Onderwijsnl
Voor alle professionals in het onderwijs nummer 3 • april 2014 • www.primaonderwijs.nl • verschijnt 6x per jaar •
Aanvraagronde
t r a t s n a v 4 1 0 2 s Lerarenbeur
‘Studeren is geweldig leuk’ ‘Ik miste uitdaging’
‘Lesgeven is het mooiste dat er is’
&
‘Ik word echt een betere docent’
Politiek in de klas • Professionaliseren op de werkplek • Cultuur in de spiegel • Apple Solution Experts: maatwerkoplossingen voor het onderwijs • Kennisnet helpt scholen met privacy • Herdenken en vieren op 4 en 5 mei
POnderwijs Cover April 2014.indd 1
21-03-14 16:11
KENNISNET HELPT SCHOLEN MET INFORMATIE OVER
PRIVACY
Kennisnet heeft de maand april uitgeroepen tot maand van de privacy en wil scholen motiveren om actief een beleid te vormen op dit onderwerp. Niet vanuit het juridische begrip privacy, maar vanuit het fundamentele recht om zélf te mogen bepalen welke data van ons verzameld wordt, wie wat van ons weet en wie daar toegang toe heeft. Ook als je nog maar een kind bent. tekst gemma steeman | beeld istock
Als het op privacy aankomt, beperken de meeste scholen zich tot de minimale, wettelijk verplichte vraag om toestemming van ouders volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Als ouders deze toestemming eenmaal hebben gegeven, is er juridisch gezien niets dat de school belemmert om foto’s van leerlingen online te plaatsen. Het probleem is echter dat ouders zich onvoldoende realiseren wat de consequenties zijn van hun toestemming. Privacy wordt vaak gezien als een juridisch begrip, maar eigenlijk is privacy een fundamenteel onderdeel van wie je bent. Je eigen gedachten, je gevoelens, je verlangens. Ze zijn onderdeel van het recht om jezelf te mogen zijn. En daarin dienen ook scholen hun verantwoordelijkheid te nemen. Remco Pijpers, verantwoordelijk voor Mijn Kind Online dat tegenwoordig onder Kennisnet valt, legt uit:
‘Je kunt onmogelijk jezelf zijn, jezelf ontwikkelen, zonder ruimte waarin je dingen voor jezelf kunt houden. School en ouders hebben de gezamenlijke plicht om kinderen een veilige omgeving te bieden. Dat betekent dat je kinderen de ruimte moet geven om zichzelf te kunnen zijn, zonder dat anderen daar iets van vinden.’
Rechten van kinderen Waar we met lessen mediawijsheid leerlingen motiveren om zelf na te denken over de consequenties van hetgeen ze online delen, zien we tegelijkertijd dat veel ouders een enorme hoeveelheid informatie en foto’s over en van hun kind op internet zetten. Er is zelfs een naam voor, sharents, parent who overshare. Ook scholen, BSO’s en andere vormen van kinderopvang maken steeds vaker gebruik van sociale media. Begrijpelijk, want ouders vinden het leuk om te zien
40
Kennisnet 2 maart.indd 40
20-03-14 14:38
Wie heeft het recht te beslissen over de privacy van een ander? wat hun kinderen meemaken op school. Van schoolreisje tot werkjes binnen het thema lente. Sociale media zijn uitstekende instrumenten om de school te kunnen profileren en communicatie met de ouders te verbeteren. Maar waar zijn de rechten van de leerlingen gebleven? Een foto van een kind biedt veel persoonlijke informatie. In hoeverre heeft de school nagedacht over de gevolgen van het online plaatsen van die foto’s? Pijpers: ‘In het privacyvraagstuk is zorgvuldigheid het belangrijkste woord. Wie zijn wij om te bepalen wat er over een ander online staat? Om te bepalen hoe een ander over tien jaar nog gevonden wil worden via zoekmachines? Nu is het misschien leuk om een 6-jarige gek te zien doen op YouTube, maar wat zeggen klasgenoten straks over dat filmpje? Misschien lachen ze hem uit. Filmpjes of foto’s wissen wordt moeilijk – wat je op internet zet, gaat in principe nooit meer weg. Wij vragen scholen om stil te staan bij het recht op privacy dat leerlingen hebben. En daar over na te denken wanneer beeldmateriaal wordt gedeeld via internet, of het nou is via de schoolsite of via Facebook.’
Tools Om scholen te helpen bij het maken van beleid op het gebied van sociale media en privacy heeft Kennisnet een serie tools ontwikkeld. Pijpers: ‘Het begint met overleg. In eerste instantie met collega’s onder elkaar. Leg de vraag op tafel. Is het aan ons om te beslissen hoe iemand over tien jaar online te vinden is? Scholen kunnen zichzelf de volgende vragen stellen: • Hoe zetten we sociale media onderwijskundig in? • Hoe zetten we sociale media communicatief in? • Welke verantwoordelijkheid zijn wij bereid te nemen in de bescherming van de privacy van onze leerlingen?
VIER VRAGEN OM AAN LEERLINGEN TE STELLEN OVER PRIVACY 1| Stel dat je WhatsApp of sms’jes worden gehackt en al je gesprekken dreigen online te komen staan, zichtbaar voor iedereen. Je krijgt nog een laatste kans om het tegen te houden. Wat zou absoluut niet bekend mogen worden? 2| Google je jezelf weleens? Wat kom je tegen? Wat vind je daarvan? 3| Mogen je ouders alles over jou op Facebook zetten of moeten ze eerst toestemming aan je vragen? 4| Wat zou je je eigen kinderen leren over privacy op internet, als je later zelf vader of moeder bent?
• Wat delen we met wie? • Doet het ertoe of het een onschuldige foto is? • Doet het ertoe of ouders en leerlingen zelf wel foto’s online delen? • Vragen we eenmalig om juridische toestemming of doen we dat jaarlijks opnieuw? Betrek ook de OR, de MR, de ouders en de leerlingen zelf in dit proces.’
Kan het kwaad, die foto’s? Scholen en ouders die voorbij gaan aan het principiële argument, geven vaak als tegenargument dat het om onschuldige foto’s gaat. ‘Maar’, zegt Pijpers, ‘ook daar stel ik dezelfde vraag: wie bepaalt dat? De school, de ouders, het kind? Technieken als gezichtsherkenning gaan razendsnel, taggen is allang niet meer nodig. Het punt met privacy is dat het meestal pas wordt gevoeld als er iets misgaat.’
Toolkit privacy
In deze maand van de privacy verschijnt een nieuwe brochure over privacy en kunnen scholen een privacyscan laten doen op de website www.kennisnet.nl/ privacy. Tevens worden er gratis webinars gegeven die ook op een later tijdstip nog zijn terug te zien op de website.
PrimaOnderwijs 41
Kennisnet 2 maart.indd 41
20-03-14 14:38