PrimaOnderwijs november 2017 by EDG Media

nummer 6 • november 2017 • www.primaonderwĳs.nl • verschĳnt 6x per jaar •

Trip down

WIE JARIG IS TRAKTEERT!

memory lane!

Het onderwijs door de jaren heen

Handig! Lifehacks voor leraren

PRIJZENCIRCUS

Meester Maikel bezocht een Syrisch vluchtelingenkamp

Generatie Media samen mediawijs

SLO ontwikkelt

doorlopende leerlijn digitale geletterdheid

JEUGD & MEDIA

MONITOR 2017 GRATIS LESMATERIAAL: Bestel het 4 en 5 mei Denkboek 2018! NIEUW 21ST CENTURY SKILLS LESPROGRAMMA ONLINE MASTERS

EDG_NOV_001_Cover_v08.indd 1

23-10-17

20:24

VroegeVogelkorting Slimme onderwijsprofessionals ontvangen tot maar liefst Wanneer € 150,- korting. u

zich vóór 6 decembe r 2017 inschrijft.

Welke training, studiedag of leergang gaat u volgen bij CPS Academie?

Wat houdt de actie in?

Op het aanbod van CPS Academie in 2018 ontvangt u een korting die samenhangt met het aantal dagdelen van de training of leergang: 2 dagdelen: 3 dagdelen: 4 dagdelen: 5 of meer dagdelen:

€ 50,- korting € 75,- korting € 100,- korting € 150,- korting

Kom dus snel in actie want de actie loopt tot 6 december 2017 Ga naar www.cps.nl/vroegevogelkorting voor de actievoorwaarden.

Adv CPS VroegeVogelkorting 2017 POnderwijs Nov17.indd 1 EDG_NOV_002-003_Inhoud_v04.indd 2

16-10-17 16:36 24-10-17 10:33

17 16:36

Inhoud GROTE

PRIJZENACTIE!

pagina

Maak jouw leerlingen ‘online masters’ met nieuw online lesprogramma

Monitor Jeugd en Media 2017

M atie r e n Ge

edia: Samen medi awi js!

De Schoolwebwinkel: 21ste eeuwse vaardigheden in één project

En verder: 5 NIEUWS 8 4 en 5 mei Denkboek 2018 14 Meester Maikel in actie 28 Time 2 Control 32 LOF-leraar Dorien van Otterloo 34 Doorlopende leerlĳn digitale geletterdheid SLO 40 Kindvolgsysteem Looqin PO in de praktĳk 43 Gratis Kinderrechtenlespakken van KidsRights

Met 160.000 lezers het grootste blad voor alle onderwijsprofessionals. PrimaOnderwijs is een uitgave van

Naast het magazine biedt PrimaOnderwijs een tweewekelijkse nieuwsbrief en www.primaonderwijs.nl EDG Media Postbus 40266 3504 AB Utrecht Hoofdredactie/coördinatie Vanessa Pelle, vpelle@edg.nl

EDG_NOV_002-003_Inhoud_v04.indd 3

46 47 48 52 54 56 59 60

CPS Boeken Seksuele educatie met Dokter Corrie boek Interview nieuwe voorzitter LAKS Meegroeien tĳdens KindVak 2018 Vraag het de Onderwĳsdesk Lifehacks voor in de klas Slagvaardig met snelle kleuters Onderwĳs door de jaren heen

Vormgeving Tom Venema Martin Hollander Medewerkers Brigitte Bloem, Tefke van Dijk, Mirjam Janssen, Mandy Kok, Lieke Steijvers, Riemke Tijmes Foto’s Marius Roos, Human Touch Photograpy, Shutterstock

Verschijning en verspreiding PrimaOnderwijs verschijnt 6 keer per jaar. Verspreiding via gecontroleerde distributie door EDG Media bij alle basisscholen en scholen in het voortgezet onderwijs in Nederland. Redactie 030-241 70 44 redactie@primaonderwijs.nl Sales account@edg.nl 030-241 70 21

Klantenservice 030-241 70 20 klantenservice@edg.nl Copyright 2017 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in dit blad gegeven adviezen of gedane mededelingen.

24-10-17

10:33

Makkelijker kan het niet Een compleet beeld van de leerling vorm je met Aansluiting PO-VO en de AMN Eindtoets

Kijk snel op www.amn.nl/compleetbeeld

AMN_advKaderPrimair_A4_0917.indd 1 EDG_NOV_004-005_Nieuws_v06.indd 4

23-10-1715-09-17 20:26 15:03

Ministerie van Onderwĳs, Cultuur en Wetenschap en de Inspectie van het Onderwijs publiceren handreiking

‘Ruimte in Regels’

NIEUWS

mpslomp papieren ro anders? of kan het

‘Het gaat er niet om dat je het goede doet voor de inspectie. Het gaat erom dat je het goede doet voor kinderen, ouders en het onderwijs.’ Rutger Meijer, Inspectie van het Onderwijs

Leraren ervaren de administratie - die er naast het lesgeven bĳ komt kĳken - nogal eens als last. Soms lĳkt het behoorlĳk onduidelĳk wat er allemaal moet in het onderwĳs. Veel leraren vragen zich af hoe alle administratie bĳdraagt aan de kwaliteit van het onderwĳs. Niemand is immers leraar geworden om allerlei overbodige administratie bĳ te houden. Het ministerie van Onderwĳs, Cultuur en Wetenschap en de Inspectie van het Onderwĳs publiceren daarom bĳ deze editie van PrimaOnderwĳs een handreiking over administratie en verantwoording in het onderwĳs, getiteld: ‘Ruimte in Regels’. De handreiking is geschreven om leraren duidelĳkheid te geven over administratie en verantwoording en wat de onderwĳswet- en regelgeving hierin nu eigenlĳk precies vraagt. In de handreiking staat hoeveel ruimte er is hier zelf vorm aan te geven. Want die professionele ruimte is groter dan leraren soms denken. Het ministerie en de inspectie willen het team, de school en het bestuur uitnodigen om met elkaar in gesprek te gaan. Een voortdurend gesprek over welke keuzes in onderwĳs en verantwoording het beste zĳn voor de leerlingen én werkbaar zĳn voor de leraar. Wil je meer weten of de handreiking digitaal bekĳken? Ga naar www.leraar.nl/werkdruk

Kom in actie tegen

kinderarbeid

Wereldwĳd werken er 168 miljoen kinderen! Ze hebben geen leerkrachten, maar bazen. In een land als Bangladesh bĳvoorbeeld moeten ruim 1,7 miljoen kinderen werken. Nederlandse kinderen worden hier ook mee geconfronteerd. Ze zien het in de media en het onderwerp gaat hen vaak aan het hart.

Gratis digiles UNICEF heeft een digitale les over kinderarbeid ontwikkeld. De les informeert kinderen over hun rechten en geeft handvatten om het onderwerp kinderarbeid klassikaal te bespreken. Start de les gratis en eenvoudig via

primaonderwĳs.nl/ uniceftegenkinderarbeid

15-09-17 15:03 EDG_NOV_004-005_Nieuws_v06.indd 5

23-10-17

20:27

EDG_NOV_006-007_GDF_v00.indd 6

23-10-17

20:28

Generation Discover inspireert ontdekkers van de toekomst

Het Malieveld in Den Haag stond in oktober vijf dagen volledig in het teken van wetenschap en techniek. Op de tweede editie van het gratis Generation Discover festival organiseerden Shell en partners verschillende activiteiten om de ontdekkers van de toekomst te inspireren. Met ruim 30.000 bezoekers is dat meer dan geslaagd. door mandy kok foto’s shell

Het festival was ook het podium voor leerlingen van groep 7 en 8 om hun bright ideas te presenteren. De bright ideas challenge is een online klassenchallenge op het digibord en daagt leerlingen van groep 7 en 8 uit om oplossingen te vinden voor mondiale uitdagingen. Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland benadrukte het belang van een interactief festival als dit. ‘Het is fantastisch om te zien hoe deze veelbelovende generatie jongeren vol overgave aan de slag gaat met wetenschap en technologie. Zij zijn die ontdekkers en we zullen hun denkkracht allemaal hard nodig hebben.’

Haegens en acteur en presentator Buddy Vedder maakten de beste ideeën bekend. In de categorie energie won de Liduina Basisschool uit Den Haag met hun idee ‘Flying Dutch Man’. Zij bedachten een betaalbaar en schaalbaar idee om energie op te wekken met afvoerwater, door kleine propellers te plaatsen in de sanitaire voorzieningen van huishoudens. In de categorie voedsel won de ‘Farm Cube’: een voedselplatform op zee, dat gebruik maakt van gefilterd zeewater voor het verbouwen van de gewassen. Dit idee is bedacht door groep 7 van OBS Montessorischool uit Emmen. Basisschool Kameleon-Eureka uit Den Helder pakte in Slimme ideeën de categorie water de hoofdprijs met hun ‘Waterwalker’. Afgelopen schooljaar werden jongeren in gratis lessen Dit is een draagbaar apparaat om drinkwater uit de gestimuleerd om over de toekomst na te denlucht te halen door middel van een koel ken. Via filmpjes en opdrachten werden systeem. Tot slot werd de publieksprijs de teams tot hun eigen bright idea uitgereikt. Nederland stemde masHeb jij ook begeleid. Een jury onder leiding saal op het idee van de Liduina een bright idea? van Nobelprijswinnaar en energieBasisschool uit Den Haag met expert prof. Ben Feringa, waterhun idee ‘Flying Dutch Man’. Dit expert Néné Barry, voedselslimme idee ging daarom Ook dit schooljaar kun je expert Atze Jan van der met maar liefst twee prijzen met je klas meedoen aan de Goot, YouTube-sensatie Dylan naar huis.

Doe mee!

bright ideas challenge. Kijk op brightideas.generationdiscover.nl

EDG_NOV_006-007_GDF_v00.indd 7

PrimaOnderwijs 7

23-10-17

20:28

Aandacht voor verzet in het

4 en 5 mei Denkboek editie 2018

Eind maart 2018 verschijnt de nieuwe editie van het 4 en 5 mei Denkboek. De editie van 2017 was met 212.000 bestelde exemplaren begin mei helemaal op! Met het 4 en 5 mei Denkboek daagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei leerlingen van groep 7 op diverse manieren uit na te denken over de Tweede Wereldoorlog, herdenken en vieren, vrijheid en democratie.

4 en 5 mei

Verzet

HER-

VRIJ-

BE-

AANover verzet: wat betekent het om keuzes te maken als

In de editie van 2018 krijgt het thema verzet extra aandacht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de rechtsstaat buiten werking gesteld. Er was sprake van w illekeur, vervolging, terreur en moord. Verreweg de meeste mensen probeerden er het beste van te maken en gingen zoveel mogelijk door met hun dagelijks leven. Een kleine groep mensen kwam in verzet. Waarom ging men in verzet? Hoe gevaarlijk was het om in het verzet te gaan? Voor welke keuzes kwam men te staan? Wat kunnen wij daarvan leren? Vraagt deze tijd ook om mensen die tegen de stroom in opkomen voor de rechten van anderen? Aan de hand van verschillende voorbeelden in het 4 en 5 mei Denkboek

en de bijbehorende digitale les denken leerlingen na

DENK BOEK

je niet alle informatie hebt en de gevolgen van je acties niet kunt overzien?

Poster over verzet

Bij het 4 en 5 mei Denkboek 2018 wordt een speciale poster ontwikkeld over verzet. De poster kun je in het lokaal ophangen en dient ter inspiratie om met l eerlingen in gesprek te gaan over verzet. Ook wordt een docentenhandleiding gemaakt waarin suggesties worden gedaan om les te geven over het thema verzet. Tenslotte komt er een extra digitale les over verzet bij het Denkboek op www.4en5meidigitaal.nl.

DOCENTENHANDLEIDING

2017

EDG_NOV_008-011_45mei_v10.indd 8

24-10-17

12:58

Bestel het 4 en 5 mei Denkboek 2018 Voor iedere leerling van groep 7 is een gratis 4 en 5 mei Denkboek te bestellen. Bestellen kan tot en met 22 december 2017. Mis hem niet! www.primaonderwijs.nl/4en5mei

Rixt, Aziz, Mahmoud en Luka. Foto Jurriaan Huting.

4 en 5 mei HER-

VRIJ-

BE-

AAN-

DENK ‘Oorlog heeft nooit nut!‘ BOEK

Voor het 4 en 5 mei Denkboek editie 2018 heeft Patsboem! educatief (die samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei het Denkboek maakt) vier kinderen geïnterviewd over herdenken, oorlog en vrijheid.

DOCENTENHANDLEIDING

2017

Vier kinderen zitten op een middag met snoep en limonade voor hun neus, klaar voor het gesprek. Op tafel liggen kaartjes met daarop een aantal vragen: ‘Moet je denken aan de oorlog tijdens de twee minuten stilte?’ en ‘Wat is vrijheid?’. Eén voor één kiezen ze een vraag. Voor twee kinderen aan tafel heeft het gesprek een andere lading. De families van Mahmoud (13) en Aziz (12) wonen in Syrië en Jemen, landen waar het op dit moment oorlog is. Beide kinderen hebben hier een duidelijke mening over: ‘Je moet andere mensen behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden.’ Dat in Nederland de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht, vinden ze heel goed. ‘Zo zeg je eigenlijk: we leven met u mee’, vindt Aziz.

EDG_NOV_008-011_45mei_v09.indd 9

Blijven herdenken De twee meisjes aan tafel hebben gelukkig nooit te maken gehad met oorlogsgeweld. De vier kinderen vinden het fijn dat ze in vrijheid leven. Toch snappen ze ook allemaal dat vrijheid niet onbegrensd kan zijn. Luka (11) zegt: ‘Als alles vrij is, kun je niet goed leven. Want dan kan iedereen alles doen wat hij wil: winkels beroven of zelf bepalen hoe hard hij rijdt.’ En Mahmoud zegt: ‘Mijn moeder geeft mij veel vrijheid, maar als ik teveel vrijheid krijg, word ik echt geen goede jongen.’ Ze zijn alle vier van mening dat we moeten blijven herdenken. Maar dat hoeft niet het hele jaar. Rixt (10): ‘Je kunt er één dag aan denken en verdrietig zijn. Maar daarna mag je het weer loslaten.’

23-10-17

20:29

Het lesmateriaal van Adopteer een monument is vernieuwd! Met het project Adopteer een monument gaat de lokale oorlogsgeschiedenis voor kinderen leven: ze ontdekken het verhaal achter een oorlogsmonument in hun buurt en maken kennis met de traditie van herdenken. Door onderzoek te doen naar hun geadopteerde oorlogsmonument of oorlogsgraf en zelf een herdenking te organiseren raken leerlingen betrokken bij de geschiedenis.

Aanmelden? Ga naar www.primaonderwĳs.nl/adopteereenmonument om je aan te melden. In het aanmeldformulier kun je vervolgens een oorlogsmonument in de buurt van jouw school uitkiezen om te adopteren. PO

DENK

INGS

plan

HERDENK

vragen

ent:

Naam monum

ent:

Plaats monum School: Groep:

Kunnen we vervelende gebeurt enissen niet beter vergete n?

teerd. Je weet hebben geadop in of -graf dat jullie vragen en schrijf steeds monument de volgende naar het oorlogs ent. Bespreek oek gedaan Je hebt onderz achter het monum het verhaal dus al veel over mening op. één zin jullie

......... ..................... ..................... ..................... .. ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..... ....... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....... ......... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... JS ..................... ..................... PRIMAIR ONDERWI

1 Wat vinden

Het lesmateriaal bĳ het project Adopteer een monument bestaat uit een gloednieuw onderzoeksdossier, een herdenkingsplan voor leerlingen en denkvragen. Deze denkvragen prikkelen tot nadenken over oorlog, herdenken en het belang van monumenten. De docentenhandleiding is beschikbaar op www.4en5mei.nl/adopteer op de pagina voor het primair onderwĳs. Het lesmateriaal ontvang je bĳ aanmelding óf bĳ herbevestiging van deelname aan het project.

jullie van het

HERDENK

t het

2 Wat beteken

EKS ONDERZO

dossier n?

st met het monum

en?

r het Onmonderzumoeenktnaa in onze buurt HERDENKI

NGSPLAN

Mag je zelf bepalen hoe je herdenk t?

Waaraan moet iemand voldoen om hem te herdenken? EN

en:

Naam/nam

EEN MONU

MENT

handleidinNg HERDENK

Mag je Duitse soldate die in de Tweede n Wereldoorlog zijn gestorven herdenk en?

HERDENK

Zal er ooit nergens oorlog zijn?

OORLOG

DENKVRAG

EN PRIMAIR

ONDERWIJS

WE ZIJN BLIJ DAT UW SCH EEN OORLOG OOL SMONUMENT IN DE BUU RT HEEFT GEA DOPTEERD! oor een monume

nt of oorlogsg te adopteren en zelf een herden-raf king te organise ren, duizenden kinderen raken jaarlijks in Nederlan betrokken bij de (lokale/regionaled geschiedenis ) reldoorlog, de van de Tweede traditie van Weherdenken en rituelen. Met bijbehorende het lesmater iaal onderzo het verhaal eken kinderen van het belang van herdenkemonument, denken ze na over het hun eigen herdenki n en vieren en geven ze vorm aan ng.

TOEGANG TOT HET MATERIA Bij uw adoptie AL of herbevestiging u een e-mail van uw adoptie met een heeft materiaal gekregen link naar de pagina met het lesneem dan contact . Mocht u deze niet meer hebben, klantenservice@ op met EDG (030-241 70 20 / edg.nl). Poster Bij het lesmater iaal hoort een poster met enkele belangrijke oorlogsmonumenten in Nederland. Deze poster maakt onderdeel uit van derzoeksdossier. het onHang de poster op in de klas. N.B.: Op de poster staan slechts zo’n 42 van ruim 3700 Nederlande oorlogsmonumen dse ten afgebeeld. Bloemenbon U hebt een herdenki ngspakket kunnen denkingspakket aanvragen. Dit bestaat uit een herfakkelstickers. bloemenbon, Met de bloemen rouwlinten en bestellen bij bon kunt u een uw bloemist rouwkrans . De rouwkran zijn van de rituelen s kan een onderde tijdens de door el herdenking. de klas georgani seerde

ONDERWIJS

Kun je herdenk en als je zelf nooit een oorlog hebt meegem aakt?

DOCENTE

R PRIMAIR ONDERZOEKSDOSSIE

HERDENK

Waar denk jij tijdens de twee aan minute stilte op 4 mei? n

ADOPTEER

in de toekom

4 Wat is herdenk

Zou Nederla nd veranderen als we stoppen met herdenk en? HERDENK

Zou herdenk en verplicht moeten zijn? HERDENK

ent gebeure

er 3 Wat moet

Is het erg als we de Tweede Wereldoorlog vergeten?

EN HERDENK

en?

ent te adopter

het monum voor jullie om

Heeft de geschie invloed op wie denis je bent?

Als iedereen Tweede wereldo die de orlog heeft meegemaakt dood is, moeten we dan nog die oorlog herdenksteeds en?

monument?

DOCENTEN

HANDLEID

ING PRIMAIR

ONDERWIJS

Aansluiting bij het 4 en 5 mei Denkboek Ieder jaar geeft het Nationaal Comité 4 en 5 mei het 4 en 5 mei Denkboek cadeau aan alle kinderen van groep 7 in Nederland. Met dit boek daagt het comité leerlingen op diverse manieren uit na te denken over de Tweede Wereldoorlog, herdenken en vieren, vrĳheid en democratie. Door het adopteren van een monument brengen de kinderen hun kennis over herdenken en vieren in praktĳk.

EDG_NOV_008-011_45mei_v09.indd 10

23-10-17

20:34

Leerlingen van de Bavinckschool uit Bunschoten tijdens de herdenking bij het door hun geadopteerde grafmonument in Spakenburg. Foto: Cees Bos.

Oorlogsmonumenten

Verzetsmonumenten

Er zijn in Nederland ruim 3700 oorlogsmonumenten: beelden, plaquettes, maar ook oorlogsgraven of andere monumenten op plekken waar mensen zijn omgekomen of die herinneren aan gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Zo’n 1400 scholen hebben een oorlogsmonument of oorlogsgraf geadopteerd. Bij het monument of graf organiseren leerlingen zelf een herdenking met stilte, bloemen en gedichten.

Het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog is nog altijd een bron van inspiratie. In 2018 staat het thema verzet centraal in het 4 en 5 mei Denkboek, maar ook binnen Adopteer een monument. Een kwart van alle oorlogsmonumenten is gerelateerd aan verzetsmensen en hun daden. Veel van deze verzetsmonumenten zijn nog niet geadopteerd.

Adopteer met jouw school in 2018 een verzetsmonument! Kijk in de oorlogsmonumentendatabase www.oorlogsmonumenten.nl óf meld je aan voor Adopteer een monument.

OORLOGS GRAVEN

STICHTING

EDG_NOV_008-011_45mei_v09.indd 11

Adopteer een monument is een samenwerkingsverband met de Oorlogsgravenstichting en wordt mede mogelijk gemaakt door het vfonds.

23-10-17

20:35

‘In de klas’ Speciaal voor docenten in het voortgezet onderwijs met o.a. De Kennis van Nu, Nieuwsuur, Americanos en nog heel veel andere titels schooltv.nl

EDG_NOV_012-013_CVTE_v07.indd 12

23-10-17

20:36

Een volwaardig

diploma met een

staatsexamen ‘Ik ben examinator omdat ik dan met verschillende collega’s kan samenwerken. Dan hoor ik ook hoe zij hun lessen geven, dat neem ik dan weer mee in mijn lessen.’ Examinator geschiedenis

Niet iedereen is in staat om aan het reguliere onderwijs deel te nemen en examens af te leggen. Voor wie dat om een of andere reden niet lukt, bestaat de mogelijkheid om staatsexamen te doen. De staatsexamens voortgezet onderwijs (vo) vormen voor veel kandidaten een mogelijkheid om een diploma te halen; op een manier die anders is, maar gelijkwaardig aan de schoolexamens en centrale examens in het voortgezet onderwijs zoals iedereen die kent. Jaarlijks leggen zo’n achtduizend kandidaten staatsexamens af. Hoe zien de staatsexamens eruit?

Wie nemen ze af?

Het staatsexamen bestaat uit twee onderdelen: de centrale examens en de college-examens. De centrale examens zĳn identiek aan die op reguliere scholen en worden ook op hetzelfde moment afgenomen. Het college-examen vervangt het schoolexamen uit het reguliere onderwĳs en wordt ná het centraal examen afgenomen. Deze college-examens bestaan per vak meestal uit een mondeling examen. Deze vinden voornamelĳk in juli plaats.

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelĳk voor de afname van de staatsexamens en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. Voor de afname van deze examens werkt het CvTE samen met docenten die werkzaam zĳn in het voortgezet onderwĳs en les geven aan examenklassen. Deze docenten krĳgen jaarlĳks training om hun taak als examinator zo goed mogelĳk uit te kunnen voeren. Zo leren de examinatoren om bĳ de mondelinge examens kandidaten op hun gemak te stellen en vragen te stellen met behulp van een bepaalde toetsmethodiek. Ook sluiten de examinatoren in de examinering aan bĳ de belevingswereld van kandidaten. Kandidaten worden gestimuleerd te laten zien over welke kennis ze beschikken.

De staatsexamens zĳn bedoeld voor: • kandidaten die zich individueel op een examen voorbereiden zoals vroegtĳdige schoolverlaters, diplomaverbeteraars, chronisch zieke leerlingen, ouderen, gedetineerden; • leerlingen van scholen voor voortgezet speciaal onderwĳs (vso); • leerlingen van scholen die geen examenlicentie hebben, zoals een aantal particuliere scholen. Een diploma dat behaald is bĳ de staatsexamens vo is gelĳkwaardig aan een diploma van een reguliere school en heeft dezelfde maatschappelĳk waarde.

Examinator worden? Elk jaar zoekt het CvTE naar gemotiveerde, bevoegde en vakbekwame docenten uit het vo. Ben je geïnteresseerd en wil je meer weten? Kĳk dan op cvte.nl (Over het CvTE > Werken bĳ). Op het YouTube-kanaal van het CvTE, youtube.com/collegevoorexamens, vind je een filmpje, over de examinatorendag 2017.

PrimaOnderwĳs 13

EDG_NOV_012-013_CVTE_v07.indd 13

23-10-17

20:36

‘Meester’in actie Maikel bezocht Syrisch

vluchtelingenkamp

Voor één keer verruilden juf Kares uit Rotterdam en meester Maikel uit Haarlem hun klas voor een klas in Jordanië. In oktober kon je op SBS 6 de speciale tv-uitzending hierover zien, Juf in Actie. Wij spraken de ‘meester’ uit dit verhaal, Maikel, over deze indrukwekkende ervaring. door vanessa pelle foto’s unicef

advertentie

m v i s e l Geen ! g a d e i d stu

Morgen:

Omdat u nooit bent uitgeleerd www.medilexonderwijs.nl

MEDICORP_192x142,5_PrimaOnderwijs.indd 1 14 EDG_NOV_014-015_Unicefleraar_v02.indd

28-3-2017 11:06:39 23-10-17 20:38

‘Onderwijs heeft hier meerdere functies. Het is ontwikkeling, maar het is ook opvang van de straat. Het is het niet verloren laten gaan van een generatie’

belangrĳk’, zegt Maikel terwĳl hĳ de foto’s laat zien van het klaslokaal waar hĳ een les mocht geven. ‘Onderwĳs heeft hier meerdere functies. Het is ontwikkeling, maar het is ook opvang van de straat. Het is het niet verloren laten gaan van een generatie. De generatie van Mohammad’s vader, die zĳn bedrĳf kwĳt is, is verloren. Als je geen onderwĳs biedt, verlies je ook de generatie na hem, de Mohammads. Wat je zag bĳ het ontstaan van dit kamp, vĳf jaar geleden, is dat veel kinderen en jongeren zich aansloten bĳ militaire groeperingen, omdat ze niets te doen hadden. Meisjes werden (en worden) uitgehuwelĳkt. Dat is voor een gezin dan toch een mond minder te voeden, zo zien zĳ dat. Onderwĳs is hier dus van levensbelang. Maar, daar is geld voor nodig. Op dit moment is er niet genoeg geld om alle kinderen naar school te sturen. Daarvoor heeft Unicef de actie gestart Geef een schooltas waarmee je door een donatie een kind de mogelĳkheid tot onderwĳs biedt.

Champs-Élysées en 5th Avenue

‘Het is best moeilĳk om mĳn verhaal in woorden uit te leggen’, zegt Maikel. ‘Ik kan een omschrĳving geven van het kamp, van de situatie, van de ontmoetingen en de les die ik gegeven heb, maar het gevoel van dat je in Jordanië in een vluchtelingenkamp staat, kinderen ontmoet, hun verhalen hoort… dat is moeilĳk te beschrĳven. Dat doet wat met je!’

Dromen en doelen Maikel ontmoette in het vluchtelingenkamp de 12-jarige Mohammad. ‘Deze jongen is gewoon een kind! Hĳ heeft onwĳs veel meegemaakt maar maakt ook veel lol, haalt kattenkwaad uit, heeft duiven en heeft dromen. Zĳn doel is - met name - zĳn vader trots maken. Na een bominslag op zĳn school, vlakbĳ het lokaal waar hĳ zat, vluchtte hĳ samen met zĳn ouders uit Syrië, slechts 8 kilometer van het kamp vandaan. Ze lieten alles achter voor een veiligere toekomst. Hun huis, hun eens zo succesvolle schildersbedrĳf… Mohammad beseft zich dat. Je voelt dat hĳ iets terug wil doen voor zĳn familie. Hĳ zegt architect of advocaat te willen worden. Dat zĳn prachtige doelen voor de toekomst. Maar op korte termĳn wil hĳ dolgraag leren lezen en schrĳven. Niemand weet hoe de situatie zich gaat ontwikkelen, maar Mohammad doet wat het beste is voor hem op dit moment; naar school gaan!’

Mohammad krĳgt mede dankzĳ de inzet van Maikel die kans. ‘Hĳ kan nu leren lezen en schrĳven. Het is geweldig om te zien dat kinderen ook weer kunnen lachen. Het geeft maar weer aan hoe weerbaar de mens is. Mensen die alles hebben achtergelaten, proberen het leven weer op te bouwen. Ze hebben hier hoop. Zo zĳn de twee hoofdstraten hier ‘Champs-Élysées’ en ‘5th Avenue’ genoemd. Ze begonnen hier met tenten, wonen nu in een soort van containerwoningen, zĳn een riolering aan het aanleggen en proberen handel te drĳven. Ze zĳn vluchteling, ze zĳn opgevangen, maar ze zĳn niet vrĳ. Dat is mĳ niet in de koude kleren gaan zitten. Als je in het onderwĳs gaat werken, maak je een keuze om iets voor kinderen te betekenen. Na mĳn bezoek aan Jordanië besef ik me dat meer dan ooit! Ik wil - en zal - iets betekenen voor kinderen daar en kinderen hier in Nederland. Door donaties kan iedereen een steentje bĳdragen.’

DONEER www.unicef.nl/doneren/juf-in-actie-schooltas

Geef een schooltas Het kamp dat Maikel bezocht huist 80.000 vluchtelingen, waarvan 40.000 kinderen. ‘Onderwĳs is hier ontzettend

EDG_NOV_014-015_Unicefleraar_v02.indd 15

23-10-17

20:38

12 t/m 16 maart 2018 Een kind dat op jonge leeftijd leert omgaan met geld heeft een goede basis voor financiële zelfredzaamheid als volwassene. Oftewel: jong geleerd is oud gedaan. U vervult, samen met ouders en verzorgers, een belangrijke rol in de financiële ontwikkeling van uw leerlingen.

Wanneer ben je RIJK? Bekijk de leuke video!

› www.weekvanhetgeld.nl Wanneer ben je rijk? is het prikkelende thema van de Week van het geld . Praat erover met uw leerlingen in de klas.

Gedurende het gehele schooljaar aandacht voor leren omgaan met geld Uit onderzoek blijkt dat o.a. door structureel aandacht te besteden aan leren omgaan met geld de financiële vaardigheden van kinderen groeien. Het materiaal van Wijzer in geldzaken ondersteunt een structurele aanpak, doordat het meerdere keren per jaar kan worden ingezet. Daarnaast vormt het een doorlopende leerlijn voor de groepen  t/m .

Nieuw Naast het lesmateriaal ontvangt u dit schooljaar bij ieder thema een e-mail met extra tips en informatie om de les uit te breiden, bijvoorbeeld met filmpjes, doe-opdrachten, etc.

weekvanhetgeld.nl

Week van het geld - 12 tot en met 16 maart 2018

5751-WIG WvhG 2018 Adv Prima Onderwijs spread - uitwerking-v3.indd Alle pagina's EDG_NOV_016-017_WeekvhGeld_v00.indd 16

23-10-17

20:39

Bestel nu ons GRATIS lesmateriaal! ? ep

f n id i ng t o a nd l e

oe gr

h h Ecocenten D

Inl

e id

ing

Vorig schoolja ar zijn de lespakketten door meer da n 25.000 groepe n besteld, dat zijn mee r dan 600.000 leerlingen!

› www.weekvanhetgeld.nl/lesmateriaal Meerdere lessen in één pakket Met de lespakketten van Wijzer in geldzaken kunt u gedurende het hele schooljaar meerdere keren met uw leerlingen op een leuke en toegankelijke manier aan de slag met leren omgaan met geld. Een docentenhandleiding, digibordversie, thuisopdrachten en een ouderinstructie zijn gratis te downloaden of te bestellen.

Extra te bestellen Per lespakket kunt u  diploma's en bijbehorende stickers meebestellen voor uw leerlingen!

EDG_NOV_016-017_WeekvhGeld_v00.indd 17

23-10-17 20:40 16:57 23-10-17

Monitor Jeugd en Media 2017

Wat doen leerlingen met media?

En wat kun je als school doen?

Twee op de drie leerlingen van 10 jaar hebben een smartphone en als ze 12 jaar zijn is dat percentage nog hoger. Ze zitten vooral op WhatsApp, Snapchat en YouTube en vinden zichzelf digitaal vaardig. Dat blijkt uit de Monitor Jeugd en Media 2017, die eind november verschijnt. PrimaOnderwijs mag al een tipje van de sluier oplichten. ‘De resultaten bevestigen vooral wat we al weten’, aldus Remco Pijpers van Kennisnet. ‘Kinderen doen digitale vaardigheden vooral op in hun vrije tijd, niet op school. Scholen hebben wel veel belangstelling en doen goede dingen maar het zet nog te weinig zoden aan de dijk.’ Wat kunnen scholen doen? tekst tefke van dĳk

De Jeugdmonitor gaat over het mediagebruik van kinderen en jongeren van 10 tot en met 18 jaar voor school en vrĳe tĳd. In het bĳzonder hoe hun mediabezit en mediagebruik zich verhouden tot leren, huiswerk maken en het onderhouden van sociale contacten. Nieuw ten opzichte van de monitor van 2015 is het onderwerp digitale geletterdheid. ‘In de nieuwe monitor vergelĳken we hoe kinderen en jongeren hun eigen kennis en vaardigheden inschatten met hun werkelĳke kennis en vaardigheden’, aldus Remco Pĳpers, als strategisch adviseur digitale geletterdheid bĳ Kennisnet verantwoordelĳk voor de monitor. Leerlingen gebruiken digitale media in de klas, voor hun huiswerk en als hulpmiddel voor samenwerken. Pĳpers: ‘Leren doen ze zowel van een scherm als van papier, afhankelĳk van wat ze doen. Informatie zoeken doen ze vooral di-

gitaal. Via Google komen ze bĳ vele informatiebronnen en dat vinden ze prettiger dan naar een bieb gaan om in een boek te bladeren.’ Vervolgens is het wel de kunst deze informatie goed te interpreteren. Daarvoor is het belangrijk dat kinderen begrijpend kunnen lezen. Goede geletterdheid is een voorwaarde voor digitale geletterdheid.

Lezen van papier

Op alle schoolniveaus heeft het lezen van papier de voorkeur boven lezen van scherm. ‘Het ligt voor de hand dat kinderen graag lange teksten op papier lezen’, aldus Pĳpers. ‘Ze kunnen er dan meer de tĳd voor nemen. Goed kunnen lezen en taalbeheersing zĳn belangrĳk voor wat kinderen online doen. Ze komen op internet teksten tegen die onbegrijpelijk zijn, in moeilijk Nederlands of techneutentaal. Als je het niet goed begrijpt kun je zo op verkeerde links klikken.’ Daan Caris (12): Kinderen zĳn positief over hun digitale vaardig‘Ik gebruik mijn telefoon vooral om te WhatsAppen, heden. De praktĳktoets van de monitor maar zoek ook regelmatig YouTube op. Handig als ik nieuwe wĳst echter uit dat kinderen en jongeren liedjes wil leren spelen op mijn gitaar. Er zijn een paar goede met veel digitale taken nog behoorlĳk kanalen waar je stap voor stap leert hoe je een bepaalde melodie worstelen. Wat opvalt is dat scholen moet spelen. Tijdens de gewone gitaarles oefenen we met een een minimale rol hebben in het bĳander soort liedjes. Door het kijken van de filmpjes wordt brengen van digitale vaardigheden. mijn gitaarspel nog beter, net als mijn Engels. Slechts zeven procent van de kinderen Die kanalen zijn namelijk in het Engels.’ geeft aan (bĳna) alles via school te leren en bĳna driekwart leert vrĳwel alles in zĳn of

EDG_NOV_018-019_Kennisnet_v01.indd 18

23-10-17

20:41

De volledige a Monitor Jeugd & Medi r be m is ei nd no ve be sc hi kb aa r vi a

kennisnet.nl

Op 29 nove m verschĳnt o ber ok h e t Ha n Geletterdhe dboek Digitale id, te downlo aden van kn.nu/

ha n d b o e k D

vloggers, maar vooral kinderen van ouders met een hoger opleidingsniveau reflecteren hierop. Tijn van den Broek (12): Wat vind je ervan? En zullen we zelf iets ‘Wat ik allemaal met een game kan, leer ik vooral maken, op een verantwoorde manier? van mijn vrienden en van YouTubers. Ik heb een meester ‘Zoiets kun je ook goed in de klas doen’, die er wel in geïnteresseerd is. Er moet wel een reden zijn vindt Pĳpers. ‘Kĳk samen op het digibord om erover te praten. Als het Jeugdjournaal iets vertelt over naar een vlog van Enzo Knol en vraag wat veilig internetten, dan kan de meester daar in de klas ze ervan vinden. Vraag of ze rapper Boef naar vragen. In de klas hebben we Mediamasters kennen en de treitervlogger uit Zaandam.’ gehad en mijn ouders hebben er ook veel over verteld.’

haar vrĳe tĳd. ‘Scholen valt weinig te verwĳten. Hoeveel ze ook doen: uit diverse onderzoeken blĳkt dat dit te weinig oplevert.’

Samen vlogs kijken

Samen creatief De vingervlugheid van leerlingen maakt docenten soms onzeker. ‘Als docent krĳg je een andere rol en dan is het prima dat een leerling slimmer is met bepaalde technische zaken. Docenten zĳn enthousiast en creatief en kunnen samen mooie dingen ontwikkelen.’

Of leerlingen digitaal geletterd zĳn heeft vooral te Marit (16) en Mirre (14) Sellis: maken met de opleiding en begeleiding van ‘Wij zijn vaak op internet te vinden. Voor ‘leuke’ ouders. Leerlingen op het vmbo en praktĳkscholen scoren vrĳ laag vergeleken met activiteiten, maar ook om dingen op te zoeken voor school. leerlingen op een hoger niveau. Die Sommige lastige kwesties of historische gebeurtenissen zijn nu hebben cognitief meer in hun mars, eenmaal makkelijker te begrijpen als ze in beeld worden gebracht. maar krĳgen van huis uit ook meer Docenten zouden internet daarom veel vaker tijdens de mee. Volgens Pĳpers kun je vooral als lessen moeten inzetten. Maar dan moeten ze wel basisschool veel doen, omdat daar wat handiger worden. Een online quiz of toets kinderen zitten van alle niveaus. ‘Nu gemaakt het ook makkelijker om dingen beurt het vaak ad hoc tĳdens de Week van de te onthouden.’ Mediawĳsheid, maar je kunt ook structureel iets doen voor al deze kinderen.’ Alle kinderen kĳken naar PrimaOnderwĳs 19

EDG_NOV_018-019_Kennisnet_v01.indd 19

23-10-17

20:42

25 jaar prĳzenactie! EDG, de uitgever van PrimaOnderwĳs, bestaat 25 jaar en wie jarig is trakteert. Op deze pagina’s zie je wat je allemaal kúnt winnen! Om mee te doen, ga je eenvoudig naar PRIMAONDERWĲS.NL/ 25JAARACTIE

EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd 20

De Krat brengt elke week een uitbundige krat vol eerlĳk eten: seizoensproducten, lokaal gekweekt en duurzaam geteeld met respect voor mens, dier en milieu. De Krat brengt deze heerlĳke producten zo van de boer bĳ mensen thuis of op het werk, met bĳbehorende recepten. In de Gemakskrat zit alles wat je nodig hebt om drie doordeweekse gezonde en lekkere maaltĳden te koken. Je hoeft dus niet meer naar de winkel! In de Krat zitten twee maaltĳden met vlees of vis en één vegetarische maaltĳd. De Krat is wekelĳks of om de week te bestellen via dekrat.nl

25 x

40 tickets CORPUS x 2 ‘reis door de mens’ Ons lichaam is de basis van alles, maar hoe werkt dit ingenieuze CORPUS eigenlĳk? Maak in het 5D harttheater in Oegstgeest een duizelingwekkende reis als rood bloedlichaampje en ontdek in de hersenshow de spectaculaire werking van het menselĳk brein. Hoe reageren de darmen op een broodje kaas? Wat gebeurt er als je niest en waar op je tong proef je suiker of juist zout? CORPUS verenigt educatie en attractie voor een boodschap op drie kernwaarden: veel bewegen, verantwoord eten en gezond leven. Hiermee is de ‘reis door de mens’ een populaire bestemming voor ‘gezonde’ scholen. corpusexperience.nl

De Krat

De opvolger van het best verkochte educatieve kaartspel Verras je klas heet: Succes in je les. Het kaartspel bestaat uit ruim 50 wervelende spelvormen, welke zĳn in te zetten als verrĳking van de les, maar ook als spelactiviteit voor tussendoor. De werkvormen zĳn handig verdeeld in verschillende vakgebieden: rekenen, taal, Engels, wereldoriëntatie, kunst en bewegen. Alle spelvormen zĳn in de dagelĳkse onderwĳspraktĳk getest. Gegarandeerd succes in je les! Het spel is ontwikkeld door Onderwĳsadviesbureau Docenttalent. www.docenttalent.nl

PRIMAONDERWĲS.NL/25JAARACTIE

24-10-17

11:13

WIN: Fix je Risk

Escape Room The Game

VR-versie en 6 x Uitbreidingsset

Identity Games heeft de langverwachte Virtual Reality-editie van het populaire bordspel Escape Room The Game uitgebracht. Na het succes van ’s werelds eerste thuisvariant op de real-life gamebeleving en de uitbreidingsets wordt deze VR-editie naar een spectaculair niveau getild. Er zĳn twee versies, Submarine en Behind Enemy Lines, die je met VR-bril in een echte escape room doen wanen. Escape Room The Game VR is genomineerd voor Speelgoed van het Jaar 2017 in de categorie 12+ spellen. Binnen 60 minuten moeten deelnemers puzzels oplossen en codes kraken om te ontsnappen. Kĳk met de VR-bril extra goed rond in de ruimtes om niets over het hoofd te zien en het spel aan tafel te kunnen vervolgen. Met de speciale knop op de VR-bril worden elementen in de ruimtes geactiveerd, waardoor aanwĳzingen naar voren komen. escaperoomthegame.com/nl-nl/

WIN: PimPamPet

20 x

kaartje Nederlands Openluchtmuseum

de Canon van Nederland

Nu in het Nederlands Openluchtmuseum, de Canon van Nederland, een spectaculaire presentatie van de 50 belangrĳkste gebeurtenissen uit de geschiedenis van Nederland. Hier ervaar je welke gebeurtenissen en personen Nederland hebben gemaakt. In het Openluchtmuseum maak je een reis door de Nederlandse geschiedenis. De collectie van het museum is uniek. De gebouwen zĳn origineel en stonden ooit ergens in Nederland. Ga op ontdekking in het 44 hectare groene museumpark. Ook zĳn er verschillende programma’s voor zowel het voortgezet als het basisonderwĳs. Zoals een nieuw Canon programma waar men zowel binnen als buiten kennis maakt met de vensters. openluchtmuseum.nl

e-reader Icarus Illumina De derde generatie van de Illumina, de E654BK, draait wederom op Android. Hiermee biedt de Illumina meer mogelĳkheden dan andere e-readers. Illumina ondersteunt alle belangrĳke boekformaten, waaronder ePub en PDF (inclusief DRM), en maakt het mogelĳk om via apps boeken te lezen uit gesloten ecosystemen als Kindle en Kobo. Je hebt letterlĳk toegang tot alle ebooks ter wereld en bent nooit gebonden aan een aanbieder van ebooks. De Illumina is met een dikte van 9mm dunner dan een potlood of pen. Om jouw e-reader te beschermen, kun je gebruik maken van onze PerfectFit beschermhoezen. icarusreader.com

(h)eerlijk

chocoladepakket

Wie wil hem niet? Een hele doos vol met h’eerlĳke chocoladeproducten voor de feestdagen. Waarom Fairtrade chocolade? Zou jĳ kunnen kiezen welk kind wel of niet naar school mag? Die moeilĳke keus moeten cacaoboeren in West-Afrika maken. Zĳ leven in extreme armoede en verdienen minder dan 1 dollar per dag. Wanneer zĳ hun cacao onder Fairtrade voorwaarden kunnen verkopen dan krĳgen zĳ tenminste de minimumprĳs en een vaste premie. Dit geld investeren de boeren in productiemiddelen en trainingen, maar ook in betere gezondheidszorg en onderwĳs voor hun kinderen. Stap voor stap kunnen zĳ zo werken aan een betere toekomst. Wil je tĳdens de les aandacht schenken aan Fairtrade cacao, neem dan contact op met Stichting Max Havelaar, info@maxhavelaar.nl

PRIMAONDERWĲS.NL/25JAARACTIE

EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd 21

24-10-17

11:13

Transportfiets

Zwart Special Edition 28 inch Kom jĳ altĳd met de fiets naar school, maar is deze wel aan vervanging toe? PrimaOnderwĳs mag de Transportfiets zwart Special Edition 28 inch van Altec Roma weggeven. De fiets heeft een in hoogte verstelbaar stuur, draadloze verlichting, bagagedrager, zachte handvaten en een stevig stalen frame. Wil je kans maken? Check de actiepagina en wie weet zit jij straks op deze transportfiets. fietsenopfietsen.nl

3X WIN: Goodiebag Race naa r d e m aa n

scholenentree NEMO voor de hele klas

40 x Pokito beker

Een beker in acht verschillende kleuren, voor warme en koude dranken, die ook nog eens opvouwbaar is zodat hĳ makkelĳk in je tas of jaszak past: dát is de Pokito! En naast het unieke uiterlĳk en de opvouwbaarheid van de beker is hĳ ook nog eens duurzaam. Wist je dat maar liefst 80 procent van de kinderen van 9 tot en met 12 jaar zegt graag goed voor de aarde te willen zorgen, zodat er later ook nog mensen kunnen wonen? Dus, weg met de wegwerpbekers, introduceer ook op jouw school de Pokito beker! www.pokito.nl

3x WIN: et Po t l o d e n s

EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd 22

Een bezoek aan NEMO past helemaal binnen het lesprogramma van het onderwĳs. Leerlingen steken door zelf te doen spelenderwĳs veel op en worden uitgedaagd om zelf dingen te ontdekken over wetenschap en technologie. Onderzoek de bouwstenen van de kosmos, ontdek hoe bruggen werken, waarom je soms dingen ziet die er niet zĳn en nog veel meer. Even een luchtje scheppen? Op het dak kun je ontdekken hoe zonne-energie werkt en de kracht van wind en water ervaren. Meer info over schoolbezoek aan NEMO vind je op: nemosciencemuseum.nl/ onderwĳs. Kans maken op een gratis bezoek met jouw klas? NEMO geeft 3 keer een klassenbezoek weg voor schooljaar 2017/2018 (max 30 kinderen per klas en hun begeleiders, onze regel is 1 op 10). nemosciencemuseum.nl

ONEfor 10 x ONE Waterfles

Schoon kraanwater vinden wĳ hier heel normaal. Je draait de kraan open en je kan drinken. In ontwikkelingslanden is dat beslist niet gewoon. ONEforONE helpt daar verandering in te brengen met hun duurzame waterfles. Één aankoop betekent al een leven lang schoon drinkwater voor iemand in een ontwikkelingsland. De waterfles zelf is speciaal ontwikkeld als een gezond en milieuvriendelĳk alternatief voor wegwerpflesjes. Hĳ is gemaakt van hoogwaardig Tritan plastic en kan in de vaatwasser. Door de grote opening is de fles ook geschikt voor andere producten, zoals fruit, noten, kralen, etc! www.oneforone.nl

PRIMAONDERWĲS.NL/25JAARACTIE

24-10-17

11:14

Sukhi

bolletjeskleed naar keuze van 90cm In Nepal betekent Sukhi ‘happy’. Zo zorgt Sukhi ervoor dat de kledenmakers in Nepal, India, Turkĳe en Marokko twee tot drie keer meer verdienen dan het regionale gemiddelde. De schitterende bolletjeskleden uit Nepal bestaan uit duizenden vilten bolletjes. Daarmee kun je eindeloos variëren. Kies uit ronde of rechthoekige kleden in allerlei kleuren. Elk kleed is uniek en wordt speciaal voor jou gemaakt van 100% nieuwe en pure wol. Rechtstreeks uit Nieuw-Zeeland! Sukhi biedt jou de mooiste kleden van de hoogste kwaliteit. Zie: sukhi.nl

Volledig verzorgd bezoek

voor klas aan

met bus

Rĳksmuseum

Met de klas naar het Rĳksmuseum? Maak kans op een volledig verzorgd bezoek aan het museum met de hele klas inclusief busvervoer. Het bezoek is inclusief rondleiding voor maximaal 50 leerlingen. De bus is alleen te winnen voor scholen in het basisonderwĳs. Gratis busvervoer is altĳd te boeken bij het Rijksmuseum, bekijk de voorwaarden op rĳksmuseum.nl/busvervoer. rĳksmuseum.nl

Seepje kennismakingspakket 10 x WIN: Tafelboek Krĳtje

Laat de natuur je was én poets doen! Sinds 2014 maakt Seepje wasmiddelen en allesreinigers van schillen uit Nepal! Die groeien in overvloed aan de Sapindus bomen en doen met plezier de was voor je. Ze bevatten een natuurlĳke vorm van zeep, die vrĳkomt bĳ aanraking met water. Seepje streeft naar positieve impact op alle betrokkenen in de was- en poetsketen, zoals de schillenboeren in Nepal, de kanjers bĳ de sociale werkplaats én het milieu, maar ook de waskanjers van de toekomst! Op www.seepje.nl/spreekbeurt vind je een spreekbeurtpakket met informatie over het ontstaan van zeep, demonstratie van de werking van de superschillen en wasdiploma’s voor de hele klas. Sta jĳ te popelen om met Seepje te wassen en te poetsen? We stellen 10 pakketten met daarin Seepje gewoon neutraal, vloeibaar en allesreiniger beschikbaar! seepje.nl

Producten Royal Talens

5 x speciale mengset met 8 tubes Talens plakkaatverf 10 x Ecoline Brushpen set met 20 Brushpens

8 x set met 72 Bruynzeel kleurpotloden in een metalen blik met vrolĳke tulpenopdruk

Royal Talens heeft een uitgebreid assortiment kleurmaterialen om te tekenen en te schilderen voor kinderen in alle leeftĳdscategorieën, zowel voor thuis als op school. Producten zoals Panda, Wasco en Ecola, kleurproducten van het merk Bruynzeel en nog veel meer materialen van verschillende merken. Zo zĳn de speciale mengsets van Talens plakkaatverf ideaal voor oefeningen in het kleurenmengen. De geconcentreerde vloeibare waterverf in een handige Brushpen is praktisch om mee te nemen of voor gebruik in de klas. royaltalens.nl

PRIMAONDERWĲS.NL/25JAARACTIE

EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd 23

24-10-17

11:14

Sistema Lunch Pack

20 x

Neem elke dag een lekkere, verse lunch mee naar school met deze Lunch Pack van Sistema. Bewaar je boterham met chocopasta, druifjes en koekjes mooi apart in de lunchbox Snack Attack Duo. Handig te stapelen, met eenvoudige vergrendelclips, voorzien van 3 verschillende vakjes én vaatwasserbestendig. Met bĳbehorende 620ml Twist ’n Sip drinkfles met easy-to-open draaidop. Bovendien is deze set volkomen BPA- en Ftalatenvrĳ. www.adomo.be

SPEEDLINK CALADO

Silent Mouse

3 x Calado berry rood 3 x Calado Barbados turquoise 4 x Calado lentegroen

WIN: Verschillende boekenpakketten

10 x Tulper pakket Retulp maakt water drinken leuker met unieke waterkoelers, flessen én een goed verhaal. Retulp is leverancier van duurzame drinkflessen en levert daarnaast ook watertappunten op scholen die zelfs met eigen logo en tekst bedrukt kunnen worden. Het Tulper pakket bestaat uit 3 herbruikbare flessen: een biobidon gemaakt van rietsuiker die niet smaakt en ruikt naar plastic, een RVS drinkfles met leuke print en een unieke thermosfles van RVS en bamboe met extra uitneembaar theefilter. tulper.nl

EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd 24

Kun jĳ wel wat kleur op je bureau gebruiken? Dan is de stille, draadloze muis CALADO van SPEEDLINK echt wat voor jou. Deze draadloze muis maakt negentig procent minder geluid dan een reguliere muis, waardoor klikken, scrollen of schuiven nagenoeg geruisloos is en je ongestoord kunt werken. De muis ligt fĳn in de hand door de ergonomische vorm en de kwalitatief hoogwaardige rubbercoating en hĳ is erg nauwkeurig. Word niet meer afgeleid door muisgeklik en fleur je bureau op met de gekleurde CALADO Silent Mouse. speedlink.com

1 x robot MARVIN 2 x Solar Ventilator 2 x Tuimelrobot 2 x Solar Cosmonaut

A RE X X

AREXX Engineering ontwikkelt en produceert programmeerbare robots voor het onderwĳs. De laatste aanwinst is MARVIN, die een volledig nieuwe kĳk op educatieve robots geeft. MARVIN beschikt over een beginners-, gevorderden- en expertmodus en is dus inzetbaar vanaf basisschool tot universiteit. Er is geen installatie van speciale software nodig, de leerlingen kunnen heel eenvoudig op de PC of laptop met gebruik van een browser en met behulp van IRP (Intuitive Robot Programming) een programma schrĳven. Het programma wordt draadloos via WiFi naar de robot gestuurd die de opdracht dan uitvoert. De leerlingen kunnen ook direct zelf controleren of ze het goed hebben gedaan. Er is lesmateriaal beschikbaar dat de kinderen op een speelse manier kennis laat maken met de wereld van techniek. MARVIN maakt deel uit van SCHOOLLAB, een serie met de leukste producten voor het techniekonderwĳs. www.arexx.com

PRIMAONDERWĲS.NL/25JAARACTIE

24-10-17

11:14

Nieuw in het assortiment: Schoolmeubilair Ook voor de inrichting van de school en het klaslokaal kun je nu bij Educatheek terecht! Met gepaste trots presenteren we het nieuwe assortiment schoolmeubilair. Met de gegarandeerde Duitse kwaliteit breng je een verfrissende nieuwe look in je leslokaal. De meubels zijn praktisch in gebruik, echt stevig en duurzaam. Het meubilair wordt bovendien gratis geleverd! Bekijk het assortiment op onze site. Ontdek de verschillende combinatiemogelijkheden, zoals afmetingen en kleuren.

Kijk op educatheek.nl/meubilair voor het complete overzicht!

GRATIS VERZENDING BINNEN NEDERLAND! EDG_NOV_000_Educatheek_1_v05.indd 25 24 EDG_NOV_020-025_Winactie_v07.indd

23-10-17 24-10-17

18:15 11:15

Maak jouw leerlingen

‘Online Masters’ met nieuw gratis lesprogramma! VodafoneZiggo lanceert samen met ECP/Veiliginternetten.nl tijdens de Week van de Mediawijsheid het gloedn ieuwe interactieve lesprogramma Online Masters. Het gratis programma over de digitale

VodafoneZiggo’s Marieke Dekker met een leerling.

wereld is speciaal ontwikkeld voor

Online Masters is het hele jaar te starten en zet vier onderwerpen centraal: de digitale wereld, creatief en vaardig online, veilig online en bewust online. Na het doorlopen van het programma krijgen de leerlingen een oorkonde waarop staat welke skills al op topniveau zijn en welke skills nog verder ontwikkeld kunnen worden. Op die manier worden leerlingen gestimuleerd om hun talenten te blijven ontwikkelen en deze ook te versterken met skills die van toegevoegde waarde zijn voor hun toekomstige carrièrekansen. ‘VodafoneZiggo gebruikt technologie om plezier en vooruitgang te realiseren in het leven van mensen en in de samen leving’, zegt Marieke Dekker, directeur External Affairs VodafoneZiggo. ‘De digitalisering van de samenleving brengt uitdagingen maar ook enorme kansen met zich mee. Daarom vinden wij het belangrijk dat kinderen zo vroeg mogelijk digitale vaardigheden ontwikkelen die passen bij deze tijd en bij de toekomst. Via het les programma Online Masters stimuleren we kinderen om deze digitale vaardigheden te ontwikkelen.’

bovenbouwleerlingen in het primair onderwijs en onderbouwscholieren van het voortgezet onderwijs. Door het volgen van het online lesprogramma maak je van jouw leerlingen ware masters in ‘21st century skills’. De onderwerpen worden ingeleid door bekende masters uit het vak, van professoren tot en met vloggers, die de leerlingen via video’s meenemen in hun digitale wereld. tekst vanessa pelle foto marieke odekerken | shutterstock

Waarom dit programma? ‘De Tweede Kamer is onlangs akkoord gegaan met een versnelde opname van digitale geletterdheid in het curriculum. Fantastisch nieuws, want het is ontzettend belangrijk dat digitale vaardigheden in het

EDG_NOV_026-027_Vodafone-Ziggo_v07.indd 26

24-10-17

14:12

‘Masters uit het vak nemen leerlingen via video’s mee in hun digitale wereld’ onderwijs een minstens zo belangrijke plek krijgen als rekenen en taal. VodafoneZiggo zet zich hier al langer voor in. Zolang dit nog geen vast onderdeel is binnen het curriculum, laten wij jongeren alvast kennismaken met technologie en ondersteunen we ze bij het ontwikkelen van digitale vaardigheden.’ Waarom is en blijft dit onderwerp zo belangrijk? ‘De wereld wordt steeds digitaler en de ontwikkelingen gaan razendsnel. Voor veel mensen is het soms moeilijk bij te benen en dat heeft effect op onze maatschappij. Niet alleen op het onderwijs, maar ook op de overheid en het bedrijfsleven. Daarom is het essentieel dat we kinderen en jongeren goed voorbereiden. Hoewel jongeren digitaal vaardig lijken, bevestigen onderzoeken en experts de noodzaak van goede begeleiding en opleiding om hun kansen in de digitale samenleving te vergroten. VodafoneZiggo draagt daar graag een steentje aan bij. We zijn blij dat we daarbij samenwerken met partners zoals Mediawijzer.net en Veiliginternetten.nl.’ Online Masters krijgt een spectaculaire aftrap tijdens de Week van de Mediawijsheid. Wat gebeurt er daarna? ‘In de Week van de Mediawijsheid staan honderden VodafoneZiggo collega’s voor de klas om bovenbouwleerlingen in het PO en onderbouwleerlingen in het VO te stimuleren hun digitale vaardigheden te ontwikkelen. Uit allerlei lagen van het bedrijf zetten collega’s zich hiervoor in, tot de CEO aan toe. Vanaf dat moment kunnen leraren het lesprogramma gratis gaan gebruiken. Daarna gaan we nog veel meer doen. Zo gaan we in 2018 ‘Meet the Masters’ organiseren waarin jongeren live kennis kunnen maken met de experts uit het pro-

gramma. Daarnaast steken we extra energie in jongeren met minder kansen. We gaan 100 scholen steunen met een fonds voor het aanschaffen van digitale middelen en extra ondersteuning van leraren. Dus ja, het programma blijft spectaculair, maar vooral ontzettend stimulerend!’

NET EVEN ANDERS… Wat maakt dit programma anders dan andere digitale vaardigheidsprogramma’s? Marieke zet de punten op een rij: • ‘De onderwerpen worden ingeleid door ‘masters’, dit zijn experts (van professoren tot en met vloggers) die de leerlingen via video’s meenemen in hun digitale wereld.’ • ‘Ouders worden bij het programma betrokken door huiswerkopdrachten en een e-zine.’ • ‘Het is een interactief en breed lesprogramma. Het gaat over de digitale wereld, leren van creatieve online vaardigheden en daarnaast ook over hoe je veilig en bewust online kunt zijn.’ • ‘In het verlengde van het online lesprogramma gaan we ook live bijeenkomsten ‘Meet the Masters’ organiseren met de experts uit het programma.’ • ‘Het is voor docenten heel gemakkelijk te gebruiken. Er is weinig voorbereidingstijd voor nodig.’

Meld je aan voor het gratis lesprogramma op primaonderwijs.nl/ onlinemasters

PrimaOnderwijs 27

EDG_NOV_026-027_Vodafone-Ziggo_v05.indd 27

24-10-17

10:26

Achter de schermen bij… Annemieke Groeneveld, oprichtster van Time 2 Control

‘Als een leerling meer inzicht krijgt in het waarom van leren, daalt de weerstand óm te leren’

Als Annemieke bevlogen begint te praten over haar bedrijf Time 2 Control, over haar visie op leren leren en plannen, kijk ik al snel naar mijn eigen manier van werken. Hier kan ik nog wat van leren. Elke volwassene overigens, maar de door Annemieke ontwikkelde concepten richten zich voor nu op scholieren en studenten. tekst vanessa pelle

‘Laten we eerlijk zijn: niemand heeft als hobby huiswerk maken’, geeft Annemieke meteen toe. ‘Maar leren is wel iets wat iedereen kan leren. Het is een bewustwordingsproces. Leerlingen krijgen in de brugklas ineens voor 12 - 15 vakken huiswerk en dat moeten ze op eigen houtje zien te verwerken. Succes ermee! Als

je hen uitlegt waarom ze iets moeten leren en hoe ze die informatie snel kunnen verwerken, dan neemt de weerstand af en de motivatie toe.’

Lading kwartjes Annemieke Groeneveld heeft diverse concepten ontwikkeld en momenteel ruim 150 gecertificeerde netwerktrainers onder haar vleugels. Het begon allemaal toen ze zich vanuit eigen interesse verdiepte in timemanagement. ‘Ik zag daar zoveel volwassenen mee worstelen. Daar wilde ik iets mee. Tegelijkertijd hielp ik jongeren uit de buurt met hun leerproces en ik ontdekte veel overeenkomsten. Ik kwam er tijdens het helpen achter dat scholieren niet weten hoe ze hun schoolboek moeten aanpakken. Er wordt gestaard naar een opengeslagen boek en ze hebben geen idee waar te beginnen. Al die plaatjes, grafieken, tabellen en foto’s… Ze zien door de plaatjes de tekst niet meer.

EDG_NOV_028-029_Time2Control_v08.indd 28

23-10-17

20:50

Terwĳl het juist om het begrĳpen van die tekst gaat. Samenvatten is voor velen een tekst uit een boek in iets minder woorden opschrĳven. Maar overschrĳven is niet begrĳpen en verwerken. Ik volgde zelf een training snellezen en mindmappen. En ja, soms valt één kwartje… soms een hele lading! Dít moest ik die jongeren leren: een combinatie van timemanagement en de aanpak van de schoolboeken.’ En zo was haar eerste concept Snel leren = leuk leren een feit, waarbĳ de focus ligt op vaardigheden als plannen, snellezen, mindmappen, geheugen trainen en leren leren. Uit dit inzicht kwamen vele succesverhalen. Annemieke: ‘Zo hielp ik een meisje dat architect wilde worden. Ze deed het technasium en had in de brugklas vier uur per dag huiswerk. Ze had basketbal opgezegd en haar ouders maakten zich zorgen dat ze dit nooit zes jaar zou volhouden. Aan motivatie ontbrak het haar niet, maar vier uur per dag blokken was te veel. Het is belangrĳk om dat te beseffen. Het volgen van de cursus resulteerde voor deze dame in twee uur per dag huiswerk in plaats van vier. En ze kon weer gaan basketballen!’

het ‘praatplaatje’ voor de decaan. Wat past bĳ deze leerling? Teveel scholieren kiezen een profiel op het al dan niet goed zĳn in een vak. Maar wat vindt hij/zij leuk? Scholen die niet de tĳd hebben voor het driejarige programma kunnen ook kiezen voor een programma op maat met behulp van de lessengenerator. Vanuit de drie leerjaren kunnen ze hun eigen programma samenstellen. Een voordeel van het zelf samenstellen is dat je dit met het hele team bepaalt en dus vooraf draagvlak creëert, wat de kans op succesvol implementeren vergroot.’

Behoefte aan een kant-en-klaar concept

Driehoek mentor, docent en ouders

Toen Annemieke met haar cursus via de website in januari 2012 naar buiten trad, kwamen er direct vragen van onderwĳsondersteuners, remedial teachers, intern begeleiders, coaches, docenten, etc. ‘Of ik hen in de materie kon trainen. Geweldig natuurlĳk! Ik ben de post HBO-opleiding Train de trainer gaan volgen en schreef het cursusboek. Vanaf september 2013 ben ik trainers gaan opleiden en dat doe ik nog steeds met veel plezier. Trainers worden zelf getraind in de vaardigheden en gaan vervolgens met een kant-en-klaar draaiboek aan de slag in hun eigen praktĳk. Elk jaar bundelen we hun ervaringen in een best practice digibook zodat ouders dit via de website kunnen lezen om te zien of de cursus iets voor hun kind is.’ De studievaardighedenconcepten bleven ook bĳ scholen niet ongemerkt. ‘Al snel volgden mentoren: “Dit wil ik voor de klas.” Maar Snel leren = leuk leren is echt voor kleine groepjes van drie tot vĳf personen, dus dook ik weer achter mĳn computer en in de boeken om een driejarig mentorprogramma voor scholen te schrĳven: Studielift123 (studielift123.nl). Het eerste leerjaar van dit mentorprogramma is gebaseerd op Snel leren = leuk leren. Het tweede jaar gaat in op sociaal emotionele vaardigheden. Het derde jaar heeft als hoofdthema metacognitie; een verdieping op de eerste twee jaar waarbĳ je leert over het geleerde. Wat gaat er goed? Wat kan beter? Zo kĳkt een leerling ook naar eigen kwaliteiten en talenten om vandaaruit een juiste profielen studiekeuze te kunnen maken. In drie jaar tĳd bouwen leerlingen een totale mindmap over zichzelf op. Dat wordt

Zowel de flexibiliteit van het programma als het brede implementatietraject maakt het mentorprogramma volgens Annemieke zo sterk. Annemieke: ‘De mentor staat er niet alleen voor. In het traject worden namelĳk niet alleen mentoren getraind, maar krĳgen ook vakdocenten een workshop zodat zĳ vakinhoudelĳk kunnen aansluiten bĳ de vaardigheden die de leerlingen van de mentor leren. Ouders worden erbĳ betrokken tĳdens een informatiebĳeenkomst zodat zĳ weten wat hun kind gaat leren. Zĳ kunnen desgewenst een workshop bĳ één van onze netwerktrainers volgen waarin ze dezelfde vaardigheden als hun kind leren, zodat ze dit thuis samen met het kind kunnen doorpakken. En zeg nou eerlĳk, wie kan er in zĳn werk niet een beetje snellezen, mindmappen en plannen gebruiken? Het is een win-win situatie!’

Wil jĳ meer weten over de studievaardighedenconcepten van Annemieke, neem dan een kĳkje op time2control.nl

PrimaOnderwĳs 29

EDG_NOV_028-029_Time2Control_v08.indd 29

23-10-17

21:39

Online inspectietool

vereenvoudigt beheer en onderhoud van

speelplaatsen

Vanaf elke werkplek hebben klanten toegang tot het online inspectiesysteem. Zeker voor een school of kinderopvang met meerdere locaties is dit ideaal. Niemand die meer hoeft te zoeken naar een logboek. En er is compleet inzicht en controle over de staat van alle speeltoestellen.

Zonder zorgen Met behulp van de online tool maakt Van Ee Speeltoestellen het beheer van speeltoestellen inzichtelijker, maar ook veel eenvoudiger. Er wordt precies per toestel bijgehouden wanneer inspectie en onderhoud nodig is, zodat dit ingepland kan worden bij de klant. Na elke inspectie brengt Van Ee Speeltoestellen binnen 24 uur rapport uit. Zo weet het bestuur of management wat de inspectie heeft opgeleverd, wat nodig is aan onderhoud en reparaties, en wat de investeringsverwachting is voor de langere termijn. Bewust wordt gekozen voor alleen een rapportage, zonder dat u direct aan onderhoud ‘vast’ zit. U hebt altijd de keus door wie en wanneer u dit onderhoud wilt laten uitvoeren. Van Ee adviseert bijvoorbeeld over het moment van vervanging

EDG_NOV_030-031_VanEE_v02.indd 30

van onderdelen. Wat de voor- en nadelen zijn of dit direct moet worden uitgevoerd en wat de risico’s zijn bij uitstel. Elk advies past uiteraard binnen de wettelijke normen. Een van die wettelijke normen is bijvoorbeeld, dat elke beheerder/ eigenaar jaarlijks aantoonbaar inspectie uit moet voeren. Of dit nu een beheerder van een speeltuin is, een schooldirecteur of een directeur van een kinderopvang. Wanneer hier niet aan wordt voldaan, lopen beheerders het risico om aansprakelijk gesteld te worden bij een ongeval. Klanten die de zorg voor inspectie en onderhoud aan Van Ee uit handen geven, kunnen gerust zijn dat inspecties tijdig en volgens alle regels worden uitgevoerd.

Alles-onder-1-dak Alle onderhoud en reparaties aan speeltoestellen kunnen door de monteurs van Van Ee Speeltoestellen worden uitgevoerd. Hierdoor kan er snel geschakeld worden. En dat dit soms snel nodig is, ondervond monteur Frans de Vries onlangs nog bij de inspectie van een schoolplein. “Dit plein was door een stedenbouwkundige ontworpen,

23-10-17

20:51

Versleten onderdelen, verroeste lagers, vandalen die schroeven hebben verwijderd… hoe weet een beheerder van een schoolplein of speeltuin dat zijn speeltoestellen nog in topconditie zijn? Inspectie voorkomt onveilige situaties, vroegtijdige slijtage en onnodige schade. Maar tijd en expertise om dit regelmatig uit te voeren is er vaak niet, terwijl periodieke inspecties ook nog eens wettelijk verplicht zijn. En waar moet u op letten? Hoe houdt u alle service- en onderhoudsgegevens bij, zodat onderhoud, reparaties en investeringen tijdig worden uitgevoerd? Kunt u aantoonbaar maken dat u uw verantwoordelijkheid heeft genomen in geval van een calamiteit? Van Ee Speeltoestellen neemt de klant alle zorg uit handen. Met een modern, online systeem maakt de speelpleinspecialist alle gegevens inzichtelijk. En de klant? Die heeft meer speelruimte voor zijn overige taken.

echter met minder aandacht voor de juiste montage van speeltoestellen. Toen wij langs kwamen voor de jaarlijkse controle, zagen we dat een constructie compleet was aangetast door houtrot. Het was op zich een heel mooi klimtoestel dat ook nog niet zo oud was, maar voor kinderen was het zo niet meer veilig om op te spelen. We hebben toen direct het speeltoestel afgesloten voor gebruik. De schoolleiding was behoorlijk geschrokken, te meer omdat er aan de buitenkant niets te zien was. Gelukkig waren er bij deze school nog geen ongelukken gebeurd. Maar die hadden zich elk moment kunnen voordoen”, vertelt Frans. Dit bewijst het belang van een grondige keuring. Zo’n onderzoek gaat verder dan alleen een visuele inspectie en moet worden uitgevoerd door een gecertificeerd inspecteur of monteur zoals Van Ee Speeltoestellen er een aantal van in haar team heeft.

Zolang klanten hun inspecties en onderhoud tijdig laten uitvoeren, zijn ze verzekerd van veilige speelplaatsen.

Maximaal delen van kennis De monteurs van Van Ee Speeltoestellen zijn allen getraind om te werken conform de actuele EN-normen. Klanten geeft dit meer zekerheid van juist gemonteerde en onderhouden speeltoestellen. Elke monteur houdt zo nodig zijn activiteiten online bij. Ook hier heeft het online systeem veel voordelen. Het biedt monteurs alle mogelijkheden om historie van toestellen en aandachtspunten onderling uit te wisselen. Waar in Nederland ze ook werkzaam zijn, of ze nu op Texel bezig zijn met het vervangen van schommels of in Limburg bij een instabiel klimrek. Dankzij deze inspectie-tool hoeven ze het wiel nooit meer twee keer uit te vinden.

U wilt toch ook een veilig plein? Stuur een mail naar verkoop@vaneespeeltoestellen.nl of bel naar 0342- 751 950.

Wij helpen u graag!

EDG_NOV_030-031_VanEE_v03.indd 31

24-10-17

12:15

LOF helpt leraren bĳ innovatie op de werkvloer Ik keek om me heen en werd helemaal blij. Wow, zijn er zoveel leraren die net als ik vol enthousiasme en ambitie willen werken aan de ontwikkeling van ons onderwijs? Dorien van Otterloo zag haar aanvraag bij het LerarenOntwikkelFonds (LOF) vorig jaar gehonoreerd. Als LOF-leraar wilde Dorien op haar school, OBS de Klimroos, voor leerlingen en leraren een plek creëren die uitnodigt tot ontdekken, verwonderen, onderzoeken en creëren. Het MAAKlab stimuleert leerlingen en leraren van elkaars talenten gebruik te maken. Bij het ontwikkelproces naar maakonderwijs wordt Dorien volop gesteund door schooldirecteur Annelies Meijer. Ook heeft ze veel profijt van haar LOF-coach Stefanie Blum. tekst brigitte bloem foto marius roos

Dorien van Otterloo in het midden met links Annelies Meĳer en rechts Stefanie Blum.

De feestelĳke opening van het MAAKlab van openbare basisschool de Klimroos in Leidsche Rĳn is, bĳ het verschĳnen van deze PrimaOnderwĳs, net achter de rug. Leerlingen en leraren staan te trappelen om de appelgroene brainstormruimte met overlegtafels in de vorm van een wolk in gebruik te nemen. Ernaast is de maakruimte met allerhande gereedschap en materialen. ‘Het MAAKlab past in de onderwĳsvisie van de school’, legt Dorien van Otterloo uit. Ze werkte nog niet zo lang op de Klimroos toen ze plaatsnam in de werkgroep Onderzoekend Leren van haar school.

‘Mĳn keuze voor de Klimroos was heel bewust. Het is een innovatieve school’, vertelt ze. ‘We werken in de onderbouw met faseonderwĳs in plaats van groepen. Er is veel gelegenheid voor maatwerk. Dat past bĳ onze diverse populatie. Ook onderzoekend leren sluit daar goed bĳ aan. Er waren al flink wat stappen gezet. In de werkgroep bespraken we onze ambitie om meer in de richting van ontwerpend onderwĳs en maakonderwĳs te gaan. Maar de tĳd ontbrak om die ontwikkeling écht op te pakken. Toen bracht een collega het LOF onder onze aandacht. Het besluit om een aanvraag in te

EDG_NOV_032-033_LOF_v09.indd 32

23-10-17

20:52

400 deelnemende leraren €8 miljoen geïnvesteerd 400 projecten

dienen, was snel gemaakt.’ Dankzĳ de LOF-subsidie is Dorien nu wekelĳks één dag vrijgeroosterd om aan de ontwikkeling van ontwerpend onderwĳs te werken.

Duurzaam Ook directeur Annelies Meijer was meteen te vinden voor een LOF-aanvraag. ‘Het is belangrĳk dat de leraren in mĳn team zich kunnen ontwikkelen. Als school kijken we naar de toekomst. Innovaties die we doen, moeten duurzaam zijn. Dat geldt ook voor ons LOFproject. Je doet niet incidenteel iets voor die ene leraar op die ene school. Het moet uitstralen naar het hele team en liefst ook naar collega’s van andere scholen’, legt ze uit. Tĳdens het traject heeft Dorien haar collega’s dan ook bĳ elke stap betrokken. Ook organiseert het team interne workshops, gaan ze naar congressen en delen ze hun kennis zodat ze sámen optrekken bĳ de innovatie van hun onderwĳs. ‘Ter inspiratie voor een eigen project’, zegt Annelies. ‘Collega’s van andere scholen hoeven echt niet ook een maaklab te ontwikkelen. Het is voor ons het juiste middel. Het past bij onze onderwĳsvisie.’

Zichtbaarheid en interne communicatie Zichtbaarheid en interne communicatie tijdens het proces zĳn belangrĳk. Het LOF kan daarin begeleiden en ervoor zorgen dat je tijd vrij kunt maken om je plannen ten uitvoer te brengen. Stefanie Blum vervult voor Dorien de rol van LOF-coach. Stefanie is leraar Duits op het Christelijk Lyceum in Zeist, deed een master Leren en Innoveren en kreeg een gerichte training bĳ de Onderwĳscoöperatie. Ze coacht ook andere LOF-leraren. ‘Niet op de inhoud, maar op het persoonlĳke vlak en het proces’, benadrukt ze direct. ‘Het gaat mĳ er vooral om dat ik de LOF-leraar sterker maak en hĳ of zĳ veerkracht behoudt. We bespreken hoe je je eigen visie af kunt stemmen met de schoolvisie. Ook hebben we het over weerstand. Bĳ elk innovatietraject krĳg je daarmee te maken. Hoe neem je als initiatiefnemer je

collega’s mee? Ook probeer ik de LOF-leraar ervoor te behoeden dat hĳ of zĳ zich niet over de kop werkt. Ik fungeer als klankbord en houd, waar nodig, een spiegel voor.’ Stefanie heeft ook een tip voor potentiële LOFleraren: ‘Maak je project niet te groot. Pak theoretische kaders erbĳ zodat je onderbouwing hebt voor je keuzes. Let op jezelf, heb geduld. En sta af en toe stil om te reflecteren.’ Dorien krĳgt veel steun van haar coach. ‘Stefanie’s manier van coachen past bij mij’, vertelt Dorien. ‘Ze leerde me om op het juiste moment te stoppen en pas op de plaats te maken. Een moment van bezinning is goed om na te kunnen denken over wat er daadwerkelĳk nodig is om verder te gaan. Het leren meenemen van het team was nieuw voor mĳ. Natuurlĳk, ik sta voor de klas en kan heel goed mĳn leerlingen ‘meenemen’. Maar hoe doe je dat bĳ je naaste collega’s? Tegen iedere leraar met een goed idee zeg ik nu: verzamel gelĳkgezinde collega’s op je school en ga met je idee aan de slag. Misschien is het ook iets voor jou om LOF-leraar te worden.’

Wow-gevoel LOF-leraren komen drie keer per jaar naar een LOF-lab. Tĳdens het tweede LOF-lab nemen ze hun leidinggevende mee om de betrokkenheid bĳ hun initiatief te versterken. ‘Ik vond het erg leuk om erbĳ te zĳn’, vertelt Annelies. ‘Het was bĳzonder om een coachings sesie bij te wonen. En ik was supertrots toen Dorien ons project presenteerde.’ Naast deze verplichte LOF-labs komen LOF-leraren op vrĳwillige basis bĳeen in Lerarenlabs. Dorien: ‘De eerste keer dat ik bĳ een LOF-lab kwam, keek ik om me heen en werd helemaal blĳ. Wow, zĳn er zoveel leraren die net als ik vol enthousiasme en ambitie willen werken aan de ontwikkeling van ons onderwĳs? Dat wow- gevoel is gebleven. Alle verhalen en resultaten van collega’s uit het hele land geven me zoveel energie.’

Het LerarenOntwikkelFonds is één van de programma’s van de Onderwĳscoöperatie. LOF zorgt voor budget, labs, coaching door collega’s en een netwerk, zodat leraren ruimte en mogelĳkheden krĳgen om hun professionaliteit te vergroten. Alle informatie over het LerarenOntwikkelFonds vind je op lerarenontwikkelfonds.onderwĳscooperatie.nl

PrimaOnderwĳs 33

EDG_NOV_032-033_LOF_v09.indd 33

23-10-17

20:53

Jongeren publiceren vaak foto’s en video’s van zichzelf of van anderen, maar zijn zich nog niet bewust van de consequenties. Hoe kunnen we ICT gebruiken om leerlingen te leren nadenken, organiseren, communiceren en samenwerken? In het onderwijs van de toekomst verdient digitale geletterdheid

SLO ontwikkelt doorlopende leerlĳn PO-VO digitale geletterdheid

een prominente plaats. Samen met scholen ontwikkelt SLO een doorlopende leerlijn PO-VO digitale geletterdheid. Er is een leerplankader met inhouden en doelen. tekst rené leverink

Volgens SLO-projectcoördinator Allard Strĳker is er op dit moment in het onderwĳs nog te weinig structurele aandacht voor digitale geletterdheid. ‘Veel scholen zĳn met ICT bezig, dat wil zeggen: ze maken gebruik van digitaal lesmateriaal. Maar nu gaat het een stukje verder, in die zin dat je ook les gaat geven in de mogelĳkheden van ICT en alles wat daarbĳ komt kĳken. Wĳ verstaan onder digitale geletterdheid: ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden, computational thinking (het zodanig (her)formuleren van problemen dat ze met computertechnologie op te lossen zĳn) en mediawĳsheid. En dat alles in samenhang met elkaar en met andere onderdelen van het curriculum.’

Apart vak? Aanvankelĳk was de gedachte dat digitale geletterdheid geheel moest worden geïntegreerd in de bestaande lessen. Intussen heerst de opvatting dat een gemengd model goed werkt, waarbĳ er ook een deel apart wordt aangeboden. Strĳker: ‘Bĳ onze pilotscholen wordt digitale geletterdheid steeds meer een afzonderlĳk onderdeel van het curriculum. Maar natuurlijk moet digitale geletterdheid ook bĳ de bestaande vakken aan de orde komen. Bij taal, rekenen en wereldoriëntatie denk je bĳvoorbeeld aan de ICT-basisvaardigheden en aan het zoeken, selecteren, beoordelen en verwerken van (digitale) informatie. Toen aan het begin van deze

EDG_NOV_034-035_SLO_v02.indd 34

23-10-17

20:53

‘We willen scholen en leraren eeuw werd gefilosofeerd over bezig en op welke pun graag uitnodigen onderdelen de vraag welke vaardigheden ten hebben ze behoefte in de praktijk uit te proberen en leerlingen moesten beheersen aan aanvullingen of uit om klaar te zijn voor de 21ste breidingen? Hoeveel tijd hun ervaringen te delen’ eeuw was er absoluut nog is ingeruimd, wie heb geen sprake van de komst ben de lessen gegeven, van smartphones en tablets, laat staan hoe onvoor hoe is digitale geletterdheid in het onderwijs vorm stelbaar snel die gemeengoed zouden worden. Maar gegeven, welke materialen zijn gekozen, in welke zeker is dat het in de toekomst nóg meer gaat aankomen mate sloten de leermiddelen aan op de behoeften? op algemene vaardigheden als logisch denken, kritisch Daarnaast willen we ook graag van de scholen horen denken, slim organiseren, duidelijk communiceren en hoe ze omgaan met het al dan niet beoordelen van de effectief samenwerken, met gebruikmaking van digitale vaardigheden en het bewaken van samenhang.’ voorzieningen. Daarom hebben we in de leerlijnen digitale geletterdheid ook veel ruimte gegeven aan het ont wikkelen van algemene vaardigheden.’

‘Leren omgaan met ongewenste situaties’

Nadenken Naast kennis en vaardigheden heeft digitale geletterd heid volgens Strijker ook te maken met bewustwording: ‘Het een kan niet zonder het ander. Kinderen en jongeren moeten zich niet alleen bewust zijn van de mogelijkheden van technologie, maar ook van de consequenties. Bij mediawijsheid gaat het bijvoorbeeld om wat je identiteit is en wat je wel of niet deelt met anderen. In het digitale universum zijn er eigenlijk geen grenzen. Alles is of wordt in de toekomst mogelijk. De grenzen liggen dan bij jezelf. Je moet er ook over nadenken wat je anderen wilt aandoen of mag aandoen. Hoe je informatie mag verwerken. Moet je willen wat kan?’

Meedenken SLO werkt bij het ontwikkelen van leerlijnen digitale geletterdheid nauw samen met een aantal scholen. Het zijn scholen die zich op dit gebied onderscheiden en profileren als vernieuwend en ondernemend en die er nadrukkelijk op uit zijn hun leerlingen voor te bereiden op een toekomst waarin de computer een steeds belangrijkere rol speelt. Strijker: ‘We kunnen veel van elkaar leren. Er zijn prachtige praktijkvoorbeelden waar we graag gebruik van maken en die we met enthousiasme onder de aandacht willen brengen van andere scholen. We willen scholen en leraren dan ook graag uitnodigen kennis te nemen van de inhoud van de leerlijnen, het leerplankader en de voorbeeldmaterialen, er op school over te discussiëren, onderdelen ervan in de praktijk uit te proberen en hun ervaringen met ons te delen (zie kader, red.). In hoeverre zijn ze er al mee

Bij OBS De Imenhof in Losser staat digitale geletterd heid hoog op de agenda. Volgens De Imenhof kun je als school twee dingen doen: leerlingen beschermen tegen de gevaren van bijvoorbeeld internet of hen ermee leren omgaan. De Imenhof kiest voor het laatste. Digitale geletterdheid begint al in de onderbouw, waar aandacht wordt besteed aan computervaardigheden. In groep 4 komen standaard computerprogramma’s als Word, Excel en PowerPoint aan de orde. In de bovenbouw ligt de nadruk op toepassen. Leerlingen gebruiken Word, Excel en PowerPoint bij het maken en presenteren van hun spreekbeurt of werkstuk. Hierbij is er ook aandacht voor informatievaardig heden: waar haal je goede informatie vandaan? En wat zet je wel of niet op een PowerPoint-dia? Ook mediawijsheid staat bij De Imenhof op het p rogramma. Het gaat dan vooral om het aspect ‘Verantwoord leren omgaan met…’ Hierbij komen vragen als ‘Welke gegevens of foto’s zet je wel op internet of sociale media en welke juist niet?’, ‘Hoe ga je om met groepsdruk?’ en ‘Wat doe je als je te maken krijgt met cyberpesten?’ aan bod. De Imenhof kiest er bewust voor in de bovenbouw geen filters te ge bruiken voor het internet, maar leerlingen te leren omgaan met ongewenste situaties. Dubieuze zoek resultaten worden in de klas besproken, samen met de vraag hoe leerlingen dit soort zoekresultaten kunnen voorkomen. Zie ook: downloads.slo.nl/Documenten/OBSDe-Imenhof-Losser.pdf

Meer informatie: curriculumvandetoekomst.slo.nl/projecten/digitale-geletterdheid curriculumvandetoekomst.slo.nl/21e-eeuwse-vaardigheden kennisnet.nl/digitale-vaardigheden SLO, Allard Strijker, a.strijker@slo.nl

PrimaOnderwijs 35

EDG_NOV_034-035_SLO_v02.indd 35

23-10-17

20:53

MELD JE AAN VIA

S.OMJS.NL/ ONDERZOEKENDLEREN

TRAINING DE BOVENBOUW OP WEG NAAR… ONDERZOEKEND EN ONTWERPEND LEREN Utrecht | Startdatum 24 januari 2018 | 2 dagdelen Helmond | Startdatum 25 april 2018 | 2 dagdelen

Binnen het basisonderwijs wordt steeds vaker onderzoekend en ontwerpend leren (OOL) ingezet. Onderzoek doen en iets ontwerpen zijn daarbij geen doel op zich, maar een manier van werken die leerlingen vanuit verwondering en nieuwsgierigheid vaardigheden laat ontwikkelen zoals analyseren, samenwerken, kritisch denken en reflecteren. Tijdens de training ‘De bovenbouw op weg naar... Onderzoekend en ontwerpend leren’ leer je wat OOL kan betekenen voor jouw onderwijspraktijk. WAT STEEK JE ERVAN OP? • Je hebt kennis van de theoretische modellen en achtergronden van OOL. • Je kunt OOL koppelen aan het onderwijs en de vaardigheden van het leren in de 21e eeuw. • Je kunt met de kennis, inzichten en praktijkopdrachten van de training een vertaling maken naar je eigen onderwijspraktijk, op zowel schoolniveau als groepsniveau. VOOR WIE? Leraren en coördinatoren bovenbouw, IB’ers en schoolleiders uit het PO MEER INFORMATIE: s.omjs.nl/onderzoekendleren

Meer informatie over een training of event? Kijk op omjs.nl/professionalisering

Adv_OMJS_OnderzoekendLeren_POnderwijs nov17.indd 1 EDG_NOV_036-037_VMBO_v02.indd 36

05-10-17 12:37 23-10-17 20:54

17 12:37

Schoolexaminering

centraal

Een PTA is niet alleen een registratie van het toetsprogramma voor de inspectie. Het PTA kan ook heel zinvol zijn. Het dwingt je om over de inhoud van je onderwijsprogramma na te denken en hier bewuste keuzes in te maken. Een goed PTA geeft sturing aan het onderwijs en duidelijkheid aan de leerlingen. Deze uitspraak is van een van de deelnemers aan de trainingen schoolexaminering. Deze trainingen worden aangeboden in het kader van de bijscholing van vmbodocenten en zijn intussen al door zo’n 1000 docenten gevolgd. In het nieuwe vmbo is schoolexaminering belangrijk. Een deel van het beroepsgerichte programma, de beroepsgerichte keuzevakken, wordt alleen afgesloten met schoolexamens. Deze schoolexamens leveren cijfers op die meetellen in de slaag/zakregeling. In de andere vakken is schoolexaminering ook van belang, de helft van het eindcĳfer van avo-vakken wordt bepaald door schoolexamens. In het schoolexamen kunnen scholen hun eigen keuzes maken wat zĳ belangrĳk vinden om te beoordelen. Veel docenten zĳn zich niet zo bewust van het belang en de mogelĳkheden van het schoolexamen. Ze maken een PTA voor de onderwĳsinspectie. Soms bestaat een PTA wel uit 80 of meer toetsen in twee leerjaren. Leerlingen hebben daardoor amper de tĳd iets nieuws te leren. Verder worden methodetoetsen vaak ingezet als PTA-toets, maar een methodetoets is bedoeld als formatieve toets, om na te gaan welke onderwerpen een leerling al beheerst en waar nog extra aandacht aan geschonken moet worden. Schoolexamens zĳn summatieve toetsen, bedoeld om te beoordelen of leerlingen de stof beheersen.

Schoolexamenbank vmbo Om docenten te ondersteunen bĳ het ontwikkelen van het PTA en de toetsen biedt SPV een bĳscholingsaanbod. (Zie www.platformsvmbo.nl/actueel/2017/8/31/aanbod-

schoolexaminering-spv-17-18.) De meeste cursussen zĳn bedoeld voor docenten in de beroepsgerichte programma’s en avo-docenten. Daarnaast biedt SPV een PTA-hulplĳn (zie www.platformsvmbo.nl/schoolexaminering/faq) waar je met al je vragen over toetsen en examinering terecht kunt en PTA’s ter beoordeling kunt voorleggen. Tenslotte is er de Schoolexamenbank vmbo, een digitale database met toetsitems waarmee docenten hun schoolexamens kunnen samenstellen. Schoolexamenbank vmbo is er voor en door docenten. Redactiegroepen bestaande uit docenten ontwikkelen vakinhoudelĳke uitwerkingen, toetsitems en schoolexamens bĳ beroepsgerichte keuzevakken. Zĳ worden daarbĳ ondersteund door Cito en SLO. Scholen kunnen deelnemen aan de Schoolexamenbank vmbo door een licentie af te sluiten. Daarmee kunnen ze gebruik maken van alle toetsitems in de bank en maken ze het mogelĳk de bank verder te vullen en te onderhouden. Voor meer informatie over de schoolexamenbank vmbo zie:

www.schoolexamenbankvmbo.nl

NIEUW

te sgerich beroep ramma’s prog

EDG_NOV_036-037_VMBO_v02.indd 37

vmbo 23-10-17

20:55

‘Wie mediawijs wil zijn, heeft meer nodig dan goed kunnen appen en snappen’ ‘Generatie Media: samen mediawijs’. Met dit thema wordt van 17 t/m 24 november 2017 de achtste Week van de Mediawijsheid georganiseerd. Mary Berkhout, programmamanager van Mediawijzer.net, vertelt over het thema en het belang van deze week. foto’s jorrit lousberg

Tijdens de komende Week van de Mediawijsheid staat de zogenoemde ‘Generatie Media’ centraal. Waarom hebben jullie hier voor gekozen? ‘Voor de generatie kinderen en jongeren die nu opgroeit, de ‘Generatie Media’, zijn internet en digitale media vanzelfsprekend. Ze groeien ermee op, voelen zich in deze digitale wereld thuis en maken zich allerlei nieuwe media binnen de kortste keren meester. Ze kijken met veel vertrouwen naar hun eigen vaardigheden en mediagedrag, maar het is de vraag of dit wel helemaal terecht is. Wij geloven in ieder geval dat ze nog een aantal belangrijke stappen moeten zetten om goed voorbereid te zijn op het leven, werken en leren in de 21ste eeuw.’

Maar dat is volgens jullie dus niet genoeg. ‘Nee. Handig met media, maakt nog niet mediawijs. Daar zijn extra vaardigheden voor nodig die nu eenmaal niet als vanzelf worden opgedaan. Vaardigheden die je straks wel nodig hebt om mee te kunnen komen in de 21ste eeuw. Denk aan praktische zaken als het vinden van werk of het indienen van zorgdeclaraties tot aan het vinden van balans in je mediagebruik en het actief deelnemen aan het democratische proces. De hele samenleving medialiseert en wil je daarin mee kunnen komen, dan heb je méér nodig dan goed kunnen appen en snappen. Bij het aanleren van deze andere skills zien we een belangrijke rol voor ouders en scholen weggelegd.’

Aan wat voor stappen moeten we dan denken? ‘Ik denk dat het belangrijk is om eerst goed te beseffen hoe de ‘Generatie Media’ momenteel hun mediawijze vaardigheden opdoet. Dit gebeurt veelal in hun vrije tijd en dat gaat dan als vanzelf. Gewoon door te doen en te experimenteren, alleen of samen met leeftijdsgenootjes. Zo leren ze bijvoorbeeld heel goed welke media ze waarvoor kunnen inzetten en daar hebben ze ook allerlei ongeschreven regels voor. Ook als het gaat om online omgangsvormen zijn de jongste generaties steeds vaardiger. En beseffen ze steeds beter hoe ze zich veilig in de digitale wereld kunnen bewegen.’

Gebeurt dat niet al thuis en op school? ‘Zeker wel. De aandacht voor mediawijsheid is de laatste jaren enorm toegenomen. Ook thuis en in de klas. Een probleem dat we hierbij zien is dat veel volwassenen wat onzeker zijn over de eigen mediavaardigheden. Hierdoor beperken ze hun rol tot die van online politieagent: regels stellen en waarschuwen voor risico’s. Ze onderschatten wat voor mediawijze vaardigheden ook zij de ‘Generatie Media’ bij kunnen brengen. Maar ook omgekeerd staan ze niet altijd open voor wat zij op hun beurt van de jeugd kunnen leren. Daardoor voelen kinderen en jongeren zich onvoldoende gewaardeerd, uitgedaagd en geïnspireerd om meer met media te

EDG_NOV_038-039_Mediawijsheid_v02.indd 38

23-10-17

20:55

doen dan het eerder genoemde appen en snappen. Daar komt bij dat de mate waarin kinderen thuis mediawijzer worden sterk samenhangt met de sociale omgeving waarin zij opgroeien. En helaas kunnen niet alle kinderen hierbij rekenen op optimale ondersteuning vanuit huis. Het is dan ook belangrijk dat scholen extra hun best doen om deze kinderen erbij te trekken en te voorkomen dat er achterstanden ontstaan in digitale vaardigheden en de kansenongelijkheid zo toeneemt.’ Hoe kunnen scholen dit het beste aanpakken? ‘Een meerderheid van de leraren denkt bij mediawijsheid in de eerste plaats aan ‘veilig’ en ‘verantwoord’ omgaan met media. Ze benaderen mediawijsheid vanuit de opvoedkant en het je ‘netjes gedragen’. Wij geloven dat scholen ook nog een andere verantwoordelijkheid hebben. Dan gaat het over de onderwijskant en het aanleren van nieuwe skills zoals informatievaardigheden, coderen, storytelling en mediamaken. Helaas beschikken veel leraren over onvoldoende ruimte, middelen of kennis en vaardigheden om dit in de les aan bod te laten komen. Leraren kunnen zo niet het goede voorbeeld geven, laat staan hun leerlingen inspireren of uitdagen. Dat is een

De Week van de Mediawijsheid vindt plaats van 17 t/m 24 november 2017. Kijk voor meer informatie over de campagne op www.weekvandemediawijsheid.nl.

gemiste kans, zeker omdat de behoefte bij leerlingen om op een prikkelende manier scholing in mediawijsheid te krijgen groot is.’ Op wat voor manier gaan jullie hiermee aan de slag tijdens de Week van de Mediawijsheid? ‘Het onderwijs kan alle hulp gebruiken en hier liggen grote kansen voor het netwerk van Mediawijzer.net. Denk bijvoorbeeld aan al het les- en leermateriaal dat reeds voor mediawijsheid is ontwikkeld, voor de professionalisering van leraren of voor ouderavonden. Het is een mooie mijlpaal dat de aandacht voor mediawijsheid op school in de nieuwe curriculumherziening is opgenomen. Maar het duurt nog zeker een aantal jaar voordat dit helemaal is doorgevoerd. Met het netwerk willen we in de tussentijd bijdragen aan het vlotte verloop van deze herziening en er tegelijkertijd voor zorgen dat zoveel mogelijk kinderen straks mediawijs van school komen. Vandaar het thema van de Week van de Mediawijsheid, ’Generatie Media: samen mediawijs’. Tijdens de week brengen we het broodnodige gesprek op gang over wie nu welke rol heeft bij het samen mediawijzer worden. We brengen leerlingen, leraren, ouders, mediamakers en netwerk bij elkaar zodat er beter inzicht ontstaat in elkaars leefwereld en we daardoor beter onze verantwoordelijkheid kunnen pakken. Samen werken we toe naar een heel belangrijk doel: het klaarstomen van een mediawijze generatie voor de toekomst.’ PrimaOnderwijs 39

EDG_NOV_038-039_Mediawijsheid_v02.indd 39

23-10-17

20:56

Onderwijs werkt pas echt als kinderen het leuk vinden om uitgedaagd te worden

Kort gezegd gaan kinderen naar school om te groeien en zich te ontwikkelen in kennis, competenties en vaardigheden. En scoren ze goed, dan geeft hen dat een goed gevoel. Waarom dat niet omdraaien en leerlingen zich eerst lekker in hun vel laten voelen? ‘Dan werk je optimaal aan goede studieresultaten’, is de mening van Pieter Wijnen, leraar groep 3. Het monitoren van welbevinden kan prima met Looqin PO, een kindvolgsysteem dat door steeds meer scholen wordt gebruikt. door suzanne de boer

‘Soms komt er iets op je pad dat zo perfect aansluit bij je eigen visie, dat je het direct wilt gebruiken’, vertelt Pieter Wijnen, voorheen adjunct-directeur en momenteel fulltime leraar groep 3 van de Mariaschool in Someren. ‘Dat had ik toen ik na een lezing van pedagoog Marcel van Herpen kennismaakte met het kindvolgsysteem Looqin PO. Waar andere volg systemen in beeld brengen hoe leerlingen scoren op verschillende cognitieve vaardigheden, kijkt Looqin in eerste instantie naar de mate van welbevinden en betrokkenheid. En dat zijn nu net de waarden die wij op school het belangrijkst vinden. Want zit je lekker in je vel, dan durf je vragen te stellen en fouten te maken, en kom je ook tot betere prestaties.’

Veilig en geborgen Het onderwijsteam van de Mariaschool creëert in de eerste plaats een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Pieter Wijnen: ‘Kinderen zijn enthousiast, maar ook kwetsbaar. Het is aan de leraar om ervoor te zorgen dat al die leerlingen in een klas zich stuk voor stuk gezien, gehoord en gewaardeerd voelen.’ Is de relatie

EDG_NOV_040-041_Looqin_v06.indd 40

23-10-17

20:57

tussen de leraar en elke leerling goed, dan wordt er gekeken naar de dynamiek van de klas in zijn geheel. ‘Op de Mariaschool is iedereen gelijk, doet iedereen ertoe en levert iedereen een evenwaardige bijdrage aan de groep’, vertelt Pieter. ‘Dat je respect hebt voor elkaar, er niemand buitengesloten wordt en je de verantwoordelijkheid voelt ervoor te zorgen dat je het met elkaar fijn hebt in de klas, zijn naar ons inziens voorwaarden om tot goede cognitieve prestaties te kunnen komen.’

Betere prestaties Maar hoe kun je meten of leerlingen zich prettig voelen, goed in hun vel zitten en betrokken zijn? Pieter: ‘Looqin PO reikt eenvoudige manieren aan om juist die lastig te grijpen gemoedstoestand te bepalen. Veel makkelijker dan het sociaal-emotionele volgsysteem dat we al een tijdje op school gebruikten. Na een try-out in de groepen

die weg nieuwe invalshoeken en… k ansen!’ Natuurlijk worden op de Mariaschool ook de behaalde cognitieve studieresultaten bekeken. Je kunt dit met Looqin PO volgen door competenties en prestaties in beeld te brengen. De resultaten vanuit de cognitieve ontwikkeling worden continu vergeleken met de sociaal-emotionele ontwikkeling vanuit Looqin PO. Zo kan het zijn dat een leerling niet goed scoort op toetsen maar wel enorm goed in zijn vel zit en heel betrokken is. Dit kan betekenen dat de leerling b ijvoorbeeld een verkeerde strategie gebruikt of dat de leerling scoort op zijn of haar niveau.

Positief begin ‘Die leerling kun je dan als leraar ook uitdaging op maat geven. Je kunt met Looqin dus niet alleen aantonen dat kinderen om een bepaalde emotionele reden minder presteren, maar je kunt ook zien of ze emotioneel in

‘Pas als een leerling een bepaalde mate van welbevinden ervaart, kan hij ook échte betrokkenheid tonen, durft hij fouten te maken en kan hij tot optimale resultaten komen.’ 3 en 8 hebben we vorig schooljaar het kindvolgsysteem in alle groepen doorgevoerd. Natuurlijk moesten we er even onze weg in vinden, maar al snel bleek dat Looqin je bijzonder slim en snel helpt om aan te geven of een leerling happy is.’ Is dat niet zo, en maakt een leraar zich zorgen, dan kan hij met de leerling en diens ouders tijdig om de tafel gaan zitten. Pieter: ‘Ouderbetrokkenheid vinden wij op school ook heel belangrijk. Ons uitgangspunt is het kind, maar natuurlijk spelen ouders ook een grote rol. Samen zoeken we naar de pijnpunten en proberen opnieuw die veilige omgeving te creëren van waaruit een leerling opnieuw tot betere prestaties kan komen. Want pas als een leerling een bepaalde mate van welbevinden ervaart kan hij echte betrokkenheid tonen en tot optimale resultaten komen.’

Tweesporenbeleid Waar spoor 1 binnen Looqin betrekking heeft op de klas in zijn geheel, biedt Looqin met spoor 2 meer inhoudelijke kansen om individuele leerlingen met een speciale behoefte te helpen. Pieter: ‘Vanuit een concrete probleemstelling en de keuze voor een van de betrokkenheidsverhogende factoren biedt het systeem een veelvoud aan suggesties, tips en aanvullingen. Een deel van die suggesties heb je, als professionele leraar, al benut en toegepast. Maar keer op keer ontdek je via

balans zijn en wat hun geaccepteerde cognitieve niveau is.’ Wat Pieter bijzonder prettig vindt, is dat je als school met Looqin uitgaat van het kind en niet van het gemaakte werk. ‘Je gaat niet pas iets doen wanneer je slechte cognitieve resultaten ziet - dan ligt het gevaar van negativiteit op de loer - maar probeert juist positief te beginnen en vanuit die goede start verder te bouwen. En ook dat draagt bij aan een prettig schoolklimaat.’

Kijkje in het kind Elk kind zit anders in elkaar, waardoor elke leercurve anders is. Om die reden koppelt het procesgerichte kindvolgsysteem Looqin het welbevinden en de betrokkenheid van een kind aan diens competenties en prestaties. Hierbij worden ook bevorderende en belemmerende factoren inzichtelijk gemaakt. Handvatten voor een gerichte oplossing op klas niveau worden aangereikt, met persoonlijke aandacht en oog voor de brede ontwikkeling van elke leerling. Zo kan deze naar eigen vermogen maximaal presteren. En daar wordt elk kind gelukkiger van. Om Looqin gratis te proberen ga je naar: Looqin.nl/register

PrimaOnderwijs 41

EDG_NOV_040-041_Looqin_v06.indd 41

23-10-17

20:57

WAAROM PROCESGERICHT WERKEN? Met Looqin PO concentreer je je op aanwijzingen die met het groei- of leerproces te maken hebben. Kinderen worden vergeleken met zichzelf. Veel kindvolgsystemen focussen sterk op de bovenste zeven centimeter van een kind. Men is in de eerste plaats geïnteresseerd in het prestatieniveau. Men gaat voor elk kind na waar het in zĳn ontwikkeling staat in vergelijking met zijn leeftijdsgroep. Wie

tegenover die norm een achterstand vertoont, wordt vaak snel in een remediëringstraject meegenomen. De Onderwĳsraad vindt de focus op prestaties een te smalle indicator en heeft onlangs gepleit voor een meer procesgerichte aanpak.

Lees het volledige artikel op www.looqin.nl/leesmeer

EDG_NOV_042-043_Looqin-Kidsrights_v04.indd 42

23-10-17

21:00

Kinderen brengen de wereld in beweging

Bestel het gratis Kinderrechtenlespakket van KidsRights Waar heb je als kind recht op als je vlucht voor oorlog of geweld? En wat zijn je rechten als je als kind leeft met een beperking? Waarom is een schoon milieu belangrijk voor kinderen? De antwoorden op deze en meer vragen over kinderrechten zijn te vinden in het Kinderrechtenlespakket. Speciaal voor groep 7 en 8 van het basisonderwĳs en de brugklas van het voortgezet onderwĳs stelt Stichting KidsRights gratis lesmateriaal over kinderrechten beschikbaar: het Kinderrechtenlespakket. Met behulp van dit lespakket leren kinderen dat zĳ zelf de wereld in beweging kunnen brengen. Kinderrechten zĳn belangrĳk voor alle kinderen; niet alleen voor kinderen ver weg, maar ook hier in Nederland. Aan de hand van de verhalen van Internationale Kindervredesprĳswinnaars leert het Kinderrechtenlespakket scholieren wat kinderrechten inhouden. De Internationale Kindervredesprĳs wordt jaarlijks uitgereikt aan een kind dat zich op

Malala won in 2013 de Kindervredesprĳs en in 2014 de Nobelvredesprĳs. Malala: ‘Moed is niet afhankelĳk van leeftĳd. Ik raad iedereen aan de verhalen te lezen van de dappere kinderen, die genomineerd werden voor de Internationale Kindervredesprĳs. Zĳ geven ons hoop dat verandering mogelĳk is.’

dappere wĳze heeft ingezet voor de verbetering van kinderrechten waar ook ter wereld. Door de verhalen van de winnaars te vertellen, zet het lespakket kinderen aan het denken over het belang van kinderrechten voor alle kinderen en leren kinderen wat zĳ zelf kunnen doen om hun positie te verbeteren.

Bestel! Het Kinderrechtenlespakket is volledig digitaal, geschikt voor het digibord en te bestellen op kidsrights.nl/scholen/ lespakket. Leerkrachten ontvangen een papieren handleiding met achtergrondinformatie, tips en extra lessuggesties.

De Kindervredesprĳs

Een wereld vol Kindervredesprijswinnaars… ontmoet ze allemaal!

Stichting KidsRights heeft een recordaantal van 169 genomineerde kinderen uit 55 landen bekendgemaakt voor de Internationale Kindervredesprĳs 2017. Al deze jonge changemakers komen op bĳzondere wĳze op voor kinderrechten. De unieke verhalen van alle genomineerden zĳn online terug te vinden op kidsrights.nl/nominees. Op 15 november kondigt KidsRights de drie finalisten aan. De winnaar van de Internationale Kindervredesprĳs 2017 wordt op 4 december bekendgemaakt tĳdens de uitreikingsceremonie, die traditiegetrouw plaatsvindt in de Haagse Ridderzaal.

NEHA GUPTA 2014

MALALA YOUSAFZAI FRANCIA SIMON

2013

KEHKASHAN BASU

2016

2010

KESZ VALDEZ

ABRAHAM M. KEITA

2012

2015

OM PRAKASH GURJAR

2006

MAYRA AVELLAR NEVES 2008

BARUANI NDUME 2009

THANDIWE CHAMA

2007

NKOSI JOHNSON 2005

CHAELI MYCROFT 2011

EDG_NOV_042-043_Looqin-Kidsrights_v04.indd 43

グ PrimaOnderwĳs 43

23-10-17

21:01

De Schoolwebwinkel verpakt 21ste eeuwse in één concreet project

Hoe leuk is het om als school een eigen webshop te hebben en hoe trots ben je als die gemaakt is door je leerlingen? Van het programmeren, naar reclame, van het maken van producten tot het verdienen van geld… Het komt allemaal aan bod in de lessen van De Schoolwebwinkel.

De Schoolwebwinkel kan voor het po, vmbo, havo en mbo worden ingezet. De opzet is hetzelfde alleen de lesinhoud en de mogelĳkheden in het CMS zĳn verschillend per schoolniveau. Het idee van De Schoolwebwinkel is dat leerlingen zelf een webshop maken voor de school. Deze webshop gaat echt live en wordt beheerd door de leerlingen in een webshopteam. Ze bepalen zelf de prĳs van de producten, plaatsen ze zelf in de webshop en zorgen ook voor de afhandeling van de bestelling, inclusief verzending van de pakketjes. Alles is echt. Ook het geld dat hiermee verdiend wordt. ‘De Schoolwebwinkel laat zien wat economie in de praktĳk is’, zegt Jolanda Luimes, samen met Cynthia de Jong oprichter van De Schoolwebwinkel.

Gecertificeerde shop De Schoolwebwinkel bestaat uit 13 lessen waarin met behulp van theorie en opdrachten, een webshop template en een CMS-handboek wordt toegewerkt naar een eigen succesvolle schoolwebshop. Technische en juridische zaken zĳn geregeld omdat de webshop is

‘Alle leerlingen van school kunnen meedoen, dat maakt het extra leuk. Je combineert zoveel dingen die belangrijk zijn voor het kind, maar het groepsproces komt ook aan bod.’ Marjolein Krĳgsman, locatiedirecteur Prinseschool – Enschede

‘Havo 4leerlingen gaan voor een profielwerkstuk aan de slag met De Schoolwebwinkel.’ Sander Loeff, teamleider HAVO bovenbouw Ubbo Emmius - Stadskanaal

gecertificeerd. Het enige dat jouw school nodig heeft, zĳn computers en internet. Via de shop kunnen leerlingen bĳvoorbeeld op school gemaakte producten verkopen, zoals vogelhuisjes, mobielhoesjes, taarten maar ook diensten als bĳvoorbeeld haren wassen of nagels lakken. Een andere optie is zelf producten inkopen en weer doorverkopen via de shop of eigen spullen als kleding tweedehands verkopen. De grootste winst van het programma zit volgens het ondernemende duo in het leren van de 21ste eeuwse vaardigheden. Cynthia: ‘Naast het werken met programmeertalen als HTML, leren ze veel over samenwerken, communiceren, kritisch nadenken en creativiteit. Ze maken kennis met de werking van webwinkels, de invloed van media, omgaan met internet, hoe geld te verdienen en hoe producten te maken. Daarnaast kunnen leerlingen zich inzetten voor een goed doel. Het is namelĳk mogelĳk om een deel van de opbrengst te schenken aan een goed doel, dat de leerlingen zelf mogen kiezen. Hiermee leren ze sociaal delen.’

EDG_NOV_044-045_BWW_v04.indd 44

23-10-17

21:01

Ontdek het zelf! Ga naar deschoolwebwinkel.n l

e vaardigheden

‘Ik vind het echt gaaf dat we dit allemaal zelf gedaan hebben’ Mike van Holland, leerling Economie & Ondernemen Het Westeraam – Elst

‘De Schoolwebwinkel sluit helemaal aan bĳ de onderwĳsDe Schoolwebwinkel sluit direct aan bĳ de belevingsbehoefte van deze tĳd’, zegt Jolanda. ‘Het maakt een wereld van de leerling, namelĳk online. Zodra de webshop betere aansluiting tussen hetgeen de leerlingen leren live gaat, worden de taken in de klas verdeeld en en hetgeen ze later als vervolgopleiding dan wel ontstaat er een webshopteam. Hierdoor vindt er een beroep kunnen gaan doen. Door interessante lessen beroepsoriëntatie plaats, waardoor de leerlingen met een makkelĳke handleiding weet je hoe je dit project betere keuzes kunnen maken voor een baan of een moet aanpakken. De lessen zĳn in te vullen bĳ (bedrĳfs-) vervolgopleiding. De Schoolwebwinkel kan ook als economie, keuzevak webshop, mediawĳsheid, Engelstalig project worden uitgevoerd. Er is programmeren, bvo en is ook inzetbaar Engelstalige lesstof en de webshop als ondernemerschapsproject. Het wordt dan ook in het Engels ‘Het lespakket valt project verbindt diverse vakken gevuld, waarbĳ het internabinnen het onderwĳs. Theorie tionaal ingezet kan worden. echt perfect in en praktĳk zĳn met elkaar profieldeel 2 en 4 van verbonden door leuke en leerzame opdrachten. Deze Dienstverlening & Producten zĳn gebaseerd op wat er vernieuwing VMBO!’ speelt in de huidige maatschappĳ en het bedrĳfsWybrig Koopmans, decaan en docent leven.’ D&C / D&P GSG ’t Schylger Jouw – Midsland Terschelling

EDG_NOV_044-045_BWW_v04.indd 45

23-10-17

21:02

Bestel de nieuwste CPS-uitgaven voor onderwijsprofessionals! Leren met Ouders

VERWACHT

Het boek Leren met Ouders gaat over een innovatieve manier van werken voor het verbeteren van leerresultaten en het welbevinden van leerlingen. Leren met Ouders maakt gebruik van de inzet van ouders door hen uit te nodigen hun eigen kinderen te ondersteunen in het leren op school, thuis, onder schooltijd of daarna. De auteurs beschrijven de urgentie alsook de aanleiding van deze innovatie. Het boek geeft u de theoretische achtergronden van de effectiviteit

Prijs: € 29,90 Bestelnummer: 32411 | Sector: VVE/PO

Handboek Ouderbetrokkenheid 3.0 Deze uitgave helpt scholen en leraren om de samenwerking met ouders vorm te geven op een manier die bij de school past. Het beschrijft de rol van ouders op school en geeft uitleg over hun gedrag. Het Handboek Ouderbetrokkenheid 3.0 bevat veel voorbeelden uit de dagelijkse onderwijspraktijk en praktische tips over uiteen-lopende gerelateerde onderwerpen. Dit boek is geschreven door Peter de Vries en is de opvolger van het Handboek Ouders in de school.

Verwacht in december, reserveer nu!

Prijs: € 37,50 Bestelnummer: 32410 | Sector: PO/VO/MBO

De zesde rol van de leraar

Kom maar op met je feedback!

De leercoach

Feedback leren geven en ontvangen in het onderwijs

Met de introductie van de zesde rol van de leraar, de leercoach krijgt het coachen van het leerproces in het voortgezet- en beroepsonderwijs de aandacht die het verdient. Deze uitgave geeft inzicht en concrete handvatten voor leraren om hun effectiviteit als leercoach te vergroten. Dit boek is het vervolg op de succesvolle CPS-uitgave De vijf rollen van de leraar.

Dit boek geeft inzicht en handvatten om beter te worden in het geven en ontvangen van feedback, gericht op professionele groei en cultuurversterking in de school. Het helpt u beter te worden in uw vak als leidinggevende, leraar, onderwijsassistent, begeleider of op welke andere plek in de school dan ook. De auteurs willen hiermee feedback transformeren naar iets wat niet bedreigend of eng is, maar juist hanteerbaar en verrijkend.

Prijs: € 29,90 Bestelnummer: 32405 | Sector: VO/MBO

Prijs: € 29,90 Bestelnummer: 32406 | Sector: PO/VO/MBO

Sterke rekenaars

Activerende en passende werkvormen

in het basisonderwijs

In elke groep zitten er wel een paar: leerlingen die zich moeiteloos bewegen in de getallenwereld, die ingewikkelde oplossingsstrategieën gebruiken en rekenen pas een leuk vak vinden wanneer de reguliere lesstof ophoudt. In dit boek worden verschillende typen sterke rekenaars voorgesteld en wordt besproken welke onderwijsaanpassingen er mogelijk en nodig zijn binnen een reguliere rekenles.

Prijs: € 29,90 Bestelnummer: 32409 | Sector: PO

Naar meer variatie en motivatie in de les. Werken aan 21ste eeuwse vaardigheden

Deze publicatie biedt de lezer, op basis van theoretische principes, een aantal aanpakken en modellen om leerlingen te motiveren, te activeren, effectief te laten leren en variatie te brengen in de les. Hierbij staat het leren van de leerlingen centraal.

Prijs: € 29,90 Bestelnummer: 32404 | Sector: VO/MBO

Voor bestellen en meer CPS-uitgaven gaat u naar www.cps.nl/uitgeverij

CPS boekenpagina Primaonderwijs Nov2017.indd 1 EDG_NOV_046-047_drCorrie_v02.indd 46

19-10-17 09:13 23-10-17 21:02

DOKTER CORRIE GEEFT ANTWOORD

HOE WEET JE OF JE VERLIEFD BENT?

Dokter Corrie geeft vragen van jonge eerlijk antwoord op echte ren. Ze geeft niet alleen de technische uitle g, gevoelens, onze maar heeft ook aandacht voor kerheden en ande re zaken.

ZOENEN, WAT IS DAT?

GEEFT ANTWOO

4 VERLIEFD 18 PUBERTEIT 28 BILLEN 30 ZOENEN 38 HOMOSEKSU ALITEIT 48 TRANSGE NDER 58 ONGESTE LD 70 VERSIEREN 80 VERKERING 90 BLOOT 98 ZELFBEVR EDIGING 110 VAGINA 122 PIEMEL 132 SEXY 146 GRENZEN 154 LIEFDESVER DRIET 162 BORSTEN 170 SEKS 180 CONDOOMS 192 ZWANGER 202 PORNO 210 BĲLAGE VOO R 220 BĲLAGE HUL OUDERS P

BEKEND VAN TV >

DOKTER CORRIE

GEEFT ANTWOORD

In oktober is Dokter Corrie geeft antwoord verschenen. We kennen Dokter Corrie natuurlijk van de serie over seksuele voorlichting op Schooltv. Dit voorlichtingsboek is net als de serie grappig en controversieel en zal zeker de nodige reacties oproepen. Het allerbelangrijkst is natuurlijk de inhoud. Rutgers, kenniscentrum Seksualiteit, heeft hierin advies gegeven. Een gesprek met Elsbeth Reitzema van de afdeling Interventies. HOE GEBRUIK JE EEN CONDOOM? IS SEKS MOEILĲ K?

OVER PUBERTEIT, SSSS SSSEKS SSS EKSUALITEIT EN RELATIES Geen vraag is te gek.

17 09:13

‘Jongeren die seksuele vorming hebben gekregen, beginnen later met seks, maken betere keuzes DOK TER en zijn weerbaarder’ CORRIE ED

GEKEURD

-G

Dokter Corrie geeft antwoord is gesch reven door Niki Padid ar

RUTGER

dr corrie omslag-d

-DOOR-

ruk.indd 1

Wat maakt dit boek en de aanpak van Dokter Corrie zo uniek? ‘Het is een voorlichtingsboek met een Dokter Corrie sausje. Het brengt de informatie op een echte Dokter Corrie manier waardoor het tieners waarschĳnlĳk erg aanspreekt. Het is zeker geen saai voorlichtingsboek! Dokter Corrie is bedacht door de NTR, zĳ wilden een programma maken waarin alles bespreekbaar zou zĳn, dus Dokter Corrie gaat niets uit de weg en legt alles onverbloemd uit. Of je de uitzending van Dokter Corrie wilt gebruiken in je voorlichting, kun je zelf bepalen. Het boek kan bĳvoorbeeld als aanvulling aangeschaft worden zodat tieners het boek zelf kunnen lezen. Leerkrachten zouden het boek ook zelf kunnen lezen om goed geïnformeerd te zĳn, het is echter wel voor tieners geschreven. Aan de populariteit van Dokter Corrie kun je in ieder geval wel opmaken dat het veel tieners aanspreekt.’ Waarom is seksuele voorlichting op school zo belangrĳk? ‘Kinderen en jongeren hebben veel vragen over relaties en seksualiteit. Het is belangrĳk dat zĳ de juiste informatie krĳgen. Uit onderzoek blĳkt dat jongeren die seksuele vorming hebben gekregen later beginnen met seks, gezondere keuzes maken in seksuele relaties en weerbaarder zĳn. Thuis krĳgen kinderen en jongeren deze informatie niet altĳd, of te laat. Hoewel wĳ het een taak

DEHARMONIE.N

DE HARMONIE

MET ONDER AND ERE HANDIGE CHECKL > PUBERPANEL, TIPS, WEETJES ISTS, DO’S & DON , EEN UITKLAPPIEM T’S, EL EN BLOOTMEMO NUT TIGE TESTJES EN... RY

28/07/2017

17:33

vinden voor ouders gebeurt dit vaak onvoldoende. Daarom is het belangrĳk dat hiervoor op school aandacht is. Met relationele en seksuele vorming op school leren kinderen en jongeren ook communiceren over seksualiteit. Het wordt een normaal onderwerp om over te praten.’ Wat is het doel van dit boek? ‘We hopen dat tieners de juiste informatie krĳgen over onderwerpen die met de puberteit en seksualiteit te maken hebben. Het is belangrĳk ze voor te bereiden op de veranderingen die plaatsvinden in de puberteit en om hen informatie te geven over wensen en grenzen. Daarnaast willen ze ook heel veel dingen weten over wat ze mee gaan maken of al meemaken op het gebied van zoenen, verkering en seks.’ Hoe weet je waar een klas of leerling aan toe is? ‘We weten wat de seksuele ontwikkeling is van kinderen, daar worden de lesmaterialen voor de scholen op aangepast. Dit kunnen leraren terugvinden op seksuelevorming.nl. De richtlĳn gaat uit van een ontwikkelingsgerichte en positieve benadering van relaties en seksualiteit. De leerkracht kan er daarnaast ook voor kiezen om een vragenbox in de klas te zetten en te vragen of de leerlingen (anoniem) vragen in de box willen doen. Op deze manier is goed te peilen welke vragen er spelen in de klas en kan de leerkracht daarop inspelen.’

Kĳk voor lespakket en boek op schooltvwebshop.nl/producten/programma/de-dokter-corrie-show

EDG_NOV_046-047_drCorrie_v02.indd 47

23-10-17

21:03

LAKS: Voor de klas staan moet weer een beroep zijn om trots op te zijn! ‘Zonder regering kun je bijzonder weinig’, zegt de nieuwe voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) Anouk Gielen op kantoor in Amsterdam. ‘Nu het regeerakkoord er ligt kunnen we verder met het bewerkstelligen van onze doelen, waarbij de focus ligt op het vmbo, persoonlijke aandacht voor de leerling, de aanpak van het lerarentekort en maatwerk.’ door mandy kok foto human touch photography

‘We moesten onze plannen voor dit jaar al maken voordat het regeerakkoord er lag’, vertelt de 18-jarige Anouk van het Cygnus Gymnasium in A msterdam. ‘Een groot focuspunt dit jaar van het LAKS, en gelukkig staat dit ook deels in het regeerakkoord, is het vmbo. Het LAKS wil meer aandacht voor het vmbo onderwijs en de vmbo’er veel meer bij zijn of haar eigen onderwijs betrekken. Medezeggenschap moet ook voor hen toegankelijk worden. 50 procent van alle scholieren is vmbo’er! Dat is een groep die niet genegeerd mag worden. De vmbo tour is een initiatief dat daar verandering in moet brengen. We gaan op acht vmbo scholen in Nederland in gesprek met leerlingenraad en klassen om te kijken waar ze tegenaan lopen. We willen laten zien dat we er voor hen zijn en dat we echt willen luisteren. We merken dat als we het hebben over het voortgezet onderwijs de focus vooral ligt op havo en vwo. Het vmbo is een ondergeschoven kindje terwijl het vmbo juist zo belangrijk is.’

Betere doorstroom Volgens Anouk valt er wat betreft doorstromen voor vmbo’ers meer winst te halen. ‘Men verwacht dat in 2019/2020 een leerling met een vmbo-t diploma onder nog nader te bepalen voorwaardes doorstroomrecht naar de havo krijgt. We zijn blij met de wet en de kansen die het de vmbo’er biedt, maar we willen wel benadrukken dat als je mbo wilt gaan doen, dat ook enorm

wordt aangemoedigd. Het gaat om de keuze kunnen hebben! Bovendien hebben we veel mbo’ers nodig in Nederland!’

Zelfreflectie- en ontplooiing Zeggenschap, eigen keuzes, persoonlijke aandacht... het loopt als een rode draad door de plannen van het LAKS. Zo strijdt het LAKS al jaren voor meer LOB op school. Iets waar ook Anouk zich persoonlijk voor inzet. In het regeerakkoord lijkt hier nog geen aandacht voor te zijn. ‘LOB wordt vaak gezien als een uurtje per maand studiekeuzetesten maken, maar wij willen meer zelfreflectie en zelfontplooiing zien. We willen dat leerlingen al vanaf de eerste dag op de middelbare school aan de slag gaan met vragen als: wat kan en wil ik? Hoe doe ik dit? Hoe gaat het beter? Wat ging er goed en fout? En wat kan ik hier later mee? Het hoeft geen apart vak in de week te zijn, tijdens aardrijkskunde kan de leraar dit soort vragen ook stellen. Wij willen dat LOB verplicht wordt opgenomen in het schoolplan. De school bepaalt uiteraard zelf de invulling.’

Lerarentekort Over de huidige visie op het lerarentekort is Anouk sceptisch. ‘Het PO heeft een lerarentekort, maar het VO moet zich ook zorgen maken. Er zijn al klassen in de regio die geen wiskundeleraar hebben, omdat ze er simpelweg niet zijn. Voor de klas staan moet weer een

EDG_NOV_048-049_Laks_v04.indd 48

24-10-17

10:53

beroep zĳn om trots op te zĳn. Dat is de langetermĳnoplossing. In navolging van de actiegroep ‘PO in actie’ ontstaan er nu ook protestgroepen in andere sectoren. We volgen ‘VO in actie’ nauwlettend en zullen ons met hen oriënteren op acties.’

Maatwerk challenge ‘Maatwerk is iets waar we al járen mee bezig zĳn’, zegt Anouk. ‘We leven in een gek systeem, waarin er vanuit wordt gegaan dat je alles op een bepaald niveau aankunt. Toch is de een wat beter in talen, de ander weer in bètavakken. Als je echt geen wiskunde kunt, maar andere vakken je heel makkelĳk af gaan, haal je toch het vwo niet. Dat is gek. Je hebt echt niet voor elke universitaire studie elk vak nodig. Je wordt nu als het ware afgerekend op je slechtste vak en dat is jammer. Door vakken op een hoger en lager niveau te kunnen volgen, kun je een veel individueler diploma krĳgen. Dit gaan we onder andere testen met een pilot; de maatwerk challenge. Ruim 30 scholieren krĳgen maatwerk op een school waar dat eerst niet mogelĳk was. We volgen deze

EDG_NOV_048-049_Laks_v04.indd 49

scholieren en kĳken hoe het voor hen werkt. De VOraad heeft ook twee pilots en uit het regeerakkoord blĳkt dat er meer experimenten rondom maatwerk zullen komen. Als de pilots en onderzoeken positief uitvallen, gaan we actief lobbyen voor weten regelgeving om maatwerk voor alle scholieren toegankelĳk te maken.’

Individueel onderwijs Om de afstand tussen leraren, scholieren en politici wat kleiner te maken, wil het LAKS een maatwerk congres organiseren. ‘Wĳ willen de voor- en tegenstanders van een individueel diploma én scholieren met elkaar in gesprek brengen. Iedereen is uiteindelĳk voor individueel onderwĳs, maar er zitten haken en ogen aan, die de uitvoering onaantrekkelĳk maken. Op het congres hopen we samen tot creatieve oplossingen te komen voor dergelĳke problemen.’ Tegen de tĳd dat het congres plaatsvindt, zit het bestuursjaar van Anouk er alweer bĳna op. Haar toekomst stippelt ze rustig uit: ‘Ik doe dit jaar eindexamen, dus slagen heeft eerst grote prioriteit!’

24-10-17

10:53

HOE ONT WIKKELT HIJ ZIJN NIEUWSGIERIGHEID? KO PROCESGERICHT KINDVOLGSYSTEEM

Kindvolgsysteem Looqin kijkt naar de brede ontwikkeling met oog voor de talenten van kinderen. Wij houden niet vast aan de gemiddelde normen waaraan zij moeten voldoen. We geloven niet in lineaire groeicurves die voor ieder kind hetzelfde zijn, maar dat elk kind zich op zijn eigen manier ontwikkelt. Daarom biedt Looqin KO de mogelijkheid om de persoonlijke ontwikkeling van ieder kind van 0-4 jaar op een representatieve manier te registeren.

Benieuwd naar welke voordelen Looqin u nog meer oplevert? Bekijk de demo op www.looqin.nl/welkom

EDG_NOV_050-051_Looqin-Buitendienst.indd 50

23-10-17

21:04

1_1 adv

Doe mee(r) met Schooltv!

Schooltv-lespakketten: gemakkelijk interactief leren Activeren, motiveren en uitdagen!

Door de krachtige combinatie van leren met beeld en door beleving daag je jouw leerlingen uit, motiveer je ze en gaan ze actief aan de slag met de lespakketten! De pakketten hebben een looptijd van 15 maanden en zijn op elk moment van het schooljaar in te zetten. Je bepaalt dus zelf het moment waarop je de verschillende themaâ&#x20AC;&#x2122;s en lessen behandelt. Er zijn pakketten bestelbaar bij de populaire Schooltv-programmaâ&#x20AC;&#x2122;s Studio Snugger, Koekeloere, Nieuws uit de Natuur (Denk door en doe - Natuur), Welkom bij de Romeinen en Dokter Corrie. Ontdek alle voordelen van deze waardevolle Schooltv-lespakketten en bestel vandaag nog!

Bestel nu en krijg direct toegang tot alle digilessen!

schooltvwebshop.nl/abonnementen-lespakketten

De Buitendienst gaat voor goud!

Doe jij ook mee met het afvalproject van De Buitendienst? Vanaf half november presenteert De Buitendienst een bijzonder project: De Buitendienst gaat voor GOUD. Een zesdelige informatieve serie over afval die stimuleert tot circulair leven. Volg de spannende ontwikkelingen en ontdek zelf of het de presentatoren lukt om van afval goud te maken. De hele klas kan actief meedoen met dit Afvalproject; de opdrachten worden verwerkt in het lesmateriaal van het abonnement en alle deelnemende klassen ontvangen een aantal bijbehorende Door de combinatie van beeld en opdrachten is Buitendienst afvalzakken. Inspireer je leerlingen tot duurzaam lesmateriaal van Schooltv niet alleen leuk omgaan met hun het leefomgeving!

en leerzaam, maar ook interactief en origineel. maakt leren voor dehet kinderen plezierig Doe nu mee met De Dat Buitendienst en bestel abonnement snelenop lesgeven voor de leerkracht eenvoudiger. schooltvwebshop.nl/abonnementen-lespakketten

schooltvwebshop.nl

1_1 adv Schooltv POnderwijs nov 2017.indd 1 EDG_NOV_050-051_Looqin-Buitendienst.indd 51

17-10-17 15:05 23-10-17 21:05

Meegroeien in een veranderend

VAK

Vak- en kennisevenement KindVak 2018 verbindt primair onderwijs, jeugdhulp en kinderopvang.

De grenzen tussen het primair onderwijs, de kinderopvang en de jeugdhulp vervagen steeds meer als gevolg van de transities binnen het sociale domein. Onderwijsprofessionals hebben mede hierdoor te maken met een continu veranderend vak. ‘Up-to-date blijven binnen je vakgebied is belangrijker dan ooit’, zegt Wim Koemans, organisator van KindVak, het vak- en kennisevent voor professionals werkzaam binnen het primair onderwijs, de kinderopvang en de jeugdhulp. door emma verweij foto’s kindvak

Sinds 1 januari 2015 zijn de Jeugdwet, Participatiewet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) overgedragen aan gemeenten. Een paar maanden eerder, op 1 augustus 2014, ging de Wet Passend O nderwijs van kracht. Scholen hebben hierin de verantwoordelijkheid om ieder kind een zo goed mogelijke plek in het onderwijs te bieden. Kinderopvang, primair onderwijs en jeugdhulp groeien hierdoor dichter naar elkaar toe. We kunnen ze niet meer los van elkaar zien. Een uitdaging voor wie met kinderen werkt, want: welke consequenties hebben al die transformaties in de praktijk? Wie houdt het overzicht? Wat betekent dit voor de komende jaren?

Nieuwe samenwerking ‘Het kind centraal’ is het mantra waaronder de veranderingen in het sociale domein momenteel plaatsvinden. Het concept van Integrale Kindcentra vloeit hieruit voort. In een Integraal Kind Centrum (IKC) werken organisaties binnen onderwijs, opvang en zorg samen

aan een basisvoorziening waarbinnen kinderen van 0 tot 12 zich optimaal kunnen ontwikkelen. Net zoals bij een brede school wordt er samengewerkt binnen één gezamenlijke pedagogische visie, maar het gaat nog een stap verder: integraal denken en werken rondom kinderen staat centraal. Dat betekent dat er één organisatie en één team is dat vanuit dezelfde locatie werkt. Deze relatief nieuwe manier van organiseren vraagt om een andere manier van denken en een nieuwe kijk op samenwerking van professionals rondom het kind. Dat thema loopt als een rode draad door KindVak 2018. Het vakevenement o ndersteunt en faciliteert de actuele ontwikkelingen en biedt professionals die rondom kind en gezin steeds meer

EDG_NOV_052-053_Kindvak_v04.indd 52

23-10-17

21:05

Kennisprogramma Het kennisprogramma van KindVak 2018 werpt een kritische blik op de ontwikkeling van het kind en op actuele thema’s als het realiseren van een Integraal Kindcentrum (IKC) en de samenwerking tussen opvang, zorg en basisonderwijs. Thema’s die alle lagen binnen de organisatie aangaan. Dit doet KindVak in samenwerking met professionals uit onderwijs, jeugdhulp en kinderopvang, zoals o.a. de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang, Fontys Hogescholen, KPC Groep, de Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS), de CED-groep en Sardes. Bij je registratie als bezoeker krijg je toegang tot de beursvloer en een workshop naar keuze. Bekijk hier het work shopprogramma: www.kindvak.nl/home/beursinfo/programma

met elkaar te maken krijgen, een platform voor effectieve samenwerking. ‘Juist alle veranderingen en nieuwe uitdagingen zorgen ervoor dat het nóg belangrijker wordt om bij elkaar te komen, individuele vraagstukken te delen met collega’s en om samen naar oplossingen te kijken’, zegt Koemans.

Vakbeurs voor de kindprofessional KindVak is ontstaan toen beurs organisator Wim Koemans begin jaren ‘90 ontdekte dat er geen vakbeurs is voor de kinderopvang. Koemans is op dat moment werkzaam bij Libéma, het bedrijf achter onder andere Brabant hallen ‘s-Hertogenbosch en Safari park Beekse Bergen. KindVak ontwik kelt zich snel door tot het jaarlijkse hart van de branche, met in de hoogtijdagen van 1998 tot 2004 rond de 122 deelnemers en 11.000 bezoekers per editie. KindVak beslaat drie hallen van de Brabant hallen. Inmiddels staat de kinderopvang, samen met het basisonderwijs en de jeugdhulp, middenin de transitie en transformatie van het sociale domein. Niet langer is KindVak alleen voor kinderopvang pro fessionals, maar een vak- en kennisevent voor ieder een die met kinderen werkt. ‘Op KindVak vind je het complete pakket: een aangenaam leerzaam work shopprogramma, de nieuwste producten en diensten en alle gelegenheid om collega’s te ontmoeten. Een prikkelend, vernieuwend event, dat naadloos aansluit op een veranderende branche, nog steeds met een Brabants gastvrije en professionele sfeer: ‘die is nog net als eenentwintig jaar geleden’, zegt Koemans.

Bezoek KindVak

CARD

Registreren voor KindVak 2018 kost €10,- Je bent dan dan zeker zeker van van een een plaats plaats bij bij een een workshop workshop naar naar keuze keuze (andere workshops zijn vrij te bezoeken, zolang er ruimte is). Parkeren of vervoer van en naar KindVak 2018 vanaf ’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch Centraal Centraal per per touringcar touringcar isis gratis. gratis.Evenals Evenalsgarderobe garderobeen enontvangst ontvangstmet met SocialeDomein: inspiratie en praktijk in koffie. Alle bezoekers bezoekers krijgen krijgen bovendien bovendien het het praktijkboek praktijkboekSociale mee naaropvang, huis omzorg zich en welzijn onderwijs, Domein: inspiratie opvang, en zorg praktijk en welzijn in onderwijs, BRUTO FORMAAT mee te kunnen naar verdiepen huis om zich in de te brede kunnen praktijk verdiepen van het in de werken brede praktijk van met het jonge werken kinderen. metRegistreren jonge kinderen. kan via Registreren kan via www.kindvak.nl/registratie. [netto formaat + 2 mm aﬂoop rondom.

PrimaOnderwijs 53

....als kinderen je vak zijn!

minimum 2 mm binnen het netto formaat]

EDG_NOV_052-053_Kindvak_v04.indd 53

23-10-17

21:06

Voldoende uitdaging met

de Onderwijsdesk Speciaal voor PrimaOnderwijs beantwoordt de Onderwijsdesk vragen van leerkrachten uit het hele land. Goede adviezen en cursussen waarbij je je echt in je vak gehoord en begrepen voelt, zorgen ervoor dat je floreert als leraar. Heb jij een vraag voor de Onderwijsdesk, mail die dan naar

info@onderwijsdesk.nl. Hoe krijgt een hoogbegaafde leerling voldoende uitdaging? Imke uit Giethoorn De Onderwijsdesk: HB-leerlingen ( IQ > 130 ) zijn vaak uiterst gemotiveerd als ze hun passie voor techniek, ruimtevaart of voor wellicht paleontologie kunnen uitleven. Moeten ze echter hun dagelijkse taken maken, dan zoeken ze afleiding, dromen ze weg of zijn ze een stoorzender in de klas. Wanneer ze hun werk niet af hebben, kun je het ook niet aftekenen en is het begrijpelijk dat je hen ook geen extra opdrachten geeft. Hij moet toch eerst maar eens laten zien dat hij de

足 asisstof beheerst, denk je dan. Voor HB-leerlingen is b 足zowel uitdaging en verrijking op inhoudelijk vlak, als respect en erkenning op persoonlijk vlak belangrijk. Veel HB-leerlingen hebben moeite om vragen te stellen. In hun ogen weet een slim kind zijn sommen goed te maken, zonder vragen te stellen. Sommige kinderen worden onzeker en zijn bang om te falen, anderen leggen de lat zo hoog, dat ze echt van slag zijn als ze een 足onvoldoende halen. Is een leerling ook sensitief van aard, dan kan het zich niet begrepen voelen wat kan leiden tot eenzaamheid, depressiviteit en soms tot 足algehele onverschilligheid t.o.v. school.

EDG_NOV_054-055_Onderwijsdesk_v04.indd 54

23-10-17

21:07

TIP 1 Help een leerling zijn leervermogen op te bouwen. Zoek situaties waarbij leerlingen minder zeker zijn van een goede prestatie. Fouten maken mag en hoort erbij. Richt op uitdagingen in plaats van uitblinken. TIP 2 Let op de complimenten die je geeft. Probeer niet zozeer het resultaat maar juist de moeite en het harde werken te complimenteren. Zo stimuleer je een growth mindset en voorkom je een fixed mindset.

als ‘het gaat je lukken om...’ Geef je leerlingen het gevoel dat ze het kunnen, dan beginnen ze met meer vertrouwen aan de opdracht. De tweede basisbehoefte is autonomie. Vraag een leerling wat hĳ denkt van de opdracht te kunnen leren, complimenteer met de wĳze waarop hĳ zich verantwoordelĳk voelt voor het maken van bĳvoorbeeld het werkstuk. En tot slot is er de verbondenheid: erbĳ horen is het állerbelangrĳkste! Zorg dus met kringgesprekken voor een TOPsfeer in de klas, waarbĳ iedereen naar elkaar luistert en zich vrĳ voelt om zĳn mening te geven.

TIP 3 Op zaterdag 25 november 2017 kun je bij de Onderwijsdesk weer de Cursus Begrijp Hoogbegaafdheid volgen. Wanneer je Floor Raeĳmaekers één keer hebt gehoord, dan wil je iedere cursus van haar volgen. Zĳ weet als geen ander unieke informatie over alle kenmerken van HB te combineren met nieuwe praktische tools m.b.t. de onderwĳsbehoeften en geeft tips om HB leerlingen beter te begeleiden. Hoe ga ik om met zwakke en sterke rekenaars in mĳn klas? Loek uit Rotterdam De Onderwĳsdesk: Iedereen kan leren rekenen. Het gaat erom het talent in kinderen zo aan te boren dat ze kunnen groeien. Dat doe je niet door kinderen op niveau in te delen en los te koppelen van het groepsaanbod. Door heterogeen te groeperen stimuleer je het gezamenlĳk leren en zien zwakke rekenaars ook positieve voorbeelden van de gemiddelde en sterke rekenaars. Uit onderzoek van Rosenthal & Jacobson is gebleken dat juist de hoge verwachtingen, meer leerstof, meer beurten, meer feedback en meer interactie met de leerkracht leerlingen beter doen presteren. Afhankelĳk van de verwachtingen van de leerkracht ontstaat er een succescirkel of faalcirkel. TIP 1 Bied zwakke rekenaars dezelfde leerdoelen als de sterke rekenaars, tipt Marcel Schmeier, onderwĳsadviseur taal en rekenen. Geef hen groepsinstructie en vervolgens verlengde instructie, zodat ook zĳ succeservaringen kunnen behalen. TIP 2 Meld je aan voor de cursus Effectief Rekenonderwijs! gegeven door Marcel Schmeier. Deel 1 start op 10 januari 2018 en kĳk of jĳzelf of een teamlid ook deel 2 en deel 3 kan volgen. Marcel breekt met de uitgangspunten van het realistisch rekenonderwĳs en zet daar een gefundeerd en inspirerend alternatief met praktische tools tegenover. Bedoeld voor professionals werkzaam in het PO. Heb je tips om leerlingen te motiveren? Peter uit Rotterdam De Onderwĳsdesk: Om de intrinsieke motivatie van leerlingen te vergroten, kun je aansluiten bĳ drie basisbehoeften. Bovenaan staat competentie. Gebruik zinnen

EDG_NOV_054-055_Onderwijsdesk_v04.indd 55

De Cursusladder van de Onderwĳsdesk Alle cursussen zĳn gevalideerd door de registercommissie van Registerleraar.nl. Onderwĳsprofessionals waarderen het cursusaanbod met een 8,7! Executieve Functies Door Dr. Diana Smidts GZ-psycholoog, gepromoveerd op executieve functies bĳ jonge kinderen. • Zaterdag 18 november 2017, 10.30 - 16.30 uur. Begrĳp Hoogbegaafdheid Door drs. Floor Raeĳmaekers, specialist in Gifted Education en oprichtster van platform Mindset. • Zaterdag 25 november 2017, 10.30 - 16.30 uur. Begrĳp Autisme Door Drs. Mirjam Zwaan, orthopedagoog. • Donderdag 30 november 2017, 10.00 - 16.00 uur Begrĳp Dyscalculie Door Dr. Jurgen Tĳms, ontwikkelingspsycholoog en hoofd research IWAL. • Dinsdag 12 december 2017, 10.00 - 16.00 uur. Effectief rekenonderwĳs Door Marcel Schmeier, onderwĳsadviseur taal en rekenen. • Woensdag 10 januari 2018, dinsdag 23 januari 2018 en dinsdag 13 februari 2018 van 10.00 - 16.00 uur. Kĳk voor meer informatie over ons cursusaanbod op onderwĳsdesk.nl

23-10-17

21:07

Lifehacks voor leraren Nu eens geen tips voor digitale tools die het werk op school vergemakkelijken, maar multifunctionele toepassingen van in de klas onmisbare zaken. En dat van wat lege plastic flessen, rietjes, metalen kleding hangers en papierklemmen. Onder de noemer ‘lifehacks’ vind je ze overal op internet en social media. Lifehacks zijn, simpel gezegd, manieren om iets slimmer te doen in minder tijd. Vaak zijn het verbluffend eenvoudige ingrepen, die het dagelijks leven makkelijker maken. Ze zijn spotgoedkoop en in de directe omgeving voorhanden. Vaak met behulp van gebruiksvoorwerpen die eigenlijk een andere functie hebben, dus zijn gehackt! PrimaOnderwijs geeft je zes lifehacks die het werkende leven van leraren een beetje overzichtelijker kunnen maken. Superhandig, want wie komt er nou niet tijd tekort. Zeker als je voor de klas staat. tekst en foto’s brigitte bloem

Lege plastic melk- en sapflessen worden duizend-dingen-containers

Plastic flessen doen we naar de kunststofinzameling, maar je kunt ze natuurlijk ook zelf recyclen. Maak er bijvoorbeeld hangende bakjes van om stiften en knutselspullen in te doen. Teken met een whiteboard marker de juiste vorm op de fles. Snij (zelf!) met een scherp mes of knip langs de vorm. Is de rand scherp? Plak er dan een stukje schilderstape of washi tape overheen. Hang ze aan een kinderkapstokje van de kringloopwinkel.

EDG_NOV_056-057_LifeHacks_v00.indd 56

23-10-17

21:08

2 Lege plastic zeepdispensers veranderen in verfdispensers

Wordt het bij jou ook zo’n knoeiboel met verf uitdelen uit die megaflessen? Vraag je leerlingen om thuis zeeppompjes te verzamelen. Wel even goed (laten) omspoelen, anders heb je straks schuimende verf. Gebruik je de verf een tijdje niet, plak dan een stukje tape over het tuitje zodat de verf niet opdroogt.

Nooit meer potloden kwijt

‘Juf/Mees, ik ben m’n potlood kwijt!’ Dat is met een simpele oplossing verleden tijd. Plak met twee stukjes plakband op elk tafeltje een half jumbo-rietje (zo’n extra dikke). Binnen een dag doen je leerlingen hun schrijfpotlood er automatisch in.

Met foldback clips verdwijnen kabels niet meer achter je bureau

Wist je dat metalen papierklemmen (foldback clips) multifunctioneel zijn? Je kunt ze bijvoorbeeld gebruiken om kabels en stekkertjes op grijphoogte te houden, zodat ze niet meer in een wirwar achter je bureau verdwijnen. Voor de meeste stekkertjes zul je de metalen beugeltjes van de clips even los moeten maken. En huppetee, aan de rand van je bureau ermee!

Gebruik foldback clips bij het knippen van een stapeltje werkbladen

Als de papiersnijder even niet in de buurt is, zijn clips een prima alternatief.

Metalen kledinghanger wordt tablethouder

Tot slot een leuk cadeau-ideetje om met je leerlingen te maken voor Sint of Kerst. Ook handig voor in de klas. Je gebruikt er een niet te dik metalen hangertje voor. Bijvoorbeeld zo’n gratis hangertje van de stomerij. Stap 1: Buig het hengsel van het hangertje naar achteren en beide zijkanten naar voren.

Stap 2: Trek de achterkant omhoog en een beetje naar elkaar toe; het hengsel kan nog wat verder naar beneden.

Stap 3: Buig als laatste een klein deel van de voorkant een stukje omhoog, zodat je tablet niet uit de houder glijdt.

Bronnen: www.weareteachers.com, www.lifehack.org, Pinterest, YouTube

EDG_NOV_056-057_LifeHacks_v00.indd 57

Stap 4: Zet je tablet erin!

PrimaOnderwijs 57

23-10-17

21:09

Een goed inkomen bij arbeidsongeschiktheid? Zó geregeld!

Met bevlogenheid draagt u bij aan de ontwikkeling van een ander. Want kiezen voor het onderwijs doet u vanuit een passie. Elke dag weer. En dat vergt nogal wat. Belangrijk dat u goed voor uzelf zorgt. Want als u uit de running raakt, heeft dat veel impact. Ook op uw inkomen. Dat kan afzakken tot bijstandsniveau! Voorkom geldzorgen met dé arbeidsongeschiktheidsverzekering speciaal voor iedereen die werkt in het onderwijs. Uw voordelen  Altijd verzekerd van minstens 70% inkomen tot uw AOW-leeftijd

 U blijft bij arbeidsongeschiktheid pensioen opbouwen

 Minimaal 20% premiekorting via uw werkgever

 Geen medische vragen als u zich aanmeldt binnen 6 maanden na indiensttreding

 Sluit perfect aan op de WIA, uw cao en pensioenregeling

Wacht niet te lang, u hebt het zó geregeld! Bereken uw premie op: www.loyalis.nl/aov-onderwijs

90.1627.16 adv Aov Onderwijs 192x285.indd 581 EDG_NOV_058-059_Slagvaardig_v02.indd

10-10-16 11:25 15:44 24-10-17

Slagvaardig met snelle kleuters Een nieuw signalerings- en handelingsinstrument …en dan zit je daar, met een woedende kleuter die niets meer wil of met een kleuter waar jij niets aan ziet, maar waar de ouders steeds maar weer beweren dat het niet goed gaat. Je wil ze allemaal zo graag het beste onderwijs bieden, ook dit kind. Je doet echt je best, maar toch… Marian Habermehl en Lilian van der Poel hebben zich de afgelopen jaren hard gemaakt voor kleuters met een grote ontwikkelingsvoorsprong, omdat ze ervan overtuigd zijn dat er op dit vlak, met déze kinderen, veel winst te boeken is. ‘Deze kinderen hebben een andere onderwijsbehoefte omdat ze hun leeftijds genootjes cognitief vooruit zijn’, legt het tweetal uit. ‘Zij kunnen ons dit nog niet vertellen, maar laten het zien door hun gedrag. Ze zijn onrustig of zitten juist heel stilletjes in een hoek. Met hun gedrag proberen ze te zeggen: ‘Ik voel me niet prettig op school.’

Voorkom frustratie Marian studeerde Onderwijswetenschappen, Lilian werkte de laatste jaren als als begeleider met deze jongste groep kinderen én hun leerkrachten. De combinatie van deze theoretische achtergrond en de praktische ervaring heeft geresulteerd in de map Slagvaardig met snelle kleuters. ‘Dit signalerings- en handelings

instrument is enerzijds een praktisch document om snelle kleuters te signaleren’, aldus Marian. ‘Daar valt of staat de begeleiding van kinderen met een voor sprong mee. Als je de snelle kleuter tijdig signaleert, kun je tijdens de verdere schoolloopbaan veel winst boeken. Je voorkomt frustratie bij het kind, bij de ouders en bij jezelf. De map biedt daarnaast handvatten om het kind daadwerkelijk verder te helpen in zijn of haar ontwikkeling. Er wordt niet alleen informatie geboden over wat je moet gaan doen, maar ook ondersteuning geboden in het vormgeven van deze aanpak. Anderzijds voorziet deze map de onderwijskundige van de nodige theoretische achtergronden met betrekking tot leren in combinatie met een ontwikkelingsvoorsprong en hoogbegaafdheid.’

Wil je meer uitleg of ondersteuning, dan kun je je wenden tot de auteurs, zij geven graag een training bij de map. Meer weten? Mail info@xl-leren.com PrimaOnderwijs 59

EDG_NOV_058-059_Slagvaardig_v02.indd 59

24-10-17

11:25

Onderwijs door de jaren heen

Wat weet jij nog van je schooltijd? Wat generaties bindt, is hun schooltijd. Elke Nederlander kan meepraten over de schrijfles, de vervelende tafels of de prachtige verhalen bij geschiedenis. Iedereen heeft ook specifieke herinneringen aan de eigen school, of dat nu een protestants-christelijke basisschool, Vrije School of hbs was. Waar denken mensen aan terug bij hun schooltijd? tekst tefke van dijk foto’s joost bataille, haags gemeentearchief, nationaal archief, utrechts archief

Van basisscholen in alle soorten In 1917 is in de Grondwet de gelijke behandeling en bekostiging van openbaar en bijzonder onderwijs vastgelegd in wat nu artikel 23 is. Dit artikel is wereldwijd uniek. Hoewel sommige mensen zich afvragen in hoeverre het nog van deze tijd is, zorgt het voor een ongekende diversiteit aan scholen waardoor niet alleen ouders en leerlingen maar ook leraren vrije schoolkeuze hebben. Hierdoor ademt het onderwijs mee met de samenleving, is de overtuiging. In het recent verschenen boek Schoolvoorbeelden vertellen tien Nederlanders tussen de 10 en 100 jaar over hun lagereschooltijd. Zij vertellen over het soort onderwijs dat ze genoten en halen herinneringen op aan hun schooltijd, waaronder Corrie Kuijper-Tuit, Rudolf Klinkenberg en Hümeyra Vuruşan. Corrie Kuijper-Tuit (Scheveningen, 1917), ging naar de protestants-christelijke 1e Thaborschool in Scheveningen De schooldag begon met meester of juf die een stuk uit de Bijbel voorlas. ‘En we moesten elke week een psalmvers of gezang leren. Dat moest je dan hardop opzeggen. Ik ken er nog steeds veel uit mijn hoofd.’ De school was een robuuste bakstenen blokkendoos met twee verdiepingen. ‘We zaten met z’n tweeën in een houten bank, met zo’n inktpotje erin en een kroontjespen. Die pen, als daar maar een vuiltje op zat, dan ging het niet goed hè, dan schreef hij

niet netjes. Daar kon je niets aan doen. Dat is nu met die balpennen een stuk makkelijker.’ Keurig netjes moest je zitten in de bank. Niet kletsen en als je iets wilde vragen, moest je je vinger opsteken. ‘Vroeger had je als kind ontzag voor alles. Je was overal bang voor. Je durfde niet zoveel te vragen, want dan zou je snel brutaal zijn. Je durfde nooit wat te zeggen, bang dat je wat verkeerd zei.’ Uit Schoolvoorbeelden. Rudolf Klinkenberg (Steenwijk, 1944), ging naar de Vrije School in Den Haag De eerste schreden op school waren erg spannend. ‘Je moet je voorstellen dat je daar als jong ventje binnenkomt en leerlingen ziet lopen die twaalf jaar ouder zijn, echt grote meneren en mevrouwen al. Maar ik voelde me er ook direct thuis. Al snel kende ik iedereen die ouder was dan ik.’ Met zijn leeftijdgenoten trok Rudolf twaalf jaar op. Het werd een hechte groep. ‘Er zijn toen innige vriendschappen ontstaan die tot de dag van vandaag voortduren. Er zijn zelfs twee huwelijken uit voortgekomen.’ School was iets waar hij naartoe wilde, niet waar hij naartoe moest. ‘Het gevoel van saamhorigheid, het feit dat je zo lang met elkaar intensief bent opgetrokken en lief en leed hebt gedeeld, de contacten die toen gelegd zijn en nog steeds voortduren. Daar ben ik dankbaar voor. Ik heb dat echt als een heel rijk bestaan ervaren.’ Uit Schoolvoorbeelden.

EDG_NOV_060-064_ODDJH_v04.indd 60

23-10-17

21:11

Hümeyra Vuruşan (1993), ging naar islamitische basisschool Imam Albogari in Den Bosch In groep 4 en 5 had Hümeyra les van meester Arjan. ‘Hij had een rijmpje dat hij ons leerde. Ik ken het nog steeds. Zeg nooit: ik kan het niet, maar wel: ik zal het proberen, dan sta je versteld van hoeveel je kunt leren. Dat schreef hij ook in onze poesiealbums.’ Leerlingen werden gezien en dat is een van de redenen dat Hümeyra het fijn vond op school. ‘Ik vond alles leuk: taal en rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis, de speelkwartieren waarin we knikkerden of met zijn allen pakkertje speelden. Zelfs als ik straf werk kreeg, wat niet zo vaak voorkwam, vond ik dat leuk, omdat ik er snel mee klaar was.’ Uiteraard was er op de school ook aandacht voor de islam en vanaf de bovenbouw mochten meisjes een hoofddoek dragen. ‘Ik heb altijd een hoofddoek gedragen, maar het was niet verplicht. Er werd ook geen onderscheid gemaakt tussen meisjes die wel en meisjes die geen hoofddoek droegen.’ Uit Schoolvoorbeelden.

Tot de hogere burgerschool… In 1863 riep Thorbecke met zijn Wet op het Middelbaar Onderwijs de hbs, de hogere burgerschool, in het leven. De school zou meer dan honderd jaar bestaan. De hbs bereidde leerlingen voor op hoge functies in handel en industrie en moest zorgen voor een roem rijke toekomst van Nederland. En dat lukte. P remiers,

bekende ondernemers, Nederlandse Nobelprijs winnaars en kunstenaars: ze hadden opvallend vaak een hbs-achtergrond. De hbs zorgde voor een moderner en welvarender Nederland. Vele Nederlanders heb ben goede herinneringen aan de hbs, zoals Maarten ’t Hart, Hedy d’Ancona en Frits Spits. Samen met anderen vertellen zij erover in het recent verschenen boek Wij van de hbs. Maarten ’t Hart (Maassluis, 1944), ging naar het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen Veel huiswerk? ‘Ja, ongelooflijk veel. Zo veel dat je in het weekend niet alles op zaterdag af kon krijgen, wat een probleem was, want was het wel geoorloofd om op zondag huiswerk te maken?’ Wat was strikt verboden? ‘Het was een nette, zeer christelijke school met brave leerlingen, dus er ge beurden geen rare dingen.’ Wat wilde u later worden? ‘Ik wilde schrijver worden, maar besefte toen wel dat dat niet zo eenvoudig zou zijn, dus leraar biologie leek mij geen slecht idee om mijn geld mee te verdienen. Dan kon ik in de lange vakanties boeken schrijven.’ Ooit heimwee gehad? ‘Nee, want toen ik mijn kandidaats examen had gehaald, ben ik op mijn oude school gaan lesgeven; biologie. Dat had ik nooit moeten doen, ik kon geen orde houden.’ Wat heeft de school u geleerd? ‘Nog altijd beschouw ik het als een ongelooflijke weldaad dat ik, de weer stand daartegen in het arbeidersmilieu waaruit ik voortkom ten spijt, naar de hbs kon gaan. Zonder die school was er niets van mij terechtgekomen.’ Uit Wij van de hbs.

PrimaOnderwijs 61

EDG_NOV_060-064_ODDJH_v04.indd 61

23-10-17

21:11

Hedy d’Ancona (Den Haag, 1937), ging naar hbs voor Meisjes in Leiden Veel huiswerk? ‘Erg veel huiswerk. Gelukkig had ik een goed geheugen en kon ik het allemaal aan.’ Wat was strikt verboden? ‘We wilden graag toneelspelen met jongens van een andere middelbare school, maar dat was verboden. Wat ook niet mocht en toch vaak gebeurde: slappe lach.’ Verliefd? ‘In de zesde klas, op een jongen van een gymnasium uit Den Haag. Hĳ kon erg goed volleyballen. Verder was het leven nogal kuis.’ Haantje de voorste? ‘Ik zat in het schoolbestuur en organiseerde van alles. Ik had een grote mond en was als het ware de hoofdkabouter.’ Mooiste schoolfeest? ‘Eens per jaar was het schoolbal in de Stadsgehoorzaal, daar mocht je vanaf de derde klas naartoe. Meisjes in het lang, erg feestelĳk, ook een beetje Sissi-achtig. Vanaf de galerĳ keken de ouders toe wat zich hier allemaal afspeelde.’ Ooit heimwee gehad? ‘Tot de dag van vandaag heb ik angstdromen dat ik ben blĳven zitten, dat zegt toch wel genoeg.’ Uit Wĳ van de hbs.

Frits Spits (Eindhoven, 1948), ging naar het Gemeentelĳk Lyceum in Eindhoven Veel huiswerk? ‘Ja, ik zat flink te blokken. Het ging me niet makkelĳk af. Hele avonden zat ik over de boeken gebogen. Gelukkig was ik goed in dingen uit mĳn hoofd leren.’ Wat was strikt verboden? ‘Er mocht veel, roken kon sowieso. Leraren stonden als gekken voor de klas te roken, zelfs sigaren. Ze rookten dagelijks hele asbakken vol.’ Wat wilde u later worden? ‘Toen ik zeven was wilde ik later bĳ de radio, maar in mĳn hbs-tĳd had ik dat blĳkbaar weggeduwd. Ik had geen idee.’ Haantje de voorste? ‘Nee, ik werd weleens gepest omdat ik wat kinderlĳk was gebleven. Ik maakte niet echt deel uit van een grotere groep. Tot ik in de vierde klas bĳ de anderen ging horen.’ Ooit heimwee gehad? ‘Ik ben een keer naar een reünie geweest waar ik schrok van de stokoude mannen die ooit je leraar waren. Liever had ik de beelden behouden die in mĳn hoofd zaten.’ Uit Wĳ van de hbs.

Boeken vol herinneringen Dit najaar zĳn twee boeken verschenen die de rĳke geschiedenis van het Nederlandse onderwĳs laten zien. In Wĳ van de hbs (Meulenhoff, €19,99) vertellen Henk Steenhuis en Roelof Bouwman het fascinerende verhaal van de hbs en de gouden jaren van het Nederlandse onderwĳs. Voor Schoolvoorbeelden interviewden onderwijsjournalisten Bea Ros en Peter Zunneberg tien Nederlanders over hun lagereschooltijd. Hun verhalen verbeelden een eeuw onderwĳs in vele soorten en smaken.

Lezersactie: bestel het boek Schoolvoorbeelden nu voor €17,50 in plaats van €22,50. Gebruik op tenbrinkuitgevers.nl/schoolvoorbeelden de actiecode SV0917

EDG_NOV_060-064_ODDJH_v04.indd 62

23-10-17

21:12

VERTROUW OP ONZE LEERMIDDELEN VAN BEKENDE PARTNERS Van additioneel lesmateriaal en boeken voor onderwijsprofessionals tot educatieve spelletjes, posters en lespakketten. In ons assortiment vind je de nieuwste producten en trends van de beste merken. Bezoek onze website en laat je inspireren!

POSTERS

LESPAKKETTEN

METHODES

BOEKEN

ONDERSTEUNEND MATERIAAL

In het assortiment van Educatheek vind je producten van o.a.

Heb jij interesse om jouw lesmaterialen of leermiddelen ook via Educatheek direct bij de juiste doelgroep onder de aandacht te brengen? Download onze brochure op educatheek.nl/mediakit en neem direct contact op met ons: assortiment@educatheek.nl

De webwinkel voor het onderwijs

EDG_NOV_000_Educatheek_2_v05.indd6324 EDG_NOV_060-064_ODDJH_v04.indd

info@educatheek.nl www.educatheek.nl 030 - 711 03 17

23-10-17

18:15 21:12

De nieuwste trends en de beste merken!

Zorg voor goede resultaten in jouw klas met de juiste partner in leermiddelen

Ruim aanbod passend bij de actuele onderwijsthemaâ&#x20AC;&#x2122;s

Direct bestellen en snel in huis

DAAG JOUW LEERLINGEN UIT OM

HET MAXIMALE TE BEREIKEN!

De webwinkel voor het onderwijs

EDG_NOV_000_Educatheek_3_v10.indd6424 EDG_NOV_060-064_ODDJH_v04.indd

info@educatheek.nl www.educatheek.nl 030 - 711 03 17

24-10-17

11:39