16 minute read
RESEARCH
by Travelpro
Iedereen moet grenzeloos én zichtbaar kunnen genieten van prachtige bestemmingen, samen met anderen - wellicht gelijkgestemden - de wereld ontdekken. Het moet dan niet uitmaken of je een lichamelijke of geestelijke beperking hebt. Travelpro praat hierover met Ingeborg Jansen (Stichting Het Buitenhof) en Richard Ruiter (Flow Reizen).
DOOR: SHARON EVERS
Stichting Het Buitenhof heeft drie merken: Buitenhof Reizen is speciaal voor mensen met een verstandelijke beperking, MundoRado Reizen is voor mensen met een lichamelijke beperking en AutiTravel is voor mensen met een stoornis aan het autisme spectrum. Travelpro spreekt met Ingeborg Jansen (directeur Stichting Het Buitenhof) over deze ietwat onderbelichte nichemarkt.
Stichting Het Buitenhof is ruim 45 jaar geleden opgericht, vanuit de constatering dat mensen met een verstandelijke beperking vanuit de zorginstelling wel op vakantie gingen, maar vervolgens werden weggestopt en onzichtbaar waren voor andere toeristen. Dat moest anders vonden twee vrienden werkzaam in de zorg en een vriend werkzaam in het toerisme; zij namen het initiatief om de stichting op te starten met als doel: mensen met een verstandelijke beperking te laten integreren in het reguliere toerisme. Ingeborg is ruim tien jaar verbonden aan de stichting als directeur en verdiende voorafgaand aan deze functie haar sporen in de branche. “In het verleden heb ik voornamelijk voor gespecialiseerde reisorganisaties gewerkt, met hier en daar een uitstapje buiten de branche. Maar, zoals het vaker gaat, als je eenmaal bent besmet met het reisvirus, blijft het aan je trekken. Vijftien jaar geleden werd mijn moeder ernstig ziek en ik wilde mijn netwerk inzetten om aangepaste vakanties voor haar te regelen. Ik kwam er al snel achter dat het ontzettend moeilijk was en liep tegen zowel letterlijke als figuurlijke drempels aan om haar een mooie en vooral veilige en toegankelijke vakantie te kunnen bezorgen. Na haar overlijden zag ik een vacature voor Stichting Het Buitenhof, ik had nog nooit van deze organisatie gehoord en daar wilde ik graag verandering inbrengen. Mensen die hulp, zorg en begeleiding nodig hebben, moeten weten dat Het Buitenhof bestaat. Ik reageerde op de advertentie, werd aangenomen en werk inmiddels ruim tien jaar bij deze mooie organisatie. Als je niet met mensen met een beperking of een zorgvraag te maken hebt, is het logisch dat je ons soort organisaties niet kent. Maar als je wel in die doelgroep valt, vind ik ook dat wij en andere gespecialiseerde organisaties - mits deze voldoen aan wet- en regelgeving, er zijn namelijk te veel goed bedoelde initiatieven die hier niet aan voldoen - zichtbaar en vindbaar moeten zijn.”
Groepsreizen
Stichting Het Buitenhof organiseert voor elke doelgroep groepsreizen, die worden begeleid door vrijwilligers. Afhankelijk van de zorgvraag en de mobiliteit van de deelnemers biedt de stichting van 1-op-1 tot 1-op-10 begeleiding aan, waarbij de reisbestemmingen verspreid zijn over de hele wereld. “De wereld moet bereisbaar zijn, ook als je een beperking hebt. Het is wel afhankelijk van de instelling van de klant, de zorgvraag en mate van mobiliteit en zelfredzaamheid welke reis geschikt is.”
Er even tussenuit
Op de reizen van AutiTravel en Buitenhof Reizen gaan mensen met een verstandelijke beperking en/ of autisme met elkaar op vakantie, zonder dat aan
Ingeborg Jansen
deze groep medereizigers zonder beperking worden toegevoegd. Ingeborg: “De deelnemers zijn dan even helemaal samen met gelijkgestemden, waardoor ze die week 100% zichzelf kunnen zijn. Iets wat in het dagelijkse leven niet altijd lukt en dat maakt de vakanties voor hen ook zo fijn. Bij mensen met een lichamelijke beperking zien we een tweedeling. Enerzijds boeken mensen als individu een groepsreis, om uit de eenzaamheid te komen en vrienden te maken, anderzijds zien we ook veel mensen die hun partner meenemen, waarbij wij ervoor zorgen dat de partner echt kan genieten van de vakantie en de zorgtaak kan laten vieren. Onze begeleiders nemen die taken dan over.”
De wil is er
Net als elke andere reisorganisatie had Het Buitenhof ook te lijden onder de coronapandemie. Volgens Ingeborg had de organisatie niet te maken met terughaalacties, wél met omboeken, wijzigen en annuleren van reizen en het uitgebreid en veelvuldig informeren van klanten. “In 2020 hebben we slechts twee maanden vakanties kunnen uitvoeren, in augustus en september en alleen maar naar bestemmingen in Nederland. In 2021 moesten we vooral een balans vinden tussen wat we konden organiseren en wat we daadwerkelijk konden uitvoeren, rekening houdend met de beschikbaarheid van vrijwilligers”. Anno 2022 zegt Ingeborg positief naar dit reisjaar te kijken: de wil om te reizen - én om reizen te begeleiden - is er beslist en de boekingen lopen goed. “Onze doelstelling voor dit jaar is dat we qua cijfers weer richting die van 2019 gaan en het ziet ernaar uit dat we die zullen halen, mits we natuurlijk reizen kunnen blijven uitvoeren. Ik kan niet ontkennen dat ik me zorgen maak over de stijgende prijzen en de huidige oorlog in Oekraïne, desondanks hebben we inmiddels (begin april, red.) 87% van onze boekingen ten opzichte van de begroting al binnen. Het loopt dus goed, op enkele reizen zijn slechts nog een paar plaatsen vrij. Hierna gaan we ons focussen op de kerstreizen.”
Spannend
Net als iedereen verheugen mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking zich op een vakantie, die de afgelopen jaren veelal niet kon doorgaan. “De reacties waren wisselend, maar over het algemeen werd er positief gereageerd op het helaas moeten annuleren of verzetten van de reis, omdat veel reizigers én ouders/verzorgers het toch wel spannend vonden om tijdens de pandemie op vakantie te gaan. Daarnaast hebben we ook te maken met het beleid van zorg- en wooninstellingen; het kwam de afgelopen twee jaar regelmatig voor dat wij de reis wel konden uitvoeren maar dat de instelling in quarantaine zat. Daar waren onze deelnemers vaak nog verdrietiger over, dan wanneer ze hoorden dat wij zelf besloten om de reis niet uit te kunnen voeren. Ondanks de teleurstellingen hebben we veel positieve reacties ontvangen over de wijze waarop wij mensen hebben meegenomen in onze overwegingen; de besluiten waren duidelijk en werden geaccepteerd.”
Geen zichtbaar Digitaal Corona Certificaat
Ingeborg vertelt dat mensen met een verstandelijke beperking als een van de eersten in 2020 aan de beurt waren voor een coronavaccinatie, waardoor ze
verwachtte dat deze doelgroep als eerste weer kon gaan reizen. “Het probleem bij deze 'eerste lichting gevaccineerden' was het feit dat de vaccinaties gezet werden door (huis)artsen die verbonden zijn aan de zorginstelling en dat er in de beginperiode nog geen sprake was van een goede registratie bij de GGD. Hierdoor bleek het voor deelnemers erg lastig om tijdig over DCC te beschikken. Dat maakte het voor ons heel lastig. Mensen willen en zijn er klaar voor, maar konden niet naar het buitenland of zich overal binnen Nederland bewegen, omdat hun DCC niet zichtbaar was. Dat was met name het grote verdriet en de grootste domper. We hebben veel meegedacht en zijn ontzettend flexibel geweest om mensen alsnog een mooie vakantie te bieden.”
Verkoop via het reisbureau
“Met name ons label MundoRado Reizen - voor mensen met een lichamelijke beperking - wordt via de retail verkocht, deze doelgroep meldt zich immers ook vaak bij de reisadviseur. Mensen met een verstandelijke beperking of autisme benaderen ons rechtstreeks.”
Overname
In februari van dit jaar nam Buitenhof Reizen de vakantie-activiteiten over van De Klup Gouda. De Klup Gouda is al ruim 50 jaar een begrip in de gemeente Gouda en omgeving en is uitgegroeid tot een bruisende en veelzijdige organisatie gericht op vrijetijdsbesteding van mensen met een verstandelijke beperking. Ingeborg: “De Klup Gouda heeft besloten om zich niet meer te gaan richten op het organiseren van vakanties, deze activiteiten hebben wij overgenomen. Het is heel fijn dat je elkaar weet te vinden als twee Goudse organisaties met hart voor de doelgroep. Een deel van de deelnemers van de Klup kenden wij al, maar we kijken uit naar een nadere kennismaking met alle reizigers en hopen daarnaast ook veel vrijwilligers van De Klup te mogen begroeten als begeleiders voor onze vakanties.”
Hart van goud
Ingeborg laat weten dat ze door de pandemie niet alleen klanten, maar ook vrijwilligers heeft moeten teleurstellen, omdat de reizen niet doorgingen. “We werken samen met zo’n 1.000 vrijwilligers die onze vakanties begeleiden. Onder hen zijn veel 60-plussers, die door de pandemie om persoonlijke redenen geen reizen konden of wilden begeleiden. We zijn afhankelijk van het aantal begeleiders die we hebben, waardoor we gebonden zijn aan een maximaalaantal reizen die we kunnen organiseren. De vrijwilligers hebben voor een deel een achtergrond in de zorg. Daar waar zorg uitgeoefend moet worden, hebben we vrijwillige artsen, verpleegkundige en/of verzorgenden. Daar waar geen zorg uitgeoefend hoeft te worden, maar waar het om intensieve begeleiding gaat, zoeken we mensen van boven de 18 jaar met een goed hart die de deelnemers altijd centraal stellen. Het is namelijk beslist geen vakantie voor de vrijwilligers: zij moeten immers 24-uur per dag alert zijn. Maar daar staat ook wat tegenover: Je geeft reizigers een ontzettend mooie vakantie en ervaring, en dat geeft ongelooflijk veel voldoening en het verrijkt je eigen leven. We merken dat het begeleiden van vakanties verslavend werkt; als je er eenmaal aan begint en het pakt je, dan zien we dat mensen jarenlang vrijwilligers blijven. En daar zijn we trots op; vrijwilligers met een hart van goud.”
Ruim 32 jaar geleden richtte Richard Ruiter samen met Roger Olislager Flow Reizen op, avontuurlijke reizen voor mensen met een lichte beperking. Een doelgroep die vaak te maken heeft met teleurstellingen. “Zodra anderen zeggen dat iets niet kan, zetten wij alles op alles om het wel mogelijk te maken”, zegt Richard.
Ik heb een broer met een licht verstandelijke beperking. Hij weet dat hij een beperking heeft en dat maakt het voor hem extra moeilijk, want op het moment dat je beseft dat je een beperking hebt, krijg je vaak te maken met teleurstelling. Deze doelgroep heeft als eigenschap meer te willen dan echt aan te kunnen, altijd bij de bovengrens te willen horen. Toen we ouder werden, begon ik op een andere manier met mijn broer te praten. Ik vroeg wat hij wilde in het leven, zijn standaardantwoord was altijd dat hij hetzelfde wilde doen als ik. Dat is best confronterend, tot ik op een gegeven moment afvroeg waarom dat eigenlijk niet zou kunnen. Misschien zou niet alles in het leven voor hem bereikbaar zijn, maar dat is het voor mij ook niet. Ik had ook wel profvoetballer willen worden en dat is ook niet gelukt. Iedereen heeft beperkingen en daardoor zijn we allemaal gelijk. Kijk vooral naar dat wat iemand wel kan, ga daarvanuit en dan kan alles. Roger was activiteitenbegeleider en liep vaak tegen hetzelfde aan als ik. Samen hebben we het zaadje gepland en uiteindelijk groeide Flow Reizen daaruit; avontuurlijke reizen voor mensen met een lichte beperking.”
Bevlogen begeleiders
Flow Reizen staat bekend om haar avontuurlijke reizen en heeft als basisregel: wil ik deze reis ook zelf maken? Richard: “Dan kom je al uit op fantastische reizen overal ter wereld. Binnen Europa en ver daarbuiten bieden we alles aan, zoals meerdere rondreizen door Nieuw-Zeeland, Nepal, Australië, Alaska, Amerika et cetera.” De reizen worden altijd begeleid door beroepskrachten. Voor Richard is het een bewuste keuze om niet met vrijwilligers te werken. “Mensen moeten ontzettend veel weten en kunnen, daar moeten ze ook voor worden betaald. We leiden onze mensen zelf op en blijven ze continu trainen. Een echt goede begeleider word je pas als je het vaak doet, vergelijkbaar met autorijden, nieuwe begeleiders maken dan ook zo’n vijf à zes reizen achter elkaar in het seizoen, want dan leer je het vak pas echt.” Bij Flow Reizen heeft een begeleider geen medische achtergrond nodig. Volgens Richard is het belangrijker om onder meer te weten hoe iemand in het leven staat, wat de levensfilosofie is, hoe er wordt omgegaan met mensen, of iemand sportief is en of de basisnormen en -waarden in huis zijn.” De groepsgrootte verschilt qua bestemming en vervoer, op de busreizen binnen Europa gaan maximaal vijftien deelnemers en drie begeleiders mee en op de vliegreizen kan het aantal deelnemers oplopen tot 22 deelnemers en vier begeleiders.
Warme contacten
De coronapandemie ligt hopelijk achter ons en daarom kijken we liever vooruit, maar iets wat ons twee jaar lang in haar greep heeft gehouden en een ongelooflijke impact heeft gehad, daar kunnen we nog niet onderuit. Voor Flow Reizen is het, net als voor veel andere reisorganisaties, een heftige periode geweest. “Vooral omdat we niet wisten wat de toekomst zou
brengen. We bleven reizen continu annuleren en verzetten. Gelukkig hebben we een ontzettend trouwe doelgroep, die ook heel blij met ons is. Onder de deelnemers ontstaat vaak hechte vriendschappen en zelfs huwelijken. Voor hen is Flow Reizen meer dan een reisorganisatie. We hebben onze doelgroep continu op een ludieke manier via onze social media op de hoogte gehouden. Er zijn mensen van wie we de reis tot vijf keer toe hebben moeten verschuiven. Op het moment dat we weer mochten, waren we er ook hartstikke klaar voor. Afgelopen zomer hebben we 71% van de normale zomerboekingen kunnen uitvoeren, dat wil niet zeggen dat de schade niet enorm is. Maar we hebben niet hoeven meedoen aan de Voucherbank, hebben de mensen alles kunnen terugbetalen en zijn weer fris begonnen. We zien dat mensen weer heel graag willen nu het weer kan, de boekingen schieten weer door het dak en dat geeft een geweldig gevoel.”
Stapje terug
Richard vertelde al dat de coronaperiode ontzettend heftig is geweest, voor het bedrijf maar ook voor hem als ondernemer. Het heeft hem doen inzien dat hij een stapje terug gaat doen binnen Flow Reizen. “Als organisatie hebben we veel geleerd van deze periode, we hebben de tijd nuttig besteed om de backoffices te
Richard Ruiter upgraden door onder meer systemen gemakkelijker te maken. Maar ik heb persoonlijk geleerd dat ik mezelf meer vervangbaar wil maken. De afgelopen twee jaren waren lood en loodzwaar, het is enorm moeilijk om te zien dat alles waarvoor je ruim 30 jaar hard hebt gewerkt, kapot wordt gemaakt.” Moeilijk, verdrietig en keihard waren de afgelopen twee jaren, maar Richard heeft er nooit aan gedacht op de handdoek in de ring te gooien. “Zo zit ik niet in elkaar. Mijn goede eigenschap en tevens valkuil is dat als ik word tegengewerkt ik nog meer tegen de stroom in zwem. Daar is het bedrijf heel blij mee, maar het gaat dan wel vaak ten koste van jezelf. Maar dat is ook ondernemen, dat neemt niet weg dat ik nu een stapje terug ga doen. Ik ga een deel van mijn managementtaken afstoten.” Op de vraag of een deel van zijn taken door een nieuwe medewerker wordt overgenomen, antwoordt Ruiter: “Dat denk ik wel, we zijn daar nu stappen voor aan het nemen.”
Directe verkoop
Flow verkoopt haar groepsreizen direct aan de klant en niet via de retail. “We doen alles zelf, maar de vlieg/ hotelcombinaties kopen we in bij TUI. Daar werken we al heel veel jaren en met plezier mee samen. Voor
ons als kleine reisorganisatie is het bijna niet te doen om stoelen zelf in te kopen en afspraken te maken met hoteliers.”
Maori’s
In 2016 begon Richard met het schrijven van verhalen over de onvergetelijke momenten die 30 jaar reizen met mensen met een lichte beperking opleveren. De verhalen werden een boek, dat tijdens de coronapandemie is afgerond en resulteerde in: De Grote Flowreis, Hoe kleine jongens klein zijn gebleven. “Ik heb ontzettend veel anekdotes, een daarvan is een rondreis naar Nieuw-Zeeland. Wij zijn een organisatie die de grenzen hier en daar graag wat opschuift. Zodra anderen zeggen dat iets niet kan, zetten wij alles op alles om het wel mogelijk te maken. In Nieuw-Zeeland hebben we bijvoorbeeld alles gedaan wat we konden doen, zoals bungeejumpen en zijn we op bezoek gegaan in een Maori-dorp, waar we een traditioneel welkom zouden krijgen. Onze Nederlandse buschauffeur woont al jaren in Nieuw-Zeeland en hij bereidde de groep voor op deze traditionele en serieuze ontmoeting. We hebben een aantal mensen uit de groep, die wat meer op de achtergrond waren, de belangrijke taken gegeven. Zij werden onze adjudanten. Op de grote dag liepen we met z’n allen naar de poort van het Maori-dorp, waar het opperhoofd ons toezong en vroeg wie we waren, waar we vandaan kwamen en of we vijanden zijn. Onze adjudant nam zijn taak ontzettend serieus en deed het heel goed, hij vertelde in tranen en wijzend naar de lucht dat we daar helemaal vandaan waren gekomen, dat zijn vader nu hij dit mocht doen trots op hem was en dat we in vrede kwamen. Dat was voor iedereen erg indrukwekkend, waarschijnlijk ook voor het opperhoofd van de Maori’s. Hiermee hebben we de groep kennis laten maken met een stuk traditie, we hebben methodieken gebruikt waardoor mensen meer vertrouwen krijgen in zichzelf en de ervaring het ook zelf zonder hulp te kunnen. Dan valt alles samen.”
Bulgarije
Rhodos
travday
Heb je deze editie gemist of wil je alvast uitkijken naar een nieuwe TravDay? Goed nieuws: maandag 26 september wordt de najaarseditie gehouden. Scan de QR-code voor meer informatie.
