prima opvoeding extra 9
D I T I S E E N P U B L I C AT I E VA N H E T I N FO R M AT I E P U N T PA S S E N D O N D E R W I J S
Passend Onderwijs :
Sámen is de sleutel Het kabinet vindt dat alle kinderen recht hebben op goed onderwijs, dus ook kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Als de wetswijziging voor passend onderwijs doorgang vindt moeten scholen vanaf 1 augustus 2013 zorgen dat er voor elk kind een passende plek is. De sleutel tot het succes ligt in een goede samenwerking, tussen ouders en de school én tussen scholen onderling in de regio.
D
e huidige aanpak voor passend onderwijs biedt onvoldoende ruimte voor maatwerk en zorgt voor veel bureaucratie. Volgens de wetswijziging passend onderwijs moeten scholen vanaf 1 augustus 2013 zorgen dat er voor elk kind een passende plek is. Op de school waar ouders hun kind hebben aangemeld, of een andere (reguliere of speciale) school die beter aansluit bij de ondersteuningsbehoefte van het kind. Natuurlijk gebeurt dat in nauw overleg met de ouders. Het speciaal onderwijs blijft met ca. 70.000 plekken gewoon bestaan. De wetswijziging moet nog door de Tweede en Eerste Kamer.
Regionaal samenwerken Om alle kinderen een zo passend mogelijke plek te bieden, gaan scholen regionaal samenwerken. De landelijke indicatiestelling en het ‘rugzakje’ verdwijnen. In plaats daarvan organiseren en financieren de samenwerkende scholen de ondersteuning die een kind in de klas nodig heeft. Leraren spelen daarbij als professionals een centrale rol. Een goede samenwerking en een goede communicatie, tussen scholen onderling én tussen ouders en de school, zijn van groot belang voor het slagen.
www.passendonderwijs.nl
10
Ronald Nijssen (53), adjunct-directeur van groenschool Prinsentuin in Andel
‘Met de handen werken is voor deze leerlingen heel aantrekkelijk’ ‘Omdat wij een groenschool zijn besteden we veel aandacht aan planten, dieren en praktijklessen. Dat is voor veel leerlingen die extra aandacht nodig hebben heel aantrekkelijk, omdat ze veel met hun handen kunnen werken. De leerstof staat hier altijd ten dienste van de praktijk. Alhoewel wij beslist een reguliere school zijn, hebben wij fors geïnvesteerd in de extra ondersteuning die we leerlingen willen bieden. We hebben een team van deskundige docenten, een psycholoog en twee (ortho)pedagogen. Het gaat om maatwerk. We willen actieve leerlingen, die zelfstandig kunnen werken, maar altijd worden geholpen als dat nodig is. Ons team is er voor die leerling. Passend onderwijs slaagt als je een bevlogen team hebt, dat voor die leerlingen gaat. Dat betekent in de praktijk bijvoorbeeld dat leerlingen kort klassikale instructies krijgen en vervolgens in groepjes aan het werk gaan en individuele hulp krijgen als ze dat nodig hebben. Er is ook een vak ‘keuzewerktijd’, waarbij leerlingen op het zogenoemde leerplein aan het werk gaan en waar ze als het ware begeleid worden door verschillende docenten en remedial teachers. Verder werken wij met gestructureerde leerstofplanners waarbij ieder kind precies weet wat ie in een week voor een bepaald vak moet doen. De gouden tip voor succesvol passend onderwijs? Rust docenten goed toe voor de hulpvragen die ze kunnen krijgen. Zoek mensen die geïnteresseerd zijn in deze kinderen en zorg dat docenten geregeld worden bijgeschoold.’
Kijk voor meer informatie op w
prima extra 11
Neeltje Kooistra (44), leraar groep 3, 7 en 8, EbenHaezer in Menaldum (Friesland)
‘Nascholing is belangrijk, maar kies iets wat bij je past’ ‘Ik had in het schooljaar 2008/2009 een groep waarbij ik dacht: ik weet niet alles. Dat vond ik vreemd en het gaf me een vervelend gevoel. Dit was een groep kinderen met veel verschillende problemen, zoals adhd, add, pdd-nos, concentratieproblemen, dyslexie... Het waren zo veel problemen bij elkaar, ik kwam er niet meer uit. De school vroeg of ik niet een studie wilde gaan volgen met de lerarenbeurs. Ik dacht: dat wil ik. Ik wilde me echt gaan professionaliseren om beter uit de voeten te kunnen met passend onderwijs, zodat je leerlingen hun eigen individuele talenten kunt helpen ontwikkelen. Mijn uitstroomprofiel van de masteropleiding was houding en gedrag van leerlingen en van leerkrachten. Ik kwam erachter dat als je iets grondig onderzoekt, je beter beslagen ten ijs komt. Je plakt met deze studie de theorie aan de praktijk vast.
Zo’n studie geeft je zo veel inzicht in eigen kunnen, over wie je bent als persoon en als leerkracht. Je doet het ook niet alleen voor jezelf, maar ook voor de school. Want wat je leert neem je mee naar je team, je kunt ook voor hen dingen inzichtelijk maken. Mijn afstudeerproject was woordenschatonderwijs. Op school vroegen wij ons af waarom kinderen bij ons hier zo laag op scoorden. Ik ben daar onderzoek naar gaan doen. Op de onderzoeksresultaten kreeg ik allemaal reacties van herkenning, zo van “Oh, zit dat zo?” en ”Dat merk ik in mijn klas ook.” Het resultaat is dat we dit deel van het onderwijs nu heel anders aanpakken. Een studie als deze zou ik trouwens iedereen aanraden. Nascholing is belangrijk, maar ik heb wel gemerkt dat je iets moet gaan doen dat dicht bij je staat, wat bij je past. Dat is eigenlijk ook een vorm van passend onderwijs.’
Adviesrecht via MR Leraren krijgen via de medezeggenschapsraad (MR) van de school adviesrecht op het schoolondersteuningsprofiel. De samenwerkende scholen krijgen een eigen MR waarin leraren vertegenwoordigd zijn van alle MR’s van de scholen in het samenwerkingsverband (de ondersteuningsplanraad). Deze ondersteuningsplanraad krijgt instemmingsrecht op het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband.
‘Leraren spelen als professionals een centrale rol’
p www.passendonderwijs.nl
12
Martin Bootsma (46 jaar), leraar A. Bekemaschool, Duivendrecht en leraar van het jaar po
‘Omgaan met verschillen in de klas doe je eigenlijk vooral door heel goed en afzonderlijk te kijken naar alle kinderen in een groep en je af te vragen: hoe kan ik ze individueel tot leren brengen? Dat is passend onderwijs. Ik kijk vooral hoe ik kinderen verder kan helpen, wat hun specifieke behoeftes zijn. Bijvoorbeeld door ze in een groepje van twee te laten werken, door sommigen veel sturing en uitleg te geven of door hen te laten leren door veel te luisteren en te kijken. In mijn klas zit bijvoorbeeld een jongen met adhd die heel beweeglijk is. Wij zorgen er voor dat hij veel kan lopen en dat ie opdrachten kan doen, waarbij hij kan bewegen. Bijvoorbeeld balspellen, of juist opdrachten liggend op de grond of zittend op een draaistoel. Onze klassen zijn zo ingericht dat voor alle kinderen met hun specifieke behoeften een aparte plek is, zodat ze geen last van elkaar hebben. Ik vind overigens dat kinderen heel goed in staat zijn rekening met elkaar te houden en in te schatten hoe andere kinderen zijn. Bij ons op school werkt passend onderwijs goed omdat we heel zorgvuldig kijken naar wat kinderen nodig hebben. Daarmee kun je veel problemen voor zijn. Kinderen in het speciaal onderwijs willen vaak veel bewegen. Tot nu toe kan dat op veel reguliere scholen niet. Maar als je die gelegenheid als school wel biedt, dan kunnen ze vaak prima in het regulier onderwijs terecht. Voor passend onderwijs heb je als school vooral een goede visie nodig op leren en onderwijs. Je moet niet tevreden zijn als het goed gaat; je wilt excellent worden. Wij maken verder een heleboel onderwijsmateriaal zelf en kopen het als dat nodig is. We steken daar veel energie en tijd in en dat krijg je terug door de energie van kinderen en de resultaten die ze behalen. Mooi onderwijs hoeft niet veel geld te kosten. Mooi onderwijs gaat over goede ideeën.’
Professionalisering docent Vanaf 2012 ontvangen scholen budget en middelen voor de professionalisering van docenten. Een belangrijk onderdeel daarbij is omgaan met verschillen in de klas. Leraren kunnen ook gebruik maken van een lerarenbeurs voor verdere professionalisering. Medio maart 2012 kunnen leraren zich hiervoor inschrijven. Informatie is te vinden op www.OCWDUO.nl
www.passendonderwijs.nl
Tekst: Heleen de Bruijn | Beeld: Informatiepunt passend onderwijs
‘Bied de kinderen veel ruimte voor beweging’