Hoe sociale media kunnen bijdragen aan het leerrendement van jongeren

Onderwijsnl

Voor alle professionals in het onderwijs nummer 5 • september 2013 • www.primaonderwijs.nl • verschijnt 6x per jaar •

Kinderombudsman

Marc Dullaert werkt aan antipestwet ‘We zullen scholen aanspreken en wellicht zelfs sluiten!’

&

De gezonde schoolkantine • De Dag van de Leraar • Vrijheid geef je door • Gratis met de klas naar het Eneco Windlab • Wie typt heeft de toekomst

Hoe sociale media kunnen bijdragen aan het leer ren

‘Kennisdelen is makkelijker, sneller en rijker geworden’

Leerlingen gebruiken sociale media op grote schaal om te leren voor school en voor hun hobby’s. Dat doen ze bijvoorbeeld door YouTube-filmpjes te kijken, zichzelf te overhoren via www.wrts.nl en elkaar te helpen bij het maken van huiswerk. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Samen leren - tieners en sociale media’ van Mijn Kind Online en Kennisnet.

Kennisnet.indd 54

02-09-13 15:51

MEDIA

eer rendement van jongeren

H

tekst Gemma Steeman | Fotografie Kennisnet

Het onderzoek is gehouden onder 1500 scholieren tussen 10 en 18 jaar in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. ‘Het goede nieuws is dat uit dit onderzoek blijkt dat jongeren prima doorzien wat de praktische toepassingen van sociale media zijn. Jongeren blijken dus heel pragmatisch. Ze omarmen sociale media alleen als ze er écht iets aan hebben en het bijdraagt aan de manier waarop zij hun leven inrichten’, zegt Frans Schouwenburg van Kennisnet. ‘Onderling kennis uitwisselen is niets nieuws, maar via media als Twitter, Whatsapp en Facebook is kennisdelen makkelijker, sneller en rijker geworden. Dat heeft een duidelijk positief effect op het leerproces.’

sturen. Op die manier werken ze samen. 48 procent stuurt wel eens een foto van hun aantekeningen of samenvattingen naar klasgenoten. 60 procent stelt elkaar vragen via deze media. Schouwenburg: ‘Dat zijn wat wij noemen 21st Century Skills, vaardigheden die je nodig hebt om te slagen in de maatschappij waarin je woont.’

Uitgelezen kans

Het lijkt dus niet meer dan logisch dat we internet en sociale media een grotere rol laten spelen in het Nederlandse onderwijs. ‘Als we sociale media alleen gebruiken om te chatten en games te spelen, is de balans zoek. Die wordt alleen beter als we ook serieuze toepassingen zoeken voor sociale media.

Zoals leerlingen dus al blijken te doen. Een leerkracht die zich dát realiseert, zal voor leerlingen een goede gids zijn bij het zoeken naar die balans. Die leerkracht is de spil van het onderwijs van de 21ste eeuw. ’Ondanks de positieve resultaten uit dit onderzoek, benadrukt Schouwenburg dat Kennisnet niet per se het gebruik van online media wil stimuleren. ‘Het is juist onze rol om een kritische blik te geven en scholen te helpen om die balans terug te vinden. Balans ligt niet in frequenter gebruik van sociale media. Balans ligt in het kijken naar de didactische rol van een leerkracht en de manier waarop ict - en dus ook sociale media kan ondersteunen om een hoger leerrendement, meer efficiency en betere motivatie van leerlingen te realiseren. De tijd die hiermee vrijkomt, kan worden gebruikt om de werkdruk te verlagen en invulling te geven aan andere zaken die leerkrachten missen.

Modern onderwijs gaat dus vooral om balans. Niet om het feit dát je sociale media kunt inzetten om te leren, maar wat het je oplevert. Het is de balans die risico’s wegneemt en kansen creëert.’

In het onderzoek komen twee manieren van leren aan de orde, formeel en informeel leren. Met informeel leren bedoelen we de manier waarop jongeren internet gebruiken voor hun hobby. Zo zoeken veel tieners op internet naar technieken, oefeningen en trucjes om beter te worden in hun favoriete sport, instrument of kunstzinnige expressie. 65 procent van de jongeren geeft aan dat ze internet gebruiken om hun passie verder te ontwikkelen. Ze kijken filmpjes op YouTube, volgen professionals op Twitter, doen inspiratie op via blogs, lezen fora en delen ervaringen.

Ook tijdens het formele leren, leren voor school, blijken leerlingen actief sociale media te gebruiken.

Schouwenburg: ‘Het is een bewuste, serieuze manier van mediagebruik. Zo hebben leerlingen massaal de tool www.wrts.nl omarmd, een website en bijbehorende app waarbij ze woordjes invoeren en zichzelf overhoren.’ Hij benadrukt: ‘Deze vorm van leren is toe te juichen. Het is een uitgelezen kans voor het onderwijs om een brug te slaan tussen sociale media en leren.’

21st Century Skills Het rapport concludeert vooral dat leren met sociale media leuker is, afwisselender. Driekwart van de tieners zou meer gebruik van sociale media in de les dan ook leuk vinden. Maar leert een kind ook beter via sociale media? Schouwenburg: ‘Goed onderwijs is niet per definitie gelijk aan het behalen van goede resultaten. Goed onderwijs zorgt ervoor dat interesses worden gewekt, dat motivatie wordt aangewakkerd, dat leerlingen uit zichzelf een stapje verder zetten. Met sociale media wordt de mix van leermiddelen leuker, daardoor wordt leren aantrekkelijker.

En ja, het maakt de resultaten uiteindelijk vaak beter. ’Uit het rapport blijkt dat jongeren vooral Whatsapp, Facebook en Twitter gebruiken om elkaar informatie te

Juiste balans

Gratis download Het onderzoek Samen leren - tieners en sociale media biedt een schat aan inzichten, leuke citaten van leerlingen en leraren over het gebruik van sociale media op school. Tegelijk met dit onderzoek verscheen de brochure Sociale media op school. De brochure geeft scholen tips, inspiratie en praktische voorbeelden over sociale media in de les en in de communicatie met ouders en leerlingen. Beide zijn gratis te downloaden op: kn.nu/onderzoek-tieners-sociale-media.

PrimaOnderwijs 55

Kennisnet.indd 55

02-09-13 15:51