4en5 mei Denkboek

4en5 mei denkboek nu te bestellen!

Met groep 7 nadenken over herdenken en vieren

Hoe daag je kinderen uit om na te denken over de Tweede Wereldoorlog, vrijheid, vrede en democratie? Hoe maak je ze bewust van het belang van 4 en 5 mei? Met een speciaal boekje over herdenken en vieren geeft het Nationaal Comité 4 en 5 mei antwoord op deze vragen. Dit nationale aandenken is bedoeld voor alle groepen 7. Hierbij zijn ook digitale lessen ontwikkeld.

Voor 2016 wordt een totaal nieuw nationaal aandenken gemaakt: het 4en5 mei denkboek. ‘Hiermee willen we beter aansluiten op de pluriforme manier waarop kinderen leren’, aldus Cristan van Emden, hoofd educatie Nationaal Comité 4 en 5 mei. ‘Uitgangspunt daarbij is dat kinderen zelf nadenken over (on)vrijheid.’ Hoe komt dit nieuwe 4en5mei denkboek tot stand? door studio stampij, foto’s chris van houts

We zijn in de studio van Patsboem!. Dit creatieve ­bureau bestaat uit Juul Lelieveld, Liesbeth Rosendaal en Annemiek de Groot. Samen ontwikkelen ze educatief materiaal voor kinderen. Patsboem! won de pitch die het Nationaal Comité 4 en 5 mei uitschreef voor het maken van een nationaal aandenken met hun idee voor een denkboek. Een boekje dat draait om herdenken,

bedenken, vrijdenken en aandenken. ‘Wij willen kinderen laten nadenken en hen stimuleren om zelf met het thema herdenken en vieren aan de slag te gaan’, ­vertelt Juul. ‘Je mag dan ook in dit boekje schrijven. Er staat bijvoorbeeld een stukje in uit het dagboek van Anne Frank waarin ze schrijft dat ze droomt van

Het 4en5 mei denkboek is nu nog een dummy, maar op tijd klaar voor in de klas.

Het maken van het 4en5 mei denkboek begint met het verzamelen van goede ideeën en veel informatie.

38-41_EDG_PO_Nov15_45mei.indd 38

14-10-15

17:35

Leerkracht Shon:

‘Veel ruimte voor eigen invulling’ Shon Kranen is leerkracht in groep 7 van de Openbare Boekmanschool in Amsterdam. De afgelopen twee jaar werkte hij in de klas met het Nationaal Aandenken. ‘Ik vind het heel belangrijk om mijn leerlingen te ­vertellen over de Tweede Wereldoorlog.

Niet alleen om ze dit stukje heftige geschiedenis bij te brengen, maar vooral omdat ik ze wil leren over oorzaak en gevolg. Alles wat je doet heeft consequenties; soms heel grote. De Tweede ­W ereldoorlog is daar een voorbeeld van. Het Nationaal Aandenken is handig als leidraad. Ik ­ ­besteed er gemiddeld twee lessen per week aan.

De ene keer vliegen we door de stof, een andere keer ­blijven we veel langer bij een onderwerp stil­ staan omdat kinderen in de klas zelf met verhalen komen of omdat er veel vragen zijn. Daar neem ik uitgebreid de tijd voor. Ik zoek extra informatie en laat filmpjes zien op het smartboard. Dat heeft tot gevolg dat we het boekje niet altijd helemaal uit­ krijgen, maar dat vind ik niet erg. Ik merk dat een kwart van de leerlingen al best veel weet over de Tweede Wereldoorlog. In de meeste gevallen omdat opa of oma erover verteld heeft. Die verhalen komen tijdens de lessen naar boven natuurlijk. Vorig jaar heb ik een opa van een van mijn leerlingen uit­ genodigd om de in de klas te komen praten over zijn herinneringen aan de oorlog. Dat maakte veel indruk. Op de leerlingen, maar ook op mij.’

­ ollywood. Kinderen kunnen vervolgens hun eigen H dromen opschrijven. Zo ben je bezig met herdenken, maar maak je tegelijkertijd een aandenken voor ­jezelf.’ Liesbeth vult aan: ‘Het is ­natuurlijk heel erg moeilijk om je in te leven in een oorlogssituatie. De meeste kinderen hebben er geen idee van hoe het was en is om te moeten vluchten of honger te hebben. Wij willen de verhalen vertellen en verbinden met het nu om zo kinderen zelf te laten concluderen wat het is om in een oorlogssituatie te leven.’

Klaar voor de toekomst Het Nationaal Comité 4 en 5 mei ontwikkelt al vijftien jaar lesmaterialen voor in de klas. In plaats van een jaarlijkse update verschijnt nu het compleet nieuwe 4en5 mei denkboek . Hoofd educatie Cristan van ­Emden licht deze beslissing toe: ‘We willen het boekje graag geschikt maken voor de toekomst. We willen de informatie nu ook op andere manieren overbrengen door meer leerstijlen aan te bieden en andere invalshoeken te kiezen. Er wordt in het nieuwe boekje meer beeld ­gebruikt zodat kinderen die niet goed of graag lezen er

De uitgewerkte pagina’s worden voorgelegd aan Sarah (l) en Cristan (r) van het ­Nationaal Comité 4 en 5 mei. Zij kijken kritisch mee naar vorm en inhoud.

In het nieuwe boekje aandacht aan de oorlogen van toen en nu en de mensen die

Cristan: ‘Het is van groot belang dat alle feiten en verhalen in het 4en5 mei

vechten voor vrijheid en vrede zoals de jonge Nobelprijswinnares Malala.

denkboek historisch correct zijn.’

PrimaOnderwijs 39

38-41_EDG_PO_Nov15_45mei.indd 39

14-10-15

17:36

In 2015 ontvingen 210.000 leerlingen een nationaal aandenken. Dat is zeventig procent van alle kinderen in groep 7.

ook mee uit de voeten kunnen. Leerlingen worden in het nieuwe boekje meer uitgedaagd tot nadenken en doen.

Zo kan iedereen op zijn eigen manier aan de slag met oorlog, vrede en herdenken. Het is van belang dat kinderen leren over de Tweede Wereldoorlog om de samenleving van nu te kunnen begrijpen. Tijdens de oorlog zijn onze waarden geschonden. Natuurlijk refereren we daarbij ook aan de oorlogen van nu en het vluchtelingenprobleem. Het draait om heel basale zaken als vrede, vrijheid en democratie.’

Leerlingen Natasja en Roos:

‘We hebben meer dan honderd namen op de doeken gekregen’ Debby van den Brink werkt op De Lorentzschool in Hilversum, als leerkracht in groep 7. Begin mei behandelde de stagiaire van Debby met de klas het thema vrijheid. Ze maakte daarvoor gebruik van het Nationaal Aandenken en besteedde er vier lessen aan. Die lessen maakten veel indruk op de leerlingen. Natasja en Roos (inmiddels in groep 8) zeggen er het volgende over: ‘De lessen gingen over de Tweede Wereldoorlog en over vrijheid van de mens.In de laatste les hebben we twee spandoeken gemaakt. Daarmee gingen we op het schoolplein staan. We vroegen aan mensen of ze hun naam in de vrijheidsfakkel wilden schrijven als ze voor vrijheid waren. We hebben meer dan honderd namen op de doeken gekregen. Het was een superleuke ervaring!’

‘Vorig jaar heb ik een opa van een van mijn leerlingen uitgenodigd om in de klas te komen praten over zijn herinneringen aan de oorlog.

Dat maakte veel indruk.’

Beeld speelt een grote rol in het nieuwe boekje zodat kinderen die niet goed of niet graag lezen er ook mee uit de voeten kunnen.

Vliegtuigen symboliseren zowel oorlog als vrijheid. Dit beeld zou zo maar eens de cover van het 4en5 mei denkboek kunnen sieren. Al wordt daar momenteel nog druk over gepraat…

40

38-41_EDG_PO_Nov15_45mei.indd 40

14-10-15

17:36

Eerste kennismaking Het maken van de inhoud voor het 4en5 mei denkboek gebeurt zeer zorgvuldig. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei is zich er goed van bewust dat het ­o nderwerp Tweede Wereldoorlog veel emoties ­oproept. Cristan: ‘We proberen aandacht te besteden aan alle slachtoffer­ groepen. Ook is het natuurlijk van groot belang dat alle feiten en verhalen in het ­4 en5 mei denkboek ­historisch correct zijn. Het boekje is voor de meeste kinderen een eerste kennismaking met dit onderwerp.

Het is een grote verantwoordelijkheid om dat op de juiste manier te doen. Met dit boekje ­leggen we de basis.

Het biedt kapstokken voor het o ­ nderwijs om met de onderwerpen oorlog en vrede, vrijheid, ­democratie en herdenken aan de slag te gaan en daar op verder te bouwen. We willen vooral ­duidelijk maken waarom we herdenken en vieren, waarom dat belangrijk is.’

Leerkracht Bert:

‘Mooi additief materiaal’ Op basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel werkt Bert van Gerven. Hij is leerkracht in groep 7.

In de maanden april en mei besteedt Bert in de klas veel aandacht aan de Tweede Wereldoorlog. ‘De Tweede Wereldoorlog komt uitgebreid aan bod ­tijdens de ­geschiedenislessen, maar we werken in het voorjaar ook altijd met een lokaal project. ­Kinderen leren d ­ aarin meer over de situatie in hun eigen dorp tijdens de Tweede Wereldoorlog. De boekjes van het N ­ ationaal Aandenken zet ik in als additief materiaal. Ik selecteer soms enkele verhalen of onderwerpen om klassikaal te behandelen.

Daarna gaan de boekjes mee naar huis. De leerlingen die willen, kunnen dan ook de rest nog lezen.’

Bestel het 4en5 mei denkboek voor je klas Wil je zelf ook graag aan de slag met het thema herdenken en vieren? Bestel dan gratis het 4en5 mei denkboek voor je klas. Dat kan tot 18 december 2015 via www.primaonderwijs.nl/4en5mei. Meer informatie over het boekje en de digitale lessen vind je op www.4en5mei.nl

38-41_EDG_PO_Nov15_45mei.indd 41

14-10-15

17:37