COS september 2015

Stap voor stap leren werken met Quizizz w w w . c o m p u t e r s o p s c h o o l . n l

Ontwerp je eigen obstacle run

Big Brother-software doet intrede op scholen

Interview:

DE ONDERWIJSAMBITIES VAN SAMSUNG Jaargang 33 | Nummer 1 | September 2015

7

Interessante twitterberichten geselecteerd

tweetscoop André Slegers & Michelle Clement | KEii info@keii.nl | @keiionder wijs

5

Frans Droog (@FransDroog) 15-07-15 13:44 9 manieren om te checken of je slim lesgeeft fdroog.wordpress. com/2015/07/15/9-m…

8

Mediawijzer.net (@Mediawijzer) 16-07-15 09:10 Leesvoer voor tijdens de vakantie: 7 wetenschappelijke antwoorden op veelgestelde vragen over #mediaopvoeding mediawijzer.net/ 7-wetenschappe…

Ine van Vuuren (@ivvuuren) 30-06-15 04:31 #Mindset van de #leerkracht, moois uit: onderwijstijdverlenging.nl/media/ Smakelij… pic.twitter.com/iDoeGzv1Jl

Leraren met Lef (@LerarenMetLef) 06-07-15 12:22 RT @TechniekTalent: Samenwerking bedrijf en school? Hoe pak je dat aan?

Lees en bestel gratis ow.ly/P2qQh pic. twitter.com/DZeS7b0Fon

10

Digital Agenda (@DigitalAgendaEU) 16-07-15 09:22 Imagine a display that changes its shape when you touch it. Learn more about @ ghostfet ec.europa.eu/digital-agenda… #H2020 pic.twitter.com/XJPfK3RZbW

Marcel Schmeier (@Onderwijsgek) 06-07-15 12:32 Zorg dat àlle leerlingen kunnen nadenken tijdens het activeren van voorkennis: directeinstructie.nl/ activeren%20va… #EDINL

Herman van Schie (@HvanSchie) 30-06-15 12:01 SeeSaw - Ontwerp portfolio’s op iPad, Chromebook, Android Tablet en pc freetech4teachers.com/2015/06/ seesaw…

Volg ook @ Cosonline op t wit ter

2

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

14 18

Inhoud 5 Bits & Bites

Grappige, nuttige of slimme snufjes

20

7 Sn@ppen!

Handige, educatieve apps gespot

22

8 Big Brother-software Doet intrede op scholen

10 Ontwerp je eigen obstacle run!

Met Google, PowerPoint en Prezi bijvoorbeeld

14 Samsung’s onderwijsambities

‘We zoeken proactief de relatie op met partijen om het onderwijs op een slimme manier te vernieuwen’

18 How to... Quizizz

24

Maak je eigen klassenquiz

20 Estland voorloper op ict

Dankzij het onderwijs

22 Q&A Menno Deen:

‘Autonome games motiveren om te leren’

24 Holmwood’s

English Premium Breakthrough

Engels leren op de basisschool

26 De weg kennen in het verkeer

26

Hoe laveert jouw klas door het drukke verkeer?

Colofon COS is een onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict.

Het is een uitgave van EDG Media en verschijnt 10x per jaar.

COS twittert @cosonline

Uitgever: Erik Trimp Assistent-uitgever/coördinator Vanessa Pelle, vpelle@edg.nl Medewerkers Suzanne de Boer, Brigitte Bloem, Mariska Bloemberg, Henk Botter, Mandy de Bruijn, Harry Dubois, Gerard Koster, Erik Ouwerkerk, André Slegers, Malini Witlox Evaluatiecoördinatie Hans Moot (hans.moot@edg.nl) Contact redactie cos@edg.nl

Redactiesecretariaat EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht www.computersopschool.nl Vormgeving Tom Venema Eindcorrectie Jannie Kroes Druk PreVision, Eindhoven Abonnementenadministratie EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht telefoon: (030) 241 70 20 fax: (030) 241 06 71 e-mail: cos@edg.nl

Advertentieverkoop Mark Hutzezon Telefoon: (030) 241 70 25 E-mail: mhutzezon@edg.nl Abonnementsprijs 2015 Nederland: € 46,50; België en Luxemburg: € 51,50; overig: € 80.

Een abonnement kan elke maand ingaan en heeft de duur van ­minimaal een jaar. Opzeggen kan per e-mail of per brief tot uiterlijk een maand voor het einde van de ­abonnementsperiode. Een proefof verzamelabonnement bestellen?

Bel (030) 241 70 20 of kijk op www.computersopschool.nl

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Alle webadressen in dit nummer vindt u ook op: www.computersopschool.nl

Aspire R 11 De Aspire R11 is een compacte convertible notebook die perfect past bij een onderwijsomgeving. Of je nu thuis je huiswerk maakt of in de klas zit, de Aspire R11 geeft je keuze uit vier verschillende posities - notebook, display, tent of pad zodat leerlingen de flexibiliteit hebben om de notebook waar dan ook comfortabel te gebruiken.

Koop nu. Krijg Windows 10 gratis.* Motiveer en inspireer leerlingen en leraren met het nieuwe Windows!

* Pre-release-versie weergegeven. Deze versie kan nog worden gewijzigd. Apps afzonderlijk verkrijgbaar. De aanbieding voor Windows 10-upgrades is geldig voor in aanmerking komende Windows 7- en Windows 8.1-apparaten (inclusief apparaten die u al bezit), tot 1 jaar nadat de Windows 10-upgrade beschikbaar is gemaakt. Ga naar windows.com/windows10upgrade voor meer informatie.

acer.nl Acer Europe SA Š2015 Acer Inc. Alle rechten voorbehouden.

Grappige, nuttige of slimme snufjes die op het bureau van COS belanden. Suggesties?

Mail cos@edg.nl Onder redactie van Harry Dubois

Broodrooster voor je iPhones Start nieuw schoolseizoen

Leuk idee, een broodrooster bouwen waarmee je je iPhone of iPad kunt opladen. Dat is de Foaster. Voordeel is dat je maar

Afgelopen maanden heb ik COS-lezers al bestookt met informatie

één kabel nodig hebt, de stroomkabel. Standaard heeft de

over Windows 10 dat sinds eind juli gratis te downloaden is.

Foaster twee sleuven voor je mobiel, maar je kunt hem ook nog

Let wel, dit kan alleen als je een geldige Windows 7- of 8-licentie

uitschuiven. Dan kun je er ook nog twee iPads mee opladen.

hebt (thuisgebruik). Dit updaten is tot 29 juli 2016 nog gratis.

Bekijk het filmpje eens op hun website: http://www.foaster.com.

Microsoft heeft een webpagina waar alle info over de update is

Het is nog onduidelijk of de Foaster ook daadwerkelijk gemaakt

te vinden: www.microsoft.com/nl-nl/windows/Windows-10-faq.

gaat worden. Op Kickstarter.com staat de tekst ‘Funding

Net als in vorige versies van Windows zijn er nu diverse ‘smaken’

Unsuccessful’.

te krijgen. Naast de bekende Home- en Pro-edities is er zelfs een speciale educatieve versie. Voor onderwijsinstellingen, -medewerkers en studenten is deze versie via SLIM/ SLBdiensten gratis te downloaden. Voor meer info over

USB 3.0 Docking Station

de verschillen tussen de Windows 10-edities, zie:

We zijn op mijn school alle werkplekken van de docenten aan het

http://bit.ly/win10-edities.

vervangen voor laptops. Op het bureau van de medewerker plaatsen we een docking station; een kastje waarop een beeldscherm, toetsen­b ord en muis wordt aangesloten. Tevens sluiten we het digibord en het vaste netwerk op het kastje aan. Voordeel voor de docent is dat er maar één kabel vanuit het docking station loopt naar de laptop. De ontwikkeling van deze aansluitkastjes staat niet stil. Zo komt Sitecom met de CN-340.

Deze heeft twee USB 3.0-poorten, 1 HDMIen VGA-poort voor een extern beeldscherm, audio-aansluitingen, maar ook een netwerkaansluiting. De exacte prijs is nog niet bekend, maar zal rond de 120 euro liggen.

Trakkies Tip voor je leerlingen

Nu we toch bij Kickstarter zijn aangeland... Kickstarter is een website waarmee startende bedrijven hun innovatieve producten

President Obama vertelde onlangs in een videoboodschap dat het tijd

kunnen laten zien. Ze hopen zo geld te kunnen inzamelen,

werd te gaan werken aan alternatieve, schone energie. Als voorbeeld

waarmee de productie daadwerkelijk kan worden opgestart.

liet hij daarbij grote velden zien waar

Een leuk voorbeeld is Trakkies: een apparaatje dat in de gaten

zonnecellen op stonden. Zonne-

houdt waar al je persoonlijke bezittingen zijn gebleven. Het lijkt

energie is schoon en bovendien

op de plastic labels die winkels in hun kleding vastmaken om

continu beschikbaar. Dat is ook het

te voorkomen dat ze gestolen worden. Zie http://bit.ly/trakkies

idee achter de solar backpack die

voor meer informatie.

in Amerika erg populair is. Die ‘rugzak met zonnecellen’ is voor de Nederlandse leerling gewoon te koop, o.a. bij bol.com en voorzien van een oplaadsysteem voor mobiele telefoon, laptops of MP3-spelers.

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

5

www.schoolsupport.nl

VOOR HET DAGELIJKSE HERSENONDERHOUD! Nu ook als uitdagend kaartspel verkrijgbaar

BRAINSNACKS IN KAART

!

1

Stel jezelf een vraag.

2

Bekijk de strategie.

3

Hulp nodig? Gebruik een tip!

4

Zelfcorrectie op de achterkant!

ÓÓK ONLINE!

ONLINE

4

Iedere dag een breinsnack: Ga naar schoolsupport.nl/ brainsnacks_online

1

VOORDELIG! 2

3

BREINSPORT OP Z’N BEST!

Bestel de schoolset: Ga naar schoolsupport.nl/brainsnacks

Sn@ppen!

Handige, educatieve apps gespot door @keiionderwijs

boomKLAKers Laat kleine grappige monstertjes dansen op de beat die jij maakt. Door het monstertje aan te raken, bepaal je het ritme van de beat. Hierdoor is de app al geschikt voor heel jonge kinderen. De opzet is eenvoudig. Je kiest een monstertje in een van de 13 industriële omgevingen en raakt het scherm aan op de beat. Zo herhaal je dat een aantal keer. Daarna krijg je te horen welke sound jij hebt ontwikkeld. Het verband tussen bewegen en muziek wordt met behulp van deze app gestimuleerd. Een grappige app waarmee kinderen van alle leeftijden zich op een muzikale manier kunnen vermaken. Gratis verkrijgbaar in de Appstore.

Videolicious Oorspronkelijk is deze app bedoeld om op een snelle en eenvoudige manier je eigen nieuws­ berichten te maken, maar hij is ook leuk om in te zetten in je lessen. In de app importeer je je eigen foto’s of video’s vanaf je filmrol in de door jou gewenste volgorde. Dan maak je een opname waarbij je door de afbeeldingen aan te raken bepaalt wanneer elke afbeelding of video in beeld komt. Hierbij maak je

Natuurgame nationale parken

tegelijkertijd een video-opname van jezelf waarbij je commentaar geeft op het beeldmateriaal. Je kunt het

Deze app bevat informatie over twintig nationale parken in

filmpje dat zo ontstaat voorzien van muziek uit de

Nederland. Elk park heeft zijn eigen spelletje dat je iets leert over

muziekbieb van de app of je eigen muziek, waarbij je

het park. Soms is dat een puzzeltje, soms een zoekplaatje. Je kunt

de balans tussen je stem en de muziek naar wens

kiezen uit drie leeftijdsgroepen waarvan eentje voor leerlingen die

kunt instellen. Het is ook nog mogelijk je filmpje van

nog niet kunnen lezen. De opdrachten zijn hierbij gesproken en de

een filter te voorzien en het vervolgens te delen. Leuk

kinderen hebben de mogelijkheid om een kleurplaat of cijfertekening

om leerlingen een verslag te laten maken van een

te maken. Er is ook

uitstapje of een eigen nieuwsuitzending te laten

een onderdeel voor

maken naar aanleiding van je les. Gratis verkrijgbaar

groep 3/4/5 en

in Appstore.

groep 6/7/8. Bij het afronden van een spelletje verdien je een wit pootje. Heb je alle witte pootjes verzameld, dan krijg je je expertdiploma.

Bij de app horen ook doe-opdrachten met bijbehorende werkbladen. Zo kun je bijvoorbeeld een slootaquarium maken of een experiment doen waarbij je tovert met kleuren. Via de loep kom je terecht bij spreekbeurt­ informatie over alle nationale parken. Gratis verkrijgbaar in Appstore.

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

7

Big Brother-software doet intrede op scholen Leerlingen die Googlen op ‘jihad’, foto’s rondsturen met te veel bloot of digitaal pesten kunnen vanaf september met speciale software gemakkelijk door hun school worden herkend. Het initiatief komt van de Hilversumse stichting Importunus. Het gaat om software die in Engeland is ontwikkeld in de strijd tegen ongepast digitaal gedrag. Alle digitale communicatie wordt gescreend. Als er een woord op de ‘verboden woorden’-lijst staat, krijgt de school een melding.

Door Malini Witlox

Eerder was er een proef van drie weken op een Nederlandse

ALGORITME

basisschool. Ook werd er drie maanden getest op een middel­

De laptops, tablets en computers van scholen die deelnemen

bare school. Die test werd echter stilgelegd nadat er mogelijk

aan het initiatief maken contact met een datacentrum, dat met

problemen met het College Bescherming Persoonsgegevens

behulp van speciaal samengestelde woordenboeken controleert

(CBP) zouden kunnen ontstaan. ‘Inhoudelijk was de pilot echter

of een leerling iets schrijft of ontvangt dat niet door de beugel

een succes’, zegt Importunus-directeur Pauline van Dulken. De

kan of gevaarlijk is voor het kind. In het woordenboek staan

namen van de deelnemende scholen worden uit privacy-

woorden als porno, anorexia, teringwijf en jihadbruid. De

overwegingen niet bekendgemaakt. ‘Er kwamen diverse zware

woorden­lijst is aan te passen, zo kunnen er populaire woorden

incidenten uit naar voren. Zo hebben we een 13-jarige drugs­

als banga worden toegevoegd. ‘Het betekent niet dat we alles

crimineel betrapt. Een andere zaak ging over een 12-jarige

kunnen zien dat een leerling intypt’, legt Van Dulken uit. ‘Het

jongen die in de knoei zat over zijn seksualiteit. Hij had de

systeem werkt met een algoritme dat alleen alarm slaat bij

schoollaptop mee naar huis genomen en bleek midden in de

bepaalde zoekwoorden of als een foto meer dan tachtig procent

nacht naaktfoto’s van mannen te bekijken. De zorgcoördinator

huid bevat. De zorgcoördinator krijgt op basis van de ingestelde

van zijn school heeft hem vervolgens uitgenodigd voor een

parameters bijna 200 meldingen per dag. In 90 procent van de

gesprek en uitgelegd wat de gevaren zijn als hij met die

gevallen is het loos alarm. Dan gaat het bijvoorbeeld om een

­mannen afspreekt.’

meisje dat een bikinifoto van de zomer op social media heeft gezet. Of leerlingen die zoeken op islamisering en jihad omdat

8

TOESTEMMING

ze voor geschiedenis een werkstuk moeten maken. Alle data

De problemen met het CBP gingen volgens Van Dulken over de

worden encrypted verstuurd, alleen de zorgcoördinator of ver-

manier waarop Importunus de ouders informeerde. Bij leerlingen

trouwenspersoon kan zien om wie het gaat. Hij kan dan beslis-

tot 16 jaar moeten de ouders toestemming geven voor de

sen wat het beste is. Is het iets wat bij de reguliere adolescente

controlesoftware, oudere leerlingen moeten zelf toestemming

ontwikkeling hoort? Bij een bikinifoto kan hij ook besluiten tot

geven. ‘Het ging om drie formaliteiten, de manier waarop we

een voorlichtingssessie, zo’n foto kan heel makkelijk gephoto-

iets verwoord hebben, viel niet exact binnen de regelgeving van

shopt worden.’ Bij de pilot was ook een casus waarbij een vriend

het CBP. Dat hebben we aangepast. We hebben 7 juli te horen

en vriendin elkaar naaktfoto’s hadden gestuurd. De vriend was

gekregen dat de toetsing afgerond is en dat we aan de wet- en

boven de 16 en had geen toestemming gegeven om gevolgd te

regelgeving voldoen.’ Elke keer als ze inloggen, krijgen de

worden. ‘Dat is een gat in de wet, zolang hij het stuurt naar

leerlingen een melding van de aanwezigheid van de software.

iemand die we wel volgen, kunnen we het zien. Overigens had

Daarnaast kunnen ouders het aangeven als ze niet willen dat

het meisje de foto’s alleen thuis geopend, maar ze waren

hun kind deelneemt aan het project. Dan kan het systeem voor

uiteindelijk wel via Snapchat op een schoolcomputer gekomen,

die specifieke leerling uitgezet worden.

dus kregen we een melding. Beiden zijn wel aangesproken.’

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

CATEGORIEËN

VERPLICHTE SOFTWARE

Big Brother is watching you. De vraag is of iedereen hier wel blij

Een zwak punt zit in hardware die geen

mee is. Volgens Van Dulken vinden ouders het echter wel fijn als

eigendom van de school is zoals smartphones van de

hun kinderen online gevolgd worden. ‘Streng islamitische meisjes

leerlingen. Importunus onderzoekt nu of het wettelijk

die op een westerse school terechtkomen, zijn erg gevoelig voor

mogelijk is het dataverkeer te volgen als dit via het

jihadstrijders. En ook ouders van gepeste kinderen vinden het fijn,

wifinetwerk van de school wordt verstuurd. ‘Digitale

dan hebben ze eindelijk zwart op wit bewijs.’ Scholieren van 14

veiligheid is net zo belangrijk als fysieke veiligheid. In

zullen vaker over seks praten dan 8-jarigen. Toch is er geen

Engeland is het gebruik van deze software zelfs verplicht.

classi­ficatie op leeftijd. Scholen hebben wel de keuze om bepaalde

We zijn in gesprek met de Nederlandse overheid over het

thema’s en woorden uit de scan te verwijderen. Zo sloeg het

belang van controle.’ Heikel punt is de kostprijs. Een

systeem in Engeland te vaak alarm bij de naam van een treinstation

basisschool tot 1500 leerlingen betaalt 225 euro per

waar een pedofiel actief was. ‘Die stationnaam is toen weggehaald.

maand, een middelbare school met 1000 leerlingen of

Maar je kunt ook nieuwe woorden toevoegen. Ook kan een zorgcoör-

meer moet 465 euro neertellen. ‘Er zijn veel scholen die

dinator beslissen dat hij alleen woorden rondom pesten wil scannen

interesse hebben, maar ze hikken tegen de kostprijs aan.

en niets rondom islamisering. Of wel meldingen rondom wapens en

We zoeken daarvoor naar oplossingen, zo is er een

niets rondom porno. Je moet het zien als een dashboard waar

samenwerking met de Vriendenloterij en proberen we

categorieën aan- en uitgezet kunnen worden.’

subsidie te krijgen.’ <<

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

9

LESIDEE VOOR HET VOORTGEZET ONDERWIJS

Ontwerp je eigen obstacle run!

Dirtmaniacs, Titan Run, Gladiator Run, Mud Masters, Strong Viking Hills Edition, Run for our lives, Apocalypse Trophy... Dit zijn geen computergames, het zijn namen voor zogenaamde obstacle runs. Wat houdt dat in, wat heb je nodig om mee te kunnen doen en hoe kun je ervoor trainen? Dat gaan we in dit lesidee niet alleen onderzoeken, we gaan er ook zelf één ontwerpen!

Door Henk Botter

Tijdens een obstacle run probeer je zo snel en zo goed moge-

container in de andere, hangt aan een horizontaal rek (een

lijk een parcours met allerlei hindernissen af te leggen. Als je

monkey bar), beklimt weer een zeephelling, gaat kopje onder

bij YouTube als zoekopdracht ‘drill instructor’ intypt, vind je

in de plas, zoekt een route over een hoge steiger en finisht

allerlei filmpjes waarin militairen worden gedrild. Een voorbeeld

nadat hij een grote zeepbubbelberg heeft genomen. Af en

is: https://youtu.be/ckVNNF2khng. Wat vooral opvalt, is dat de

toe zie je dat de filmer een soort wetsuit aan heeft en wieler-

jonge militairen, rekruten, enorm worden afgeblaft. Je ziet ook

handschoenen. Als je goed naar de onderdelen van de route

dat ze zich lichamelijk behoorlijk moeten inspannen, maar veel

hebt gekeken, snap je dat dat geen overbodige luxe is. Op

plezier straalt er niet vanaf. Meer lol beleef je misschien aan

http://obstakels.com kun je kijken bij Tips, Trick & Vragen.

dit filmpje: https://youtu.be/Tzbs5mkcEVY waarin Emily onder

Daar wordt vooral over de schoenen meer informatie gegeven:

andere haar kamer moet opruimen. Haar vader geeft haar

ze moeten niet te zwaar zijn, veel houvast geven en snel water

diverse instructies, maar al te fanatiek wordt Emily er niet van.

afvoeren. Als je gewone hardloopschoenen aandoet, merk je al

Je vader heeft misschien in militaire dienst gezeten. Als dat zo

snel dat die vol zand en water gaan zitten en dat je het gevoel

is, kan hij je vast verhalen vertellen over de stormbaan. In een

krijgt dat je schoenen drie keer zo zwaar zijn geworden.

militaire overall met zware schoenen (kistjes) en een helm op

Bijzondere aandacht krijgen de sokken: dat kunnen het beste

moest je bijvoorbeeld brancards of boomstammen over een

teensokken zijn. Zoek maar eens op ‘injinji’ en je ziet sokken

parcours verplaatsen. Je moest daar een goede conditie voor

in allerlei kleuren en prijzen. Wat dacht je van een roze paar

hebben, lenig zijn, goed kunnen samenwerken en geen last

voor bijna vijftig euro?

hebben van hoogtevrees. Allemaal eigenschappen die passen bij militairen, maar die tegenwoordig ook helemaal in zijn bij

TRAINING

allerlei obstacle runs en bootcamps. Voor voorbeelden kun je

Volgens de experts zijn twee dingen belangrijk voor het goed

weer kijken bij YouTube: zoek op ‘stormbaan’.

kunnen volbrengen van een obstacle run: kracht en conditie.

Daarnaast moet je handig worden in het nemen van de obsta-

10

AAN HET WERK

kels die je bij dit soort evenementen kunt tegenkomen. Op

In Alphen aan den Rijn is in juni de Zomerspektakel Obstacle

steeds meer plaatsen in Nederland kun je meedoen aan

Run gehouden aan de Zegerplas. Via www.facebook.com/

bootcamptrainingen om je conditie en je kracht te verbeteren.

Dyri90/videos/1605783936369899/ krijg je daar in een

Ook worden er op allerlei plaatsen parcoursen aangelegd waar

filmpje een goed idee van. Een deelnemer heeft met een

je het hele jaar kunt trainen. In Flevoland kun je bij

GoPro-camera op zijn helm het parcours gelopen. Hij klimt over

Biddinghuizen terecht: www.flevonice.nl/obstacle-run-parcours

een stapel strobalen, waadt door een modderige sloot, rent

In Amsterdam kun je naar het OCTC, het Obstacle Course

een stukje over gras, ploetert over een berg zand, probeert de

Training Centre: www.facebook.com/ObstacleCourseTrainingCentre

route te vinden in een doolhof, kruipt op handen en voeten

Thuis kun je al oefenen in het nemen van obstakels. Kijk maar

door mul zand, beklimt de trap van een voetbaltribune, zwemt

eens naar wat Michiel en Michael kunnen en uitleggen:

een stukje, drinkt een beetje sportdrank, klautert over hoge

https://youtu.be/P0aHmNcwkDA?list=PLeA25nBOzL_

houten schuttingen, baant zich een weg door een stapel

yu7sYzd11ySyaALMqypVfP

autobanden, springt over plastic vangrails, kruipt van de ene

Kijk ook eens bij www.droogtrainen.com Denk je dat je sterk

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

genoeg bent om de monkey bar te nemen en is ook de apen-

kilometer. In oktober kun je meedoen aan de Beach Obstacle

hang geen probleem voor je? Veel meer oefeningen vind je als

Run op het Waddeneiland Texel (www.beachobstaclerun.nl) Ook

zoekt op ‘Dutch Mud Men’ bij YouTube.

hier zijn er weer diverse afstanden en leeftijdsklassen.

Volgens www.fitness-tips.nl zijn er drie dingen die je moet

Meedoen kan al voor € 7,50 als je jonger bent dan 12 jaar.

trainen voor een obstacle run: hardlopen, burpees en pull ups.

Voor € 27,50 kun je je 6000 meter lang uitleven als je tussen

Bij burpees ga je vanuit stand liggen en kom je weer overeind.

de 12 en 16 jaar oud bent.

Dat is de simpelste omschrijving, voor betere instructies gebruik je natuurlijk weer internet of YouTube! Bij pull ups moet je denken

LESIDEE

aan de rekstok bij gym: hangen en optrekken. Klinkt simpel,

Ontwerp je eigen parcours

maar kost veel techniek en kracht. Op www.50pullups.com kun

In overleg met je gymdocent kun je in de gymzaal al veel

je een heel trainingsprogramma volgen.

trainingsvormen oefenen. Ook kun je met gym buiten allerlei oefeningen doen, zeker als je niet bang bent om vies en nat te

ZELF MEEDOEN

worden. Op de computer kun je in je eigen omgeving eens

Op http://obstakels.com staat een kalender. Deze kalender

nadenken over een geschikte locatie voor een obstacle run.

heeft aparte knoppen voor Kidsruns, Buitenland, Zoeken en

Gebruik Google Maps om in te zoomen op je omgeving. Maak

Aanmelden. Daar vind je bijvoorbeeld de Elements Run

een schermafdruk en teken er in Paint een geschikt parcours

(www.elementsrun.nl) met ook een Family Run over drie kilo­

in. Gebruik Google en bijvoorbeeld PowerPoint of Prezi om

meter voor kinderen van zes tot en met veertien jaar. Goedkoop

foto’s en filmpjes van bijzondere obstakels te verzamelen en te

is een ticket niet: je betaalt als je er op tijd bij bent € 17,50 voor

presenteren. Wie weet kan je school of je sportclub jouw

drie kilometer tot € 41,50 als standaard prijs voor de negen

ideeën gebruiken voor een echte wedstrijd. <<

Foto: Marco Govel/Shutterstock.com

ks en to ol s op Ex tr a ti ps , tr ic

www.computersopschool.nl MET DEZE MAAND: FINANCIËLE EDUCATIE! Al jong leren omgaan met geld is belangrijk voor de toekomst. Volgens het Nibud is de financiële ­kennis van veel kinderen momenteel onvoldoende.

Veel instanties spelen in op de behoefte om meer te doen aan financiële opvoeding. Op Dit lesidee voor het voortgezet onderwijs kun je ook downloaden op

www.computersopschool.nl evalueren we

www.computersopschool.nl. Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.

deze maand apps over omgaan met geld.

Samsung ziet samenwerken als de weg naar beter onderwijs ‘We zoeken proactief de relatie op met partijen om het onderwijs op een slimme manier te vernieuwen’ In september starten nog eens twee scholen in Nederland met de Samsung Smart Education Hub. Aan de pilot, die in 2014 van start ging, doen al drie scholen mee. In het speciaal gebouwde ‘proefleslokaal’ laten business to business director Erik Swart en vertical executive Damiën Stupalo zien hoe volgens hen het hele onderwijs eruit zou kunnen zien. Niet anno 2032, ook niet anno 2020, maar nu, vandaag de dag.

Door Vanessa Pelle In het Executive Briefing Centre in Delft brengt Samsung op

lesboek van uitgeverij Noordhoff, één van

650m2 diverse totaaloplossingen tot leven. Van een hyper­

de partijen waar Samsung mee samen-

moderne meetingroom en winkelruimte tot aan een ziekenhuis­

werkt. ‘Docenten zijn bekend met deze

kamer en een klaslokaal. Erik: ‘Wij willen een positieve invloed

content. Met de middelen, mensen en

hebben op de manier waarop mensen nu hun hobby’s bedrijven,

resources die wij hebben, vertalen wij de

leven, werken en natuurlijk leren. Als het gaat om alleen

methodiek naar onze educatieve producten

­technologische innovaties, dan ligt er binnen het onderwijs een

en toepassingen. Dat gaat veel verder dan

enorm groeipotentieel. Daarnaast willen we de generaties die

het simpelweg achter glas zetten van die

nu op school worden klaargestoomd voor het grote werk,

methodieken.’

helpen bij het nastreven van hun ambities.’ In het EBC laat Damiën Stupalo

14

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

Samsung zien hoe ze dat willen

LAISSER FAIRE-MODEL

bereiken. Erik: ‘Onze expertise is

Volgens Damiën Stupalo, Samsung’s

technologische innovatie. Wij

vertical executive op het gebied van

kunnen het klaslokaal slimmer

gezondheidszorg en onderwijs moet de wil

maken en diverse vormen van

om te vernieuwen vanuit de intrinsieke

digitalisering doorvoeren, maar

motivatie van de scholen komen. ‘Het

wij zijn niet de partij om het

Nederlandse onderwijssysteem wordt wel

lesmateriaal en de lesmethodiek

eens gekenmerkt door het ‘laisser faire’-

te herstructureren. Wij zoeken

model. Er wordt niet centraal bepaald wat

zowel internationaal als nationaal

de lijnen zijn en in welke mate en snelheid

naar diverse allianties op dat

onderwijsvernieuwing plaats moet vinden.

gebied. Door onze techno­logie te

Scholen kunnen dat individueel beslissen.

combineren met de expertise van

Dat is de kracht van ons onderwijs­systeem

de educatieve uitgeverijen kun-

maar tegelijkertijd ook een remming.’ Erik:

nen we het onderwijzen wél

‘De docent is hier heel bepalend in. En

vernieuwen.’ Erik wijst op een

daar zitten veel verschillen. De ene groep

omarmt technische innovatie. Maar er is ook een groep die

moet die transformatie doormaken

daarbij geholpen moet worden. Wij willen onze kennis delen.

en daar hebben wij, net als andere

Wij willen faciliterend zijn in de innovatie die moet plaats­

techno­logievendoren, een visie over.’

vinden, want het mag wel gezegd worden, het móet! De markt gaat heel snel. Die versnelling zag je gebeuren in het bedrijfs­

GESPREKSPARTNER

leven en die gebeurt nu ook binnen het onderwijs, of de school

Damiën: ‘Dat doen wij niet alleen door

dat nu wil of niet. De leerlingen vragen om die verandering. Die

onze tablets, printers of smartboards

delen informatie op een heel andere manier. Ik heb een dochter

in de klas te brengen. We zoeken

van 13 jaar en zie dat ook bij haar. Ging je vroeger naar een

proactief de relatie op met verschil-

vriendje om huiswerk te maken, nu zie je de meest waanzinnige

lende partijen om te kijken hoe we

collaboraties online. Als de school dat niet faciliteert, dan doen

samen het onderwijs op een slimme

de leerlingen het zelf. Dan gaan ze uiteindelijk ook op zoek

manier kunnen vernieuwen. Wij hebben

naar een school die daar wel in meegaat. Die keuze heeft mijn

hier recent een brainstormsessie

dochter ook gemaakt, zij het overigens voor een school die

gehad met een heel gemixt publiek,

werkt met een ander merk. Daar lopen docenten rond met een

variërend van een ministerie van OCW

vernieuwende blik. Dat vertaalt zich terug in de methodiek van

tot en met de PO-Raad. Waar lopen zij tegenaan? Welke vor-

lesgeven. Even sprekende vanuit mijn rol als vader en niet

men van innovatie vinden zij belangrijk? Tegelijkertijd kijkt

vanuit mijn visitekaartje: ik wil dat mijn dochter zo goed mogelijk wordt klaargestoomd voor de wereld waarin ze terechtkomt als ze

‘Onderwijs 2032 is een heel belangrijk onderdeel van onze maatschappij, maar in 2032 ziet onze maatschappij er heel anders uit’

van school afkomt.

Erik Swart

Samsung naar datzelfde in 17 andere Europese landen. Wat zijn de referentiekaders, wat is de insteek in de verschillende landen, kunnen we daarvan leren? Wat zijn de verschillen en hoe

Een docent speelt daar een cruciale rol in. Die moet zijn

moeten we die adresseren? Eén van de speerpunten is de

leerlingen goed voorbereiden en ook op het gebied van techno-

docent. Hoe krijgen we de docent mee in die wereld en hoe

logie een schoolvoorbeeld zijn. Het Nederlandse onderwijs

zorgen we ervoor dat de docent intrinsiek gemotiveerd wordt en de tools krijgt om ermee te werken? In welke mate wordt er op de Pabo aandacht besteed aan 21st century skills en ondervernieuwing?

Er kunnen heel makkelijk een aantal ­thema’s gedefinieerd worden waar je grote stappen kunt maken. Op basis van onze expertise voelen wij ons redelijk vertrouwd om die discussie met wie dan ook als een waardig gesprekspartner te kunnen voeren.’

MENSELIJKE FACTOR Samsung bevindt zich inmiddels in het tweede schooljaar van de educatieve pilot.

Erik: ‘We doen dit met een select aantal scholen. We kunnen wel honderd scholen optekenen, want de interesse is er, maar we willen goed kunnen filteren en op de knel­ punten zitten. Dat werkt effectiever met vijf of zes scholen dan met 80 of 90.’ Concrete leerresultaten zijn er nog niet, maar volgens Damiën zijn de reacties van de deelnemende scholen positief. ‘We hebben in mei een evaluatie gehad met de Smart Eduction Hub-scholen waarvan er in ieder geval één het concept gaat doortrekken naar de reguliere klassen. Erik: ‘Dit soort trajecten heeft tijd nodig. Technologisch is er al heel veel

>>

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

15

mogelijk en als we naar volgend jaar kijken kan er weer meer

ACHTERHAALD

en wat er over vijf jaar kan, kunnen we nu niet eens bevatten.

En dat doet Samsung liever vandaag dan morgen, laat staan in

Maar de menselijke factor, de docent, moet eerst vertrouwen

het jaar 2020 of zelfs 2032. Erik: ‘Wij hebben nu al een uit­

op die technologie. Als jij al twintig jaar op eenzelfde manier

daging om hetgeen we in 2015 hebben gebracht over de bühne

lesgeeft, kun je dat niet in één week 180 graden omdraaien.

te krijgen. 2032 klinkt dichtbij maar is als het gaat om techno-

Dat hoeft ook niet. Je moet er als docent alleen wel voor

logische vernieuwingen zo ver weg. Dat kunnen wij hier aan

openstaan.’

tafel nu niet eens verzinnen! Alles wat je nu bedenkt dat er dan nodig is, is over twee à drie jaar achterhaald. Voor je het weet,

ALLIANTIES

kun je een chip laten implanteren waardoor je vloeiend Spaans

Volgens Samsung zijn het vooral de allianties met andere

of Chinees spreekt. Wat moet je dan nog leren? Dat klinkt eng

partijen die een nieuwe manier van lesgeven mogelijk kunnen

maar dit soort ontwikkelingen speelt al. 2032-educatie is een

maken. Erik: ‘99 procent van alle scholen maakt nog niet

heel belangrijk onderdeel van onze maatschappij, maar in

gebruik van alle technologie die er beschikbaar is, maar wel

2032 ziet onze maatschappij er heel anders uit. Laten we juist

met onderdelen ervan zoals een interactief smartwhiteboard.

kijken naar wat vandaag de dag mogelijk is.’

Hier in het EBC draaien zo’n honderd oplossingen, tot stand gekomen met meer dan veertig verschillende allianties. Die

INDIVIDUELE POTENTIE

allianties zijn hardwarematig, softwarematig en contentmatig.

Damiën: ‘We weten niet wat de toekomst brengt. Wat we wel

We hebben ook allianties gevormd puur voor de educatieve

weten, is dat de situatie van nu niet meer aansluit op het

markt in Nederland, omdat scholen een bepaalde Nederlandse

huidige onderwijsmodel. Dan proef je al dat er een verbeterings­

behoefte hebben waarbij een specifiek ecosysteem past. Je

slag gemaakt kan worden. Erik: ‘Mijn dochter is dyslectisch. Op

kunt niet vernieuwen als je met handen en voeten gebonden bent aan één merk, één methode of één systeem.’ Damiën: ‘Daar zit het wezenlijke verschil. Kies zelf goed

‘Door gebruik te maken van devices, van interactiviteit en van thirdparty applicaties word je niet meer getemperd in je individuele potentie’

haar huidige middelbare school begrijpen ze heel goed hoe ze daarmee om moeten gaan en haalt ze tienen, maar op haar vorige school haalde ze keer op keer onvoldoendes. Dat is

wat bij je past en waarmee je aan de slag wil. Hier heb je

funest voor het zelfvertrouwen. We zijn toch gebaat bij mensen

onze steentjes, combineer die met de steentjes van anderen

die van school komen die blaken van het zelfvertrouwen en van

en ga maar bouwen!’ Erik: ‘En als we daarin slagen, ben ik

de ambitie? Dat is de grondslag! De technologische innovatie

ervan overtuigd dat we met de creativiteit die er is in de

geeft mijn dochter de kans om met zelfvertrouwen en de juiste

­e ducatieve sector, een mooi kasteel kunnen bouwen.’

kennis door het leven te gaan. Als docent wil je al je leerlingen toch zo goed mogelijk geëquipeerd met het talent dat ze hebben, afleveren voor de volgende fase in hun leven? Dat zou je toch intrinsiek moeten willen doen? ’Damiën: ‘Door gebruik te maken van devices, van interactiviteit en van thirdparty applicaties ben je niet meer afgekaderd. Je bent helemaal vrij om er van alles bij te pakken, om te zoeken, om te ontdekken.

Je wordt niet meer getemperd in je individuele potentie.’ Erik: ‘Docenten en scholen die daarop in kunnen spelen, die het potentieel naar boven kunnen halen en die leerlingen hun talenten laten ontwikkelen, gaan zo een heel hoge mate van aandacht krijgen. Van leerlingen én van ouders.’

CONTROLE Volgens Damiën zijn docenten bang om de controle te verliezen.

‘En dat is een mooi bruggetje naar wat je hier in dit klaslokaal ziet’, roept hij. ‘Alles staat met elkaar in verbinding. De tablet praat met het grote scherm, het grote scherm praat met de printer, de printer praat met het netwerk en vice versa. We krijgen vaak de vraag hoe je ervoor zorgt dat leerlingen niet de hele dag op bijvoorbeeld Facebook zitten in plaats van onderwijs op maat te krijgen. De docent kan op zijn hoofdscherm precies zien wat elke leerling doet. Je kunt elk indivi­dueel scherm delen op het grote scherm. Dat kan heel positief

16

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

worden ingezet. Wanneer een leerling een opdracht goed heeft

lingen naar boven kunt brengen, is oneindig. Als ouder - nu doe

gemaakt, kun je dat laten zien aan de klas. Op dezelfde manier

ik dat weer - maakt het mij niet uit wat mijn dochter later gaat

kun je linkjes delen, quizjes houden, bestandjes of filmpjes

doen, zolang ze haar talenten ontdekt en daardoor iets doet

met elkaar uitwisselen… Het is heel toegankelijk. De meeste

wat haar gelukkig maakt. Ik zou het geweldig vinden als ze daar

scholen hebben wel een pc of notebook in de klas. Daar kun je

in haar schooltijd achterkomt, waar het vervolgens wordt

een scherm op aansluiten. Je kunt hier gewoon Windows op

aangemoedigd en begeleid. We hebben als Samsung echt niet

laten draaien. De docent die iets interactiever wil, kan de

alle antwoorden, natuurlijk niet, maar wij kunnen wel bijdragen

touchfunctionaliteit aanzetten, ook ondersteund door Windows.

aan een vernieuwing. Technologisch gezien is het helemaal niet

Voor de early adopters of degenen die meer swung aan hun les

moeilijk, maar we begrijpen ook dat dit flinke investeringen zijn

willen geven, kun je er andere software bij betrekken. Dat kan

voor een school. Aan de andere kant, als je kijkt naar de totale

software van Samsung zijn maar ook van een van de third-

kosten, dan kom je vanzelf tot de conclusie dat het creëren van

party’s die in dit pakket zitten. Het is één licentie met daarin

deze omgeving veel efficiënter is. Of je nou schermen ophangt

meerdere producten. De combinatie van de hardware en de

of een gewoon bord, een flippover koopt waar je apart een

linkjes met contentproviders is echt uniek.’

beamer op zet en tal van andere losse componenten aanschaft… reken maar uit wat dat kost. Als je het als school anders wilt

BEGRIP

gaan doen, dan moet je nadenken over de voor­d elen en

Erik: ‘Nu staat hier alles nog in de klas, heel fysiek, maar dat

mogelijk­heden die het biedt. Voor de school, maar vooral voor

hoeft natuurlijk niet. Je kunt overal zitten. Thuis of in een

de leerlingen. En welke budgetten moet je daar als school dan

dependance of hoe leuk is het om eens een gastles te krijgen

op aanspreken? De ict-budgetten staan allemaal onder druk.

van een school in Amerika? Of van een specialist voor biologie-

Maar wacht, dit is niet alleen ict! Dit zijn leer­middelen.’ <<

les. Freek Vonk bijvoorbeeld. Denk aan een virtuele rondleiding door het Guggenheim. Daar kom je anders nooit of niet snel.

Of een potentiële werkgever die een boodschap wil overdragen.

De content waarmee je het talent of de ambities van je leer­

Meer weten? Kijk op www.smarteducationhub.nl

In de rubriek ‘How To’ leer je stap voor stap werken met een praktische toepassing die geschikt is voor het onderwijs. Suggesties of verzoekjes voor deze rubriek? Stuur een mail naar cos@edg.nl

How to... Quizizz Er verschijnen steeds meer apps en websites waarmee je in het klaslokaal online vragen kunt stellen en de resultaten kunt bekijken. De bekendste zijn Socrative en Kahoot. In deze How to bespreken we Quizizz. Leerlingen spelen online tegen elkaar om te zien wie het beste en het snelste vragen kan beantwoorden. Als docent draai je aan de knoppen en maak je je eigen quiz.

Door Henk Botter

(memes) na elke vraag mag komen. We laten alle onderdelen op On staan en klikken op Proceed. In het volgende scherm staat een grijze knop met Start Game en een rode met Cancel Game.

Leerlingen kunnen nu naar join.quizizz.com gaan en een vijfcijferige code invoeren.

Deze pagina moet je niet verversen als het spel wordt gespeeld.

Voordat we het spel op andere devices starten, kijken we eerst even naar de ‘walkthrough video’.

Daarin wordt met voorbeelden getoond hoe een leerling kan

DE EERSTE STAPPEN

inloggen en wat er

Via Get started kunnen we een quiz selecteren of er zelf een

gebeurt tijdens het

maken. We willen eerst kennismaken met Quizizz en typen

maken van de quiz.

Nederland in het zoekvenster. We komen een kennisquiz tegen

Vooral het eerste

met 46 Nederlandstalige vragen. Als we er met de muis op staan,

deel is handig als je

zien we dat de genoemde quiz groen wordt en aan de rechterkant

voor de eerste keer

zien we de eerste vijftien vragen. Die zijn geschikt om mee te

een quiz gaat spelen.

oefenen. We klikken er met de linkermuisknop op en in het vol-

18

gende scherm zien we een oranje vlak met Play erin. Daaronder

EEN QUIZ SPELEN

staan de 46 vragen met de mogelijke antwoorden. Het juiste

We openen op een andere device join.quizizz.com en typen de

antwoord is groen, de rest rood, blauw en oranje. Achter elke

cijfercode in. Dit adres kan de eerste keer problemen opleveren.

vraag staat het aantal seconden. We klikken op Play. Voordat we

Op je leerlingscherm zit een soort kikker of een ander figuurtje te

verder kunnen via de knop Proceed, kunnen we een vijftal instel-

wachten totdat de quiz door de docent gestart wordt. Zowel de

lingen aanpassen. Je kunt de volgorde van de vragen zo laten of

leerling als de docent ziet wie er zijn aangemeld. Als docent geven

laten mixen (jumble). Je kunt op het docentenscherm laten zien

we opdracht om de quiz te starten. Op de beide devices kunnen we

wat de rangorde is van de leerlingen als er vragen zijn beantwoord.

nu de vragen gaan beantwoorden. Omdat we hebben aangegeven

Je kunt de antwoorden tonen aan het eind van de quiz. Je kunt

dat de vragen in andere volgordes mogen verschijnen, zien we dus

instellen dat snelle beantwoording van vragen meer punten ople-

ook verschillende vragen langs komen op beide devices. We hadden

vert en ten slotte kun je aangeven of er een feedbackafbeelding

ook ingesteld om de leerlingresultaten zichtbaar te laten. Daardoor

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

zie je meteen op je docentenscherm de resultaten van elke leerling.

We kunnen er een naam voor de quiz invullen, een onderwerp

Als er maar een paar leerlingen spelen (zoals in dit voorbeeld) zijn

kiezen en er een zelf invullen. We kiezen voor een Mens &

de eerste vragen zichtbaar op het scherm. Dat is niet handig... In de

Maatschappijquiz voor klas 1 van het vmbo en klikken op Add

praktijk speel je met een klas en krijg je al gauw een lijst van tegen

Questions. In het volgende scherm zien we dat we alleen een

de dertig namen en zijn de vragen niet meer te zien. Je kunt er

meerkeuzevraag kunnen maken met maximaal vier opties. We

natuurlijk ook voor kiezen om het digibord uit te zetten, maar juist

kunnen daar een afbeelding aan toevoegen en de standaardtijd

het competitie-element maakt deze quiz zo leuk. Als leerling kun je

per vraag van 30 seconden aanpassen naar 5, 10 of 20 seconden

zien hoeveel punten jij scoort en hoeveel anderen. Ook zie je als

of zelfs 1 minuut, 3 minuten of 5 minuten. Voor 1vmbo is 30

leerling bovenin het scherm een puntenschaal: die geeft aan hoe-

seconden prima. Voor onze eerste vraag zoeken we een afbeel-

veel punten je voor elke vraag kunt scoren. Onderin het scherm is

ding. Die kun je uploaden door te slepen vanuit de Verkenner of

te zien hoeveel vragen je hebt beantwoord en welke goed en fout

door te klikken. Ook kun je een url van een afbeelding invoeren.

waren. Rechts onderin is een luidsprekertje te zien. Daarmee kun je

Nadat je een afbeelding hebt gekozen, wordt deze in de preview-

het geluid uitzetten en dat is geen overbodige luxe: er speelt een

modus getoond. We typen de vraag in en kunnen kiezen uit vier

behoorlijk aanwezig deuntje en als een vraag juist of onjuist is

kleuren (zwart, rood, groen en blauw). Ook kun je letters in sub- of

beantwoord, is dat ook nadrukkelijk te horen. Leuk als je 1 tegen

superscript plaatsen. De vraagtekst wordt in witte letters over de

100 in een tv-studio speelt, maar in een klas vol leerlingen gaat de

afbeelding geplaatst, maar door op de knop Hide text te klikken,

herrie de aandacht voor de vragen overstijgen. Overigens komt de

kun je dat ook uitzetten. Uiteindelijk wordt de tekst voor de leer­

quiz op een tablet beter tot zijn recht dan op een smartphone. Er

lingen wel over de afbeelding geplaatst. Ook de alternatieven kun

staat te veel informatie op het scherm om het op een telefoon goed

je in deze kleuren (alleen is zwart hier wit) typen, maar omdat witte

te kunnen overzien.

letters op een gekleurd vlak het beste te zien zijn, is dat niet echt een bruikbare optie. Met de knop Add Question maken we de

IN DE ROL VAN DOCENT

volgende vraag aan. Daarbij geldt dat wanneer je een afbeelding

Ondertussen kunnen we als docent zien hoe de leerlingen scoren,

wilt vervangen door een beter exemplaar, je gewoon opnieuw een

welke vragen juist of onjuist zijn beantwoord en hoeveel antwoor-

afbeelding kiest om te uploaden: de oude wordt vervangen. Met

den er correct of foutief zijn. Als we de quiz willen stoppen, moe-

behulp van onze methode Mens & Maatschappij maken we een

ten we dat als docent twee maal bevestigen en zien we de scores

viertal vragen en klikken op Finish. We moeten nog alleen een

per leerling en per vraag op ons scherm. We kunnen de data

beschrijving en het niveau invullen. Dat laatste is lastig, omdat het

opslaan als een *xlsx-bestand of meteen openen in Excel. In dit

geen Nederlandse website is en ons Nederlandse schoolsysteem

programma zien we vervolgens hoe elke vraag is beantwoord als

niet wordt herkend. In ieder geval klikken we op Save Quiz and Exit.

klas en per leerling. Als leerling hoor je een melodietje als de quiz

We zien hoe de

voorbij is (ook als de luidspreker is uitgezet) en zie je je ranking.

quiz er in de

Daarnaast is het mogelijk om alle vragen langs te lopen om te zien

­docentenomgeving

welke goed en fout beantwoord zijn. Ook kun je als leerling je

uitziet. We kunnen

resultaten delen op Facebook, Pinterest, Google + en Twitter.

de quiz dupliceren, bewerken en verwijderen, maar ook delen met een weblink en via de sociale media. Zo kan ook het thuisfront zien hoe er op school wordt gepresteerd!

TIPS • Laat de leerlingen het adres join.quizizz.com toevoegen aan hun favorieten.

• De plaatjes die een leerling te zien krijgt na elk gegeven antwoord, kun je ook uitzetten: Show memes after each question – OFF. • Laat de leerlingen op hun tablet of smartphone het geluid uitzetten.

• Gebruik de chatfunctie om vragen te stellen aan de beheerders van de site.

• Volg Quizizz op Twitter: @quizizz.

EEN QUIZ MAKEN

• Bekijk enkele Quizizz-video’s op YouTube: zoek op ‘quizizz’.

We klikken op Back to home en daarna op Create your own quiz.

Uiteraard moeten we eerst een account aanmaken. In de docenten-

ALTERNATIEVEN

rol vullen we onze gegevens in. Het volgende scherm is overzichtelijk.

www.getkahoot.com www.socrative.com www.mqlicker.com www.typeform.com

Estland voorloper op ict dankzij het onderwijs Het grote publiek denkt niet meteen aan Estland als het over ict gaat. Maar in Estland was de overheid al grotendeels digitaal georganiseerd toen Nederland nog voorzichtig begon met DigiD, en ook het succesvolle Skype is ontstaan in het vruchtbare ict-klimaat van het kleine land in Noord-Oost Europa. Het is mooi maar vooral opmerkelijk, omdat het land pas begin jaren negentig onafhankelijk werd van Rusland en een enorme economische en technologische achterstand had. Hoe heeft het zo’n voorsprong weten op te bouwen?

Het onderwijs speelt daar een grote rol in.

Door Erik Ouwerkerk

VISIE

überhaupt al plaatsvindt. Door de constante interactie tussen

De eerste regering in de jaren negentig was jong. De politici

ouders, leerlingen en onderwijzers is een formele afspraak nog

waren gemiddeld nog geen dertig jaar oud en omarmden de

maar zelden nodig. 85 procent van de scholen en zelfs 95

technologie. ‘Toen we onafhankelijk werden, was Estland een

procent van de basisscholen maakt daar gebruik van.

arm en klein land, en iedereen lag mijlenver op ons voor. Maar op één terrein hadden we gelijke kansen: ict’, aldus de huidige

COALITION OF THE WILLING

president Toomas Hendrik Ilves in de Tegenlicht-uitzending

De overheid in Estland zet zich in om ict in het onderwijs te

E-stonia: een land als start-up van begin april 2015. Het jeug-

integreren maar verplicht het niet. Toch maken veel scholen

dige ict-enthousiasme is tot op de dag van vandaag aan­wezig.

gebruik van de mogelijkheden. Opmerkelijk. Ene Koitla werkt bij

Wie werkt aan een open en moderne samenleving, zet natuur-

HITSA, een landelijke organisatie voor onderwijs en ict. Volgens

lijk in op een onderwijssysteem waar kinderen al op jonge leeftijd kansen krijgen om hun computerskills te ontwikkelen.

Ilves weet uit eigen ervaring dat onderwijs een sleutelrol vervult: ‘Onze wiskundeleraar leerde ons al op jonge leeftijd programmeren. Dat leidde ertoe dat ik nu niet bang ben voor computers.’

E-SCHOOL Kinderen vanaf zes jaar maken kennis met coderen, werken met tablets en leren aan de hand van educatieve apps. De gehele onderwijsomgeving wordt inzichtelijk via één digitale schoolomgeving E-school. Op de site e-estonia.com staat beschreven en verbeeld wat het inhoudt. Kinderen kunnen hun huiswerk en cijfers via de app bekijken en ouders zien de voortgang door de jaren heen. Ook organisatorisch is het overzichtelijk. Wanneer een ouder bijvoorbeeld een gepland gesprek met de juf of meester wil verzetten vanwege een werkafspraak, kan dat eenvoudig via E-school. Als het gesprek

20

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

‘De ene docent leert de andere vaak hoe ze nieuwe technologie kunnen toepassen in het klaslokaal’ Ene werkt het niet om professionals zaken op te leggen. Er kan beter gewerkt worden aan (zelf)vertrouwen en intrinsieke

Kijk voor meer informatie, voor de geluiden uit de politiek, voors en tegens op

motivatie. ‘Onze docenten hebben veel vrijheid en dat gevoel

http://tegenlicht.vpro.nl/nieuws/2015/april/nlpolitiek-digitale-ambitie.html

voor autonomie is erg belangrijk. Ze mogen ict dus inzetten

of bekijk de aflevering op

zoals ze zelf willen en wij bieden ondersteuning. Het ProgeTiger-

http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/e-stonia.html

programma (gericht op ict-advies en -hulp voor leraren, red.) laat onderwijzers zien dat ze met kleine stapjes kunnen beginnen en dat programma’s zoals App inventor en LEGO WeDo niet

COS van mei jl. beschrijft in het artikel ‘Effectieve implemen­

moeilijk zijn. Het grootste struikelblok zit hem trouwens in de

tatie van nieuwe leermiddelen’: ‘We starten met een project en

angst van onderwijzers dat ze zich ‘dom’ voelen in vergelijking

bekijken dan wat er goed en fout gaat en lossen dat op dat

met de leerlingen die alles snel oppikken. Onterecht, want al

moment op.’ Nederland op weg naar ict-onderwijs kan met dat

leren de kinderen snel, ze moeten nog steeds gecoacht worden.

in het achterhoofd niet anders dan constant in ontwikkeling

Onderschat ook de kracht van collega’s niet. De ene docent

zijn. Brainstormen, voorbereiden, uitvoeren, aanpassen... en

leert de andere vaak hoe ze nieuwe technologie kunnen

weer opnieuw beginnen.

­toepassen in het klaslokaal.’

Patrick Banis ging namens de Stichting van het Onderwijs vorig

BLIJVEN RENNEN

jaar op werkbezoek in Estland. Hij laat de term coalition of the

Estland loopt voorop met ict en gezien de wijze waarop ict daar

willing vallen. ‘Ze zijn destijds begonnen met het trainen van

in het onderwijs ligt verankerd, zullen ze voorlopig in de voor-

jonge docenten, zij konden veel makkelijker in één keer de slag

hoede van Europa blijven lopen. Voor Nederland is dat niet iets

maken. Ook de scholen die zelf enthousiast waren, kwamen

om weemoedig van te worden, integendeel: Estland laat zien

als eerste aan bod.’

dat met visie en een sterk beleid zelfs grote achterstanden in relatief korte tijd kunnen worden omgebogen. Juist met ict.

EIGEN KOERS VAREN

Ilves is zich daar zeer van bewust: ‘We lagen ver achter op

Visie, vertrouwen, motivatie… het zijn slechts een paar ingre­

andere landen, maar we liggen nu voor omdat ict zo snel

diënten die in Estland tot iets moois hebben geleid. Zou

verandert. En daarom moeten we blijven rennen. Doen we

Nederland dit zo over kunnen nemen? Koitla meent van niet.

dat niet, dan staan we over vijf jaar weer op achterstand.’

‘Ieder land moet zijn eigen koers varen want de onderwijs­ doelen, structuur, cultuur et cetera zijn enorm verschillend.’ De

Meer informatie:

analogie met een start-up is wellicht op zijn plaats. Zoals Anne

www.hitsa.ee

Voorn, schoolleider van het Sondervick college in Veldhoven in

www.e-estonia.com

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

21

Q&A Gameonderzoeker Menno Deen:

‘Autonome games motiveren om te leren’ Kun je games inzetten om de motivatie ten aanzien van leren of bewegen positief te beïnvloeden? Dat vroeg Menno Deen zich af toen hij startte aan zijn proefschrift G.A.M.E. (Games Autonomie Motivatie en Educatie), waar hij op promoveerde. De gameonderzoeker aan de TU Eindhoven en Fontys Hogeschool concludeert: ‘Je onderneemt meer dingen vanuit jezelf wanneer je je competent, verwant en autonoom voelt. Een game voorziet in die behoeften.’

Interview Mandy de Bruijn Hoe ben je tot dit onderzoek gekomen?

World of Warcraft afspraken maakten

gereid in een game. Op een congres

‘Tijdens mijn studies kunst en cultuur­

in een specifieke virtuele ruimte en

ontmoette ik Michael Bas, de CEO van

wetenschappen verkende ik games als

mensen binnen- of buitensloten.

Ranj Serious Games, waar ik stage

nieuw expressief middel. Hoe kan een

Gamedesigners willen wel een bepaald

mocht lopen. Daar deed ik onderzoek

game een verhaal vertellen? Hoe stimu-

gedrag stimuleren, maar de spelers

naar speelstijlen en zag het verband

leer je een emotie bij de speler? Zo

bepalen uiteindelijk zelf wat ze doen.

tussen de manier waarop mensen

onderzocht ik onder meer hoe spelers in

Spelers zijn zeer autonoom en eigen­

spelen en de manier waarop mensen leren. Hier schreef ik mijn scriptie over.

Na mijn afstuderen ben ik daar als gameonderzoeker in dienst gegaan. Hier deed ik verder onderzoek naar de leerwaarde van een Engelse taalgame. Het leek erop dat de vrijheid in de game en de interactie tussen spelers een positieve invloed hadden op de motivatie van scholieren om Engels te leren. Met dit in mijn achterhoofd ben ik een promotie­ traject begonnen aan de Fontys Hogeschool. Ik wilde een bijdrage leveren aan de ‘demystificatie’ van games als intrinsiek motiverend middel. Ik ontwikkelde verschillende games voor het onderwijs. Eén van deze games, Combinatorics, is uitgewerkt tot volledige game en getest door zo’n 150 studenten. Hieruit bleek dat een autonome spelervaring een positieve bijdrage leverde aan de interesse van studenten om te leren. Ik leerde ook dat de grootste waarde van de game lag in de gesprekken en speelsessies tússen de spelers en niet in de exercitie van het spel zelf.’

Wat kan deze manier van leren ­leerlingen opleveren?

‘Ik denk dat autonome games een bijdrage kunnen leveren aan het probleem­ oplossend vermogen van leerlingen.

Leerlingen kunnen van trial and error leren. Als ze een fout maken, kunnen ze het overdoen en moeten ze zoeken naar een andere oplossing. Bovendien kan een game verschillende leerstijlen aanbieden waardoor een grotere groep leerlingen wordt aangesproken.’

Welke rol heeft de docent dan?

‘Tijdens mijn onderzoek merkte ik dat een ‘faciliterende’ docentenrol het best bij games in de klas past. Docenten creëren de ruimte waarin leerlingen vrij spelen en sturen bij waar nodig. Een game kan worden ingezet als additioneel lesmateriaal. Leerlingen kunnen het als huiswerk krijgen of in de klas spelen.

Het is echter moeilijk om een goede autonome game te vinden voor het onderwijs. Het is belangrijk dat docenten zich goed laten informeren over de daadwerkelijke leerwaarde van een game.’

In je onderzoek beschrijf je gamen als herstructureringsproces. Wat bedoel je daarmee?

‘Het leek mij nuttiger om een spel te definiëren als een activiteit in plaats van een systeem met regels. Dat sluit aan bij definities van onder andere media­wetenschapper Copier (2007) en ­ontwikkelingspsychologen Jarvis, Brock

Foto: Human Touch Photography

& Brown (2008). Als we spelen, gaan we vrijwel altijd uit van een bestaande situatie (een doos blokken bijvoorbeeld) en veranderen de configuratie en positie

Je schrijft dat intrinsieke motivatie voor

Het onderwijs als één goed

(het bouwen met die blokken) om vervol-

leerlingen belangrijk is. Hoe kan een

ontworpen spel?

gens een nieuwe constructie te maken

game dat stimuleren?

‘Het is wellicht makkelijker om het

(een blokken toren). De herstructurerings­

‘Dat is een beetje een kip en het ei-

onderwijs te laten voor wat het is.

waarde van games komt sterk naar

verhaal. Volgens onderzoekers Ryan &

Anders geef je het weer een nieuwe

voren in een game als Minecraft.

Deci kan iemands motivatie worden

begrenzing. Jongeren moeten gestimu-

Spelers halen de wereld uit elkaar om

vergroot als zij zich competent, autonoom

leerd worden zichzelf te ontwikkelen. Dit

een andere wereld te bouwen. Leren is

en verwant voelen in relatie tot de hande-

kan op zoveel verschillende manieren. Ik

het verzamelen van kennis, het creëren

ling. Een game kan deze drie behoeften

denk dat leerlingen en docenten dicht bij

van nieuwe perspectieven of benaderings­

bevredigen. Hierdoor kunnen leerlingen

zichzelf moeten blijven. Als dat op

wijzen van een probleem. Als nieuwe

de externe regels en acties van het spel

speelse manier leren is, dan prima. Is

kennis zich aandraagt, dient het

eigen maken. Ze zijn het eens met de

dat strikt en sturend, dan ook goed.

bestaande netwerk geherstructureerd te

regels omdat deze een bijdrage leveren

Zolang het maar in het belang is van de

worden. Gamedesigners kunnen daarom

aan het behalen van bepaalde doelen en

leerling.’ <<

op zoek gaan naar de herstructureerbare

omdat de regels en acties de drie boven-

elementen in de leeromgeving.’

staande behoeftes bevredigen.’

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

23

EVALUATIE

Holmwood’s English Premium Breakthrough Basisschool en Engels leren, het blijft in veel gevallen een wat lastige combinatie. Niet iedere docent voelt zich comfortabel bij het aanleren van een andere taal. En toch is het verplicht.

Daarom is het voor veel scholen een goed idee om een methode te kiezen die veel steun geeft met een leerlijn die vanaf groep 5 tot en met 8 in orde is. Holmwood’s Online Learning is van plan om het hele traject, vanaf groep 5 tot en met 6 vwo online te zetten. Op het moment van schrijven is alleen Pre-A1 en A1 gereed. In ieder geval genoeg om een kijkje te nemen in de wondere wereld van het internet Engels. Met een bijkomend voordeel voor de overwerkte docent: het programma kijkt zelf na.

Besproken door: Gerard Koster, docent Engels

Doelgroep: bovenbouw basisschool, groep 6,7,8 Prijs voor scholen: tot 50 licenties € 39,50 per stuk, meer dan 50 licenties € 12,50 per stuk.

Voor een gratis proefperiode van 2 maanden: www.methodeengels.nl Iedere docent Moderne Vreemde Talen weet het: om bedreven te raken in een taal is de les een belangrijk onderdeel, maar het is lang niet alles. Om een taal echt goed onder de knie te krijgen, is veelvuldige blootstelling aan de taal essentieel. Om die reden kiest Holmwood’s voor een concept waarbij leerlingen zowel in de klas als thuis met Engels bezig zijn. De docent ziet uiteraard in de klas wat kinderen presteren, maar kan ook binnen het programma een overzicht houden op wat leerlingen

INSTAPTOETS

thuis hebben gedaan. Zwakke leerlingen krijgen extra oefenstof

Leerlingen beginnen met het maken van een instaptoets. Dit

aangeboden, zodat zij ook op niveau kunnen komen.

zijn teksten in oplopende moeilijkheidsgraad, waarbij begrip van een korte tekst wordt getest. Hierdoor wordt de leerling op een bepaald niveau geplaatst. Dit kan zijn Discoverers, Explorers of Pioneers (Pre-A1), Breakthrough (A1) of Elementary (A2). De teksten zijn goed gekozen, lopen duidelijk op in ­moeilijkheidsgraad en kunnen een goede diagnose stellen.

Iedere unit begint met een luistertekst, ondersteund door video. Ook kan de tekst nog gelezen worden door de leerlingen.

Dit onderdeel vindt plaats op het smartboard, evenals de volgende Dialogue, een invullesje waarin leerlingen korte gesprekjes kunnen voeren. In de volgende onderdelen wordt voorzichtig begonnen met het aanleren van woorden en het testen van begrip. Iedere keer wordt een leerinput, zoals een geschreven of gesproken gesprekje, gevolgd door een aantal

24

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

vocabulaire-opdrachten en begripsvragen. De docent wordt

THUISWERKEN

hierbij goed ondersteund, want er is een heel duidelijk over-

Het thuiswerken van de leerling is een toegevoegde waarde

zicht met beschikbaar materiaal voor het smartboard, een

die bovendien makkelijk door de docent gecheckt kan worden.

groot aantal werkbladen en een overzicht van de vocabulaire

Belangrijk hierbij is het verwerven van vocabulaire. Dit wordt

die de leerling aan het eind van de unit moet beheersen. De

met name aangeboden door speechcards. Op de ene kant van

methode is communicatief, dus het zal niet verbazen dat

het kaartje staat het Engelse woord, op de andere kant een zin

vertalingen niet alleen worden gebruikt, maar dat de woorden

waarbij het in de context wordt geplaatst, een vertaling en een

in zinsverband worden uitgelegd. Ook worden woorden soms

tekening. Ook wordt de zin opgelezen. Alle leerstijlen worden

aangeleerd door de leerlingen tekeningen te laten maken.

hierbij dus aangesproken. Naast de vocabulaire zijn er invullesjes, luister- en leesoefeningen en er wordt voorzichtig

UITSTEKENDE BASIS

begonnen met het schrijven van zinnen. Alle onderdelen zien

Ervan uitgaande dat de methode bestemd is voor basisschool-

er goed verzorgd en aantrekkelijk uit en het lijkt me voor de

leerlingen van groep 5 - 8 en er vier levels zijn van Pre-A1 en

leerlingen heel leuk en motiverend om er zelfstandig mee aan

A1 is het niet vreemd om te concluderen dat het eerste niveau,

de slag te gaan. Een unit wordt afgesloten door middel van een

Discoverers, in groep 5 gebruikt kan worden. Voor dit niveau is

test. Hierbij krijgen leerlingen eerst een luistertest, daarna een

25 uur materiaal voor klassikaal gebruik aanwezig, alsmede 30

vrij simpele vocabulairetest, waarbij ze moeten kiezen uit vier

uur voor gebruik buiten de klas of in ieder geval buiten de

vertalingen voor het gegeven Engelse woord, een picture writing-

Engelse les. Er worden 280 nieuwe woorden aangeleerd. De

test, waarbij ze goed/fout-vragen moeten beantwoorden over

volgende niveaus lopen op naar 40 uur, zowel klassikaal als

een plaatje en een reading-test, waarbij vocabulaire vaak een

buiten de les. Uiteraard is het voor iedere school heel goed

grote rol speelt. Het laatste onderdeel is een sentence writing-

mogelijk om het aanbod aan te passen aan de mogelijkheden

gedeelte, waarbij woorden in de juiste volgorde moeten worden

binnen de school. Duidelijk is het in ieder geval dat deze

geplaatst. Daarna krijgen de leerlingen hun score te zien. Ook

methode de leerlingen een uitstekende basis biedt om te

hun leerkracht krijgt dit cijfer doorgegeven.

beginnen met het aanbod op de middelbare school. De aan­ geboden onderwerpen zijn redelijk standaard, zoals sport,

MOTIVATIE

muziek, geld en mode. En ook de aangeboden vaardigheden,

Holmwood’s biedt met deze methode een prachtige mogelijk-

zoals jezelf voorstellen, wat over jezelf vertellen of de weg

heid aan scholen die hun Engelse onderwijs nog niet helemaal

vragen zijn niet heel origineel. Maar het zijn wel die zinnetjes

op poten hebben gezet. Het zorgt ervoor dat ook docenten die

die goed gebruikt kunnen worden als kinderen een keer naar

niet zo zeker zijn van hun eigen vaardigheden volledig bij de

het buitenland gaan. Alle vaardigheden komen goed in beeld,

hand worden genomen en moeiteloos de stof aan kunnen

er wordt veel geluisterd naar Engelssprekende mensen, er

bieden. Een mooie afwisseling van verschillende vaardigheden

wordt veel onderling gesproken door de conversatieoefeningen

en activiteiten, waardoor leerlingen ongetwijfeld gemotiveerd

en er wordt gelezen en geschreven op verschillende manieren.

zullen raken om ook thuis aan de slag te gaan. <<

Bovendien zijn er voor de snelle leerlingen een (niet al te groot) aantal extra oefeningen, waarin extra video’s en teksten worden aangeboden.

REACTIE UITGEVER ‘We zijn blij met deze positieve review van English Premium.

In de review wordt terecht gesuggereerd dat English Premium geschikt is voor leerkrachten die moeite hebben met Engels, maar de methode is zeker ook ontwikkeld voor scholen die het beste uit hun leerlingen willen halen. Sinds deze review geschreven is, is er ook een niveau voor beginners toe­ gevoegd, evenals ERK-niveau A2. Hierdoor is de methode geschikt voor zowel het basisonderwijs als de onderbouw van het voortgezet onderwijs.’

Mark Holmwood

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

25

LESIDEE VOOR HET BASISONDERWIJS

De weg kennen in het verkeer Nu de scholen weer zijn begonnen, wordt het druk op straat. Hoe laveert jouw klas door het drukke verkeer? En wat weten ze eigenlijk van verkeersregels en vervoersmiddelen?

Door Suzanne de Boer

De weg naar school leggen leerlingen bijna dagelijks af, die

UITVINDING ALLER TIJDEN

kunnen ze dromen. Maar is dat ook echt zo? Laat leerlingen

De fiets wordt veel gebruikt, maar wat voor vervoersmiddelen

eens uit hun hoofd de route van huis naar school tekenen.

zijn er nog meer? Trams, treinen, auto’s… En wat hebben deze

Welke straten steken ze over? En hoe doen ze dat? Kijken ze

gemeen? Juist, ze lopen allemaal op rolletjes! Zelfs het grootste

goed naar links, naar rechts en dan nog even naar links? Als

vliegtuig heeft wielen. De uitvinding van het wiel is dan ook een

ze bij een druk punt komen, staat daar dan een stoplicht? En

geweldige vondst geweest. En dat al een paar duizend jaar

hoe kan iemand met kleurenblindheid eigenlijk zien wanneer

geleden, namelijk rond 3500 voor Christus.

hij mag oversteken? En een blinde? Welke verkeersborden

Op nl.wikipedia.org/wiki/Wiel_(voortbeweging) lees je er van

komen ze onderweg tegen? En wat betekenen die eigenlijk?

alles over. Inmiddels zijn er eenwielers, tweewielers en vervoers-

Op www.verkeersbordenoverzicht.nl staan de meeste borden

middelen met heel veel wielen, denk maar eens aan trucks.

die in Nederland worden gebruikt met hun betekenis. Laat

Weten je leerlingen waarom die zo veel wielen hebben? En

elke leerling ook een verkeersbord tekenen dat hij op weg

waarom tractorbanden bijvoorbeeld zo groot zijn? En de wieltjes

naar school tegenkomt en hang ze op in de klas. Help de

van een vliegtuig juist zo klein? Er zijn ook bijzondere vervoers-

leerlingen verder met de verkeersregels voor voetgangers en

middelen als de Gouden Koets. Daar rijden de koning en de

fietsers via www.wegwijsinhetverkeer.nl/index.php?id=50

koningin maar één dag per jaar in, namelijk op Prinsjesdag, de

en neem de hele klas mee op een verkeersexcursie door

derde dinsdag in september, die dit jaar valt op 15 september.

de buurt.

Er staan veel mensen langs de route die de koets dan door Den Haag van Paleis Noordeinde naar het Binnenhof aflegt. Niet

VEILIG NAAR SCHOOL

alleen om naar het koningspaar te zwaaien, maar ook omdat de

De weg naar school kunnen leerlingen te voet, met de fiets

koets zo mooi is. Want is hij echt van goud? En wanneer is hij

of met hun ouders in de auto afleggen. Hoe doen ze dat?

eigenlijk gebouwd? De korte antwoorden op deze vragen zijn nee

Wat vinden ze het prettigst en waarom? Voelen ze zich

en 1898, maar uitgebreidere en dus veel leukere antwoorden

veilig onderweg of zijn er punten die ze liever anders zou-

vind je op www.koninklijkhuis.nl/encyclopedie/organisatie/

den zien? Die hoge heg die hun zicht belemmert, dat hele

staldepartement/gouden-koets

drukke kruispunt… Weten ze wanneer hun fietslampje moet

Kunnen je leerlingen meer bijzondere vervoersmiddelen beden-

branden? Doen ze nog meer om op te vallen in het ver-

ken? En zijn er ook vervoersmiddelen zonder wielen? Zeker,

keer? En zo niet, zouden ze nog meer kunnen doen?

denk maar aan een boot, een kabelbaan, een slee en een raket.

Veilig Verkeer Nederland heeft allerlei lespakketten voor

Twee astronauten staan zelfs al te trappelen om aan boord te

de basisschool ontwikkeld. Daar zit zeker iets bij dat

gaan, want op 2 september zullen zij door de NASA richting

interessant is voor jouw klas.

het internationale ruimtestation gelanceerd worden.

Kijk op vvn.nl/wat-we-doen/op-de-basisschool

www.nasa.gov/launchschedule Maar de ruimte, daar kun je weer een heel andere les rond samenstellen! <<

Dit lesidee voor het basisonderwijs kun je ook downloaden op www.computersopschool.nl. Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.

26

COS JAARGANG 33 NUMMER 1 – 2015

Maak uw groep spelenderwijs slimmer Ambrasoft Rekenen & Taal is de ideale aanvulling op uw lesaanbod.

De adaptieve oefensoftware is methodeonafhankelijk en wordt gebruikt door bijna 5.000 scholen. Uw leerlingen hebben thuis ook gratis toegang.

Probeer Ambrasoft Rekenen & Taal nu de eerste 3 maanden gratis!

Ga naar ambrasoft.nl/school

Nieuw dit schooljaar â&#x20AC;˘ Rekenmodules nu tabletproof â&#x20AC;˘ Rekenen Extra voor groep 7 en 8

Ambrasoft is onderdeel van Noordhoff Uitgevers

Leren wordt spelen

Projectors

Zó houdt u iedereen bij de les Met de krachtige Casio Ultra Short-throw projector Dankzij de Ultra Short-throw projector van Casio, verandert u elke les in een multimedia beleving.

Deze functionele en veelzijdige projector, met extreem duurzame lichtbron, levert u niet alleen substantiële besparingen op maar biedt u tevens dé ideale visuele ondersteuning voor uw digitale bord. Of u nu met interactieve media aan de slag wilt, met een visuele presentatie of een film wilt laten zien: met de Ultra Short-throw projector van Casio houdt u iedereen moeiteloos bij de les.

CASIO XJ-UT310WN | € 1.699,- exclusief BTW.

Duurzaam energie- en kostenbesparend • 3.100 Lumen Laser / Led lichtbron.

• 20.000 Branduren zonder vervanging lamp.

• Lichtbrongarantie van 5 jaar of 10.000 uur.

• Milieuvriendelijke kwikvrije lichtbron.

• Snel aan- en uitschakelen en geen afkoeltijd.

• Geschikt voor digitale interactieve borden.

• Ondersteund door iOS en Android Apps.

• De beste vervanging van uw oude projector.

Voor meer informatie over de nieuwste CASIO projectors: www.casio-projectors.nl Casio Benelux B.V., Prof. W.H. Keesomlaan 6E, 1183 DJ Amstelveen, tel. 020 - 545 10 70