Not Magazine by EDG Media

MAGAZINE

NOT Magazine_ISOcoated.indd 1

02-12-14 10:48

Bezoek onze stand (10. F022) urs op de NOT-be 27-31 januari

Wizzkip: het leukste lespakket van Nederland:

s e tj le fi ip k t to s e tj e e w n Van kippe Gratis (digitaal) lespakket over kippen voor groep 6 & 7 met een leuke ďŹ lm, interactieve lessheets, het kippenspel, een docentenhandleiding en een informatieve poster voor in de klas!

www.kipkiplekker.nl/ lespakket 2

NOT Magazine_ISOcoated.indd 2 780047 def adv_NOT_promo_200x265.indd 1

02-12-14 11:20 10:48 10-11-14

2015 NOTwelkom

ver een paar weken opent Jaarbeurs Utrecht met trots de deuren van de NOT; het meest complete en grootste onderwijsplatform voor primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Ruim 450 deelnemers geven in vijf dagen acte de présence. Er is een bomvol gevarieerd inhoudelijk programma met ruim 300 praktijkcases en sessies met de meest actuele thema’s, samengesteld voor en door onderwijsprofessionals. Voor je ligt het kersverse, nieuwe en inhoudelijke NOT Magazine dat een exclusieve sneak preview geeft van de vele thema’s en de veelzijdige onderwijsacademie. Lees bijvoorbeeld het dubbelinterview met minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs op pagina 10. De mooie woorden van onze staatssecretaris onderstrepen het belang van een bezoek aan de NOT: ‘De NOT is een mooie gelegenheid voor docenten om zich te laten inspireren op het gebied van ict.’ Ook nieuw is de bijgevoegde handzame hand-out met het dagelijkse inhoudelijke programma, uitgelicht op tijd en dagschema. Bereid nu alvast je beursbezoek voor, bekijk het complete programma en ontdek de plattegrond met de vernieuwde halindeling. Op veler verzoek is er ook dit jaar een Innovatie Award & Route, waarbij innovatieve producten of diensten van exposanten in de schijnwerpers staan. Verder zijn de bekende straten en pleinen weer terug, inclusief een aantal nieuwkomers zoals het Beweegplein, het Hoogbegaafdheidsplein, het Stichtingenplein, een Opleidingenplein en een Leermiddelen-op-Maat-Route en -Theater. Tenslotte noem ik graag nog twee digitale vernieuwingen: de volledig gerestylede website www.not-online.nl met een overzicht van de actuele programma’s en extra verdieping met MyExpo & de Onderwijsbibliotheek. Hier vind je alle kennisdocumenten over onderwerpen die het onderwijs aangaan en die zijn ook nog eens GRATIS te downloaden! Daarnaast kun je op de website de exposanten op de beursvloer terugvinden per categorie en/of onderwerp. Eigenlijk ontbreekt er dan nog maar één ding om je beursbezoek aan de NOT compleet te maken; een smakelijke versnapering. En laten we daar nou een goede cateringaanbieding voor hebben. Kortom; alle reden om 27 t/m 31 januari ook naar de NOT 2015 te komen!

‘BEKIJK OOK DE VOLLEDIG GERESTYLEDE WEBSITE WWW.NOT-ONLINE.NL MET ACTUELE PROGRAMMA’S EN DE ONDERWIJSBIBLIOTHEEK’ Audrey Wilschut

Marktmanager Onderwijs

NOT MAGAZINE 2015 3

NOT Magazine_.indd 3

02-12-14 10:43

Bij Foto Koch altijd keuze uit twee foto’s Traditioneel

Puur

Naast de klassieke pasfoto maken we ook altijd een actiefoto, waar kinderen ‘losser’ opstaan. Vanaf 1 januari is dat een pure foto. Met ‘puur’ bedoelen we dat we het kind in verschillende natuurlijke poses vastleggen. Onze fotografen weten hoe het werkt: ieder kind is anders en heeft een eigen houding. Verlegen, stoer, open, spontaan.

Bezoek onze stand en maak kans op €500!

De Nationale Onderwijstentoonstelling is dé vakbeurs voor onderwijsprofessionals. Foto Koch vindt u in Hal 8, in stand D071.

FOTO KOCH 4

schoolfotografie

NOT Magazine_.indd 4 xNOT Magazine Basis ADS.indd 54

Van 27 tot 31 januari staan we op de NOT-beurs in Utrecht. Kom naar onze stand, ga zelf ‘puur’ op de foto en maak kans op een waardecheque van €500 voor uw school. De foto krijgt u gratis thuis gestuurd.

www.fotokoch.nl /fotokochschoolfotografie

02-12-14 10:41 10:43 27-11-14

INHOUD

NOTMAGAZINE 6 TRENDS OP DE BEURS 10 DUBBELINTERVIEW SANDER DEKKER & JET BUSSEMAKER 16 TALENTONTWIKKELING IN HET PO 20 IS JOUW SCHOOL AL MEDIAWIJS? 23 ONDERWIJS EN OPVANG ONDER ÉÉN DAK 24 VO-RAAD PAUL ROSENMÖLLER OVER LEERLING2020 27 LERAREN MET LEF 28 GEZONDE LEERLING, BETERE PRESTATIES 33 OVERGANG VMBO NAAR MBO KAN SOEPELER 34 GEU: ‘UITGEVERIJEN DRAGEN BIJ AAN VERNIEUWING’ 37 ALLES UIT DE KAST VOOR TECHNIEK 38 TABLETS ALS BREEKIJZER IN HET ONDERWIJS 45 ERIC VAN ’T ZELFDE EN ZIJN SUPERSCHOOL 46 INSPIRERENDE NIEUWE SCHOOLGEBOUWEN 49 MEER MAATWERK MET PASSEND ONDERWIJS 50 JAN VERWEIJ’S TIPS VOOR YOUNG PROFESSIONALS

COLOFON Het NOT Magazine is een uitgave van EDG Media en in samenwerking met Jaarbeurs tot stand gekomen.

NOT Magazine_.indd 5

EDG Media Niels Bohrweg 123, 3542 CA Utrecht +31 (0)30- 2417020

Medewerkers Brigitte Bloem, Heleen de Bruijn, Tefke van Dijk, Inez van Goor, Merle van Herk, Mirjam Janssen

Projectcoördinator Vanessa Pelle +31 (0)30- 2417044 vpelle@edg.nl

Fotografie Cats & Withoos, Human Touch Photo graphy, Jorrit Lousberg, Shutterstock

Vormgeving Martin Hollander, Tom Venema

Sales Mark Hutzezon +31 (0)30- 2417025 sales@edg.nl

Verspreiding EDG Media Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in dit blad gegeven adviezen en/of gedane mededelingen.

NOT MAGAZINE 2015 5

02-12-14 10:43

TREK?

NOTTRENDS Tijdens de NOT 2015 valt er veel nieuws op de beursvloer te zien. Een kleine greep.

Maak op de NOT gebruik van de aanbieding Dubbele sandwich met een melk of karnemelk. Van € 6,75 voor € 5,50. Tussen 12 en 14 uur te verkrijgen bij alle horecapunten op de beursvloer!

Onderzoeken met EuroSense

HET JONGE KIND

Dit jaar is er ook ruimte voor ‘het jonge kind’ op de NOT. Voor kinderopvang is een apart programma met inhoudelijke sessies en een eigen Innovatieroute. Houd je kennis en netwerk actueel en zorg dat je er bij bent. Honderden exposanten brengen je het nieuwste uit de markt.

Hoe houd je een kopje thee het langst warm? Waarom krijg je het koud in de regen? Hoe maak je geluid zichtbaar? Onderzoeken neemt een steeds belangrijkere plek in binnen het basisonderwijs. Met EuroSense kunnen leerlingen echt aan de slag met hun prangende vragen. EuroSense is een eenvoudige USB interface voor het meten van licht, geluid en temperatuur. Hiermee raken leerlingen vertrouwd met onderzoek en leren ze meetresultaten interpreteren. Naast leerlingmateriaal is er ook docent materiaal voor een snelle start. Stand 11.B004.

NIJNTJE 60 JAAR Sponsor de school

Scholen die op zoek zijn naar een extra vorm van financiering, moeten vooral een kijkje nemen bij Click4school. Click4school biedt de school kosteloos een online winkelplatform aan waar ouders terecht kunnen voor tientallen webwinkels. Voor iedere bestelling die geplaatst wordt bij één van deze winkels, ontvangt de school een percentage van de omzet. Zo wordt de ouder een sponsor van de school. Startersplein 10.F014.

Uitgeverij Mercis viert feest! Dit jaar wordt het 60-jarig jubileum van nijntje gevierd. Speciaal voor de gelegenheid verschijnt een XL-uitgave van ‘het feest van nijntje’. Dit stevige boek is extra handig om met een groep kinderen te lezen. Koop je deze uitgave tijdens de beurs, dan maak je automatisch kans op één van de 60 nijntje feestpakketten voor de hele klas. Stand 10.B018.

NOT Magazine_.indd 6

02-12-14 10:43

EINSTEIN OP DE BEURS

‘Zo revolutionair als Albert Einsteins relativiteitstheorie was voor de kwantummechanica, zo heeft de nieuwe Einstein Tablet+ de potentie dit te zijn voor de manier van onderwijzen in exacte vakken.’ Dat zeggen zijn makers althans. De Einstein Tablet+ is een leermiddel in de vorm van een Android-tablet, speciaal voor vakken als natuurkunde en biologie. De tablet beschikt over sensoren die luchtvochtigheid en UV-straling meten. Docenten kunnen via de Einstein Activity Maker hun eigen experimenten maken, delen en downloaden. De Einstein Tablet+ werd verkozen tot Best Digital Device tijdens de BETT. Stand 11.A057.

NOTTRENDS Lego bouwt lokaal

De Klas voor de Toekomst presenteert op de NOT de Lego Education Innovation Studio. In samenwerking met Lego Education, First Lego League, Heutink en Kids-f wordt een compleet wetenschapen technieklokaal gebouwd. Ook gaan leerlingen op de beursvloer aan de slag in een boekvrije klas. Stand 11.A078.

INNOVATIE AWARDS & ROUTES

Iedere beursdag kun je meelopen op de specifieke Innovatieroute voor het vo, po en mbo. Tijdens de route krijg je de meest opvallende innovaties binnen jouw vakgebied te zien, die ingezonden zijn voor de Innovatie Award 2015. De routes worden begeleid door een hostess en bij iedere innovatie krijg je in een pitch van één minuut te horen over de inhoud en het vernieuwende van een product of dienst. Zie hier enkele genomineerden.

TEAM TALENTO School is méér dan alleen rekenen en taal. Als leerkracht wil je ook dat je leerlingen hun creatieve talenten kunnen ontwikkelen. Team Talento helpt daarbij. Ze bieden online een team van echte experts op allerlei vakgebieden. Met inspirerende en duidelijke videoworkshops helpen zij kinderen om nieuwe talenten te ontdekken.

I3LEARNHUB i3LEARNHUB is ontwikkeld op basis van inbreng en behoeften van zowel docenten als leerlingen. Het is een nieuwe generatie samenwerkingssoftware voor whiteboards die op verschillende interactieve producten werkt, inclusief mobiele devices die i3 en andere fabrikanten aanbieden. Het online platform kan diverse lokale of externe toestellen met één gedeeld whiteboard in verbinding brengen.

LESLAB LOB LesLab is een methode voor loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) en bestaat uit werkboeken en een digitaal lesvoorbereidingsprogramma. Deze zijn geordend van gestructureerd en duidelijk naar open en creatief. De docent kan ‘swipend’ de lesinhoud aanpassen op de behoeften van een klas, zelf lesonderdelen toevoegen en lessen delen met collega’s.

Kijk voor de volledige lijst met genomineerden op de website van NOT. www.not-online.nl Meelooptijden: Po: 10.30 en 13.30 uur. Vo: 11.30 en 14.30 uur. Mbo: 12.30 en 15.30 uur

NOT MAGAZINE 2015 7

NOT Magazine_.indd 7

02-12-14 10:43

Op de foto met Dokter Corrie? Bezoek de stand van NTR Schooltv. Daar kunt u leuke fotoâ&#x20AC;&#x2122;s maken in onze mini tv-studio. Uiteraard informeren we u graag over nieuwe NTR series, beursaanbiedingen en onze totaal vernieuwde site: schooltv.nl

NOT AD Magazine_.indd NTR NOT Magazine8 2015v2.indd 1

02-12-14 08:18 10:43 20-11-14

Tijdreizen met de hele klas

NOTTRENDS

War Child presenteert op de NOT de avontuurlijke schoolmusical De Koning te Rijk. In deze musical maakt een klas een reis door de tijd. De kinderen komen in verschillende jaartallen terecht. In een tijd waarin kinderarbeid nog bestond, een tijd waar kinderen helemaal niet naar school hoefden te gaan. Ook Het Achterhuis van Anne Frank passeert de revue en de kinderen belanden op de kust van Scheveningen waar Koning Willem I is. Maak gebruik van het schoolmusicalpakket, voer de musical op ĂŠn kom in actie voor oorlogskinderen! War Child staat in hal 8 onder 08.A096.

- Meneer Krijtje omarmt passend onderwijs Iedereen maakt de sommen op pagina 34. Autisten, jullie maken de sommen drie keer. Hoogbegaafden, deel alle uitkomsten door 0,36. ADHD-ers, schrijf dit 4 keer over en ren een rondje om het schoolgebouw.

NOT MAGAZINE 2015 9

NOT Magazine_.indd 9

02-12-14 10:43

DUBBELINTERVIEW

STAATSSECRETARIS SANDER DEKKER EN MINISTER JET BUSSEMAKER Het merendeel van de bezoekers van de NOT is afkomstig uit het primair onderwijs. Daarna volgen het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Minister Jet Bussemaker is verantwoordelijk voor de laatste sector, staatssecretaris Sander Dekker voor de eerste twee. We leggen de bewindslieden een aantal punten voor. FOTOGRAFIE: Valerie Kuypers

teve Jobsscholen, laptops in de klas, digitale schoolborden. Hoe kijkt u aan tegen ict- ontwikkelingen in het onderwijs? Staatssecretaris Dekker: ‘We leven in een uitdagende tijd waarin techno logische ontwikkelingen elkaar snel opvolgen. Scholen zijn elke dag bezig het allerbeste uit hun leerlingen te halen en we zien dat moderne leer middelen daarin een steeds grotere rol spelen. Als ict goed wordt ingezet, is het een krachtig extra instrument voor leraren. Buiten dat het hen snel en eenvoudig inzicht kan bieden in de voortgang van hun leerlingen en de papieren rompslomp aanmerkelijk kan doen verminderen, is het natuurlijk vooral een hulpmiddel om het onderwijs anders, eigentijdser en misschien zelfs wel beter vorm te geven, en ook aan te sluiten op de behoefte van iedere leerling.’ Spelenderwijs leren op de tablet? ‘Tablets en gaming zijn slechts enkele voorbeelden van technologieën die een grote potentie in zich hebben. Het is belangrijk dat scholen bewust kiezen wat bij hen past en wat niet. Vanuit hún visie op onderwijs en aansluitend op de behoeften van leraren en leerlingen. Vanuit OCW proberen

wij hen daarbij zo goed mogelijk te ondersteunen. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug in de aandacht voor de ict-ontwikkeling in de onlangs afgesloten sectorakkoorden met het onderwijs. Bovendien werken wij in het Doorbraakproject met scholen en aanbieders samen om ervoor te zorgen dat scholen de kansen die ict biedt zo snel mogelijk kunnen gebruiken. En wat ik me van de vorige NOT herinner, is dat daar een groot aantal aanbieders toonde wat er allemaal mogelijk is op dit gebied. De NOT lijkt me een mooie gelegenheid voor docenten om zich te laten inspireren en te kijken wat voor de eigen lespraktijk zou kunnen werken en wat niet.’

In het basisonderwijs zijn bijna geen mannelijke leraren meer. Wat gaat u hieraan doen? Minister Bussemaker: ‘Daar maak ik me zorgen over. Al zijn er gelukkig lichtpuntjes, want het tij lijkt enigszins gekeerd. Basisschoolleerlingen gaan komende jaren weer meer les krijgen van meesters. Vorig collegejaar steeg het aantal aanmeldingen van mannelijke studenten op de Pabo naar 22 procent. Dat is een positieve ontwikkeling waar het hele onderwijs profijt van kan hebben. Van het volledige lerarenkorps is op dit moment bijna één op de vijf man. Het is daarom goed dat steeds meer lerarenopleidingen zich met hun opleidingen specifieker richten op toekomstige meesters. Hoewel ze vaak op verschillende manieren lesgeven, is er geen verschil in kwaliteit tussen meesters en juffen. Hoe meer variatie in de lerarenkamer, des te beter is het voor de ontwikkeling van kinderen én voor die van de school.

Dekker: ‘De NOT is een mooie gelegenheid voor docenten om zich te laten inspireren op het gebied van ict’

NOT Magazine_.indd 10

02-12-14 10:43

Bussemaker: ‘Als je kiest voor het onderwijs, moet je ook carrière kunnen maken’ Doordat mannen en vrouwen vanuit verschillende belevingswerelden lesgeven, leren kinderen op een andere manier naar dingen kijken. Daarom nam een groot aantal Pabo-opleidingen – zoals Fontys Hogescholen, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Stenden Hogeschool – afgelopen tijd maatregelen om het curriculum beter te laten aansluiten bij dat wat mannelijke studenten nodig hebben om een goede basisschoolleraar te worden. Die hogescholen pasten hun opleidings aanbod en de begeleiding van jonge leraren aan. Met succes, het aantal mannelijke studenten steeg naar 40 procent.’ Op 1 januari vindt in het primair onderwijs de overheveling buitenonderhoud naar schoolbesturen plaats. Dekker: ‘Klopt. Daarvoor gaat er €159 miljoen van het gemeentefonds naar de schoolbesturen. Voor veel scholen en schoolbesturen is dat een welkome verandering omdat ze nu hun eigen wensen voor de verbetering van hun gebouw kunnen doorvoeren. Zo krijgen ze meer mogelijkheden om te zorgen voor een goede en gezonde leeromgeving.’ Zijn scholen wel voldoende geëquipeerd om dat te kunnen, denkt u? ‘Ja, het overgrote deel zeker. Daar twijfel ik niet aan. In de praktijk doen veel scholen het ook al zelf. Toch kan het zijn dat ze daarbij tegen vragen aanlopen of dat er knelpunten ontstaan. In dat geval kunnen ze ondersteuning krijgen van het kenniscentrum voor onderwijs en kinder opvang, Ruimte-OK. Overal in het land zie je op dit moment uiteenlopende activiteiten om schoolbesturen en

gemeenten te helpen bij de uitvoering van deze huisvestingstaken. Ook de PO-Raad (als koepelorganisatie van de besturen in het primair onderwijs, red.) heeft dit punt hoog op de agenda staan en biedt ondersteuning.’ Veel studenten aan de leraren opleidingen hebben moeite met de taal- en rekentoets. Moet u de lat niet wat lager leggen? Bussemaker: ‘De eisen zijn juist aangescherpt om het niveau op te krikken. Vooral mbo’ers die naar de hbo-lerarenopleiding gaan, scoren slecht met hun kennis van geschiedenis, aardrijkskunde, natuur en techniek, maar ook met rekenen taalvaardigheid. Ik vind het niveau van leraren belangrijk. Goed onderwijs staat of valt met goede leraren voor de klas. De lat lager leggen, betekent dat we mensen die er niet klaar voor zijn onze leerlingen laten opleiden. Dat kan niet de bedoeling zijn. De leraren opleiding is de belangrijkste opleiding van Nederland, omdat hier de mensen worden opgeleid die gaan lesgeven aan de toekomstige generaties. Daarom proberen we mbo’ers die naar de Pabo willen te ondersteunen om hun kennis tijdig bij te spijkeren. Zie ook www.goedvoorbereidnaardepabo.nl.’ Waarom hamert u er zo op dat leraren zich blijven ontwikkelen? ‘De baan voor het leven bestaat niet

meer. Een verstandige werkgever zal er dus voor zorgen dat het werk en het loopbaanperspectief aantrekkelijk blijft voor zijn werknemer. Dat geldt ook voor het onderwijs. Net als iedere andere werknemer, moeten ook leraren zorgen dat ze bijblijven. Ik vind het belangrijk dat als je kiest voor het onderwijs, je dan ook carrière kunt maken. Scholen moeten daar echt werk van maken. Wijs leraren op het bestaan van de Lerarenbeurs of Promotiebeurs, zodat zij zich verder kunnen ontwikkelen, zich kunnen specialiseren. De hele school wordt daar immers beter van.’ Veel regio’s hebben te maken met krimp. Scholen moeten sluiten, andere hebben het m oeilijk. Wat doet u daaraan? Dekker: ‘Daar hebben we de afgelopen jaren al veel energie in gestoken en dat blijven we ook nog wel even doen. Schoolbesturen en gemeenten moeten zich tijdig op leerlingendaling voorbereiden. Het vraagt om maatwerk oplossingen in de betreffende regio, ook als het gaat om de huisvesting. OCW biedt allerlei vormen van ondersteuning. Zo is er een website en een helpdesk, stimuleren en faciliteren we kennisdeling, is er een subsidie regeling om procesbegeleiders aan te stellen en gaan medewerkers het land in om mee te denken over oplossingen én om te horen wat het Rijk verder nog kan doen om schoolbesturen te helpen. Mocht het nodig zijn, dan passen we de weten regelgeving aan om schoolbesturen meer ruimte te geven voor maatwerkoplossingen.’ Mbo’s worden vrijer in het samenstellen van hun lespakket, waarom is dat belangrijk? Bussemaker: ‘De wet bepaalt nu nog dat de opleidingen van mbo-scholen door heel Nederland aan een vaste reeks eisen moeten voldoen. Met het nieuwe voorstel wordt de wetgeving minder rigide. Scholen mogen een deel van het lesprogramma zelf invullen. >>> NOT MAGAZINE 2015 11

NOT Magazine_.indd 11

02-12-14 10:43

cps.nl/uitgeverij

Onderwijsuitgaven voor uw professionalisering! Bezoek ons in hal 9, stand D040 en bekijk al onze onderwijsuitgaven.

Heeft u vragen over trainingen & advies? De CPS-consultants staan u graag te woord!

Onze actieuitgaven tijdens NOT 2015:

van €29,90 voor €25,00

van €97,50 voor €87,50

NOT Magazine_.indd 12

02-12-14 11:45

Daardoor kunnen ze hun opleidingen beter afstemmen op de wensen van de regionale arbeidsmarkt, en zo eenvoudiger vakken introduceren die studenten voorbereiden op een baan in de regio. Scholen in de grensstreek kunnen bijvoorbeeld het vak Duits onderdeel van het lesprogramma maken, terwijl scholen in de regio Groningen misschien juist vakken willen programmeren die inspelen op de daar groeiende energiemarkt. Op dit moment kost het heel veel tijd om een nieuw vak te introduceren. Door de wet aan te passen kunnen scholen straks beter inspringen op de wensen van de regionale arbeidsmarkt.’ Sinds 1 augustus hebben we te maken met passend onderwijs. Wat voor signalen krijgt u vanuit het onderwijsveld? Dekker: ‘De eerste geluiden zijn positief. De meeste scholen en samenwerkingsverbanden nemen de zorgplicht en hun verantwoordelijkheden heel serieus, zowel in het primair als voortgezet onderwijs. Nieuw is dat ouders van kinderen op havo/vwo-niveau hun kind op dit moment liever naar het regulier onderwijs zien gaan. Voorheen werden ze daar niet of nauwelijks toegelaten en werd het probleem bij het speciaal onderwijs neergelegd. Binnen de samenwerkingsverbanden ontstaat nu een discussie: hoe bieden we deze doelgroep ook de komende periode voldoende aanbod? Binnen de ruimte van de wet kiezen veel samenwerkingsverbanden voor een geleidelijke overgang. Dus dicht bij de oude situatie beginnen en van daaruit zorgen voor meer maatwerk en andere vormen van ondersteuning. Vanuit het

ministerie ondersteunen we deze beweging en stimuleren we de ruimte die de wetgeving biedt ook daadwerkelijk te gebruiken, zodat we ook echt alle leerlingen een passend onderwijsprogramma kunnen bieden.’ Hoe blijft u op de hoogte van de voortgang? ‘Uiteraard monitoren wij wat er overal in het land gebeurt. Bovendien zijn onze accountmanagers passend onderwijs ook na 1 augustus beschikbaar gebleven. Zij spreken met samenwerkingsverbanden en ondersteunen hen waar nodig. Daarmee zijn zij onze oren en ogen. Vragen en signalen die wij vanuit verschillende onderwijsorganisaties krijgen, bundelen we en analyseren we continu. Bijvoorbeeld als kinderen toch geweigerd worden of als de afgesproken ondersteuning niet beschikbaar is. Het kan zijn dat er onderling onvoldoende wordt afgestemd binnen een samenwerkingsverband of met andere partijen. Dat horen wij, en het biedt de kans om zo nodig snel en doelgericht actie te ondernemen.’ In 2015 treedt het nieuwe jeugdstelsel in werking. Dan komt de gehele jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Hoe ziet u dit in relatie tot de invoering van passend onderwijs – zeker als je weet dat de samenwerkingsverbanden passend onderwijs niet overeenkomen met de jeugdzorgregio’s? ‘Samenwerkingsverbanden passend onderwijs en gemeenten zijn het afgelopen jaar met elkaar in gesprek gegaan om het onderwijs- en jeugddomein op elkaar af te stemmen. Zowel over het ondersteuningsplan van het

samenwerkingsverband als over relevante onderdelen van het beleidsplan jeugd van de gemeente is verplicht zogenoemd ‘op overeenstemming gericht overleg’ (oogo) gevoerd. Dit zal de komende jaren worden doorgezet. Deze afstemming, zowel in beleid als uitvoering, is een gedeelde verantwoordelijkheid. Iedereen die ondersteuning biedt aan een kind zou moeten kijken of deze in lijn is met ondersteuning die vanuit anderen wordt verzorgd: één kind, één gezin, één plan. Maar daarbij heeft iedere partner natuurlijk ook zijn eigen verantwoordelijkheden. Het samenwerkingsverband is er uiteindelijk voor verantwoordelijk dat zijn ondersteuningsplan goed is afgestemd met de gemeente en de gemeente is op haar beurt verantwoordelijk voor de afstemming van haar beleidsplan jeugd met het onderwijs.’

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen VO HAL

Ministerie OCW – Passend onderwijs Omgaan met verschillend gedrag in de klas Di 27 jan. en do 29 jan 13.15-14.00 uur

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

wij-leren.nl – Passend onderwijs voor begaafde leerlingen Di 27 jan. en do 29 jan 11.15-12.00 uur Ministerie OCW – Passend onderwijs Omgaan met verschillend gedrag in de klas Di 27 jan. en do 29 jan 14.15-15.00 uur

Onderwijsacademie: Bouw, Facilitair en Inrichting HAL

Ruimte OK / Schooldomein Expertmeeting Krimp Di 27 jan. en do 29 jan 13.15-14.00 uur

Onderwijsacademie: Leren en Onderwijzen met ICT HAL

VO-raad - Doorbraakproject Onderwijs en ICT Di 27 jan., do 29 jan en za 31 jan. 11.15-12.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 13

NOT Magazine_.indd 13

02-12-14 10:43

Leren omgaan met geld is leuk! Kinderen leren omgaan met geld is de basis voor financiële zelfredzaamheid later.

9 t/m 13 maart 2015 In de Week van het geld worden op basis scholen activiteiten georganiseerd om kinderen te leren omgaan met geld. Veel activiteiten vinden plaats in de klas. Financiële professionals verzorgen op aanvraag gratis gastlessen en workshops door het hele land. Meer informatie over de Week van het geld? Kom naar onze stand.

www.weekvanhetgeld.nl Week van het geld - 9 tot en met 13 maart 2015 14

NOT Magazine_.indd 14 200x265mm-v4.indd 1 6718-WiG NOT-beurs adv

02-12-14 10:57 10:43 26-11-14

Wa t k un je s paren ?

Wat weet jij over geld?

Welk vakje is goed? Kleur.

1 ro

Je kijkt naar betalen met contant geld en betalen met je pinpas.

Kruis aan.

Lieke heeft al een spaarrekening. Nu gaat ze samen met haar ouders een betaalrekening openen. Ze krijgt dan van de bank een pinpas. Daarmee kan ze van het geld op haar rekening iets kopen. Wat zijn volgens jou voordelen van een betaalrekening? En wat zijn nadelen?

 eu

 eu

Voordeel

 eu

Bestel het lesmateria al GRATIS op de stand!

Nadeel

Je kunt per ongeluk meer geld uitgeven dan je bedoeling was. Je hebt geen contant geld nodig.

Je geld raakt niet makkelijk zoek.

 eu

Je ziet niet direct wat je uitgeeft.

Het duurste is:

Hoe betaal je?

Voordeel of nadeel?

 euro

Teken of schrijf.

Van all es 1. Kie s en tek en.

Contant geld of pinnen?

Je gaat veel leren over geld.

Het goedkoopste is:

Je moet een pincode onthouden. Je geld kan niet gestolen worden.

Allebei

hetzelfd

e. Ruil de du bbele.

Trek lijn en.

2 Waar of niet? Kleur groen wat waar is.

Munten en biljetten Je kunt biljetten

en munten pinnen bij de automaat.

Pinautomaten vind je alleen bij banken.

Als er geen geld meer op je bankrekening staat, kun je toch nog betalen met je pinpas.

Je kunt bij

Als je wilt betalen met je pinpas, moet je een bankrekening hebben.

de automaat zoveel pinnen als je wilt.

De wereld van het geld groep

Een pinpas is handig omdat je die makkelijk mee geven aan kunt n.ind d 2 je vrienden.

sprn-vrtkk

10-10-14 14:28 wvhg_gr3_fnncl-knns.indd 2

wvhg_gr3_

Spa ren

De wereld van het geld groep

en voo ruit

kijken

gro ep

6 10-10-14

15:00

10-10-14 14:40 wvhg_gr6_fnncl-knns.indd 1

Wijzer in geldzaken heeft samen met uitgever Zwijsen gratis lespakketten ontwikkeld voor de basisschool van groep 1 tot en met 8, waarmee u het thema omgaan met geld in de klas kunt behandelen. Het zijn handige blocs met werkbladen voor de hele klas. Immers jong geleerd is oud gedaan! Kom naar de stand van Wijzer in geldzaken op de Nationale Onderwijstentoonstelling en bekijk en bestel het gratis lesmateriaal. Als u op de NOT lesmateriaal bestelt dan krijgt u  spaarvarkentjes om uit te delen in de klas. Op=op!

Leren omgaan met geld in het voortgezet onderwijs Er zijn verschillende lesmaterialen en programma’s beschikbaar om het thema in het voortgezet onderwijs te behandelen. Kom naar onze stand voor meer informatie.

NOT MAGAZINE 2015 15

NOT Magazine_.indd 15 200x265mm-v4.indd 2 6718-WiG NOT-beurs adv

02-12-14 10:58 10:43 26-11-14

PEDAGOOG EN AUTEUR ELEONOOR VAN GERVEN:

‘ELKE LEERKRACHT WIL HET VERSCHIL MAKEN VOOR DE BEGAAFDE LEERLING’ Talentontwikkeling is, zeker in het kader van passend onderwijs, de meest actuele interventie om het onderwijs te optimaliseren voor alle leerlingen. Eleonoor van Gerven, pedagoog en auteur van diverse boeken over begaafde leerlingen in het primair onderwijs: ‘Richard Krajicek was ook geen toptennisser geworden als hij niet een coach had gehad die hem hielp dit talent te ontwikkelen.’ TEKST: Inez van Goor | FOTOGRAFIE: Human Touch Photography

‘T

alentontwikkeling is leerlingen hun talent zo leren inzetten dat ze zich tot hun volle potentieel ontwikkelen en later ook daadwerkelijk succesvol worden. Toen ik vijftien jaar geleden begon met mijn eerste boek werden begaafde leerlingen nog gezien als een luxe probleem. We waren ervan overtuigd dat die leerling er vanzelf wel kwam. En we waren verbaasd als niet alles wat dat kind aanraakte, zomaar in goud veranderde. Tegenwoordig zijn we ons steeds meer bewust dat, ook al word je geboren met een groot talent, je wel wat te leren hebt. Richard Krajicek was ook geen toptennisser geworden als hij niet een coach had gehad die hem hielp dit talent te ontwikkelen.’ ROL VAN DE LEERKRACHT

Om te zorgen dat leerlingen hun talenten verzilveren en erin uitblinken, is de rol van de leerkracht essentieel. Eleanoor: ‘Het aanbieden van uitdagende leermiddelen en opdrachten is belangrijk, maar als de begeleiding ontbreekt, houd je ze wel bezig maar leren ze niks. Breed internationaal

BROODJE LEREN

onderzoek toont aan dat talentvolle leerlingen behoefte hebben aan interventies in hun begeleiding om te zorgen dat zij zich als stevige volwassenen ontwikkelen.’ Ze vervolgt: ‘Als je steeds dingen moet doen die je al kunt, zit er geen ontwikkeling in en stagneert ook de sociale ontwikkeling. Omdat het altijd goed gaat, leer je niet om taken aan te pakken die echt moeilijk zijn en ervaar je geen emoties als succes en teleurstellingen. Het gevolg kan zijn dat er gedragsproblemen ontstaan. En een leerling die disfunctioneert, beïnvloedt de hele klas. Door aan te sluiten op de educatieve behoefte kun je dit voorkomen.’

‘Om talentontwikkeling te realiseren, kan de leerkracht gebruik maken van wat ik noem het ‘broodje leren’-model. Het beleg van dat broodje bestaat uit vijf stappen: wat wil je dat de leerling leert, wat is hiervoor nodig, hoe organiseer je het leerproces, waar kan je dat georganiseerd krijgen en hoe ga je het leerrendement meten? In de praktijk blijkt het niet altijd haalbaar om de interventie in de klas te organiseren. Het is belangrijk dat er als team gekeken wordt naar hoe de leerkrachten ondersteund kunnen worden. Er zijn allerlei didactische manieren om dit te realiseren. In eerste instantie kijk je naar interventies die buiten de klas maar wel binnen de school plaatsvinden. Zoals het oprichten van een plusgroep waarin meerbegaafde leerlingen wekelijks bij elkaar komen om samen te werken op gerichte doelen en vaardigheden. Of het creëren van uitdagende leerlandschappen zoals een reparatiewerkplaats, een technieklokaal of ontdeklokaal waar allerhande proefjes worden gedaan.’

NOT Magazine_.indd 16

02-12-14 10:44

begaafde leerlingen, stuur je aan op een verschraling van het regulier onderwijs. Dan room je het onderwijs aan de bovenkant af en blijft er een nieuwe groep over op de gewone basisschool die misschien wel behoefte heeft aan een andere pedagogisch-didactische aanpak. In de praktijk zie ik ook dat scholen ontzettend hun best doen om binnen de school naar oplossingen te zoeken. Ik kom op zo’n 200 scholen per jaar en zie nooit leerkrachten die niet het verschil zouden willen maken voor hun begaafde leerlingen. Wel zie ik veel leerkrachten die handelingsverlegen zijn, die moeite hebben om een organisatiestructuur te vinden waarin talentontwikkeling mogelijk is. Voor die leerkrachten is er gelukkig een groot aanbod aan coachingstrajecten, nascholing of opleidingen. Het is belangrijk dat we met elkaar blijven kijken waar onze eigen zone van naastgelegen ontwikkeling ligt, niet alleen die van het kind.’ MEER INFO

www.wij-leren.nl www.slimeducatief.nl

HANDELINGSVERLEGEN

‘Als het niet binnen de school geor ganiseerd kan worden, zou je er als samenwerkingsverband of schoolbestuur voor kunnen kiezen om bovenschools een leeromgeving te creëren waar deze leerlingen een of twee dagdelen per week heen kunnen. Zo heb je in Amsterdam al de ‘Day a Week School’. Hier komen cognitief talentvolle leerlingen van zes tot elf jaar

een dag per week bijeen met ontwikkelingsgelijken van andere scholen. Persoonlijk ben ik er voor om talentvolle leerlingen eerst binnen de school te houden. Een telescoopsetting zoals de ‘Day a Week school’ is een goede vervolgstap. De leerling krijgt in deeltijd op een andere plaats een aanvulling op wat hij nodig heeft. Als je deze talentvolle leerlingen gelijk plaatst in voltijdsonderwijs voor

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

wij-leren.nl; passend onderwijs voor begaafde leerlingen Di 27 jan. en do 29 jan. 11.15-12.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 17

NOT Magazine_.indd 17

02-12-14 10:44

...................................................... Ontdek de vernieuwde Schooltv-webshop

...................................................... In de webshop van Schooltv vinden leerkrachten producten die helpen om de lessen leuk en activerend te maken. Ouders vinden leuke en leerzame producten voor thuis. Je zoekt gemakkelijk producten bij een programma, voor een leeftijdsgroep of op thema. Blijf op de hoogte van de meest recente aanbiedingen en aantrekkelijke kortingen via de homepage of de webshop nieuwsbrief van Schooltv. Ontdek de vernieuwde webshop en bestel snel en eenvoudig. Ga vandaag nog naar: schooltvwebshop.nl

Bezoek Schooltv op de NOT 2015. Hal 10 stand C020

NOT Magazine_.indd 18

02-12-14 11:45

Cultuureducatie met Kwaliteit Uit de kunst, in de klas!

‘Kerndoelen kunstzinnige vorming? Geen idee wat ik daar mee aan moet…’ ‘We gaan ieder jaar met de leerlingen naar een museum, maar daar moet toch meer uit te halen zijn?’

Bezoek de stand van Cultuureducatie met Kwaliteit (hal 8 standnummer B100) en: • ervaar hoe leuk en makkelijk kunst en cultuur eigenlijk ingezet kunnen worden in de klas; • ontdek mogelijkheden om cultuur te integreren met andere vakken; • win advies in over hoe cultuur structureel op de agenda te zetten is; • ga naar huis met inspiratie om cultuur de volgende dag al in de eigen klas toe te passen. Want, vinden ervaringsdeskundige leerkrachten: ‘Als je cultuur integreert in het totale lesprogramma, dan worden kinderen daar beter van. Ze leren samenwerken, onderzoeken, doorzetten, kritisch zijn en vernieuwen.’

‘Op welke manier maak ik onze thematische projecten levendiger?’ ‘Hoe ontwikkel ik een visie op cultuuronderwijs of kan ik daar hulp bij krijgen?’

Cultuureducatie met Kwaliteit zet zich in om de kwaliteit van het cultuuronderwijs bij basisscholen te verbeteren. Scholen, gemeenten, culturele instellingen, provinciale expertisecentra en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap werken hierin samen.

‘Leerlingen en leerkrachten halen veel plezier uit de lessen.’

Op de NOT wordt Cultuureducatie met Kwaliteit vertegenwoordigd door het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA), het Fonds voor Cultuurparticipatie, verschillende provinciale expertisecentra voor cultuureducatie en het ministerie van OCW.

‘Een droge spellingsles wordt ineens heel levendig als je gebruikt maakt van theatervormen.’

Meer informatie over Cultuureducatie met Kwaliteit op www.lkca.nl/primair-onderwijs

‘Je ziet leerlingen ineens op een heel andere manier.’

NOT MAGAZINE 2015 19

NOT Magazine_.indd 19

02-12-14 10:44

IS JOUW SCHOOL AL MEDIAWIJS? Nu we ons al ruimschoots in de 21ste eeuw bevinden, ben je er als school niet met alleen het opstellen van een protocol digitaal pesten, een draaiboek Eerste Hulp bij Mediaongelukken en het Diploma Veilig Internet voor alle leerlingen. Het is de hoogste tijd om écht werk te maken van mediawijsheid in de school en dat kan met de hulp van Mediawijzer.net!

TEKST: Brigitte Bloem FOTOGRAFIE: Jorrit Lousberg

en mediawijze leerling is in staat actief en bewust deel te nemen aan onze informatiesamenleving die doorspekt is met media. De fysieke en online wereld lopen in elkaar over. Onze communicatie wordt directer, interactiever, eenvoudiger en onafhankelijk van tijd en plaats. Omdat media grote invloed kunnen hebben en het medialandschap continu in beweging is, is het van belang hier kritisch mee om te gaan. Dat geldt niet alleen voor ‘nieuwe’ media als internet, maar ook voor traditionele media als pers, radio en televisie. COMPETENTIEMODEL MEDIAWIJSHEID

Aan de basis van alle diensten en producten die Mediawijzer.net (mede) initieert, staat het Competentiemodel Mediawijsheid. In één oogopslag laat het model de competenties zien die je, per doelgroep en per leerniveau nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. Wat moet je als leerling, maar ook als leerkracht kennen en kunnen op het gebied van mediawijsheid? Een school is mediawijs als niet alleen de leerlingen, maar alle betrokkenen wijs leren omgaan met media. Dus ook leraren, ander personeel en ouders.

Binnen een mediawijze school worden media ingezet op basis van bewuste keuzes, gemaakt vanuit de eigen visie op onderwijs. Al veel scholen besteden in hun onderwijsprogramma aandacht aan mediawijsheid, maar nog lang niet alle. En hoe geef je mediawijsheid een vaste plek binnen de school? MEDIAMASTERS

Mediawijzer.net stelt tijdens de NOT 2015 twee ‘producten’ centraal: MediaMasters en Ontdekmedia. MediaMasters is het mediawijsheid ervaringsspel, waar scholen jaarlijks tijdens de Week van de Mediawijsheid, eind november, gratis aan deel kunnen nemen. Het spel is bedoeld om zowel leerlingen als leraren te laten ervaren wat er allemaal bij mediawijsheid komt

kijken. En het is natuurlijk het mooiste als leraren zó enthousiast worden, dat ze mediawijsheid een vaste plek in hun onderwijs gaan geven. RECLAME

Marchel Hendriks is leerkracht van groep 7 en ict-coördinator op De Triangel in Amstelveen. Zijn school deed met groep 7 en 8 al diverse keren mee met MediaMasters. ‘Alle leerlingen krijgen met mediawijsheid te maken. De leerlingen van groep 1/2 spelen bijvoorbeeld al spelletjes op de computer. Andere leerlingen zien reclames op tv of buiten en zitten op sociale media. MediaMasters richt zich op leerlingen in groep 7 en 8 en het spel spreekt deze leerlingen aan. De gevarieerde opdrachten en het

NOT Magazine_.indd 20

02-12-14 10:44

Mediawijzer.net is een netwerkorganisatie die is ingericht in de vorm van een programma en wordt bestuurd door vijf grote Nederlandse organisaties die bij de oprichting door het ministerie van OCW zijn aangewezen: NTR, de publieke taakomroep, Kennisnet, het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB), het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en ECP, platform voor de Informatie Samenleving. Mediawijzer.net werkt daarnaast samen met een groeiend aantal netwerkpartners, bestaande uit onder andere scholen, bibliotheken, lesmateriaalontwikkelaars, onderzoeksinstituten en mediaproducenten. Kijk op mediawijsheid.nl voor nieuws, beknopte dossiers en een overzicht van producten/diensten op het gebied van mediawijsheid. wedstrijdelement zijn erg aantrekkelijk. Onze school had wat nare ervaringen met cyberpesten. MediaMasters kwam als geroepen!’ WAT IS WAAR?

Ook leraar Remco Koster vindt MediaMasters een erg leuk project voor kinderen en leerkrachten. Vorig jaar deed zijn groep 8 van de Goudse basisschool de Triangel (onderdeel van De Groeiling), samen met groep 7, voor het eerst mee aan MediaMasters. ‘Kinderen moeten vaardiger worden en niet zomaar alles overnemen van internet’, vindt Koster. ‘Spreekt Wikipedia altijd de waarheid? Ja? En wat als ik het artikel nu verander, is dit nog steeds waar? MediaMasters biedt een kant-en-klaar pakket dat zowel leerzaam als vermakelijk is. Er zit weinig voorbereidingstijd in en voorkennis over het onderwerp is niet nodig.’ In 2014 deden meer dan 3.000 klassen mee. Ook in 2015 zal

MediaMasters weer beschikbaar zijn voor het onderwijs. ONTDEKMEDIA.NL

Het tweede Mediawijsheid-product dat tijdens de NOT over het voetlicht wordt gebracht, is Ontdekmedia.nl. Lydia Vroegindeweij, werkzaam bij de Uitgeversacademie, is nauw betrokken bij de ontwikkeling van Ontdekmedia. ‘Met deze online vakbibliotheek hopen we zoveel mogelijk basisschoolleerkrachten wegwijs te maken in medialand’, legt Vroegindeweij uit. ‘Via verschillende zoekingangen vind je gemakkelijk en snel bruikbare mediawerkvormen. Je zoekt via de methode die je gebruikt, via een vak, via een werkvorm of via de mediawijsheidcompetenties naar passende mediatools. In de vorm van een stappenplan krijg je duidelijke instructies hoe je de tools aan kunt bieden in je groep of aan individuele leerlingen.’ Ontdekmedia.nl verwijst naar be-

staand materiaal, maar daar wordt wel in geselecteerd. ‘Bij de selectie letten we vooral op gebruikersvriendelijkheid en natuurlijk bruikbaarheid’, aldus Vroegindeweij. Mogelijk zal de dienst zich op termijn ook gaan richten op leraren vo en mbo. MEER INFO

www.weekvandemediawijsheid.nl www.ontdekmedia.nl www.mediawijzer.net/competentiemodel

Onderwijsacademie: Leren en Onderwijzen met ICT HAL

Aan de slag met mediawijsheid in het basisonderwijs Di 27 jan. 15.15-16.00, do 29 jan. 15.15-16.00, za 31 jan 15.15-16.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 21

NOT Magazine_.indd 21

02-12-14 10:44

NOT Magazine_.indd 22

02-12-14 10:44

ONDERWIJS EN OPVANG ONDER EEN DAK BIJ KMN KIND & CO

‘WE VORMEN EIGENLIJK EEN SOORT MINIGEMEENSCHAP’ KDV Speelrijk is onderdeel van de brede school Kors Breijer: een samenwerkingsverband tussen KMN Kind & Co, Stichting Spiritbasisscholen en Versa Welzijn. Clustermanager Marieke Reversma van KMN Kind & Co vertelt enthousiast over dit concept.

TEKST: Inez van Goor

innen de brede school verzorgt KMN Kind & Co de opvang van kinderen van 0 tot 12 jaar’, vertelt Marieke Reversma. ‘In 2013 zijn we van start gegaan in een splinternieuw gebouw. De kleuters en 0- tot 4-jarigen gebruiken de hoofdingang. Via die ingang loop je langs de kinderkeuken. Op woensdagmiddag gaan de peuters daar regelmatig samen een eitje bakken.’ WERELD VERGROTEN

‘Het KDV heeft een aparte kinderopvangvleugel die in verbinding staat met de rest van de school. Dat maakt het mogelijk om uitstapjes binnen de school te maken. Zo vergroten we vanuit de eigen groepsruimte hun wereld steeds een beetje meer. We ondernemen samen met de school activiteiten en wonen vieringen bij. Ook is er een gezamenlijk speelplein voor peuters en kleuters. En oudere kinderen komen vaak naar ons toe om voor te lezen of te helpen. Zo leren ze van jongs af aan samenwerken en voor elkaar zorgen.’ DOELGERICHT

Peuters van Versa Welzijn spelen in een groep met peuters van het KDV. Marieke: ‘We werken met Puk en Ko, een programma dat doelgericht werkt aan de doorgaande ontwikkelingslijnen voor kinderen van 0 tot 6 jaar. Daarnaast werken we met KIJK!, een observatiemethode dat door de hele

brede school heen gebruikt wordt. Op donderdagmiddag is er één keer in de maand een jeugdverpleegkundige van de GGD op school aanwezig zodat kinderen daar niet buiten school om naar toe hoeven. Met alle betrokken partijen samen vormen we eigenlijk een soort minigemeenschap. Voor de leeftijd 4-12 jaar hebben we in samenwerking met de school een naschools programma met workshops die worden gegeven door zowel externen als medewerkers van de BSO. Alle kinderen van de brede school en de BSO van KMN Kind & Co kunnen zich hiervoor inschrijven.’ ECHT CONTACT

Het biedt veel voordelen dat onderwijs en opvang onder één dak zitten, zowel voor ouders als kinderen, vindt Marieke. ‘De overdracht van het dagverblijf naar school vindt niet alleen plaats op

papier maar de leidsters en leerkrachten hebben ook echt contact. En doordat je er met alle betrokken partijen zo dicht op zit, kan je, als er zorg is, overleg en hulp veel sneller in gang zetten.’ MEER INFO

www.kmnkindenco.nl www.korsbreijer.nl www.versawelzijn.nl

Onderwijsacademie: Management, Advies en Organisatie HAL

Landelijk Steunpunt Brede Scholen Brede School en IKC: een motor voor een brede ontwikkeling. Vr. 30 jan. 10.15 - 11.00 / 11.15 - 12.00 / 12.15 - 13.00 / 13.15 - 14.00 / 14.15 - 15.00

NOT MAGAZINE 2015 23

NOT Magazine_.indd 23

02-12-14 10:44

Leerling2020: gepersonaliseerd leren zet leerling écht centraal

PAUL ROSENMÖLLER, VOORZITTER VO-RAAD:

‘ONE SIZE DOESN’T FIT ALL’ Steeds meer scholen willen hun onderwijs inrichten op de individuele behoeften van leerlingen door beter aan te sluiten bij het niveau en de talenten van iedere leerling. Mede door de technologische ontwikkelingen wordt dat steeds beter mogelijk. Het project Leerling2020 van de VO-raad ondersteunt scholen om verschillende vormen van gedifferentieerd en gepersonaliseerd leren verder te ontwikkelen. Voorzitter van de VO-raad Paul Rosenmöller vertelt over het hoe en waarom. TEKST: Brigitte | Bloem BEELD: VO-raad

aarom is gediﬀerentieerd en gepersonaliseerd leren beter dan per doelgroep een vastomlijnd programma in drie niveaus (gemiddeld, onderen bovengemiddeld) aanbieden? ‘Je moet uitgaan van de leerling zélf. Na het primair onderwijs komen leerlingen, op basis van advies, terecht in het praktijkonderwijs, vmbo, havo of vwo. We duwen leerlingen nu als het ware door een structuur heen. Maar ‘one size doesn’t fit all’. Ervaringen in het Nederlandse voortgezet onderwijs, maar ook in het buitenland leren ons dat onderwijs op maat doorgaans veel uitdagender is en beter aansluit bij de behoeften en talenten van leerlingen. In de structuur die nu gangbaar is, kan dat onvoldoende.’

onderwijs een steeds belangrijker hulpmiddel wordt? ‘Dat is zeker een reden voor een versnelling. De bestaande onderwijsstructuur heeft ons, met de kwaliteiten van leraren en schoolleiders, veel houvast geboden. Maar nu er nieuwe technologieën tot onze beschikking staan, biedt dat meer mogelijkheden om invulling te geven aan gepersonaliseerd leren. Maatwerk is niet nieuw en scholen proberen op verschillende manieren het beste onderwijs voor iedere leerling te bieden. Ook ons project Leerling2020 laat zien dat gepersonaliseerd leren niet gelijk staat aan het gebruik van ict: het gaat om het centraal stellen en ruimte geven aan individuele talenten. Ict is daarbij een mooi hulpmiddel.’

Is nu het moment voor gepersonaliseerd leren, juist omdat ict in het

Welke rol speelt de VO-raad bij het stimuleren van de digitalisering

van leermiddelen? Hebben we de uitgeverijen nog wel nodig met initiatieven als iTunes U? ‘iTunes U zal zeker gebruikt worden. Dat is echter geen reden om de uitgevers niet verder te prikkelen om te investeren in digitale content die aansluit bij de vraag van scholen en leraren. Als branche worden we ons steeds meer bewust van de macht van de vraag. De leermiddelenmarkt is een markt van grofweg 300 miljoen euro op jaarbasis. Samen met het ministerie van OCW en de PO-Raad probeert de VO-raad een doorbraak te bewerkstelligen inzake digitale content. Je kunt als school wel investeren in devices, maar als de content achterblijft, schiet je er niets mee op. Sommige scholen gaan heel ver om zelf content te

NOT Magazine_.indd 24

02-12-14 10:44

PROJECT LEERLING2020

Schoolinfo voert in opdracht van de VO-raad het project Leerling2020 uit. Doel van dit project is de verdere ontwikkeling van verschillende vormen van differentiëren in het voortgezet onderwijs te faciliteren. Het project heeft bestaande wetenschappelijke kennis en praktijkvoorbeelden verzameld. Ook is in kaart gebracht wat mogelijk is binnen de huidige weten regelgeving, welke regels belemmerend werken en welke randvoorwaarden nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van digitaal lesmateriaal en de verdere professionalisering van leraren op het gebied van ‘maatwerk bieden’. Leerling2020 ondersteunt een vijftal bestaande initiatieven rondom gedifferentieerd en gepersonaliseerd leren, waarbij steeds meerdere ‘koplopersscholen’ betrokken zijn: iScholengroep, Khan Academy/TweeTalig Onderwijs, LOOT (Topsport Talentscholen), Stuurgroep PulseOn en Zo.Leer.Ik! De initiatieven vullen elkaar aan op het gebied van gepersonaliseerd leren. Leerling2020 heeft deze initiatieven met elkaar verbonden. Door het stimuleren van kennisdeling en -ontwikkeling binnen en tussen de koplopers komen de betrokken scholen verder in hun proces op weg naar gepersonaliseerd leren. Bovendien wordt de vergaarde kennis en ervaring beschikbaar gesteld aan het gehele (voortgezet) onderwijs. daar voor de VO-raad niet 1-2-3 een rol in. Ik heb goede hoop dat er steeds meer druk op providers komt om scholen daarin tegemoet te komen.’

ontwikkelen. Maar het gros van de scholen doet dat niet en wacht op de uitgeverijen. Veel leraren willen toch werken op basis van een methode.’ Ieder leerling een eigen device, geniet dat de voorkeur om gepersonaliseerd leren optimaal te laten functioneren? Vaak is het netwerk van de scholen het heikele punt. Hoe zou dat kunnen verbeteren? ‘De koplopers geven aan dat ze 1:1 de beste werkwijze vinden. Echter, de zwakste schakel bepaalt de kracht van het systeem. Bij veel scholen is die zwakste schakel inderdaad het netwerk dat verre van toegerust is op elke leerling een eigen device. Het is helaas wel aan de scholen zelf om voor een goed netwerk zorg te dragen. Ik zie

Welke ondersteuning moet er voor leraren zijn om gepersonaliseerd leren goed toe te passen? ‘We hebben ervoor kunnen zorgen dat er binnen de CAO veel ruimte is voor scholing. Dat betekent ook scholing op het gebied van ict en gepersonaliseerd leren. Daarnaast hebben we intensief contact met de lerarenopleidingen. We moeten natuurlijk wel zorgen dat de generatie die binnen enkele jaren voor de klas staat voldoende gekwalificeerd is om goed te functioneren op moderne scholen. Je moet niet alleen handelingsbekwaam zijn. Het vraagt ook een andere kijk op je vak. Leraren moeten elkaar en de volgende generatie duidelijk maken dat daar nieuwe uitdagingen liggen, die buitengewoon boeiend en interessant kunnen zijn. Met elkaar bepalen leraren welke behoeften er zijn met betrekking tot scholing. Het is noodzakelijk dat

leraren zich mede-eigenaar gaan voelen van de ontwikkelingen en niet het idee hebben dat het ze allemaal maar overkomt. Die cultuuromslag zijn we aan het maken. Het is als een sneeuwbal die rolt. We hebben de goede richting te pakken. Nu moeten we massa maken om het te laten landen in de klas, bij leraren die hun nieuwe rol als een aantrekkelijke rol zien en zoveel mogelijk uit het leraarschap willen halen.’ MEER INFO

leerling2020.nl

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen VO HAL

Leerling2020 – Schoolinfo Gepersonaliseerd leren op school Di 27 jan. en do 29 jan. 15.15-16.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 25

NOT Magazine_.indd 25

02-12-14 10:44

Uitgeverij SWP en de NOT werken samen om relevante en praktijkgerichte symposia voor het onderwijs aan te bieden, voor zowel het primair als het voortgezet onderwijs. Ieder jaar programmeren de partners vier symposia en tijdens de NOT in januari aanstaande vindt de aftrap plaats met twee symposia, die zich nu richten op het basisonderwijs.

SprekerS:

Gedragsmanagement

Ouders:

Een staalkaart van interventies

partner of probleem?

28 januari 2015

29 januari 2015

09.00 Inloop en registratie 09.30 Opening door de dagvoorzitter 09.45 Goed gedrag aan de basis: voorbeelden van Positive Behavior Support in het basisonderwijs 10.15 Ieder kind heeft het vermogen tot zelfbeheersing 10.45 Koffie- en theepauze 11.15 Hoe werk je aan een goede mindset bij leerlingen? 11.45 Effectieve leerkrachten letten goed op hun eigen kracht 12.15 Afronding door de dagvoorzitter 12.30 Lunch 13.15 Aansluitend bezoek NOT-Beurs 16.00 VIP-borrel beursvloer

09.00 Inloop en registratie 09.30 Opening door de dagvoorzitter 09.45 Wat zijn kritische succesfactoren voor optimale samenwerking tussen ouders en school? 10.15 Ouders & school: ‘En waarom werken ze niet mee?!’ 10.45 Koffie- en theepauze 11.15 Conflicten met ouders 11.45 Zouden ouders een rol moeten spelen in het toezicht en de inspectie van de basisschool? 12.15 Afronding door de dagvoorzitter 12.30 Lunch 13.15 Aansluitend bezoek NOT-Beurs 16.00 VIP-borrel beursvloer

Meld u nu aan op www.onderwijssymposia.nl

NOT Magazine_.indd 26

02-12-14 10:44

ACHTLeraren TIPS

met

lef

De verzuurde leraar is een cliché dat niet (meer) past bij deze beroepsgroep. Leraren met lef staan op en wachten niet af. Zij nemen het heft in handen en gaan in de eigen schoolpraktijk aan de slag om een constructieve werkelijkheid te creëren van uitdagend onderwijs. Hoe pak jij dit aan? Renée van Eijk van Leraren met lef geeft acht tips om lef te krijgen. TEKST: Tefke van Dijk

Zoek je professionele ruimte. Bedenk wat voor jou professionele ruimte is. Is dat vrijheid en vertrouwen voelen om het talent van kinderen zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen? Wat betekent die ruimte en hoe zorg je ervoor dat je in die ruimte kunt doen wat nodig is?

Beperk je niet tot je eigen klaslokaal maar zoek contact met collega’s die hetzelfde denken. Samen sta je sterk.

Wees baas over je eigen tijd. Probeer in overleg met collega’s de beschikbare tijd het beste in te delen.

5.Voor leidinggevenden: ga voor

gedeeld leiderschap. Leg verantwoordelijkheden laag in de organisatie, dat zorgt voor meer draagkracht. Maak gebruik van verschillen tussen leraren. Niet iedereen is goed in het schrijven van een beleidsplan en niet iedereen komt tot zijn recht in de kerstcommissie.

MEER INFO

Scan deze pagina met Layar voor inspirerende filmpjes van Leraren met lef!

6.Ga uit van de lerende school, waar

je met elkaar leert. Zorg dat je op de hoogte bent van de laatste onderwijsontwikkelingen. Daarin krijg je steeds meer mogelijkheden. Zo kun je binnenkort vanuit de CAO je eigen nascholing beheren.

4.Leraren met lef zoeken directeuren 7.Ga voor positieve pedagogiek, waarzonder vrees. Zorg dat je goed in kaart hebt wat je wilt en ga in gesprek met je leidinggevende. Weet wat mag en wat kan. Wees je bewust van je eigen talenten en geef dit aan bij leidinggevende. Wacht niet af, maar handel proactief en zeg wat je nodig hebt.

Kom naar een bijeenkomst van Leraren met lef en tref inspirerende sprekers die je vertellen over good practices.

bij je leerlingen positief benadert en complimenten uitdeelt. Kijk niet naar beperkingen, maar naar wat iemand wel kan. Zoek kansen en kijk hoe je ze kunt benutten. Het glas is nooit halfleeg. Zeg nooit ‘ja-maar’.

Leraren met lef is ongeveer vijf jaar geleden ontstaan vanuit een LinkedIngroep van vier onderwijsbetrokkenen. Zij zagen dat veel goed ging, maar ook dat de verbinding tussen leraren onderling vaak ontbreekt. Ze wilden niet klagen maar een weg zoeken hoe het wel kan en geven goede initiatieven van krachtige leraren een podium. Dit gebeurt veel via sociale media, denk aan Facebook, Twitter (@LerarenMetLef heeft meer dan 6.200 volgers) en LinkedIn. Meer weten? Kijk op lerarenmetlef.com

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

Baas over eigen tijd Wo 28 jan. 13.15-14.00 uur Leraren met lef laten van zich horen Za 31 jan. 13.15-14.00

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen VO HAL

Het bereiken van idealen Di 27 jan. 14.15-15.00 uur Gedeeld leiderschap en positieve pedagogiek Do 29 jan. 14.15-15.00 uur

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen MBO HAL

Baas over eigen tijd Do 29 jan. 15.15-16.00

NOT MAGAZINE 2015 27

NOT Magazine_.indd 27

02-12-14 10:44

GEZONDE LEERLINGEN, BETERE PRESTATIES! Dat werken aan gezondheid op school loont, is inmiddels de overtuiging van veel schooldirecties en leraren. Het draagt bij aan betere schoolprestaties, minder schooluitval en een gezondere leef- en leeromgeving. Daarom werken steeds meer po-, v(s)o- en mbo-scholen met de Gezonde School-aanpak en vragen steeds meer scholen een vignet Gezonde School aan. Voor een school is het niet altijd vanzelfsprekend om hieraan te werken. Soms heeft een school te weinig tijd of geld. Speciaal voor deze scholen is extra ondersteuning aan te vragen. TEKST: Brigitte Bloem | BEELD: Cats & Withoos

anaf 12 februari tot en met 16 maart 2015 kunnen scholen in het po, v(s)o en mbo extra ondersteuning aanvragen om de gezondheid van hun leerlingen te verbeteren. Scholen kunnen kiezen voor advies van een Gezonde Schooladviseur, extra ondersteuning (financieel of begeleiding) bij concrete lesprogramma’s op school of een vergoeding voor taakuren van een eigen medewerker. De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap maken dit ondersteuningsaanbod

mogelijk. De uitvoering is belegd bij het RIVM Centrum Gezond leven en de Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl (zie kader). GEZONDE SCHOOL-AANPAK

‘De school heeft als primaire taak om kinderen en jongeren verder te helpen in hun ontwikkeling. Daar hoort ook voeding en gezondheid bij’, zegt de directeur van een deelnemende school. ‘De Gezonde School draagt bij aan de gezondheid van onze leerlingen. Ze zitten niet meer zo vol met energiedrankjes en werken rustiger. Ook weten ze beter wat goed voor hen is en wat niet’, vertelt zijn collega van een andere deelnemende school.

De Gezonde School-aanpak is een praktische aanpak om te ondersteunen bij het structureel werken aan gezondheid op school. De aanpak gaat uit van

ONDERWIJSAGENDA SBGL Om het belang van aandacht voor bewegen en een gezonde leefstijl op school te onderstrepen, werken de PO-Raad, de VO-raad en MBO Raad samen via de Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl (SBGL). Doel van deze agenda is het thema te verankeren in het beleid van scholen en zo meer aanbod voor sport en bewegen te creëren.

NOT Magazine_.indd 28

02-12-14 10:44

wat een school al doet, bouwt hierop voort en sluit aan bij de wensen en behoeften van de school. Elke school kiest daarbij een aantal gezondheidsthema’s waarop activiteiten worden uitgevoerd. VIGNET GEZONDE SCHOOL

Een school kan een vignet Gezonde School aanvragen om zo te laten zien dat de school de gezonde leefstijl van de leerlingen stimuleert en gezondheid een belangrijk thema vindt. Om in aanmerking te komen voor het vignet Gezonde School moet een school voldoen aan de wettelijke eisen (basisvoorwaarden) die van invloed zijn op de gezondheid van leerlingen, medewerkers en de schoolomgeving. Het is niet de bedoeling dat een school zich veel extra werk op de hals haalt om een Gezonde School te worden. Het gaat meer om het aanbrengen van verbinding tussen alles wat een school al doet op dit gebied én het ontwikkelen van beleid hierop. Een school die een of meer themacertificaten van het vignet heeft behaald, mag zich Gezonde School noemen.

bijvoorbeeld aan het stimuleren van gezond eetgedrag tijdens de lunch, gezonde traktaties en tussendoortjes en het voorkomen van obesitas. Leerlingen met overgewicht verzuimen THEMA VOEDING twintig procent vaker lessen in vergelijLeerlingen in het voortgezet onderwijs king met leerlingen zonder overgewicht. of studenten in het middelbaar beroeps- Belangrijk is ook dat scholen een onderwijs kampen met andere problehygiënische watervoorziening krijgen, matiek dan kinderen op de basisschool. waar leerlingen water kunnen tappen Daarom verschillen de thema’s per en niet automatisch naar frisdrank of onderwijstype. Bij voorkeur werkt elke energiedrankjes grijpen. De kantine school aan maximaal drie thema’s. van het Nijmeegse Karel de Grote Activiteiten hebben dan meer effect en College, bijvoorbeeld, is in het kader de kans dat de effecten blijvend zijn, van Gezonde School, helemaal over is groter. Het thema Voeding gaat gegaan op een gezond, biologisch, vers, over gezond eten en drinken. Denk afwisselend en gevarieerd aanbod.

SPORT EN BEWEGEN

Het thema Sport en bewegen gaat over het stimuleren van een actieve leefstijl. Lichamelijk actieve leerlingen behalen aantoonbaar betere resultaten dan hun minder fitte medeleerlingen. (Bron: Bos V, Jongh DM de, Paulussen TGWM. Gezondheidsbevordering en preventie in het onderwijs. RIVM-rapport nr. 255001003. Bilthoven, 2010b). Goede lessen bewegingsonderwijs zijn op de meeste scholen de basis van het sport- en beweegaanbod. Het is belangrijk dat leerlingen goed leren bewegen, samen met groepsgenoten, onder leiding van een vakbekwame leerkracht in het gymlokaal, op het NOT MAGAZINE 2015 29

NOT Magazine_.indd 29

02-12-14 10:44

St H an al d 9 D0 11

Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect

Digitale differentiatie voor wiskunde en rekenen

• Preventief en curatief Opleiding voor individuele leerkrachten en teams (ook B.S.O. en T.S.O.) • Gratis volgsysteem, door COTAN positief beoordeeld • Aanpak van pesten, erkend effectief (NJi) Ouders, leerkrachten en leerlingen verlangen een school die goede leerresultaten weet te behalen en de veiligheid weet te waarborgen.

Bezoek ons op Standnummer: 08.G098

T (036) 548 94 05 E info@kanjertraining.nl

Kom naar de bettermarks presentatie in de Oranjezaal op woensdag 28 januari 11.30 12.15 u. 1 25-11-2014 9:32:21 Advertentie NOTu88tot x 120.5 mm.pdf

www.kanjertraining.nl

CMY

Testteam laat zien: uw schoolvloer vrij van groot onderhoud, saai imago en herrie

Kies voor Taralay Premium van Gerflor

Bezoek onze stand 11F030 en doe de test

gerflornl@gerflor.com

30 KSS_810314_Adv_NOT_88x120,5mm.indd 1

Magazine_.indd 30 NOT Magazine Basis ADS.indd 52

www.gerfor.nl

17-11-2014 11:56:14

02-12-14 10:30 10:44 26-11-14

schoolplein en op het sportveld. Daarnaast zijn er volop mogelijkheden om leerlingen voor, tijdens of na de reguliere lesuren een passend en interessant sport- en beweegaanbod te bieden, bijvoorbeeld door samenwerking met plaatselijke sportclubs. ROKEN, ALCOHOL EN DRUGS

Uit diverse onderzoeken blijkt dat jongeren die overmatig alcohol en cannabis gebruiken slechtere schoolprestaties leveren. Scholen kunnen gebruikmaken van speciale lespakketten. Ook is het de bedoeling dat leraren en ouders het goede voorbeeld geven en worden er afspraken gemaakt voor schoolfeesten. Het Koning Willem I College in Den Bosch maakt bijvoorbeeld gebruik van het preventieprogramma ‘De Gezonde School en Genotmiddelen’. Dit is een integraal programma dat bestaat uit lessen, ouderactiviteiten, het opstellen van beleid en het signaleren en begeleiden van studenten met problematisch middelengebruik. Het thema Hygiëne, huid en gebit gaat over onderwerpen rond persoonlijke verzorging als handenwassen en toiletgebruik. Ook stelt het zaken als mondgezondheid, hoofdluis en zonnen aan de orde.

SCHOOLEIGEN VISIE

MEER INFO

Het thema Sociaal-emotionele ontwikkeling gaat over de psychosociale gezondheid van kinderen en jongeren. Van groot belang is bijvoorbeeld het bevorderen van een veilig schoolklimaat en het stimuleren van sociale competenties. Ook het hebben van een vertrouwenspersoon op school is gunstig. Het thema Relaties en seksualiteit handelt over de manier waarop de school aandacht besteedt aan relaties en seksualiteit. Denk aan een schooleigen visie, het gebruik van specifieke lespakketten en gedragsregels. Het thema Fysieke veiligheid gaat over de wijze waarop de school bezig is met veiligheidsbeleid om ongelukken te voorkomen. Het behelst bijvoorbeeld een risico-inventarisatie voor de verkeersveiligheid, een veiligheidscoördinator en een actieplan. Maar ook aandacht voor gehoor is een onderwerp binnen dit thema. Het thema Milieu richt zich op aandacht voor het milieu in en rond school. Belangrijke onderwerpen hierbij zijn onder meer klimaat, geluid, geur en stoffigheid. Een Gezonde School neemt maatregelen voor betere ventilatie, heeft bijvoorbeeld een hitteprotocol en maakt goede afspraken over de schoonmaak.

www.gezondeschool.nl www.gezondeschool.info/algemeen/ literatuurlijst/

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

Gezonde School worden: een praktische inleiding Za 31 jan. 11.15 -12.00 uur

Onderwijsacademie: Management, Advies & Organisatie HAL

MBO Raad; Hoe wordt uw school een Gezonde School? Di 27 jan. 14.15-15.00 en do 29 jan. 14.15-15.00 uur

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen MBO Gezonde School worden: een praktische inleiding Wo 28 jan. 11.15 -12.00 uur

Beweegplein HAL

NOT MAGAZINE 2015 31

NOT Magazine_.indd 31

02-12-14 10:44

NOT magazine 2015_halvePagina.pdf 1 24-11-2014 10:32:19

Bezoek ons in hal 9, stand D065 Leermiddelen op maat: Gedrukt, digitaal of een combinatie? Laat het ons weten, u bepaalt! Station, Nederlands voor het vmbo Library, Engels voor het vmbo Route 2F, Nederlands voor niveau 2F ROUTE Loopbaan en Burgerschap voor mbo Klassieke talen voor vwo

www.eisma.nl

Magazine_.indd 32 NOT Magazine Basis ADS.indd 52

02-12-14 10:10 10:44 26-11-14

VEEL HAKEN EN OGEN AAN OVERSTAP NAAR MBO

MBO RAAD: ‘SCHOLEN, BEDRIJVEN EN GEMEENTEN MOETEN MEER SAMENWERKEN’ De overstap van vmbo naar mbo is groot. Leerlingen krijgen te maken met een onbekende omgeving én staan voor een beroepskeuze. Ontwikkelingen binnen het onderwijs en de maatschappij zorgen voor extra haken en ogen bij die overstap. Mieke de Haan van de MBO Raad legt uit welke dat zijn en hoe die te tackelen. TEKST: Heleen de Bruijn FOTO: Human Touch Photograpy

aan. Gevolg is dat je geen zicht meer hebt op waar ze terechtkomen. Om te voorkomen dat ze tussen wal en schip raken, willen we dat wel graag weten. Daarom willen we met het ministerie van OCW tot een soort landelijk aanmeldingssysteem komen, zodat we leerlingen kunnen volgen tijdens hun overstap naar het mbo.’

‘E

r moet een nog betere verbinding komen tussen voortgezet onderwijs, het mbo én bedrijfsleven en gemeenten in een regio zodat leerlingen uit het vmbo in het mbo op de juiste plek terechtkomen’, vindt Mieke de Haan. ‘Nu gaat dat nog wel eens mis. Ze doen examen, gaan op vakantie en melden zich daarna op een mbo, bijvoorbeeld omdat ze graag kapper willen worden, in de zorg willen werken of de bouw. Maar juist in die sectoren zijn door de crisis heel weinig stageplekken en het perspectief op de arbeidsmarkt is niet best. Mbo-scholen kunnen leerlingen op die gronden voor de opleiding van hun keuze weigeren. Om meer kans te maken op een plek melden leerlingen zich daarom op meerdere opleidingen

TAAL EN REKENEN

Een ander probleem is volgens De Haan dat de eisen voor taal en rekenen worden opgetrokken. Leer lingen die naar het mbo willen, moeten ook taal en rekenen op een bepaald niveau onder de knie hebben. Zo niet, dan kan dat betekenen dat ze hun mbo-diploma niet kunnen halen. En tot slot speelt passend onderwijs een rol. ‘De rugzakjes zijn verdwenen, maar daardoor is niet altijd duidelijk welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben.’ GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID

Afstemming is nodig. ‘Het kan niet zo zijn dat een leerling zich in het voortgezet onderwijs voorbereidt op een beroep als kapper, maar dat men op een mbo-school al weet dat de kans, gezien de aanmelding en beschikbare

stageplaatsen, heel klein is.’ Hier ligt een belangrijke rol voor Loopbaan begeleiding (LOB), vindt De Haan. ‘Zo weten leerlingen wat hun perspectieven op de arbeidsmarkt zijn. Niet focussen op één bepaald beroep, maar breder kijken. Je kunt je leerlingen behalve een diploma, ook een port folio meegeven waarin het proces naar beroepskeuze staat beschreven. Daar zijn al ervaringen mee, maar kan worden uitgebouwd. Daarin kan ook staan welke ondersteuning een leerling nodig heeft. Zo weet het mbo welke ontwikkeling een leerling heeft doorgemaakt, want het moet een gemeenschappelijk gedeelde verantwoordelijkheid zijn. Daarnaast kunnen gemeenten met bedrijven afspraken maken over meer stageplekken. Als een gemeente weet dat over vijf jaar mensen nodig zijn in de bouw, maar er zijn daar nu geen stageplekken voor te vinden, dan kan zo’n gemeente vanuit economisch belang een rol gaan spelen.’

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen MBO HAL

MBO Raad beelden over aansluiting vmbo-mbo Di 27 jan. en do 29 jan. 14.15-15.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 33

NOT Magazine_.indd 33

02-12-14 10:44

BRANCHEORGANISATIE: GROEP EDUCATIEVE UITGEVERIJEN

HAROLD RIMMELZWAAN: ‘UITGEVERIJEN DRAGEN DAGELIJKS BIJ AAN DE VERNIEUWING VAN HET ONDERWIJS’ Het onderwijs in Nederland zit midden in een belangrijk veranderingsproces. De verwachtingen die ouders, leerlingen en de overheid van het onderwijs hebben, worden steeds groter. Scholen staan meer dan ooit voor de uitdaging het beste uit elke leerling te halen, ongeacht niveau, talent en leerstijl. Het staat buiten kijf dat digitalisering een belangrijk middel is om deze steeds verdergaande differentiatie voor leraren zo praktisch mogelijk te maken. Dat vinden ook Harold Rimmelzwaan en René Montenarie, respectievelijk voorzitter en directeur van de brancheorganisatie Groep Educatieve Uitgeverijen (GEU).

‘D

e rol van leermiddelen in de vernieuwingsslag die het onderwijs wil maken, is groot’, zegt Harold Rimmelzwaan. ‘Met adaptieve leersystemen kunnen leraren veel makkelijker hun leerlingen een persoonlijk leerproces aanbieden dat helemaal bij hun talenten past. Dat kon met de papieren methoden natuurlijk ook al, maar bij lange na niet zo efficiënt als met digitale leermiddelen. Daarnaast blijkt duidelijk uit onderzoek dat digitale leermiddelen het onderwijs leuker, efficiënter en doelgerichter kunnen maken. Wij zien dat ook in de praktijk. Het is niet voor niks dat scholen steeds vaker digitale leermiddelen willen inzetten als instrument om hun

ambities in de talentontwikkeling van hun leerlingen waar te maken.’ Het zomaar aanschaffen van een digitaal leermiddel is echter niet verstandig, vindt René Montenarie. ‘Scholen moeten een weloverwogen keuze maken uit alle innovatieve ideeën, concepten en producten die bijna dagelijks bij uitgeverijen en andere partijen ontstaan om het nieuwe leren mogelijk te maken.’ Rimmelzwaan vult aan: ‘Het gaat soms echt om een wezenlijk andere manier van het inrichten van de lessen voor de klas. Dus het leermiddel, de didactiek van de leraar, de onderwijs-

visie en de infrastructuur op de school moeten als een geolied team op elkaar zijn afgestemd. We zien veel scholen nog zoeken naar de juiste invulling van al die aspecten.’ VERSCHILLEN

De snelle ontwikkelingen in de technologische mogelijkheden en de veranderende behoefte van scholen, geven onzekerheid. Niemand kan nu al precies voorspellen wat de ideale mix van leerprocessen, leermiddelen en leersystemen is die écht verschil maakt voor de leerling. Montenarie: ‘Samenwerking met scholen is de beste manier

NOT Magazine_.indd 34

02-12-14 10:44

RENÉ MONTENARIE: ‘SAMENWERKING MET SCHOLEN IS DE BESTE MANIER OM TE ONTDEKKEN WAT WERKT’ om te ontdekken wat in de praktijk werkt. De laatste paar jaar is de dialoog tussen scholen, sectorraden, overheid, uitgeverijen en andere leveranciers flink op gang gekomen. We zijn nu intensief met elkaar in gesprek.’ Rimmelzwaan: ‘Iedere school trekt daaruit haar eigen conclusies, die passen bij de eigen visie en identiteit van de school. Daardoor is de markt een stuk diverser geworden. Omdat uitgeverijen daar allemaal vanuit hun eigen strategie op reageren, zijn de verschillen tussen de uitgeverijen de laatste jaren groter geworden. Er valt voor scholen echt wat te kiezen.’ BETROKKENHEID

Met de keuze voor nieuwe digitale leermiddelen is een school nog niet klaar. In zekere zin begint het dan pas. Scholen hebben behoefte aan ondersteuning bij het gebruik van dat leermiddel in de praktijk. Montenarie: ‘De rol van uitgeverijen is daardoor veranderd. Ze bieden naast het lesmateriaal ook begeleiding, training en ondersteuning bij de implementatie en de ontwikkeling van leermiddelenbeleid. Door die betrokkenheid krijgen uitgeverijen sneller zicht op de effecten van hun dienstverlening. Dat helpt om de producten en diensten telkens beter te maken. Die betrokkenheid wordt gewaardeerd door scholen.’ Met al die aandacht voor digitale leermiddelen rijst de vraag hoe lang we nog boeken zullen blijven gebruiken. Rimmelzwaan: ‘Boeken zullen hun meerwaarde behouden. Voor sommige leerdoelen is een papieren boek een prima middel. Het gaat er om hoe je als leraar de beste mix weet in te zetten van verschillende leermiddelen,

digitaal én op papier. Zo bestaan er taalmethoden waarbij de docent de leerlingen in de leeromgeving eerst een digitale test laat invullen waarna ze op hen toegesneden opdrachten krijgen op het gebied van lezen, luisteren of schrijven. Ze krijgen bijvoorbeeld een filmpje te zien, waarna een aantal toetsvragen volgen. Een werkboek op papier maakt het mogelijk om vervolgens buiten het computerlokaal of thuis verder te oefenen. Of de leerling kan gebruik maken van een mobiele app om woordjes te oefenen en te leren in de bus of de tram of waar dan ook.’

kinderen en hun toekomst. En in open dialoog met alle partijen die net als de uitgeverijen het beste uit leerlingen willen halen.’ Montenarie: ‘Die dialoog is belangrijk voor ons. Om daar nadrukkelijk aan bij te dragen hebben we in GEU-verband onlangs een rapport gepubliceerd waarin we onze visie geven op onderwijsinnovatie. Dit rapport Onderwijs vernieuwen doe je samen, is te downloaden op onze site.’ MEER INFO

www.geu.nuv.nl

DIALOOG

Rimmelzwaan: ‘Uitgeverijen dragen, al dan niet in samenwerking met andere partijen, dagelijks bij aan de vernieuwing van het onderwijs met nieuwe diensten en proefprojecten. In verantwoorde stappen, want het gaat tenslotte om

Leermiddelen op Maat Theater HAL

Startpunt Leermiddelen-op-Maat-Route 11.00 en 14.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 35

NOT Magazine_.indd 35

02-12-14 10:44

Ga ook voor een gezonde schoolkantine in 2015

De Schoolkantine Brigade komt naar jullie toe!

Meer dan driekwart van de Nederlanders vindt de school geen plek om te snoepen en snacken. Ook jongeren willen graag gezonder eten in de schoolkantine. De Schoolkantine Brigade van het Voedingscentrum helpt scholen met een gezonde update van de kantine. Op dit moment doen al 800 scholen mee met De Gezonde Schoolkantine en de teller loopt door.

Hoe gezond is jullie kantine?

Gratis!

De Schoolkantine Brigade laat zien waar je nu staat en geeft praktische tips om snelle verbeteringen door te voeren. De regie blijft bij jullie; het tempo en de invulling bepaal je zelf. We komen langs met persoonlijk advies over het aanbod in de kantine en/of de automaten. Je ontvangt een rapport met praktische suggesties voor een vliegende start.

Maak meteen een afspraak via 070-306 8875 of mail naar degezondeschoolkantine@voedingscentrum.nl

Mail: degezondeschoolkantine@voedingscentrum.nl Twitter: @GezondeBrigade

NOT Magazine_.indd 36

02-12-14 10:44

ALLES UIT DE KAST VOOR TECHNIEK! Techniek staat volop in de belangstelling. Overheden, scholen en bedrijven proberen jongeren voor een beroep in de techniek te interesseren en trekken daarvoor alles uit de kast. Vanaf 2015 krijgt het mbo bijvoorbeeld structureel 75 miljoen euro extra om technische opleidingen te bekostigen. TEKST: Heleen de Bruijn

eel jongeren denken bij technische beroepen veelal aan werk waar je vuile handen moet maken. Ze halen er hun neus voor op en zoeken naar een ‘schoon’ vak. Maar de tijd dat techniek gelijk stond aan het vak van bijvoorbeeld automonteur is allang voorbij. De huidige maatschappij is zo doordrenkt van techniek waarbij veel computergestuurd is of met computers wordt vervaardigd, dat het hoog tijd wordt de nieuwe lichtingen potentiële vakmensen op andere gedachten te brengen.

VEEL ANIMO

Overheden, bedrijven en het onderwijs zijn daar nu volop mee bezig. Behalve de 75 miljoen euro extra voor technische opleidingen, stelde minister Jet Bussemaker van het OCW eerder al 100 miljoen euro beschikbaar voor een investeringsfonds om mbo-studenten meer te laten werken met moderne materialen en technieken op school. Voorwaarde bij toekenning aan projecten is dat het bedrijfsleven en regionale overheden eenzelfde bedrag inleggen in het fonds. Waarmee dus 300 miljoen euro beschikbaar komt voor techniek in het onderwijs. De eerste tranche wees uit dat er veel animo is onder

bedrijven om mee te doen: 300 bedrijven tekenden voor deelname. 30.000 EXTRA TECHNICI

‘Het bedrijfsleven heeft grote behoefte aan goed geschoold technisch personeel. Op veel terreinen heerst werkloosheid, maar in bepaalde technische sectoren is juist een tekort of gaat een tekort ontstaan. Vraag en aanbod moeten daarom goed aansluiten’, zo meldt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Geschat wordt dat in 2020 elk jaar 30.000 extra technici nodig zijn. Daarom hebben de overheid, het onderwijs en werkgeversorganisaties eerder afspraken gemaakt om techniek te stimuleren in het Nationaal Techniekpact. Een onderdeel van dat pact is de 75 miljoen euro voor technische opleidingen. Hiermee kunnen roc’s, aoc’s (agrarische opleidingencentra) en kleine vakinstellingen het techniekonderwijs verder ontwikkelen, zo is de bedoeling. Technische opleidingen zijn vaak kostbaar omdat zij moeten investeren in dure machines, apparatuur en praktijkruimten. Volgens minister Jet Bussemaker is

het belangrijk dat meer jongeren voor techniek kiezen: ‘Willen we dat onze mbo-studenten straks goed beslagen ten ijs komen op de arbeidsmarkt, dan moeten we zorgen dat de plek waar zij onderwijs krijgen zoveel mogelijk lijkt op hun toekomstige werkvloer, dat zij tijdens hun opleiding leren werken met de nieuwste apparatuur. Daarvoor zijn vaak flinke investeringen nodig, die zonder hulp van het regionaal bedrijfsleven niet mogelijk zijn. Als het gaat om voldoende goede vakmensen dan is dat een gedeelde verantwoordelijkheid, die vraagt om een gezamenlijke investering van onderwijs, ondernemers regionale overheden en rijksoverheid’, aldus de bewindsvrouw.

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

TechniekTalent.nu - Techniek in het onderwijs. Makkelijker dan je denkt. Di 27 jan., wo 28 jan. en do 29 jan. 12.15-13.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 37

NOT Magazine_.indd 37

02-12-14 10:45

TABLET ALS BREEKIJZER IN HET ONDERWIJS

Wat betekenen tablets voor ons onderwijs? Zijn de mogelijkheden die tablets bieden breekijzer voor onderwijs innovatie, zoals Maurice de Hond stelt? Zou de content het vliegwiel moeten zijn, zoals Johan Hof van de Klas voor de Toekomst ervaart? De Hond en Hof delen hun visie op de relatie tussen onderwijsvernieuwing en tablets.

TEKST: Brigitte Bloem

ablets zijn ‘hot’ in gesprekken en discussies over onderwijs innovatie. Vanzelfsprekend speelt dit thema ook een hoofdrol op de NOT. Hof en zijn leerlingen laten op de NOT hun dagelijkse schoolpraktijk zien. Ook is er veel aandacht voor de Steve JobsScholen in de vorm van drie presentaties. Beide mannen zijn dagelijks in de weer met de innovatie van ons onderwijs. De Hond vanuit zijn stichting Onderwijs voor een Nieuwe Tijd (O4NT), initiatiefnemer van de Steve JobsScholen. Hof als leraar en initiatiefnemer van de Klas voor de Toekomst van OBS West in Capelle aan den IJssel. De Klas voor de Toekomst is de afgelopen jaren veelvuldig bezocht door onderwijscollega’s uit binnen- en buitenland. Hof ziet dat ingrediënten

uit zijn onderwijsconcept door andere leraren met plezier worden overge nomen. Ook de Steve JobsScholen hebben over wereldwijde aandacht niet te klagen. CONTENT

Wat bij binnenkomst in de Klas voor de Toekomst direct opvalt, is de omvang van het lokaal. ‘Kippen hokken we op, daar is iedereen tegen. Maar we stoppen wel 25 tot 30 leerlingen in een veel te klein klas lokaal’, zegt Hof verontwaardigd. ‘In de Klas voor de Toekomst, tweemaal een gemiddeld klaslokaal, wil ik laten zien wat er gebeurt als je kinderen wél de ruimte geeft én een breed scala aan uiteenlopende leermiddelen biedt. Tablets zijn onderdeel van dat aanbod, maar spelen geen hoofdrol.’ Hof ziet meer in blended learning. ‘De leraar moet als een heuse duizendpoot iedere keer switchen naar het beste leermiddel

per leerling en per moment.’ In zijn ogen zijn tablets niet het vliegwiel voor onderwijsvernieuwing. ‘Als een leraar ervoor kiest te werken met tablets is hij niet zijn onderwijs aan het vernieuwen. Vergelijk het met de komst van het digitale schoolbord. Het heeft lang geduurd voordat we met z’n allen het digibord niet meer als veredeld krijtjesbord gebruikten. Voordat er geschikte interactieve en multimediale content kwam, waren we jaren verder. Ik ben van mening dat de educatieve

Johan Hof (Klas voor de Toekomst): ‘Kippen hokken we op, daar is iedereen tegen. Maar we stoppen wel 25 tot 30 leerlingen in een veel te klein klaslokaal’

NOT Magazine_.indd 38

02-12-14 10:45

content die geschikt is voor tablets pas de échte broodnodige onderwijs innovatie brengt.’ MUSEA VAN HET VERLEDEN

De Hond daagt graag uit. Zijn presentaties in het kader van O4NT begint hij steevast met de opmerking dat de meeste scholen musea van het verleden zijn. ‘Thuis groeien kinderen interactief en multimediaal op. Dan gaan ze naar school en zien ze hoe het vroeger was. Veel in het huidige onderwijs is geënt op wat men vroeger belangrijk vond. Maar de wereld is compleet veranderd’, benadrukt De Hond. Twee jaar geleden stonden hij en zijn echtgenote voor de schoolkeuze van hun dochter. ‘Er viel eigenlijk niets te kiezen. We wilden daarom maar thuisonderwijs gaan geven. Interactief en multimediaal. Toen ik dit voornemen vertelde aan toenmalig wethouder en nu minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Lodewijk Asscher, reageerde hij met de vraag waarom ik niet zelf een school begon.’ Inmiddels is dochter Daphne 5 en zit ze op de Amsterdamse school De Ontplooiing, waar haar vader voorzitter is. OPTIMALE KANSEN

Op het eerste gezicht oogt De Ontplooiing ongestructureerder dan een gemiddelde basisschool. Maar na een

tijdje zie je dat ieder kind precies weet wat het gaat doen en wie zijn coach is. Het ziet er heel relaxt uit. Iedereen loopt op slofjes. Kinderen zitten, met iPad en koptelefoon, op loungebanken in een soort grote huiskamer, de stilteruimte. Ze zijn ingespannen aan het werk. Een ander groepje bouwt aan een grote hijskraan in een van de ateliers. Er zijn ruimtes waar kinderen kleien of muziek maken. Tablets spelen er een belangrijke rol. De Hond ziet tablets als breekijzer voor onderwijs innovatie. ‘Kinderen vinden leren via de tablet véél leuker, is mijn ervaring. De motivatie en energie neemt toe. Het is zo’n speelse manier van leren.

Het vergroot de betrokkenheid bij leren. De techniek is gemakkelijk. De Steve JobsScholen gebruiken ict om de doelstelling te realiseren die we voor ogen hebben, namelijk het maximale halen uit de talenten van ieder kind. Ict helpt daarbij, niet meer en niet minder’, legt De Hond uit. ‘In een klassieke schoolstructuur is het ontzettend moeilijk om het maximale uit elk kind te halen. Gemiddeld zitten er 25 kinderen in een groep. Hoe moet een leraar binnen het systeem van ‘one size fits all’ ooit alle leerlingen optimale kansen bieden?’ GOED NETWERK

Daar gaat het ook de bevlogen leraar Hof om: leerlingen alle kansen bieden, talenten aanboren en die verder ontwikkelen. ‘Tablets zijn een prettig middel daarbij. De tablet is veel meer dan vervanger van een boek. Het is een verrijking. Tablets bieden een virtuele leeromgeving met simulaties, animaties en bovenal adaptieve mogelijkheden. Je laat kinderen veel meer nadenken, creatieve oplossingen bedenken en producten maken, in plaats van kanten-klare antwoorden geven. Tablets zijn bovendien heel gebruiksvriendelijk, veel veiliger dan bijvoorbeeld computers en ze zijn efficiënter en sneller dan laptops. Voorwaarde is wel dat de school over een goed draadloos >>> NOT MAGAZINE 2015 39

NOT Magazine_.indd 39

02-12-14 10:45

ZANDBAK

netwerk beschikt, evenals een goede infrastructuur. Niets is zo ontmoedigend als een tablet of een digibord dat uitvalt. Scholen zijn er over het algemeen helaas nog lang niet op berekend om met alle groepen online te gaan. Maar dat zijn allemaal zaken die je professioneel zou kunnen regelen.’ ONTWIKKELINGSPLAN

Veel scholen blijven volgens De Hond hangen in de discussie ‘gaan we over op laptops of tablets?’, maar dat is de discussie volgens hem helemaal niet. ‘Het gaat erom dat je onderwijs wilt aanbieden op een wijze waarbij kinderen écht hun talenten kunnen ontwikkelen. Als je constateert dat je geen individuele talenten kunt ontwikkelen in een klassikaal systeem, dan vraag je het onmogelijke van leraren. We boffen dat we nu de beschikking hebben over alle mogelijkheden van tablets, maar je moet wel de conclusie trekken dat klassikaal onderwijs de deur voor onderwijs op maat juist dichtgooit. Het is niet dat ik mijn dochter op school met een tablet wil laten werken. Dat kan ze thuis ook. Nee, ik wil dat school haar echt helpt bij het ontwikkelen van haar talenten. En niet alleen die van rekenen en taal.’ De meeste scholen die zich bij O4NT hebben aangesloten, zijn bestaande scholen. Ze werken met hetzelfde team

en dezelfde budgetten als voorgaande jaren, maar kijken op een volledig andere wijze naar onderwijs dan voorheen. De Hond: ‘Ze ervaren de overgang naar een ander systeem als hard werken, maar het geeft enorm veel voldoening als ze zien en ervaren dat hun leerlingen veel beter tot hun recht komen. Zowel leerlingen als leraren worden daar gelukkiger van, is nu al mijn ervaring. Men kijkt er niet naar kinderen als groep, maar naar kinderen afzonderlijk. Dat is wat die tablet mede mogelijk maakt. Cruciaal is daarbij het gesprek eens in de zes weken tussen coach, leerling en ouders over het individuele ontwikkelingsplan van het kind.’

Dat de leerlingen op de Steve JobsScholen veel op tablets werken, wil volgens De Hond niet zeggen dat er geen tijd is voor ander leermateriaal. ‘Zeker de helft van de tijd werken onze leerlingen niet met de iPad. Ze werken bijvoorbeeld samen aan een techniekopdracht in een van de ateliers. Of ze maken muziek of spelen buiten.’ Ook in de Klas voor de Toekomst is er voldoende tijd om de tablet aan de kant te leggen. ‘Natuurlijk moeten kinderen met hun handen blijven werken en blijven samenwerken’, vindt Hof. ‘Een onderwerp als vulkanisme maken we aanschouwelijk in een zandbak, en dat in groep 7. En in de klas hebben we bijvoorbeeld ook een keuken, waar de leerlingen allerlei opdrachten doen.’ Hof vindt dat de scholen nu wel wat moeten onder nemen om die doorbraak naar het onderwijs van de 21ste eeuw te bewerkstelligen. ‘Het inzetten van ict-middelen gaat veel te langzaam en te vrijblijvend. In het bedrijfsleven zegt de directie: ‘We gaan over twee maanden over op een nieuw systeem. Je krijgt één training en dan is iedereen er klaar voor.’ In het onderwijs is dat een heel ander verhaal. Eigenlijk is dat heel vreemd, want iedereen maakt thuis volop gebruik van ict.’

NOT Magazine_.indd 40

02-12-14 10:45

APPS EN PROGRAMMA’S

Zoetjesaan komen er geschikte apps en programma’s die het ‘op maat onderwijs’ mogelijk maken, is de ervaring van Hof. Leerlingen en leraren van de Klas voor de Toekomst werken graag met Got it?!, een adaptief en remediërend oefenprogramma voor rekenen en taal. ‘Elk kind gaat op eigen niveau en in eigen tempo door de stof heen. Dat is waar we naartoe moeten. Adaptieve mogelijkheden vormen nu juist de meerwaarde van het gebruik van tablets. Digitaal leermateriaal is natuurlijk niet een PDF van het lesboek. Het motiveert kinderen als ze de opdrachten voorgeschoteld krijgen die ze ook kúnnen maken. Cruciaal is dat een leerling gelijk feedback op

Maurice de Hond (O4NT): ‘Als je constateert dat je geen individuele talenten kunt ontwikkelen in een klassikaal systeem, dan vraag je het onmogelijke van leraren’ gemaakte opdrachten krijgt en vervolgens daarop aangepaste vervolgopdrachten krijgt, met zo nodig gepaste uitleg in tekst, gesproken woord en/of beeld. Haalt een kind een volgend niveau niet, dan moet het automatisch opdrachten uit een niveau lager aangeboden krijgen.’ Hof verwacht dat toetsen en examens op termijn overbodig worden, omdat je juist bij gepersonaliseerd leren bij iedere leerling exact de ontwikkeling en vorderingen kunt volgen. De Hond: ‘Er wordt vaak genoeg gezegd dat er nog te weinig geschikte educatieve apps zijn. In mijn ogen zijn er meer dan genoeg digitale leermiddelen. Via YouTube kan ik tachtig procent van wat in de methodes staat visueel duidelijk maken. Dat komt goed uit, want de hedendaagse

kinderen zijn visueel ingesteld. Op internet kun je werkelijk alles vinden. Alles wat een kind wil weten, is er. Selecteren kunnen kinderen prima zelf. Maar je moet ze wel bewust maken hoe ze dat moeten doen. Dan gaat het om de zogenaamde 21ste eeuwse vaardigheden. En er zijn prima educatieve apps en adaptieve programma’s als Rekentuin en Taalzee, waar de kinderen per dag minstens zestig opdrachten van maken. Daarbij is geen enkel kind meer een uitzondering, want er is geen gemiddelde klassenstandaard waar je boven of onder zit.’ LEEROPBRENGSTEN

Volgens Hof gaan de leeropbrengsten door de inzet van tablets niet zonder meer omhoog. ‘Een vmbo-kind wordt niet ineens een havo-kind. Maar dat vmbo-kind gaat school wel leuker vinden, omdat zijn talenten meer worden aangeboord en hij geschikte opdrachten krijgt.’ De Hond, de man van de statistieken, kan ook nog maar weinig zeggen over de leeropbrengsten. Wel krijgt hij veel positieve reacties van ouders van kinderen die op een van de Steve JobsScholen zitten. Mailtjes als: ‘Ik leer kanten van mijn kind kennen waarvan ik niet wist dat hij ze had’ en ‘Mijn kind komt zó gelukkig uit school

en vertelt honderduit’ doen hem goed. Meerdere scholen laten weten dat deze manier van onderwijs ook erg goed aanslaat bij Cluster 4-kinderen, weet De Hond te melden. En op de kritiek dat je informatie beter van papier zou opnemen dan vanaf een scherm, reageert De Hond fel met: ‘Dat geldt misschien voor mensen van vóór het jaar 2000. Maar iedereen die daarna is geboren, is zó gewend aan schermen en de beeldcultuur.’ De Hond verwacht dat binnen vijf jaar geen enkele onderwijsvorm meer zonder tablets werkt. ‘Met tablets heb je een geweldig instrument in handen voor gepersonaliseerd leren. Maar, dan moet wel de klassikale structuur in de scholen op de schop. Pas dan krijg je écht passend onderwijs.’

Onderwijsacademie: Leren en Onderwijzen met ICT HAL

Klas voor de Toekomst O4NT een jaar na de start Di 27 jan., do 29 jan. en za 31 jan. 14.15-15.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 41

NOT Magazine_.indd 41

02-12-14 10:45

www.schoolsupport.nl

BEZOEK ONZE STAND HAL 8 • STAND E040 EN PROFITEER VAN DE BEURSAANBIEDINGEN!

NOT Magazine_.indd 421 NOT_magazine_adv.indd

02-12-14 10:45 20-11-2014 14:37:38

‘HOE LEUK EN MAKKELIJK TECHNIEK IS, BEN IK NET ALS DE KINDEREN OOK AAN HET ONTDEKKEN’ Monique van der Roest, leerkracht groep 4 op Daltonschool Neptunus in Amsterdam

Techniek in het basisonderwijs. Makkelijker dan je denkt! Veel leerkrachten denken, net als Monique van der Roest, dat je zelf alles moet weten om goed techniekonderwijs te geven. En dat het gedoe is, zo’n les. Daarom beginnen ze er niet aan. Jammer, want in de praktijk blijkt dat iedereen techniekonderwijs kan geven. Leerlingen en leerkrachten blijken het leuk te vinden en er veel van te leren. Want, ook als het ‘niet goed gaat’, leer je van techniek. Waarom gaat het lampje niet branden? Waarom wordt de haargel niet stijf? Door het beantwoorden van deze vragen leer je wat je wél moet doen om het gewenste resultaat te krijgen.

Verbeelding

Het onderzoekende karakter van techniek maakt de les voor veel leerlingen leuk. Er is geen goed of fout en zelf uitproberen spreekt enorm tot hun verbeelding. Het sluit bovendien goed aan bij het nieuwsgierige karakter dat basisschoolleerlingen van nature hebben. En techniekonderwijs een gedoe? Hoezo? Wat is gedoe? Natuurlijk vraagt goed techniekonderwijs om voorbereiding. Maar er zijn veel leuke en handige manieren om het gemakkelijk te maken, van materiaal tot stappenplan. Bovendien is techniek dichterbij dan je denkt. Je zult versteld staan van de hoeveelheid techniek in ons dagelijkse leven.

Techniektalent.nu

Ervaar zelf dat techniek makkelijker is dan je denkt in onze dagelijkse workshop op de NOT: Techniek in het basisonderwijs. Makkelijker dan je denkt. In de workshop doe je ideeën op om met eenvoudige, goedkope en makkelijk verkrijgbare spullen een leuke en ook nog eens serieuze les te maken. Ook krijg je tijdens deze workshop op een inspirerende manier inzicht in het belang van techniek onderwijs voor leerling en school. Tijdens de NOT staat iedere dag een team van techniekcoaches voor je klaar om uw vragen te beantwoorden. Van algemeen tot specifiek. Durf te vragen! Wat zijn goede lessen? Hoe pak ik het aan? Wie kan mij helpen? Wij wijzen graag de weg. Kom naar de stand en ontvang een ‘Wegwijspakket’ op vertoon van de NOTtoegangsbadge.

Kom naar een van de workshopsessies Techniek in het basisonderwijs. Makkelijker dan je denkt.

Theater Blauw HAL

di 27 jan. 15.30-16.15 uur (max. 200 deelnemers) BL1_16 Vr 30 jan. 15.30-16.15 uur (max. 200 deelnemers) BL1_46 Za 31 jan. 11.30-12.15 uur (max. 200 deelnemers) BL1_52 Za 31 jan. 12.30-13.15 uur (max. 200 deelnemers) BL1_53

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

di 27 jan. 12.15 -13.00 uur (max 60 deelnemers) Q103 wo 28 jan. 12.15-13.00 uur (max 60 deelnemers) Q203 do 29 jan. 12.15 13.00 uur (max 60 deelnemers) Q303

HAL

Bezoek Techniektalent.nu bij stand 10.F038

NOT MAGAZINE 2015 43

NOT Magazine_.indd 43

02-12-14 10:45

Toetspunt

Toetspunt. Toetspunt. Toetspunt. Weet waar Weet waar Weet waar je staat. je staat. je staat. Toetspunt

Toetspunt

Meer inzicht in leerprestaties Meer inzicht in leerprestaties met de beste online tool. met de beste online tool.

Meer inzicht in leerprestaties met de beste online tool.

Maximaal Maximaal inzichten en inzicht tijdwinst tijdwinst Maximaal inzicht en tijdwinst RTTIRTTI- ceerd gecertiﬁ

gecertiﬁceerd

RTTIgecertiﬁceerd

Alle AlleNoordhoff Noordhoff VO VOmethodes methodes

Alle Noordhoff Goed Goed vergelijk VO methodes voorvergelijk leerling voor leerling en klas en klas Goed vergelijk voor leerling en klas

toetspunt.noordhoff.nl

44 Adv Standaard v2.indd 1

Adv Standaard v2.indd 44 1 NOT Magazine_.indd

toetspunt.noordhoff.nl

21/10/14 12:56

21/10/14 10:45 12:56 02-12-14

‘ONS GEHEIM? HET BESTE DOCENTENTEAM DAT IK HEB MEEGEMAAKT IN TWINTIG JAAR TIJD!’

SUPERRRRR

RRSCHOOL

Eric van ’t Zelfde is directeur van de superschool. Dit doorlopend traject van de leeftijd van 2 tot 18 jaar lijkt goed aan te slaan en scholen uit het hele land hebben interesse in het concept. Wie is Eric? Hoe was hij zelf op school? Wat is het idee achter de superschool? En wat is het supereffect? TEKST: Tefke van Dijk

an zijn eigen schooltijd word je niet vrolijk, vertelt Eric van ’t Zelfde lachend. Eric groeide op met zijn broers (‘stevige concurrentie’, volgens hemzelf) in een Schiedamse arbeiderswijk en ging vervolgens naar een eliteschool in Schotland vanwege het werk van zijn vader. Toen hij terugkwam naar Nederland kon hij zijn draai niet vinden op de havo. ‘Ik ben toen naar de lts gegaan maar dat vond ik helemaal niets. Later heb ik nog wel de havo afgemaakt en ben de lerarenopleiding gaan doen.’ Via omzwervingen langs verschillende scholen kwam hij in 2009 bij de Hugo de Groot in Rotterdam, op dat moment een zwakke school die dreigde verder te zakken naar zeer zwak. Vanuit het idee ‘laten we er iets van maken’ ging Eric direct enthousiast aan de slag. ‘We zijn toen in hoog tempo naar voldoende gegaan en scoren nu boven het landelijk gemiddelde. Het geheim? Het beste docententeam dat ik heb meegemaakt in twintig jaar tijd! Ze zijn loyaal aan de doelstelling om zonder financiële middelen goede resultaten neer te zetten.’

ZONDER ONZIN

De circa vijftig docenten op de Hugo de Groot werken volgens Eric allemaal vanuit hun passie en betrokkenheid naar leerlingen. Ze zijn bovendien hoogopgeleid: 52 procent is eerstegraads bevoegd, 48 procent tweedegraads. ‘Verder is ons onderwijs heel basic, zonder onzin en unique selling points. Ik vergelijk het vaak met de Amerikanen die jarenlang tijd en geld in onderzoek hebben gestoken om een pen te maken die in de ruimte kon schrijven. Door de zwaartekracht lukte dat niet met de inkt. De Russen pakten gewoon een potlood. Zij hadden het probleem binnen één minuut opgelost en het kostte nog geen vijf cent.’ De goede resultaten zijn opvallend voor een school in een achterstandswijk, waar kinderen vaak beginnen met twee jaar achterstand. Ze krijgen daarom zeven uur Nederlands in plaats van drie uur, plus zes uur wiskunde.

Qua discipline en duidelijkheid is zijn schoolervaring in Schotland een voorbeeld. Eric: ‘Je moet leerlingen cognitief uitdagen, anders is het een veredelde gevangenis. Ze krijgen bij ons per week 38 uur les en zijn 42 uur aanwezig. Als brede school bieden wij extraatjes als filosofie en paardrijden aan.’ Trots vertelt Eric dat er op de Hugo de Groot geen spijbelaars zijn. ‘Dat geeft aan dat ze het naar hun zin hebben.’ MEER INFO

Kijk op www.osghugodegroot.nl

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

Het verhaal van de Hugo de Groot te Rotterdam Za 31 jan. 13.15-14.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 45

NOT Magazine_.indd 45

02-12-14 10:45

MOOI, MOOIER, MOOIST!

Fotografie: Thea van den Heuvel/DAPh Ontwerp: Teeuwisse & Willems architecten

INSPIRERENDE NIEUWE SCHOOLBOUWEN

Een goed gebouw ondersteunt de visie van de school. Docenten kunnen er prettig werken en leerlingen voelen zich er op hun gemak. Drie voorbeelden van inspirerende nieuwbouw. TEKST: Mirjam Janssen

inds de zomer zit het Integraal Kind Centrum NoordRijk in Amsterdam-Noord in een nagelnieuw gebouw. ‘Het is nog niet helemaal klaar is. Er maken nu 320 kinderen gebruik van, maar het is de bedoeling door te groeien naar 500 leerlingen’, vertelt directeur Will van

NOT Magazine_.indd 46

Rossum. In het gebouw zitten een basisschool en kinderopvang die veel samenwerken. Zo is een doorgaande lijn voor 0- tot 13-jarigen gecreëerd. ‘We zitten in een multifunctioneel gebouw met aparte ruimtes voor handvaardigheid, dans en drama, een keuken en een grote gymzaal. Iedere groep heeft een eigen lokaal. Daarnaast kunnen we gebruikmaken van de aula. En er komt een leerplein voor de groepen 5 tot 8. Het kinderdagverblijf en de naschoolse opvang hebben aparte ruimtes, maar maken ook gebruik van de dans/dramaruimte en de keuken. We hebben ook een fantastische buitenplaats: een natuurspeeltuin met bomen, zand en een grasveld.

We hebben een moestuin, we kweken groenten die we in onze eigen keuken klaarmaken. De school, maar ook de tuin, staan ter beschikking van de buurt. Die kan er ook gebruik van maken. Op ons schoolplein is wifi: ouders kunnen buiten schooltijd op het plein gaan zitten werken terwijl hun kinderen er spelen.’ Van Rossum is tevreden over het gebouw, maar heeft wel geleerd van het proces. ‘Je moet als team goed zorgen dat je betrokken blijft bij de ontwikkeling. Zo zat er eerst maar één invalidentoilet in en ook nog op de eerste verdieping van het gebouw. Dat was heel onhandig, zeker met het oog op het passend onderwijs, dat hebben we laten aanpassen.’ FRISSE LUCHT

Het Carolus Borromeus College in Helmond voegde leerlingen van drie locaties samen in één gebouw. De school voor mavo, havo en vwo met 1.180 leerlingen is gevestigd in Brandevoort, een nieuwbouwwijk die wordt aangelegd naar het model van een ouderwetse Brabantse stad. ‘Ook het Carolus is opgetrokken in die stijl’,

NoordRijk

02-12-14 11:15

Tips

De Werkplaats

legt directeur Dorine Pepping uit. ‘Daarbij hebben we gekozen voor twee duidelijk van elkaar verschillende delen. Een deel is voor de mavo, het andere voor havo en vwo. Op deze manier wordt de kleinschaligheid behouden en is voor de kinderen hun eigen afdeling goed herkenbaar. De twee delen worden met elkaar verbonden door een ruim, licht atrium.’ Het Carolus heeft een duurzaam verwarmings- en luchtsysteem laten aanleggen. Pepping: ‘We zitten er pas een paar maanden, maar nu al blijkt dat we minder geld kwijt zijn aan elektriciteit dan voorheen. De lucht in de lokalen is altijd fris dankzij het nieuwe verversingssysteem. Voor veel collega’s is dat een opluchting.’ EIGEN BOERDERIJ

Jeroen Goes, directeur van basisschool De Werkplaats Kindergemeenschap in Bilthoven, gaf leiding aan de vernieuwing van het schoolgebouw. ‘Onze school bestond uit twee delen: een monumentaal deel en een vleugel uit de jaren zestig. Na overleg met de gemeente is het oude stuk gerenoveerd en het deel uit de jaren zestig afgebro-

- - - - - -

Houd bij nieuwbouw de afmetingen van de lokalen in de gaten. Soms is het prettiger om grotere lokalen te hebben en kleinere gangen. Let op de plaatsing van de digiborden, die kunnen de inrichting soms nodeloos beperkingen opleggen. Zorg dat de verkeerruimtes - de gangen en de trappen - een goede doorstroming mogelijk maken. Ga bij nieuwbouw uit van de toekomst, niet van het verleden. Kies voor een gebouw dat je onderwijsvisie ondersteunt en je leerkrachten helpt. Laat het team meepraten over de gewenste vernieuwingen.

ken en herbouwd. In de nieuwe aanbouw is plaats voor 300 van onze 600 leerlingen. De tien bovenbouwgroepen krijgen er les in één grote ruimte. Er zijn geen aparte lokalen, wel aparte hoeken waar op verschillende manieren kan worden gewerkt. De leerlingen kunnen in een instructieruimte met een aantal kinderen instructie krijgen. Daarna gaan ze zelf of met een groepje aan de slag met hun dag- of weekplan.’ De kinderen kunnen kiezen waar ze gaan zitten: alleen in een eigen werkhokje, aan een bankje of met een paar anderen in een soort treincoupé. Daarnaast beschikt De Werkplaats over een eigen atelier, gym-, dans- en muziekruimtes en een boerderij. ‘Sommige kinderen zijn het liefst op de boerderij en beginnen daar hun dag.’ Het gebouw past bij de visie van de school zegt Goes. ‘Wij hechten erg aan

autonomie, zelfstandigheid en gelijkwaardigheid van de leerlingen. De kinderen bepalen in grote mate zelf hoe ze werken en aan het eind van de dag reflecteren we met hen hoe het is gegaan.’ Het nieuwe gebouw ondersteunt de aanpak van de school, vindt Goes. ‘Voorheen hadden we aparte lokalen per groep. Nu alle kinderen in één ruimte zitten, betekent dat ook dat ze soms instructies krijgen van een andere leerkracht. De leerkrachten moeten daardoor veel meer met elkaar samenwerken. Dat bevalt erg goed. Ik denk dat het gebouw uiteindelijk het grootste effect op het team heeft gehad. Zij voelen zich nu echt samen overal verantwoordelijk voor.’ Het team is nauw betrokken geweest bij de opzet van het nieuwe gebouw. Goes: ‘We hebben alles met de medewerkers doorgesproken. Dat heeft de onderlinge samenwerking echt een boost gegeven. En daar profiteren de kinderen weer van. De afwisseling van werkvormen, plaats en leerkrachten vinden zij erg prettig.’ <<

Onderwijsacademie: Bouw, Facilitair en Inrichting / Management, Advies en Organisatie HAL

Expertmeeting Leeromgeving 2020 Di 27 jan. + do 29 jan. 15.15 – 16.00 uur Expertmeeting Duurzaamheid/financieren Wo 28 jan. + za 31 jan. 15.15 – 16.00 uur

Carolus Borromeus College

NOT Magazine_.indd 47

NOT MAGAZINE 2015 47

02-12-14 11:15

ER GAAT EEN WERELD OPEN V

... en die wereld opent ons team van leesspecialisten voor alle leerlingen, leerkrachten en scholen van Nederland. Of het nu gaat om leesbevordering, woordenschatontwikkeling, informatieverwerking, algemene kennisontwikkeling of leesplezier: we bieden het. Volg ons en ontmoet ons. Er gaat een wereld open op Stand 9A.033. Corona Informatief Lezen Maretak AVI Lezen Leesplaneet voor online lezen

de VillA Lezen voor begaafde lezers Adopteer een Boek fondsenwerving Schoolbieb Next

LEESPLANEET Stand 9A.033

SCHOOLBIEB www.arsscribendi.com

45603_NOT_advertentie.indd 1

Adopteer een Boek

info@arsscribendi.com

24-11-2014 15:20:27

Praat ook mee tijdens ons pensioendebat, dagelijks van 15.30 – 16.15 in Theater Groen. Ga naar www.abp.nl/NOT voor meer informatie.

Later begint nú

Hoe ziet uw financiële toekomst eruit? Hebt u voldoende pensioen opgebouwd? Welke keuzes kunt u nu al maken om straks te kunnen leven zoals u graag wilt? Kom bij ons aan tafel en bespreek uw pensioensituatie met een ABP-specialist. Wij zien u graag in onze stand 08.C100.

adv NOTABP_magazine Magazine_.inddNOT.indd 48 1

27-11-14 02-12-14 14:11 10:45

SAMENWERKINGSVERBANDEN LANGZAAM OP STOOM

‘MEER MAATWERK MET PASSEND ONDERWIJS’

De wetgeving passend onderwijs is sinds een half jaar van kracht. Vanaf 1 augustus hebben scholen een zorgplicht en zijn ze er verantwoordelijk voor dat leerlingen een goede onderwijsplek krijgen met de benodigde ondersteuning. Om dat te bewerkstelligen, werken scholen in een regio samen in een zogenoemd samenwerkingsverband. Een tussenstand. TEKST: Heleen de Bruijn

‘H

et schooljaar 2014-2015 is een overgangsjaar als het gaat om de invoering van passend onderwijs’, vertelt Dominique van der Elst, programmamanager passend onderwijs van het ministerie van OCW. ‘De wereld is natuurlijk niet ineens veranderd. Veel samen werkingsverbanden hebben er nu nog voor gekozen dichtbij de oude situatie te blijven. Dat betekent bijvoorbeeld dat scholen voor kinderen die vorig jaar een rugzakje hadden, ook dit jaar nog het geld krijgen. Zo is er meer tijd om passend onderwijs verder vorm te geven. Maar je ziet ook bij een aantal scholen en samenwerkingsverbanden dat ze de ruimte opzoeken om maatwerk te leveren en zoeken naar creatieve oplossingen. Kijk bijvoorbeeld naar hoogbegaafde (havo/ vwo-niveau) autistische kinderen. Dat werd eerder vaak als probleem van het speciaal onderwijs gezien, maar daar waren niet altijd goede leraren beschikbaar voor hun niveau. Sommige samenwerkingsverbanden creëren nu met scholen voor regulier en speciaal onderwijs een goed aanbod voor deze leerlingen. Zij gaan naar een reguliere school en kunnen op bepaalde momenten per dag of in de week naar een speciale klas, met een begeleider.’

MEER MOGELIJKHEDEN

Per 1 augustus 2014 is er geen grote verschuiving geweest van leerlingen uit het speciaal onderwijs naar het reguliere onderwijs. Met de invoering van passend onderwijs is er wel meer ruimte om ondersteuning op maat te bieden. En de samenwerking tussen regulier en speciaal onderwijs en met jeugdhulpverlening zorgt ervoor dat meer kinderen een plek kunnen krijgen op een reguliere school. Maar, de scholen en leraren moeten daar ook op toegerust zijn. ‘Daar zijn sommige scholen al verder in dan andere en lukt het beter om meer kinderen een plek te geven. Andere scholen kunnen op dit terrein ook binnen het samenwerkingsverband elkaar nog meer opzoeken’, zo vertelt Dominique.

Passend onderwijs is ook bedoeld om de bureaucratie te verminderen en middelen effectiever in te zetten. Vroeger kregen reguliere scholen voor leerlingen met een indicatie een vast extra budget, gekoppeld aan de indicatie, maar ongeacht de daadwerkelijke ondersteuningsbehoefte. Voor leerlingen die (net) niet aan de criteria voor een rugzak voldeden, kreeg de school niets. Die landelijke indicatiecriteria zijn nu vervallen en het geld voor extra onderwijsondersteuning gaat naar de samenwerkingsverbanden. Dat biedt meer mogelijkheden om ondersteuning en de bekostiging daarvan op maat vorm te geven. ‘De voortgang van de ontwikkelingen rond passend onderwijs hangt ook samen met de startsituatie van de samenwerkingsverbanden. Die verschilt. Daar waar al een langere traditie van samenwerken is, is men vaak ook al verder met passend onderwijs.’ MEER INFO

www.passendonderwijs.nl

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

Ministerie OCW. Passend onderwijs omgaan met verschillend gedrag in de klas! Di 27 jan. en do 29 jan. 14.15-15.00 uur

NOT MAGAZINE 2015 49

NOT Magazine_.indd 49

02-12-14 10:45

HOE KUN JE JEZELF NOG BETER PROFESSIONALISEREN?

JAN VERWEIJ’S TIPS VOOR YOUNG PROFESSIONALS In 2012 werd Jan Verweij van het

Leraar van het Jaar in het voorgezet

SCHEP EEN BAND MET DE LEERLINGEN, DAT VERHOOGT DE KWALITEIT

onderwijs. Een mooie titel, waarmee hij direct een inspiratie vormde voor andere (jonge) leraren. Wat zijn voor hem speerpunten in het onderwijs? En hoe kun jij jezelf als young professional nog beter professionaliseren? Jan geeft enkele tips.

12 TEKST: Tefke van Dijk

EEN GOEDE LERAAR BLIJFT EEN LEVEN LANG LEERLING

‘Een goede leraar is natuurlijk bevoegd en hij kan goed samenwerken. In een lerende gemeenschap geldt dat je moet leren, echter niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor jezelf. Niet zozeer om meer te weten of meer te kunnen, maar om te ervaren hoe het leren verloopt. Zorg er daarom voor dat je altijd blijft leren. Ik bedoel dan niet bijscholing, dat is geestelijke kauwgum. En ook niet alleen in je eigen vak maar kies iets anders. Wanneer heb jij voor het laatst iets volstrekt nieuws geleerd? Hoe is het om dingen niet meteen te snappen? Het gaat erom dat je weet hoe het is om leerling te zijn. Ik heb zelf mijn hele leven doorgeleerd, ik heb drie doctoralen gehaald en ben gepromoveerd. Tegelijkertijd snap ik erg weinig van computers. Dan hoor ik mezelf zeggen dat ik het niet snap. Je blijft een leven lang leren, zo is het.’

Sint-Odulphuslyceum in Tilburg

REFLECTEER EN GEEF FEEDBACK, JE BENT GEEN KONING IN JE EIGEN KONINKRIJK

‘Om te professionaliseren is reflecteren op je dagelijks functioneren heel belangrijk. Dat kan met feedback van je collega’s maar eigen reflectie is minstens zo belangrijk. Als ik jou vraag wat je niet zo goed kunt, dan moet je daar niet lang over hoeven nadenken. Je moet altijd beter willen zijn dan een ander, inclusief jezelf. Ik zit 37 jaar in het onderwijs, ik weet dat ik goed kan lesgeven maar het kan altijd beter. Een leerkracht zei eens: ‘My home is my castle, my school is my palace’. Van dat idee moeten we echt af. School is geen vesting, het moet een transparante en open omgeving zijn waarin je van elkaar leert. Ik vind het heel normaal als iemand komt meekijken bij mijn lessen. Maar eerlijk toegegeven, daarin schiet ik ook tekort.’

‘Onderwijs onderscheidt zich van elke andere vorm van werken doordat de kwaliteit van het product afhankelijk is van de consument. Een emmer van de Blokker is voor iedereen hetzelfde. Dat geldt niet voor jouw lessen. Als je iets uitlegt aan iemand met wie je een band hebt, is de kwaliteit hoger. Je hoeft geen populaire of leuke leraar te zijn, maar je moet de leerling zien, zijn naam kennen en interesse tonen. Je wilt als leerling gezien worden. Kennisoverdracht gaat beter als er een band is. Bouw daarom altijd een band op met je leerlingen.’

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen VO HAL

LerarenKamer Van starter tot Leraar van het Jaar VO Vr 30 jan. 11.00-13.00 en 13.30-15.30 uur

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen PO HAL

LerarenKamer Van starter tot Leraar van het Jaar PO Vr 30 jan. 11.00-13.00 en 13.30-15.30 uur

Onderwijsacademie: Leermiddelen en Materialen MBO HAL

LerarenKamer Van starter tot Leraar van het Jaar MBO Vr 30 jan. 11.00-13.00 en 13.30-15.30 uur

NOT Magazine_.indd 50

02-12-14 10:45

www.sika.nl

www.pulastic.com

Totaalleverancier voor scholen Sika Comfortﬂoor en Pulastic sportvloeren ®

Samen zijn wij 1 ! Door de fusie van Sika Nederland B.V. uit Utrecht en Descol sportvloeren uit Deventer is het merk Pulastic sportvloeren nu van Sika. De totale organisatie, met twee vestigingen, bestaat uit een team van 130 medewerkers en 20 gespecialiseerde salesmanagers. Samen zijn we in staat zijn om scholen en sportfaciliteiten indoor en outdoor totaal nieuw in te richten. Door dicht op de markt te opereren kunnen we ons aanbod van producten, systemen en service continu vernieuwen, verbeteren en op elkaar afstemmen. Met een focus op duurzame ontwikkeling en winst voor onze klanten. Winst, die veel verder gaat dan ﬁnancieel voordeel alleen. Zo bieden we bijvoorbeeld het Roof-to-Basement concept. Van kelder, vloer tot dak realiseren we een totaalconcept van daksystemen, wandbekleding en (sport)vloeren. Kijk op www.sika.nl en www.pulastic.com voor meer informatie of mail voor een speciﬁeke vraag naar onderstaande mailadressen. Sika Nederland B.V., Locatie Deventer (Pulastic sportvloeren), Postbus 420, 7400 AK Deventer, Tel. 0570 620744, www.pulastic.com, mail: verkoop.pulastic@nl.sika.com Sika Nederland B.V., Locatie Utrecht, Zonnebaan 56, 3542 EG Utrecht, Tel. 030 2410120, www.sika.nl, mail: verkoop@nl.sika.com De actuele algemene voorwaarden zijn van toepassing. Consulteer a.u.b. voor gebruik de meest recente locale Productinformatie-bladen.

NOT Magazine_ISOcoated.indd 51

NOT MAGAZINE 2015 51

02-12-14 10:48

Kom naar de OCW-Lerarenkamer (standnummer B070)

Wij horen graag uw mening Stel uw vraag aan een medewerker van OCW, DUO en Inspectie, onder het genot van een gratis kopje koffie. Win een gastles voor uw klas van AndrĂŠ Kuipers, Diederik Jekel of Nienke de la Rive Box. Inschrijven kan op de OCW-stand. B070

Advert OCW_final_contour.indd 1 NOT Magazine_ISOcoated.indd 52

17-11-14 15:07 02-12-14 10:48