COS 3410

digi + GR tale ATIS Add On w w w . c o m p u t e r s o p s c h o o l . n l

Carnaval der Dieren Muzikale app met illustraties van Fiep Westendorp Social IV investeert in Bomberbot ‘Het programma geeft je de controle terug!’

MediaMasters Meld je klas nu aan voor schooljaar 2017/2018

HOE (BE)WERKT EEN

ONLINE INFLUENCER? Jaargang 34 | Nummer 10 | Juni 2017 COS_Juni2017Vanessa.indd 1

30-05-17 12:52

Grootse aanbieding voor alle scholen!

Typen School een jaar lang voor maar € 250,-.

Dé kans om de typevaardigheid van uw leerlingen te verbeteren!

Het belang van een goede typevaardigheid neemt met het toenemende computergebruik alleen maar toe. Daarom komt Ambrasoft

Tijd e

lijk gee €25 aa nta n limie 0,l lee t rlin gen

met een wel heel grootse aanbieding: Typen School, de online typecursus voor groep 6 t/m 8, is nu tijdelijk voor maar € 250,- een jaar lang beschikbaar!

Het actiebedrag van € 250,- is ongeacht het aantal leerlingen. Dat betekent geen onverwachte kosten en ongelimiteerd gebruik voor grote en kleine scholen.

Profiteer daarom van deze unieke actie en verbeter met Typen School de typevaardigheid van uw leerlingen!

Bestel Typen School voor het schooljaar 2017/2018 Ga naar: www.ambrasoft.nl/aanbiedingtypenschool/

Ambrasoft is onderdeel van Noordhoff Uitgevers

COS_Juni2017Vanessa.indd 2

30-05-17 12:52

Inhoud 4 Bits & Bites

Grappige, nuttige of slimme snufjes

8

5 COS digitale Add On

Méér magazine, maar dan online!

6 Online media influencers Hoe werkt dat en hoe weer je je?

8 Carnaval der Dieren

Muzikale app met illustraties van Fiep Westendorp

10 MediaMasters 2017/2018 Schrijf jouw klas vast in!

12 Investering voor Bomberbot ‘Het programma geeft je de controle terug’

16 Kijk mij… voorlezen op film!

‘Toon trots het resultaat van leesvaardigheid!’

12

18 Apple Teacher-programma

Gratis educatief platform voor de leerkracht

20 Persoonlijk leren bij SOML ‘Van moeten naar willen’

22 Digitaal toetsen

Tips voor een succesvolle start

20 Colofon COS is een onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict.

Het is een uitgave van EDG Media en verschijnt 10x per jaar.

COS twittert @cosonline

COS_Juni2017Vanessa.indd 3

Uitgever: Erik Trimp

Foto’s iStock, Shutterstock

Hoofdredactie/coördinatie Vanessa Pelle, vpelle@edg.nl

Redactiesecretariaat EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht www.computersopschool.nl

Vormgeving Martin Hollander, Tom Venema Medewerkers Brigitte Bloem, Henk Botter, Mandy de Bruijn, Tefke van Dijk, Harry Dubois, Marianne Eggink, André Slegers, Lieke Steijvers, Malini Witlox Contact redactie cos@edg.nl

Druk PreVision, Eindhoven Abonnementenadministratie EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht telefoon: (030) 241 70 20 fax: (030) 241 06 71 e-mail: cos@edg.nl

Advertentieverkoop Mark Hutzezon Telefoon: (030) 241 70 25 E-mail: mhutzezon@edg.nl Abonnementsprijs 2017 Nederland: € 46,50; België en Luxemburg: € 51,50; overig: € 80.

Een abonnement kan elke maand ingaan en heeft de duur van minimaal een jaar. Opzeggen kan per e-mail of per brief tot uiterlijk een maand voor het einde van de abonnementsperiode. Een proefof verzamelabonnement bestellen?

Bel (030) 241 70 20 of kijk op www.computersopschool.nl

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Alle webadressen in dit nummer vindt u ook op: www.computersopschool.nl

30-05-17 12:52

Grappige, nuttige of slimme snufjes die op het bureau van COS belanden. Suggesties?

Mail cos@edg.nl Onder redactie van Harry Dubois

Eigen schijfje We slaan al onze data op in de cloud, maar je kunt er ook voor kiezen om je films en foto’s op je eigen harde schijf op te slaan. Nadeel is dat deze harde schijven kapot kunnen gaan, je laptop gestolen kan worden of de

Flip voor 360

grootte van je harddisk te klein is. Kijk dan eens naar de opslag van

Mensen uit het onderwijs kennen vast de Flip nog

La Cie, de 2big Dock. Deze heeft twee harde schijven die elkaar

wel; een handzame camera waarmee je snel

spiegelen (Raid-oplossing). De grootte van de opslag kan maximaal

opnames kon maken en die via USB kon uploaden

20 TB zijn, dus voorlopig heb je daar wel genoeg aan. In het kastje

naar bijvoorbeeld YouTube. Helaas bestaat de Flip

waar de schijven zitten, kun je tevens diverse USB-apparaten

niet meer, maar er zijn alternatieven die je wellicht

aansluiten en opslagkaartjes van je fototoestel. lacie.com

kunt gebruiken. Een nieuw apparaat dat na de zomer op de markt komt, is de Ricoh Theta 360 camera. De oude versie van deze camera bestaat al zo’n anderhalf jaar,

QR-codes

maar deze versie kan opnemen in 4K. Info? theta360.com

Ze blijven leuk en soms handig; de QR-codes (Quick Response).

Je ziet ze wel eens op gebouwen, op bordjes voor meer informatie of in tijdschriften. André Manssen heeft een leuk verhaal op

Photoshop alternatief

zijn blogsite geschreven dat zeer interessant is; hoe maak je ze en hoe kun je deze QR-codes opslaan op je computer?

Zie bit.ly/QRcodesmaken

Leuk voor het onderwijs als goedkoper alternatief voor Photoshop is het programma Krita. Bovendien is dit mooie stukje software beschikbaar voor Windows, Mac én Linux.

Het pakket is gratis en heeft genoeg mogelijkheden om je uren mee te vermaken. Ook goed is de online manual zodat je snel kunt leren hoe alles werkt. krita.org

Mixed Reality Wellicht kennen jullie nog de naam Windows Holographic? Dit deed denken aan de HoloLens, een bril waarmee je in een virtuele 3D-wereld kon rondlopen. Deze naam is veranderd in Mixed Reality en daar zullen we de komende jaren veel van gaan horen; er zullen meer van dit soort brillen op de markt komen, zeker omdat er uitdagingen liggen voor het onderwijs.

Bij Acer zijn ze samen met Microsoft begonnen aan de ontwikkeling van nieuwe VR-brillen.

Ongehinderd luisteren We naderen de zomer en dan is het lekker om in je strandstoel te zitten en te luisteren naar muziek. Dat kan Spotify zijn of een andere audiostreaming. Muziek streamen met YouTube kan ook, maar dan zie je wel tegelijk de video’s en krijg je onderbrekingen met reclame. Om ongehinderd te kunnen luisteren, is een handige app ontwikkeld; Headset. Download de app voor je Mac of Windows en maak een - gratis - account aan. Zoek je favoriete band op YouTube, maak eventueel een playlist aan en afspelen maar! headsetapp.co

4

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 4

30-05-17 12:52

Meer magazine maar dan online!

Gratis COS Add On met:

Schrijf je eigen thriller!

Een heel spannend lesidee voor in de klas: hoe schrijf je je eigen thriller?

Het lesidee staat vol met tips, links en inspirerende filmpjes. In de gratis digitale COS Add On vind je ook de How to… werken met de beoordelingsprogramma’s Google Forms en Microsoft Forms. Stap voor stap word je door beide programma’s geloodst. Bekijk ook de filmpjes die horen bij de artikelen uit het magazine. Zie bijvoorbeeld de trailer van de app Carnaval der Dieren, Bomberbot in de praktijk en de werking van eduroam simpel uitgelegd. In de COS Add On ook leuke nieuwe educatieve apps gespot en tips voor op het digibord.

Je vindt de COS Add On gratis op computersopschool.nl

COS_Juni2017Vanessa.indd 5

30-05-17 12:52

Achter de schermen van een online influencer Enzo Knol en Monica Geuze zijn de online idolen van een generatie die nog maar weinig televisie kijkt. Samen zijn de vloggers goed voor bijna twee miljoen jonge volgers op YouTube.

Studenten van de Hogeschool van Amsterdam onderzochten via een nepaccount op Instagram hoe zo’n online influencer werkt en hadden binnen twee maanden tienduizend volgers.

Hoe help je je leerlingen bewust te worden van de invloed van online bekendheden?

Tekst Marianne Eggink Foto Myra Bax | Shutterstock

6

Anne Rieter poseert op een bankje in Amsterdam, haar

alles is wat het lijkt. Binnen twee maanden had de nep-

medestudent Myra Bax duwt nog even haar benen recht

personage tienduizend volgers. Ze maakten er een docu-

voor de foto. ‘Maar mijn schoenen zijn vies!’ zegt Anne

mentaire over, ‘Now you know: Achter de filters’, die je via

snel. ‘Maakt niet uit, daar is Photoshop voor.’ De foto van

de COS Add On op computersopschool.nl kunt bekij-

Rieter verschijnt later gefilterd en wel op Instagram onder

ken. De eerste paar honderd volgers hebben we via een

de naam Nykkie van Zessen. Zes studenten media, infor-

app verzameld, daarna zijn we heel actief geweest. Als je

matie en communicatie van de Hogeschool van Amster-

maar de juiste foto’s maakt, gaat het snel’, vertelt Bax.

dam maakten het account om te laten zien dat online niet

Maar wanneer werd Nykkie nou een online influencer?

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 6

30-05-17 12:52

Tewatha Muller, jongeren- en vlogexpert bij Bureau Jeugd

hobby, het is meer een fulltime baan, waar je veel voor

en Media, legt het uit: ‘Als je online invloed hebt op het

moet opgeven. Ik werd wakker met honderd meldingen op

offline leven van de kijker, als die ook wil wat jij hebt, doet

mijn telefoon! In de uren dat ik zelf niet actief kon zijn heb

of koopt, dan ben je een influencer.’ Nykkie kreeg al snel

ik daarom een app ingezet die antwoordde op berichtjes.’

allerlei vragen van fans zoals: waar heb je dat truitje ge-

Die hoeveelheid werk wordt bij veel vloggers verdeeld

kocht, van welk merk is die tas en wie doet je haar?

over een team van fotografen, visagisten en andere hulptroepen. Bax: ‘Dat maakt het een stuk gemakkelijker om

POPULAIRSTE MEISJE VAN DE SCHOOL

jezelf zo goed mogelijk neer te zetten, maar vertekent wel

Het verschil met een ‘offline’ idool zoals Beyoncé is vol-

het beeld dat jonge kijkers krijgen. Je kan er behoorlijk

gens Muller dat online bekendheden vertrouwder, be-

onzeker van worden als je denkt dat iemands leven alleen

trouwbaarder en bereikbaarder voelen voor de kijker.

maar bestaat uit de perfecte beelden die je online ziet.

‘Beyoncé zie je alleen op het podium, je zou haar niet

Iedereen heeft weleens een slechte dag, maar dat zie je

zomaar tegen kunnen komen. Mensen als Enzo Knol of

niet terug op sociale media.’ Een andere keerzijde is het

Monica Geuze laten zoveel zien van hun dagelijkse leven

verlies van privacy. Bij vlogger Monica Geuze belden er tot

dat het lijkt alsof je ze persoonlijk kent. Ze voelen voor

haar grote schrik geregeld fans aan om gedag te zeggen.

veel jongeren als het populairste meisje van de school of

Muller: ‘Ik vermoed dat een mens niet zijn hele leven kan

die grote broer waar je enorm tegenop kijkt.’ Door die

vloggen, vanwege de psychologische effecten op lange

psychologische nabijheid zijn jonge volgers gemakkelijker

termijn. De documentaire ‘We Live in Public’ geeft hier

beïnvloedbaar. Dat merkt Muller soms heel concreet tij-

een goed voorbeeld van.’ (Zie de COS Add On.) Ook heb je

dens de gastlessen die ze geeft op scholen: ‘Op een dag

een dikke huid nodig voor de vele negatieve commentaren

hadden leerlingen het alleen maar over vissticks van Iglo.

op video’s en foto’s.

Ik vroeg hoe ze wisten dat die zo lekker zijn. Dat hadden ze in een video van Enzo Knol gezien waarna ze het thuis

EEN MAAND LANG VLOGGER

ook wilden hebben.’

Toch moeten we vloggen niet afschrijven volgens Muller.

‘Kijk samen naar video’s en foto’s en ga een open gesprek

IS DIT RECLAME?

aan. Als je het ergens niet mee eens bent, vertel dan

Jonge kinderen zijn zich vaak niet bewust van de gespon-

waarom, maar lach ook mee om een leuke grap.’ Ook

sorde content die hun online idolen laten zien. ‘Een vlog-

kunnen leerlingen veel leren van zelf aan de slag gaan:

ger met veel volgers kan

fotograferen, filmen,

voor een dergelijke video

editen, monteren,

tienduizenden euro’s

regisseren en zich-

verdienen. Velen zijn

zelf presenteren. Dit

hier niet transparant

kan bijvoorbeeld als

over’, zegt Muller. Dit

werkvorm voor een

komt enerzijds doordat

spreekbeurt of werk-

er geen duidelijke sanc-

stuk ingezet worden.

ties zijn voor het niet

Muller kent een

vermelden van gespon-

goede oefening voor

sorde video’s, anderzijds

de leerling die zich

worden video’s waarin

de volgende Enzo

dit wel vermeld wordt,

Knol waant: ‘Laat ze

minder goed bekeken.

eens een maand

Als school, leerkracht of

lang elke dag vlog-

ouder is het volgens

gen op een privé-

Muller vooral belangrijk om leerlingen te helpen herken-

YouTube-account. Bespreek het doel. Is het roem? Rijk

nen wanneer iets reclame is en hoe je daar mee omgaat.

worden? Vinden ze het gewoon leuk? Laat ze een planning

‘Ga via vragen samen op ontdekking: producten die jouw

maken waarin ze het vloggen combineren met school. En

YouTube- of Instagramidool laat zien in filmpjes of foto’s

maak duidelijke afspraken over wat en wie ze wel en niet

– is dat reclame of niet? Hoe weet je dat?’

gaan filmen. Door het zelf te proberen krijgen ze een kijkje achter de schermen en ontdekken ze meteen of ze het

FANS AAN DE DEUR

echt zo leuk is als het lijkt.’

‘Velen willen later ook YouTuber worden vanwege de faam en het geld, maar dit is maar voor heel weinigen wegge-

Kijk voor meer informatie, ouderavonden,

legd’, zegt Muller. En achter de schermen is het ook alles-

tips en vragen over vloggers:

behalve gemakkelijk vertelt Bax: ‘Het is niet zomaar een

bureaujeugdenmedia.nl/tag/vloggers

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 7

7 30-05-17 12:52

Nieuwe muzikale app

Carnaval der Dieren met illustraties van Fiep Westendorp Carnaval der Dieren is de vierde in de succesvolle reeks educatieve apps voor het basisonderwijs, uitgebracht door het Koninklijk Concertgebouworkest en Uitgeverij Follow a Muse. De app kwam tot stand in co-productie met de Fiep Westendorp Foundation. Gouden vondst zijn de illustraties van Fiep Westendorp, die via animatie over het beeld van de uitvoerende musici lopen. Een heerlijke app om actief met kleuters van te genieten. Door Brigitte Bloem Beeld Uitgeverij Follow a Muse Ik zal in de tweede klas van de lagere school, de huidige

met je kan doen. Toen ik, al zappend, een week of wat

groep 4, hebben gezeten toen we met ons kleine schooltje

geleden in het muziekprogramma Podium Witteman te-

in de nog jonge nieuwbouwwijk voor onze ouders het

rechtkwam en daar de tonen van ‘mijn carnaval’ hoorde,

Carnaval der Dieren opvoerden. Weken van voorbereiding

bleef ik dan ook geboeid luisteren. Wat bleek, musici van

gingen eraan vooraf. We maakten maskers en schilderden

het Koninklijk Concertgebouworkest speelden, samen

decors. We luisterden naar de muziek en probeerden die

met de pianobroers Lucas en Arthur Jussen, delen van

te ‘vangen’ in onze bewegingen. Koninklijk paraderen bij

Carnaval der Dieren ter promotie van hun nieuwste app

de leeuw, parmantig trippelen bij de kippetjes, traag slui-

voor scholen.

pen voor de schildpadden, lomp meestampen met de

8

olifanten, springen als de kangaroes, klapwieken als de

DIERENOPTOCHT

vogeltjes, de gracieuze zwaan en natuurlijk de ‘grande

De pc-versie van de app is voor scholen gratis en kan

finale’, waarop we in een lange rij allemaal nog een keer

gebruikt worden op het digibord. Door te bewegen, te

ons kunstje mochten doen. Telkens als ik in de afgelopen

zingen, te klappen en te luisteren leren kinderen spelen-

decennia het prachtige Carnaval des Animaux van de

derwijs van alles over het muziekstuk, over ritme, muziek-

Franse componist Camille Saint-Saëns hoorde, raakte ik

instrumenten, muzieknoten en meer. Via de dierenoptocht

in vervoering. Herkenning en genieten. Dat is wat muziek

kan elk van de veertien delen van de compositie in de

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 8

30-05-17 12:52

Kijk voor een impressie de trailer van de app via COS Add On op computersopschool.nl groep aan bod komen. Meegeleverde leskaarten bieden leuke en leerzame lessuggesties die het de groepsleerkracht gemakkelijk maken om het verhaal van de muziek en de instrumenten met de klas te ontdekken. Daarnaast bevat de app extra weetjes en interactieve spellen op drie niveaus. Steeds worden korte stukjes muziek aangeboden, passend bij de korte spanningsboog jes van kleuters.

De makers van de app hebben leuke grapjes uitgehaald, onder meer door interactie tussen de ‘getekende’ dieren en de musici te bewerkstelligen. Bovendien straalt het enthousiasme van Lucas en Arthur Jussen en de andere muzikanten van het beeld.

EERSTE VERKENNING Marita Teunisse werkt al bijna dertig jaar in het cluster 2 onderwijs. Op Auris de Spreekhoorn in Breda geeft ze les aan kinderen in de onderbouw die een taalontwikkelingsstoornis hebben en/of slechthorend zijn. Samen met de kinderen in haar groep heeft ze een eerste verkenning van de app gedaan. ‘De leerlingen en ikzelf zijn erg enthousi-

het auditieve met het visuele combineert. ‘Ik deed al

ast’, vertelt Marita. ‘We zijn bezig met het thema boerde-

regelmatig wat met de muziek van Carnaval des Animaux,

rij, dus we zijn begonnen met alle boerderijdieren in het

maar de app met de bewegende diertjes maakt het veel

muziekstuk. We hadden het al over de bewegingen van

herkenbaarder voor kinderen. Daarmee wordt de muziek

deze dieren gehad: galopperen, scharrelen, fladderen.

nóg veel fijner om naar te luisteren én te kijken.’ Ze is met

Aan de hand van de app, met de getekende dieren en de

haar leerlingen nog niet aan de spelletjes toegekomen,

bijbehorende muziek, kon ik de kinderen laten oefenen

‘maar dat staat binnenkort zeker op ons programma.’

met woorden die een beweging uitdrukken. Zo heb ik er

De app gratis voor jouw school aanvragen? Ga naar:

een mooi lesje woordenschat aan kunnen koppelen.

followamuse.nl/aanvragen

Vervolgens zijn we met z’n allen de bewegingen na gaan doen op de muziek. Dat vonden de kinderen helemaal leuk!’ Voor veel leerlingen in haar groep is muziek een

MUZIEK GOED VOOR BREINONTWIKKELING

heel prettige uitingsvorm, weet Marita door haar jaren-

Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder doet veel

lange ervaring. ‘Kinderen met een taalontwikkelings-

onderzoek naar de effecten van muziek op het brein.

stoornis vinden het vaak moeilijk om on demand woorden

Zelf muziek maken ziet hij als een verrijking voor het

te bedenken en zinnen te maken die lekker lopen. Als ze

brein, maar ook luisteren naar muziek en zingen is

liedjes zingen, gaan ze veel vrijer en onbevangen om met

voor kinderen belangrijk. Er is volgens Scherder

hun spraak en taal. Muziek maakt vrolijk en dat werkt ook

inmiddels meer dan genoeg wetenschappelijk bewijs

zo bij mijn leerlingen.’ Het mooiste vindt Marita dat de app

dat de prikkels die muziek in het kinderbrein veroorzaken, bijdragen aan een optimale ontwikkeling van dat brein. ‘Muzikale impulsen zijn belangrijk voor de doorbloeding van de zenuwvezels die onze zenuwcellen over lange afstand verbinden. Die verbindingen hebben direct effect op de vorming van de persoonlijkheid, de ontwikkeling van het empathisch vermogen en het leren reflecteren op anderen en op jezelf’, zo vertelde hij dit voorjaar een zaal vol leraren tijdens het symposium ‘Morgen Méér Muziek in de Klas’ in Paleis Noordeinde in Den Haag.

Zie ook: meermuziekindeklas.nl

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 9

9 30-05-17 12:52

De masters achter

MediaMasters

Hoe breng je mediawijsheid op zo’n manier de klas in dat zowel leerkrachten als leerlingen samen kennismaken met mediawijsheid én er meer over willen leren? Voor deze uitdaging stond Mediawijzer.net ruim zeven jaar geleden. Netflix, Snapchat en Instagram bestonden nog niet en Enzo Knol moest zijn eerste vlog nog online plaatsen; leerlingen (en volwassenen) brachten vooral tijd door met sociale media als Hyves, Facebook en Twitter en de eerste generatie iPads. We spreken met de mensen achter het mediawijsheidproject MediaMasters én leerkracht en deelnemer Yvonne Beijering van obs Ekkelhof uit Drouwen. Door Lars Ykema Foto’s Vera Duivenvoorden Om in de klas te beginnen Yvonne, wat betekenen

plaats. Het afgelopen jaar streden 150.000 leerlingen

de nieuwe technologische ontwikkelingen voor het

uit groep 7 en 8 om de titel ‘Meest mediawijze klas

onderwijs en jouw lessen?

van Nederland’. Hoe zijn jullie ooit begonnen?

‘Scholen zijn niet te vergelijken met vijftien jaar geleden.

Mimi van Dun (projectcoördinator Mediawijzer.net): ‘In

Het is belangrijk dat leerkrachten bij de tijd blijven. Ik vind

2011 zochten we naar een manier waarop we de leer-

dat pabo-studenten tijdens hun opleiding bijvoorbeeld de

krachten konden inspireren om meer te doen met media-

basisbeginselen van programmeren moeten leren, maar

wijsheid in de klas. Dat was een onderwerp waar nog

het gaat ook verder dan dat. Mediawijsheid zie ik als een

weinig aandacht voor was in het onderwijs. Het bestaande

stukje modern burgerschap, het hoort er gewoon bij en

lesmateriaal was nog niet zichtbaar genoeg en het ge-

zou eigenlijk in alle vakken terug moeten komen. Kinderen

sprek tussen leerkrachten, ouders en leerlingen over

moeten vroeg leren hoe om te gaan met nieuwe techno-

mediawijsheidthema’s moest nog op gang komen. Vrij

logie maar daarvoor zijn ze wel voor een groot deel afhan-

snel kwamen we op het idee om een game te ontwikkelen

kelijk van hun leerkracht en ouders. Het mag eigenlijk niet

samen met netwerkpartners van Mediawijzer.net, zodat

gebeuren dat leerkrachten achterlopen.’

we dialoog en aanbod met elkaar konden combineren.’

Jaïn van Nigtevegt van serious game-ontwikkelaar Flavour

Dit jaar vindt de zevende editie van MediaMasters

10

vult aan: ‘Een breed onderwerp als mediawijsheid leent

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 10

30-05-17 12:52

zich daar fantastisch voor. We zien dat leerlingen een stapje harder lopen tijdens MediaMasters, omdat ze zich

MELD JE (NIEUWE) KLAS NU AAN

VOOR SCHOOLJAAR 2017/2018

identificeren met de hoofdpersonages uit de game en erg meeleven met de verhaallijn. Ze wíllen de personages helpen als het verhaal daar om vraagt. Dat kunnen ze doen door vragen te beantwoorden over mediawijsheid, die hebben we MediaMissies genoemd. Er wordt echt letterlijk spelenderwijs kennisgemaakt met de basis van mediawijsheid.’

Wat zijn duidelijke verschillen ten opzichte van de eerste edities en de huidige jaargang?

Jorgen van Dongen van filmmaker Bleck Media: ‘In de eerste edities werkten we meer vanuit een ‘SchoolTV’perspectief. De dagelijkse afleveringen waren opgesplitst

Leerkrachten kunnen hun klas voor het schooljaar 2017/2018 vanaf 1 juni aanmelden via mediamasters.nl. De MediaMasters Game wordt gespeeld tijdens de Week van de Mediawijsheid (17 t/m 24 november 2017). De MediaMasters Club is het gehele schooljaar toegankelijk. Meedoen aan MediaMasters is gratis.Leerlingen, ouders en leerkrachten leren met MediaMasters spelenderwijs meer over sociale media, reclame, informatievaardigheden, programmeren, games, cyberpesten, vloggen, beeldvorming en online gedrag.

in een educatief en entertainend filmgedeelte. Dat laten we inmiddels meer in elkaar overlopen, het verhaal is nu filmischer. Het educatieve aspect verplaatsen we nu meer naar het gamegedeelte. Dat heeft ook voordelen: leerlingen kunnen de stof dan direct bespreken met de leerkracht en het maakt de verhaallijn nog krachtiger.’

Van Dun: ‘Het project groeit ieder jaar en behoeftes veranderen. Leerkrachten willen inmiddels een schooljaar lang aan de slag kunnen met mediawijsheid in plaats van alleen een campagneweek. Zo is de MediaMasters Club ontstaan. Als lid van de Club krijg je als leerkracht gratis toegang tot extra opdrachten en MediaMissies over actuele mediawijsheidthema’s.’

uit onze jaarlijkse evaluaties blijkt dat omgangsvormen

Beijering: ‘Als leerkracht is het fijn dat je de opdrachten

(zoals cyberpesten), informatievaardigheden, privacy en

van de MediaMasters Club kunt inzetten op de momenten

veilig internetten belangrijke thema’s zijn in de klas. Ver-

dat het relevant voelt. De Club-momenten over nepnieuws

geleken met 2011 is het kritisch kijken en leren omgaan

en cyberpesten kwamen op een goed moment, terwijl ik

met media ook belangrijker dan ooit. Denk daarbij aan de

de les over smartphones in het verkeer heb overgeslagen

recente nieuwsberichten over nepnieuws. Wat ik nog zou

omdat we dat in de klas al eerder in het jaar hadden be-

willen toevoegen: mediawijsheid leer je niet in een weekje

handeld.’

MediaMasters. Daar heb je meer diepgang voor nodig, denk aan de (doorlopende) leerlijnen en het lesmateriaal

Hoe bepalen jullie wat relevant is voor leerlingen voor

van de vele bij ons netwerk aangesloten partners.’

nieuwe edities?

Van Dun: ‘De inhoud van de verhaallijn en koppeling met

Hoe ver zijn jullie met MediaMasters 2017/2018?

de game worden bepaald door onderzoeken, de actualiteit

Van Dongen: ‘Het script en concept zijn klaar, in juni

en trends die we signaleren. We werken daartoe samen

filmen we.’ Van Nigtevegt haakt in: ‘En dan gaat voor ons

met netwerkpartners zoals Kennisnet, het Jeugdjournaal

de game-ontwikkeling beginnen en bepalen we de visuele

en het EYE Filmmuseum. We luisteren naar leerkrachten:

stijl voor dit jaar.’ Van Dun besluit: ‘Volgens mij wordt het een mooie editie, net iets spannender dan vorig jaar en met aandacht voor nieuwe technieken als virtual- en augmented reality!’

DOELSTELLINGEN MEDIAMASTERS

• Kritisch leren kijken naar media en snappen hoe deze werken (analyse)

• Het effect (bedoeld of onbedoeld) van media ervaren

en begrijpen (bewustwording)

• Inzicht krijgen in eigen mediagedrag (gedrag) • Praten over media, thuis en in de klas (dialoog) • Zelf media kunnen inzetten, maken en delen (creatie)

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 11

11 30-05-17 12:52

Social Impact Ventures investeert in Bomberbot Social Impact Ventures (Social IV) heeft een flinke investering gedaan in het educatieve online platform Bomberbot. Bomberbot heeft als doel om leerlingen van 7 tot en met 13 jaar vaardig te maken in 21st century skills, zoals programmeren, en hen te leren begrijpen wat technologie en digitalisering betekent in de wereld om hen heen. Voor Social IV is het de eerste impact investment op het gebied van onderwijs. In het Bomberbot-kantoor in Amsterdam vertellen Warner Philips van Social IV en Cristian Bello, oprichter van Bomberbot, over hun ambities voor het Nederlandse onderwijs, ‘en daarna voor de hele wereld.’ Door Vanessa Pelle Foto’s Bomberbot

12

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 12

30-05-17 12:52

we het aanbod van 21st century skills één van de belangrijkste uitdagingen. De andere uitdaging was de werkdruk van leerkrachten. We vonden het zorgelijk dat de mensen die onze kinderen elke dag disciplines en vaardigheden bijbrengen om een succesvolle toekomst te krijgen, overwerkt en onderbetaald zijn. 21st century skills horen ‘Drie jaar geleden zijn we gestart met Bomberbot’, start

onderdeel van het curriculum te zijn, maar hoe kun je dat

Cristian Bello zijn verhaal, dat zijn oorsprong kent in zijn

invoeren zonder de leerkrachten nog meer te belasten?

geboorteland Colombia. ‘Ons doel is altijd geweest om

Bomberbot tackelt met haar programma beide issues!’

kinderen op scholen kennis te laten maken met technologie. Nederland is samen met Finland een voorloper als

PRAKTIJKKENNIS

het gaat om technologie en onderwijs. Programmeren

Voordat Social IV echter overging tot een financiële impuls

staat hier niet op het curriculum, maar sinds onze start

van 750.000 euro, werd eerst de markt verkend. ‘Vanuit

maken al wel 5.000 scholen in Nederland gebruik van

zakelijk oogpunt wilden we uiteraard eerst weten of de

Bomberbot. Leerkrachten zien de noodzaak. Ze willen niet

gebruikers daadwerkelijk blij zijn met het programma.

wachten op wat het ministerie van OCW besluit. Ze willen

Vanuit maatschappelijk oogpunt wilden we weten of

nu aan de slag. We zijn meer dan ooit omgeven door technologie. We zijn afhankelijk van technologie. Dat gaat alleen

‘Bomberbot

Bomberbot een positieve impact zou hebben.

Daar kom je alleen maar achter door met

tackelt met haar

mensen uit de praktijk te praten, vooral met

programma

echt begrijpelijk zonder voorkennis, konden

ermee kunnen, maar niet de technologie

belangrijke

den ze ervan? Dat werd beaamd! We vroegen

die dat mogelijk maakt. Het gaat bij ons

sociale issues!’

maar toenemen. We gebruiken onze devices voor vrijwel álles, maar weten niet hóe die werken. We begrijpen wat we

lesprogramma om het leren begrijpen van die technologie. We willen kinderen laten

de leerkracht. Vonden zij de instructies ook de leerlingen het ook echt waarderen en leerverder: moesten er wellicht veel aanpassingen gedaan worden, meer game-elementen worden toegevoegd, meer toeters, bellen en

zien hoe leuk en veelzijdig technologie is. Dat begint op de

bling? Maar de leerkrachten lieten weten juist de afwezig-

scholen. Bomberbot biedt leerkrachten heel eenvoudige

heid van die drukte enorm te waarderen. Hun leerlingen

tools om goed les te geven in die materie. Daar hoeven ze

waren goed gefocust, werden niet afgeleid en namen het

geen kennis van ICT voor te hebben. We hebben een plat-

serieus. Ze zagen hun leerlingen echt vooruit gaan. De

form gebouwd dat voor leerkrachten heel makkelijk is om te

skills namen toe. We hebben ons daarnaast ook goed >>>

gebruiken. We bieden daarnaast customer support en trainingen. De meeste leerkrachten vinden lesgeven in een materie waarover ze zelf nooit iets geleerd hebben best intimiderend. Die angst is al snel weg. Als ze eenmaal zijn begonnen, zien ze in dat het eigenlijk heel eenvoudig is. En dat de kinderen er baat bij hebben, en niet onbelangrijk, plezier!’

OVERWERKT EN ONDERBETAALD De gedrevenheid van Cristian bleef ook bij Social Impact Ventures niet onopgemerkt. Warner Philips: ‘Ons fonds investeert alleen in bedrijven die zich inzetten om een maatschappelijk probleem op te lossen met gebruik van een gezond en kansrijk businessmodel. Toen we jaren geleden keken naar wat de problemen in het onderwijs waren en wat de oplossingen zouden kunnen zijn, vonden

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 13

13 30-05-17 12:52

laten informeren door partijen als Kennisnet. We raakten overtuigd dat dit nodig is en eind maart zijn we ingestapt.’

CONTROLE TERUG De investering wordt aangewend voor productontwikkeling en versnelde expansie. Warner: ‘Wij zijn geen passieve investeerder. We denken continu mee over hoe we Bomberbot nog toegankelijker kunnen maken en bereikbaar voor iedereen. Denk aan leerlingen op middelbare scholen die dit programma gemist hebben op de lagere school.

Hoe groter het bereik, hoe meer leerlingen de controle krijgen. Onze levens worden gedomineerd door technologie. Om daar echt grip op te krijgen, moet je weten hoe devices werken. Niet om in de toekomst een programmeergenie te worden, maar om simpelweg te leren je telefoon uit te zetten als je bijvoorbeeld in de klas zit. Dat je jezelf niet continu laat (af)leiden door je smartphone. Het

wereld.’ Warner: ‘Uiteindelijk willen het speelveld voor alle

is ook belangrijk om te leren dat je devices voor je moet

kinderen op de planeet levelen! Dat maakt de wereld eer-

laten werken. Bijvoorbeeld om online informatie te vinden.

lijker en veiliger. Bomberbot kan in de toekomst een enor-

De trend van 2016/2017 is toch wel fake nieuws. Hoe

me beweging op gang brengen, maar we geloven dat we

maak je onderscheid tussen feit en fictie? Ook dat is een

dat alleen kunnen bereiken als we eerst de beste zijn op

essentieel onderdeel van Bomberbot. Hoe ga je om met

dit gebied. We zijn als investeerder nieuw in deze sector

privacy, hoe creëer je veilige wachtwoorden? Het is be-

en hebben veel te leren, maar we zijn ook bereid om leer-

langrijk dat kinderen verantwoord en vol zelfvertrouwen

geld te betalen. We willen helpen bij de ommekeer in het

leren omgaan met technologie.’

onderwijs, dat in onze opinie nu niet de aandacht krijgt dat het verdient!’

SPEELVELD LEVELEN Cristian: ‘Daarom is de match met Social IV zo’n goede.

We doen dit niet om snel geld te verdienen, maar om te werken aan een duurzame verankering van 21st century skills in het onderwijs, nu in Nederland, straks in de hele

Bekijk het filmpje over Bomberbot in de klas via de COS Add On op computersopschool.nl

Bomberbot organiseert deze zomer codekampen door heel het land. Op de vijfdaagse kampen maken kinderen tussen 7 en 13 jaar een eigen website en leren de alledaagse technologie begrijpen en beïnvloeden. Cristian: ‘Wij krijgen steeds meer aanvragen van ouders om workshops te organiseren voor kinderen tijdens schoolvakanties. Door de codekampen leren kinderen in een speelse omgeving programmeren terwijl ze plezier maken met leeftijdsgenoten.’ Bomberbot organiseert de vijfdaagse codekampen op diverse locaties, waaronder Amsterdam, Den Haag, Maastricht en Leeuwarden. De trainers verzorgen een programma voor een snelle leercurve. In één week tijd leren kinderen van 7 tot 13 jaar computertaal voor games, apps en websites bouwen. Niet alleen wordt grammatica bijgebracht, ook ontwikkelen kinderen basiscompetenties van de 21ste eeuw zoals logica, problemen oplossen, creatief denken en samenwerken. codekamp.bomberbot.com

14

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 14

30-05-17 12:52

adv A4

Rekensprint SERIE vernieuwd en uitgebreid Weekkaarten

Noem de splitsingen van de volgende getallen uit je hoofd (zonder kaartjes): 8, 7

Noem de splitsingen van de volgende getallen uit je hoofd (zonder kaartjes): 5 6 7 10

Noem de splitsingen van de volgende getallen uit je hoofd tijd (zonder kaartjes): 6 2 min 7

Selectie van 20 sommen tot 10

Selectie van 20 sommen tot 10 2 Blauwe kaartjes en 2 min 33 Gele kaartjes

Sprong over tiental tot 20, erbijsommen 6+8, 7+9 etc.

Antwoord op de volgende manier: 6+4+4=14 7+3+6=16

Sprong over tiental tot 20, erbijsommen 6+8, 7+9 etc.

Antwoord op de volgende manier: 6+4+4=14 7+3+6=16 4 min

Selectie van 10 5 Rode kaartjes

Selectie van 10 5 Rode kaartjes

Selectie van 10 55 Rode kaartjes

Familiesommen + tot 20: Geef op de volgende manier antwoord, dus zonder te tellen!

12+7: 2+7=9, dus 12+7=19.

Familiesommen -tot 20: Geef op de volgende manier antwoord, dus zonder te tellen!

19-7: 9-7=2, dus 19-7=12.

Familiesommen + 7 min tot 20: Geef op de volgende manier antwoord, dus zonder te tellen!

12+7: 2+7=9, dus 12+7=19.

Familiesommen - tot Erbijsommen tot 10.

20:Noem Geef op de volde uitkomst. gende manier antwoord, dus zonder te tellen!

2 Blauwe kaartjes 19-7: 9-7=2, dus 19-7=12.

4 Paarse kaartjes erbijsommen.

4 Paarse kaartjes erafsommen.

4 Paarse kaartjes 4 erbijsommen.

4 Paarse kaartjes erafsommen.

Tel verder met sprongen van 4: 4-8-12 ..... 40

Tel verder met sprongen van 6: 6-12-18 ..... 60

Tel verder met 10: 100-110 ..... 200 Dag 3

Dag 2 3 min Getallen tot 100: 75 = 70 en 5 31 = 30 en ...

53 = 27 = 68 = 24 = 59 = 96 = 73 = 24 = 5 min Tel verder: 35, 36 ..... 46 28, 29 ..... 35 19, 20 ..... 27 48, 49 ..... 54 66, 67 ..... 72 87, 88 ..... 95

Erbijsommen tot 10.

Noem de uitkomst.

Splitskaartjes van 4, 5 5 min 1 Grijze kaartjes

2 Blauwe kaartjes

Dag 3

Dag 4

Tel verder met sprongen van 6: 6-12-18 ..... 60

Tel verder met sprongen van 3: 3-6-9 ..... 30

Tel terug met 10: 210-200 ..... 100 Dag 4

Tel verder met 10: 320-330 ..... 400

Tel terug met 10: 520-510 ..... 400

Familiesommen Getallen tot 100: tot 8320= en 80 tot en 3100 door Geef 41elkaar. = 40 en ... meteen 33het = antwoord.

29Flits = de kaartjes!

67 = van 20 23Selectie = 584 = Paarse en 957 = Lichtgroene 74kaartjes = 27 = Sprong over tiental 100, erbijsomTeltot terug: men en 38 erafsommen.

44, 43 .....

Antwoord 93, 92 ..... 86 op de volgende 85, 84 .....manier: 78 68+5=68+2+3=73 76, 75 ..... 68 53-7=53-3-4=46 64, 63 ..... 57 56, 55 ..... 47 Selectie van 15 10 Blauwe van kaartjes Splitskaartjes 3, 4, 5

Familiesommen Getallen tot 100: 100, 25tot = 20 ensomtype: 5 47-20 4326+40; = 40 en ...

38Het = eerste getal blijft 83heel. = 65 = van 20 56Selectie = 989 = Lichtgele kaartjes 89 = 76 = 67 = Sprong over tiental 20, erbijsommen Teltot terug: 6+8= 6+4+4=14 en 49, 48 .....

40 erafsommen 43, 42 ..... 37 12-8=12-2-6=4 32, 31 ..... 25 21, 20 ..... 15 16, 15 ..... 7 89, 88 ..... 80 Selectie van 15 5 Rode kaartjes Splitskaartjes van en 5,6 6 Oranje kaartjes

Familiesommen tot 100, somtype: 26+40; 47-20 Het eerste getal blijft heel.

Alle familiesommen tot 20 en 100 door elkaar. Flits de kaartjes! Tempo!

Selectie van 20 9 Lichtgele kaartjes

Selectie van 20 4 Paarse en 7 Lichtgroene en 9 Lichtgele kaartjes

Sprong over tiental tot 100, erbijsommen en erafsommen.

Antwoord op de volgende manier: 68+5=68+2+3=73 53-7=53-3-4=46

Sprong over tiental tot 20, erbijsommen 6+8=6+4+4=14 en erafsommen 12-8=12-2-6=4

Selectie van 15 10 Blauwe kaartjes

Selectie van 15 5 Rode kaartjes en 6 Oranje kaartjes

Klokkijken: 1 Grijze kaartjes Hele en halve uren, kwart vóór tot 10, Erafsommen alleen kaartjes met: -1, -2, -3

Moeilijkere som1 Grijze kaartjes men tot 100 zonder sprong > 10:tot 10, Erafsommen 33+25=53+5=58. alleen kaartjes met: -1,Eerste -2, -3,getal -4 heel laten!

80-27=80-20-7=53 3 Gele kaartjes

Klokkijken: Hele en halve uren, kwart vóór

Moeilijkere sommen tot 100 zonder sprong > 10: 33+25=53+5=58.

Eerste getal heel laten!

80-27=80-20-7=53

Kaartje 1 t/m 24 14 Roze kaartjes

11 Donkergele kaartjes

3 Gele kaartjes

11 Donkergele kaartjes

Kaartje 1 t/m 24 14 Roze kaartjes

grijs

donkeroranje

lichtblauw

donkergeel

blauw

lichtgeel

lichtblauw

lichtgroen

oranje

rood

paars

10 11 12 13 14 15 16 17 14/07/16 14:43

Rekensprint Basis

• Training van voorbereidende rekenvaardigheden en bewerkingen tot 20 binnen het tiental • Voor midden groep 2 en oudere leerlingen die extra oefening nodig hebben • Beschikbaar voor digibord en tablet

• Automatisering van basisvaardigheden tot 100 • Voor wie: voor groep 4 en 5 of voor leerlingenin de bovenbouw met achterstanden • Uitgebreid met extra kaartenset voor oefenen met automatiseren van tijd • Beschikbaar voor digibord en tablet

Rekensprint Extra

Rekensprint 1F

• Automatisering van alle basisvaardigheden tot 1000 • Voor leerlingen vanaf groep 5 en 6 of voor oudere leerlingen met achterstanden • Uitgebreid met extra kaartenset voor oefenen met automatiseren van tijd • Beschikbaar voor digibord en tablet 16

SERIE

Klokkijke

n, anal

oog: tien

voor / over

is het?

, vijf voor

/ over (hele

en halv

e uren)

12

choolsupport

.nl

Hoe laat

• Automatisering van basisvaardigheden tot referentieniveau 1F • Voor wie: voor leerlingen vanaf groep 7 in het basisonderwijs en leerlingen in de eerste klassen van voortgezet onderwijs • Beschikbaar voor digibord en tablet

10 9

1

Tafels

8 van 2 t/m

10 12

Rekenspr

5

6

4

3 splitsen

01

SER

© Schools

oorden

t.nl choolsuppor

3

= 2+2

Rekenspr

27/06/16

Re

int kenspr

IT6-IT16

orden.indd

10

1

07

SERIE

dd 1

sommen

9

0

tot 100

z.o. antw

oorden

12

79 splitsen 53

01

SERIE

Rekenspr

03

int

10 erafsommen tot

1

07 antw

oorden.in

IT1

/16 21/06

dd 12

21/06/16

03

10

SERIE

int

22:34

10 – 9 =

SERIE

erafsomm

7

22/06/16

14:11

.

Rekensprint

22:36

IT11

dd 25

01.indd 53 21/06/16 22:48

e Nu met digital omgeving!

27/06/16

.indd 17:102 8

1

en tot 10

1

10 – 9 = Rekenspr

Rekensprint

oorden.in

22:53 21/06/16

06 antwo

15:42

17:19

oorden.in

01 antw

28/06/16

ort –

12

en

7+2=

1

– www.s lsupport

02IE

SER

l

25

tot 10

© Schoo

© Schoo

eraf antw

14:11

mmen

oolsupp

NIEUW! 12 antw

erbij en

int

IT13

t

2

IT21-IT2

– 9 = 3322/06/16 Rekensprint –3–6= 24

13.indd Rekenspr

Rekensprin

tot 100,

upport.n .schools www

support

1

© School

oolsupport.nl

dd

en.in

twoord

07 an

– 9 = 33

(dubbel)

24

– www.s

=7

7

upport – www.sch

83 – 50

int

tiental

© Sch

06

SERIE

13 – 3 – 3

orden 10

spr Reken

choolsupport .nl

20, eraf antwo

over het

erbijso

– www.s

upp .schools – www ort oolsupp

tiental tot

12 Sprong

12

2x3=

t.nl choolsuppor

38 SERIE

© Sch

sprong over

16.indd

lsupport

=8

l ort.n

3+5

antwoord

3

SERIE

SERIE

07IE

7

int

13

choolsupport .nl

orden

– www.s

antwo

2

pport.nl – www.schoolsu © Schoolsupport

z.o.

support

– www.s

tot 100

© School

men

11 12 1

support

donkergeel

blauw

lichtgeel

14/07/16 14:43

© School

9

lichtblauw

lichtgroen

oranje

rood

paars

geel

blauw

grijs

▼ ▼ ▼ ▼ 9 10 11 12 13 14 15 16 17

8

grijs

8

donkeroranje

7

lichtblauw

6

roze

5

geel

blauw

grijs

4

groen

▼ ▼ ▼ 1 2 3

Rekensprint Basis v2 weekkaarten.indd 1

Rekensprint Start

▼ ▼ ▼ ▼ 4 5 6 7

3

roze

2

groen

1

paars

Rekensprint

Rekensprint Basis v2 weekkaarten.indd 17

paars

Rekensprint

som

Dagelijks gebruiken ruim 2000 scholen Rekensprint als remediërend leermiddel ter bevordering van het automatiseren van de basale rekenvaardigheden.

De Rekensprint serie is nu vernieuwd en uitgebreid. Alle versies zijn beschikbaar als digibordversie, sluiten aan bij het rekenmuurtje en de Bareka toets.

Rekensprint is naast elke rekenmethode te gebruiken.

14/07/16 14:43

grijs

blauw

lichtgeel

lichtblauw

lichtgroen

oranje

rood

paars

geel

blauw

grijs

Dag 2

2 min

10 11 12 13 14 15 16 17 donkeroranje

9

lichtblauw

8

roze

7

groen

6

© Schoolsupport • www.schoolsupport.nl

▼ ▼ ▼ ▼ 2 3 4 5

1

paars

Rekensprint

Rekensprint Basis v2 weekkaarten.indd 8

donkergeel

© Schoolsupport • www.schoolsupport.nl

4 min

Dag 1

© Schoolsupport • www.schoolsupport.nl

2 Blauwe kaartjes en 3 Gele kaartjes

Sprong over tiental tot 20 erbijsommen 6+8, 7+9 etc.

Antwoord op de volgende manier: 6+4+4=14 7+3+6=16

8 10

1

tijd

Week 1

Noem de splitsingen van de volgende getallen uit je hoofd Dag 1kaartjes):4, 5 (zonder

2 Blauwe kaartjes en 3 Gele kaartjes

Selectie van 20 sommen tot 10

5 min

Week 17

100: JeGetallen moet 10tot overhou86 Hoeveel = 80 en 6moet den. = 40 en ... er45 weg?

1732....= 14 ....

1228....= 18 ....

69 = 15 ....

16 ....

1921....= 11 ....

56 = 98 = van 20 somSelectie 79 = men tot 10 25 = 2 Blauwe kaartjes en verder: 3 Tel Gele kaartjes 68, 69 ..... 75 Sprong tiental 79, 80over ..... 84 tot45, 20,46erbijsommen ..... 53 6+8, etc.

67,7+9 68 .....

78 Antwoord 85, 86 .....op 94de volgende 58, 59manier: ..... 67 6+4+4=14 7+3+6=16 Splitskaartjes van 3, 4 Selectie van 10 5 1 Rode kaartjes Grijze kaartjes

Vul de volgende getallen aan tot 10: 2 ....

3 ....

4 ....

6 ....

8 ....

5 ....

9 ....

1 ....

3 min

Dag 4

.nl

Tel terug met spron- Tel verder met gen van 10: sprongen van 3: 94, 84 .....

3-6-9 ..... 30 Weekkaarten 87, 77 .....

73, 63 .....

59, 49 .....

65, 55 .....

choolsupport

Dag 3

Tel verder met sprongen van 3: 3-6-9 ..... 30

– www.s

Dag 2

Tel verder met sprongen van 2: 2-4-6 ..... 20 Tel verder met sprongen van 5: 5-10-15 ..... 50

support

Dag 1

2 min

17

© School

tijd

2 min

Voor het automatiseren van rekenen in een doorgaande leerlijn

8

Week 8

© Schoolsupport – www.schoolsupport.nl

Weekkaarten

03.indd

int

IT11

21/06/16 22:35 1

03.indd 1

helpt!

21/06/16

22:48

De vernieuwde versies van Rekensprint liggen voor u klaar!

Bestel de speciale IB/RT-set of de uitgebreide Schoolset.

Er zijn ook aanvulsets voor de vorige Rekensprint-versies bestelbaar.

Ga voor alle informatie en voor het plaatsen van uw bestelling naar www.schoolsupport.nl/rekensprint adv A4 COS Magazine zomer 15 2017.indd 1 COS_Juni2017Vanessa.indd

29/05/17 12:52 11:47 30-05-17

Kijk mij… voorlezen op film!

Door zijn praktijkonderzoek Kijk mij…voorlezen op film mocht Fedor Baarslag van OBS Tellegen in Wijhe zijn master Innoveren en Leren in ontvangst nemen. Het onderzoek deed hij op zijn basisschool en bij nog acht andere scholen. Hij onderzocht of ouderbetrokkenheid en de motivatie van kinderen bij lezen worden vergroot door het gebruik van filmopnames. De reacties waren zo positief dat Baarslag nu ook andere basisscholen gaat begeleiden bij hun (lees)onderwijs. Door Vanessa Pelle

16

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 16

30-05-17 12:52

Hoe werkt Kijk mij… voorlezen op fi lm?

‘Kijk mij… voorlezen op film is de titel van het onderzoek naar de inzet van leesfilms in groep 3. Leerkrachten hebben zich vijf weken kort laten voorlezen door een kind met een zelfgekozen boek, waarbij de leerkracht het lezende kind filmde. Dat filmpje werd daarna meteen gedeeld met de ouders via email. Het bleek dat 80 procent van alle

Bekijk via de COS Add On op computersopschool.nl het leesfilmpje van Frank!

ondervraagde ouders de film trots doorstuurde naar verdere familie. Het kind kreeg daarna ook complimenten van broertjes, zusjes, opa’s en oma’s… Ik zou het prachtig

De inzet van nieuwe media, zonder ingewikkelde

vinden als nog meer scholen in de toekomst hun leestrots

toeters en bellen. Heeft men dit ook zo ervaren?

van de leerlingen uitstralen naar ouders!’

‘Ja en nee. Ja, het is makkelijk, want de techniek is heel toepasbaar. Een film met je telefoon is zo gemaakt en

Waarom ben je dit gestart?

verzonden. Het goed inrichten kost wel wat voorbereiding.

‘Lezen is van al het werk dat we maken en leren op school

Het filmen vraagt om een rustige omgeving, want alle ruis

niet goed ‘grijpbaar’. Wanneer een kind stopt met lezen, is

komt op film en dat wil je niet. Denk na over de ruimte

het niet meer hoorbaar of zichtbaar. Bij kleuters hangen

waar je filmt en hoe je het beeld en geluid oppakt. Ook de

we veel werk in de klas op of geven het mee naar huis.

klassenorganisatie is van belang. Het is per groep en

Maar hoe hang je leeswerk op? Hoe toon je trots een re-

groepsgrootte, maar ook per leerkracht afhankelijk of

sultaat van leesvaardigheid? Ik wilde de groei van de kin-

ondersteuning gewenst is. Uit het onderzoek bleek dat

deren vastleggen als bewijs van wat zij nu alweer konden

vrijwel alle leerkrachten eens per vijf weken een leesfilm-

lezen, omdat ik vind dat elke groei in lezen het bejubelen

moment konden organiseren. Zij gaven de uitvoerbaarheid

waard is. Kinderen horen alle credits te krijgen voor hun

gemiddeld een cijfer 8.’

leesontwikkeling; zij gaan gigantisch hard vooruit in een korte tijd, al voelt dat voor henzelf en hun omgeving soms

Hoe reageerden de leerkrachten en leerlingen?

niet zo. De leesfilmpjes laten deze kleine stapjes zien.’

‘De leerkrachten genoten van alle positieve reacties van ouders. Op mijn website voorlezenopfilm.weebly.com zijn

Waarom wil je dit delen met collega’s?

wat reacties te lezen. Veel leerkrachten hebben de lees-

‘In onderwijsland kijken we door een bril van ‘te verwach-

films ook langer doorgezet dan het onderzoek van hen

ten groei’. We verwonderen ons niet meer als een kind iets

vroeg, omdat zij het waardevol vonden om mee verder te

nieuws kan, het ligt in de lijn der verwachting dat je na

gaan. De leerlingen vinden het leuk om hun film terug te

vier weken deze woordjes kunt lezen, maar is dat zo?

zien. Ze benoemen ook zelf dat het lezen vlotter gaat. 94

Laten we trots zijn op álles wat lukt, want met positieve

procent is overwegend trots op zichzelf, 6 procent denkt

energie kom je verder. Ik wil wat doen tegen de dalende

helaas erg negatief over zichzelf. Zij zien juist alles wat ze

leesmotivatie onder jongeren. Het gebrek aan voldoende

verkeerd doen, dus altijd opletten met dit medium!’

leesvaardigheid leidt tot frustratie of demotivatie in latere leermomenten. En dat zit mij dwars als ex-zwakke lezer. Ik

Krijgt Kijk mij… een vervolg met andere vakken?

kom uit een groot gezin met voornamelijk zussen. Het

‘Dat kan zomaar! Kijk mij… rekenen, Kijk mij… gymen. Het

boekenaanbod thuis was de Penny en Floortje. Dat sprak

filmen van groeimomenten is niet nieuw. De meeste vak-

mij weinig aan. Hierin ligt een taak van ouders. Een zes-

leerkrachten gymnastiek gebruiken beeld al langer in hun

jarig kind heeft hulp nodig om te zorgen dat het dagelijks

lessen. Nu de rest van het onderwijs nog. Het is zeer ge-

omringd wordt door fijne boeken. Als leerkrachten richten

accepteerd, want kijk om je heen; het filmen en delen van

we ons vaak op onze leerlingen, maar wat als richten op

de allereerste stapjes van een dreumes of het fietsen

ouders meer gaat opleveren? Uit allerlei onderzoeken

zonder zijwieltjes wordt gefilmd en met familie gedeeld.

blijkt dat de ouders voor de leesmotivatie cruciaal zijn.

Kunnen wij het leren ook in het onderwijs meer levendig

Vanuit de resultaten van mijn onderzoek bleek dat vier op

maken? De kansen liggen volgens mij voor het oprapen!’

de vijf ouders van mening zijn dat de leesfilms bijdragen aan een vergroting van ouderbetrokkenheid. Bijna driekwart van de ouders gaf aan dat de aanpak ertoe heeft lezen of vaker zijn gaan oefenen. Er is vanuit de resultaten

MEER WETEN OVER HOE JE DIT ZELF ORGANISEERT OP SCHOOL?

ook een directe beïnvloeding op de leerling gemeten. De

Kijk op voorlezenopfi lm.weebly.com

leerling ziet zijn competenties op film groeien en bouwt

voor leuke voorbeelden en trainingsdata.

bijgedragen dat zij als gezin vaker zijn gaan praten over

daarmee meer zelfvertrouwen op, wat motiverend werkt.’

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 17

17 30-05-17 12:52

Hoe word je een Apple Teacher?

Pubers interesseren voor een klassieker als Romeo & Juliet, dat lijkt een pittige opgave. Niet voor docent Larry Reiff, die zijn les op de iPad begint met leesoefeningen via iBooks. De leerlingen ontcijferen de verzen door verschillende versies van de tekst in de app met elkaar te vergelijken. Via

iMovie bekijken ze vervolgens fragmenten uit films van Romeo & Juliet. Daarna gaan ze aan de slag met de voorbereiding van hun eigen versie van het toneelstuk. Ze gebruiken de iAnnotate-app om het pdf-bestand van de toneeltekst te voorzien van regieaanwijzingen, zodat ze later de scènes zelf kunnen naspelen. Door Lieke Steijvers Foto’s Apple Zie je zo’n interactieve les ook voor je? Dan is het gratis

bij het gebruik van Apple-producten in het lesgeven en

Apple Teacher misschien iets voor jou. Apple Teacher is

leren. Je kunt op de iPad en iMac in eigen tempo vaardig-

een onderwijsprogramma dat leerkrachten ondersteunt

heden ontwikkelen en deze direct toepassen in de klas.

Het Apple Teacher Learning Center is de basis van het programma. Dit is een interactief platform met lesideeën, tips en handleidingen voor gebruik van bijvoorbeeld iMovie, Garageband, Keynote en Numbers in je lessen. Je leert ook hoe je apps met elkaar kunt combineren. Aan het einde van elk cursusonderdeel maak je een toets, waarmee je badges verdient. Heb je er acht verzameld, dan mag je het officiële Apple Teacher-logo voeren en het bijvoorbeeld op je cv of LinkedIn-profiel zetten.

ZELFVERTROUWEN Apple Teacher is de moeite van het proberen waard, al is het maar omdat je een schat aan ideeën opdoet voor de inzet van digitale middelen in de klas. Laat de leerlingen

18

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 18

30-05-17 12:52

bijvoorbeeld via iMovie een korte film maken over een excursie die ze hebben gedaan, compleet met muziek, begintitels en special effects. Of leer hen de beginselen van programmeren via Swift Playgrounds, de junior variant van de programmeertaal Swift. Je kunt het Apple Teacher-programma in zijn geheel volgen, maar dat hoeft niet. Je hoeft er zelfs niet eens leerkracht voor te zijn.

Iedereen kan de handleidingen van de apps los van elkaar downloaden via iTunes en door zelfstudie aan de slag gaan. Het programma is sinds januari 2017 ook in Nederland te volgen en je kunt je via de Nederlandse website van Apple aanmelden. Wel zijn de handleidingen van de apps (nog) in het Engels. Met het Apple Teacher-logo kun je zowel aan de schoolleiding als de leerlingen laten zien dat je je ontwikkelt op het gebied van technologie in de

5 X GRATIS APPLE APPS IN DE KLAS

klas.

CLASSROOM APP KENNISDELING

Klaslokaal is een iPad-app waarmee leerkrachten werk kunnen delen

Heb je de smaak te pakken, dan kun je na het Apple

en de devices van de leerlingen kunnen beheren. Je kunt bijvoorbeeld

Teacher-programma ‘doorleren’ voor Apple Distinquished

het scherm van leerlingen op je eigen scherm bekijken of je kunt op

Educator. Dit zijn leerkrachten die veel ervaring hebben

de iPads van alle leerlingen tegelijk dezelfde app of een pagina in een

met het toepassen van Apple-producten in het onderwijs.

studieboek openen.

Als ‘distinquished educator’ kun je bijvoorbeeld lesideeën delen via iTunes en vragen van andere leerkrachten be-

SWIFT PLAYGROUNDS

antwoorden. Een andere leermogelijkheid is om je verder

Voer programmeren in als schoolvak! Met deze app voor de iPad kun

te bekwamen in Swift, de programmeercode van Apple.

je leerlingen de beginselen leren van programmeren. Leerlingen leren

Via Swift Playgrounds kun je lessen ontwikkelen en jezelf

met de door Apple ontwikkelde programmeertaal Swift puzzels oplos-

een expert noemen in Swift.

sen en figuurtjes besturen. Ze kunnen zelfs een eigen app bouwen.

Je hebt geen programmeerkennis nodig om met Swift Playgrounds te

WIL JE NIETS MISSEN?

kunnen beginnen.

Volg dan @AppleEDU en praat mee via #AppleTeacher op Twitter.

ITUNES U Met iTunes U kun je lesmateriaal samenstellen en aanbieden op de

WIST JE DAT... …je bij elke Apple Store gratis kunt deelnemen aan

iPad. Je kunt projecten en werkbladen uitbreiden met apps, weblinks, foto’s en video’s. Of je kunt opdrachten en toetsen ‘uitdelen’, weer innemen en een cijfer geven.

workshops? Apple-goeroes leren je alles over de iPad, Mac en apps als iMovie of Garageband.

GARAGEBAND Garageband is een iMac-app voor het maken van muziek. In de app vind je keyboards, gitaren en bassen, en leerlingen kunnen geluiden mixen. Garageband is ook zeer geschikt voor het maken van flitsende opnames. Laat leerlingen eens hun eigen radioprogramma maken over de Tweede Wereldoorlog of laat ze in groepjes een lied maken over een onderwerp uit de les.

PAGES, NUMBERS EN KEYNOTE Drie apps voor de iMac om documenten, grafieken en presentaties veel mooier te maken. Met de sjablonen van Pages maken leerlingen de mooiste kranten en tijdschriften. In Numbers voor de Mac maken ze prachtige spreadsheets met interactieve diagrammen en grafieken.

En met Keynote draaien leerlingen in no time een flitsende presentatie in elkaar.

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 19

19 30-05-17 12:52

Persoonlijk leren bij Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML)

‘Van moeten naar willen’ Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML) biedt onderwijs aan achtduizend leerlingen in het voortgezet onderwijs. Gepersonaliseerd leren is de koers die de stichting heeft ingezet. Elke SOML-school verandert in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier. Paul Slegers van SOML: ‘We gaan met onze leerlingen van ‘moeten’ naar ‘willen’. Dat levert onderwijs op dat voortkomt uit individuele keuzes van gemotiveerde leerlingen.’ Foto Reyer Boxem/SOML ICT is bij deze koersverandering een onmisbaar hulpmid-

gemakkelijk als gast kunnen aansluiten op het netwerk

del. Zo maakt SOML gebruik van eduroam (kennisnet.nl/

van een andere instelling. ‘Je kunt dus bij elke instelling

eduroam). Met eduroam (education roaming) geef je als

die eduroam heeft draadloos gebruik maken van internet.

school leraren, medewerkers en leerlingen meer online

Ook bij bibliotheken en universiteiten’, zegt Slegers en-

mobiliteit. Zij kunnen op verschillende locaties meteen

thousiast.

gebruikmaken van draadloos internet. Hiervoor hebben

20

zij maar één schoolaccount nodig. Aan elkaar gekoppelde

NIET MOGELIJK ZONDER ICT

authenticatieservers zorgen ervoor dat gebruikers heel

Paul Slegers is lid van het college van bestuur van SOML.

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 20

30-05-17 12:52

AANSLUITEN OP EDUROAM VIA KENNISNET Hij vertelt dat de beweging die SOML heeft ingezet uit

zijn.’ Dat betekent overigens niet

gaat van het centraal stellen van de leerling. De ene

dat de leerlingen de hele dag naar

locatie - van de 11 die de stichting telt - is daarin verder

hun Chromebook zitten te turen.

Wil je als po - of vo -sc

dan de andere. ‘We hebben een groep koplopers die

‘Ook bij Agora zoeken we naar varia-

onder de noemer Agora een volledig nieuw onderwijs-

ties in werkvormen. Die diversiteit is

concept volgt, dat zonder ICT niet mogelijk zou zijn.’

heel belangrijk, maar ook een zoek-

Agora-leerlingen - van vmbo tot en met gymnasium -

tocht. Je wil niet dat het onderwijs

doorlopen het voortgezet onderwijs zonder vakken,

eenzijdig wordt’, aldus Slegers.

ho ol ook aanslui ten op eduro am, meld je dan aan via ke nn isn et .nl/ ed uroam/a an melde n

lesroosters, cijfers, methoden en rapporten. ‘Het is de eerste groep die volgens een niet-gestandaardiseerde

BEWUSTE KEUZE

route richting het eindexamen gaat. Dat is best spannend.

Wat ICT betreft werken de andere locaties van SOML met

Tegelijkertijd zien we dat niet alleen het leereffect, maar

een combinatie van boeken en digitale middelen. Slegers:

ook de leervreugde bij deze leerlingen heel groot is.’

‘Geen enkele leerling kan zonder die digitale middelen.’

Tegelijkertijd weet hij dat niet elke docent in hetzelfde

VISIE OP PERSOONLIJK LEREN

tempo meegaat. ‘Docenten en leerlingen moeten zelf

In het meerjarig beleidskader is de visie van SOML op

de voordelen van ICT ontdekken. Van bovenaf opleggen,

persoonlijk leren helder verwoord. ‘Voor ons is de geza-

werkt zeker niet. Agora-leerlingen hebben bewust voor

menlijke vorming - leren in ontmoeting - de kern van per-

de route gekozen. Met de docenten moet je als directie en

soonlijk leren. De activiteiten die we organiseren staan

college van bestuur in verbinding blijven en kijken wat ze

daarom in het teken van burgerschapsvorming. ICT is

nodig hebben. De bewuste keuze van leerlingen voor dit

alleen een middel om gepersonaliseerd leren te onder-

nieuwe onderwijsconcept zorgt ervoor dat de docenten

steunen.’ Voor de invulling van de ICT-kant, haalt SOML

bijna als vanzelf meegaan.’

veel inspiratie en informatie uit het Kennisnet Trendrapport (kennisnet.nl/publicaties/trendrapport). Slegers:

EDUROAM: KRITISCHE SUCCESFACTOREN

‘Dat heeft ons geholpen om onze eigen strategie te ont-

Onlangs voegde SOML eduroam - een internationaal

wikkelen. Onze ICT-infrastructuur staat als een huis. Nu

roamingnetwerk in het onderwijs - toe aan de bestaande

beraden we ons op de devices met als uitgangspunt de

wifi-infrastructuur. SOML liet eduroam installeren door

vraag: hoe ondersteunen we het persoonlijk leren het

haar vaste everancier IT-Workz die de infrastructuur be-

beste? Gaan we over op Bring Your Own Device (BYOD)?

heert en meedenkt over het ICT-beleid. Directeur Jan

Kennisnet denkt en praat mee over ons beleidskader en

Broeken van IT-Workz: ‘Wij hebben de koppeling tot stand

helpt ons dit verder aan te scherpen.’

gebracht tussen het unieke account van leerlingen, medewerkers en eduroam. Ze kunnen nu met hun eigen gebrui-

VARIATIES IN WERKVORMEN

kersnaam en wachtwoord inloggen op eduroam. Heel

Voor het Agora-onderwijs speelt deze vraag overigens

eenvoudig. SOML had al goede, gestandaardiseerde wifi-

niet. Daarin heeft ICT hoe dan ook een centrale rol. Zo

apparatuur. Dat is een belangrijke voorwaarde voor suc-

hebben alle leerlingen bijvoorbeeld een Chromebook. ‘Ze

ces’, legt Broeken uit. SOML hield zelf de regie over de

hebben geen boeken meer en gebruiken het internet veel-

implementatie, stemde zorgvuldig af met IT-Workz en

vuldig om informatie op te zoeken. Zonder digitale midde-

informeerde de eigen organisatie. ‘Dat laatste - de

len zou dit innovatieve onderwijsconcept niet mogelijk

communicatie - is een tweede kritische succesfactor.’

ICT IN HET ONDERWIJS: WAT WERKT WEL EN NIET? ONTDEK HET OP DE ONDERZOEKSCONFERENTIE 2017!

Wil jij meer weten over ICT in het onderwijs? Ga dan woensdag 28 juni naar de Onderzoeksconferentie 2017!

De Onderzoeksconferentie is een gezamenlijk initiatief van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) en Kennisnet.

Wetenschappers presenteren er recente onderzoeken op het gebied van onderwijs en ICT. Daarnaast staan twee thema’s centraal: ‘Multimediaal leren’ en ‘Toetsen in het onderwijs’. In het eerste thema hoor je meer over wanneer multimedia echt (niet) werkt.

Er zijn steeds meer mogelijkheden om multimediale leermaterialen in te zetten in de les. Maar is dat altijd effectief?

In het tweede thema worden opbrengsten en risico’s van digitale toetsing op een rij gezet. Toetsing hoort bij onderwijs en vervult een belangrijke functie in het onderwijssysteem. Hoe kan ICT helpen bij het afnemen van toetsen en wat zijn de gevolgen van digitale toetsing? Door dieper in te gaan op een onderwerp, is er ruimte voor verschillende perspectieven en het leggen van dwarsverbanden tussen po, vo en mbo. Op deze manier krijgt het publiek zowel de theorie als praktische toepassingen daarvan te horen. De dag wordt afgesloten met een keynote van Patti Valkenburg, universiteitshoogleraar media, jeugd en samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. kn.nu/onderzoeksconferentie

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 21

21 30-05-17 12:52

‘Digitaal toetsen motiveert leerlingen enorm’ Veel middelbare scholen snuffelen aan de mogelijkheden van digitaal toetsen.

Leerlingen vinden het een prettige vorm van toetsen en ook docenten zien de voordelen. Bedenkingen zijn er ook. ‘Een goede digitale toets maken kost veel tijd.’

Tekst Lieke Steijvers Foto Shutterstock | Sander Niessing Dinsdagmorgen, het tweede uur biologie op het Liemers

cier van toetssoftware WinToets en Quayn. Hij ziet wel veel

College in Zevenaar. De tafels gaan uit elkaar, leerlingen

belangstelling voor digitaal toetsen binnen scholen. ‘Digi-

loggen in op hun laptop en Sander Niessing, docent bio-

taal toetsen past mooi binnen gepersonaliseerd leren.

logie en ICT-innovator zet de toets open via zijn computer.

Leerlingen gebruiken de digitale toetsen als persoonlijk

Hij vraagt de leerlingen om de helderheid op het scherm

leermiddel, ze krijgen snel feedback en kunnen gericht

laag te zetten en gaat achterin de klas staan. Sommige

aan de slag met zwakke punten. Maar scholen moeten

leerlingen doen niet mee, zij scoorden bij de digitale diag-

dan wel het toetsbeleid aanpakken, daar zit vaak de crux.’

nostische toets minder op bepaalde onderdelen en willen nog extra oefenen. Voor de docent maakt dit niets uit; de

INZICHT

databank van toetsvragen is enorm, hij kan snel een nieu-

Steven Boot is docent scheikunde en ICT-coördinator op

we toets samenstellen.

het Ichthus College in Kampen. ‘Sinds tien jaar moeten onze leerlingen een eigen laptop hebben en sinds vijf jaar

22

GEPERSONALISEERD LEREN

werken we met digitaal toetsen.’ Dat ging niet in een keer

Het is een voorbeeld van hoe de praktijk van digitaal toet-

goed, vertelt Boot. ‘Het netwerk moet stabiel genoeg zijn

sen kan werken. Toch zijn er nog weinig middelbare scho-

om piekbelasting aan te kunnen.’ Waarom zou je als

len die deze vorm van toetsen op grote schaal inzetten.

school digitaal gaan toetsen? Boot: ‘Je krijgt inzicht in hoe

Allard Bijlsma is directeur van De Rode Planeet, leveran-

leerlingen de toetsen maken, wat er achter zo’n mager

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 22

30-05-17 12:53

‘Je kunt de resultaten koppelen aan het leerlingvolgsysteem, rapportcijfers of zelfs landelijke trends’ zesje zit. Je kunt inzoomen op welke vragen leerlingen moeilijk vinden en waarom. Ook krijg je inzicht in de kwaliteit van de toetsvragen. Als alle leerlingen een vraag goed maken, is deze wellicht te makkelijk. Een vraag die niemand goed maakt, moet je ook onder de loep nemen.

Vervolgens kun je de resultaten koppelen aan het leerlingvolgsysteem, rapportcijfers of zelfs landelijke trends.’ Een ander pluspunt is volgens Boot dat docenten minder tijd kwijt zijn aan nakijkwerk. ‘Ik kan antwoorden beter en

toetsen maken in het systeem’, zegt Boot. ‘Bij sommige

sneller lezen. Ik hoef geen handschriften meer te ontcijfe-

docenten is er weerstand. Ze zijn bezorgd dat het niet

ren. Leerlingen kunnen hun antwoorden ook beter structu-

veilig is of denken dat het veel werk is. Het opbouwen van

reren. Docenten kunnen het nakijkwerk opsplitsen per

een databank kost tijd, maar daarna loont het.’ Volgens

vraag of kleine groepjes met vragen en zodoende sneller

Bijlsma is een goede databank met vragen essentieel voor

door de toetsen heen gaan.’ Hoewel digitaal toetsen tijd

het succes van digitaal toetsen. ‘Wil je vaak en goed toet-

scheelt bij het nakijken, is de voorbereidingstijd juist

sen, dan moet je snel een toets kunnen maken en niet

meer, vooral in het begin. ‘Het kost tijd om het programma

telkens opnieuw alle vragen in hoeven voeren.’ Over de

eigen te maken en om een databank met vragen op te

veiligheid van digitaal toetsen zijn de betrokken docenten

bouwen. Onze school heeft dit proces extra gefaciliteerd,

het eens: elke docent weet dat je de boel in de gaten

bijvoorbeeld met abonnementen op vragenbanken. Een

moet houden. Niessing: ‘Toetsen is veiliger op computers

prettige bijkomstigheid: digitaal toetsen scheelt gigan-

van de school omdat je kunt werken met een beveiligde

tisch in de kopieer- en papierkosten.’

browser, maar dit is met eigen laptops en tablets ondoenlijk. Als docent moet je er wat feeling voor krijgen. Laat

SNELLE FEEDBACK

leerlingen bijvoorbeeld de schermen op een lage helder-

‘Leerlingen vinden digitaal leren en oefenen leuk’, zegt

heid zetten, zodat afkijken lastiger wordt.’ Bijlsma: ‘Ga

Allard Bijlsma. ‘Ze krijgen na een toets snel feedback en

altijd achter in de klas staan en controleer of leerlingen

zijn gemotiveerd om verder te gaan. In een digitale toets

met hun eigen naam zijn ingelogd. Scholen kunnen ook

kan een docent bijvoorbeeld afbeeldingen of geluid toe-

investeren in een monitoringprogramma vanuit de pc van

voegen en actieve vraagtypes inzetten, zoals foto’s slepen

de docent.’

naar de juiste plek, iets tekenen of met een schaalstok schuiven. Een goede digitale toets geeft een analyse van

VIJF TIPS

de gemaakte fouten, ook van zaken die normaal minder

Allard Bijlsma van De Rode Planeet geeft vijf tips om succesvol te

snel komen bovendrijven, zoals taalfouten.’ Niessing: ‘Op

starten met digitaal toetsen.

het Liemers College kunnen leerlingen op verschillende momenten een toets maken. Ze moeten een drempel-

1. Start met een paar goede toetsen per jaar.

waarde halen en gaan daarna verder met leerdoelen op

2. Voor goede analyses van de resultaten:

een meer gevorderd niveau. Ze krijgen geen cijfer. We

merken dat deze toetsvorm motiverend werkt.’ Nog een

3. Zorg dat beeldbronnen zo klein mogelijk zijn en dat je video via

voordeel: de leerlingen zien alle vragen apart op het

scherm. Hierdoor kunnen ze zich beter concentreren op

4. Samenwerken loont! Denk aan de opbouw van een gezamenlijke

een vraag en raken niet nerveus van een complete toets.

vragenbank.

Ze kunnen de vraag ook laten voorlezen.

5. Probeer digitaal toetsen uit met verschillende apps en programma’s.

metadateer de toets. Label in ieder geval het onderwerp. streaming koppelt. Een voorbeeld is YouTube.

Vanuit WinToets kun je vragen bijvoorbeeld exporteren naar Socrative en

DATABANK

zo de leerlingen op hun smartphone de vragen laten maken.

Op het Ichthus College kunnen docenten vooralsnog zelf bepalen of ze digitaal toetsen of niet. ‘Onze sectie Neder-

Meer informatie: drp.nl

lands toetst bijna alles digitaal. Docenten kunnen toetsen samenstellen uit een uitgebreide databank en zelf snel de

COS JAARGANG 34 NUMMER 10 – 2017

COS_Juni2017Vanessa.indd 23

23 30-05-17 12:53

Onderwijsdier?

Laat je inspireren door

DIDACTIEF 1 jaar

slechts € 58,5 0 50 (35% k orting! ) én t.w.v. m inimaa l

€ 37,

cadeau

€ 29,-!

s

Inspireert, motiveert en ondersteunt je bij het maken van nóg betere lessen Geeft je nóg meer inzicht in gedrag en interesses van je leerlingen Brengt je op talloze nieuwe ideeën

Didactief is een onafhankelijk vakblad voor primair en voortgezet onderwijs. Dankzij een uitgebreid netwerk van correspondenten op universiteiten en hogescholen is de redactie als eerste op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. Die worden vervolgens getoetst aan de klassenpraktijk.

www.didactiefonline.nl/aanbieding COS_Juni2017Vanessa.indd 24

30-05-17 12:53