentieverkoop Mark Hutzezon Telefoon: (030) 241 70 25 E-mail: mhutzezon@edg.nl Abonnementsprijs 2015 Nederland: € 46,50; België en Luxemburg: € 51,50; overig: € 80. Een abonnement kan elke maand ingaan en heeft de duur van minimaal een jaar. Opzeggen kan per e-mail of per brief tot uiterlijk een maand voor het einde van de abonnementsperiode. Een proefof verzamelabonnement bestellen? Bel (030) 241 70 20 of kijk op www.cos-online.nl.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle webadressen in dit nummer vindt u ook op: www.cos-online.nl
Grappige, nuttige of slimme snufjes die op het bureau van COS belanden. Onder redactie van Harry Dubois
Je eigen cloud onder je bureau In november 2014 sprak ik over het bouwen van een eigen cloud oplossing. Toen ging het over Bittorrent Sync, maar er zijn meer toepassingen die je hiervoor zou kunnen gebruiken. Voordeel van je eigen cloud is dat je het beheer volledig in eigen handen hebt en dat de data niet toegankelijk is voor bedrijven als Google en Microsoft. Een ander groot voordeel is dat je in principe onbeperkte opslag tot je beschikking hebt. Deze is namelijk beperkt tot de grootte van je opslagmedium. Natuurlijk zijn er ook nadelen: je bent zelf beheerder, dus ook het maken van een goede backup is voorwaarde om voor je eigen cloud te kiezen.
Tweede scherm op je iPad Sommige oplossingen lijken te simpel om waar te zijn, maar deze werkt echt: je Mac koppelen aan je iPad via het USB-kabeltje en je tablet als tweede scherm laten fungeren. Het kan met de Duet Display app. Download deze vanuit de iTunes Store en je kunt aan de slag. Controleer wel de juiste hardwarespecificaties, want dit werkt niet met een verouderde Mac. Op de website www.duetdisplay.com
OwnCloud
staat dat er binnenkort ook een Windows-versie uitkomt.
Pak een oude pc, stop er wat harde schijven in en probeer het eens
http://bit.ly/cos_duetapp
zelf: je eigen cloudoplossing. Het installeren is niet echt moeilijk. Daarna kun je gebruikers aanmaken of eventueel je OwnCloud kop-
Allesvreter
pelen met een bestaande Active Directory. Tevens is het mogelijk groepen te creëren. Denk daarbij aan een schoolomgeving met bij-
Western Digital kennen we als fabrikant van harde schijven. Dit
voorbeeld vakgroepen. Bestanden uploaden kan door bestanden te
bedrijf heeft echter ook een mooi multimediakastje dat erg lijkt op de
slepen in de browser, maar integratie via de verkenner is mogelijk.
Apple TV. Ook de prijs ligt ongeveer gelijk; rond de € 100,-. Pak het
Net als bij clouddiensten als Google Drive of OneDrive zijn er cliënts
kastje uit en koppel deze vast aan je HD TV via de HDMI-ingang. De
beschikbaar die zorgen voor de synchronisatie. Bijzonder aan
kracht van de WD TV ligt niet in de te installeren apps (zoals Netflix,
OwnCloud is dat er toepassingen zijn ontwikkeld waarmee je deze
YouTube), maar meer in de ondersteuning van de eigen multimedia-
oplossing kunt uitbreiden. Deze apps zijn eenvoudig te installeren in
bestanden. Zo speelt de WD TV MKV, MP4, XVID, FLV, AVI, WMV en
de webomgeving. Van OwnCloud zijn twee versies te downloaden; de
MOV af en dat in full HD (1080p). Let op: dit is alleen een ‘afspeel
community- en enterprise-editie. Informatie over OwnCloud is te
apparaat’. Je multimediabestanden moeten dus via het lokale netwerk
vinden op www.owncloud.com. Wil je weten welke apps je kunt instal-
benaderbaar zijn.
leren in deze omgeving, surf dan naar https://apps.owncloud.com
4
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
Scan deze pagina met om direct naar de sites te gaan.
Een drone in je klas? Ben jij een docent(e) die zoekt naar uitdagingen voor je leerlingen? Wat denk je van een drone in je klas? De prijzen zijn de afgelopen maanden flink naar beneden gegaan en daardoor komt dit stukje techniek voor iedereen in zicht. Kijk eens naar de DJI Inspire 1 Quadcopter. Met dit vliegmachientje kun je 360 graden opnames maken in 4K (ook wel Ultra High Defenition Television genoemd) en foto’s in 12 megapixels. Het bijzondere aan de Quadcopter is dat het landingsgestel omhoog gaat als de drone vliegt. Daardoor is het een interne MicroSDHC gebruikt van 32 Gb. Prijs is inclusief opslag
Adobe Youth Voices: stimuleer creativiteit in de klas
ongeveer € 2.900,-, maar dan maak je ook wel de blits op school.
Met een gratis online cursus en 30 licenties per klas wil Adobe de
Kijk wel even op internet (o.a. op www.drones.nl/wetgeving) wat wel
creativiteit van scholieren (13 t/m 19 jaar) stimuleren. Deze cursus
en niet mag met je vliegtuigje. Veel plezier!
van Adobe Youth Voices (AYV) leert hoe zij zich kunnen uitdrukken
mogelijk om zonder beperkingen te filmen. Als opslagmedium wordt
met verschillende media. In deze tijd waarin technologie belangrijk is, investeert Adobe in 58 landen in een duurzame toekomst. Het is een wereldwijd initiatief van Adobe Foundation om de creativiteit in het onderwijs te vergroten en scholieren vaardig te maken in het creëren van media. Ze leren niet alleen hoe media worden ingezet, maar ook hoe je stemmend op de inhoud, bijvoorbeeld het milieu, rechten van de mens en andere relaties en onderwerpen een boodschap naar voren brengt. Kortom, AYV schept creative confidence: scholieren en studenten worden aangescherpt in hun vaardigheden van zelfexpressie, ideevorming, samenwerking, flexibiliteit en doorzettingsvermogen in een wereld die digitaliseert. Kijk voor meer informatie op http://youthvoices.adobe.com/
Slimme oplader Cellularline breidt zijn assortiment uit met de nieuwe Freepower Slim 5000. Deze oplader is superdun en licht en zou tot twee keer sneller moeten opladen. De oplader beschikt over 2 USB-poorten waardoor er ook twee apparaten tegelijkertijd kunnen worden opgeladen. De opladers zijn beschikbaar voor smartphones met microUSB-kabel (€ 44,95) en voor iPhone met Lightning-kabel (€ 49,95).
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
5
Ook digitale lesmethoden wetenschappelijk onderbouwd
Bij Zwijsen klikt en klopt alles Persoonlijk leren zonder door te schieten in individualisering. ’s Lands volgens eigen zeggen meest wetenschappelijk georiënteerde uitgeverij haalt haar inspiratie om kinderen te laten leren en hun talenten te ontwikkelen vooral uit zichzelf en uit het contact met het onderwijsveld. Ict is de smeerolie om scholen te helpen hun multimediale leerlandschap in te richten. Tekst Pieter van den Brand
‘De educatieve uitgeverij moet haar rol in het digitale tijdperk opnieuw uitvinden.’ Dat zei Anneke Blok in 2010 tegen het blad van de uitgeversbranche. Nog een quote van de destijds kersverse directeur van uitgeverij Zwijsen: ‘De medewerkers moeten op een andere manier leren denken.’ De vraag vier jaar later is of dat is gelukt. ‘Zeker’, zegt Blok. ‘Onze werkwijze hebben we naar een digital first strategie aangepast. Bij elke lesmethode ligt de nadruk steeds meer op de digitale ontwikkeling. Papier is daar een afgeleide van. Een groot deel van onze investeringen gaat naar digitaal. Onze dienstverlening is verbreed. Mede doordat lesmateriaal steeds digitaler wordt, zijn we nadrukkelijker bij de implementatie betrokken. De interactie met gebruikers is aanzienlijk toegenomen. Alles moet klikken en kloppen. Onze methodenspecialisten die scholen begeleiden, zijn tot de zomer volgeboekt’, vertelt ze tevreden. De communicatie met het onderwijs is veranderd.
pakweg tien jaar geleden. Via de methodensites maar ook via
Scholen komen voortaan direct bij Zwijsen met hun vragen.
fora, nieuwsbrieven en e-mail. We hebben niet te klagen over
‘Onze medewerkers communiceren op heel andere wijze dan
meedenkende leerkrachten. Zo weten we heel goed wat er op de scholen speelt.’
EXPERIMENTEREN EN UITPROBEREN De digitale omzet van Zwijsen is gestegen naar twintig procent in 2013. De stijgende lijn is in 2014 ongetwijfeld voortgezet, verwacht de Zwijsen-directeur. De grootschalige introductie van het digibord in het primair onderwijs heeft ict heel dichtbij gebracht. Er is nu een mooie basis om verder te gaan, constateert Blok, ook voor leerkrachten die nog onwennig zijn met ict. ‘Veel scholen denken na over de volgende fase vol experimen teren en uitproberen. En met vallen en opstaan. We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren. Onze inzet is erop gericht digitaal onderwijs voor leerkrachten te organiseren, zo makkelijk mogelijk en zonder op hun stoel te gaan zitten. Doel is hen te ontzorgen, zodat ze meer tijd hebben voor de interactie met kinderen.’ Het nu lopende Doorbraakproject Onderwijs en ICT kan er volgens Blok voor zorgen dat de vraagkant bij scholen zich verder gaat ontwikkelen. ‘Scholen willen
6
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
‘We willen scholen de meerwaarde van ict laten ervaren’
ligt Zwijsens kracht. ‘We zijn expert in kennis van het jonge kind, denk aan het opvangen van taalachterstand, en bereiden kinderen voor op het grote werk vanaf groep 3.’ Bekende methoden zijn Schatkist (voor kinderen van 2,5 tot 4 jaar), Veilig leren lezen (groep 3), Estafette en Taal/Spelling in Beeld (groep 4 t/m 8). Methoden die steedsgeschikter worden voor zelf standig en digitaal leren. Niet te vergeten: vijftien procent van de omzet komt uit thuissoftware, al is de uitgever voor de Nederlandse markt gestopt met het populaire Leesleeuw. Door de crisis liepen de boekabonnementen terug tot een onren dabel niveau. Een ontwikkeling is dat kinderen vaker thuis gaan oefenen met de software van school. Ook daar moeten
>>
aan de slag met ict, in hun eigen tempo, maar het waarom van digitalisering krijgt straks ook meer aandacht. Ieder kind een tablet vergt immers een visie op het gebruik ervan.’
KENNIS VAN HET JONGE KIND Zwijsen is uitsluitend actief in het basisonderwijs. Of beter gezegd: in de leeftijdscategorie van 0 tot 12 jaar. Daar komt volgens Blok geen verandering in. ‘Basis- en voortgezet o nderwijs zijn toch twee verschillende takken van sport. Schoenmaker blijf bij je leest, zeggen wij’, vertelt Blok. In het bedienen van de doelgroep van de zes maanden oude uk op kinderdagverblijf en peuterspeelzaal tot de beginnende puber
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
7
uitgevers rekening mee houden. Net als thema’s als bevolkingskrimp, wat tot meer combiklassen leidt. ‘Een digitale methode in een combiklas gebruiken, is heel anders dan in een gewone klas’, zegt Blok.
WETENSCHAPPELIJKE UITGEVERIJ De lesmethoden van Zwijsen zijn wetenschappelijk onderbouwd. De kennis van universiteiten over hoe kinderen leren, wordt niet geschuwd en vanzelfsprekend ook toegepast in het ontwikkel proces van digitale leerplatforms. ‘We zijn de meest wetenschappelijke uitgeverij van het land. We doen ongelooflijk veel onderzoek. Op veel van ons lesmateriaal wordt weer promotieonderzoek gedaan’, zegt uitgeefmanager Anne Bruinenberg. De inspiratie om leerkrachten maximaal te ondersteunen en persoonlijk leren een boost te geven, haalt de uitgever uit
‘We gaan niet sneller dan de markt aankan’
8
zichzelf en niet uit de
SERIOUS GAME
kunde van buitenlandse
Basisscholen hanteren het traditionele klassikale model van
technologiepartners.
instructie, oefenen en toetsen. De ene groep kinderen vergt
‘Daarom gaan we veel
echter meer instructie dan de andere groep, die sneller op
naar scholen toe om
zelfstandig werken over kan gaan. Ict is volgens Zwijsen het
ervaringen van gebruikers in ons lesmateriaal te verwerken.’
middel bij uitstek om de differentiatie in niveaus in de klas
De gedrevenheid is niet gespeend van realisme. ‘We gaan niet
inzichtelijk te maken. Neem de serious game binnen de
sneller dan de markt aankan’, zegt Bruinenberg. ‘We lopen één
methode Taal in Beeld dat realtime tijdens de les signaleert met
à twee stappen voor, maar we houden intensief contact met de
welke woorden leerlingen moeite hebben. Met één muisklik kan
verschillende doelgroepen om te borgen dat we niet te snel
de leerkracht vanuit de ‘cockpit’ op het eigen computerscherm
gaan.’ Zwijsen hanteert de onderverdeling in traditionele,
– de Leerkrachtassistent – extra oefeningen voor hen klaar
modern volgende en innovatieve scholen. Er zal steeds meer
zetten of hen aan het digibord roepen voor extra uitleg. De
verschil ontstaan in leerconcepten, voorziet Bruinenberg. ‘De
software activeert de herhalingsoefeningen. ‘Iets dergelijks
vragen van scholen worden meer divers. De uitdaging is voor
managen, moet je wel aan software overlaten’, zegt uitgever
al die verschillende behoeften oplossingen aan te reiken.’
Jos Cöp. Het aantal scholen dat in Taal en Spelling in Beeld van
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
Zwijsen volledig digitaal toetst, is in een jaar tijd met vijftien procent gegroeid. ‘Dat zegt genoeg’, aldus Cöp. Digibordsoftware, leerlingsoftware, apps voor op de tablet, e-boeken en toetssite zijn aan elkaar gekoppeld en leveren de leerkracht een schat aan informatie op over de klas. Cöp noemt het de ‘verbindende database’. ‘Het maakt het lesgeven makke lijker en overzichtelijker.’ In Taal en Spelling in Beeld 2 heeft Zwijsen functies ingebouwd die leerkrachten in staat stellen lesstof te genereren toegespitst op de behoeften van individuele leerlingen. ‘We maken het persoonlijker maar schieten niet door in individualisering. Dat zou onderwijs minder effectief maken.’ Ook het automatisch genereren van groepsplannen is mogelijk, zegt Cöp. ‘Uit de software rollen automatische adviezen.’
DIGIREGIE Hoogste tijd om eens wat te zien. Veilig leren lezen is bij tachtig procent van de 6.700 basisscholen in gebruik. De nieuwe versie heet Kim. De laatste editie van de taal- en leesmethode voor groep 3 heeft naast de Leerkrachtassistent de eveneens online
De leerling – in de demo door de Tilburgse uitgever bedeeld met
functionaliteit Digiregie gekregen. Via deze functie krijgt de
de naam ‘Adje’ – kan op een virtueel dorpsplein met allerlei
leerkracht in de Leerkrachtassistent te zien hoe groot de letter
oefeningen punten verzamelen om zijn eigen boomhut te versieren.
kennis van de leerlingen is. Na elke kern kun je zien waar de
Rond het pleintje is bijvoorbeeld de Dierentuin te vinden met
leerlingen staan en kan de volgende instructieles op maat
een oefening voor woordenschat, waarin een guitige giraf al
worden gemaakt. Online, dus ook van huis uit. Digiregie wisselt
slikkend woorden als ‘pil’, ‘medicijn’ en ‘piepklein’ behandelt.
gegevens uit met de leerling
In de Speeltuin en de
software, zodat leerlingen
Bibliotheek staan respec
adaptieve oefeningen krijgen.
tievelijk technisch lezen en
De software geeft zelf aan
lezen met plezier op het
wat de volgende stap van de
programma. ‘Tegen jezelf
leerling is. Zo reikt Digiregie
spelen is natuurlijk veel
de handvatten voor het lees-
leuker dan lesstof saai
ontwikkelingsplan aan. Zowel
behandeld krijgen uit een
thuis of elders in het schoolge-
boek. Dit is de toekomst’,
bouw kunnen leerlingen vervol-
zegt Smits.
gens op tablet of laptop verder leren. Mooi is dat de oefenin-
AVONTUUR
gen niet dezelfde zijn als die in
Ook de serious game
de software voor in de les. ‘Dat
Spellingspeurder in Spelling
biedt de nodige afwisseling,
in Beeld 2 spreekt tot de
anders lijkt het net huiswerk’,
verbeelding. In een volgende
zegt uitgever Annemieke Smits. De zelfstandig taalverwervende
demo gaan leerlingen als detectives op pad om de gestolen
leerling wordt in de Kim-versie van Veilig leren lezen helemaal op
schilderijen uit het museum terug te brengen naar tal van
zijn moderne wenken bediend met een rijk geïllustreerde app.
collectiezalen. De dieven zijn gepakt, maar de schilderijen zijn onvindbaar. Op een plattegrond komen de verschillende vindplekken in beeld, van klokkentoren en seinhuis tot autosloperij. Allerlei hints komen subtiel in beeld, zoals een fluitje dat naar het seinhuis leidt. Elk schilderijtje staat voor een spelling categorie. Als de leerling het verloren kunstwerk heeft gevonden, speelt hij het spel dat erbij hoort. In de demo werkt hij bij een kwartet kleurrijke papegaaien de open en gesloten lettergrepen af. Als alle opgaven goed zijn gemaakt, wordt het schilderij ingepakt en gaat het terug het museum in. De leerkracht volgt de prestaties van de leerling in de module van de Leerkrachtassistent. Cöp: ‘We maken rijker, creatiever en verzorgder lesmateriaal dan vroeger en voegen veel gameelementen toe. We hebben het avontuur toegevoegd.’ <<
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
9
HP 600 G1 All in One
Lenovo S20-20 All in One
• i3-4130 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • Windows 7 Pro • Renew
€
725,-
€
Incl. BTW
Lenovo E73 SFF
€
Incl. BTW
Incl. BTW
HP Pro 3500MT • i3-3240 processor • 4 GB RAM • 1 TB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw
• i3-4150 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw
359,-
339,-
Acer Veriton X2631G
• i3-4150 processor • 4 GB RAM • 500 GB harde schijf • DVDRW • Windows 7 Pro • Nieuw
€
• J2900 Quad Core processor • 4 GB RAM • DVDRW • 500 GB harde schijf • Windows 8.1 • Nieuw
359,-
€
Incl. BTW
359,-
Incl. BTW
HP DC7900SFF
HP 8000 Elite SFF
HP 8100 Elite SFF
• E8400 Core 2 Duo processor • 2 GB RAM • DVD • 80 GB harde schijf • Windows 7 Pro
• E8400 Core 2 Duo processor • 2 GB RAM • DVDRW • 250 GB harde schijf • Windows 7 Pro
• i5-650 processor • 2 GB RAM • DVD • 160 GB harde schijf • Windows 7 Pro
€129,-
Incl. BTW
€169,-
€ 239,-
Incl. BTW
Incl. BTW
8 AANBIEDINGEN ZIJN GELDIG T/M 28 FEBRUARI 2015 OF ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. PRIJZEN INCL. BTW. PRIJS- EN VOORRAADWIJZIGINGEN EN TYPEFOUTEN VOORBEHOUDEN. AFBEELDINGEN DIENEN TER ILLUSTRATIE EN KUNNEN AFWIJKEN VAN HET UITEINDELIJKE PRODUCT.
• Celeron - 450 • 2 GB werkgeheugen iMac 21,5” • 160 GB HDD • DVD-brander • i5-2500S processor • 4 GB RAM 7 Professional • DVDRW • •1Windows TB harde schijf
€
HP X360
• N3530 processor • 4 GB RAM • 128 GB SSD • 11,6” touch screen • Windows 8.1 • Nieuw
819,-
Incl. BTW
425,-
€
249,-
Incl. BTW
iPad 2
iPad 4
• 9,7” touchscreen • 16 GB • Wi-Fi •
• 9,7” Retina touchscreen • 16 GB • Wi-Fi
€
319,-
Incl. BTW
Wilt u meer informatie? Bent u benieuwd naar de mogelijkheden die Infotheek u kan bieden? Neem dan vrijblijvend contact op met het Onderwijs Team van Infotheek.
infotheek.com
€
B E L
0 7 1
8 0 0
Incl. BTW
1 4 4 0
OF KIJK OP WWW.INFOTHEEK.COM
Q&A Claire Boonstra over onderwijsvernieuwing en iedereen tot volle bloei laten komen Interview Brigitte Bloem
September 2012 startte zakenvrouw
Op school en tijdens haar studie aan de
werd overspoeld met reacties. Deels van
Claire Boonstra, tot dan toe enkel
TU Delft vroeg Claire Boonstra zich
mensen die zich herkenden in mijn
onderwijsconsument, Operation
herhaaldelijk af of het onderwijs haar wel
verhaal, deels van mensen die zeiden
Education. Haar doel: zichtbaar maken,
tot volle bloei liet komen. Dat gevoel van
‘maar we zijn al volop bezig ons onder-
verbinden en versterken van wat er
onvrede deed haar besluiten om zich, in
wijs te veranderen en de individuele
al wordt gedaan op het gebied van
plaats van haar glanzende carrière in het
leerling écht centraal te stellen.’ Ze
onderwijsvernieuwing om leerlingen,
bedrijfsleven te vervolgen, in onderwijs-
vertelden over initiatieven en ontwik-
meer dan nu het geval is, tot volle bloei
land te begeven. Na haar emotionele
kelingen die ik, en zo bleek naderhand
te laten komen. Begin dit jaar ging
TedTalk over Value-Centered Education
velen met mij, nog niet kende. Men wist
Studio Education in het FreedomLab
tijdens TEDxAmsterdamED in 2012,
vaak niet van elkaars bestaan. Ik voelde
in Amsterdam van start; een initiatief
waarvoor ze op veel bijval kon rekenen,
dat ik daar iets in kon betekenen.’
van Boonstra waar naast Operation
startte ze Operation Education. Ze wil er
Education ook andere organisaties
de kanteling van het onderwijs mee
Waren je eigen kinderen mede de
aan meewerken. Daarmee is haar
versnellen. ‘De kern van mijn verhaal
aanleiding dat je je in de onderwijs
organisatie weer een stap verder in het
was dat ik zou willen dat het onderwijs
wereld ging begeven?
faciliteren van vernieuwende onderwijs
veel meer zou gaan over het ontwikkelen
’Al lang voor de komst van mijn kinderen
initiatieven.
van de eigenwaarde van kinderen. Ik
dacht ik na over het onderwijs. Sinds ik
Het Niekée in Roermond
12
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
‘Gewoonte is onze grootste valkuil’
daar bewust voor kiest. We proberen mensen weg te krijgen van ‘kop in het zand’ en dingen doen en keuzes maken ‘uit gewoonte’. Dat mensen bewust over het doel van onderwijs na gaan denken, willen we op allerlei wijzen faciliteren en
gedacht wat voor jou het doel van onder-
verbinden. Binnen United4Education zal
wijs is. Of je nou leraar, schoolleider of
Operation Education hiervoor de infra-
ouder van een kind bent. Je ziet het
structuur leveren, zodat het verbinden,
bijvoorbeeld bij de schoolkeuze die
versterken en zichtbaar maken optimaal
ouders voor hun kinderen maken.
kan plaatsvinden.’
Belangrijkste overweging is toch vaak ‘wat is er in de buurt’. Over het doel van onderwijs voor hún kind gaan ouders meestal pas nadenken als het kind vastgelopen is.’ moeder ben, speelt wel het besef dat
Is dat de belangrijkste boodschap van
kinderen uit hetzelfde nest heel verschil-
Operation Education, denk na over het
lend kunnen zijn en zich zo verschillend
doel van onderwijs?
ontwikkelen. Ik ondervond dat nature wel
’Dat is wel de kern. Inmiddels zijn er
degelijk meer impact heeft dan ik altijd
allerlei organisaties, ook die aan de
had gedacht. Er zit al zoveel in ‘het
knoppen draaien, die nadenken over
beestje’. Wat een kind op onderwijs
vernieuwing van het onderwijs. Wat me
gebied nodig heeft om tot volle bloei
daarbij vooral opvalt, is dat deze organi-
te komen, is daarom zó verschillend.’
saties veel te weinig met elkaar van gedachten wisselen over het doel van
September 2012 startte je Operation
onderwijs. We zijn Operation Education
Education. In november 2013 stond je
gestart om verbindingen te leggen,
in COS met een interview en schetste
samenwerking te versterken en good
Erno Mijland je als een soort Alice in
practices zichtbaar te maken. De maat-
Kun je een voorbeeld geven van een
Onderwijsland, die afwisselend ver
schappelijke veranderingen gaan zo
onderwijsvorm die jij de afgelopen tijd
baasd, verbijsterd en verrast was over
hard. Operation Education wil de transi-
tegen bent gekomen en waar je erg
wat ze tegenkwam. Hoe is dat nu?
tie van het onderwijssysteem versnellen.
van onder de indruk bent en veel van
’Ik ben de afgelopen jaren niemand
Van een systeem dat in de basis ieder-
verwacht?
tegengekomen die de boel willens en
een langs dezelfde lat legt, naar een
’Een schoolprincipe dat, mijns inziens,
wetens verziekt. Mensen die zich met
systeem dat faciliteert dat iedereen tot
heel goed zou kunnen werken in heel
onderwijs bezighouden, doen dat vanuit
volle bloei kan komen.’
veel regio’s is het Agora-concept. Een compleet nieuw leerconcept, met geper-
een enorme gedrevenheid. Dat dat nogal eens onhandig uitpakt, is geen opzet of
Wat is jullie relatie met het onlangs
sonaliseerde leerwegen voor alle leerlin-
onwil. De intentie is goed, maar
gestarte initiatief United4Education?
gen, waarbij het verschil tussen vmbo,
gewoonte is eigenlijk onze grootste
’United4Education is een groep bevlogen
havo en vwo is weggevallen. Agora werkt
valkuil. We denken er te weinig bij na dat
onderwijsmensen die stuk voor stuk hun
niet met schoolvakken en de leerlingen
er ook andere keuzes mogelijk zijn.
sporen in het onderwijs hebben verdiend.
leren digitaal. Er is diplomagarantie op
Operation Education is geen organisatie
Ze werken binnen United4Education
instroomniveau, maar het behalen van
die voorschrijft hoe het onderwijs eruit
gezamenlijk aan onderwijsvernieuwing.
het diploma is niet het doel van de
moet zien. Naast het feit dat niemand
Operation Education is al sinds het
school - dat is de ontwikkeling en het tot
precies weet hoe de toekomst - en dus
begin onderdeel van United4Education.
bloei laten komen van leerlingen. De
een bijpassend onderwijssysteem - eruit
Met z’n allen willen we bereiken dat
eerste school die volgens dit concept
zou moeten zien, hebben we in
mensen gaan nadenken wat ze belangrijk
werkt, is Niekée in Roermond. Een
Nederland de vrijheid van onderwijs in
vinden aan onderwijs. Zonder ons waarde
geweldige school, middenin een
de grondwet verankerd. Dat is een groot
oordeel willen we dat mensen bewuster
Krachtwijk, 52 nationaliteiten. Iedereen
goed. Ik vind vooral dat iedereen die
worden welke rol onderwijs in het leven
heeft respect voor elkaar en kan er het
vorm van onderwijs moet kiezen die past
van hun leerlingen, hun kinderen en in
beste uit zichzelf halen.
bij de eigen visie op leren en ontwik-
hun eigen leven zou moeten spelen.
Scholen hebben veel meer ruimte dan
kelen. Als je er maar goed over na hebt
Traditioneel onderwijs is prima, als je
ze zelf denken. Dat blijkt telkens als ik
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
13
Q&A
spreek met mensen van de onderwijs
mogelijkheden om te co-creëren met
Hoe ziet jouw ideale onderwijs eruit?
inspectie. Een school moet staan voor
elkaar en met creatieven, pioniers,
’Ik zou willen dat iedereen alle mogelijk-
het onderwijs waarvoor gekozen is en
ondernemers en anderen die aan de
heden krijgt om zijn of haar hele leven
dat onderwijs moet aantoonbaar werken.
voorhoede van ontwikkelingen in de
een zelfgekozen leerpad te bewandelen.
Meer vraagt de inspectie niet.’
maatschappij opereren. Een soort
Kinderen die nu geboren worden, hebben
laboratorium voor ontwikkelingen in het
volgens diverse onderzoeken al een
Operation Education wil vooral mensen
onderwijs, waar niets onmogelijk is en
levensverwachting van 100 jaar. Wat
en initiatieven verbinden. Hoe gaan
de stoutste dromen uitgeprobeerd en
betekent het om 100 jaar te leven in een
jullie écht het verschil maken?
getest worden. Ook hebben we het plan
samenleving die steeds sneller veran-
’We hebben veel plannen ontwikkeld.
om elk jaar op 1 september op alle
dert? Wat is dan belangrijk om te leren?
Een deel daarvan staat op het punt
scholen te discussiëren over de vraag
En wat is daarin de rol en het doel van
van uitvoeren en enkele hebben we al
‘De scholen zijn weer begonnen, maar
onderwijs? Dit is de basisvraag die ik
kunnen uitvoeren, zoals ons boek
waarom eigenlijk?’ Alle belanghebbenden
mezelf telkens weer stel en waaraan we
Onderwijshelden met good practices.
binnen de school - leerkrachten, leerlingen,
volgens mij alles wat we doen, moeten
We zijn per 1 januari 2015 in Amsterdam
ouders, directie, bestuur, raden - gaan
toetsen. Doel van onderwijs vind ik dat
gestart met onze eigen studio. In het
een dag met elkaar in gesprek over
je met jezelf als instrument je leven lang
FreedomLab hebben we nu onze fysieke
het doel van hun onderwijs. Wat is
een waardevolle bijdrage kunt leveren
plek waar onderwijsmensen elkaar
belangrijk om te leren in een steeds
aan onze samenleving. Een waardevolle
kunnen vinden, over en door alle
sneller veranderende maatschappij, wat is
bijdrage gaat niet over geld, maar ‘er toe
bestaande onderwijsnetwerken heen,
daarin de rol van onze school? Wat voor
doen’. Dat is míjn antwoord. Iedereen
met een intranetomgeving, waar
soort school willen we zijn? En: hoe
kan zijn eigen antwoord formuleren op
bestaande en nieuw ontstane (werk)
bewegen we van de plek waar we nu
de vraag wat het doel van onderwijs is.
groepen met elkaar kennis en informatie
staan naar die gewenste situatie? Dat
Jouw antwoord kan ook overeenkomen
kunnen delen. De studio biedt volop
lijkt me een heel vruchtbaar moment.’
met een traditionele vorm van onderwijs. Prima. Maar denk er bewust over na.’ <<
‘Het FreedomLab is een soort laboratorium voor ontwikkelingen in het onderwijs, waar niets onmogelijk is en de stoutste dromen getest worden’
14
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
www.operationeducation.nl united4education.org
NIEUW OP WWW.COS-ONLINE.NL Speciaal voor abonnees heeft COS een aanvullende website met praktische tools om ict in de klas te brengen. Op www.cos-online.nl staan exclusief voor abonnees de leukste (downloadbare) lessuggesties voor zowel het voortgezet als het basisonderwijs. Onze journalisten testen hier de nieuwste ict-en lesmethodes voor in de klas en je vindt er complete downloadbare handleidingen om stap voor stap te leren werken met handige toepassingen die geschikt zijn voor het onderwijs. Deze maand nieuw online:
PUZZELEN EN FLITSEN Ict-juf Mandy de Bruijn test Pelle Puzzelt en Pelle Flitst. Pelle Puzzelt en Pelle Flitst zijn de eerste game-apps in de reeks van apps over taal en rekenen die Onderwijszorg Nederland uitbrengt voor kinderen met dyslexie. De games worden gratis aangeboden. Pelle Puzzelt daagt kinderen uit om naast de taallessen of dyslexiebehandelingen extra te oefenen met taal op een tablet of telefoon. Plezier hebben en houden in taal is daarbij erg belangrijk. Pelle Flitst is de tweede app. Hiermee leren kinderen verschillende woordrijen door middel van flitsen. De bevindingen van Mandy en van de leerlingen uit haar klas kun je lezen in de evaluatie online.
WINTERSPORT(EN) In het lesidee voor het voortgezet onderwijs neemt docent Henk Botter je mee op wintersport. Meer dan één eigenlijk. We gaan schaatsen en skiën, we gaan extreem, we gaan naar de Noord- en Zuidpool, we kijken naar het weer en het klimaat en stellen onze meest ideale vakantie samen.
SNAPPEN! André Slegers & Michelle Clement spotten de nieuwste educatieve apps. Met deze maand Sumico, Tripletto en Miniteach. Mis ook hun verzameling nieuwe Dig-I-Dee’s niet!
Kijk op www.cos-online.nl voor meer handige tools om lessen te verrijken! Als abonnee hoeft u zich maar één keer te registeren om een persoonlijke login te krijgen die toegang biedt tot een scala aan lessuggesties, evaluaties, handvatten, how to’s, handige apps en meer.
15
COSde JAARGANG NUMMER 2015 Nog geen abonnee? Dan kunt u via www.cos-online.nl een abonnement (magazine plus login) aanvragen. Kijk op site voor32de laatste6 –aanbieding!
EVALUATIE
Het menselijk lichaam ontdekken met een app Vak: wereldoriëntatie, natuur en techniek Doelgroep: vanaf 4 jaar Prijs: € 2,99 Systeemeisen: iPad, iPhone of Android Website: http://tinybop.com/
Besproken door Mandy de Bruijn, po-leerkracht en ict-juf
Het menselijk lichaam blijft fascinerend. Van het skelet tot
Huizen uitgebracht die op
de spijsvertering en de ademhaling. Over het lijf valt veel te
dezelfde manier werken.
vertellen. Kinderen maken op de basisschool via de huidige
16
methodes kennis met allerlei functies van het lichaam. Waaruit
HOE WERKT HET?
bestaat je lichaam? Hoe werkt je lichaam? Hoe groeit je
Voordat je de app gaat
lichaam? Daarnaast is het voor kinderen belangrijk te leren
spelen, moet je een account
waarom het goed is om veel te bewegen, verantwoord te eten
aanmaken. Het is mogelijk
en gezond te leven. Om meer inzicht te krijgen in de werking
om verschillende accounts
van het menselijk lichaam, zijn er naast het huidige lesmateri-
aan te maken bij het spel,
aal ook talrijke apps ontwikkeld die als ondersteuning of
dus er kunnen verschillende
verrijking kunnen dienen bij het lesaanbod en een prachtige
leerlingen spelen. Bij het openen van de app kom je terecht in
rondreis door het lichaam kunnen geven. ‘Het menselijk
een prachtige, originele omgeving en hoor je leuke geluiden.
lichaam van Tinybop’ is daar
Aan de linkerkant van het scherm vind
één van.
je knoppen waarmee je langs ieder
Tinybop Inc. is een studio van
deel van het menselijk lichaam kunt
ontwerpers, ontwikkelaars en
springen. Als speler krijg je de totale
kunstenaars die een geïnte-
vrijheid om het lichaam te gaan
greerd pakket van educatieve
verkennen. De app vertelt je niet wat
toepassingen maakt. Zij
je moet gaan doen, maar je wordt
streven ernaar om boeiend
gestimuleerd om zelf op ontdekkings-
digitaal speelgoed te maken
tocht te gaan en op van alles te
die de nieuwsgierigheid van
klikken en uit te proberen. Er zijn dus
kinderen prikkelt. Deze app is
ook geen niveaus aanwezig waarop
niet alleen een ‘rondleiding’
geklikt moet worden en ook geen
door het menselijk lichaam,
regels. Ga gewoon aan de gang en zie
maar door de verschillende
maar wat er allemaal te beleven valt!
lagen is het mogelijk om
Het skelet, spieren, zenuwstelsel, de
steeds meer te leren over het
bloedsomloop, ademhaling en spijs-
lichaam, omdat je steeds
vertering kunnen worden verkend. Van
dieper en gedetailleerder kunt
beenderen en hersenen, naar de
exploreren. Tinybop heeft
cellen en bloedvaten. Door overal op
tevens de apps Planten en
te klikken, ontdek je spelenderwijs
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
waar je als mens van gemaakt bent en hoe jouw lichaam werkt. Het spel is mooi grafisch en interactief vorm gegeven. Zo klopt het hart, borrelen de ingewanden, zetten de longen uit bij het inademen en zien de ogen. Ook kan de app gaan lachen als je te veel kietelt met een veertje en gaat ie huilen als je prikt met een speld.
ENKELE VOORBEELDEN VAN LEUKE OPTIES: • Bij het drukken op het skelet, vallen alle botten uit elkaar en moet het weer opnieuw in elkaar worden gezet. • Er kan een mug op het lichaam in de app geplaatst worden om te ontdekken wat er precies gebeurt als de mug steekt. • Er kunnen voorwerpen onder de neus worden gehouden om te ontdekken wat er in de hersenen gebeurt wanneer je iets
REACTIES KINDEREN:
ruikt.
‘Hahaha ik moet altijd lachen als ik met deze app mag op school’
• Het lichaam kan een ijsje eten en direct ervaren hoe dat in
‘Ik weet nu hoe poep gemaakt wordt. Leuk he?’
het lichaam wordt verwerkt en als
‘Toen ik het spelletje begon, snapte ik na
ontlasting het lichaam verlaat.
10 minuten nog niet wat ik ermee moest
• De benen kunnen worden bewo-
doen. Toen juf vertelde dat ik overal op
gen en daardoor kan ontdekt
mocht drukken, had ik het pas door en
worden hoe zenuwen en spieren
vond ik het heel erg leuk!’
werken.
‘Superleuk spel. Gaaf om te zien hoe het
• De verschillende onderdelen in de
er van binnen bij iedereen uitziet’.
hersenen kunnen worden aange-
‘Ik wist niet dat mijn buik zoveel dingen in
raakt om te zien welke processen
zich had.’
er zich in elk deel afspelen.
‘Overal waar je op drukt, gebeurt er iets en de iPad kan huilen en lachen!’
Dit zijn slechts een paar mogelijkheden. De keuze is reuze en het aantal leer-
CONCLUSIE
effecten is eindeloos. Daarnaast
Het Menselijk Lichaam van Tinybop is
wordt het spelen van de game extra
echt een mooie, educatieve app die een
aantrekkelijk gemaakt doordat er bij
ware aanvulling kan zijn voor het onder-
de ontdekkingstocht gebruik wordt
wijs. Let wel; leerlingen kunnen er
gemaakt van de camera van de iPad
zelfstandig mee spelen, maar doordat
of iPhone om bijvoorbeeld de werking
er geen tekstuele uitleg bij het spel zit,
van het oog te laten zien. De micro-
leert het kind niet helemaal zelfstandig
foon wordt gebruikt om de werking
hoe het menselijk lichaam in elkaar zit.
van de oren te illustreren. Ook moet
De app prikkelt de nieuwsgierigheid,
het device regelmatig worden gekan-
mede doordat het niet alleen maar
teld. Heel creatief bedacht. In de app
bestaat uit statische plaatjes, maar ook
zit een opnamefunctie. Wanneer de
op een interactieve en creatieve manier
speler een vraag heeft, kan hij deze
laat zien waar alle spieren en botten
opnemen zodat een leerkracht of
zitten, hoe het zenuwstelsel, de adem-
ouder op een later tijdstip, samen met het kind naar deze
haling en de bloedsomloop werken. Nog een pluspunt is dat
vraag kan luisteren en er antwoord op kan geven.
je verschillende accounts kunt aanmaken. Zo kunnen alle kinderen in de klas een eigen account krijgen, waardoor jij als leerkracht precies kunt zien welke onderdelen het kind al heeft gespeeld. De app is veilig en kindvriendelijk. Er komen geen reclames in beeld en er zijn geen in-app-aankopen. Een aanrader!
KIJK VOOR MEER NIEUWE EVALUATIES OP WWW.COS-ONLINE.NL
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
17
HackLab High School: hacken voor kinderen
‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’ We zijn op bezoek bij de HackLab High School van Deloitte, waar hackers scholieren tussen de 10 en 16 jaar alles leren over cyber security, ethisch hacken, privacy en opkomende technologieën. Tekst en foto’s Malini Witlox
Twee jonge meisjes zitten allebei achter hun laptop. Aarzelend
We zijn vandaag op het hoofdkantoor van Deloitte op de
bezoeken ze een website, sidn.nl, waar domeinnamen worden
Amsterdamse Zuidas, waar kinderen van personeel en van
geregistreerd en voeren ze de naam van de website van energie
klanten les krijgen. Doel van de dag is om de kinderen te laten
leverancier Cyberlektra.nl in. ‘Deze domeinnaam is actief’,
zien wat informatiebeveiliging is, wat er op dit vlak mogelijk is
geeft het scherm aan. De meisjes klikken verder en krijgen
en wat je kunt met een technische studie. De ‘hackles’ werd
meer informatie. Houder: Rob Muris, staat er. Op Wikipedia
eerder gegeven op het Zandvlietcollege in Den Haag.
zoekt Chloë de Koning (10) vervolgens op wat ‘houderschap’ is.
Carl Mattern, Consultant Cyber Security bij Deloitte Cyber Risk
Het blijkt om de eigenaar van het domein te gaan. Dan gaat ze
Services, loopt naar de meisjes toe en vraagt of hij ze kan
verder met de volgende vraag op de vragenlijst die voor haar
helpen. Zo simpel mogelijk legt hij uit wat een interface is. Hij
ligt. ‘Via welke interface kan de website worden aangepast?’
pakt er zijn telefoon bij en toont WhatsApp. ‘Hier zie je welke
Ze zucht diep en vraagt aan haar buurvrouw Fleur Zweipfenning
berichtjes er staan en waar ik nu iets typ, dat is de interface.
(11) of die weet wat een interface is? Die heeft ook geen idee
Met zo’n interface kun je de website aanpassen, bijvoorbeeld
en ook Google en Wikipedia geven geen uitsluitsel.
de tekst die er staat veranderen en de grootte van de letters aanpassen.’ Hij gaat nog een stapje verder met de privéles. Hij gaat naar de website van de energieleverancier Cyberlektra.nl en klikt op zijn rechtermuisknop om daarna naar paginabron te gaan. ‘Hiermee kun je de code van de hele website zien, het is het recept van de site. Hier in de code zie je bijvoorbeeld het woord duurzame energie. Waar zie je dat terug op de site?’ Chloë en Fleur wijzen meteen naar een kop op de website.
18
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
We zijn halverwege de dag. Om half tien ‘s ochtends hebben de scholieren al les gekregen over het verschil tussen ethisch hacken en kwaadwillend hacken en over het gevaar van persoonsgegevens, die overal ter wereld staan. Ook heeft een van de docenten laten zien hoe je een wifi-hotspot hackt. Hij maakt een access point onder naam van KPN en iedereen die regel matig gebruik maakt van een hotspot van deze telefoonprovider, logt er klakkeloos op in, waarna al het verkeer te volgen is. ‘Wat is de grens tussen wat wel en niet mag?’, vraagt een van de consultants. ‘Als er bij een huis een raam open staat, mag je dan naar binnen?’ Een paar leerlingen steekt hun hand op. ‘Wel om weer dicht te doen’, luidt het giechelende antwoord.
ETHISCH HACKEN De vijf consultants die rondlopen, hebben de handen vol aan
DRONES EN 3D PRINTERS
de klas met 26 jongens en vijf meisjes. Hoe zie je bijvoorbeeld
Het is tijd voor pauze, maar voor uitrusten is de dag veel te
wanneer iets een plaatje is in de code? ‘Het heeft meestal de
spannend. Een groepje scholieren staat naast consultant Joost
extensie .jpeg’, legt één van hen uit. Fleur en Chloë turen
Kremers, die hen uitleg geeft over de Google Glass. Hij geeft
ingespannen naar de code op hun scherm. Bijna tegelijkertijd
een aanwijzing aan scholier Tom. ‘Zeg nu eens: Ok Glass,
schreeuwen ze het uit: ‘Ja, ik heb hem!’ Na een half uurtje
record a video. En draai nu eens een rondje. Dan neemt ie
zoeken, gaan alle laptops dicht en worden klassikaal de
alles op wat je ziet.’ De volgende demonstratie gaat om twee
antwoorden doorgenomen. Niet iedereen blijkt alles goed te
drones die de docenten laten vliegen. Door een video aan de
hebben. Zo was Wordpress de interface en was het wacht-
drone vast te maken en deze door de lucht te laten vliegen,
woord om in te loggen op het medewerkerkersportal ‘admin’.
kunnen de leerlingen zien hoe dit werkt en hoe je zo video’s in
‘Dat is vaak een kwestie van proberen’, aldus één van de
de lucht kunt maken. Vervolgens buigen enkele leerlingen zich
docerende hackers. ‘Vaak worden er makkelijke wachtwoorden
over twee printers die in de hoek staan. Met gele ‘inkt’ worden
gebruikt, ‘admin’ is er daar één van.’
twee poppetjes gemaakt, waar wel engelengeduld voor nodig
>>
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
19
is. Bij de ene printer duurt het nog achttien minuten, bij de andere drie kwartier. ‘Als je een cadeautje nodig hebt, kun je het gewoon printen’, verzint al snel een van de scholieren een praktische toepassing.
DUIZENDEN GESPREKKEN TEGELIJKERTIJD Tijd voor het volgende onderdeel in het klaslokaal: de mix en match, waarbij de scholieren woorden moeten matchen die ze eerder op de dag hebben gehoord. Marcel van Kleef, consultant bij Deloitte Cyber Risk Services, neemt de leerlingen door de antwoorden heen. Dat ongewenste mail spam heet, wisten de meesten wel, maar van een floppydisk had nog niet iedereen gehoord. Van Kleef zet een film aan en onderbreekt die af en toe. ‘In films laten ze hackers vaak zien als nerds met een bril. Deze film is door hackers zelf gemaakt. Wat zijn de hackers aan het doen?’ De ene scholier denkt dat ze de hele stad willen platleggen, de ander denkt dat ze een bank willen beroven. Van Kleef legt uit wat een Ddos-aanval is, een
20
keystroke logger en social engineering. Dit laatste is een
Het is tijd voor pauze en als de scholieren de woorden cola en
techniek waarbij een hacker een aanval op computersystemen
snoep horen, stromen ze het lokaal uit. Cyber Security is wel
tracht te ondernemen door zich bijvoorbeeld voor te doen als
belangrijk, maar er zijn belangrijkere dingen in de wereld. Bert
helpdeskmedewerker. Hij geeft nog wat theorieles. ‘Ik kan
Tilmans legt intussen uit dat het de zesde keer dit jaar is dat
maar twee gesprekken tegelijkertijd aan. Jullie computers
Deloitte de HackLab High School organiseert, er is ook steeds
kunnen duizenden gesprekken tegelijkertijd verwerken. Dat
meer belangstelling van middelbare scholen. ‘We willen de
doet die computer door informatie te verdelen over kamers,
scholieren in aanraking brengen met techniek, met innovaties
de ene site krijgt een veilig poortje. Dat is 443, de andere
en gadgets, maar ook wijzen op de impact die dit kan hebben
site krijgt een onveilig poortje, dat is poort 80.’
op de privacy.’
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
VOORZICHTIG OP HET WEB
PRAKTIJKOEFENING
Sommige leerlingen zijn al aardig op de hoogte van de impact
Het is inmiddels half drie geweest en tijd voor weer eerst wat
die Bert bedoelt. De ene deelnemer heeft duidelijk meer
theorie, gevolgd door een praktijkoefening. Eerst krijgen de
computerervaring dan de andere. Zo steekt de tweeling Jurre
leerlingen wat uitleg over honey pots, security internet res-
en Jelle Groenendijk (12 jaar) continu hun hand op als er
pons en enkele bekende hackvoorbeelden, bijvoorbeeld bij
antwoorden gegeven moeten worden. Ze zijn de rest van de
Just Eat. Dan moeten de scholieren allemaal aan het werk
klas ver vooruit. Jelle: ‘Ik heb zelf ervaring met hacken. Maar
met het programma Zenmap, een poortscanner waarmee
ik heb vandaag wel wat dingen geleerd, bijvoorbeeld hoe alles
computers en netwerken in kaart kunnen worden gebracht en
naar jou toe kan leiden. Camerabeelden, IP-adressen, kente-
gecontroleerd op bijvoorbeeld openstaande poorten. Max en
kens enzo.’ Jurre wil later ‘iets’ met ict gaat doen, zijn broer
Cato Mennsen (ook tweeling, beiden 10) vullen het IP-adres in
weet het nog niet. Beiden zijn voorzichtig op het web. Jelle
en zoeken naar de openstaande poorten. Joost Kremers komt
gebruikt zelfs geen social media omdat hij weet hoe simpel
ze helpen. ‘Je kunt het vergelijken met een deurbel, waarmee
het te hacken is. Jurre heeft wel Facebook en Instagram. ‘Ik
je aanbelt om te zien welke poorten openstaan. De scan
heb niets te verbergen.’ Een drone hadden beiden al wel eerder
duurt even en dan zie je de poortnummers.’ Vervolgens
gezien, de Google Glass niet. Jelle: ‘Ik vind die stemherkenning
moeten de leerlingen naar de geavanceerde vragen. Max grijpt
niet optimaal werken, dan ben je met iemand in gesprek en
met zijn handen naar zijn hoofd. ‘Ik ben vanochtend om half
gaat Google Glass opeens een foto nemen.’ Jurre: ‘Je kan
acht thuis uit Den Bosch weggegaan om hier om 9.00 uur
hem uitzetten, dan doet ie dat niet.’
te zijn. En ik ben helemaal niet gevorderd.’ Hij besluit te Googelen om uit te zoeken wat de term ‘ftp’ betekent. Lastige materie, maar Bert Tilmans schiet de vermoeide leerlingen te hulp als de domeinregistratiesite van SIDN geen hits oplevert als daar ftp wordt ingetikt. ‘Kijk in Zenmap welke bestanden je allemaal hebt gedeeld met de computer. Je ziet hier dat die op de C-schijf staan. Daar kun je inkijken. Je bent op zoek naar de webserver. Ik zou in program files kijken. Weet je zeker dat het antwoord daar niet tussen staat?’ Uiteindelijk ziet Max het woord Filezilla staan, in dit geval het juiste antwoord. Het was een lange dag. Cyber Security is boeiend maar voor tienjarigen is op een dag maar zoveel nieuwe informatie te verwerken. Gelukkig is het weer tijd voor cola en chips! <<
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
21
In de rubriek ‘How To’ leer je stap voor stap werken met een praktische toepassing die geschikt is voor het onderwijs. Suggesties of verzoekjes
HOW TO
voor deze rubriek? Stuur een mail naar redactie@cos.nl.
Werken met YouTube Video Editor Iedereen kent en gebruikt YouTube, maar lang niet iedereen is op de hoogte van het bestaan van de YouTube Video Editor waarmee je een nieuwe video kunt maken van meerdere video’s en afbeeldingen. Deze nieuwe video kun je bijsnijden tot de gewenste lengte en voorzien van muziek en speciale effecten. Een handige optie om filmpjes en foto’s van bijvoorbeeld een excursie op een overzichtelijke en aansprekende manier vast te leggen. Door Henk Botter
HET BEGIN
Geavanceerde instellingen. Je kunt ervoor kiezen om Reacties
We gaan naar www.youtube.com/editor en loggen in met ons
en Beoordelingen toe te staan. Daarnaast kun je een categorie
Google- of Gmail-account. We zorgen ervoor dat we dan in de
toewijzen, de Videolocatie aangeven en de Distributie-opties
Creator Studio komen en klikken daar op Dashboard. We zien
instellen. Na enkele minuten is de video geüpload en zien we er
daar onze video’s die we op YouTube hebben geplaatst en de
een miniatuur van met een titel en een hyperlink. Met de knop
statistieken daarvan. Onder het kopje Kanaal vinden we Status
Publiceren ronden we de upload af. Zo plaatsen we nog een
en functies. Afhankelijk van het aantal geüploade video’s en de
andere Rome-video op YouTube, zodat we er minimaal twee hebben
beoordeling ervan zijn een aantal functies beschikbaar. Voor deze
om te kunnen bewerken.
How to is het belangrijk dat er een groen bolletje staat achter Videobewerkingsprogramma. In het menu links in ons scherm
VERDER IN DE EDITOR
klikken we op Maken. Daaronder staan twee menuopties:
Nadat dit proces is voltooid, klikken we op de knop Videobeheer.
Audiobibliotheek en Videobewerkingsprogramma. In de Audio
Onze twee Rome-video’s staan bovenaan in de lijst en via de knop
bibliotheek vinden we drie lijsten: gratis muziek, muziek met
Maken gaan we naar het Videobewerkingsprogramma. We slepen
advertenties en geluidseffecten.
het filmpje van elf seconden van onze fietstocht op de Via Appia naar de blauwe tijdlijn. Het filmpje start nu ook in het zwarte vlak
22
In het videobewerkingsprogramma zien we onze eigen filmpjes,
en we klikken op de pauzeknop om de instellingen te kunnen
een zwart rechthoekig blok met daaronder een blauwe tijdlijn met
bekijken en eventueel te gebruiken. Er zijn vier tabbladen: Snelle
‘Sleep video’s hier naartoe’ en ‘Sleep audio hier naartoe’. Boven
oplossingen voor o.a. helderheid en contrast, slow motion en video
onze eigen filmpjes staan zes menuknoppen: Mijn video’s, Video’s
stabiliseren; Filters voor diverse achtergrondkleuren; Tekst om
met Creative Commons-licenties, Foto’s, Audio, Overgangen en
lettertypes en de weergave ervan in te stellen en ten slotte Audio
Tekst. We willen een video maken en bewerken over ons bezoek
waar je volume, bas en hoge tonen kunt aanpassen. We zetten
aan Rome. Daarvoor gaan we eerst enkele filmpjes uploaden en
hier het volume op nul, want in het filmpje is vooral rijwind te
klikken op de knop Uploaden rechtsbovenin ons scherm. We
horen. Door een vinkje te plaatsen in het vakje voor ‘Een voor-
kiezen via de Verkenner een filmpje van onze fietstocht op de Via
beeld van effecten naast de originele video weergeven’ worden er
Appia, vullen de beschrijving en de tags in en wachten op het
twee identieke filmpjes gelijktijdig getoond met rechts het filmpje
voltooien van de upload. Ondertussen kijken we even bij de
in de weergave van de gekozen instellingen. Het Video stabiliseren
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
zetten we niet aan om goed te laten zien hoe de kwaliteit van deze
lang de betreffende foto getoond gaat worden. Bij elke foto zijn er
oude Romeinse weg is. Wanneer het filmpje is afgespeeld en we
drie opties beschikbaar: Snelle oplossingen, Filters en Tekst. Bij
eronder klikken, keren we terug in de bewerkingsomgeving. We
Snelle oplossingen kun je Schuiven en zoomen aanklikken waar-
slepen het filmpje van de straatartiesten naast die van de Via
door er tijdens het vertonen van het filmpje wordt ingezoomd op de
Appia. Hier passen we helderheid en contrast wel aan. Onze twee
foto. Ook kun je hier nog de foto roteren en helderheid en contrast
filmpjes zijn samen nu 35 seconden lang. We gaan nu eerst
aanpassen. Verder zijn dezelfde filters beschikbaar als bij de
muziek toevoegen en klikken daarvoor op het tabblad met de
filmpjes en kun je ook tekst toevoegen.
muzieknoot. Door als zoekterm Rome in te vullen, vinden we tientallen nummers. Door op de playknop voor het nummer te
AFRONDING
klikken, zijn ze ook te beluisteren. Het nummer ‘Roads to Rome’
Door het toevoegen van enkele foto’s bestaat het geheel nu al uit
is vooral om de titel heel toepasselijk. We slepen die naar de
ruim één minuut. We kunnen het finetunen door de teksten op
blauwe tijdlijn. Ons project bestaat nu uit twee filmpjes en een
elkaar af te stemmen. We kiezen voor een grijze bannerkleur en
audiobestand. We geven het project de naam ‘Rome 2014’ en
een bannerhoogte van 15 procent. Ook het lettertype en de
gaan er foto’s aan toevoegen.
letterkleur kunnen we nog verder aanpassen door op een foto of een filmpje te klikken. Na het toevoegen van een openingsfoto met
FOTOALBUM
een grote tekst en banner zijn we tevreden over het resultaat. We
We klikken daarvoor op het tabje met de fotocamera en klikken op
klikken op de blauwe knop Video maken. Na enkele minuten is de
Foto’s toevoegen. Er opent zich een nieuw scherm Foto’s selec
video verwerkt en kan deze in YouTube worden bekeken:
teren om te importeren. We zien een overzicht van onze foto’s die
http://youtu.be/O5dZ54kRCN0. We zien dan helaas wel meteen
we in het verleden online hebben bewaard. Er zijn namelijk drie
een reclamebanner verschijnen over het onderste deel van de
kopjes: Uw foto’s, Fotoalbums en Foto’s uploaden. Omdat onze
video. Dat stond ook al aangegeven in de Editor: ‘Advertenties
Rome-foto’s nog niet online beschikbaar zijn, kiezen we de optie
kunnen worden weergegeven in video’s waarin inhoud wordt
Foto’s uploaden. We maken een fotoalbum aan (Rome 2014) en
gebruikt die beschikbaar is via het videobewerkingsprogramma
selecteren foto’s vanaf onze computer om ze toe te voegen. De
van YouTube.’ <<
Verkenner opent zich, we selecteren een foto, deze wordt geüpload en is vervolgens beschikbaar in de Editor-omgeving van YouTube. We klikken daar op Meer foto’s toevoegen. We kunnen zo stuk voor stuk de foto’s toevoegen, maar we kunnen er ook voor kiezen
TIPS
om via Google Foto’s de geselecteerde foto’s in één keer online te
• Een Google- of Gmail-account is nodig om met de Editor van YouTube te
plaatsen. In de YouTube Editor kunnen we nu de foto’s slepen naar de blauwe tijdlijn. Een foto wordt standaard vijf seconden getoond, maar door op de blauwe balkjes te klikken die zich links en rechts van de foto bevinden, kun je de tijd aanpassen. Door op het witte pijltje naar binnen te klikken, wordt de tijd een seconde korter. Het
kunnen werken. • Het is handig om van tevoren al foto’s via Google Foto’s in een apart album klaar te zetten. Op deze manier kun je meerdere foto’s in één keer toevoegen. Via de Editor van YouTube kan dit alleen stuk voor stuk. • In de Creator Studio kun je onder de menuoptie Videobeheer diverse instellingen van de geüploade video’s aanpassen.
witte pijltje naar buiten zorgt ervoor dat de lengte met een seconde wordt verruimd. Door met je muis op de drie witte streep-
ALTERNATIEVEN
jes te klikken, kun je de blauwe balk verslepen en zelf bepalen hoe
Onder Windows is Movie Maker van Microsoft ook zeer geschikt om filmpjes en foto’s te combineren: http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows7/ products/features/movie-maker. Daarnaast zijn er diverse gratis en betaalde
23
versies beschikbaar om zelf video’s enJAARGANG foto’s te32monteren te combineren. COS NUMMER 6 –en 2015
Meer ouderbetrokkenheid door online platform Communicatie tussen school en ouders is met alle smartphones en tablets een stuk eenvoudiger geworden. Door ouderplatforms komt informatie ook werkelijk bij de ouders terecht en gaat niets meer ‘verloren’ in de tas van het kind. Ouders zijn op de hoogte als er een lesuur uitvalt, ze kunnen de cijfers bijhouden en films en foto’s van hun kind in de klas of tijdens het klassenuitje bekijken. Maar hoe werkt zo’n platform nou eigenlijk en welke zijn er allemaal? Door Mandy de Bruijn Op basisschool De Spindel maken ze al geruime tijd gebruik
MET ÉÉN DRUK…
van het digitaal platform Safeschool. Volgens Paul Maas, ict-
De twaalf meest populaire en gebruikte platformen (Mijn
coördinator van De Spindel, zijn ouders werkelijk meer betrokken
schoolinfo, De interactieve school, Schoudercom, Digiduif,
bij de school: ‘We horen eigenlijk nooit dat een ouder ergens niet
K.I.D.S, Safeschool, Parnassys ouderportaal, Basisonline
van wist. Zowel op klassenniveau als op schoolniveau.’ Maar Paul
ouderportaal, Basisschoolnet, Maxclass, Quebble en
Maas ziet meer voordelen. ‘We zijn af van alle papieren berichten
Klasbord) bieden de scholen verschillende mogelijkheden.
en mededelingen die met de kinderen meegegeven werden. Dit
Op ieder platform moet worden ingelogd met de aan de
gaf geen enkele controle of de berichten ook werkelijk bij de
school en ouder toegekende inlogcodes. Op deze manier kun
ouders aankwamen. Er bleef nog wel eens wat in een gymtas
je er zeker van zijn dat alleen de betreffende ouder en/of
zitten. Nu weten we zeker dat alle ouders de informatie hebben
docent bij de persoonlijke gegevens kan. De docent kan zelf
gehad. Ouders bepalen ook zelf welke informatie ze in Safeschool
instellen welke gegevens voor welke persoon beschikbaar
voor de ouders van klasgenoten beschikbaar stellen. Standaard
zijn. Je moet hierbij denken aan het digitaal versturen van
staat bij elk kind alleen de naam. Maar indien gewenst kan er
informatiebrieven, het inplannen van oudergesprekken, laten
meer zichtbaar worden gemaakt (adres, telefoonnummer, nood-
weten dat een leerling niet aanwezig is, persoonlijke berich-
nummers, emailadres). Gescheiden ouders kunnen beiden alle
ten of gerichte mailings en noem zo maar op. Het maakt afspraken plannen of even iets checken snel en gemakkelijk.
‘Het is wetenschappelijk bewezen dat het betrekken van ouders een positieve invloed heeft op de leerresultaten’
De ouder kan even een adres opzoeken van een klasgenootje uit de groep van zijn of haar kind, kijken hoe laat de ouderavond ook alweer begint of even laten weten dat er binnenkort een tandartsbezoekje aankomt. Met één druk op de knop zijn beide partijen op de
informatie krijgen door het aanmaken van subverzorgers. Ouders
hoogte.
kunnen anderen toegang verlenen, bijvoorbeeld opa’s en oma’s,
24
zodat zij bijvoorbeeld ook een fotoalbum kunnen bekijken. Alle
OVERLOAD AAN INFORMATIE
ouders zijn in principe 24 uur per dag te benaderen. Heel erg
Verschillende platformen bieden een afge-
prettig als er bijvoorbeeld buiten schooltijd (of in het weekend)
schermde ruimte waar de leraar voor zijn
zaken zijn die direct gecommuniceerd moeten worden (denk aan
groep allerlei belangrijke en minder belang-
calamiteiten). Ouders kunnen zelf bepalen op welk tijdstip ze de
rijke items kan posten zoals foto’s, video’s,
berichten van school kunnen en willen lezen.’ Dat gemak zorgt
een leuke poll of oproep. Andere platformen
voor een grotere ouderbetrokkenheid. Dat beaamt ook Jeroen
zijn extra interactief door ouders ook de
Harinck, algemeen directeur van digitaal communicatieplatform
mogelijkheid te bieden om bijvoorbeeld
Mijnschoolinfo. ‘De hele maatschappij digitaliseert dus het
foto’s van een recent schoolreisje te plaat-
onderwijs mag niet achterblijven. Informatie is constant beschik-
sen. Het is niet de bedoeling dat het
baar en daarmee heel direct. Mijnschoolinfo is ontstaan met de
platform een plek wordt waar een overload
gedachte dat de communicatie tussen school en ouders en/of
aan informatie op wordt gezet. De docent
verzorgers met de inzet van ict efficiënter en beter kan.’
heeft uiteindelijk de zeggenschap. Zo
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
samengevat is alle informatie op één platform beschikbaar en
niet uit het oog te verliezen. Martijn van Dijk van De Omnibus
dat maakt het heel makkelijk en overzichtelijk voor zowel de
vult bevestigend aan: ‘Bij niet face-to-face communicatie is de
docent als ouder. ‘Het is wetenschappelijk bewezen dat het
kans aanwezig dat de boodschap niet helemaal overkomt. In
betrekken van ouders in het leerproces een positieve invloed
dat geval gaan we verder in een persoonlijk gesprek.’
heeft op de leerresultaten van de leerling’, benadrukt Sandra Cortenbach, directeur van oudercommunicatieplatform Basis
TIPS
schoolnet, het belang ervan. Martijn van Dijk, ict-coördinator
Goede communicatie
http://mijnschoolinfo.nl/
Bassischool De Omnibus is al drie jaar enthousiast gebruiker
tussen ouders en school
www.deinteractieveschool.nl
van Bassischoolnet. ‘Voorheen hadden we een maillijst (ruim
is cruciaal en wordt door
www.Schoudercom.nl
600 mailadressen) voor de nieuwsbrief en sommige leerkrach-
scholen steeds belangrijker
www.DigiDuif.nl
ten werkten vanuit Outlook, ieder op z’n eigen manier. Via het
gevonden. Verschillende
www.involutions.nl
platform kun je makkelijk selecteren met wie je communiceert.
zaken spelen echter een
http://kiesvoorsafeschool.nl/
Ouder(s), klassenouder(s), groepen of iedereen. We plannen de
belangrijke rol bij het
https://ouders.parnassys.net/ouderportaal
10 minuten-gesprekken via het systeem en benaderen ouders
kiezen van een geschikt
http://ouderportaal.basisonline.nl/
voor assistentie bij activiteiten. Via berichten en foto’s op de
communicatieplatform dat
www.Basisschoolnet.nl
groepspagina breng je ouders dichterbij. Ook de ouders die
bij de behoefte en wensen
www.MaxClass.nl
vanwege werktijden niet veel op school kunnen komen, zien zo
van de school past. In de
www.quebble.com/
toch wat er zoal wordt gedaan. De foto’s van kinderen zitten
overvloed aan platformen
http://klasbord.nl
overigens wel allemaal achter een login. Wat ook vermeldens-
voor digitale oudercom-
waardig is, is dat er een initiatief van de verkeersouders voor
municatie is het moeilijk om
een eigen pagina is gecreëerd met Basisschoolnet. Dit leverde
advies te geven over welk platform het beste is voor uw school.
honderden aangesloten ouders die daarmee rechtstreeks
Voor elke school geldt een ander beleid, een andere manier
geïnformeerd worden.’
van communiceren. Daarnaast is de ene groep ouders de andere niet. Een aantal tips die kunnen helpen bij de aanschaf
PERSOONLIJK CONTACT
van een geschikt communicatieplatform:
Dat het digitale platform werkt, is zeker. Zitten er ook nadelen
1 De prijzen van de plaformen verschillen sterk. Wanneer je
aan het digitaal communiceren? Wordt het contact op deze
een bepaald bedrag voor ogen hebt, is het gemakkelijker om
manier niet onpersoonlijker? ‘Ouders denken soms dat de
binnen deze prijscategorie te gaan zoeken naar een geschikt
gesprekken op school vervangen gaan worden door digitale communicatie, bijvoorbeeld de ouderavond, waardoor de
platform. Er zijn zelfs gratis platformen. 2 Vraag je af voor welk probleem van oudercommunicatie een
afstand tussen school en ouder wordt vergroot’, zegt Reijer van
oplossing moet komen. Vervolgens kun je de verschillende
Baar van onderwijsplatform DigiDUIF. ‘Duidelijk moet zijn dat
tools tegen elkaar afzetten om te kijken of een tool het
digitale communicatie niet geschikt is om alle soorten communicatie te vervangen en zeker niet de persoonlijke ‘face to
betreffende probleem wel kan oplossen. 3 Welke eisen stelt jouw school aan veiligheid? Hoe is het
face’ communicatie’. Hij benoemt ook dat het belangrijk is om
platform afgeschermd en wat vraagt dat van het systeem
de leerkrachten en ouders die niet genoeg ‘digivaardig’ zijn,
op school? 4 H oe zit het met de ‘privacy’? In hoeverre kan het platform de privacy van alle gebruikers waar borgen? 5 S ommige platformen hebben heel veel functies en dit bepaalt mede de prijs. Overweeg eerst welke onderdelen jouw school echt nodig heeft en screen de platforms hierop. 6 Hoe gemakkelijk is het platform te gebruiken voor ouders en team leden? <<
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
25
Altijd op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen? Neem een abonnement op COS. ThiemeMeulenhoff: ‘Uitgevers zijn een onmisbare schakel tussen technologie en leerprocessen’
Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict
voor eigentijds onderwijs Onafhankelijk vaktijdschrift
en ict
Ontdekmedia.nl Mediatools op een presenteerblaadje
Reisgids Digitaal Leermateriaal Praktische wegwijzer
Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds
Experts voorspellen
HET ONDERWIJS ! VAN DE TOEKOMST
EVALUATIE
ter Starten met de compu Microsoft Op ict-stoomcursus bij
INTERVIEW
SURFnet’s Erik Huizer: ‘Ik ben nog nooit een docent tegengekomen die niet met ict aan de slag wil’
onderwijs en ict
Deel inspirerende lesse n met TED-Ed
Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict
Gamen in de (plus)klas!
EEN ROBOT IN DE KLAS
SAMSUNG’S SMART EDUCATION HUB
‘NAO is een geweldig hulpmiddel in het onderwijs’
moet digitale kloof tussen leerling en leraar overbruggen
Uitgever Noordhoff:
‘CRUCIAAL IS DAT DO CENTEN DE REGIE HOUDEN’
Jaargang 32 | Nummer 4 | December 2014
de klas Digital Storytelling in
Doorbraa kp Onderwijs roject & ICT helpt sc holen de drem over pel
2 | Oktober 2014 Jaargang 32 | Nummer
KIJKJE BIJ
Agora, een nieuw onderwijsconcept
Maurice de Hond: ‘Ict helpt om het maximale uit het kind te halen. Niet meer, niet minder’
Malmberg rolt nieuwe digitale leeromgevingen uit
Jaargang 32 | Nummer 5 | Januari 2015
Jaargang 32 | Nummer 3 | November 2014
Je ontvangt dan 10 x per jaar het magazine plus toegang tot inspirende lesideeën, handige how to-artikelen, evaluaties van de nieuwste digitale lesmethodes, tips, apps en meer. Alleen voor abonnees op www.cos-online. Volg het laatste nieuws rondom ict
Eerst ontdekken?
en onderwijs ook via Twitter op
Vraag dan een proefabonnement via
#cosonline
www.cos-online.nl
26
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
LESIDEE PO
Dit lesidee kun je ook downloaden op www.cos-online.nl. Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.
Pas op, lawinegevaar! Wie wil genieten van de sneeuw moet op reis. In wintersportgebieden is er genoeg te vinden. En dat zorgt voor een hoop plezier. Maar je moet ook op je hoede zijn. Lawines zorgen voor gevaarlijke situaties en daarover gaat dit lesidee voor het primair onderwijs. Door Helmar Rouwenhorst | h.rouwenhorst@klassewijzer.nl
SNEEUW
de lawines te laten zien. Denk goed na over de zoektermen die
In de wintersportgebieden ligt vaak voldoende sneeuw om te
je invoert. Verwerk wat je gevonden hebt in een presentatie.
skiën of te snowboarden. In de hooggelegen gebieden zeker.
Dat kan in een PowerPoint of in een digitale poster met de
Voor lager gelegen gebieden is het soms spannend. Bekijk
(iPad) app Glogster.
hier hoe het er nu voor staat met de sneeuwhoogtes: http://bit.ly/1xVTVbG
LESIDEE 3: MAAK JE EIGEN LAWINE Lawines komen niet in Nederland voor. Daar is ons land te
LESIDEE 1: ZOEK!
vlak voor. Toch kun je een lawine namaken. Maak eerst een
Download via http://bit.ly/1FuZAJd de kaart en zoek zeven
berghelling. Daar heb je voor nodig een stuk piepschuim of
landen op waar je kunt wintersporten. Maak een print van
een houten plaat van 80 bij 30 cm. Verdeel het oppervlak in
de kaart en kleur de landen in. Zet in ieder gekleurd land de
vier gelijke vlakken en beplak ze zoals op deze afbeelding:
hoogste en de laagste sneeuwhoogte. In welke landen ligt er
http://to.pbs.org/1xJJwOc
heel veel sneeuw? Waar minder? Kun je de verschillen tussen de gebieden verklaren?
Vak 1 is beplakt met aluminiumfolie en vak 3 met jute. Op de andere twee vakken is goed te zien hoe de stenen vastgelijmd
LAWINES
moeten worden.
Van ver af ziet een lawine er spectaculair uit. Maak je dit het van dichtbij mee, dan is het doodeng. De sneeuw komt met
Als de berghelling klaar is, moet er sneeuw komen. Hier heb
een enorme snelheid naar beneden. Bekijk dit filmpje:
je kristalsuiker, bloem en aardappelvlokken (of cornflakes)
http://bit.ly/1zXgpEk
nodig. Leg een krant uit om de sneeuw op te vangen. Leg hier de helling plat op. Begin bij vak 1. Bestrooi de boven-
De lagen sneeuw liggen heel los. Bij een kleine trilling begint
kant eerst met een laag kristalsuiker, dan met bloem,
alles te schuiven. Dat kan door de natuur komen. Vaak zijn
daarna met de aardappelvlokken en eindig met een nog
mensen zelf de oorzaak. Skiën en snowboarden mag op de
een laag bloem.
piste. Daar is het vaak druk. Buiten de piste is de sneeuw mooi en is het rustig. Maar kan het levensgevaarlijk zijn.
Voorspel wat er gebeurt als je de berghelling stukje voor stukje omhoog tilt. Zal de sneeuw snel of langzaam naar beneden
Dolores ging voor ‘Het Klokhuis’ op onderzoek uit naar de
komen? Kijk goed of er gebeurt wat je voorspelde.
oorzaak en het gevaar van lawines. Bekijk de aflevering op: http://bit.ly/1zXgpEk
Doe hetzelfde met de andere vakken. Wat valt op bij de nagemaakte lawines? Welk effect hebben de stenen op de lawine?
LESIDEE 2: MAAK EEN PRESENTATIE Zoek uit welke soorten lawines voorkomen. Geef een korte
Met een tablet of je telefoon kun je een opstelling maken om
uitleg over de lawine. Gebruik afbeeldingen en/of filmpjes om
de lawines te filmen. Je kunt zo terug kijken wat er gebeurde. <<
COS JAARGANG 32 NUMMER 6 – 2015
27
www.schoolsupport.nl
SCHOOLSUPPORT SCHOOLSUPPORT APPSNACKS! APPSNACKS! ALLES-IN-1 VOOR DIGIBORD, TABLET EN PC www.schoolsupport.nl
D
D
P O’S O 15 M E OT20 N DE O’S OP EM OT2015 N DE
ALLES-IN-1 VOOR DIGIBORD, TABLET EN PC TAFELTRAINING MET TOVERSTAPELS TAFELTRAINING MET TOVERSTAPELS
WOORDENSCHAT MET DRAAITAAL WOORDENSCHAT MET DRAAITAAL
Gebaseerd op het succesvolle woordenschatspel Cito woordenschat oefenen op 8 niveaus Bevat extra minigames Individueel, samen of met de klas Gebaseerd op het succesvolle woordenschatspel Goed te combineren met de kaartenvariant Cito woordenschat oefenen op 8 niveaus Bevat extra minigames Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant
Gebaseerd op het succesvolle kaartspel Train de tafels op verschillende manieren Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant Gebaseerd op het succesvolle kaartspel Bevat extra minigames Train de tafels op verschillende manieren Individueel, samen of met de klas Goed te combineren met de kaartenvariant Bevat extra minigames
DIGITALE QUIZTUSSENDOORTJES
>
ALLEEN, SAMEN OF MET DE KLAS!
DIGITALE QUIZTUSSENDOORTJES
>
ALLEEN, SAMEN OF MET DE KLAS!
Gebaseerd op het succesvolle QUIZ IT! De klas quizt zich wijzer! Welke leerling is het snelste? Laat leerlingen elkaar uitdagen op thema’s Gebaseerd op het succesvolle QUIZ IT! naar keuze! De klas quizt zich wijzer! Welke leerling is het snelste? Laat leerlingen elkaar uitdagen op thema’s naar keuze!
+
+
+
+
Eén licentie en uw school heeft toegang tot alle Schoolsupport Appsnacks voor digibord, pc én tablet. Altijd de laatste updates en de nieuwste uitbreidingen, waaronder medailles voor de Eén licentie en uw school heeft toegang tot alle leerlingen en beheer voor de begeleiders. Schoolsupport Appsnacks voor digibord, pc én Stap ook in voor € 24,50updates en groeienmee! tablet. Altijd de laatste de nieuwste uitbreidingen, waaronder medailles voor de leerlingen en beheer voor de begeleiders. > www.schoolsupport.nl/appsnacks Stap ook in voor € 24,50 en groei mee!
> www.schoolsupport.nl/appsnacks
TAFELS, WOORDENSCHAT, SPREEKWOORDEN, SPELLING, TECHNIEK, TOPO? ALLES IN ÉÉN LICENTIE: GROEI MEE! TAFELS, WOORDENSCHAT, SPREEKWOORDEN, SPELLING, TECHNIEK, TOPO? ALLES IN ÉÉN LICENTIE: GROEI MEE!
appsnacks_COS_jan2.indd 1
16-12-2014 15:38:54