PrimaOnderwijs juni 2012 by EDG Media

Onderwijsnl

Voor alle professionals in het onderwijs

Hoe word je excellent?

Juryvoorzitter Fons van Wieringen klapt uit de school!

Vaklui voor de klas Arbeidsmarkt reikt uit naar scholen

Platform Bèta Techniek directrice Beatrice Boots: ‘Techniek is minder saai dan rechten!’ WWW.PRIMAONDERWIJS.NL

VERSCHIJNT 6X PER JAAR

NUMMER 4

JUNI 2012

CPS Academie

Conferenties en trainingen in het nieuwe schooljaar !

NIEUW

Management en leidinggeven

Nationaal congres Ouderbetrokkenheid Een goede samenwerking tussen school en ouders is één van de pijlers van goed onderwijs. Hierdoor kunnen leerlingen zich beter ontwikkelen en gaan zij beter presteren. Maar een goede samenwerking tussen school en ouders ontstaat niet zomaar. Het vraagt om heldere regie van bestuurders en schoolleiders. Bij inschrijving voor 1 juni, ontvangt u het boek ‘Ouderbetrokkenheid voor elkaar’ gratis. Data

12 september 2012 (bijna vol) 13 september 2012 | e 395,-

Neem uder eeN o gratis mee!

www.cps.nl/nationaalcongres

NIEUW

Management en leidinggeven

Meerdaagse training Leidinggeven aan de sterke school Het leidinggeven aan schoolontwikkeling doet u samen met uw bestuur, collega’s, leerkrachten, leerlingen én ouders. Deze training, die uit negen dagdelen bestaat, is gericht op het ontwikkelen van leiderschap door de hele organisatie op basis van organisatie- en onderwijsvraagstukken uit de praktijk. Naast kennisoverdracht van de nieuwste inzichten uit de literatuur is er veel ruimte om kennis te delen. Datum 17 september 2012

e 1.775,-

www.cps.nl/leidinggevensterkeschool

Taal en lezen

Conferentie Opbrengstgericht werken aan referentieniveaus Lezen, schrijven, rekenen. Hoe beter leerlingen dit beheersen, hoe beter ze het doen in andere vakken. Om de opbrengsten van het onderwijs verder te verhogen zijn de referentieniveaus taal en rekenen ontwikkeld. Dat kan gevolgen hebben voor uw beleid en lesaanbod. Tijdens de plenaire lezing en gerichte workshops helpen we u om de juiste koers in te zetten. U krijgt tips om de referentieniveaus in te voeren in de schoolorganisatie en in de klas. Omdat deze bijeenkomst uitermate geschikt is voor zowel leidinggevenden als docenten, krijgt u bij het aanmelden van een tweede persoon van dezelfde school een interessante korting. Datum 2 oktober 2012

e 395,-

www.cps.nl/conferentiereferentievo

Rekenen

Conferentie Referentieniveaus: van wat naar hoe? De referentieniveaus maken concreet wat kinderen in hun schoolloopbaan moeten kennen en kunnen. Het ‘wat’ is hiermee vastgelegd. Maar niet het ‘hoe’. Scholen bepalen zelf op welke manier ze deze nieuwe normen gaan halen. Terecht roept dat bij schoolleiders, leerkrachten, interne begeleiders, taal -en rekencoördinatoren veel vragen op. Wij nodigen u van harte uit deel te nemen aan de conferentie om antwoorden te vinden, inspiratie op te doen en uit te wisselen met professionals in het basisonderwijs. Datum 4 oktober 2012

e 398,-

www.cps.nl/conferentiereferentiepo

Kijk voor een compleet overzicht van alle CPS conferenties en trainingen op

www.cps.nl/academie

Inhoud

Onderwijs nl

Voor alle professionals in het onderwijs

48 46

12 Special: arbeidsmarkt rei

kt uit naar scholen!

4 Zeven trends die het onderwijs van nu bepalen 8 Interview Platform Bèta Techniek 12 Vaklui voor de klas 14 Google investeert in wiskunde 16 Verzet tegen verplichten wiskunde 18 Straatvraag 20 Ondernemers in de dop 22 Mediamix 30 Interview Doekle Terpstra 32 NTR Schooltv webwinkel

Onderwijsnl Met 180.000 lezers het grootste blad voor alle onderwijsprofessionals. PrimaOnderwijs is een uitgave van

Naast het magazine biedt PrimaOnderwijs een tweewekelijkse nieuwsbrief en www.primaonderwijs.nl EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht Uitgever Erik Trimp Mediacoördinator Vanessa Pelle vpelle@edg.nl

41 In de wolken met Cloud Computing 44 Ouderbetrokkenheid essentieel voor een sterke school 46 Excellente scholen 48 Samenwerking sport en scholen 50 Oud-olympiërs voor de klas voor Olympic Day 2012 53 Verrijking 61 Bestellen & inschrijven 63 Agenda

Eindredactie Manon van Wijnen Vormgeving Ellen Lennartz Medewerkers Brigitte Bloem, Heleen de Bruijn, Chantal Buitink, Ingrid Dekker, Tefke van Dijk, Anita Drost, Tialda Hoogeveen, Mirjam Janssen, Hanneke van der Linden, Marije Sietsma, Anne-Claire van de Vendel en Daniëlle Vogels.

Verschijning en verspreiding PrimaOnderwijs verschijnt 6 keer per jaar. Verspreiding via gecontroleerde distributie door EDG Media bij alle basisscholen en scholen in het voortgezet onderwijs in Nederland. Redactie 030-241 70 45 redactie@primaonderwijs.nl Sales 030-241 70 49 Xander Veeneman, xveeneman@edg.nl

Klantenservice 030-241 70 30 klantenservice@edg.nl Copyright 2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in dit blad gegeven adviezen of gedane mededelingen.

ARBEIDSMARKT HEEFT STEEDS MEER INVLOED OP HET ONDERWIJS

Als ik later groot ben, word ik… Pretpakketten bestaan niet meer, leerlingen moeten leren ondernemen en het bedrijfsleven komt de klas in. Het onderwijs speelt steeds meer in op de wensen van de arbeidsmarkt. Zeven trends die het onderwijs van nu bepalen.

Els van Osch

Onlangs maakte demissionair minister van Onderwĳs Marja van Bĳsterveldt bekend dat mbo-opleidingen die niet direct tot een baan leiden, worden opgeheven. Het gaat daarbĳ bĳvoorbeeld om kleinkunsten dierverzorgingsopleidingen. Deze houding typeert het onderwĳsbeleid van de afgelopen jaren. De overheid ziet het liefst dat scholen opleiden voor werk of voor studies waarmee de kans op een baan groot is. De tĳd dat leerlingen nauwelĳks tegenwerking kregen als ze gingen doen wat ze ´leuk´ vonden is voorbĳ. Dat merkt ook Els van Osch-Claassens. Van Osch is bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders (NVS-NVL) en locatiedirecteur van scholengemeenschap De La Salle in Baarle Nassau. ´Er is nog altĳd ruimte voor leerlingen om hun passie te volgen. Toch is de aandacht voor de beroepsperspectieven groter geworden. Als een leerling nog niet goed weet wat hĳ wil, krĳgt hĳ eerder het advies om voor een profiel of een vervolgopleiding met goede toekomstmogelĳkheden te kiezen. Pretpakketten bestaan niet meer. De overheid wil dat leerlingen snel tot een goede beroepskeuze komen. Als ze uitvallen of switchen kost dat te veel geld.´

Van Osch zit ruim dertig jaar in het onderwĳs en heeft de sfeer zien veranderen. ‘Tegenwoordig zĳn scholen veel meer bezig met loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB).’ De verandering is volgens haar ontstaan door het wegvallen van de grenzen in Europa en door de opkomst van de (computer)technologie. Leerlingen van tegenwoordig leven in een wereld waarin de hoeveelheid nieuwe kennis iedere twee jaar verdubbelt. Ze worden opgeleid voor beroepen die nu nog niet eens bestaan. Dat besef maakt dat scholen meer zĳn gaan nadenken over LOB. ‘Vooral het vmbo en het mbo maken meer werk van contacten met de arbeidsmarkt. Havo en vwo liggen TREND 1 > Leren ondernemen Een steeds groter deel van de bevolking bestaat uit zzp’ers, levenslang een vaste baan zit er voor de meesten niet meer in. De verwachting is dat leerlingen die nu op school zitten in de loop van hun carrière te maken krĳgen met meer dan tien werkkringen. Scholen maken leerlingen ervan bewust dat ze moeten leren ondernemen. Dat gebeurt om te beginnen heel letterlĳk: leerlingen leren hoe het is om een bedrĳf te leiden door stage te lopen of door zelf een handeltje op te zetten. De populaire Vakcolleges, maar ook andere vmbo-scholen besteden speciaal aandacht aan ondernemerschap. Maar leerlingen leren ook dat ze in hun eigen leven moeten ondernemen. Ze moeten nadenken waar ze naar toe willen en hun keuzes daarop afstemmen. Ondernemend zĳn is een levenshouding geworden. (Lees meer over ‘Leren ondernemen’ op pagina 20.)

arbeidsmarkt in de klas 5

TREND 2 > Bedrijfsleven komt de klas in Er dreigt een groot tekort aan personeel in de technische sectoren en in de zorg. Bedrĳven en instellingen gaan daarom steeds meer de klas in. Platform Bèta Techniek werkt bĳvoorbeeld in het programma Jet-Net samen met bedrĳven die gastlessen op havo- en vwo-scholen verzorgen om leerlingen te laten zien welke beroepsmogelĳkheden ze hebben. Vmbo’ers kunnen op onderwĳsmarkten zoals vmbo On Stage vertegenwoordigers van bedrĳven ontmoeten en afspreken een keer een dag mee te lopen. En via maatschappelĳke stages maken alle leerlingen in het voortgezet onderwĳs kennis met de gang van zaken in sociale instellingen als bejaardentehuizen, sportclubs en centra voor kinderopvang. (Lees hier meer over op pagina 12.)

nog wat achter, maar ook daar komt steeds meer aandacht voor beroeps- en studiekeuze. Leerlingen moeten nadenken over de vraag waarom ze een bepaalde profielkeuze maken en wat die betekent voor hun latere loopbaanmogelĳkheden.

Weinig echt praktische stages Jammer genoeg hebben leerlingen op havo- en vwo-niveau nog weinig echt praktische stages. Ze krĳgen wel snuffelstages van bĳvoorbeeld twee dagen, waarover ze een verslag moeten schrĳven, maar vaak doen ze daar niet erg hun best op. Ze gaan gewoon twee dagen rondkĳken in het bedrĳf van hun ouders of bekenden. Ook ontbreekt dikwĳls de reflectie achteraf. Ze zouden meer moeten nadenken over

De tĳd dat leerlingen nauwelĳks tegenwerking kregen als ze gingen doen wat ze ´leuk´ vonden is voorbĳ

TREND 3 > Bètavakken en techniek Te weinig jongeren kiezen voor een toekomst in de techniek. In 2016 komt Nederland 170.000 technici als dakdekkers, storingsmonteurs en bankwerkers tekort. Het tekort aan hbo- en woafgestudeerden in technische richtingen is ruim 20.000. Leerlingen die voor techniek kiezen zĳn vrĳwel verzekerd van een baan en een goed salaris. De overheid trekt meer dan 90 miljoen euro uit om meer leerlingen een bètakant uit te sturen: techniekonderwĳs moet aantrekkelĳker worden, leerlingen van mavo en havo krĳgen de kans praktĳklessen te volgen en scholen die technische vakken stimuleren krĳgen daar extra geld voor. Zelfs op de basisschool wordt extra aandacht voor techniek gestimuleerd. (Lees hier meer over op pagina 8.)

Complete bezuiniging s j i w r e d n o d n e pass van tafel 55.000 leraren in de Arena, talrijke inspanningen door de onderwijsvakbonden; Het werkt! Je staat niet in je 1tje. Want de complete bezuiniging van 300 miljoen euro op passend onderwijs is van tafel. Elk kind telt!

li Word daarom

Steun CNV Onderwijs om ook eventuele toekomstige bezuinigingen van tafel te houden, want alleen samen blijven we sterk. Lidmaatschap biedt daarnaast nog meer voordelen: • Praat mee over hoe we de kwaliteit van ons onderwijs kunnen waarborgen • Samenwerken aan jouw persoonlijke ontwikkeling • Juridische hulp wanneer je dit nodig hebt, door onderwijsjuristen • Tweewekelijks een onderwijsblad • En nog veel meer!

EN NU 3 MAAND G R AT I S , 2012 TOT 15 J U L I

WWW.JESTAATNIETINJE1TJE.NL

TREnd 4 > Internationalisering De grenzen zijn weggevallen. Om met andere landen te kunnen concurreren moet Nederland internationaliseren. Dat betekent voor leerlingen dat hun loopbaan zich geheel of gedeeltelijk in het buitenland kan gaan afspelen. Scholen internationaliseren dus ook. Een toenemend aantal middelbare scholen biedt tweetalig onderwijs aan, ook op het vmbo. En zelfs enkele scholen voor basisonderwijs geven hun leerlingen al extra Engels. Een uitstapje met school naar een ander Europees land is geen uitzondering meer. Scholen organiseren uitwisselingsprojecten met landen over de hele wereld. De zogenaamde Elos-scholen kennen uitwisselingsprogramma’s met andere Europese landen en in het mbo is het Leonardo da Vinci-programma opgezet voor leerlingen die stage willen lopen in het buitenland.

TREnd 5 > Meten is weten De overheid wil dat het onderwijs de taal van het bedrijfsleven spreekt. Daar is het gebruikelijk dat resultaten meetbaar zijn en dat toekomstplannen in cijfers worden uitgedrukt. De overheid past bedrijfsmatige meetinstrumenten toe op de scholen om de opbrengsten te verhogen. Alles wordt daarom gemeten: van het aantal geslaagden en het aantal zittenblijvers tot het aantal doorstromers. Als de cijfers niet bevredigend zijn, heeft een school iets uit te leggen en kan zij op een lijst met zwakke scholen worden geplaatst. Daarbij richt de overheid het vizier ook op de docenten. Goede docenten halen goede resultaten is het motto. Daarom is er steeds meer aandacht voor de kwaliteit van docenten.

TREnd 6 > Iedereen doet mee De overheid zet vol in op passend onderwijs: leerlingen met een beperking of met leerproblemen moeten zo veel mogelijk naar gewone scholen. Dat sluit aan bij de trend dat ook mensen met een beperking aan de slag moeten op de reguliere arbeidsmarkt. Iedereen moet meedoen naar vermogen, zowel op school als op het werk.

TREnd 7 > Nerds zijn in De zesjescultuur moet worden doorbroken. De overheid wil dat heel goede leerlingen ook de kans krijgen uit te blinken en wil excellentie stimuleren. Deze leerlingen moeten niet meer worden weggezet als ‘stuudjes’ en ‘nerds’. Er is geld voor speciale lessen voor hoogbegaafden. Het is de bedoeling dat de twee procent echte slimmeriken uiteindelijk doorstroomt naar twee procent van de topbanen. (lees hier meer over op pagina 46.)

Informatie Op www.primaonderwijs.nl staat een filmpje dat de veranderingen in het onderwijs goed weergeeft: Shift Happens. Scholen die willen nagaan of ze genoeg werk maken van loopbaanoriëntatie en -begeleiding kunnen op de website van de VO-Raad een LOB-scan doen: www.voraad.nl Op de website van het Europees Platform www.europeesplatform.nl staat meer informatie over internationalisering.

Tekst: Mirjam Janssen | Beeld: Human Touch Photography

de conclusies die ze uit zo’n stage kunnen trekken.’ Van Osch merkt dat het bedrijfsleven vaker toenadering zoekt tot scholen omdat het om vaklui zit te springen. Meestal steken de bedrijven niet direct geld in het onderwijs, maar leveren ze mensen om les te geven of om stagiaires te begeleiden. Omgerekend in geld gaat het wel om grote investeringen.

Beeld: iStockphoto

arbeidsmarkt in de klas 7

BEATRICE BOOTS, DIRECTEUR PLATFORM BÈTA TECHNIEK:

‘Kinderen moeten aan vakken Nederlandse jongeren kiezen te weinig voor een technisch beroep. Als er niets gebeurt, ontstaat de komende tien jaar een groot tekort aan mensen in de technieksector en kunnen we straks niet meer concurreren met economieën in andere landen. Het Platform Bèta Techniek probeert daarom meer jongeren te interesseren voor een technisch beroep, te beginnen op de basisschool. Een interview met Beatrice Boots, directeur van het Platform Bèta Techniek.

Het Platform Bèta Techniek is een organisatie die in opdracht van de overheid meer jongeren voor techniek probeert te interesseren. De landen van de Europese Unie hebben afspraken gemaakt om de uitstroom uit hogere bèta- en techniekopleidingen in de Europese Unie met gemiddeld vĳftien procent te laten stĳgen. Dat heeft alles te maken met het doel om te kunnen blĳven concurreren met landen in bĳvoorbeeld Azië. ‘Technologische ontwikkelingen volgen elkaar zo snel op, dat iedereen straks een minimale technologische basiskennis moet hebben. Dat wordt een voorwaarde voor participatie in de samenleving’, vertelt Beatrice Boots, directeur van het Platform Bèta Techniek. ‘Nu al gebeurt er veel digitaal. We krĳgen te maken met genetisch gemodificeerd voedsel, we bankieren via internet en hebben een elektronisch patiëntendossier. Daar zit allemaal techniek achter. Het is belangrĳk dat iedereen zich bewust wordt van wat allemaal techniek is.’ De doelstelling van vĳftien procent is behaald, ‘maar’,

arbeidsmarkt in de klas 9

kunnen proeven en ruiken’ vervolgt Boots, ‘daarmee ben je er nog niet. Je moet het structureler aanpakken om te zorgen dat meer jongeren voor techniek kiezen, anders blĳft het slechts bĳ die vĳftien procent en volgt er daarna niets meer. In de aanvoerroutes, dus in het voorgezet onderwĳs, worden vaak niet de goede vakkenpakketten gekozen om een techniekstudie mee te kunnen gaan volgen. Je moet daarom eigenlĳk al in het basisonderwĳs beginnen om de belangstelling en de keuze voor techniek te bevorderen.’

Vergrijzing zorgt voor uitstroom Intussen is er, naast concurrentie met de opkomende economieën in andere landen, een andere noodzaak ontstaan om het aantal mensen in technische beroepen te verhogen. De vergrĳzing zorgt de komende jaren voor een enorme uitstroom van mensen; de komende jaren zal een tekort ontstaan van zo’n 170.000 technici. Daarom gaat het Platform Bèta Techniek zich, op verzoek van de overheid, dan ook

richten op het vmbo en mbo om straks aan die vervanging- en uitbreidingsvraag te kunnen voldoen. Maar waarom moet Nederland eigenlĳk concurreren, zĳn wĳ niet meer een diensteneconomie geworden? Boots: ‘Een diensteneconomie is het vervolg van datgene wat je produceert en exporteert. Het gaat dan om bĳvoorbeeld financiële en juridische diensten. Maar de toegevoegde economische waarde van de industrie, de technische sector, is veel groter dan die van een diensteneconomie. De één volgt op de ander en die twee zĳn dus sterk van elkaar afhankelĳk.’

Saai of te moeilijk Volgens Boots kiezen weinig leerlingen voor techniek omdat ze denken dat het moeilĳk is. ‘We zĳn tegenwoordig erg gericht op het idee dat je moet doen wat je leuk vindt en denken vaak: Waarom moeilĳk doen als het ook makkelĳk kan? Daarnaast wordt er op scholen weinig aandacht besteed aan techniek. Niet in de laatste plaats omdat docenten daar zelf ook

weinig vanaf weten. Bovendien wordt op middelbare scholen een breed scala aan vakken aangeboden zonder veel samenhang. En tenslotte kiezen jongeren niet voor techniek omdat ze geen concreet beeld hebben van de mogelĳkheden op de arbeidsmarkt. Men denkt bĳ techniek al gauw aan een beroep als bouwvakker en dat wordt gezien als saai, óf aan een beroep als architect dat vaak weer te moeilĳk wordt gevonden. Er wordt gedacht dat je met rechten alle kanten op kunt en met techniek niet. Kortom, jongeren hebben een vertekend beeld van techniek. Techniek omvat veel meer beroepen dan bouwvakker of architect: analist bĳ DSM, onderhoudstechnicus bĳ Shell of onderzoeker bĳ Unilever, om er maar een paar te noemen. En juist met techniek ben je heel concreet bezig iets te maken of iets uit te zoeken. Een stuk minder saai dan bĳvoorbeeld rechten, lĳkt mĳ.’

beroepsmogelĳkheden, is het belangrĳk dat het vak aanschouwelĳk wordt gemaakt. Bedrĳven kunnen toepassingen van techniek laten zien door gastlessen te geven op school, of door leerlingen uit te nodigen voor een bedrĳfsbezoek. Vooral die toepassingsgerichtheid is erg belangrĳk, zeker op havo en vmbo.’ Overigens pleit Boots ook voor betere samenwerking tussen vmbo en mbo. Volgens haar zĳn er tientallen opleidingen op dat niveau, maar zĳn die opleidingen erg smal. ‘De techniekopleidingen zouden veel breder moeten worden aangeboden. Kinderen moeten aan verschillende vakken kunnen proeven en ruiken en niet al heel jong definitief hoeven kiezen voor een vak als timmerman of schilder.’ platformbetatechniek.nl schoolaanzet.nl

School aan zet Om kinderen überhaupt voor techniek te interesseren is het noodzakelĳk om al vroeg te beginnen, dus op de basisscholen, meent Boots. Daarom is onder meer het driejarige, door de overheid gefinancierde programma ‘School aan Zet’ ontwikkeld (ook voor voortgezet onderwĳs). Hiermee kunnen scholen de kwaliteit van hun onderwĳs verhogen. School aan Zet werkt samen met scholen aan verbetering van de onderwĳsopbrengsten. School aan Zet helpt vanuit de ambities van de scholen doelstellingen en verbeterpunten te formuleren. Wetenschap en techniek zĳn één van de aandachtsgebieden in het programma. Boots: ‘Het programma biedt scholen de mogelĳkheid om techniek beter in het onderwĳs te verankeren en zo kinderen nieuwsgierig te maken en te interesseren voor techniek. Je kunt denken aan bĳscholing van docenten op inhoudelĳke techniekthema’s, maar ook aan praktische hulp en ondersteuning, door gebruik te maken van leskisten die door het bedrĳfsleven zĳn ontwikkeld. Of door proefjes te doen in de klas en door actuele thema’s bĳ de lessen te betrekken, zoals astronaut André Kuipers, als hĳ in het ISS-ruimtestation vertoeft. Of zet een rekenles eens in het licht van de techniek door techniekvoorbeelden te gebruiken in plaats van het tellen van het aantal appels of het meten van de afstand tussen school en thuis.’

Aanschouwelijk onderwijs In het voortgezet onderwĳs gaat het erom scholen te stimuleren leerlingen te laten kiezen voor een technisch vakkenpakket (of profiel of sector), onder meer in samenwerking met het bedrĳfsleven. Dit gebeurt onder andere met de programma’s Jet-Net en TechNet. Boots: ‘Omdat jongeren vaak onbekend zĳn met techniek en geen goed beeld hebben van de

Met techniek ben je heel concreet met iets bezig, een stuk minder saai dan bĳvoorbeeld rechten, lĳkt mĳ

Tekst: Heleen de Bruĳn

Samen

werken aan stevige ambities

Opbrengstgericht werken/Taal lezen rekenen Omgaan met verschillen Excellentie en Hoogbegaafdheid Wetenschap en Techniek Lerende organisatie/HRM beleid

Inschrijven voor 2e tranche kan tot en met 14 september

School aan Zet is een initiatief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en wordt ondersteund door de PO-Raad en de VO-raad. School aan Zet is kosteloos en beschikbaar voor alle scholen in het po, vo en (v)so.

www.schoolaanzet.nl

Girlsday 2012

Negen topsectoren: • Tuinbouw en uitgangsmaterialen • Water • AgroFood • Life Sciences • Chemie • High Tech Systemen en Materialen • Energie • Logistiek • Creatieve industrie

IN DE PRAKTIJK

Vaklui voor de klas

Kinderen maken steeds vaker op de basisschool al kennis met technische beroepen. Samen met onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven willen de ministers van EL&I, OCW en SZW jongeren ervan overtuigen dat een carrière in de techniek de toekomst heeft. Maar ook de sector zelf gaat de boer op! Tekst: Tialda Hoogeveen | Beeld: Liesbeth Dingemans - VHTO

Banden plakken, meubels maken, een muurtje metselen of een sieraad maken. In de Week van het Ambacht, half april, kregen kinderen uit groep 7 en 8 en de eerste en tweede klassen van het vmbo de kans om te snuffelen aan een loopbaan in een ambachtelĳk, vaak technisch vak. Dat is niet alleen leuk, maar vooral ook hard nodig. Ambachtelĳk werk, zoals slagers, dakdekkers, bankwerkers en storingmonteurs, sterft uit. Daarom stelt het ministerie van OCW 18,7 miljoen euro beschikbaar voor meer aandacht voor techniek in het primair en voortgezet onderwĳs. Scholen kunnen dit bedrag naar eigen inzicht inzetten voor het stimuleren van de interesse van scholieren in techniek. En wat werkt er beter dan de verschillende vakken echt te laten zien aan kinderen? Want juist technische en ambachtelĳke vakken zĳn zichtbaar en tastbaar. Daarom organiseert de vereniging JINC

arbeidsmarkt in de klas 13

elk jaar Girlsday gwehorodutden in april Introductie Technologieroute Om kinderen en natuurlĳk ook hun ouders, warm te maken voor technische beroepen, wordt het techniekonderwĳs verbeterd en aantrekkelĳker gemaakt, door het introduceren van de Technologieroute. Deze leerroute biedt mavo-, maar ook potentiële havoleerlingen, met een voorliefde voor techniek de kans om al vroeg technische praktĳkvakken (een vereniging met een makelaarsfunctie voor te volgen. Waar ‘diploma’s stapelen’ steeds meer bedrĳven en scholen) niet alleen tĳdens de Week ontmoedigd wordt, biedt de leerroute juist via aanvan het Ambacht, maar jaarrond, zogeheten bliksluitende praktĳkgerichte opleidingen op het vmbo semstages: korte en praktische en mbo soepele doorstroming naar ontmoetingen tussen bedrĳfsleven het hbo. En vanuit het hbo zal het 3.500 klassen en jongeren. En de komende jaren makkelĳker worden een plek op de krijgen bezoek zorgen de ministeries ervoor dat arbeidsmarkt te vinden, dankzĳ een maar liefst 3.500 klassen bezoek zogeheten Center of Expertise voor van technici uit krĳgen van technici uit verschillende alle negen topsectoren. ‘Een Centre verschillende beroepsgroepen die kinderen gaan of Expertise of een Centrum voor vertellen over hun vak. Andersom beroepsgroepen innovatief vakmanschap (mbo) is een gaan schoolklassen ook op excursie samenwerkingverband van beroepsnaar bedrĳven. ‘We streven ernaar onderwĳs en innovatieve bedrĳven uit dat één op de vier kinderen gaat kiezen voor een een bepaalde sector, gericht op onderwĳs, onderzoek loopbaan in de techniek’, aldus een woordvoerder en talentontwikkeling’, licht Sander van Dam toe, van OCW. voorlichter bĳ het ministerie van OCW.

.10

o 63

b Vm

00 -24.3 Hbo 00 Wo -9.3

8.6

Vmbo 121.00

00 4.3 o5 0 Hb 2.70 3 Wo

Kinderen of jongeren die eenmaal hebben gekozen voor een loopbaan in de techniek, moeten ook enthousiast blĳven. Voor een duurzame economie is het van belang dat technici in de sector blĳven werken, dat ze doorwerken tot aan het pensioen en dat ook zĳinstromers kiezen voor techniek. Daarom stimuleert het kabinet de technische sector met een zogeheten Vitaliteitpakket, waarmee bedrĳven op diverse manieren werknemers aantrekken en behouden. En zo is kiezen voor een technisch vak niet alleen duurzaam voor de economie, maar ook voor een loopbaan.

00 Wo 42.0

Vitaliteitpakket

Bĳ het meerjarenplan is ook het VHTO betrokken, een stichting met als doel meer meisjes en vrouwen te werven voor een toekomst in bèta, techniek en ICT. Daartoe stuurt het VHTO vrouwelĳke technici naar de klassen die als rolmodel kunnen fungeren. Op 26 april bĳvoorbeeld, tĳdens Girlsday, een dag waarop 245 grote en kleine bedrĳven in heel Nederland hun deuren openden voor ruim 7.000 meisjes van 10 tot 15 jaar. Een ander actueel voorbeeld van ambachtslieden die basisschoolkinderen benaderen, is slagerindeklas.nl van Stichting Opleidingsfonds Slagersbedrĳf (Sovvb). De stichting heeft vĳf interactieve weblessen over de slagerĳ en vlees ontwikkeld die docenten kunnen downloaden of gebruiken via een digiboard. De website dient als verdieping op het bestaande lespakket voor groep 6, 7 en 8 ‘Lekker Werk’. Het opvangen van het tekort aan vakmensen is belangrĳk met het oog op de huidige crisis. Vakkrachten met een technische achtergrond zĳn belangrĳk voor het groeivermogen van de Nederlandse economie, stelt OCW. ‘Want als er te weinig technisch onderlegde mensen zĳn, trekken Nederlandse bedrĳven naar andere landen. Meer medewerkers in de techniek levert dus inkomsten en banen op.’

Vrouwelijke technici en slagers

Vm b

Mbo 264.900

Mbo 187.400

Vacatures

Instroom in de arbeidsmarkt Totaal 337.400

Totaal 507.400

Meer lezen:

Mbo -77.500

.80

Instroom arbeidsmarkt minus baanopeningen Totaal - 170.000

www.weekvanhetambacht.nl www.vhto.nl, www.girlsday.nl, www.jinc.nl

Google investeert in wiskundedocenten Google heeft 750.000 dollar (C 554.473) aan het Platform Bèta Techniek geschonken om het bètaonderwijs te bevorderen. Het bedrijf wil de aandacht voor techniek en informatica stimuleren. ‘Wij vinden het belangrijk dat middelbare scholieren al jong enthousiast voor deze vakken worden gemaakt.’

Tekst: Mirjam Janssen

Vorig jaar was Google betrokken bĳ de Wiskunde Olympiade, een internationale wiskundewedstrĳd voor scholieren, die toen in Amsterdam werd gehouden. Google Nederland besloot toen om dit initiatief de komende jaren te steunen met een gift van één miljoen dollar (756.845 euro). Het Platform Bèta Techniek werkte ook mee aan dit evenement en de vonk tussen de twee organisaties sloeg over. Google besloot ook het Platform een flinke donatie te geven. ‘Wĳ steunen organisaties die de rol van techniek in de samenleving bevorderen’, zegt Mark Jansen, communicatiemanager van Google Benelux. ‘Het Platform doet werk dat belangrĳk is voor de toekomst van Nederland. Te weinig scholieren kiezen nu voor een technische opleiding en daardoor kunnen in de toekomst grote tekorten op de arbeidsmarkt ontstaan.’ ‘Het geld van Google komt direct ten goede aan het onderwĳs’, vertelt Beatrice Boots, directeur van Platform Bèta Techniek. ‘We besteden het om te beginnen aan het voorlichten van meisjes over bètatechniek. Zĳ hebben vaak het idee dat informatica niets voor hen is, terwĳl ze er volop gebruik van maken: de hele dag zitten ze achter de computer en communiceren ze met hun mobiele telefoon, zonder zich te realiseren dat hier techniek achter zit. Daarnaast willen we allochtone jongeren op het vmbo aanspreken. Ook zĳ hebben vaak geen voorstelling van banen in de techniek. Ze denken dat het heel vies werk is of dat je er briljant voor moet zĳn. Terwĳl juist tussen die uitersten heel leuke banen

Google gaat via het Platform ook regelmatig lessen verzorgen op middelbare scholen

Mark Jansen

arbeidsmarkt in de klas 15

Weetjes over internet in het onderWijs • De wisselwerking tussen het onderwijs en de technologie is hecht. In de Verenigde Staten staat bijna 4 procent van de zoekopdrachten die wordt gegeven op Google in het teken van het onderwijs. De afgelopen jaren zochten 12 procent meer gebruikers naar educatief materiaal. Leerlingen maken ook steeds meer gebruik van mobiel internet om informatie te vinden. In de VS maakte in 2010 63 procent van de scholieren gebruik van hun mobiele telefoon om informatie voor schoolopdrachten op te zoeken. • Op www.youtube.com/education staan al meer dan 40.000 video’s over het onderwijs. • Via Google is makkelijk veel informatie over opleidingen te vinden. Zie http://code.google.com/edu/ • Ieder jaar organiseert Google een wetenschapswedstrijd voor middelbare scholieren: www.google.com/ events/sciencefair. Scholen van over de hele wereld kunnen daar voorstellen voor zeer uiteenlopende projecten doen. • Google schonk in 2011 meer dan 100 miljoen dollar (± U 77.317.000) aan organisaties over de hele wereld. Een aanzienlijk deel ervan ging naar onderwijs in exacte en technische vakken: science, technology, engineering en math. Maar ook naar onderwijs voor meisjes en naar zelfontplooiing dankzij technologie. Het bedrijf ziet digitale technologie als een stimulerende factor voor welvaart. Volgens Google kan in armere landen 10 procent meer toegang tot internet leiden tot een 1,4 procent hoger economisch resultaat. Via social media, open-sourceprogramma’s, mobiele netwerken en andere technologieplatformen kunnen de inwoners makkelijker met elkaar in contact komen. Zo kunnen ze hun problemen sneller oplossen en hun economie verbeteren.

zijn te vinden.’ Ten slotte gaat er meer geld naar het project Eerst de Klas. In dit project gaan pas afgestudeerden aan het werk als docent in het voortgezet onderwijs, en ze behalen een onderwijsbevoegdheid op de universiteit. Daarnaast nemen ze deel aan een leiderschapsprogramma bij bedrijven. ‘Bij dit project is grote behoefte aan bètadocenten. Wij gaan extra inzetten op wiskundedocenten. Te weinig studenten kiezen nu voor een lerarenopleiding wiskunde. Wij willen voor hen een extra aantrekkelijk programma samenstellen, waarbij ook Google betrokken is.’

Bedrijven geven gastles Jansen juicht het toe dat leerlingen kennismaken met informatica. ‘Uit onderzoek onder ons eigen personeel blijkt dat 98 procent van onze programmeurs voordat ze gingen studeren al met informatica in aanraking was gekomen. Het is belangrijk middelbare scholieren jong enthousiast te maken.’ Om leerlingen al jong kennis te laten maken met techniek werkt het Platform Bèta Techniek veel samen met bedrijven die gastlessen geven op scholen ‘Bedrijven laten zien wat de beroepsmogelijkheden van exacte vakken zijn. Docenten kunnen dat niet altijd goed overbrengen omdat zij het bedrijfsleven zelf minder goed kennen.’

Google-lessen Google gaat via het Platform ook regelmatig lessen verzorgen op middelbare scholen en aan deelnemers van Eerst de Klas. ‘We krijgen veel verzoeken voor spreekbeurten en gaan daar graag op in’, zegt Jansen. ‘Scholieren en studenten vinden het interessant om te horen hoe het is om te werken bij een bedrijf waarvan ze de producten goed kennen en waar ze zelf veel gebruik van maken.’ Google werkt niet in de eerste plaats mee om personeel te vinden, zegt Jansen. Potentiële werknemers melden zich vanzelf aan. Het bedrijf krijgt wereldwijd ieder jaar een miljoen sollicitaties te verwerken. ‘In veel landen hebben we dit soort projecten opgezet omdat we het belangrijk vinden dat er een brede basis bestaat van mensen die kunnen omgaan met internet. We kijken verder dan ons directe bedrijfsbelang. We vinden het belangrijk dat er een schil van goede mensen is die websites kunnen bouwen. Ook kleine mkb-bedrijven bijvoorbeeld, hebben behoefte aan een eigen website. Als er mensen zijn om die te maken, is het makkelijker om informatie te vinden. Daar profiteert iedereen van.’

e interview met Kijk voor het volledig het Platform Beatrice Boots van in a 8 en 9. Bèta Techniek op pag

NEDERLANDSE VERENIGING VAN WISKUNDELERAREN:

‘Stel wiskunde niet verplicht op havo’ Als het aan demissionair minister Marja van Bijsterveldt van Onderwijs ligt, is wiskunde binnenkort verplicht in alle profielen op de havo. Verstokte alfa’s en scholierencomité LAKS zijn tegen. Maar het verzet komt ook uit een onverwachte hoek: zelfs wiskundeleraren moeten niets hebben van dit plan. Tekst: Mirjam Janssen | Beeld: iStockphoto

De lat moet hoger in het onderwĳs, verklaart demissionair minister Van Bĳsterveldt al sinds haar aantreden. Daarom nam ze vorig jaar het advies van de Onderwĳsraad over om wiskunde voor alle havo-profielen verplicht te stellen. Dat advies maakte deel uit van het plan om op havo en vwo nog maar twee profielen aan te bieden. Inmiddels is deze reorganisatie van de baan, maar Van Bĳsterveldt houdt vast aan het plan om wiskunde in alle richtingen te verplichten, omdat zĳ dit vak onmisbaar vindt. Tot nu toe konden havoleerlingen met het profiel Cultuur en Maatschappĳ (C&M) een pakket zonder wiskunde kiezen. Op het vwo is wiskunde al langer in alle profielen verplicht. Kees Lagerwaard, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en jarenlang werkzaam in het

arbeidsmarkt in de klas 17

Op deze manier snĳd je de weg af naar hbo-opleidingen waarvoor geen wiskunde nodig is voortgezet onderwĳs en bĳ Cito, ziet in het advies theorie en praktĳk op elkaar botsen. Lagerwaard vreest dat een groep leerlingen nu geen havodiploma kan halen. ‘De minister wil het niveau verhogen, maar de keerzĳde is dat meer leerlingen zullen uitvallen. Ze hoopt natuurlĳk dat iedereen harder gaat werken en het dan toch haalt, maar dat lĳkt me onwaarschĳnlĳk. Sommige leerlingen kunnen het echt niet en zĳ krĳgen het moeilĳker door een stapeling van regelingen. Zo worden op de havo en het vwo de eindexameneisen verscherpt. Je mag vanaf 2013 geen 4 meer hebben voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde. Terwĳl je tot nu toe een 4 kan compenseren. Daarnaast moeten leerlingen vanaf 2014 ook een rekentoets afleggen die meetelt voor het eindexamen en waarvoor ze minstens een 5 moeten halen. Bĳ deze bepalingen komt nu dus ook de eis dat havoleerlingen met een C&M-pakket verplicht examen moeten doen in wiskunde. Veel leerlingen redden dit niet. Op deze manier snĳd je de weg af naar hbo-opleidingen waarvoor geen wiskunde nodig is. Een begaafd musicus kan dan bĳvoorbeeld niet naar het conservatorium.’

Het vak komt in het gedrang Maar Lagerwaard heeft ook een organisatorisch tegenargument. ‘De C&M-groep is betrekkelĳk klein. Daarvoor moeten scholen nu apart wiskunde-C gaan geven, terwĳl ze ook al A en B moeten aanbieden en wiskunde-D als verrĳking. De kans bestaat dat ze de kleine wiskundeklassen bĳ andere groepen zetten of de uren verminderen en van docenten verlangen dat ze in minder tĳd de lessen geven. Of dat ze wiskunde-D afschaffen, omdat dat niet verplicht is. Op deze manier komt het vak in het gedrang of blĳft er minder over voor de echte bèta’s.’ Ten slotte ontstaan er problemen voor leerlingen die na het vmbo een havodiploma willen halen. ‘Op het vmbo zit wiskunde in verschillende sectoren niet verplicht in het pakket. Deze leerlingen komen in grote moeilĳkheden als ze op de havo instromen. Zĳ hebben dan al een jaar geen wiskunde gehad. Slow starters – leerlingen die via mavo naar havo en misschien vwo willen opklimmen – krĳgen zo geen kans.’ Voor het vwo was wiskunde lange tĳd ook niet verplicht. Toen het werd ingevoerd in alle profielen gaf dat geen grote problemen. ‘Maar,’ werpt Lagerwaard tegen, ‘dat komt omdat leerlingen tot nu

toe een 4 mogen halen voor wiskunde en dat kunnen compenseren met een goed cĳfer voor een ander vak. Als dat niet meer mogelĳk is, raken waarschĳnlĳk ook op het vwo leerlingen in de problemen. Bovendien zĳn er leerlingen die vanwege wiskunde nu geen vwo, maar havo doen. Hen wordt nu de pas verder afgesneden.’ Van Bĳsterveldt heeft al laten weten dat wiskunde-C wat haar betreft niet zo moeilĳk wordt. Ze heeft een commissie opdracht gegeven de opzet voor dit vak te bedenken. Lagerwaard is er niet gerust op. ‘De minister wil ook een rekentoets invoeren. Wiskunde-C kan dus niet meer alleen rekenen behelzen, want dat zit al in dat andere vak. Het lĳkt mĳ dat je dan toch uitkomt op een wiskundige inhoud. Wat zou het anders moeten zĳn?’

Een helse klus Raakt het einde niet zoek als leerlingen geen examen hoeven te doen in een vak waarin ze slecht zĳn? Dyslectische leerlingen moeten toch ook examen doen in Nederlands en Engels? ‘Dat is een goed argument’, erkent Lagerwaard. ‘Ik vind het logisch dat je examen moet doen in Nederlands, Engels en rekenen. Om te kunnen functioneren in de maatschappĳ heb je die vakken nu eenmaal nodig. Maar nu er ook nog verplicht wiskunde bĳ komt, wordt het voor sommigen te zwaar.’ Veel vervolgopleidingen klagen dat het wiskundeniveau van de leerlingen te laag is en juichen verplichtstelling toe. Ook dat overtuigt Lagerwaard niet. ‘Je ziet dat vervolgopleidingen ook ontevreden zĳn over leerlingen die wel wiskunde in hun profiel hebben. Opleidingen hebben vaak te hoge verwachtingen van studenten.’ Als Van Bĳsterveldt haar poot stĳf houdt en de Tweede Kamer met haar voorstel instemt, moeten scholen overstag gaan. ‘Het wordt een heel gedoe’, vreest Lagerwaard. ‘Wiskunde-docenten moeten leerlingen die dat eigenlĳk niet kunnen door het examen heen slepen. Een helse klus. Wat mĳ betreft laten ze de huidige situatie bestaan. Nu doet een kleine groep havisten eindexamen zonder wiskunde. Wat is daar nu eigenlĳk zo erg aan?’

Kees Lagerwaard

VERPLICHT WISKUNDE:

Een extra horde voor Wiskunde verplichten voor havoleerlingen met het profiel Cultuur en Maatschappij: is dat een goed plan? PrimaOnderwijs vroeg het onderwijsprofessionals.

‘Twee moeilĳke hordes’

‘Je hoeft niet in alles goed te zĳn’

‘Ondoordacht plan’

Wie: Gordon Delhaye Functie: decaan bovenbouw havo

Wie: Ada Nienkemper Functie: teamleider havo bovenbouw

Wie: Ton Reĳnders Functie: conrector van havo-4 en -5

‘Het idee achter deze regel vind ik wel begrĳpelĳk. Bĳ best veel hbo-opleidingen is een stukje statistiek of kansberekening belangrĳk. Maar als het echt noodzakelĳk is, zouden die opleidingen het ook verplicht moeten stellen. Er zĳn er genoeg waar je met elk profiel kunt instromen. Je hoort van opleidingen wel dat er een rekenachterstand is bĳ leerlingen, maar er wordt al gekeken hoe dat kan worden verbeterd. Ik hoor van docenten dat de rekentoets al lastig zal worden voor sommige leerlingen. En met ook nog wiskunde erbĳ krĳgen zĳ twee moeilĳke hordes. Dat kan voor hen best een struikelblok gaan worden.’

‘Zelf zou ik niet eens mĳn mavo-diploma hebben gehaald als ik wiskunde had moeten doen. En toch ben ik goed terechtgekomen. Na de mavo heb ik nog havo, vwo en universiteit gedaan. Een van de dingen die ik heb geleerd in trainingen voor het middenmanagement, is dat je gebruik moet maken van de kwaliteiten van anderen. Wat de één niet kan, kan de ander wel. Je hoeft niet in alles even goed te zĳn. Het profiel Cultuur en Maatschappĳ wordt bĳ ons het minst gekozen omdat men denkt dat je daar later het minst mee kunt, maar volgens mĳ valt dat wel mee. Ik ben het ermee eens dat rekenen hoort bĳ je algemene ontwikkeling, dus de rekentoets vind ik een goed idee. Op de basisschool zouden de leerlingen daar ook best op afgerekend mogen worden.’

‘Ik heb zelf een jaar of 25 wiskunde gegeven, dus ik zie het belang daar echt wel van in, maar dit vind ik een ondoordacht plan. Voor sommige leerlingen wordt het onnodig moeilĳk om hun examen te halen. Het is niet makkelĳk om op korte termĳn een programma wiskunde-C voor de havo samen te stellen. En het is niet te betalen om het als apart vak aan te bieden, omdat het een klein aantal leerlingen betreft. Als we het moeten samenvoegen met wiskunde-A, krĳgen de leerlingen nog geen wiskunde op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Bovendien wordt de overstap van vmbo naar havo voor veel kinderen onmogelĳk, omdat wiskunde daar niet verplicht is.’

straatvraag 19

‘Genoeg opleidingen waar je geen wiskunde nodig hebt’ Wie: Manon Schoo Functie: decaan havo ‘Ik zie ook wel dat het rekenniveau van leerlingen niet goed is, maar daarvoor wordt de rekentoets al ingesteld. Ontegenzeggelĳk heb je meer mogelĳkheden met wiskunde erbĳ. Daarom stimuleren wĳ leerlingen met dit profiel zo veel mogelĳk om wiskunde-A als extra keuzevak te nemen. Maar er zĳn nu eenmaal leer-lingen die wiskunde niet aankunnen. Die ontneem je een kans, omdat ze hun examen niet kunnen halen. Terwĳl er heus genoeg opleidingen zĳn waar je geen wiskunde voor nodig hebt. Gisteren sprak ik nog een meisje dat de lerarenopleiding Engels wil gaan doen, maar ze heeft een 4 voor wiskunde. Die zou dus straks geen diploma kunnen halen.’

‘Er moet ruimte blĳven voor alpha en gamma’

‘Geen goed onderzoek gedaan’

Wie: Toon Bovy Functie: afdelingsleider havo-4 en -5 en eindexamensecretaris

Wie: Xandra de Jongh Swemer Functie: wiskundedocent

‘Het aantal kinderen waar het bĳ ons op school om gaat is weliswaar niet groot, ik schat een stuk of vĳf, maar die worden hier wel ernstig door benadeeld. Ik ben hier al vĳftien jaar afdelingsleider van havo-4 en -5 en eindexamensecretaris, dus ik mag best zeggen dat ik er een goed beeld van heb. Sommige leerlingen zullen wiskunde niet onder de knie krĳgen. Ik vraag me af hoe die straks moeten slagen. In deze tĳd van toenemende nadruk op de bèta-vakken moet er ook ruimte blĳven voor meer alphaen gamma-gerichte leerlingen.’

‘Rampzalig. Van de tien havoleerlingen met het profiel Cultuur en Maatschappĳ die als extra vak wel wiskunde kozen, hebben er vier het dit jaar weer laten vallen. Omdat het gewoon te zwaar voor ze was. Iedereen die ik in het veld ken is tegen. Zelfs de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren. Dit is al de derde grote omwenteling in het wiskundeonderwĳs in vĳftien jaar. Het was al ooit verplicht voor alle havoleerlingen. Dat hebben ze niet voor niks afgeschaft. Nu moet het dus weer wel. En er is helemaal geen goed onderzoek naar gedaan. Het is maar net wie er op de stoel van de bewindvoerder zit. Als docent overkomt het je allemaal. Je voelt je machteloos. Ik ben er echt boos over.’

Tekst en Beeld: Daniëlle Vogels

alpha-leerlingen?

Ondernemers in de dop De overheid gelooft in de kracht van ondernemers en gelooft er ook in dat de kiem voor vernieuwend en ambitieus ondernemerschap al in het onderwijs kan worden gelegd. Twee scholen vertellen hoe zij het ondernemerszaadje planten.

Tekst: Hanneke van der Linden | Beeld: iStockphoto

De afgelopen jaren heeft zich in Nederland een stille Meerdere onderwijsinstellingen zijn hiermee aan de ondernemerschaprevolutie voltrokken. Inmiddels slag gegaan. In Friesland is ‘Ambachtsstad Techniek verdient één op de acht werkende Nederlanders zijn en Ondernemen’ opgezet voor het basisonderwijs. of haar geld als ondernemer. Daarmee zijn we relatief In het kader van het project ‘Verbreding Techniek gezien het meest ondernemende land in Europa. Basisonderwijs’ werken 192 basisscholen samen met Terwijl het aantal snelle groeiers en innovatieve ondernemers en ondernemersverenigingen aan het ambitieuze ondernemers achterblijft. En het zijn vormgeven van wetenschap en techniek op de basisjuist dit soort bedrijven die een hogere arbeidsschool. Techniek heeft hierdoor een stevige plaats productiviteit kennen, meer hooggekregen in het onderwijsplan van Een groot deel waardige banen scheppen en relatief deze scholen. Een netwerk van elf van meer investeren in innovatie, dan van de generatie deze Friese basisscholen gaat nog gevestigde ondernemers. Niet ververder en werkt, samen met diverse die nu opgroeit, wonderlijk dus dat de overheid, die de bedrijven, de Kamer van Koophandel concurrentiepositie van Nederland wil zal waarschijnlijk en ondernemersfederaties, aan het verstevigen door middel van een verbinden van techniek aan onderneergens in zijn of haar merschap. Leerlingen zetten onkenniseconomie, graag dat laatste stimuleert. Een groot deel van de carrière gedurende dernemingen op en nemen deel aan generatie die nu opgroeit, zal excursies naar technische bedrijven. een periode waarschijnlijk ergens in zijn of haar Ondernemen heeft inmiddels een ondernemer zijn vaste plaats in het techniekonderwijs carrière gedurende een periode ondernemer zijn. Daarom is het voor van deze scholen. elke afgestudeerde van belang om ondernemendheid Vogelhuisjes verkopen te ontwikkelen. Uit onderzoek is gebleken dat er een Berber Hoitinga is leerkracht groep 6 en 7 op basisdirect verband is tussen opleidingsniveau en de mate school Fugelflecht in Franeker en intern begeleider van succes als ondernemer. En dat ondernemende van het project Verbreding Techniek Basisonderwijs: kwaliteiten zoals creativiteit, zelfredzaamheid, door‘Vorig schooljaar hebben we met groep 8 in het kader zettingsvermogen, een positieve risicohouding en een van KidsinBizz zelf vogelhuisjes gemaakt die de kindeopen blik, het beste binnen het onderwijs ontwikkeld ren moesten zien te verkopen. Je moet daar niet al te kunnen worden. Met het initiatief ‘Onderwijs en ingewikkeld over denken. Kinderen gingen de buurt in Ondernemen’ dat in 2008 in gang is gezet, willen de en verkochten aan opa’s, oma’s, ouders en bekenden. ministeries van Economische Zaken en Onderwijs Er zijn wel scholen binnen ons netwerk die wat verder ervoor zorgen dat ondernemendheid en ondernemergaan en kinderen klusjes laten doen voor een klein schap blijvend aandacht krijgen in het onderwijs. bedrag. Bijvoorbeeld in een handdoekenrekje de Streven hierbij is dat ambitieuze talenten eerder voor schroefjes aandraaien voor een paar eurocent. het ondernemerschap kiezen en er een kiem wordt Het moet wel bij de leeftijd van de kinderen passen, gelegd voor succesvolle ondernemers in de toekomst.

arbeidsmarkt in de klas 21

natuurlijk. Wat betreft het technische deel maken wij hier op school vooral gebruik van de techniektorens, met kant-en-klare lessen die we via het project hebben aangeschaft. Alles bij elkaar zijn het leuke dingen om te doen met de klas. Ik haal veel inspiratie uit het tweemaandelijkse overleg dat we met de andere basisscholen uit het netwerk hebben.’

Enterprise havo In Brabant heeft het Willem van Oranje College uit Waalwijk een International Business College opgericht. Havoleerlingen volgen hier vier dagen per week het reguliere havoprogramma en solliciteren om naar de Internationale Businessdag te kunnen gaan. Daar volgen ze één dag in de week een speciaal programma economie, management en ondernemerschap. Leren ondernemen is op deze manier in het onderwijsprogramma verankerd. Havo is een schooltype dat zich daar goed voor leent, vindt ook Henk van Ommen, rector van het Baarnsch Lyceum in Baarn en medeoprichter van het landelijke havoplatform. ‘Ik voel wel wat voor het opzetten van een

‘entrerprise havo’, een ondernemingsgerichte school die opleidt tot zelfstandig ondernemerschap. Wat dat betreft zitten we hier met het Baarsch Lyceum in de juiste omgeving. Genoeg ouders die succesvol ondernemer zijn en een workshop of masterclass willen geven over hoe je bijvoorbeeld een bedrijf opzet: marktonderzoek, financiële onderbouwing, acquisitie, sponsoring en dergelijke. Ik zie daar veel kansen voor interessante samenwerking met deomgeving, en ouderparticipatie. De Rabobank speelt inhoudelijk en financieel een rol en er is een denktank opgericht met de ouders. Inmiddels zijn we met een pilot gestart.’

100 procent geslaagd In Brabant is het succes van het International Business College (IBC) inmiddels al terug te zien in het slagingspercentage. Van de leerlingen van de ‘gewone’ havo-opleiding is in 2011 78,1 procent geslaagd. Van de havisten die aan het IBC deelnemen was dit maar liefst de volle 100 procent. Het IBC brengt bedrijfsleven en onderwijs dichter bij elkaar en versterkt de ondernemende vaardigheden van de leerlingen. Leerlingen gaan op stage, maken excursies en krijgen gastlessen van mensen uit het bedrijfsleven. Het IBC is in samenwerking ontwikkeld door docenten, ondernemers en de Avans Hogeschool in Den Bosch. Uit een in 2010 verrichte meting blijkt dat het actieprogramma ‘Onderwijs en Ondernemerschap’ positief heeft bijgedragen aan de doelen van de overheid. Vooral in het mbo en het hoger onderwijs zijn jonge mensen gestimuleerd in hun ondernemerschap en ondernemendheid. Komende jaren ligt daarom de nadruk op verduurzaming van het ondernemerschap in het onderwijs en verdere uitbreiding ervan binnen het primair en voortgezet onderwijs.

(G)een roze bril; stop venĳnige meisjes in het vo

elkom in girl world, de roze wereld van meisjesvriendschappen. Waar achter de schone schĳn van gezellig giechelen en kletsen, meidenvenĳn de kop op steekt. Het gedrag van hecht samenklitten, onderling fluisteren en hermetisch buitensluiten dat meisjes(groepen) kunnen vertonen. Het APS introduceerde de term ‘meidenvenĳn’ in 2006, om dit geheel van meisjesgedragingen samen te vatten. Meidenvenĳn, waar

komt het vandaan en wat doe je eraan? Ontdek het in dit boek. Een verzameling bestaande uit informatie over meidenvenĳn en werkvormen om venĳnige meisjes in de klas aan te pakken. Docenten en mentoren die meidenvenĳn zien en willen aanpakken, kunnen uit dit praktische lees-, kĳk- en doeboek informatie en inspiratie putten. € 45,95 • Bestellen via www.aps.nl (onder de knop ‘publicaties’)

Ni hao! Ciao! Woordenschat

Hello-Hello heeft een nieuwe serie nieuwe woordenschatcursussen uitgebracht. De cursussen worden ondersteund door woordspelletjes, het opnemen van eigen stem en spellingscontrole. De applicaties zĳn beschikbaar in elf verschillende talen: Basis Spaans, Basis Frans, Basis Duits, Basis Italiaans, Basis Portugees, Basis Engels, Basis Chinees, Basis Japans, Basis Indonesisch, Basis Russisch en Basis Nederlands. De cursussen bevatten meer dan duizend woorden en zinnen en zeven verschillende modules voor het leren van de taal, inclusief luister-, lees-, schrĳf- en spraakvaardigheden. De talencursussen zĳn via de iTunes store verkrĳgbaar voor diverse prĳzen.

Gratis proberen:

Stickyforstuff schools

Educatief een klaslokaal organiseren wordt wel heel makkelĳk met dit assortiment van A4- bedrukbare vellen en whiteboardfolies. Opgeruimd en georganiseerd in een handomdraai! Ga voor een gratis proefset naar www.avery.eu/education Lees meer over deze stickers op pagina 24

nieuws & media 23

Schoolradio

WWW.SCHRĲVENINDEBASISSCHOOL.NL

adio maken kun je spelenderwĳs leren. Maar het is extra leuk als iemand je de kneepjes van het vak bĳbrengt met een goede uitleg en een leuke ‘hands-on’ sessie. Zo’n sessie duurt ongeveer 2.5 uur en wordt gegeven aan een groepje van maximaal 8 leerlingen tegelĳk. Het is bedoeld voor basisschoolleerlingen die nog geen enkele ervaring hebben. Leer liveshows houden, genereer podcasts voor de schoolwebsite en creëer een leuke en opbouwende sfeer. Ook perfect te gebruiken op ‘podiumdagen’. De DJ’s in een dop kunnen daarna oud leerkrachten en leerlingen informeren tĳdens de pauze, uitzendingen maken voor een groep, een klas of de hele de school. Schoolradio is beschibaar als trainingsessie met begeleider op de basisschool. Kĳk voor meer informatie op www.school-radio.nl

Lessen in orde op de basisschool

D Auteur en schrĳfdeskundige Corrie van Eerd-Smeters wordt regelmatig aangesproken door leerkrachten op basisscholen met vragen over het schrĳfonderwĳs. Dat bracht haar op een idee: een vraagbaak op internet. Sinds kort kunnen leerkrachten online bĳ de auteur terecht met vragen. In de rubriek ‘Vraag het Corrie’ op de website www.schrĳvenindebasisschool.nl worden de meest gestelde vragen beantwoord in een videoboodschap. Corrie van Eerd-Smeters is onder andere auteur van het boek ‘Schrĳven is een vak apart’ en de methode Schrĳven in de basisschool.

it boek biedt leraren een methode voor een plezierige leeromgeving. Het houden van orde is daarbĳ essentieel. De methodiek wordt uitgewerkt op vĳf niveaus: het niveau van de klas, van de school, van de individuele docent, van de individuele leerling en van de ouders. Zo reikt dit boek de leerkracht instrumenten aan om orde te houden en tal van praktische tips over hoe in te grĳpen bĳ ordeverstoringen. Lessen in orde op de basisschool is vanuit de praktĳk geschreven en bevat voorbeelden en ervaringen. Schrĳver Peter Teitler is als docent en lerarenopleider verbonden aan het Seminarium voor Orthopedagogiek van de Hogeschool Utrecht met als specialisme het omgaan met gedragsproblemen. Hĳ staat zelf voor de klas en is lerarenopleider. Ans van Brussel heeft bĳna veertig jaar ervaring in het basisonderwĳs. Uitgever Coutinho • € 29,50 ISBN 978 90 469 0290 5

prima extra

Stickyforstuff schools In het basisonderwijs wordt veel gecommuniceerd met beelden. En dat is logisch, want plaatjes versterken de boodschap en zorgen dat deze beter blijft hangen. Avery Dennison heeft voor dit doeleinde een handig assortiment van stickervellen ontworpen die je zelf met elke gewenste afbeelding kunt bedrukken. Snel, makkelijk en onderwijsondersteunend!

AVERY & TWINKL Twinkl.co.uk is in Engeland dé site voor onderwĳsafbeeldingen. Avery-gebruikers kunnen deze bekĳken en personaliseren in het softwareprogramma door er iets aan toe te voegen.

Tekst: Manon van Wĳnen

e onderwerpen van de ouderavond, het menu in de schoolkantine, de dagindeling, de wasinstructies bĳ de wastafel, wie zit er aan welk tafeltje en op welke stoel, en ga zo maar door. In de klas wemelt het van de boodschappen en die blĳven, zeker bĳ jonge leerlingen, stukken beter hangen als ze worden ondersteund met een plaatje. Meestal wordt hiervoor een printje gebruikt met een plakbandje, maar dit ziet er al snel niet meer zo mooi uit en blĳft bovendien niet lang op z’n plek zitten. Het assortiment A4-bedrukbare stickervellen van Avery Dennison biedt hierbĳ uitkomst. Het werkt simpel: je voert het gewenste plaatje (en eventuele tekst) in via het eenvoudige online softwareprogramma, drukt op print en vervolgens heb je je eigen eenzĳdig gelamineerde ontwerp in handen. Zeer gebruiksvriendelĳk dus!

Vier verschillende categorieën Veel scholen gebruiken al producten van Avery Dennison uit de kantoorartikelenmarkt, van etiketten, tabbladen, tot ordnerruggen en naambadges. Sinds kort is dit assortiment aangevuld met een productlĳn speciaal voor het onderwĳs die luistert naar de vrolĳke naam ‘Sticky Stuff for Schools’. Er zĳn vier verschillende categorieën, om het gebruik in de klas te vergemakkelĳken: • Organiseren en archiveren Hiermee geef je namen aan stoeltjes, maak je het voor kinderen in één oogopslag duidelĳk welke opbergdoos waarvoor bestemd is en laat je een

plaatje van een bepaalde leermethode overal in de klas terugkomen. Maar het is ook ideaal om je eigen ladenkasten en pennenbakken mee te organiseren. • Informeren en communiceren Deze grotere vellen zĳn bĳ uitstek geschikt om op muren en deuren te hangen, om een boodschap aan een groep over te brengen. Handig voor in de klas, maar ook om de onderwerpen en indeling aan te geven tĳdens een ouderavond. Deze categorie is behalve voor po ook zeer geschikt voor vo. • Belonen en motiveren Deze belonings- en motivatiestickers zĳn er in allerlei vrolĳke vormen, van sterren tot rondjes, van tekstballonnen tot gedachtewolkjes en maken de boodschap in een schriftje leuker en aantrekkelĳker. Tip: schrĳf zelf iets op de sticker om het nog persoonlĳker te maken! • Whiteboardfolies Met een whiteboardfolie maak je ieder oppervlak beschrĳfbaar. Handig om kinderen iets klassikaal uit te leggen, maar ook om hen te leren schrĳven. Het leuke is dat je naar hartenlust kunt experimenteren met nieuwe ontwerpen, omdat je een template eenvoudig weer verwĳderd. Dat geldt trouwens ook voor de stickers zelf en zonder dat er lĳmresten achterblĳven. Praten met plaatjes was nog nooit zo makkelĳk! Meer informatie of een gratis proefset? Surf naar www.avery/education De producten zĳn verkrĳgbaar bĳ uw schoolleverancier waaronder Heutink en Cats-Wesco.

nieuws & media 25 Nieuwste snufjes BIC Kids:

Verstandig Zoeken = Slimme Antwoorden

ideaal voor in de klas!

BIC Kids heeft een uitgebreid assortiment van leuke, kleurrĳke producten van topkwaliteit, waar kinderen van alle leeftĳden gek op zĳn, en die bĳdragen aan de ontwikkeling van hun creativiteit. Ideaal voor in de klas! Kleurpotloden, kleurstiften, krĳt, creatieve producten... BIC Kids heeft het allemaal en biedt innovatieve producten aan zoals het houtvrĳe potlood Evolution, het driehoekige krĳtje Plastidecor Triangle, of de ultra-uitwasbare viltstift Kid Couleur. BIC Kids is eigendom van de BIC Groep. BIC is al vĳftig jaar een van de meest vooraanstaande spelers op de internationale schrĳfwarenmarkt, met producten van uitstekende kwaliteit voor een aanvaardbare prĳs. nl.bicworld.com/nl

ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE

Of het nu gaat om informatie over vulkaanuitbarstingen of de nieuwste clip van Lady Gaga: zoekmachines op internet zĳn ook voor kinderen en jongeren de entree tot het vinden van de meest uiteenlopende wetenswaardigheden. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen en jongeren prima in staat zĳn hun sociale netwerken op internet te onderhouden, maar dat ze vaak tekortschieten als het aankomt op zoeken naar informatie. In de lessen ‘Zoeken op Internet’ van Social Media Wĳs komen informatievaardigheden op internet aan de orde. Aan de hand van het vierstappenplan ‘Verstandig Zoeken = Slimme Antwoorden’ wordt geleerd om effectieve zoekopdrachten te plaatsen. Tevens is er aandacht voor het beoordelen van de gevonden informatie op relevantie en betrouwbaarheid en voor de regels omtrent bronvermelding en auteursrecht. De kinderen ontvangen een handzaam kaartje waarop het stappenplan beschreven staat, zodat ze dit kunnen raadplegen voor toekomstige zoekopdrachten. www.socialmediawĳs.nl

VOOR LEERKRACHTEN BASISONDERWĲS Een begeleidende en stimulerende rol spelen in de ontwikkeling van kinderen is boeiend. Niet alleen speelt er zich in de periode van het vierde tot het twaalfde jaar enorm veel af op het gebied van leren, ook op sociaal en emotioneel gebied is de basisschoolperiode van groot belang. Kennis van de processen die zich voltrekken in de basisschooljaren van het kind is voor de leerkracht dan ook essentieel. ‘Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwĳs’ biedt deze kennis aan op een manier die dicht bĳ de dagelĳkse praktĳk staat. De tekst en de digitale module geven herkenbare voorbeelden en opdrachten over en voor kinderen, direct toepasbaar in het onderwĳs. De theorie is gebaseerd op het boek ‘De ontwikkeling van het kind’ van Frank C. Verhulst. Per leeftĳdsfase (kleuter, 6-9 jaar en 9-12 jaar) bespreken de auteurs de belangrĳkste ontwikkelingen op fysiek, sociaalemotioneel en cognitief gebied. www.vangorcum.nl € 40,95 • ISBN 978 90 2324 918 4

236 Verschillende functies. 39 Vervolgopleidingen. 46 Locaties. 4 Krijgsmachtdelen. En 1 site die decanen wegwijs maakt. Die site biedt u een handig overzicht van wat een student met zijn vooropleiding bij Defensie kan gaan doen. Waar hij Defensie kan ontmoeten. En hoe het selectie en aanname traject eruit ziet. Voor het eerst is alle informatie op dit gebied van alle krijgsmachtdelen op één plaats bij elkaar gebracht. En dat maakt uw werk een stuk gemakkelijker. U vindt de site op www.defensiecampus.nl. We gaan ervoor zorgen dat de informatie up to date blijft, zodat uw adviezen altijd kloppen. Dat is de verantwoordelijkheid van Defensie.

www.defensiecampus.nl

nieuws & media 27

De trein van Boos naar Middel

www.codenamefuture.nl Bangalĳsten, dreigtweets en cyberstalking; pesten lĳkt niet meer iets voor op het schoolplein, maar gebeurt online. Codename Future vroeg zich af in hoeverre leerlingen naar social mediaplatformen grĳpen om klasgenoten zwart te maken. Ruim 2.600 jongeren van het vmbo, havo en vwo werd aantal vragen voorgelegd. Volgens het onderzoek gebeurt treiteren in de klas nog het meest met woorden (52%) of juist door een leerling te negeren en buiten te sluiten (25%). Eén op de tien jongeren geeft aan via Hyves, e-mail, Facebook of Twitter te pesten. Ondanks de uitkomst dat volgens het onderzoek 79 procent van de jongeren pesten laf vindt, heeft ruim één op de tien jongeren te maken met pesterĳen (12%). Ook pestkoppen zelf zĳn wel eens slachtoffer van treitergedrag (11%). Twee op de tien jongeren zegt weleens te pesten. Het hoort er volgens hen nou eenmaal bĳ (9%) en sommigen vinden het stoer (7%). Meer resultaten online.

‘De trein van Boos naar Middel’ is een in de praktĳk gevormd model dat wordt gebruikt door onderwĳzers, psychologen, verpleegkundigen, coaches, mediators en managers. Het is een gespreksmethode voor iedereen die iemand wil helpen die klem zit in negatieve emoties. ‘De trein’ biedt een houvast in woelige omstandigheden. De trein van Boos naar Middel is gefundeerd op de methode ‘oplossingsgericht werken’. Het boek biedt een tocht langs plekken waar de schrĳvers hun ervaring hebben opgedaan: een opvang voor zwerfjongeren, een school, een psychiatrische kliniek, een gezin met een moeilĳke puber… Ondertussen wordt het oplossingsgerichte gedachtegoed binnenste buiten gekeerd. De baron von Münchhausen komt langs, maar ook John Nash, wiens biografie verfilmd is als ‘A beautiful mind’. Elmo uit Sesamstraat doet mee, maar ook een onderzoek naar het effect van denken in metaforen. Dat heeft allemaal iets met elkaar te maken. Uitgeverĳ WSP • € 18,50 •978 90 8850 260 6

Murmelliusgymnasium wint Grote Ken-je-Klassieken-quiz

et team van het Murmelliusgymnasium uit Alkmaar heeft de landelĳke finale van de Grote Ken-Je-Klassieken-quiz 2012 in het Leidse Rĳksmuseum van Oudheden gewonnen. Aangemoedigd door klasgenoten, leraren en familie versloegen zĳ negen andere teams uit het hele land. Ze gingen er vandoor met de wisselbokaal, een uitgebreid boekenpakket en de eer. De finalisten van de Klassieken-quiz, die gepresenteerd werd door schrĳver Anton van Hooff, waren de winnaars van de voorrondes die eerder dit jaar plaatsvonden in het Allard Pierson Museum (Amsterdam), Tresoar (Leeuwarden) en Museum Het Valkhof (Nĳmegen). In drie rondes beantwoordden de teams vragen als ‘Hoe heette de stichtster en eerste koningin van Carthago?’, ‘Aan welke Griekse wetenschapper wordt de uitspraak eureka toegeschreven?’ en ‘Wat is een hippalektryon?’ Uiteindelĳk ging het Murmelliusgymnasium er met 45 punten met de prĳs vandoor. Tweede werden het Stedelĳk Gymnasium Leiden en het Christelĳk Gymnasium Beyers Naudé uit Leeuwarden met beide 43 punten.

The The

C I B C I B Impact Impact

1 1

logisch Officieel Eco AlTogisch A IC IF T R o E c C E l e e i c i Off T CERTIFICAA

2 2

roducten p A M M GA akt vraonducten gemaM pLED AC G RECY EM GA akt lvan em gm ateariaYaC LED GEREC materiaal www.bicec

www.bicec

3 3

olutions.co

MMA A R G O R P . Recycling n inA areM wM ijfA hrR scG udeO o je l e Zam PR . en Recycling fwaarreenneningev .be rracycle w w w. t e .nl rracycle w w w. t e

.be rracycle w w w. t e .nl rracycle w w w. t e

chscrhijrijfw densje ou le am ij reel cjeyc ZW en. nieuw lev n het een n en geve hrijfware sc je t, n le .ren die je inzamel l. en Wij recycieuwrle v a w e f o ij d n etoe hV oernalle sch rocent aan een goed we 2 eu schenken

je inc l ydzaldeo.n ar.teenrdrieac el. fww ijw r h c e s o e g ll n a ee w r V Souorf naea2reurocent aan melt,

w schenken

cycle.nl a r r e .t w w w Surf naar

Voor een beter milieu Voor een beter milieu

BIC_AdvResponsibleBrand_A4-b.indd 1

gives you more! gives you more! 08/05/12 17:48

nieuws & media 29

Bordspel tegen pesten

Help kinderen op weg door de kern van het pesten aan te pakken. Met de 125 activiteiten in het boek ‘Geen grapjes over pesten’ kan dat! In het boek komen kinderen situaties van pesten uit de dagelĳkse praktĳk tegen. Ter ondersteuning van de lessen kun je met de leerlingen het ‘Geen grapjes over pesten’-bordspel spelen. Daarmee leren ze de vaardigheden waarmee ze moeilĳke situaties het hoofd kunnen bieden. Meer informatie over dit doeboek met cd en het los te bestellen bordspel vind je op www.kwintessens.nl/ sociale-competentie/ruzie-en-pesten.

Dance4Life scholenprogramma weer van start

et scholenprogramma van Dance4Life gaat weer van start! Met dit programma, dat loopt van september tot en met december 2012, informeert Dance4Life jongeren op een positieve manier over seks, hiv en aids. Van september tot en met oktober 2012 gaat het tourteam van Dance4Life langs 26 middelbare scholen door heel Nederland om de jongeren letterlĳk en figuurlĳk in beweging te brengen tĳdens een meeslepende, interactieve show die jongeren inspireert om een positieve verandering te realiseren in hun eigen leven en in het leven van hun leeftĳdgenoten wereldwĳd. Nieuwsgierig naar hoe Dance4Life te werk gaat op school? Meld je dan nu aan om bĳ één van de shows/tourprogramma’s aanwezig te zĳn en laat je inspireren! Aanmelden via l.tromp@dance4life.com. www.dance4life.nl

Duitse taal gevierd

e Dag van de Duitse taal, op 19 april 2012, heeft op meer dan honderd scholen in Nederland voor feestelĳke acties gezorgd. De Dag werd georganiseerd door de Actiegroep Duits, bestaande uit de Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK), het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA), het Goethe Instituut Nederland en de Duitse Ambassade in Den Haag. Hoogtepunt was een centraal evenement bĳ het Deltion College in Zwolle met een optreden van Ellen ten Damme. CSG Rehoboth uit Hoogezand sleepte de Prĳs van de Duitse taal binnen. Deze school biedt tweetalig onderwĳs (TTO) Duits aan en bereidt de leerlingen daarmee voor op een internationale carrière. Hoewel de Dag van de Duitse taal vooral feestelĳk was, is de achtergrond serieus. De sluipende terugloop van de Duitse taalkennis zal de Nederlandse economie op langere termĳn namelĳk schaden. Roland Boekhout, bestuursvoorzitter van de Duitse ING-dochter ING DiBa overhandigde voor de Actiegroep donderdag dan ook een lĳst met actiepunten aan het ministerie van OC&W. Henk Post, directeur voortgezet onderwĳs bĳ OC&W, nam deze namens het ministerie in ontvangst. ‘Het is enorm belangrĳk dat we onze aansluiting bĳ de Duitse academische wereld niet verliezen’ aldus Boekhout. ‘Als we die boot missen halen we hem nooit meer in.’

‘De lat gaat omhoog, groeien hoeft niet meer’ Het imago van Hogeschool Inholland liep in 2010 forse averij op. De school had te maken met diplomafraude en aan studenten van enkele opleidingen werden te makkelijk diploma’s uitgereikt, waardoor die diploma’s ineens weinig meer waard waren. Inmiddels lijkt de hogeschool weer uit het dal te kruipen en wordt er hard gewerkt aan de verbetering van het onderwijs om het geknakte imago bij vooral ouders en studenten te herstellen.

Tekst: Heleen de Bruĳn

Onderwĳs, onderwĳs, onderwĳs. En de rest is dienstbaar aan dat onderwĳs. Dat is het nieuwe adagium van de veel geplaagde Hogeschool Inholland. Doekle Terpstra, voorzitter van het College van Bestuur van Inholland en in 2010 aangesteld om orde op zaken te stellen, windt er geen doekjes om: ‘We zĳn een andere organisatie aan het maken. Het onderwĳs is teruggelegd bĳ docenten en studenten. Dit was een dienstengedreven organisatie waar het personeel voor vĳftig procent uit docenten en vĳftig procent uit ondersteunend personeel bestond. De ambitie is nu: zeventig om dertig, in het voordeel van de docenten.’ Maar er verandert meer. Inholland was vooral gericht op groei, dus, zo veel mogelĳk studenten binnenhalen. Die tĳd is voorbĳ. Niet alleen omdat er door alle negatieve publiciteit afgelopen schooljaar veertig procent minder aanmeldingen waren, maar ook omdat volgens Doekle Terpstra groei niet meer voorop staat. ‘Wĳ zĳn er niet om te groeien, maar om de samenleving te dienen. We zitten nu op 32.000 studenten. Dat hoeven er wat mĳ betreft niet meer te

visie 31 worden. Liever ook niet minder, ik ben bĳ als het aanmeldingscĳfer van dit schooljaar zich stabiliseert.’ Zoals alle hogescholen heeft ook Inholland te maken met veel uitvallers tĳdens de studiejaren. En sommige studenten zwaaiden, zoals bekend, met de hakken over de sloot af. In veel gevallen zelfs onterecht. Te makkelĳk werden op verschillende opleidingen van Inholland diploma’s uitgereikt, zo luidde de kritiek.

Intensieve intakegesprekken

Vrĳetĳdsmanagement in Diemen, kreeg volgens de Onderwĳsinspectie 39 procent van de studenten die aan die opleidingen afstudeerden, onterecht een diploma. Zĳ dreigden hun accreditatie te verliezen. Inmiddels is volgens Doekle Terpstra keihard gewerkt om de organisatie van die opleidingen weer op niveau te krĳgen. Hĳ heeft er vertrouwen in dat de opleidingen zullen blĳven bestaan. ‘Dan kunnen we eindelĳk het boek sluiten.’ Eind maart zĳn al deze opleidingen in één week bezocht door de accreditatiecommissie, de NVAO, die de opleidingen tot in de details hebben doorgelicht. Bĳ het ter perse gaan van deze editie van PrimaOnderwĳs, waren de eindoordelen nog niet bekend. Die worden naar verwachting eind mei bekendgemaakt.

Om uitval te voorkomen heeft Inholland maatregelen genomen. Vorig jaar is schoorvoetend gestart met het voeren van intensieve intakegesprekken met instromende studenten. Doekle Terpstra: ‘We willen niet meer dat mensen met verkeerde verwachtingen hun studie op onze school beginnen. Er worden éénEen brede bacheloropleiding op-ééngesprekken gevoerd met studenten, waarbĳ Om de kwaliteit van het onderwĳs bĳ Inholland te wordt verteld wat er gebeurt op school en wat er van verbeteren, zullen overigens in de toekomst verstudenten wordt verwacht. Omdat wĳ wettelĳk niet schillende opleidingen verdwĳnen. Deze worden mogen selecteren aan de poort gefaseerd afgebouwd. ‘We hadden zĳn dit adviesgesprekken. Docenten voorheen heel veel minoren; kleine drukken studenten op het hart: denk Ik ben ervan keuzeprogramma’s. Die gaan we nu er goed over na voor je hier aan een overtuigd dat allemaal opruimen en we gaan de studie begint. Docenten adviseren opleidingen robuuster organiseren. positief of negatief. En desnoods Hogeschool Niet meer voor ieder wat wils, begeleiden we studenten naar een Inholland straks in de maar we maken een brede andere studie binnen Inholland.’ Volgens Terpstra worden deze voorhoede van de bachelor-opleiding, met verschillende afstudeerrichtingen die beter aangesprekken aangeboden, het is hogescholen in sluiten bĳ het werkveld. Die niet verplicht. Maar we hebben er Nederland zal zitten oorspronkelĳke minoren verdwĳnen enthousiaste reacties op gekregen. straks in de basisopleidingen.’ De behoefte is er zeker. Iedereen die Voordat de bestuursvoorzitter straks vertrekt – dat wil, kan er straks gebruik van maken. Ik zou best Terpstra is slechts tĳdelĳk aangesteld om orde op wat meer willen selecteren, maar dat mag ik niet.’ zaken te stellen – rest hem nog één taak. Maar wel De school wordt ook strenger, de lat gaat omhoog. een van de moeilĳkste, zo zegt hĳ zelf: het vertrouStudenten moeten sinds het huidige schooljaar in wen terugwinnen van ouders en studenten. ‘Ik ben hun eerste jaar verplicht 45 van de 60 studiepunten ervan overtuigd dat Hogeschool Inholland straks in halen. Volgend jaar gaat die eis zelfs omhoog naar de voorhoede van de hogescholen in Nederland zal 50 studiepunten. Die ondergrens was er vroeger niet. zitten. Dit wordt een kwaliteitshogeschool. Maar alles Daarnaast worden studenten de eerste honderd valt en staat met één punt: de instroming. Het slechte dagen van hun studie intensief gevolgd en begeleid. imago dat Inholland had, hebben we inmiddels bĳ ‘Veel nieuwe studenten zĳn onwennig en zĳn nog wat het werkveld, de politiek en ook de decanen in het aan het zwemmen als ze net binnenkomen. Daarom voortgezet onderwĳs al kunnen ombuigen naar hermoeten ze goed worden opgevangen. Het wordt een stel. Maar nog niet bĳ ouders en scholieren. Die lezen strengere hogeschool, maar met goede begeleiding geen inspectierapporten en zien nog steeds af en toe van de student, van wie ook een commitment wordt de negatieve aandacht die Inholland soms in de megevraagd. Dat betekent dat studeren het belangrĳkste dia nog krĳgt. Dat is dodelĳk. Het imago van Inholland moet zĳn voor de studenten. Een bĳbaan is secundair.’ dat leeft bĳ ouders en scholieren is dus nu onze Accreditatie topprioriteit en daar wil ik alles voor doen. Op het hoogtepunt van de ‘crisis’ bĳ Inholland, stonWe hebben natuurlĳk open dagen en open avonden, den enkele opleidingen van de hogeschool in een maar ik trek ook geregeld het land in om te praten zeer negatief daglicht. Bĳ de opleidingen Bedrĳfsecomet scholen en ouders. We maken geen gelikte nomie in Haarlem, Commerciële economie in Diemen, campagnes meer om studenten te trekken, maar Media en Entertainmentmanagement in Haarlem en investeren vooral in het herstel van vertrouwen.’

NTR SCHOOLTV WEBWINKEL Uitgeefster Iris Groenhout:

‘NTR Schooltv lesmateriaal hoort helemaal in het dna van iedere school’ Al zolang Schooltv bestaat wordt er begeleidend materiaal gemaakt. Veel scholen gebruiken al jaren het materiaal van Schooltv, verkrijgbaar in de NTR Schooltv webwinkel. Iris Groenhout, uitgeefster van de webwinkel verklaart het belang.

Iris Groenhout is sinds 2006 werkzaam bĳ NTR als uitgeefster van de materialen bĳ de Schooltv programma’s. Iris: ‘NTR Schooltv lesmateriaal hoort helemaal in het dna van iedere school. (Tv) kĳken werkt heel goed om een moeilĳk onderwerp uit te leggen, maar het is ook passief. Het begeleidend materiaal (dat bĳ sommige programma’s al meer dan 25 jaar wordt uitgegeven in steeds weer andere vormen) is bedoeld voor de leerlingen om er actief mee te oefenen, of op een andere manier naar te kĳken.’ Het begeleidend materiaal van Schooltv is enorm gewild. Iris: ‘Het meest populaire is het abonnement bĳ Nieuws uit de Natuur. De werkboekjes zĳn erg leuk, worden nauwkeurig samengesteld en sluiten mooi aan op de tv-uitzendingen. De tekeningen zĳn grappig en met dit abonnement kan een leerkracht eigenlĳk het hele curriculum voor Natuur& Techniek voor groep 5 en 6 afdekken. Daarnaast is het lespakket bĳ het Sinterklaasjournaal erg populair. Het pakket is een goed voorbeeld van hoe je met eenvoudige middelen heel goed mee kunt spelen met het verhaal dat kinderen van de lage klassen op de basisschool gedurende drie weken in het jaar in hun greep houdt. Het is heel spannend wat er gaat gebeuren, maar met de aanwĳzingen in de handleiding kun je het heel gemakkelĳk nog dichter in de klas brengen. Verder is Flip de beer uit Koekeloere al jaren een gouwe ouwe. Net als de poppen van Het Zandkasteel.’ De NTR Schooltv webwinkel is vooral bedoeld voor mensen uit het onderwĳs. Veel scholen gebruiken al

jaren het materiaal van Schooltv. Maar particulieren, ouders van kinderen kunnen ook gewoon bestellen. Iris: ‘Met de NTR Schooltv webwinkel is het makkelĳker geworden om overzicht te krĳgen. Je ziet wat we aan producten hebben per doelgroep, je kunt ook zoeken op vakgebied. De webwinkel biedt alle soorten producten die we uitgeven bĳ onze programma’s. Dat kunnen dvd’s zĳn, handleidingen, werkboekjes met opdrachten voor leerlingen, maar ook handpoppen van de karakters uit onze programma’s en lespakketten voor het digitale schoolbord. Zolang het maar bĳ de programma’s past en de leerdoelen van de programma’s verdiept of verbreedt.’

Krachtige combinatie Het belang van een webwinkel zoals die van NTR ervaart Iris uit eerste hand: ‘Vlak voordat ik bĳ Schooltv ging werken vertelde mĳn dochter (destĳds 7) op een dag spontaan hoe een hefboom werkte. Ze wist precies hoe het zat met de verdeling van de kracht en de werking van een langere boom. Ik vroeg haar verbaasd hoe ze dat wist. Ze zei: “Gezien bĳ nieuws uit de natuur natuurlĳk.” Ik vond het geweldig dat ik mocht gaan werken bĳ de club waar ze dingen aan kinderen zo konden uitleggen dat ze het begrepen, maar het daarna ook nog reproduceren. Volgens mĳ is dat de kracht van de combinatie van een tv-programma met een vorm van verwerkingsmateriaal. Het blĳft heel goed in het hoofd zitten omdat de kinderen er niet alleen naar kĳken, maar er ook nog over na moeten denken. Dat is tegelĳk het uitgangspunt bĳ Schooltv. De vorm van het materiaal verandert, maar het principe blĳft gelĳk. Voor het kĳken, tĳdens het kĳken en na het kĳken zorgt voor een actieve houding en leidt ertoe dat leerlingen onthouden wat ze gezien hebben.’

Een selectie van de producten van de NTR Schooltv webwinkel is te zien op de volgende pagina’s. Het complete assortiment op schooltv.nl/webwinkel

Uitgelicht 2012-2013 Voor alle groepen in het primair onderwijs

schooltv.nl/webwinkel

Omslagen Moffel en Piertje_Opmaak 1 08-05-12 11:53 Pagina 1

Lieneke Dijkzeul

Moffel en Piertje

vieren sinterklaas

NTR Schooltv

met illustraties van Doesjka Bramlage

Lesmateriaal: vind méér online

Omslagen Moffel en Piertje_Opmaak 1 08-05-12 11:53 Pagina 2

Lieneke Dijkzeul

Moffel en Piertje vieren kerst met illustraties van Doesjka Bramlage

Deze gids biedt u ter inspiratie een kleine greep uit het lesmateriaal bij de programma’s van Schooltv voor het primair onderwijs. Voor het complete, actuele assortiment voor alle groepen in het primair én voortgezet onderwijs kunt u altijd terecht in de Schooltv-webwinkel. In de webwinkel vindt u de meest recente aanbiedingen, aantrekkelijke kortingen of gunstige abonnementen op lesmateriaal. Ook vindt u gemakkelijk per programma, groep of thema wat u nodig heeft om lessen beter en leuker te maken met behulp van Schooltv. schooltv.nl/webwinkel

Koekeloere

L E M N I S C A AT / N T R

Moffel en Piertje vieren sinterklaas / kerst omkeerboek

L E M N I S C A AT / N T R

¤16,95

Handleiding

De losbladige handleiding van Koekeloere sluit perfect aan op de thema’s in de uitzendingen. Elk thema heeft twee aﬂeveringen. De handleiding wordt in twee delen geleverd: na de zomervakantie en voor de kerstvakantie.

¤ 39,95 Koekeloere is meer dan een televisieprogramma. In de bijbehorende handleiding, die in twee delen wordt uitgeleverd, staan dertig thema’s en spelsuggesties die u in de groep met de kinderen kunt uitvoeren. Er is bij Koekeloere bovendien veelsoortig materiaal verkrijgbaar. Dit is slechts een greep uit ons assortiment. Meer weten? Kijk op: schooltv.nl/koekeloere_docent

Groep 1 en 2 Handpoppen set van 2 ¤39,95

Koekeloere winter dvd

Moffel en Piertje maken een winterstrandwandeling en vinden een vogel met vieze veren. De vogel is besmeurd met olie en Moffel en Piertje doen hun best om te helpen. ¤ 6,95

Digibordlessen Rekenen met Moffel en Piertje

De lespakketten voor het digitale schoolbord bieden interactieve mogelijkheden om te oefenen met rekenen. Er zijn twee series met avonturen die helemaal draaien om cijfers en getalbegrip. Prijs per deel ¤ 49,95 Meer weten? Kijk op: schooltv.nl/digibordlessen

Koekeloere poppenspellen

Het poppenspelpakket bestaat uit een lesbrief, vier verschillende verhalen en een praatplaat. ¤8,95

Handpop Raaf

Huisje Boompje Beestje

Raaf is als handpop nieuwsgierig en stelt vragen aan de kinderen. Ideaal te gebruiken in combinatie met het poppenspelpakket.

¤ 29,95

Huisje Boompje Beestje stimuleert de wisselwerking tussen denken en doen bij jonge kinderen. Het pakket biedt alle ingrediënten voor een uitdagende, didactisch verantwoorde en goed opgebouwde les van ongeveer een uur. Kijk voor meer informatie op: schooltv.nl/hbb_docent

Handleiding

Alle wekelijkse uitzendingen van Huisje Boompje Beestje gaan vergezeld van een praktische handleiding. De inhoud sluit perfect aan op de uitzendingen en bestaat uit lessuggesties en werkbladen voor zowel groep 3 als groep 4. De handleiding wordt in twee delen geleverd: na de zomervakantie en voor de kerstvakantie. ¤ 42,50

Poppenspelpakket

Hoe maak je met kinderen sociaal-emotionele thema’s gemakkelijker bespreekbaar? Ga aan de slag met dit uitdagende poppenspelpakket. Het bevat een lesbrief, vier verschillende toneelspellen en een praatplaat. ¤ 8,95

Groep 3 en 4

Vrolijk voorbeeld uit de digibordles Engels met Raaf.

Digibordlessen Engels met Raaf Engels leren met Raaf. Kinderen zijn er gek op.

¤ 32,50

Digibordlessen Reken met Raaf

Er zijn drie pakketten leverbaar. Deel 1 ¤ 25,00 De overige delen per stuk

¤ 22,50

Meer weten? Kijk op: schooltv.nl/digibordlessen

Leesdas Lettervos Boekentas

Met Leesdas Lettervos Boekentas krijgen én houden kinderen plezier in lezen en schrijven. De serie sluit aan bij de kernwoorden van Veilig leren lezen en bij De leessleutel. Hoofdrolspelers zijn de populaire poppen Dasje en Vosje. Het tweetal gaat samen op reis en onderweg leert Vosje lezen, schrijven en spelen met woorden. Leesdas Lettervos Boekentas bestaat uit 36 aﬂeveringen. Kijk voor meer informatie op: schooltv.nl/leesdas_docent

Groep 2, 3 en 4 Leesdas Lettervos Boekentas bundel 3 dvd's ¤

100,00

dvd 1: afl. 1 t/m 12, dvd 2: afl. 13 t/m 24, dvd 3: afl. 25 t/m 36

Ik Mik Loreland De serie Ik Mik Loreland is bedoeld voor de beginnende lezer en sluit aan op de methode Veilig leren lezen van uitgeverij Zwijsen. Met behulp van verhaaltjes, dans en zang krijgen kinderen plezier in lezen en schrijven. Kijk voor meer informatie op: schooltv.nl/ikmikloreland_docent

Groep 3 en 4

Ik Mik Loreland

bundel 3 dvd's ¤ 87,75

Vroeger was het anders Het project Vroeger was het anders wil kinderen uit groep 5 in aanraking brengen met het verleden en hen leren ontdekken dat het vroeger anders was. Elke aﬂevering licht een bepaalde historische tijd of gebeurtenis toe. Voor meer informatie: schooltv.nl/vroegerwashetanders_docent

Vroeger was het anders 1-4 bundel: handleiding + dvd

¤ 33,75

Vroeger was het anders 1-4 werkboek

¤ 4,60

Vroeger was het anders 5-8 bundel: handleiding + dvd ¤ 33,75 Vroeger was het anders 5-8 werkboek

¤ 4,60

Vroeger was het anders 9-12 bundel: handleiding + dvd ¤ 33,75 Vroeger was het anders 9-12 werkboek

¤ 4,60

Let op: extra kortin g mogelijk! Kijk op: schooltv.nl/ webwinkel

Groep 5

Prof. Dr. Testkees Prof. Dr. Testkees Techniek

Prof. Dr. Testkees is voortdurend op zoek naar oplossingen voor zijn technische problemen. Daarbij nodigt hij uw leerlingen uit hem te helpen zoeken naar een oplossing. Schooltv biedt twee digibordlespakketten van elk acht lessen met in iedere les een ﬁlmpje, een spel, een proefje en evaluatieopdrachten. Deel 1 ¤ 32,50 Deel 2 ¤ 49,95 Meer weten? Kijk op: schooltv.nl/digibordlessen

Rekenen met Prof. Dr. Testkees

In het lespakket voor het digitale schoolbord gaan uw leerlingen samen met Prof. Dr. Testkees rekenvaardigheden oefenen. De opdrachten sluiten nauw aan op het rekenonderwijs van groep 5 en 6. Hoe los je rekenproblemen eenvoudig op en wat is de logica erachter? Er zijn twee delen verkrijgbaar. Prijs per deel ¤ 49,95 Meer weten? Kijk op: schooltv.nl/digibordlessen

Groep 5 en 6

Nieuws uit de Natuur Nieuws uit de Natuur brengt natuurnieuws en daarnaast komen ook sociaal-emotionele onderwerpen, zoals burgerschap en diversiteit, aan bod. Het pakket sluit aan bij de kerndoelen maatschappelijke ontwikkelingen, actualiteit en de belevingswereld van kinderen. Meer informatie: schooltv.nl/nieuwsuitdenatuur_docent

Groep 5 en 6

vanaf 6 sets

€ 24,50 Nieuws uit de Natuur schooljaar 2012-2013 abonnement

Een abonnement op Nieuws uit de Natuur bestaat uit zeven keer per jaar een set van vijf werkboekjes, een digitale handleiding en een toets per thema. Een werkboekje bevat uitdagende opdrachten die perfect aansluiten op de tv-uitzending. Prijs per set € 29,75 vanaf 6 sets, per set € 24,50

Nieuws uit de Natuur schooljaar 2012-2013 plusabonnement

Nieuws uit de Natuur heeft ook een plusabonnement. Voor € 17,50 extra ontvangt u - naast de werkboekjes, de handleiding en de toetsen - zeven keer per jaar een bordboek voor het digitale schoolbord, dat verwijzingen naar ﬁlmpjes, audio-fragmenten of een animatie bevat.

¤ 17,50

Rondje Nederland Rondje Nederland 1-6 bundel: handleiding + dvd ¤ 34,00 Rondje Nederland 1-6 werkboek ¤ 4,60 Rondje Nederland 7-10 bundel: handleiding + dvd € 34,00 Rondje Nederland 7-10 werkboek ¤ 4,60

Groep 6

Nederland is een klein, laag en vlak land. Dat is wat leerlingen vaak te zien en te horen krijgen over ons land. De series Rondje Nederland en Rondje Nederland II willen dit beeld nuanceren. Presentator Sanny ﬁetst door Nederland en laat uw leerlingen kennis maken met de typisch Nederlandse landschappen, steden en manier van leven. Voor meer informatie: schooltv.nl/rondjenederland_docent

13 in de oorlog bundel:

Vroeger & Zo Speciaal:

handleiding + dvd

¤ 17,95

13 in de oorlog werkboek ¤ 4,60

13 in de oorlog Het 6-delige programma 13 in de oorlog, een special van Vroeger & Zo, vertelt het verhaal van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van kinderen. In elke aﬂevering staat één kind centraal. De verhalen van Dirk, Hans, Corrie, Els, Roos, Kaat en Jurgen belichten steeds een ander aspect van de oorlog. Voor meer informatie: schooltv.nl/vroegerenzo_docent

De Slavernij Junior bundel: handleiding + dvd

¤ 22,68

Let op: extra kortin g mogelijk! Kijk op: schooltv.nl/ webwinkel

Groep 6 en 7 De Slavernij Junior Vaak wordt gedacht dat slavernij een fenomeen is uit het verleden. De werkelijkheid is anders. Er zijn nog steeds slaven. Vandaag de dag leven over de hele wereld ongeveer 29 miljoen mensen in slavernij. En voor het grootste deel gaat het hierbij om vrouwen en kinderen. Vroeger & Zo Speciaal: De Slavernij Junior behandelt de slavernij in het verleden, de kinderarbeid in de 19e eeuw en de kindslavernij in onze tijd. Kinderen staan centraal in dit drieluik van wrede onderdrukking en onvrijheid. Voor meer informatie: schooltv.nl/vroegerenzo_docent

De Slavernij Junior werkboek ¤ 4,60

Europa in delen Inmiddels bestaat de serie Europa in delen uit acht aﬂeveringen. Aan de hand van thema’s kijkt u samen met uw klas naar de verschillende gebiedsdelen. Leerlingen zien de verschillen in klimaat en de invloed daarvan op het landschap. Ook de mensen die in de gebieden leven, komen aan bod. Zo leren kinderen de verschillende gebiedsdelen herkennen, verklaren en waarderen.

Europa in delen 1-4 bundel: handleiding + dvd ¤ 33,75

Europa in delen 1-4 werkboek ¤ 4,60

Europa in delen 5-8 bundel: handleiding + dvd ¤ 33,75

Europa in delen 5-8 werkboek

¤ 4,60

Groep 7

What’s up

Groep 7 en 8

What’s up stimuleert de Engelse taalvaardigheid. In zes afleveringen van 10 minuten volgen we jongeren in hun dagelijkse gang van zaken. Thema’s als familie en vrienden, sport en vrije tijd, op school, in het verkeer en shoppen passeren de revue. De dvdPLUS van What’s up bevat de zes afleveringen en daarnaast het lesmateriaal. Dit bestaat uit, per les, een handleiding, werkbladen voor de leerlingen en flashcards om woordjes mee te oefenen. ¤ 37,50

DvdPLUS

€ 37,50

Schooltv-weekjournaal speciaal: Liefdesplein

Liefdesplein is een prima hulp bij seksuele voorlichting. Er komen elementaire zaken aan de orde als hoe verandert het lichaam en wat gebeurt er in de puberteit. Daarnaast is er ruimte voor de minder grijpbare dingen als verliefdheid, ﬂirten, spannende spelletjes, homoseksualiteit en bovenal respect voor elkaar en elkaars mening. Ook de rol van digitale vormen van communicatie, vriendennetwerken en sms komt aan de orde. Voor meer informatie: schooltv.nl/liefdesplein_docent

Liefdesplein bundel: handleiding + dvd ¤ 33,75

Liefdesplein

werkboek ¤ 4,60

Digibordlessen Rekenen met Mr. Right

In de lessen binnen het digitale lespakket daagt Mr. Right, bekend van het Schooltv-weekjournaal, de leerlingen uit om tegen elkaar te strijden in teams. Het lespakket bevat vijf lessen die meer gericht zijn op groep 7 en vijf lessen die meer gericht zijn op groep 8. Digibordpakket Rekenen met Mr. Right deel 1 en deel 2, per stuk ¤ 49,95 Voor meer informatie: schooltv.nl/digibordlessen

Let op: extra kortin g mogelijk! Kijk op: schooltv.nl/ webwinkel

Muziek klassiek Muziek is overal. In reclamefilmpjes, filmmuziek en games hoor je vandaag de dag nog beroemde melodieën die ooit zijn gecomponeerd door vroegere componisten. In zes afleveringen neemt Schooltv uw leerlingen mee in de wereld van de klassieke muziek. Doelstelling van dit project is kinderen te leren luisteren naar klassieke muziek en ervan te genieten. Voor meer informatie: schooltv.nl/muziekklassiek_docent

bundel:

handleiding + dvd €

34,65

werkboek: € 5,25

project 41

Cloud Computing brengt alle communicatie bĳeen Cijferlijsten, personeelsgegevens, loonstroken, lesmateriaal. Hoe sla je al die data veilig op? En hoe zorg je ervoor dat deze toegankelijk zijn voor de juiste personen? De verwachting is dat cloud computing hierbij een steeds grotere rol gaat spelen.

Tekst: Marĳe Sietsma | Beeld: iStockphoto

Cloud Computing: een enorme ‘wolk’ van gegevens, waar je altĳd en overal bĳ kunt. Het enige wat je nodig hebt is een internetverbinding en de juiste inloggegevens. Denk bĳvoorbeeld aan veelgebruikte applicaties als Google docs of Dropbox. Herman Rigter is directeur ICT op de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thĳm (AT-scholen). Deze scholengroep voerde een jaar geleden Cloud Computing in. Een proces dat op de voet wordt gevolgd door de Onderwĳs Innovatie Groep, die in opdracht van Kennisnet het rendement van Cloud Computing onderzoekt.

Eenvoudig uitwisselen AT-scholen is een scholengroep met vĳftien po-scholen en zeven vo-scholen. ‘Binnen één school is het vaak al lastig om documenten en kennis uit te wisselen, laat staan tussen verschillende scholen.’ Zonde, vindt Rigter. ‘We besteden veel aandacht aan het zelf ontwikkelen van lesmaterialen. Dan is het prettig als docenten deze ook eenvoudig kunnen uitwisselen.’ Rigter besloot de onderlinge communicatie en het documentbeheer opnieuw vorm te geven, om de samenwerking tussen en binnen de scholen te verbeteren. ‘Cloud Computing is hiervoor dé oplossing. Ook omdat je niet meer per se fysiek op school hoeft te zĳn om een document te vinden.’

Private cloud ‘Eigenlĳk zĳn er twee mogelĳkheden, zegt Rigter. ‘Of je werkt met een Google-omgeving of met Sharepoint. Wĳ hebben gekozen voor het laatste. Met name omdat we er ook veel vertrouwelĳke documenten zoals personeelsdossiers in willen kunnen zetten. Dat is informatie die we graag in een beveiligde omgeving op onze eigen servers willen hebben. Eigenlĳk hebben we een soort private ‘cloud’ opgezet.’ Alle systemen van de vĳftien scholen zĳn nu aan elkaar gelinkt. Rigter: ‘Iemand die inlogt ziet direct alle informatie die van belang is op het bureaublad. E-mail, mededelingen, wat er speelt bĳ andere scholen in dezelfde vakgroep, je loonstrookje... Eén keer inloggen is voldoende om overal bĳ te kunnen.’ Een groot voordeel van alles binnen één systeem is de lage beheerlast. ‘Je kunt alles doen met één programma. Het duurt even voor iedereen het onder de knie heeft, maar daarna kun je als docent bĳvoorbeeld ook de website van de school direct actualiseren.’

AAN DE SLAG MET CLOUD COMPUTING AT-scholen verzorgt workshops en cursussen vanuit het eigen opleidingsinstituut. Rigter: ‘Doel is zo veel mogelĳk cursussen te geven door personeel van onze scholen. Zĳ weten op welk niveau ze moeten insteken én ze zĳn er de dag erna ook nog, voor als er vragen zĳn.’ VERDER LEZEN? Ga voor het volledige interview plus tips en weetjes over Cloud computing naar www.primaonderwĳs.nl/cloudcomputing MEER INFORMATIE? Kĳk op www.atscholen.nl of mail met H.rigter@atscholen.nl

BEGELEIDING, COACHING EN ONTWIKKELING

CPS maakt zwakke scholen sterk In mei heeft de onderwijsinspectie weer een lijst gepubliceerd met zwakke scholen. Er zijn verschillende redenen waardoor een school als zwak kan worden beoordeeld. CPS Onderwijsontwikkeling en advies heeft ervaring met het sterk maken van zwakke scholen. De kracht van de aanpak van CPS zit ‘m in de samenwerking met alle betrokkenen. Zo wordt het maximale gehaald uit de talenten van leerlingen en medewerkers. Tekst: Hanneke van der Linden | Beeld: CPS

terke scholen zĳn zelfbewuster, ambitieuzer en genieten binnen de muren van een positieve sfeer. Ze durven meer naar buiten te treden om leerlingen te werven, nemen actief deel aan de gemeenschap en durven nog beter te worden dan ze al zĳn. ‘Zwakke scholen keren zich juist naar binnen, omdat ze zich ergens toch schamen voor de slechte resultaten’, vertelt Pieter Gerrits, één van de consultants van CPS en mede-auteur van het boek ‘Gouden regels voor een sterke school’. ‘De druk is hoog. Scholen moeten aan steeds meer eisen voldoen en dat brengt veel stress met zich mee. Zwakke scholen zĳn de koers kwĳt en snappen vaak niet hoe het zo gekomen is.’

Samen verbeteren Elk jaar kloppen er scholen bĳ CPS aan, omdat ze van de inspectie te horen hebben gekregen dat ze op rood of oranje staan, en naar groen willen. Maar ook scholen die negatief advies van de inspectie willen voorkomen, of het juist heel goed doen kunnen bĳ CPS terecht. Gerrits begeleidt gemiddeld vĳftien

Pieter Gerris

Miriam van Etteger

scholen tegelĳkertĳd. ‘De essentie van onze aanpak is om samen met het onderwĳzend personeel het onderwĳs te verbeteren. Onder andere door hen te leren hoe je leerlingen activeert in de klas. Dat doen we door trainingen te geven en te coachen. Schoolleiders begeleiden we in aansturing. Hoe houd je als directeur zicht op de resultaten en hoe monitor je hoe het met de docenten gaat?’

Integrale aanpak De resultaten van CPS zĳn goed. Ruim 95 procent van de scholen die door de organisatie zĳn begeleid, hebben het gewenste resultaat behaald. ‘De houding van een school is daarbĳ cruciaal. Iedereen moet er als geheel de noodzaak van inzien en er echt voor willen gaan. Soms duurt het wat langer, omdat een schoolleider of het team het proces in de tussentĳd niet gaande kan houden. Dan blĳft het stil liggen. Want als de school zelf niet wil, gebeurt er niets. Wĳ duwen en trekken een beetje, maar de school moet het zelf doen’, aldus Gerrits. Primair of voortgezet onderwĳs, maar ook mbo; de integrale aanpak van CPS is voor alle schooltypen geschikt. Miriam van Etteger begeleidt als CPS-consultant met name scholen in het voortgezet onderwĳs. ‘Na een eerste kennismaking en ontmoeting maken we een analyse van de situatie. Op basis daarvan ontwerpen we een plan van aanpak en gaan we

prima extra 43

aan de slag. Het verschil tussen PO en VO zit vooral in de omvang van de scholen. Scholen voor voortgezet onderwĳs zĳn grotere organisaties, met grote docententeams, meerdere locaties en vaksecties. Dit maakt de inrichting van een verbeterplan qua aanpak en omvang complexer dan bĳ een basisschool.. Het voordeel van het voortgezet onderwĳs is weer dat er meer ervaring is met het toetsen en monitoren van onderwĳsresultaten.’

Blijvend resultaat CPS zorgt samen met de school voor een goede beoordeling, maar ook dat de resultaten beter blĳven. De scholen hebben geleerd hoe ze op resultaten moeten sturen, want van een zwakke naar een sterke school, dat gaat niet zomaar. Het is een langdurig traject van minimaal één jaar, dat ook nog eens flink geld kost. Toch vinden de scholen die met CPS in zee zĳn gegaan dat het de investering in tĳd en geld meer dan waard was. In plaats van een versnippering aan cursussen en begeleiding, plukken zĳ de vruchten van één integraal aangepakt begeleidingstraject van CPS. Kĳk voor meer informatie op www.cps.nl/sterkeschool of neem contact op via sterkeschool@cps.nl

Gouden regels voor een sterke school Samen met Ton van Hout, managing consultant bĳ CPS, heeft Pieter Gerrits een boek geschreven met als titel ‘Gouden regels voor een sterke school’. In dit boek wordt uit de doeken gedaan hoe iedere basisschoolorganisatie, zwak, gemiddeld of excellent, zo kan worden ingericht dat op alle vlakken hogere opbrengsten ontstaan. Op een toegankelĳke manier beschrĳven de auteurs zeven gouden regels die bepalend zĳn voor blĳvend schoolsucces. Ze baseren zich daarbĳ op wetenschappelĳk onderzoek en jarenlange ervaring met verbetertrajecten op basisscholen. Dit boek is in de eerste plaats bedoeld voor schoolleiders, interne begeleiders en bestuurders. Maar ook leerkrachten vinden er vele herkenbare cases, concrete suggesties en handige instrumenten. Het boek is voor A 28,90 te bestellen op de website van CPS.

‘Van een zwakke in een sterke school veranderd’ Rob Schuĳt, directeur obs De Schakel, Amsterdam: ‘Ik kende CPS al uit een eerdere werkkring en heb opnieuw ervaren dat CPS in staat is om het verbeteringsproces voor leerkrachten heel concreet te maken. Deze begeleiders kennen de onderwĳspraktĳk, hebben veel relevante ervaring en gaan recht op hun doel af. Met als resultaat dat De Schakel van een zwakke in een sterke school is veranderd. Dit jaar waren de resultaten van de Cito-eindtoets zelfs beter dan de gemiddelde scores van de scholengroep waarvan we deel uitmaken en de inspectie heeft haar waardering uitgesproken voor de vooruitgang van de school. Bĳ het laatste bezoek stelde men vast dat er binnen de school heel hard gewerkt is. De inspectie is tevreden tot zeer tevreden over wat we hebben bereikt.’

‘Binnen een halfjaar scoren we weer een voldoende’ Anita O’Connor, rector Olympus College, Arnhem: ‘Medio 2011 stonden we er niet goed voor. De vwo-afdeling was drie jaar achter elkaar door de inspectie als ‘zwak’ beoordeeld. Alle inspanningen van de school ten spĳt, het lukte ons niet om het tĳ te keren. De aanpak van CPS had wél het gewenste effect. Binnen een halfjaar zĳn de leerlingenresultaten sterk verbeterd en scoren we weer ‘voldoende’. In eerste instantie vond ik de analyse die CPS van onze school had gemaakt vrĳ choquerend. Tĳdens die presentatie zĳn we echt wakker geschud. De boodschap aan de schoolleiding was eigenlĳk: ga meer sturen op kwaliteit, ga meer eisen stellen aan docenten. We zĳn samen met het team van CPS aan de slag gegaan en erin geslaagd om in zeer korte tĳd flinke progressie te boeken. Ruim een halfjaar na aanvang van het traject kreeg de school van de inspectie alweer een ‘voldoende’. Om die voldoende te houden, moeten we doorgaan op de ingeslagen weg en het goede gaan borgen.’

Ouderbetrokkenheid

essentieel voor sterke school

Uit onderzoek is gebleken dat ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op de schoolprestaties en werkhouding van kinderen. Peter de Vries, onderwijsconsultant van CPS: ‘Bovendien kun je alleen door goede ouderbetrokkenheid een sterke school creëren.’

Tekst: Anne-Claire van de Vendel | Beeld:iStockphoto

De laatste jaren is er veel aandacht voor de kwaliteit van het onderwĳs. ‘Terecht’, vindt Peter de Vries, consultant van CPS Onderwĳsontwikkeling en advies en auteur van ‘Handboek ouders in de school’. ‘Het is heel wat om als ouder je kind zo’n groot deel van de week naar school te sturen. Je wilt dat je kind in een veilige omgeving terechtkomt, waar hĳ of zĳ voldoende wordt gestimuleerd.’ Wanneer het echter om kwalitatief goed onderwĳs gaat, speelt de betrokkenheid van ouders een hele grote rol. ‘Goed kwalitatief onderwĳs bereik je door goede leerkrachten, goede schoolleiders én een goede samenwerking met ouders. Deze drie

factoren maken een school sterk, of niet. Op de ouderbetrokkenheid is helaas nog te weinig zicht. Dat is zonde en moet verbeteren, in het belang van het kind.’

Zoek contact met ouders Het grootste probleem dat goede ouderbetrokkenheid op scholen in de weg staat, is communicatie. ‘Onderwĳs is eigenlĳk een deel van de opvoeding dat ouders verplicht overlaten aan de school en de school heeft een verplichte opvoedondersteuning’, vindt De Vries. ‘Om dat tot een succes te maken moet er contact met de ouders gezocht worden. Als het om

sterke school 45 communicatie tussen ouders en school gaat, wordt er vanuit de school vaak ‘gezonden’ in de vorm van een nieuwsbrief of schoolkrant. Hiermee kom je niet persoonlĳk in contact met ouders, waardoor je als school niet weet wat er leeft of waar behoefte aan is.’ Een goed voorbeeld van slechte communicatie zĳn thema-avonden die bĳna niet bezocht worden. ‘Er is een school die onlangs een thema-avond organiseerde over obesitas bĳ kinderen. Een heel belangrĳk en actueel onderwerp, maar er kwamen bĳna geen ouders. Als school kun je dan klagen dat ouders niet betrokken zĳn, maar is dit wel een onderwerp dat veel ouders aangaat?’

Interesse tonen Belangrĳker nog dan de opkomst bĳ een thema-avond is het positieve effect op de kinderen door betrokkenheid van hun ouders. De Vries: ‘Als je kinderen krĳgt, ga je een verantwoordelĳkheid aan en moet je betrokken blĳven.’ Veel ouders vinden dat lastig, want hoe blĳf je nou op een goede manier betrokken bĳ je kinderen. ‘Mĳn oudste kind moest onlangs theorieexamen doen voor de auto’, vertelt hĳ. ‘Als vader heb ik mĳn betrokkenheid getoond door mĳn telefoon aan te laten staan, zodat ik te bereiken was. Ik heb echt niet dagen lang proefexamens met mĳn kind gemaakt. Dat hoeft ook niet, maar ik heb wel interesse getoond. Dat hebben kinderen nodig, hoe oud ze ook zĳn.’

Individuele wensen Volgens De Vries is het de taak van de school om ouders te leren hoe zĳ het beste betrokken kunnen blĳven bĳ hun kinderen. ‘En dan heb ik het niet over ondersteuning bĳ buitenschoolse activiteiten. Dat heeft volgens diverse onderzoeken geen positief effect op de kinderen. Basisschool Sint Jan in Schiedam heeft onlangs diverse individuele gespreksmomenten ingevoerd met de ouders. Leerkrachten en ouders beslissen samen hoe frequent er behoefte is aan persoonlĳk contact met de school. Hierdoor ontstaat er een klimaat waarin ouders zelf kunnen meebeslissen en er geluisterd wordt naar hun wensen. Ouders en de leerkrachten van hun kinderen bouwen een goede relatie op en ouders zĳn veel meer op de hoogte van de gang van zaken op school en de voortgang van hun kinderen. Dat geeft zowel de ouders als de kinderen veel rust. Onderwĳs is tenslotte niet alleen de verantwoordelĳkheid van de school, maar van ons samen!’

Peter de Vries

KEURMERK OUDERBETROKKENHEID Om scholen meer zicht op ouderbetrokkenheid te laten krĳgen, en dit ook te stimuleren, is de Stichting Leraar Leerling Ouder (LLO) opgericht. De stichting is een platform waar de leerling, leraar en ouders vanuit een gemeenschappelĳke verantwoordelĳkheid samenwerken, waardoor er een samenleving ontstaat waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Om onder andere ouderbetrokkenheid op scholen te stimuleren heeft de stichting het Keurmerk Ouderbetrokkenheid in het leven geroepen. Scholen die voldoen aan de tien criteria van het keurmerk hebben een gezond klimaat gecreëerd tussen leerlingen, ouders en leraren. Het keurmerk is een garantie voor ouders dat de school de samenwerking tussen school en ouders voor elkaar heeft. Meer informatie over SLLO en het keurmerk staan op www.sllo.nl.

TIPS VOOR SUCCESVOLLE OUDERBETROKKENHEID • Stel een visie op en spreek verwachtingen uit, waar het hele team achter staat. • Zorg voor regelmatig persoonlĳk contact met de ouders. • Stimuleer ouderbetrokkenheid. • Meet ouderbetrokkenheid niet af aan ouderparticipatie (hoeveel ouders er handen spandiensten verlenen aan de school). • Respecteer het standpunt van de ouders en neem, als dat nodig is, een stapje terug bĳ conflicten en meningsverschillen. • Wees transparant in de beslissingen die je neemt en houd je aan afspraken. • Toon volop waardering voor de betrokkenheid van de ouders. • Sta open voor de mening van de ouders. Durf vragen te stellen, zodat je de ouders ook begrĳpt. • Stel duidelĳke grenzen en zorg dat deze duidelĳk zĳn voor de ouders. • Zorg voor interactieve ouderavonden en themabĳeenkomsten om de ouders bĳ de school te betrekken. • Bereid samen met leerlingen een thema-avond voor, bĳvoorbeeld over social media, gezond voedsel. Laat hen meedenken over een spreker.

OP NAAR EXCELLENTE SCHOLEN

‘Uitblinken moet normaler worden’ Basisscholen en middelbare scholen die zich onderscheiden door uitstekend onderwijs kunnen vanaf eind 2012 het predicaat ‘excellente school’ krijgen. Een excellente school haalt het beste uit de leerlingen. En dat blijkt niet alleen uit hoge cijfers.

Tekst: Anita Drost | Beeld: ministerie van OCW/iStockphoto

In maart 2012 maakte demissionair minister Van Bĳsterveldt bekend dat ze excellente scholen in het basis- en voortgezet onderwĳs gaat erkennen en waarderen voor hun goede werk. Dit plan was eerder al door het kabinet aangekondigd in de actieplannen ‘Basis voor Presteren’ (primair onderwĳs) en ‘Beter Presteren’ (voortgezet onderwĳs), waarin beschreven staat welke maatregelen de overheid

neemt om de kwaliteit van het onderwĳs te versterken. De minister heeft een jury geïnstalleerd die de komende drie jaar scholen zal voordragen voor het predicaat ‘excellente school’. PrimaOnderwĳs vroeg de voorzitter van deze jury, prof. dr. Fons van Wieringen (oud-voorzitter van de Onderwĳsraad) om een toelichting.

Waarom wil de overheid het predicaat ‘excellente school’ invoeren? ‘Er zĳn scholen die uitblinken. Door hen het predicaat excellente school te geven, krĳgen zĳ erkenning en welverdiende waardering voor wat zĳ al jaren doen. De onderwĳsinspectie maakt nu alleen onderscheid tussen zeer zwakke, zwakke en voldoende presterende scholen. Zo’n 85 procent van alle scholen valt in die laatste categorie. Het streven van de minister is te komen tot meer differentiatie binnen deze groep. Verder kunnen bepaalde aspecten van een excellente school waardevol zĳn voor andere scholen. Door als excellente

sterke school 47

We moeten leren niet laatdunkend over excellentie te spreken, maar excellentie te accepteren en waarderen school te laten zien wat je precies doet om uitstekende resultaten op een bepaald gebied te behalen, kun je als voorbeeld en inspiratiebron dienen voor andere scholen.’

Wat is dat eigenlĳk, een excellente school? ‘Op 18 april hebben we met een aantal scholen vruchtbaar gefilosofeerd over het begrip excellentie. Het gaat bĳ excellentie om een buitengewone prestatie gedurende een aantal jaren. Een excellente school behaalt in ieder geval zeer goede resultaten in de basisvakken. Daarnaast biedt de school ook iets aantoonbaar extra’s op gebieden als burgerschap, culturele vorming, probleemoplossend vermogen en dergelĳke. Immers hoe belangrĳk taal en rekenen ook zĳn, onderwĳs is meer dan dat. De school moet kunnen laten zien op welke manier gewerkt wordt en waarom juist zo. Het is dus belangrĳk om met een goed verhaal te komen en anderen te kunnen overtuigen. Verder speelt de manier waarop een school omgaat met de gegeven omstandigheden, zoals de schoolpopulatie, ook een rol. Wat bereikt de school met leerlingen die van hun ouders weinig ondersteuning krĳgen? En op welke manier geeft de school aandacht aan getalenteerde leerlingen? Tenslotte zit in het begrip excellentie ook een dynamisch element. Net als een goed restaurant wil ook een excellente school steeds beter worden.’

Wat is de stand van zaken met betrekking tot invoering van het predicaat? ‘Begin april hebben we als jury een brief naar alle scholen voor primair en voortgezet onderwĳs gestuurd. In die brief hebben we een aantal voorlopige selectiecriteria benoemd. De reacties die daarop per mail én tĳdens de genoemde bĳeenkomst op 18 april zĳn binnengekomen, verwerken wĳ in een nieuwe versie. Het is ons streven om vanaf begin juni de aanmelding open te stellen. We zullen deze aanmeldingsmogelĳkheid ruim bekendmaken. Daarnaast nodigen wĳ als jury, op basis van inspectiegegevens zelf ook een aantal scholen uit. Vervolgens wegen wĳ de aanmeldingen. Dat doen we onder andere op basis van inspectierapporten en informatiebronnen als cohortonderzoeken en websites. Ook zullen we de betreffende scholen bezoeken. In december willen we de eerste scholen voordragen voor de uitreiking van het predicaat excellente school. Het gaat om scholen uit het basis- en het voortgezet onderwĳs.

In het voortgezet onderwĳs vindt de beoordeling plaats per schoolsoort. Vanaf volgend jaar betrekken we ook het speciaal (basis)onderwĳs bĳ de selectie. De jury is voor drie jaar ingesteld. Er wordt nog bekeken of de inspectiesystematiek zo kan worden aangepast dat de onderwĳsinspectie de taak van de jury vanaf 2015 kan overnemen, of dat het beter is om voor excellente scholen een jury te laten bestaan.’

Is het predicaat ‘excellente school’ vergelĳkbaar met het bonussysteem voor excellente leraren? ‘In het huidige regeerakkoord wordt gesproken over prestatiebeloning van leraren. Het predicaat ‘excellente school’ staat daar los van. Het gaat bĳ dit predicaat niet om individuen, maar om scholen. Bovendien is met het predicaat geen geldbedrag gemoeid. Het gaat puur om de erkenning.’

Is benoemen van excellentie in onze cultuur wel geaccepteerd? ‘We moeten leren niet laatdunkend over excellentie te spreken, maar excellentie te accepteren en waarderen. Uitblinken moet normaler worden. Iedereen vindt het doodgewoon om over zwakke scholen te praten. Het zou net zo gewoon moeten worden om over excellente scholen te spreken. Daarom vinden wĳ het belangrĳk om scholen te betrekken bĳ het nadenken over criteria voor excellentie.’

De leden van de jury voor excellent onderwĳs, onder voorzitterschap van Fons van Wieringen (tweede van rechts) Ga voor meer informatie naar www.primaonderwĳs.nl

SAMENWERKING SPORTVERENIGINGEN EN SCHOLEN

Hoe krĳg je kinderen in Je wilt kinderen in beweging krijgen. Niet alleen omdat het gezond voor ze is, het zorgt ook voor betere leerprestaties. Maar je wilt wel dat ze dan een sport kiezen die echt bij ze past. Hoe doe je dat? Door lokale sportverenigingen activiteiten te laten verzorgen op scholen. Daar is drie jaar lang hard aan gewerkt. Met succes: 1615 sportverenigingen verzorgen structureel voor minimaal 20 uur op jaarbasis passend sportaanbod. Jorg Radstake, projectleider Sportaanbod voor het onderwijs bij NOC*NSF, vertelt.

Tekst: Tefke van Dĳk | Beeld: NOC*NSF

Van alle Nederlandse kinderen tot twaalf jaar sport 83 procent. Een mooi percentage, maar na de basisschooltĳd neemt deze score snel af. Dat heeft te maken met huiswerk, bĳbaantjes en andere interesses. Sport daalt op de prioriteitenlĳst. Jammer, want sport biedt jongeren erg veel. Niet alleen is het leuk, het is ook goed voor de gezondheid en de motorische, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongeren.

Sportief actief ‘Kinderen onder de achttien jaar zouden zestig minuten per dag moeten bewegen of drie keer per week actief sporten’, weet Radstake. ‘Ook op latere leeftĳd is sport en bewegen belangrĳk. Als kinderen op jonge leeftĳd vertrouwd raken met sport en bewegen, leggen ze een basis voor een leven lang genieten van sport en dat draagt uiteraard bĳ aan een gezonde leefstĳl.’ Sportverenigingen, sportbonden en NOC*NSF werken daarom intensief samen met onderwĳsinstellingen. ‘Door leerlingen te laten kennismaken met uiteenlopende sporten kunnen ze een sport vinden die ze zo leuk vinden dat ze een leven lang sportief actief blĳven.’

Uit onderzoek blĳkt dat je meer jongeren in beweging krĳgt door de samenwerking tussen sportverenigingen en scholen. Radstake: ‘Daarvoor zĳn kwalitatief goede lessen lichamelĳke opvoeding nodig en een sterke verbinding tussen binnen- en buitenschools sporten en bewegen. Dat geldt niet alleen voor de jongste kinderen, maar ook voor de jongeren in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwĳs, want juist die leerlingen stoppen het vaakst met actief sporten.’

Verantwoorde keuze Het project Sportaanbod voor het Onderwĳs stimuleert de structurele samenwerking tussen sportverenigingen en scholen en realiseert daarmee een frequent en gevarieerd sportaanbod voor leerlingen. NOC*NSF en negentien sportbonden hebben de handen ineengeslagen om verenigingen op lokaal

project 49

beweging?

sport. Vier keer voetballes krĳgen maakt meer indruk dan een activiteit op een sportdag of eenmalige sportclinic. Een echte trainer en sporten met echte materialen zorgt voor een andere beleving dan bĳ een bevoegd docent.’

Betere leeropbrengsten

SPORT & ONDERWĲS: EEN WINNENDE COMBINATIE! Over het project Sportaanbod voor het onderwĳs is een boek verschenen met praktĳkverhalen en resultaten, bedoeld om te inspireren. De oplage van het boek Sport & Onderwĳs: een winnende combinatie! is beperkt, maar het is ook online te raadplegen. De online versie is bovendien interactief met links naar diverse documenten als stappenplannen, lespakketten en films. Kĳk op arko.onlinetouch.nl/12.

niveau te helpen een passend sportaanbod voor de schoolgaande jeugd te verzorgen. Volgens Radstake is het belangrĳkste doel van het project kinderen de kans geven te ervaren hoe leuk sport en bewegen is. ‘We willen graag dat ze op jonge leeftĳd in aanraking komen met verschillende sporten zodat ze een verantwoorde keuze maken met eigen motieven en niet automatisch kiezen voor de sport van hun ouders of vrienden’, vertelt Radstake. ‘We willen dat kinderen gaan sporten en bewegen, maar ook dat ze kiezen voor een sport die bĳ ze past.’ Onderwĳs is daarvoor de beste omgeving. Natuurlĳk werken sportverenigingen en scholen al vaak samen maar dat gebeurt volgens Radstake nog onvoldoende (structureel). Of niet met de kwaliteit die de sportwereld wil. ‘Verenigingen die meedoen verzorgen jaarlĳks minimaal 20 uur sport op een school. Kinderen krĳgen hierdoor een beter beeld van de

Nederland telt 27.000 sportverenigingen, NOC*NSF streefde in het project naar 1.500 schoolactieve verenigingen. Radstake: ‘Het is niet voor alle verenigingen weggelegd, maar diegenen die het willen, kunnen ondersteuning krĳgen.’ Die verenigingsondersteuning bestaat bĳvoorbeeld uit sportmateriaal voor algemeen gebruik zoals tennisrackets of skates en sportkennismakingslessen gebaseerd op de succesvolle doorlopende leerlĳn van binnen- naar buitenschools leren sporten en bewegen. Kortom: begeleiding in de contacten met scholen, scholing voor verenigingskader en soms een kleine financiële ondersteuning. De voordelen voor scholen zĳn volgens Radstake heel helder: leerlingen genieten, zĳn actiever maar ook gezonder en de leeropbrengsten zĳn beter. Sport(act)ieve scholen zĳn bovendien meer in trek, het is goede promotie voor een school. Voordelen voor verenigingen zĳn vooral te zien op lange termĳn. Radstake licht toe: ‘Mensen in beweging krĳgen is gedragsverandering. Dat duurt circa anderhalf jaar. Sportactiviteiten op scholen leveren niet direct nieuwe leden op. Eerst moeten mensen meer gaan sporten, vervolgens langer en actiever.’

Tevreden Het project Sportaanbod voor het Onderwĳs loopt ten einde en kan met recht een succes worden genoemd. De doelstelling van 1.500 schoolactieve verenigingen is ruimschoots gehaald: 1615 verenigingen zĳn op het moment actief op scholen en leveren jaarlĳks meer dan 60.000 uur sportaanbod. Daarnaast zĳn er ook nog bĳna 1.500 verenigingen die wel actief zĳn maar nog niet volledig voldoen aan alle criteria. Radstake: ‘Als die ook gaan meedoen is ruim tien procent van de Nederlandse schoolactief.’ Na afloop blĳft NOC*NSF de implementatie van het project continueren in beleid. ‘We hebben het project geëvalueerd door docenten en leerlingen uit het basisonderwĳs en voortgezet onderwĳs te vragen naar hun ervaringen. Over het algemeen zĳn zĳ tevreden over het sportaanbod van verenigingen. Wĳ zĳn ook erg tevreden. Tĳdens het project zĳn NOC*NSF en sportbonden samen opgetrokken om sportverenigingen te stimuleren en ondersteunen. Nu leren ze van elkaar.’

OUD-OLYMPIËRS VOOR DE KLAS VOOR OLYMPIC DAY 2012

Interactieve spreekbeurten over IK.JĲ.WĲ. Jaarlijks wordt op 23 juni in meer dan 160 landen Olympic Day gevierd. Een feestelijke herdenkingsdag ter ere van het ontstaan van de olympische beweging in 1896. Op deze dag wordt extra stilgestaan bij de drie olympische waarden: excelleren, respect en vriendschap. Wereldwijd nemen honderdduizenden mensen deel aan diverse educatieve en sportieve activiteiten. NOC*NSF organiseert in de week voorafgaand aan deze bijzondere dag olympische schoolbezoeken door (oud-)olympiërs en (oud-)paralympiërs. Tijdens hun olympische spreekbeurten stellen ze het thema IK.JIJ.WIJ. centraal. Kirsten van der Kolk voor de klas

In januari introduceerden NOC*NSF en het Olympisch stadion het Olympisch educatieprogramma IK.JĲ.WĲ. Een compleet educatief programma dat voor basisscholen is samengesteld. Het programma omvat het Olympisch lespakket ‘Londen 2012’, sportlessen, spreekbeurtinformatie, handvaardigheidslessen en de afscheidsmusical START. IK.JĲ.WĲ. wordt gratis digitaal beschikbaar gesteld via de website www.noc-nsf.nl/educatie.

Olympische kernwaarden De drie olympische kernwaarden uitgelegd: IK staat voor het beste uit jezelf halen,

oftewel excelleren. JĲ staat voor respect voor jezelf, maar ook voor anderen. En WĲ staat voor vriendschappen die door wederzĳds respect ontstaan. Fabienne van Leeuwen, project-leider Olympische Educatie: ‘Wĳ vinden het belangrĳk leerlingen iets mee te geven over de Olympische Spelen, vooral door hen uit te dagen iets te vinden over de spelen én over zichzelf. Daarom hebben wĳ in het educatieprogramma IK.JĲ.WĲ. en in het bĳzonder in het Olympisch lespakket ‘London 2012’ de drie Olympische kernwaarden centraal gesteld. Kernwaarden die bovendien goed inpasbaar zĳn in de kerndoelen die worden gesteld aan docenten.’

Interactief Niemand kan de olympische waarden beter overbrengen dan de (oud-)olympiërs of (oud-)paralympiërs zelf. Daarom trekken ruim zeventig (oud-)olympische topsporters in de week voorafgaand aan Olympic Day langs basisscholen om hierover te vertellen. Maar ook om samen met de kinderen hun olympische ervaringen te delen en meer informatie te geven over de olympische ambities van Nederland. De sporters zĳn lid van de NVOD (Nederlandse Vereniging Olympische Deelnemers), het Topsportteam 2028, of van de huidige olympische of paralympische selectie. Ook Kirsten van der Kolk, oud-olympisch roeister gaat op bezoek. ‘Ik vind het leuk kinderen

project 51

LONDON 2012 EN SCHOOLTV De Olympische Spelen gaan beginnen. Schooltv besteedt deze maand extra aandacht aan dit internationale sport-evenement en wel met deze educatieve sportprogramma’s:

KOEKELOERE (voor groep 1 en 2). In de uitzending van 20 juni bedenken Moffel en Piertje hun eigen spelen; de Koekhap Spelen. Want ook al zĳn de Olympische Spelen alleen weggelegd voor getrainde topsporters, ook zĳ willen dolgraag een sportieve prestatie leveren. In de uitzending van 27 juni doen Moffel, Piertje en Arie mee aan de sportdag. Het gedrag van hun coach speelt hierbĳ een belangrĳke rol, want ze komen erachter dat hun coach niet eerlĳk is. Op deze manier willen ze niet spelen! Ook HUISJE BOOMPJE BEESTJE (aflevering 475), voor groep 3 en 4, gaat over sport en spel. Tĳdens een spelletje speelt Raaf steeds vals. Carlĳn is het behoorlĳk zat. Ze gaat naar plekken waar wel volgens de spelregels wordt gespeeld. Ze leert meer over het belang en de functie van spelregels bĳ sport. Deze aflevering kun je zien via: schooltv.nl/schooltvgemist

te vertellen wat de Olympische Spelen inhouden. Niet alleen over de korte prestatie die je zelf doet, maar vooral over wat het verder met je doet en wat het jou als persoon brengt. Ik vind het belangrĳk dat kinderen de kernwaarden meekrĳgen. Excelleren geldt namelĳk niet alleen in de sport. Het is ook de ambitie om iets te doen met je passie en met je dromen. Het is belangrĳk dat kinderen hun talent ontdekken en daar ook echt iets mee doen. En vanuit die passie respecteren dat anderen anders zĳn en dat dat ook helemaal niet erg is. Het is juist leuk om dat te gebruiken om samen leuke dingen te doen. En ja, daar komt dan vriendschap bĳ om de hoek kĳken.’ Ook de leerlingen van de basisscholen die bezocht worden, doen actief mee aan de spreekbeurt die de (oud-)olympiër en (oud-)paralympiër geeft, door te vertellen op welke terreinen, zoals sport of hobby, zĳ het beste uit zichzelf halen. Aan de (oud-)olympiër de taak de kinderen uit te leggen hoe ze dat met respect voor zichzelf en de ander nóg beter kunnen doen. Samen met de olympiër maken de kinderen uiteindelĳk de Olympic Wall of Fame, een enorme collage.

NIEUWS UIT DE NATUUR, het wekelĳkse programma voor groep 5 en 6, besteedt in maar liefst drie opeenvolgende uitzendingen aandacht aan de Olympische Spelen. ‘Ik sport alleen’ (uitzending 6 juni) gaat over talentontwikkeling. Mylene gaat op pad en probeert verschillende individuele sporten. In ‘Teamsport’ (uitzending 15 juni) zoekt Mylene uit hoe je er samen voor zorgt dat een team goed met elkaar samenwerkt en een eenheid vormt. In ‘Paralympics’ (uitzending 22 juni) ervaart Mylene hoe het is om te sporten met een handicap. Welke aanpassingen zĳn nodig? En waarom is sporten voor mensen met een handicap belangrĳk? Ook het Schooltv-weekjournaal besteedt op 22 en 29 juni extra aandacht aan sport. De uitzendingen en lesmateriaal van Schooltv over London 2012 komen tot stand in samenwerking met het Olympisch educatieprogramma IK.JĲ. WĲ, een initiatief van NOC*NSF en het Olympisch stadion. Meer weten? Check: schooltv.nl/olympischespelen_docent

Diversiteit? Pak die kans! Verschillen tussen leerlingen, passend onderwijs … heb je er alleen maar meer werk van? Diversiteit biedt juist de gelegenheid om nu eens écht werk te maken van een klasklimaat waar veiligheid en betrokkenheid voorop staan. Dát beïnvloedt de leeropbrengst positief!

allemaal anders, iedereen gelijk de basis voor passend onderwijs voor peuters, po, vo, vso, lwoo en praktijkonderwijs

Zelf ervaren? Ga naar www.leefstijl.nl en download de gratis proeflessen en laat je informeren over de trainingsmogelijkheden.

Leefstijl is een uitgave van:

Uitgeverij, training en diensten

verrijking 53

Gratis digitaal lespakket Sport@School

Sport@school is het gratis digitale plug and play-lespakket voor het basisonderwĳs. Het multimediale lespakket is beschikbaar voor groeps- en vakleerkrachten. Het lespakket is ontwikkeld voor de groepen vĳf tot en met acht van het basisonderwĳs. Doel van het pakket is kinderen bewust te maken van de meerwaarde van sport en hen kennis te laten maken met een groot aantal sporten.

n de theorie- en sportlessen wordt een scala aan onderwerpen behandeld: sport is fun, sportiviteit en respect, lekker in je vel, trots en sterk, samen ben je sterk, jouw sport in de buurt. Tĳdens de lessen worden afwisselend klassikale, groeps- en individuele opdrachten door de leerlingen uitgevoerd. Daarbĳ wordt gebruik gemaakt van digitale praatplaten, videoclips en ander ondersteunend lesmateriaal. Sport@School bevat ook sportlessen die zĳn samengesteld door tien sportbonden. Van nog veel meer sporten zĳn video’s, foto’s, spelletjes en informatie voor spreekbeurten te vinden. Ook is het lespakket voorzien van een draaiboek waarmee leerkrachten zelf een sportdag voor kinderen kunnen organiseren. Het lespakket sluit naadloos aan bĳ de verplichte kerndoelen. Het sportlespakket komt voort uit de gezamenlĳke aanpak om verenigingen samen te laten werken met het onderwĳs (zie www.nocnsf.nl/sportenonderwĳs). Sport@School is te vinden via www.klassetv.nl/sportschool.

Schrĳfwedstrĳd voor leraren Nederlands

it najaar wil BruutTAAL een bundel met verhalen voor jongeren van 12 tot 15 jaar publiceren. Daarom bĳ deze een oproep aan met name leraren Nederlands om mee te doen! Wie wil dat zĳn of haar verhaal gepubliceerd wordt, kan het artikel insturen via info@BruutTAAL.nl. Wat is er nou leuker dan straks in de klas met een bundel te werken waarin jouw eigen verhaal staat. De wedstrĳd staat open voor iedereen, maar leraren Nederlands worden nadrukkelĳk aangesproken: laat zien dat jĳ een verhaal kunt schrĳven dat de doelgroep inhoudelĳk aanspreekt en ook literair wat te bieden heeft. De tekst heeft tussen de 500 en 5000 woorden en het genre is helemaal vrĳ. Een jury, bestaande uit onder anderen Max Verbeek (bekend van Literaire Wereld, En nu over jeugdliteratuur, Leesgoed, Jeugdliteratuur in de praktĳk), zal de selectie maken voor de bundel. Bekendmaking van de uitslag is begin oktober 2012, tegelĳk met de presentatie van de bundel. De deadline voor inzending is 1 juli. www.bruuttaal.nl

unieke boekenactie enkel voor scholen

5 boeken voor slechts â&#x201A;Ź 19,95

Bestellen? Surf naar

www.primaonderwijs.nl/boekenactie

p o op =

r e s e we ! j i b l sne

Tijdens haar werk bij de politie kwam Helen Vreeswijk vaak in contact met daders en slachtoffers van zware criminaliteit. Haar boeken zijn gebaseerd op haar ervaringen, zo speelt misdaad door jonge volwassenen een heel belangrijke rol in al haar romans. Jongeren houden ervan omdat haar verhalen authentiek en herkenbaar zijn, volwassen lezen de boeken graag omdat ze een unieke kijk bieden in de leefwereld van jongeren. Want lezen is weten, weten is herkennen, herkennen is voorkomen.

Eenmalige actie met beperkt aanbod tem 22 juni 2012. Een pakket bevat 5 boeken van auteur Helen Vreeswijk. Inhoud varieert per pakket.

verrijking 55

VERGETEN DIEREN

‘Bestel het gratis Dierendagpakket’ Op 4 oktober is het Werelddierendag, de dag waarop veel huisdieren in het zonnetje worden gezet. Helaas worden er ook dieren op die dag vergeten. Zoals de asieldieren, de dieren op veetransport en de illegaal verhandelde dieren. De Dierenbescherming komt op voor al deze dieren. Speciaal voor groep 5 en 6 heeft de Dierenbescherming een actiepakket ontwikkeld voor deze ‘Vergeten Dieren’.

oor actieposters, de Vergeten Dierenquiz en een landelĳke klassikale wedstrĳd roept de Dierenbescherming kinderen op de Vergeten Dieren zichtbaar te maken. De groep die de scholenactie het leukst uitvoert, maakt kans op een optreden voor de hele school van theatershow ‘Ans & Frans van de Dierenambulance’! Willen jullie in de week van Dierendag op een diervriendelĳke manier aandacht besteden aan dieren? Vraag dan nu het gratis Dierendagpakket aan via www.primaonderwĳs.nl/ dierenbescherming. Wees er snel bĳ want op=op!

BESTESL! GRATI

Win 5 x nieuwe toiletvoorzieningen van Tork op school!

aten bĳ jullie op school de sanitaire voorzieningen te wensen over? Vallen de dispensers uit elkaar, zĳn de toiletbrillen in tweeën gebroken? Hygiëne op scholen laat in veel gevallen heel wat te wensen over. In de toiletruimtes op scholen worden verouderde methoden en producten gebruikt waardoor schoolgaande kinderen twee keer zoveel risico lopen op besmetting. Volgens recent onderzoek zĳn kinderen gemiddeld zestien dagen per jaar ziek! Tissue- en hygiëneproducten fabrikant Tork zet zich daarom in om de hygiëne op scholen te verbeteren. Vĳf uitverkoren scholen in Nederland worden in staat gesteld de toiletruimtes te vernieuwen. De toiletruimtes worden geheel voorzien van producten en dispensers uit de nieuwste lĳn van Tork, mét inhoud. Hoe doe je mee? Maak een foto die laat zien dat de sanitaire voorziening op jouw school het meest toe is aan vernieuwing. Stuur de foto voor 7 juli naar Frank Westdorp (frank.westdorp.ext@sca.com) en wie weet heeft jullie school straks een compleet nieuwe toiletvoorziening! (Je krĳgt bericht als je school gewonnen heeft.)

Vrede van Utrecht op school de! e r V t r e i v ht Heel Utrec

Primair onderwijs: burgerschap, geschiedenis, kunst- en cultuureducatie in één pakket. • Speel de Balance the Power-game • Zing en dans in een musical • Ontwerp een vredesmunt • Bezoek voorstellingen • Leer onderhandelen • Word een echte vredesdiplomaat! Voortgezet onderwijs & MBO: kunst- en cultuureducatie, media-educatie, burgerschapsvorming, maatschappijleer en geschiedenis in één pakket. Leerlingen maken kennis met het perspectief van social media en kunst in U&EYE, spelen de Balance the Power-game, maken zelf animatieclips en verdiepen zich in de geschiedenis van 300 jaar Vrede van Utrecht.

Schrijf je nu in!

Meer informatie: www.vredevanutrecht.nl/opschool

Het publieksprogramma van de Vrede van Utrecht vindt plaats van 11 april t/m 21 september 2013.

Educatieprogramma 012/2013 2

www.vredevanutrecht2013.nl/opschool

verrijking 57

Teken voor een lach van een ziek kind Bĳna elk kind vindt het leuk om te tekenen. Nog leuker wordt het als er van die tekening échte wenskaarten worden gemaakt en kinderen deze zelf mogen verkopen voor CliniClowns. Met de opbrengst kan CliniClowns nog veel meer zieke kinderen afleiding en plezier bieden. Dat is hard nodig, want er zĳn nog heel veel zieke kinderen die weer eens gewoon kind willen zĳn.

lke school, peuterspeelzaal, kinderdagverblĳf of buitenschoolse opvang kan meedoen aan Cards4CliniClowns. De actie is makkelĳk op te nemen in het lesprogramma (tekenles) of tĳdens de vrĳe uurtjes. Deelname is helemaal gratis en je krĳgt uitgebreide begeleiding met onder andere tips, tekenpapier en posters. Cards4CliniClowns is voor kinderen uit alle groepen en kan dus ook goed ingezet worden naast andere goede doelen-acties. Meedoen is heel eenvoudig: ga naar www.cards4cliniclowns.nl en teken voor een lach van een ziek kind!

Stichting Tegen Zinloos Geweld produceert lespakketten

m de bewustwording onder scholieren te vergroten, produceert de Landelĳke Stichting Tegen Zinloos Geweld speciale lespakketten voor het middelbaar onderwĳs. Zo verschĳnt er een lespakket over geweld tegen publieke dienstverleners. Het lespakket heet ‘Broeders!’ en vertelt in negen minuten het verhaal van twee ambulancebroeders die uitrukken na een gewelddadige overval op een winkel. De broeders komen in een onrustige buurt terecht. De spanning is om te snĳden. De dvd is bedoeld als hulpmiddel om in de klas een discussie over geweld tegen publieke dienstverleners te starten. Ook verschĳnt er een lespakket Alcohol & Geweld voor het middelbaar onderwĳs. En in opdracht van

de politie Amsterdam-Amstelland heeft de stichting de film ‘Scherp’ gemaakt. Een bĳpassend lesprogramma moet jongeren bewust maken van de mogelĳke gevolgen van wapenbezit. ‘Scherp’ is een film die laat zien hoe makkelĳk sommige jongeren denken over wapens en hoe ernstig het mis kan gaan. Gastdocenten van de stichting komen bovendien graag langs om te vertellen over pesten, geweld, conflicthantering, geweldloze communicatie en andere samenhangende onderwerpen. Het doel van de lespakketten is jongeren breed informeren en tot nadenken aanzetten. Lesmateriaal bestellen kan op moed.nl

(Advertorial)

Sociale media in de klas? ‘Ja, graag!’ Sociale media zijn een onlosmakelijk onderdeel geworden van de huidige samenleving en met name van de belevingswereld van kinderen en jongeren. Zij maken dagelijks gebruik van sociale netwerken als Hyves, Facebook en Twitter. Waarom zouden we sociale media dan niet ook slim inzetten in de klas? Een wereld te winnen

Er wordt regelmatig geschreven over sociale media in het onderwijs. De tendens: het gebruik van sociale media komt maar langzaam op gang, het ontbreekt scholen aan een visie en leerkrachten zijn onbekend met de mogelijkheden van sociale media. ‘Een wereld te winnen’, volgens Linda Vonhof, partner van Social Media Wijs. Deze organisatie ondersteunt scholen en

leerkrachten bij de inzet van sociale media. Vonhof: ‘Via sociale media opent zich letterlijk een wereld van informatie, contacten en tools voor leerkrachten om de dagelijkse lessen mee te verrijken.’

kan de leerkracht zich richten op meer educatieve sociale media sites zoals wiki’s en blogs. Een training of workshop kan hierbij praktische handvatten geven.’ Win-win

‘Leerlingen krijgen onderwijs op een manier die aansluit bij hun belevingswereld.’

Leerkrachten die sociale media actief inzetten, zijn over het algemeen bijzonder positief. En leerlingen? Zij krijgen onderwijs op een manier die aansluit bij hun belevingswereld. Een mooie win-win situatie.

Om te zorgen dat leerkrachten optimaal gebruik kunnen maken van sociale media in hun werk, is er nog veel aandacht nodig voor voorlichting en bijscholing. Vonhof: ‘Ik raad leerkrachten aan om eerst te gaan ervaren hoe de sociale media werken waarop hun leerlingen actief zijn. Vervolgens

i-blocks

1206_advertorial SMW_170x132,5mm_DEF.indd 1

Voor meer informatie: www.socialmediawijs.nl info@socialmediawijs.nl

08-05-12 16:05

3 weken GRATIS op proef ! Laat iederéén lezen! De i-blocks is een zeer innovatief en interactief product dat taal en rekenen tastbaar maakt en daardoor het leerrendement merkbaar verhoogt. Wanneer een boekje in het basisstation wordt geschoven leidt de i-blocks de kinderen door een interactief verhaal heen met duidelijk uitgesproken opdrachten en directe terugkoppeling door middel van stem, licht en geluid. Hierdoor kunnen kinderen perfect zelfstandig werken terwijl de leraar zich kan bezig houden met de andere leerlingen. i-blocks is met veel zorg ontwikkeld door een professioneel team onder leiding van orthopedagogen en een logopediste. In groep 3 biedt de i-blocks grote voordelen voor het begeleiden van kinderen met een taalachterstand, terwijl het product in groep 2 meer algemeen wordt ingezet om op een speelse manier met taal en rekenen te leren omgaan. De i-blocks sluit perfect aan bij onder andere Veilig Leren Lezen, Puk & Co, Schatkist, Lees Sleutel, Leeslijn etc.

Zelfstandig werken aan ontluikende gecijferdheid en aanvankelijk lezen

PrimaOnderwĳs wenst TeamPrima voor KWF en alle andere duizenden deelnemers k n a k p o g ontzettend veel succes met het n i n n i w r beklimmen e van ovede Alpe d’Huez!

d r o p vo

o t e d

1 0 2 NI

U J 7 n e

Je kunt ons nog steunen!

an initiative for

Ook tĳdens en nog ruim ná de tocht kun je deze dag (6 juni) zo vaak mogelĳk de top proberen te bereiken. Opgeven is geen Alpe d’HuZes steunen! optie... net als voor duizenden kankerpatiënten opgeven geen optie is. Vorig Tĳdens de acties wordt alleen of in een team geld bĳeen gefietst om een bĳdrage jaar werd een recordbedrag van ruim 20 miljoen euro opgehaald. In 2012 streeft te leveren aan de strĳd voor de overAlpe d’HuZes naar 30 miljoen euro. Ons winning op kanker. Op één dag wordt de legendarische Alpe d’Huez tot 6 keer aan persoonlĳke doel is een bedrag van € 30.000 in te zamelen. toe beklommen. ‘Prima voor KWF’ zal op

sor of meld je aan als vrijwilliger. ww.opgevenisgeenoptie.nl

d door O P H I S N E W I M P U L S E , Utrecht. Drukwerk gesponsord door CZ. Andere sponsors zijn o.a.:

F W K t e h n é Steun ons s.nl/kwf rimaonderwij .p w w w r a a n en surf en doneer 2 2 4 4 r a a n ’ of sms ‘Prima team! € 1,- aan ons 45,0**

20 JAAR

Werkgevers over studenten van Hogeschool Inholland Frank Manders Directeur Bedrijfsmanagement en Services Rabobank Vlietstreek-Zoetermeer

Moeten er meer of minder vestigingen komen en “Op onze vestigingen zijn vaak meerdere studenten wat betekent virtualisering hierin? Dat onderzoek van Inholland te vinden. Ze lopen stage of studeren is erg belangrijk voor ons geweest om concrete af op vraagstukken van de bank. Als het aan mij ligt keuzes te maken en vervolgstappen te zetten. Je blijft dat zo. We hebben de afgelopen jaren alleen persoonlijkheid is belangrijk om maar studenten gehad waar we bij Rabobank aan de slag te gaan. enthousiast en tevreden over waren. “We hebben hier Je moet goede communicatieve Rabobank is een aantrekkelijk bedrijf altijd veel studenten vaardigheden hebben, zelfstandig om stage te lopen en later mogelijk van Inholland aan de slag kunnen en beseffen dat ook een interessante werkgever. je opdrachten uitvoert in de context De studenten die hier komen in dienst.” van een organisatie. De ervaring die volgen voornamelijk de opleiding we met Inhollandstudenten hebben is positief. We Bedrijfskunde, Management, Economie en Recht. werken met tweede-, derde- en vierdejaarsstudenten. Wij vinden het vooral belangrijk dat ze de kennis die Naast de stagiairs werken we ook met mensen die een ze opdoen tijdens de opleiding, hier vertalen naar avondopleiding doen bij Inholland. Om bij Rabobank de praktijk. Een van de studenten onderzocht het te werken is een hbo-opleiding een minimale vereiste. distributiebeleid van de fysieke bankkantoren. Wat Inholland is wat ons betreft een goede leverancier.” past er nu precies bij de strategie van Rabobank.

Loek Buter Event Manager Heineken Music Hall Amsterdam

Events is de spin in het web van de Heineken Music “Bij de Heineken Music Hall hebben we een duurzame Hall. We leggen afspraken met organisatoren vast en relatie met het hoger onderwijs in de regio. We zetten deze om in interne actieplannen. Studenten van hebben hier dan ook vaak stagiaires van Inholland. Inholland krijgen hier als stagiair een verantwoordelijke Als je hier stage loopt doe je veel werkervaring op. rol in. Je draait meteen volwaardig Dat is niet alleen leerzaam, maar ook mee. Gestructureerd en punctueel ongelofelijk dynamisch en spannend. “Stagiairs van kunnen werken is een must. Ook Motivatie, kennis van zaken en passie Inholland moet je stressbestendig en flexibel voor muziek is doorslaggevend. worden ingeschakeld zijn. Onze selectie wat betreft Ook al bestaat ons werk vaak uit als volwaardig stagiaires is best streng. We zijn kantoorwerk zoals logistiek plannen, medewerker.” een erkend leerbedrijf en het valt contacten onderhouden met ons op dat de Inhollandstudenten sponsors en suppliers en het checken goede begeleiding vanuit hun opleiding krijgen. van afspraken. Feeling voor het product is in elk bedrijf De contacten verlopen altijd soepel. Een bijzondere onontbeerlijk. Daarnaast kijken we natuurlijk of iemand herinnering hebben we aan een van onze laatste goed in het team past. Persoonlijkheid is belangrijk. Wij stagiaires, een studente Vrijetijdsmanagement. Dankzij zijn nooit teleurgesteld in Inhollandstudenten. Sterker haar nominatie hebben we een award gewonnen. Een nog: sommigen blijven ook na hun stageperiode jaar lang mochten we ons het beste stagebedrijf van actief. Over de begeleiding die stagiaires krijgen Nederland noemen!” vanuit Inholland zijn we zeer te spreken. De afdeling

Lees meer ervaringen van werkgevers op www.inholland.nl/indepraktijk

Bestellen inschrĳven HANDREIKING LEREN OMGAAN MET GELD gratis

Deze handreiking geeft tips om het leren omgaan met geld in te passen in de les en biedt een overzicht van lesmiddelen. Bestemd voor: leraren economie, maatschappĳ en verzorging

PSO-BOX TECHNIEK gratis

TechNet, een initiatief van TechniekTalent.nu en het Platform Bèta Techniek, ontwikkelde samen met Kenteq, Innovam, PMLF en Bureau Top de PSO-box Techniek. Bestemd voor: vmbo-/ mbo-decanen en technische vakdocenten

PSO-BOX GROEN

De projectgroep ‘PSO Groen’ biedt een inspirerende PSO-Box met lessuggesties gericht op de groene sectoren. Bestemd voor vmbo-decanen onderbouw en PSO-coördinatoren

JOUW STUDIE. JOUW KEUZE.

MAS MAGAZINE

gratis

Een handige leidraad voor jullie school om leerlingen die een maatschappelĳke stage gaan lopen te informeren, te stimuleren en te enthousiasmeren! Bestemd voor: maatschappelĳke stagecoördinatoren

TKMST TEST, VOOR SECTOR-/ PROFIEL- EN STUDIEKEUZE

De TKMST Test voor vmbo, havo/vwo en mbo biedt een snelle en makkelĳke manier om inzicht te krĳgen in de interesses van uw leerling. Bestemd voor: decanen, mentoren en leerlingen die bezig zĳn met hun studiekeuze

JOUW KEUZE

gratis

Maak de interessetest, bezoek open dagen, praat met de decaan, maar lees eerst deze brochure van Studiekeuze123 als je een vervolgopleiding moet kiezen. Bestemd voor: decanen, mentoren en eindexamenkandidaten havo/vwo

Dit magazine van de HBO-raad bevat informatie voor alle eindexamenkandidaten van havo/ vwo die zich oriënteren op een vervolgopleiding aan een hogeschool. Bestemd voor: decanen, mentoren en leerlingen die bezig zĳn met hun studiekeuze

STUDEREN AAN DE UNIVERSITEIT gratis

gratis

In de brochure ‘Studeren aan de universiteit 2011-2012’ staat informatie voor leerlingen van 4, 5 en 6 vwo, die zich oriënteren op een vervolgopleiding aan een universiteit. Bestemd voor: decanen, mentoren en leerlingen die bezig zĳn met hun studiekeuze

Bestel op www.primaonderwĳs.nl/bestellen

MSAM SAM SAMSAM SAM MSAM SAMSAM AM SAMSAM = SAMEN DELEN SAMEN LEREN S A M E N WERKENS A M S A M = SAMEN DELEN SAMEN LEREN S A M E N WERKEN

MAANDBLAD MAANDBLAD M MAANDB B BLAD

.2 2012

MAANDB LAD

.4 2012

BRAZILIĂ&#x2039;

PLASTIC MSAM SAM SAMSAM SA voor voo or jonge wereldburge burgers gers ge ers

SAMSAM = SAMEN DELEN SAMEN LEREN SAMEN W WERKEN E R KE ER KEN

â&#x20AC;˘ Een leeg boterkuipje waardeloos? Echt niet! â&#x20AC;˘ Pedro (12) voert actie voor een schone stad

MET PUZZELBOEKJE!

MAANDBLAD MA AANDB B BLAD

.4 22012 012

NR R

MET PUZZELBOEKJE!

BRAZILIĂ&#x2039; BRAZ ZILIĂ&#x2039;

AFVAL? Maak er iets moois van! Een bikinitopje bijvoorbeeld

VRAAG JE JUF OF MEESTER

WIN TICKETS VOOR MIXMAX BRASIL IN TROPENM USEUM JUNIOR IN AMSTERD STERDAM AM

voor jonge wereldereldburg burgers rger

NAAR DE MIXMAX TAS

DE TENTOONSTELLING Waar loopt iedereen op slippers? Waar zijn voetballers de beste dansers? Waar is alles en iedereen een mix uit verschillende werelddelen? OlĂĄ, in BraziliĂŤ natuurlijk! voel je de Braziliaanse In MIXMAX BRASIL mix tot in je tenen.

< Ă&#x160;/ - Ă&#x160; " " ,

/Ă&#x160; Ă&#x160;- -

DE WEDSTRIJD Vul deze tas met zoveel mogelijk kleine dingetjes. Kijk voor voorbeelden op de achterkant ... Z.O.Z.

Ă&#x160; ,Â°{Ă&#x160;Ă&#x201C;Ă¤ÂŁĂ&#x201C;Ă&#x160;UĂ&#x160;*

-/ Ă&#x160;UĂ&#x160; , <

Ă&#x2039;

WIN TICKETS VOOR MIX MAX BRASIL IN TROPENMUSEUM JUNIOR IN AMSTERDAM samsam-plastic-def cover.indd 1

SIL R MIX MAX BRA WIN TICK ETS VOO DAM JUN IOR IN AMS TER IN TRO PEN MUS EUM voor jonge wereldburgers

NG DE TENTOONSTELLI op slippers? Waar zijn Waar loopt iedereen dansers? Waar is alles en voetballers de beste verschillende werelddelen? iedereen een mix uit rlijk! In MIXMAX BRASIL OlĂĄ, in BraziliĂŤ natuuse mix tot in je tenen. voel je de Braziliaan

DE WEDSTRIJD Vul deze tas met zo-e veel mogelijk klein dingetjes. Kijk voor voorbeelden op de Z.O.Z. achterkant ...

liĂ&#x2039; tic â&#x20AC;˘ brazi 012 â&#x20AC;˘ plas sam nr.4 2 ort bij sam d e z e ta s h o

16-04-12 11:13

agenda 63

Agenda

ruimte en tĳd is om in een co-creërende werkvorm kennis en ervaringen te verzamelen en te delen. Congresdag twee biedt de mogelĳkheid twee verdiepende workshops te volgen. Thema’s die aan bod komen: actualiteiten en trends in het vmbo, passend onderwĳs, social media en leidinggeven aan professionals in het onderwĳs. www.vmbocongres.nl

Opleiding Schoolleider primair onderwijs

Gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren Waar Congrescentrum In de Driehoek, Utrecht Wanneer 19 september 2012 Een goede theoretische basis helpt om beter met gedragsstoornissen om te gaan. Het ochtendprogramma van deze dag is afgestemd op het vo en de middag op het po. Wat is het verschil tussen gedragsproblemen en gedragsstoornissen, welke processen spelen zich af in de hersenen bĳ ODD, CD en AD(H)D, hoe zorg je voor een gelĳke aanpak op school en thuis en wat zĳn de (nieuwe) regels voor verwĳzing naar speciaal onderwĳs? www.medilex.nl

Waar Regardz la Vie, Utrecht Wanneer 12, 26 september, 3, 10 oktober en 7 november 2012 De schoolleider van de toekomst heeft persoonlĳk leiderschap ontwikkeld. Hĳ/zĳ is iemand die mensen kan inspireren en stimuleren, leiden en coachen. Ook heeft hĳ een duidelĳke visie op kwalitatief goed onderwĳs, waarin effectief wordt omgegaan met verschillen tussen leerlingen. Deze opleiding van vĳf dagen zorgt voor persoonlĳke groei in de functie als schoolleider in het primair onderwĳs. www.sbo.nl

Pesten 2.0 Waar Stadion Galgenwaard, Utrecht Wanneer 27 september 2012 Het gebruik van social media wordt steeds mobieler. Onderzoek wĳst uit dat 13 procent van de leerlingen van 8 tot 18 jaar te maken heeft met cyberpesten. Welke vormen van cyberpesten zĳn er? Hoe voorkom je dat het uit de hand loopt? Hoe kun je social media inzetten om het tegen te gaan? Medilex organiseert de studiebĳeenkomst Pesten 2.0 om te leren omgaan met pesters, meelopers en slachtoffers. www.medilex.nl

Het Nationaal VMBO Congres 2012 Waar Postillion Hotel Bunnik Wanneer 25 en 26 september 2012 Het 2-daage programma van het achtste Nationaal VMBO Congres bestaat uit een strategiedag (dag 1) en implementatiedag (dag 2), opgebouwd aan de hand van interactieve werkvormen. Tĳdens dag één staan diverse powertalks met hottopics in het vmbo centraal, waarna er in de learn & share-sessies alle

Kenniskring Cultuur in het vo Waar Plein C, Alkmaar Wanneer 25 september, 16 oktober en 6 november 2012 Dit najaar organiseert Plein C een Kenniskring Cultuur in het vo voor CKV-docenten, vakleerkrachten, cultuurcoördinatoren en andere geïnteresseerde docenten. Tĳdens de bĳeenkomst in Alkmaar is er ruimte voor uitwisseling met collega’s en gastsprekers. Thema’s zĳn onder andere samenwerking met culturele instellingen en andere scholen in de regio, onderhouden van cultuurprojecten en de rol van de cultuurprofielschool. Deelname € 100,- voor drie bĳeenkomsten. www.pleinc.nl/kenniskringvo

De helft van alle ouders vindt dat de school meer kan doen om hen bij de school en het leren van hun kind te betrekken. Wat doet uw school hieraan? Praat mee op www.facebook.com/oudersenschoolsamen