OMID

Ü M İ D

Kıbrıs'ta yayınlanan ilk T ü rkçe Gazetedir. Gazete Osm a n l ı Devleti'nin s ı n ı r dışı ettiği, Kıbrıslı dahi olmayan Aleksa n Sarrafian adlı bir Osmanlı Ermeni'si tarafından 1 8 79 - 1 8 8 0 y ıllarında çıkarılmıştır. Sarrafian, adaya İngilizlerin gelmesi üzerine K a hire' den buraya göç ederek, 1879 yılında L arnaka'da Ümid gazetesini yayınlamaya başlamıştı r. Sarrafian yazı işleri müdürlüğünü de üstlenmiştir. Ümid gazetesi yayın politikası olarak da, Osmanlı Yönetimi'ni eleştirmeyi kendisine ilke edinmiştir. B u yayın politikasından dolayı da, K ıbrıs'ın bu ilk Türkçe gazetesi kısa bir süre içinde Osmanlı Devleti'nin de tepkisi ile karşılaşm ıştır. Gazetenin 4 numaralı sayısındaki şu cümleler meseleyi ifade için yeterli olacağı kanaatindeyiz: "Berlin kongresi g ü n lerinde, Greklerin ve Anadoluluların andırısı (muhtırası) Saffet Paşa'ya takdim edildiği sırada, İstanbul'u n o büyük diplomatı, ne gibi bir yol takip etmeyi kestiremiyor ve K ıbrıs'ı Majeste Kraliçe yönetimine vermekle, Türk yönet i m i n i n hem belalılardan kurtulacağ ı n ı ve hem de, bu konuda devletler arasında kıskançlık yarata r a k büyük ölçüde yararlar sağlayacağını sanıyordu. Böylece bu küçük beyinli ' büyük' diplomat, o büyük adayı kurb a n etmeyi b a ş a rd ı . . .

SEBAHATIİN Ş İ M Ş İ R

Son günlerde İstanbul basınında çıkan yor u m la ra göre Kıbrıs, haklarımızın korunması için veril mi ştir; fa ka t gerçekte yönetim, uygarlık ve özgürlükle gelişen büyük İngiliz yönetimini, bizim için adeta ikinci b i r adet h a l i n e gelen bulaşıcı rüşvet hastalığıyla etkilemek a m a c ı n ı g ütmüştür. A m a ü m itleri m izin başarısızlığa u ğ r a dı k l ar ı n ı g ö rerek, oyuncaklarını yitirdikleri için ağlayan küçük çocuklar gibi davranarak, adanın kaybından acı duyuyoruz. Acı duymanın zamanı geçmiştir. Frenklerin b i zden yapm a mızı talep ettikleri devrimleri yaparak, geriye kalan topraklar ı mızı koruyabi l irsek, şimdilik gelec eğ i m i z i g üvenl i k a l t ı n a almış oluruz . . . Biz dedelerimizden kalan m i rası, b i rkaç çılgın temsilci, maalesef heba ediyor" ifadeler i n e yer vermiştir.

Osmanlı hükümeti yukarıdaki gibi başta K ıbrıs olmak üzere aldığı kararların sorgulanmasına ve sert bir şekilde eleştirilmesine izin vermemiştir. B u n u n i ç i n d e K ıbrıs'ta yayınlanan Ümid gazetesinin kapatılmasıyla gazetenin yayıncısı ve yazarı Sarrafian'ın, Dersaadete gönderi lmesinin İngiltere Sefiri'nden talep edildiği, İstanbul' d a k i İ n g i l i z Sefaret Baştercümanı'nın durumun Kıbrıs valisiyle görüşüleceğine dair 1 Şubat 1 295 (13 Şubat 1 880) tarih l i ve dönemin Hariciye Nazırı Saffet Paşa'nın i m zasın ı taşıyan belgede şu cümleler yer almaktadır: "Ma'rfız-ı çaker-i kemineleridir ki,

Emr-i ali-i hazret-i vekalet penahilerine i m t i salen bu gün İngiltere sefaretine gidilerek Sir Henry Layard ile iki buçuk saat imtidad etmiş olan mülakat-ı acizanemde Kıbrıs'ta tab' ve neşr olunan Ümid gazetesi n i n lağv ve tatil i v e muharriri olan Aleksan'ın Dersaadete i'zam ı n ı talep ve bunun üzerinde suret-i münasibe ile ısrar olundu. Sefir-i müşarün-ileyh geçenlerde nezaret-i acizi tarafından yazılmış

olan nota üzerine mezkur gazetenin İngiliz postalarına kabul olunmaması için İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Salisbury'ye ol vakit telgraf keşide eylediğini beyan ve bugün mezkur gazetenin lağvını ve Aleksan'ın dersaadete i'zammı yine ha-telgraf Lord Salisbury'ye iş'ar eyleyeceğini vaad ve te'min eylemiş olmağla arz-ı keyfiyette ictisar olundu. Ol babda ve herhalde emr ü ferman hazret-i men leh-ül emrdir. 1 Şubat 1 295 Savfet."

Osmanlı Devleti'nin bu girişimi sonucu birkaç ay zarfında gazetenin yayını durdurulmuştur. Ancak, yine bir süre sonra gazetenin sahibi gazetenin tekrar yayınlanabilmesi için Ada' daki İngiliz yetkililerden izin talebinde bulunmuş, hatta İngiliz yetkililer bu talebi olumlu karşılamasına rağmen, nedense Ümid gazetesi bir daha yayınlanamam ıştır. 68

68 Turan, Orhan, Tarihten Günümiize Kıbrıs Tiirk Basım (1879 - 2009), Anka

ra, 201 5, s.27-29.