ژماره 144
ژنێکی هۆشیار و رێکخستوو کۆمه‌لگه‌یه‌کی دیموکرات
07705124058
truskajin@gmail.com
گۆڤارێكی رۆشنبیری تایبەت بە ژنانە ،لە()15مانگ دەردەچێت
ئه‌وان ،نوێنه‌رایه‌تی رێبه‌رایه‌تی و پێشه‌نگایه‌تییه‌کی ههره چاالک و به وه‌فای شۆڕشیان کرد
کورد ئێدی ته‌جروبه‌یه‌کی گه‌وره‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی بۆ خۆی ئافراندووه ،به که‌ڵک وه‌رگرتن له‌م ته‌جروبانه پێویسته رێگایه‌کی نوێ بۆ خۆمان بدۆزینه‌وه
ژماره 144
لەم ژمارەدا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
تروسکه گۆڤارێكی رۆشنبیری تایبەت بە ژنانە هه‌ر 30مانگ دەردەچێت .......... ژنێکی هۆشیار‌و رێکخستوو، کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی دیموکرات .......... خاوهن ئیمتیاز :ئه‌ستێره عه‌بد‌ولجه‌بار سه‌رنووسه‌ر :رابیعه قاسم .......... چاپ :چاپخانه‌ی که‌مال تیراژ 1000 .......... ژماره‌ی متمانه‌ی سه‌ندیکای رۆژنامه‌نو‌وسانی کوردستان241 : .......... سه‌رجه‌م ئه‌‌و‌وتار‌و دید‌و بۆچوونانه‌ی له تر‌وسکه‌دا باڵ‌وده‌بێته‌‌وه، نو‌وسه‌ر خۆی به‌رپرسیاره .......... ئیمه‌یل: @www.truskajin gmail.com .......... ژ 0ت07705124058 : نرخ 1500دینار
سه‌کینه جانسز له کتێبی خۆی به نێوی ( ژیانم به‌رده‌وام شه‌ڕ بوو) باسی خۆڕاگری 14ی ته‌موز ده‌کات خــۆڕاگــری ژنانی کــورد ل ـه کۆبانێ و شـــه‌نـــگـــال ب ـه خــــۆبــــاو ه‌ڕ بــوونــی ژنــانــی رۆژهــه‌اڵتــی ناو ه‌ڕاستی له‌گه‌ڵ خۆیدا هێناو ه
ئـــــه‌م دۆخـــــه‌ی ئێستاى باشوور زۆر له سه‌رد ه‌می شا و شــۆڕشــی
ئیسالمی
ئێران د ه‌چێت به‌هاربوو ،ساڵى 1988 ل ه رۆژى 16ى مانگى 3بوو ،ئه‌و کاته‌ى هه‌ڵه‌بجه‌ى سه‌دام کیمیا باران کرد پـــــــــــرســـــــــــی ســـه‌رۆکـــایـــه‌تـــی و د ه‌ســـــتـــــوور پــرســی سیسته‌مه نه‌بوونی لــــــه بــــــاشــــــووری کو ر د ستا ن
ئێدی کورد بوون و ژیانی ئازاد راستییه‌کی ئه‌به‌دییه
ن /تروسکه سااڵنێکی درێژه به‌م شێوه‌یه تێپه‌ڕ ده‌بێت. ته‌نانه‌ت به هه‌زاران ساڵه! له‌و کاته‌وه که ئه‌و مۆته‌که چاوبرسیه‌ی ک ه به دوای ژیانی بێ کۆتایی ده‌گه‌ڕا ،بۆ یه‌که‌م جار خواوه‌نده ده‌ست به‌ستراوه‌که‌ی دیاری عه‌شتاری برد و رۆحی دارستانه چیاییه‌کانی پێ کێشا!... به‌اڵم نه‌نه! نه‌یتوانیو ه رۆحی بکێشێت به‌س له کاته‌وه وه‌ک کورمێک که‌وتووه‌ته گیانی داربه‌ڕووه سه‌ر سپیه‌که‌ی دایکی داره سه‌ربڕاوه‌کانی بن گوێسه‌بانی قه‌اڵکه‌ی پاشا! ئه‌م کورمه له‌و کاته‌وه ختوکه‌ی ئه‌م داره ده‌دات ،نه ئه‌وه‌ته رۆحی به یه‌کجاره‌کی له‌به‌ر بکێشێت نه ئه‌وه‌ته وازی لێبێنێت .وازی لێناهێنێت! ده‌کرمێنێت و ده‌یکرمێنێت! ده‌یه‌وێت ورده روده نێوی مۆخی و ئێسک و پروسکی پوچه‌ل بکاته‌وه و بۆ خۆی داڕووخێته خواره‌وه و به خواستی خۆی چۆک دابدات .ئه‌مه‌ی ه ستراتێژه‌که‌ی. خیانه‌ت ،به‌ڵی خیانه‌تی ناوخۆ ئه‌و کورمه‌یه که به‌سه‌دان ساڵ ه ده‌یه‌وێت نێو دڵی ئێمه‌ی کورد هه‌ڵفلیقێنی و خوێنی دڵمان بخواته‌وه و به‌ده‌ردی خۆمانه‌وه داکه‌وین و مل به‌ین به په‌تی کۆیالیه‌تی و نۆکه‌ری و هه‌موو رۆژێک له‌چکی سوورمان له مه‌یدانێکدا بگه‌وزێ .ئێدی کاوه‌ی ئاسنکار ببێت ه خه‌ڵکی ئه‌سفه‌هان و مه‌م و زین ببنه تورک و فاڵن و فاڵن و فاڵن بکرێنه تاپۆی
ئه‌وان. دووژمن»بۆ شه‌هید بوونمان قوربانی ده‌کات!» شه‌هید ساکین ه جانسز له وه‌سفی خۆشحاڵی ده‌ربڕینی سه‌رۆکی زیندانی ئامه‌د»ئه‌سه‌د ئۆکتای» له‌کاتێکدا هه‌ڤااڵنی رۆژوی مردن شه‌هید ببون ،ئه‌م جومله‌ی ه به‌کار دێنێت .به‌ڵێ وایه بۆ شه‌هید بوونمان قوربانی ده‌ده‌ن ،چونکه که‌اڵمێکی وه‌ها ئاگرینیان نه‌شیماندبو له‌سه‌ر رێگا چه‌په‌ڵه‌که‌یاندا ده‌رکه‌وێت .نه‌ته‌نها ئه‌سه‌د ئۆکتای ،به‌ڵکو به‌هه‌زاران ئه‌سه‌د ئۆکتای بوون و هه‌ن و ده‌یشبن بۆ ئه‌وه‌ی که بیانه‌وێت رۆحی گه‌لێکی به‌رخۆدێر و رۆڵه‌ی خۆر بکێشێت و بنه‌بڕی بکات و بۆ شه‌هید بوونی قوربانی بکات. به‌اڵم وا له بڕانه‌وه‌دایه ئه‌و سه‌رده‌مه ،ئێدی نه کورمی ناوخۆ و نه‌مڵۆزمی ده‌ره‌کی و نه‌مێژوو نووسانی درۆزن و دڵڕه‌ش ،ناتوانن و ناهێڵین خه‌ونه‌کانمان سه‌ربڕن ،داربه‌ڕووه‌کانمان بسووتێنن ،مێژوومان بده‌نه به‌ر الفاو!! چونکه ده‌روێش ده‌ژی و عه‌دولێ زیندووه ،چونکه مه‌زڵومه‌کانمان شایی نه‌ورۆز ده‌گێڕن، ساراکانمان شه‌ڕی ژیان ده‌ده‌ن و عه‌گیده‌کانمان سوێندی سه‌رهه‌ڵدان نوێده‌که‌نه‌وه. ئه‌هریمه‌ن بن که‌وت! با پرۆمه‌تۆس ئاسوده‌بێت! منیش به تۆ ده‌ڵێم ئاسووده به! ئاگردانت نه‌ک ناکوژێته‌وه به‌ڵکو ئێدی کۆشکی ئه‌هریمه‌نان ده‌سووتێنێت و ده‌یکات به خۆڵ .چونکه ئێدی کورد بوون و ژیانی ئازاد راستییه‌کی ئه‌به‌دییه.
راپۆرت
له‌باشوور رێژه‌ى توندوتیژى له‌به‌رامبه‌ر ژنان له‌ئاستێکى مه‌ترسیداردایه
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
1
هێشتا زهنیه‌تى ده‌سه‌اڵتدار و پیاوساالرى نه‌ک کۆتایی نه‌هاتووه به‌ڵکو له‌سه‌ر کاره ،ژنان رۆژانه ده‌بن ه قوربانى ئه‌و زهنیه‌ت ه و له‌به‌رامبه‌ریشدا تێکۆشانێکى ئایدۆلۆژى و چاالکى مه‌یدانى به‌شێوه‌یه‌کى ئاکتیف بوونى نیه ن/هاوژین سلێمان
ده‌ووترێت ( ژن ــ ژیان ـ ئازادى) و ژن سه‌رچاوه‌ى ژیان ه و ئازادییه ،به‌اڵم له واڵتێکدا که ژن روبه‌رووى هه‌ر جۆره هێرشێک ببێته‌و ه و ژیانى نه‌بێت ،که‌وایه هێشتا ئازادى ژن زۆر دووره، هێشتا زهنیه‌تى ده‌سه‌اڵتدار و پیاوساالرى نه‌ک کۆتایی نه‌هاتووه به‌ڵکو له‌سه‌ر کاره ،ژنان رۆژانه ده‌بنه قوربانى ئه‌و زهنیه‌ته و
تێکۆشانێکى له‌به‌رامبه‌ریشدا ئایدۆلۆژى و چاالکى مه‌یدانى به‌شێوه‌یه‌کى ئاکتیف بوونى نیه. له‌هه‌رێمى کوردستانیشدا رۆژنیه گوێمان ل ه هه‌واڵێکى دڵته‌زێن نه‌بێت ،ک ه یان ژنێک خۆى سوتاندووه ،یاخود کوژراوه و یانیش توندوتیژى له‌الیه‌ن به‌رامبه‌رى هاوسه‌ره‌که‌یه‌وه کراوه .هه‌مووى ئه‌مه‌ش هه‌ڵبه‌ته ده‌رهاوێشته‌ى زهنیه‌تێکن که ئه‌مڕۆ ل ه باشورى کوردستان له‌سه‌رجه‌م کایه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌دا
خۆى حه‌شار داو ه و ده‌سه‌اڵتیشى به‌شێوه‌یه‌کى گشتى گرتۆته‌وه. له‌م بابه‌ته‌دا ئه‌وه‌ى ده‌مانه‌وێت تیشکى بخه‌ین ه سه‌ر دۆخى باشوورى ژنانى ئه‌مڕۆى کوردستان و ئاماره‌کانى ئه‌م دوایی ه که ده‌ر ئه‌نجامى به‌رده‌وامى زهنیه‌تێک ه به‌هه‌زاران ساڵ ه له‌ژێر ناوى ناموس و چه‌ندین به‌هانه‌ى جواروجۆردا ژنان ده‌کاته قوربانى، سه‌ڕه‌راى ئه‌وه‌ى ده‌سه‌اڵت و داموده‌زگاکانى باشوورى کوردستان ب ه رێکخراوه‌کانى
زیادبوونى ئه‌و رێژه‌یه له‌کاتێدایه ک ه حکومه‌تى هه‌رێمى باشوورى کوردستان و رێکخراوه‌کانى ژنان که له‌ژێر ناوى چاره‌سه‌رکردنى کێش ه و گیر و گرفته‌کانى ژنان کارده‌که‌ن بێ ده‌نگن له‌به‌رامبه‌رى و هیچ هه‌وڵ و پرۆژه‌یه‌کى
ژنانیشه‌و ه ک ه له‌ژێر سیبه‌رى ئه‌واندا کارده‌که‌ن ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌که‌ن ک ه ئازادییه‌کان له باشوورى کوردستان به‌رجه‌سته‌کراوه و بۆ ژنیش دۆخێکى ئارام فه‌راهه‌م بووه ،به‌اڵم ئاماره‌کان و رۆژانه گوێبیست بوونى چه‌ندین هه‌واڵى دڵته‌زێن له‌وباره‌یه‌وه ،پێمان ده‌ڵێت، ک ه هێشتا له باشوورى کوردستان کێشه و گیروگرفته‌کانى ژنان نه‌ک چاره‌سه‌ر نه‌کراوه ،به‌ڵکو به‌لێوارێکى زۆر مه‌ترسیداردا چاوه‌ڕوانى که ده‌ڕوات ده‌رئه‌نجامێکى زۆر مه‌ترسیداره.
راپۆرت
2
کێشانه‌یان پێ نیه
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و
لێره‌دا ده‌مه‌وێت ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه بکه‌م ته‌نیا له‌مانگى 3ى ئه‌مساڵ ،له 580سکااڵ ل ه هه‌رێمى کوردستان له‌باره‌ى توندوتیژى سه‌ر ژنان تۆمار کراوه که ئه‌م ته‌نیا به‌شێوه‌یه‌کى فه‌رمى بووه، هاوکات 17ژن ده‌ستدرێژى سێکسیان کراوه‌ته سه‌ر و 29 حاڵى سوتانیش تۆمار کراوه 6 ،ژن خۆى کوشتوو ه و 7ژنیش خۆیان سوتاندووه 5 ،ژنیش کوژاون که ئه‌مه‌ش به‌راورد له‌گه‌ڵ مانگه‌کانى پێشوو و سااڵنى رابردوو رووى له‌زیادبوون کردووه. له‌مانگى 4دا 600سکااڵ تۆمار کراوه ،هه‌روه‌ها 20ژن سوتان و 10ژنیش خۆیان کوشتووه. 8ژن کوژراون و 11ش خۆیان سوتاندوو ه و 11ژنیش رووبه‌رووى ده‌ستدرێژى سێکسى بوونه‌ته‌وه .له‌مانگى 5یشدا 792سکااڵ تۆمار کراوه و 11 ده‌ستدرێژى سێکسى کراوه‌ت ه سه‌ر ژنان ،هاوکات 18حاڵه‌تى سوتان رووداو ه و 11ژنیش خۆیان سوتاندووه 7 .ژن خۆیان کوشتووه و 3ژنیش کوژراون. به‌شێوه‌یه‌کى گشتى ل ه ماوه‌ى 5 مانگى ئه‌مساڵ دا له هه‌رێمى کوردستان 3هه‌زار و 224حاڵه‌تى
توندوتیژى به‌رامبه‌ر ب ه ژنان تۆمارکراوه .ئاماره‌که ورده‌کاری به‌و شێوه‌یه خستۆته‌ڕوو ،ل ه کۆى ئه‌و توندوتیژیانه‌ی ک ه تۆمارکراوه، 26حاڵه‌تى کوشتن و 33حاڵه‌تى خۆکوشتن و 99حاڵه‌تى سوتان و 56حاڵه‌تى خۆسوتاندن هه‌ن .هاوکات 2هه‌زار و 946 سکااڵى یاسایى تۆمارکراو ه و 64 حاڵه‌تى توندوتیژى سێکسی-یش تۆمارکراوه. شایه‌نى باسه ،کاتێک به‌شێوه‌یه‌کى گشتى سه‌رجه‌م ئه‌و ئامارانه ده‌بینین ،روون ده‌بێته‌و ه که رێژه‌ى توندوتیژى به‌شێوه‌یه‌کى گشتى له‌باشوورى کوردستان له‌به‌رامبه‌ر ژنان روول ه زیادبوون ده‌کات ک ه له‌به‌رامبه‌ریشدا بێ ده‌نگی و زۆربوونى قه‌یرانه‌کان به‌رۆکى باشوورى گرتووه .پێویست ه ئاماژه بۆ ئه‌وه‌بکرێت زیادبوونى ئه‌و رێژه‌یه له‌کاتێدایه ک ه حکومه‌تى هه‌رێمى باشوورى کوردستان و رێکخراوه‌کانى ژنان که له‌ژێر ناوى چاره‌سه‌رکردنى کێش ه و گیر و گرفته‌کانى ژنان کارده‌که‌ن بێ ده‌نگن له‌به‌رامبه‌رى و هیچ هه‌وڵ و پرۆژه‌یه‌کى چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و کێشانه‌یان پێ نیه.
رێگایه‌کی نوێ بۆ خۆمان بدۆزینه‌وه بیروڕا پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
3
کورد ئێدی ته‌جروبه‌یه‌کی گه‌وره‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی بۆ خۆی ئافراندووه، ب ه که‌ڵک وه‌رگرتن له‌م ته‌جروبان ه پێویست ه رێگایه‌کی نوێ بۆ خۆمان بدۆزینه‌وه
ده‌رکه‌وتن ل ه سه‌رده‌می تاریکی ن /نه‌ورۆ ز ره‌سوڵ و کۆمه‌ڵکوژی سه‌دساڵی 20و ده‌ست پێ کردنی ژیانێکی نوێ، گه‌لی کورد هاتووه‌ت ه ئاستێک ک ه دۆخی سه‌دساڵی نوێ دۆخێگی کۆنترۆڵ ناکرێت! گونجاوه .له‌گه‌ڵ گوڕانکارییه‌کانی جوگرافیای کوردستان گۆڕانکاری چه‌ند ساڵی کۆتایی ،کورد بوو به گه‌ور ه ب ه خۆیه‌وه ده‌بینێت .بۆ هێزێکی ستراتێژی رۆژهه‌اڵتی
ناوه‌ڕاست .ئێدی زۆرینه‌ی هێزه‌کان پشت هه‌ڵکردن له هێزی کورد ناده‌نه به‌رچاو .هه‌رکه‌س به شێوه‌یه‌ک له شێوه‌کان هه‌وڵ ده‌دات بکه‌وێت ه نێو په‌یوه‌ندییه‌ک له‌گه‌ڵ کوردان .نه‌یشیه‌وێت ،ناتوانێت له خشته‌ی پێوه‌ندییه‌کان ده‌رکه‌وێت.
ل ه راستیدا ب ه هێرش کردنی تورکی ه بۆ سه‌ر په‌که‌که به‌و شێوه‌ی ک ه سیاسه‌ته‌که‌ی له ناوچه‌که‌دا یه‌ک الیی کرده‌وه ،هه‌موو کوردانیشی له‌م بوواره‌دا یه‌ک الیی کرده‌وه
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
کوردستان که له رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا و له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تانی سوریا ،ئێراق ،تورکیه و ئێرانه‌وه به سااڵنه داگیر ده‌کرێت ئێدی هاتووه‌ته ئاستێک که ن ه ده‌توانرێت رابگیرێت و ن ه ده‌توانرێت کۆنترۆڵ بکرێت .هه‌موو که‌س هه‌وڵ ده‌دات له‌گه‌ڵ کوردان پێوه‌ندییه‌کی باش دامه‌زرێنێت. به‌س هیچ الیه‌نێک نایه‌وێت له‌سه‌ر بنه‌مای ئازاد ی و یه‌کسانی له‌گه‌ڵ 4کوردان پێوه‌ندی دروست بکات. هه‌رکه‌س ده‌یه‌وێت کوردان وه‌ک که‌ره‌سته‌یه‌ک به‌کار بێنێت. یه‌کێک له‌و هێزانه‌ی که مه‌جبوور به پێوه‌ندی بوو ه له‌گه‌ڵ کوردان ده‌وڵه‌تی تورکیایه .تورکیا به هیچ شێوه‌یه‌ک نه‌یتوانی ئه‌م ه قه‌بووڵ بکات ک ه کوردان له ناوچه‌که‌دا ببنه هێزێکی سیاسی و سه‌ربازی. به‌م هۆیه‌شه‌وه به کۆتایی هێنان به پێواژۆی چاره‌سه‌ری که له نه‌ورۆزی 2013و ه به‌رده‌وام بوو، له‌به‌رامبه‌ر کوردان شه‌ڕی ده‌ست پێ کرد .ئه‌مه ته‌نها شه‌ڕێک نییه که له‌به‌رامبه‌ر په‌که‌ک ه ده‌ستی پێ کردبێت ،به‌ڵکو ئه‌م ه پێواژۆیه‌که
که له‌به‌رامبه‌ر نه‌بوونی گه‌لی کورد به‌هێزێک له‌ناوچه‌که‌دا ده‌ستی پێ کردووه .رقی به‌رامبه‌ر په‌که‌که له‌به‌ر ئه‌مه‌یه. کاردانه‌وه‌ی ههره الواز هی ئێمه‌ی خه‌ڵکی باشوور بوو ل ه راستیدا ب ه هێرش کردنی تورکیه بۆ سه‌ر په‌که‌که به‌و شێوه‌ی ک ه سیاسه‌ته‌که‌ی له ناوچه‌که‌دا یه‌ک الیی کرده‌وه، هه‌موو کوردانیشی له‌م بوواره‌دا یه‌ک الیی کرده‌وه .یه‌ک نه‌گرتنی نێوان کوردان ،زیاد له‌حه‌د پارچه بوون و راستی ئه‌و که‌سایه‌ته‌ی که داگیرکه‌ران ل ه نێو کوردانی هه‌ر چواربه‌شه‌که‌دا دروستیان کردووه، له‌م هێرشانه‌دا ئاشکرا بوو .دیاره پێویسته ئێمه وه‌ک گه‌لی کورد له باشووری کوردستاندا زیاتر له هه‌مووی ،کاڵوی خۆمان بکه‌ینه قازی و بیر بکه‌ینه‌وه .بۆچی؟ چونک ه له کاتێکدا ئه‌و هێرشانه ل ه نێو سنووره‌کانی ئێمه‌دا بوو، کاردانه‌وه‌ی ههره الواز و که‌میش هی ئێمه بوو .ئه‌ڵبه‌ت ئه‌وه‌یش هه‌یه ک ه ده‌ره‌وه‌ی به‌شێکی بچووک له هاوواڵتیانی باشوور ،هیچ که‌س
ئه‌م هێرشانه‌ی قه‌بووڵ نه‌کرد و ته‌نانه‌ت ل ه رۆژی دووهه‌می هێرشه‌کانیشدا قه‌ڵغانی زیندوو بۆ ئه‌وه‌ی بچن ه قه‌ندیل چاالکییان کرد .به‌اڵم ئه‌ساس هه‌ڵوێستی په‌رله‌مانی به ناو کوردستان ،که به په‌رله‌مانێکی کوردی ده‌ناسرێت و سه‌رۆکێک ک ه به سه‌رۆکی هه‌رێمێکی کوردی ده‌ناسرێت و هه‌ڵوێستی هێزه سیاسیه‌کان بوو که به بنه‌ما وه‌رگیرا. داهاتوویه‌کمان هه‌ی ه ک ه له‌الیه‌ن یه‌ک دو بنه‌ماڵه‌و حزبهوه قۆرخ کراوه ئه‌و ئه‌نجامه‌ی که ده‌رکه‌وت ئه‌مه‌یه؛ کورد کوردی ناوێت و له‌گه‌ڵ ئاکه‌په‌یه‌ک ک ه له‌گه‌ڵ کوردانی به‌شه‌کانی دیک ه دووژمنایه‌تی ده‌کات ده‌چێت ه هه‌مان سه‌نگه‌ره‌وه. هۆکاری چیی ه که سه‌ره‌ڕای ئه‌م 23ساڵ ه ئابوورییه‌کی سه‌ربه‌خۆ ساز نه‌کراو ه و سیاسه‌تێکی پێک سه‌ربه‌خۆ ئه‌منیه‌تی نه‌هاتووه .بۆی ه له تابلۆ هێرش کردنه سه‌ر کوردان دا په‌ده‌ک ه و ئاکه‌په ل ه الی یه‌ک راوه‌ستاون. ده‌ڵێت با په‌که‌که له هه‌رێمه‌کانی پاراستنی مێدیا ده‌رکه‌وێ ،واتا
بیروڕا
ده‌یه‌وێت په‌که‌ک ه و ئاکه‌په به‌یه‌ک بچوێنێ .ئه‌مه بۆ کوردان واتا فه‌الکه‌ت .ئه‌ڵبه‌ت ئه‌م دۆخ ه ته‌نها ئه‌نجامێک ه و ئه‌گه‌ر ئێمه وه‌ک هاوواڵتیانی باشووری کوردستان ل ه رۆشنبیران ،گه‌نجان و ژنان به ده‌ست خستنه سه‌ر هۆکاره‌کانی ئه‌م ئه‌نجامه هه‌ڵوێستی خۆمان دیار نه‌که‌ین و له‌به‌رامبه‌ریان تێکۆشان نه‌که‌ین ،ئه‌وا ده‌بینه هاوبه‌شی ئه‌ساس هه‌ڵوێستی تاوانی تاوانکاران و کۆمه‌ڵکوژانی په‌رله‌مانی ب ه ناو گه‌له‌که‌مان .چونکه له‌م 23 ساڵه‌ی رابوردودا کلتورێکی کوردستان ،که ب ه راستی سیاسیمان ئاوا نه‌کرد. په‌رله‌مانێکی کوردی نمونه‌ی هه‌ر ه به‌رچاوی ئه‌مه‌ش ئه‌و رووداوه‌ی بوو ک ه له رۆژی ده‌ناسرێت و سه‌رۆکێک 23حوزه‌یران دا ل ه په‌رله‌مان روویدا .داهاتوویه‌کمان هه‌ی ه که که ب ه سه‌رۆکی هه‌رێمێکی له‌الیه‌ن یه‌ک دو بنه‌ماڵه‌و حزبهوه کوردی ده‌ناسرێت قۆرخ کراوه .به‌رپرسیاری ههره و هه‌ڵوێستی هێز ه سه‌ره‌که‌ی ئه‌مه‌ش پارتییه به پێشه‌نگایه‌تی بنه‌ماڵه‌ی بارزانی. سیاسیه‌کان بوو که ب ه به‌اڵم ئه‌وه‌ی ک ه له بنه‌مادا پێویست ه بن بنه‌ما وه‌رگیرا بخرێت ئه‌و سیاسه‌ته ده‌سه‌اڵته‌یه‌که ئه‌وان ،به شێوه‌یه‌کی ههره به هێز پێویست ه رێگایه‌کی نوێ بدۆزینه‌وه نوێنه‌رایه‌تی ده‌که‌ن .الیه‌نانی وه‌ک پرسیاری ئه‌ساسی ئه‌وه‌یه ،بۆ په‌ده‌ک ه و ئاکه‌په ک ه نوێنه‌رایه‌تی ئه‌م له نێو کوردان دا یه‌کێتی نییه،
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
زهنیه‌ته ده‌که‌ن ،وه‌ک ده‌بینرێت، واده‌یه‌کی ته‌مه‌نی زۆریان نه‌ماوه. به‌اڵم هه‌مان زهنیه‌ت ده‌مانباته‌وه هه‌مان ئه‌نجام ،بۆیه پێویسته نه‌ک ئه‌وانه‌ی ئه‌و زهنیه‌ته به‌ڕێو ه ده‌به‌ن به‌ڵکو پێویسته خودی زهنیه‌ته‌که بگۆڕین .ئه‌گه‌رنا باوه‌ڕیه‌کانمان به سیاسه‌ت و رێبازه‌که‌مان ،رۆژ به‌رۆژ زیاتر له ناو ده‌چێت.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که ده‌پرسین بۆ یارمه‌تی کوردانی به‌شه‌کانی دیکه ناده‌ین ،له‌گه‌ڵ راستیه‌کاندا 5 رووبه‌روو دێین .ئێمه له نێو سنوور ه سیاسیه‌کانی خۆشماندا یه‌کتر قه‌بوول ناکه‌ین و خاوهن حکومه‌تێکین که له نێو یه‌کتر دا بیر بۆ یه‌ک هه‌ڵده‌کۆڵن .هه‌بوونی چاوه‌ڕوانییه‌کی جیاواز له‌م شێوازه سیاسه‌ته چاوه‌ڕوانییه‌کی زۆر هه‌ڵه‌یه .بۆیه پێویسته رێگایه‌کی نوێ ببینینه‌و ه بۆ خۆمان .پێویسته بزوتنه‌وه‌یه‌کی ئازادی بۆ خۆمان بخولقێنین .بۆ پێک هێنانی ئه‌مه‌ش ل ه هه‌موو کاتێک زیاتر ده‌رفه‌ت و هه‌لمان بۆ ره‌خساوه .کورد ئێدی ته‌جروبه‌یه‌کی گه‌وره‌ی خۆی بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئافراندووه ،به که‌ڵک وه‌رگرتن له‌م ته‌جروبانه پێویست ه رێگایه‌کی نوێ بۆ خۆمان بدۆزینه‌وه .ئه‌مه ته‌نها بۆ باشووری کوردستان نییه به‌ڵکو بۆ هه‌موو به‌شه‌کانی دیکه‌ی کوردستانیش بۆ یه‌کگرتوویی کۆمه‌اڵیه‌تی و یه‌کگرتوویی رێگای ئازادییان پێویسته.
ژن له د ه‌ستووریش دا قوربانیه
ن /بێریڤان محه‌مه‌د
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
6
دواى 23ســاڵ ل ـه نه‌بونى د ه‌ســــــتــــــور لـــــه هـــه‌رێـــمـــى کـــوردســـتـــان ،م ــاو ه‌یــه‌کــه ل ه باشورى کورستان ،یان راستر بــڵــێــم هــه‌رێــمــى کــوردســتــان، چــونــک ـه ئـــه‌و نــاوچــانــه‌ى ک ه خـــاکـــه نــــه‌گــــه‌راو ه‌کــــان یــان دابــڕێــنــراو ه‌کــانــن تـه‌نــانـه‌ت ل ه دارشتى د ه‌ستوری ئه‌م به‌شه‌ى کوردستانیش ه ـه‌ر حسابیان بــۆ نــاکـه‌ن ،هـه‌مــوارکــردنـه‌و هى د ه‌ســتــور کـه‌وتــۆتـه نــاو چه‌ند ملمالنێیه‌که‌و ه .یه‌کێک له‌و ملمالنێیانه پرسى د ه‌ستورى مه‌د ه‌نى و سکوالر که ئه‌مه‌ش خواستى چاالکوانانى ژنــان و کۆمه‌ڵى مه‌د ه‌نى و به‌شێک ل ه سیاسیه‌کان و په‌رله‌مانتاران ه و هه‌ندێک له الیه‌نه‌کانیش ،ل ه به‌رامبه‌ریان د ه‌ستورێکى پشت
بـه‌ســتــوو ب ـه ئایینى ئیسالم. ئـــه‌م د ه‌ســتــه‌یــه‌ی بــه‌رامــبــه‌ر د ه‌یــانــه‌وێ ئــایــن ســه‌رچــاو هى یاساکانى بــێ ،که ئه‌مه‌شیان خواستى الیه‌نه ئیسالمیه‌کان و به‌شێکى مامۆستایانى ئاینى و چینى د ه‌وروبه‌ریانه. مالنێکه‌ى ترى سه‌ر ر ه‌شنوسى د ه‌ستور سیسته‌مى په‌رله‌مانى تــــــه‌واو ه بـــه‌رامـــبـــه‌ر نــیــمــچـ ه په‌رله‌مانییه .په‌رله‌مانى ته‌واو واتـــه پ ـه‌رل ـه‌مــان ســه‌رچــاو هى د ه‌ســه‌اڵتــه‌کــان د ه‌بـــێ و ه ـه‌ر و ه‌ک چۆن سه‌رۆکى حکومه‌ت و و ه‌زیران له په‌رله‌مانه‌و ه دیارى د ه‌کرێن ئاواش سه‌رۆکى هه‌رێم د ه‌بـــێ لــه نـــاو پ ـه‌رل ـه‌مــان ـه‌و ه هـه‌ڵــبــژرێــت و پ ـه‌رل ـه‌مــان هه‌ر و ه‌ک له کاتى هه‌ر هه‌له‌و که‌م و کورتیه‌ک تواناى لیپێچینه‌و ه و ته‌نانه لێسه‌ندنه‌و هى متمانه‌ى د ه‌بــــێ لــێــی .هـــه‌رو ه‌هـــا ئ ـه‌و د ه‌س ـه‌اڵت ـه ر ه‌هــای ـه‌ى ک ـه النى
کــه‌م 10ســاڵ ـه الی س ـه‌رۆکــى ه ـه‌رێــم (م ـه‌ســعــود بــارزانــى) ه که‌م بکرێته‌و ه ،ئه‌مه خواستى الیه‌نه‌کان و زۆرینه‌ى خه‌ڵکى هه‌رێمه جگه له پارتى و یه‌ک دوو حزبى پاشکۆى نه‌بێ .ک ه خواستى پارتیش سیسته‌مى نیمچه په‌رله‌مانییه و رێگرى له هـه‌مــوار کــردن ـه‌و هى یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم ،بۆ ئه‌و هى به‌شێو ه‌یه‌ک مــاو هی سه‌رۆکى هــه‌رێــم درێــــژ بــکــرێــتــه‌و ه ل ه هه‌مان د ه‌سه‌اڵته‌کانى و پاشان جــێــگــیــرکــردنــى هــه‌ڵــبــژاردنــى سه‌رۆکى هه‌رێم له‌ناو گه‌له‌و ه، بێگومان گـه‌ر هــه‌ردوو مۆدیل روون بــکــه‌یــنــه‌و ه و خــاڵ ـ ه پۆز ه‌تیڤه‌کان و نه‌گه‌تیڤه‌کان بخه‌ینه روو ئاشکرایه که ل ه پــێــنــاو ئــــه‌و هى خ ـه‌ڵــکــى ئ ـه‌م به‌شه‌ى کوردستان رزگارى بێت له نادادپه‌رو ه‌ری و دیکتاتۆرى و تــــاکــــڕ ه‌وى و لـــه پــێــنــاو
ژنــــان وێـــــڕاى ئـــــه‌و هى لـ ه بـــــوارى ســیــاســى ،ئـــابـــوورى و کـــۆمـــه‌اڵیـــه‌تـــى پـــه‌راوێـــز خــراوتــریــنــن ،بــێــب ـه‌ش کــراون ل ـه ه ـه‌مــوو د ه‌س ـه‌ک ـه‌وت ـه‌کــان، له هه‌مان کاتدا تا ئێستا ل ه هه‌رێمى کوردستان و ه‌ک پل ه دوو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ل د ه‌کرێ، بـــه یـــاســـاش پــلــه دوویـــیـــان چ ـه‌ســپــێــنــراو ه ،و ه‌ک موڵکى پیاوان د ه‌ستنیشان کراون نه‌ک و ه‌ک مرۆڤ .پیاو چۆنى د ه‌وێت د ه‌تــوانــى و ه‌ک هـه‌ر موڵکێکى تــرى مــام ـه‌ڵ ـه‌ى پــێــو ه بــکــات،
بیروڕا
و ه‌ک چۆن سه‌رۆکى حکومه‌ت و و ه‌زیران له په‌ر له‌ما نه‌و ه دیارى د ه‌کرێن ئاواش سه‌رۆکى هه‌رێم د ه‌بێ ل ه ناو په‌رله‌مانه‌و ه هه‌ڵبژرێت و په‌رله‌مان هه‌ر و ه‌ک له کاتى هه‌ر هه‌له‌و که‌م و کورتیه‌ک تواناى لیپێچینه‌و ه و ته‌نان ه لێسه‌ند نه‌و هى متمانه‌ى د ه‌بێ لێی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
کــرانــه‌و هى ه ـه‌رێــم و هه‌نگاو نان بۆ دیموکراسى و د ه‌ستا و د ه‌ستى د ه‌سه‌اڵت ،پێوستى به‌و سیسته‌مه په‌رله‌مانییه ته‌واو ه د ه‌بێت .به‌اڵم من لێر ه‌دا زیاتر د ه‌مه‌وێ د ه‌ربار هى د ه‌ستنیشان کردنى سه‌رچاو هى یاسادانانه له د ه‌ستوردا ،واتا د ه‌ستورى مــــه‌د ه‌نــــى و مــلــمــانــێــکــه‌ى لــه‌و بــار ه‌یــه‌و ه ه ـه‌ی ـه بــدوێــم، د ه‌ستورى به‌و شێو ه‌یه چه‌ند ه له به‌رژ ه‌و ه‌ندى مافه‌کانى ژنان ه و هاواڵتیاندایه. ل ـه بــاشــورى کــوردســتــان ل ه مــــاو هى د ه‌ســـه‌اڵتـــى کــوردیــدا ئه‌و هى که ته‌نها سودمه‌ند بوو ه له‌م د ه‌سه‌اڵته چینێکى بچووک بــوون ،له‌سایه‌ى قۆرخکردنى ســـــه‌رجـــــه‌م جـــومـــگـــه‌کـــانـــى د ه‌س ـه‌اڵت و داهاتى واڵت ،که هه‌موو د ه‌سه‌که‌وته‌کانیان بۆ به‌رژ ه‌و ه‌ندیان به‌کار هێناو ه و هه‌میشه له خۆشگوز ه‌رانى و دابینکردنى ژیانى شاهانه بۆ خۆیان ژیاون ...له به‌رامبه‌ردا چینى زۆریــنــه هه‌میشه لـه‌و پـه‌ڕى سه‌ختى ژیــاون لـه‌رووى ن ـه‌بــوونــى خــزم ـه‌ت گـــوزارى و نه‌بوونى سه‌قامگیرى ئه‌منى و نــادادپــه‌رو ه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تى و...هتد .ئه‌و هى که سه‌خترین ژیــانــى لــه‌نــاو هــه‌مــوو یــانــدا گــوز ه‌رانــد ژنــانـه ،ژنــان وێــڕاى ئــــه‌و هى لـــه هـــه‌مـــوو شـــه‌ڕ و نه‌هامه‌تیه‌کان کۆمه‌ڵکوژیه‌کان له‌م به‌شه‌ى کوردستان پشکى شێریان به‌ر که‌وتوو ه ،هه‌رو ه‌ها لــه ســـه‌رد ه‌مـــى چ ـه‌کــداریــشــدا لـــه شــــاخ و لـــه‌شـــار رۆڵـــی گرنگیان هه‌بوو و ه قوربانیان د ه‌دا بــۆ به‌د ه‌ستهێنانى ئه‌م د ه‌ســتــکــه‌وتــانــه ،کــه‌چــى ل ه ماو هى ئه‌م 24 _ 23ساڵه‌دا، زیاتر له کۆمه‌ڵکوژى هه‌ڵه‌بج ه
ژن لــه ســایــه‌ى ســیــســت ـه‌م و ســیــاس ـه‌ت و یــاســاکــانــى ئ ـه‌م د ه‌سه‌اڵتدارانه له‌ناو بران یان روو ه‌و له‌ناوبردن کرانه‌و ه و تا ئێستاش د ه‌کرێنه‌و ه.
ته‌نانه‌ت د ه‌توانێ له ناوى ببات و ه‌ک ئه‌و هه‌موو ژن کوشتنه‌ى له میژو ه‌دا بینیومانه ،یان گه‌ر لێی بێتاقه‌ت بوو فڕێی بدات ه کونجێکه‌و ه و ب ـه ئـــار ه‌زووى خۆى بۆ تێرکردنى حه‌ز ه‌کانى ژنــێــکــى تـــر هــه‌ڵــبــژێــرێــت و و ه‌ک کــۆیــل ـه بـــۆ رایــکــردنــى حــه‌ز و کــار ه‌کــانــى بیهێنێت ه ماڵه‌و ه .گه‌ر ژنه‌که به‌م ژیان ه کۆیله‌یه‌تیه‌ى پیاو بۆى د ه‌ست نیشان کــردوو ه رازى نه‌بوو، یان د ه‌کوژرێ یان د ه‌بێ خۆى بکوژێ ،چونکه خێزانه‌کان و دام و د ه‌زگا و یاساکان هه‌موو شه‌رعیه‌تیان ب ـه‌و کۆیله‌یه‌تى ژنــه داو ه و هـه‌رکـه‌ســیــش دژ بـــه‌و ژیــانــه بــو ه‌ســتــێــت ـه‌و ه و داواى فه‌راهه‌م کردنى ژیانیکى 7 ئــاســایــی بــۆ ژنــان بــکــا ،و ه‌ک ئــه‌و ه‌یــه رووبـــــه‌رووى ه ـه‌مــوو پــیــرۆزی و موقه‌د ه‌ساته‌کانى کۆمه‌ڵگه و ه‌ستابێت .هه‌ر بۆ نمونه یاسا که رۆڵێکى به‌هێزى هه‌یه له سیسته‌مى د ه‌وڵه‌ت بۆ فه‌راهه‌م کــردن و چه‌سپاندنى مافه‌کان زۆرجار ژنان په‌نایان بۆ برد ه‌و ه بۆ ئه‌و هى له رێگاى گۆڕانى یاساو ه بتوانن به‌شێک لـــه مــافــه‌کــانــیــان بــه‌د ه‌س ــت بــێــنــن ،بـــه‌اڵم هــه‌رکــات ژنــان داواى گ ــۆڕان ــى یــاســاکــان و ئــاواکــردنــى یــاســاى یه‌کسانى کــردبــێ ی ـه‌کــس ـه‌ر وتــــراو ه دژ بـه شه‌ریعه‌ت د ه‌و ه‌ستێته‌و ه، چونکه شه‌ریعه‌ت سه‌رچاو هى یاساکانه .له کاتێکدا ته‌نها ر ه‌شتنوسێکى د ه‌ستوور هه‌بوو له هه‌رێم .ئێستا که الیه‌نه‌کان بــیــرى دانـــانـــى د ه‌ســتــوریــان کــه‌وتــۆتــه‌و ه و د ه‌زانـــن به‌بێ د ه‌ســتــوور ئیتر ئــه‌م هه‌رێم ه نــاتــوانــى ئــیــدامــه بـــه خــۆى بــدات ،مــاد هی 6کـه بــاس ل ه
هه‌رکات ژنان داواى گۆڕانى یاساکان و ئاواکردنى یاساى یه‌کسانى کردبێ یه‌کسه‌ر وتراو ه دژ به شه‌ریعه‌ت د ه‌و ه‌ستێته‌و ه
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
8
سه‌رچاو هى یاسا دانان د ه‌کات، جێگاى مشتومڕ و ملمالنێیه. ژنــان و رێــکــخــراو ه‌کــانــی ژنــان ی ـه‌کــســانــى خـــۆزان هه‌ڵمه‌تى جــۆراوجــۆریــان ئـه‌نــجــامــدا و ه پــرۆژ ه‌یــان پێشکه‌ش لیژنه‌ک ه کــــرد بـــۆ ئـــــه‌و هى د ه‌ســـتـــور د ه‌ســتــورێــکــى مــه‌د ه‌نــى بــێ و مافى ژنانى تێیدا بپارێزرێت و تـــا چــیــتــر ئــــه‌و بــیــانــوى ش ـه‌ریــع ـه‌ت ک ـه د ه‌هــێــنــرای ـه‌و ه بــۆ چــه‌وســانــدنــه‌و هى ژنـــان و هێشتنه‌و ه‌یان ب ـه پله دووی کۆتایی پێ بهێنێت و بتوانێ یــاســاى یـه‌کــســان ل ـه هه‌رێمى کــوردســتــان کــه مــافــى ژن و پــیــاو هـه‌مــوو پێکهاته‌کان ب ه یه‌کسانى بــدات ئــاوا بکرێت. له‌م چوارچیو ه‌یه‌دا کۆبوونه‌و ه له‌گه‌ڵ سیاسیه‌کان و لیژنه‌ی د ه‌ستوور ئه‌نجامدراو ه ،ئه‌و هى گرنگه ئایا چـه‌نــد ه ئــیــراد ه و پشتیوانى و پێداگرى له‌سه‌رى به‌دى د ه‌کرێت؟ ئه‌قڵیه‌تى د ه‌سه‌اڵتخوازى بۆ ئـه‌و هى کۆمه‌ڵگه‌یه‌ک هه‌میش ه بـــه ک ــێ ــشــه‌ى ک ــۆمــه‌اڵیــه‌ت ــى سـه‌رقــاڵ بکات و نه‌یپه‌رژێت ه سه‌ر د ه‌سه‌اڵت د ه‌یه‌وێ کێشه‌ى ژن له ناو خێزانه‌کان به‌رد ه‌وام
بێ .هه‌رو ه‌ها ژن که نه‌و ه‌کان پــــه‌رو ه‌رد ه د ه‌کـــات د ه‌خـــوازن بـه بــێ ئــیــراد ه‌یــی و کۆیله‌یی بمێنێته‌و ه ،ئه‌و ه چونکه ئه‌و ه بۆ د ه‌سه‌اڵتدار و د ه‌سه‌اڵتخواز زۆر باشه چونکه دایکێکى کۆیل ه نه‌و ه‌یه‌کى کۆیله و گوێڕایه‌ڵ به‌رهه‌م دێنێ که د ه‌سه‌اڵتدار چــۆنــى ویــســت ب ـه‌کــاری بێنى. ئــه‌م دوو هــۆکــار ه‌ن کــه ئـه‌م د ه‌ســه‌اڵتــه‌ى ه ـه‌رێــم چـه‌نــد بۆ بابه‌ته‌کانى تر خۆى به مه‌د ه‌نى بزانێ به‌اڵم بۆ ئه‌م بابه‌ته هه‌ر ن ـه‌ک پشتیوانى ژنــان نابێ و نه‌بوو ه ،به‌ڵکو هه‌وڵى داو ه ب ه سه‌رکوتکراوترین شــێــو ه ،ژن بیهێڵیته‌ته‌و ه .به‌و شێو ه‌یه‌ی کـه لـه س ـه‌ر ه‌تــاو ه باسم لـه‌و ه کرد که به‌هۆى ئه‌و هى ملمالنێ له‌سه‌ر سیسته‌مى په‌رله‌مانى و نیمچه په‌رله‌مانى هه‌یه بۆ رێکه‌وتن و راکێشانى الیه‌نى ئیسالمى بۆ به‌ر هى هه‌ر الیه‌ن ئه‌م بابه‌ته قوربانییه‌کى هه‌ر ه بچوکه جــا ئیتر ب ـه‌م هۆیه‌و ه نــادادپ ـه‌رو ه‌ری له د ه‌ستوور و یاساکان د ه‌چه‌سپێت .ئایینێک بـــه‌ســـه‌ر ئــایــیــنــه‌کــانــى تـــردا د ه‌درێــت و ناکۆکى ئایینه‌کان دروست د ه‌بن به هه‌زاران ژنى
تــر د ه‌کــوژرێــت و بـه‌هـه‌زارانــى تـــر ژیـــانـــى (مـــه‌مـــر ه و بـــژى ) به‌سه‌ر د ه‌به‌ن هیچ گرنگ نیی ه و ئ ـه‌م ـه راســتــى بــابـه‌تـه‌کــانـ ه و د ه‌رئ ـه‌نــجــام ـه‌کــانــى د ه‌بـــێ. لــه د ه‌ور هى بــڕیــارى الی ـه‌ن ـ ه سیاسیه‌کان و رێککه‌وتن ل ه پێناو بـه‌رژ ه‌و ه‌نــدى حزبی یان شتێکى تــر ئــامــاد ه‌یــی نیه و ئه‌وانه‌یشى که باس له راى گه‌ل د ه‌که‌ن و به‌ناوى خه‌ڵکه‌و ه قس ه د ه‌کـه‌ن و د ه‌ڵێن ئه‌م میلله‌ت ه ئه‌مه قبوڵ ناکا و ئه‌و ه قبوڵ ناکات جگه له درۆی سیاسیان ه هیچ نییه .چونکه نزیکترین نمونه لێمانه‌و ه ئ ـه‌و ئــیــراد ه بوو له سیاسیه‌کانى رۆژئاواى کوردستانه‌و ه بۆ به‌دیهێنانى دادپــــــــه‌رو ه‌رى کــۆمــه‌اڵیــه‌تــى ئه‌نجامدرا و ئه‌ویش به‌دیهێنانى یاساى یه‌کسانى بوو که هه‌موو کۆمه‌ڵگه‌ى رۆژئاواى کوردستان پێشوازى لێ کرد ،واته گه‌لى ئــێــم ـه مــه‌د ه‌نــیــیــه‌و بــــه‌دواى خــۆشــگــوز ه‌رانــى د ه‌گــه‌ڕێــت و بــه‌اڵم ئــه‌و ه ملمالنێی الیه‌ن ه ســیــاســیـه‌کــان و بــه‌رژ ه‌و ه‌نــدى چــیــنــى ســـه‌رد ه‌ســـت و حــاکــم و ب ـه‌رژ ه‌و ه‌نــدی ـه‌کــانــیــان بڕیا د ه‌د ه‌ن.
بیروڕا
پرسی سه‌رۆکایه‌تی و د ه‌ستوور پرسی نه‌بوونی سیسته‌مه له باشووری کوردستان
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
9
ئه‌بێ گه‌ل پشت به‌یه‌ک ببه‌ستن نه‌ک به‌م حزبانه‌ی که وا رێگرن له یه‌کڕیزی گه‌ل و د ه‌ستیان تێکه‌ڵی هه‌موو چه‌شن ه گه‌ند ه‌ڵییه‌ک کردووه ن /ز ه‌ینه‌ب گه‌رمیانی
هـــــه‌مـــــوو الیـــه‌نـــێـــک به‌ر پر سیا ر ن
ئــه‌گــه‌ر شــتــێــک بــه نــاوی گرفتی سیاسی له باشووری کــوردســتــان بــوونــی هه‌بێت، بـه بــۆچــوونــی منیش ئه‌م ه گرفتی نه‌بوونی سیسته‌م ه لــــه نـــێـــو کـــۆمـــه‌ڵـــگـــه‌دا. سه‌رچاو هی سه‌رجه‌م قه‌یران ه ســیــاســی و ئــابــووریــه‌کــان و بــه‌ڕێــو ه‌بــه‌رایــه‌تــی ی ـه‌ک ئــامــانــجــی هـــه‌یـــه .ئــه‌گــه‌ر
تــاکـه ئــامــانــج بــونــیــاد نانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی دیموکرات و ناسنامه‌یه‌کی ئــازاد ه ،ئه‌وا ئه‌بێ بـه هـه‌مــوو شێو ه‌یه‌ک کار بۆ به‌رنامه‌یه‌ک بکرێت کـه لـه بــه‌رژ ه‌و ه‌نــدی هه‌موو تاکێکی کوردستاندا بێت. بـــوونـــی ئـــه‌و گــفــتــوگــۆی ـه‌ی کـــه لـــه ســـه‌ر ســه‌رلــه‌نــوێ نـــووســـیـــنـــه‌و هی د ه‌ســـتـــوور د ه‌کرێت و پێشخستنی ئه‌و پـــرۆژانـــه‌ی بــۆ ســه‌ر ه‌ڕاســت کــــردنــــه‌و هی د ه‌ســــتــــووری بــاشــووری کــوردســتــان هـه‌ر
هـه‌مــووی شایه‌نی رێزلێنان و ســه‌ر ه‌تــایــه‌کــی گــریــنــگـ ه بــۆ گـــۆڕانـــکـــاری کـــردن ل ه بــاشــووری کــوردســتــان دا. بــۆ ئـــه‌م م ـه‌ب ـه‌ســت ـه ه ـه‌مــوو هێز و الیه‌نێک به‌رپرسیار ه ل ـه ب ـه‌رامــب ـه‌ر ئــه‌م قۆناخ ه مێژ و و ییه. گفتوگۆکان پێویسته به‌ر هی گه‌لدا بن
ل ه
چیدی بــا مشتومڕی تاک په‌رستی و حزب په‌رستی رێگر
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
په‌ر له‌ما ن جێگای گفتوگۆی داواکاری و پێشنیاری گه‌ل ه ئه‌و هی که خۆی به نوێنه‌ری گه‌ل د ه‌زانێ نابێ هۆڵی گفتۆگۆی په‌رله‌مان به جێ بهێڵێت .ئه‌و هی دانیشتنه‌کان به‌جێ د ه‌هێڵێت ئه‌وا نوێنه‌ری گه‌ل نیی ه و له‌به‌ر هی گه‌لدا 10 نییه نه‌بن له پێش ئه‌م قۆناخه. چی دی نوێنه‌ری ئه‌م حزب و الیــه‌ن و پ ـه‌رل ـه‌مــانــتــار و که‌سایه‌تانه‌ی که به‌شدارن له‌م گفتوگۆیانه‌ی که له‌سه‌ر د ه‌ســــتــــوور و ســیــســت ـه‌مــی ســه‌رۆکــایــه‌تــی د ه‌کـــرێـــت و د ه‌یــکـه‌یــن ،ئه‌بێ لـه ب ـه‌ر هی گ ـه‌لــدا بــن نــه‌ک ل ـه بــه‌ر هی ب ـه‌رژ ه‌و ه‌نــدی حزبی .ئه‌گه‌ر بروانین ئـه‌و ه‌نــد ه سیخوڕ و بــازرگــانــی واڵتــه بیانیه‌کان کـــاری خــۆیــان ب ـه بـه‌رنــامـ ه بـــه ڕێــــو ه د ه‌بـــــه‌ن ،بـــه‌اڵم بـــه‌ڕێـــو ه‌بـــه‌رانـــی ه ـه‌رێــمــی
کــوردســتــان نیو ئ ـه‌و ه‌نــد هی ئه‌وان ئه‌رکی خۆیان به‌ڕێو ه نــاب ـه‌ن .ئــیــدی گ ـه‌ل مــانــدوو بــــوو ه لـــه دووبــــه‌ر ه‌کــــی و د ه بـــه‌ر ه‌کـــی .پــه‌رلــه‌مــان جێگای گفتوگۆی داواکــاری و پێشنیاری گـه‌لـه ئ ـه‌و هی که خــۆی به نوێنه‌ری گه‌ل د ه‌زانێ نابێ هۆڵی گفتۆگۆی په‌رله‌مان به جێ بهێڵێت. ئ ـه‌و هی دانیشتنه‌کان به‌جێ د ه‌هێڵێت ئه‌وا نوێنه‌ری گه‌ل نییه و له‌به‌ر هی گه‌لدا نییه. نابێ ئه‌م جۆر ه هه‌ڵوێستان ه پــه‌ســه‌نــد بــکــرێــت چــونــک ـ ه ئــێــســتــا لـــه ســـاڵـــی 2015 دایـــن نــــه‌و ه‌ک .91ئ ـه‌گ ـه‌ر ل ـه پــرس ـه نـه‌تـه‌و ه‌یــیـه‌کــانــدا ئــاســتــه‌نــگــن ،لـــه بــه‌یــه‌ک گه‌یاندنی د ه‌نگ و داخوازی گــه‌ل ک ـه ب ـه ســااڵن ـه ه ـه‌وڵ د ه‌درێت کۆنگر هی نه‌ته‌و ه‌یی چوارپارچه‌ی کوردستان ساز بــکــرێــت ب ـه ئاسته‌نگیه‌کان بــارزانــی و پــارت ـه‌ک ـه‌ی ،ب ه بــۆچــوونــی مــن هــه‌ر هـه‌مــان هــه‌ڵــوێــســتــه ســـه‌رلـــه‌نـــوێ ســــازدانــــی هـــه‌ڵـــبـــژاردنـــی سه‌رۆکایه‌تی و سه‌ر له نوێ نــووســیــن ـه‌و هی د ه‌ســتــووری بــــاشــــووری کـــوردســـتـــان. هه‌ڵبه‌ته ئه‌مه‌یش به‌شێک ه
لــه د ه‌ســتــێــو ه‌ردانــی هــێــز ه د ه‌ر ه‌کیه‌کان بۆ نه‌هێشتنی یه‌کڕیزی ماڵی کورد. گـــه‌ل د ه‌مــامــکــه‌کــان تێک د ه‌شکێنێت
ئ ـه‌بــێ گــه‌ل پــشــت بـه‌یـه‌ک ببه‌ستن نه‌ک به‌م حزبانه‌ی که وا رێگرن له یه‌کڕیزی گه‌ل و د ه‌ستیان تێکه‌ڵی هه‌موو چه‌شنه گه‌ند ه‌ڵییه‌ک کردوو ه. هه‌ر گه‌له ئه‌توانێت سه‌ر ل ه نــوێ خــۆی به سیسته‌مێکی نـــــوێ و ســیــاســه‌تــێــکــی نـــوێ کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه‌کــی ب ه ئـــه‌خـــاق و دیـــمـــوک ــرات ــی بـــونـــیـــاد بــــنــــات .ئـــه‌گـــه‌ر ســیــاس ـه‌تــی ه ـه‌ڵــخــڵ ـه‌تــانــدن بـه ســااڵنـه ه ـه‌بــوو ه و بۆت ه قــووڵــکــردن ـه‌و هی قــه‌یــران و پــارچــه بــوونــی بــاشــووری ک ــوردس ــت ــان ،ئــێــدی ئ ـه‌و قۆناخه کۆتایی به ته‌مه‌نی هـــاتـــوو ه و خــه‌ڵــک ه ـه‌مــوو راستیه‌کان له پێش په‌رد ه د ه‌بــیــنــن ،نــــه‌و ه‌ک پشت پــــه‌رد ه .ئــه‌مــه‌ش ئــیــراد هی گـه‌لـه ک ـه د ه‌مــامــکــی له‌سه‌ر رووی د ه‌سه‌اڵت داماڵی هه‌ر گه‌لیش ئه‌توانێ ئه‌و د ه‌مامک ه بۆ هه‌تا هه‌تایه نه‌هێڵێت.
بیروڕا
به‌سێ ئه‌رزنجان :داهاتویه‌کی ئازاد به د ه‌ستی ژنان ئاوا د ه‌بێت
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
11
خۆڕاگری ژنانی کورد له کۆبانێ و شه‌نگال به خۆباو ه‌ڕ بوونی ژنانی رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاستی له‌گه‌ڵ خۆیدا هێناو ه ئا /تروسکه
بـــــه‌ســـــێ ئـــــه‌رزنـــــجـــــان کــۆردیــنــاســیــۆنــی کــه‌ژ ه‌کــ ه ل ـه‌ووتــارێــکــدا دۆخــى ژنانى بـــــاشـــــوورى کـــوردســـتـــان د ه‌خاته‌روو و په‌نجه له‌سه‌ر چ ـه‌نــدیــن کــێــش ـه‌ى تــایــبـه‌ت لـه‌بــوار ه‌و ه داد ه‌نــێــت .به‌سێ ئــه‌رزنــجــان د ه‌ڵــێــت :خاکی
رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاست بوو ه‌ت ه بێشکه‌ی شارستانیه هـه‌ر ه کۆنه‌کان .به پێشه‌نگایه‌تی ژنــان و بــه‌ر ه‌و پێش بردنی ژیانی هاوبه‌ش ئه‌و پێکهات ه و د ه‌ســـتـــکـــه‌وتـــانـــه‌ی ک ـ ه دروست کراون بوونه‌ته هۆی درووســت بــوونــی کلتورێکی د ه‌وڵ ـه‌م ـه‌نــد و ب ـه کۆمه‌ڵگا بــــوون .ئـــه‌م ئـــاو و خــاکـ ه بوو ه‌ته شوێنی یه‌ک بوونی
هه‌موو گه‌الن و باو ه‌ڕییه‌کان. ئه‌و شارستانیانه‌ی لێر ه ئاوا بوون له هه‌موو جیهان باڵو بو و نه‌ته‌و ه.
له‌م دوو ساڵه‌ی رابردوودا ل ه هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان گ ـه‌لــی کـــورد ئــه‌م دۆخ ـه‌یــان قبوڵ نه‌کرد
لــه رۆژی ئ ـه‌مــڕۆشــمــانــدا د ه‌بـــیـــنـــیـــن رۆژهـــــه‌اڵتـــــی ناو ه‌ڕاست و ژنان رووبه‌ڕووی
چ چار ه‌نووسێکی به ئازارن. ئه‌م شوێنانه‌ی که مرۆڤ تێدا گه‌یشته ئاستی مرۆڤایه‌تی خــــــۆی ،ئــــه‌مــــڕۆ بـــوو ه‌تـــ ه گــۆڕســتــان .شــای ـه‌نــی باس ه ئــه‌و کــۆم ـه‌ڵــکــوژی ،تـــاوان، و ه‌ک کۆیله فــرۆشــران و ل ه د ه‌ر ه‌و هی ژیــان راگــیــران ـه‌ی که‌به‌سه‌ر ژنان هاتوو ه و ئه‌و کــۆم ـه‌ڵــکــووژی و ئــازارانــه‌ی بـه س ـه‌ر گــه‌الن دا هــاتــوو ه، به‌رپرسیاری هه‌ر ه گه‌ور ه‌یان ســیــســت ـه‌مــی مــۆدێــرنــیــت ـه‌ی کاپیتالیزم و ئــه‌و چــیــن و توێژانه‌ن که ئه‌م سیسته‌م ه بۆ به‌رژ ه‌و ه‌ندیه‌کانی خۆیان بـــه هـــه‌نـــد و ه‌رد ه‌گــــــــرن و په‌یو ه‌ندییان له‌گه‌ڵی هه‌یه. بـــه هـــه‌مـــوو ئــه‌مــانــه‌شــه‌و ه به‌تایبه‌ت ل ـه‌م دوو ساڵه‌ی رابــــــــــردوودا لــــه هـــه‌مـــوو به‌شه‌کانی کوردستان گه‌لی کورد ئه‌م دۆخه‌یان قه‌بووڵ نه‌کرد و خۆڕاگریان کرد.
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
12
رۆژانــــه ژنـــان رووبــــه‌ڕووی گوشارێکی گه‌ور ه ،ئه‌شکه‌نجه، بێ ئیراد ه کردن د ه‌بنه‌و ه
بــــــه‌م بـــــۆنـــــه‌شـــــه‌و ه لــ ه رۆژهــــه‌اڵتــــی نــــاو ه‌ڕاســــت و کـــوردســـتـــانـــدا ل ـه‌ســایــی ـه‌ى زهنیه‌تی پێنج هه‌زار ساڵه‌ی پیاوساالریه‌و ه ،دۆخــی ژنان تــا دوا راد ه بــه کــێــش ـه و ز ه‌حــم ـه‌ت و ئـــازار ه .رۆژانــ ه ژنان رووبــه‌ڕووی گوشارێکی گـــــه‌ور ه ،ئ ـه‌شــک ـه‌نــج ـه ،بێ ئـــیـــراد ه کــــردن د ه‌بـــنـــه‌و ه. زۆریــــنــــه‌ی ژنــــان لـــه‌الیـــه‌ن پــیــاوانــی هــه‌ر ه نزیکیانه‌و ه رووبه‌ڕووی تاوانى نامووسی، گــــووشــــار ،تــــه‌حــــه‌ڕوش و د ه‌ســــتــــدرێــــژی و کــوشــتــن
د ه‌بـــنـــه‌و ه .بــه‌م بــۆن ـه‌ش ـه‌و ه لــه‌گــه‌ڵ ئــه‌و قــه‌یــرانــه‌ی ک ه ژنان تیایدا د ه‌ژین خۆکوشتن و خوسووتاندن به رێژ ه‌یه‌کی زۆر د ه‌بـــیـــنـــرێـــت .لــه‌گــه‌ڵ ه ـه‌مــوو ئ ـه‌م ناخۆشیانه ل ه ســه‌ر بــن ـه‌مــای پێشکه‌وتنی بــزوتــنــه‌و هی ئــــازادی کــورد به پێشه‌نگایه‌تی رێبه‌رمان عــــه‌بــــدوڵــــا ئـــــۆجـــــاالن، ئــایــدۆلــۆژیــای ـه‌کــی ب ـه هێزی ئـــازادی و رێکخستن بــوون پێک هات و له‌چوارچێو ه‌یه‌دا راستی ژنی کوردی تێکۆشه‌ری ئه‌مڕۆ خوڵقا. ئیدی کۆیالیه‌تی نابێت ب ه هیچ شێو ه‌یه‌ک قه‌بووڵ بکرێت
ئــیــدی کــۆیــایـه‌تــی نابێت ب ـه هیچ شــێــو ه‌یـه‌ک قـه‌بــووڵ بکرێت .و ه‌ک نوێنه‌رایه‌تی ئــه‌مــه‌ش ،کــۆم ـه‌اڵنــی ژنــانــی کوردستان (که‌ژ ه‌که) درێژ ه به خه‌باته‌کانی خۆی د ه‌دات. ئــــازادی ژنــانــی رۆژهــه‌اڵتــی ناو ه‌ڕاست به پێشه‌نگایه‌تی ژن ــی کـــورد پــێــک دێـــت .ب ه تــایــبــه‌ت خـــۆڕاگـــری ژنــانــی کــورد له کۆبانێ و شه‌نگال ب ـه خــۆبــاو ه‌ڕ بــوونــی ژنــانــی رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاستی له‌گه‌ڵ خــۆیــدا هێناو ه .ئیدی ژنــان د ه‌توانن پاراستنی جه‌وهه‌ری خۆیان بکه‌ن. یــه‌کــێــتــی نـــه‌تـــه‌و ه‌یـــی لـ ه روانــگـه‌ی ئێمه‌دا خه‌باتێکی ستراتیجیکه .له یه‌کگرتنی نه‌ته‌و ه‌ییدا ئه‌رکێکی گه‌ور ه د ه‌که‌وێته سه‌ر شانی ئێمه‌ی ژنان .هه‌تا یه‌کگرتویی ژنان ئــاوا نـه‌بــێــت ،پــێــک هێنانی کۆنفرانسی ن ـه‌ت ـه‌و ه‌یــی زۆر ز ه‌حـــمـــه‌تـــه .لـــه مــاڵــێــکــدا
ئازادی ژنانی رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاست ب ه پێشه‌نگایه‌تی ژنی کورد پێک دێت تـــه‌نـــانـــه‌ت ئــــه‌گــــه‌ر ژنــــان یـه‌کــگــرتــوو ن ـه‌بــن ،هیچکات دۆخــی ئ ـه‌و ماڵه سه‌قامگیر نابێت .لێر ه‌و ه هـه‌م له نێو ژنــانــی نــه‌تــه‌و ه‌کــه‌مــانــدا و ه ـه‌م لـه نێو هـه‌مــوو چین و تــوێــژ ه‌کــانــی نـه‌تـه‌و ه‌کـه‌مــانــدا کاتێک یه‌کێتی ئــاوا ببێت ئه‌و ه به واتای به هێز بوونی ئێمه‌یه. بـــۆ بـــــه‌رفـــــراوان کــردنــی یه‌کێتی ن ـه‌ت ـه‌و ه‌یــی ه ـه‌ر ل ه سه‌ر ه‌تاو ه زۆر هه‌ستیار نزیک بووین .ئێستا بۆ ئێمه مژاری هـــه‌ر ه ح ـه‌ســاس ـه .یه‌که‌مین کۆنفه‌رانسی نه‌ته‌و ه‌یی ژنان لــه ئــامــه‌د دروســــت بـــوو و ئ ـه‌م ـه‌ش مــژارێــکــی مێژوویی بــوو و یـه‌کـه‌مــیــن هـه‌نــگــاوی ستراتیجی یه‌کێتی نه‌ته‌و ه‌یی ئێمه‌ی ژنان هه‌ڵمانگرت. هه‌ستیار بــوون ل ـه ئێمه‌ی ژناندا هێشتا هه‌یه
تێپه‌ڕێنرێت .له‌گه‌ڵ دروست بــوونــی 3هـه‌مــیــن کۆنفرانس دا له‌و باو ه‌ڕیه‌داین که ئه‌م کــێــشــانـه چ ــار ه‌ســه‌ر د ه‌ب ــن. لـــه‌م بـــار ه‌یـــه‌و ه روانـــگـــه و خه‌باتیشمان هه‌یه.
پێویسته کۆمه‌ڵکوژی و توندوتیژی به‌رامبه‌ر ر ا و ه‌ستێنین
ژنان ژنان
له‌و باو ه‌ڕیه‌داین له به‌رد ه‌م سێهه‌مین کۆنفه‌رانسی ژناندا هیچ ئاسته‌نگیه‌ک نه‌بێت. لــــه‌م کـــاتـــه‌دا لـــه هــه‌مــوو به‌شه‌کانی کوردستاندا به‌ر ه‌و پیش چــوون و د ه‌ستکه‌وتی زۆر گرنگ هه‌ن .له هه‌مووی گرینگتر به‌اڵیه‌کی هاوبه‌شی و ه‌ک داعشمان هه‌یه .داعش بــۆ کــوردســتــان مه‌ترسیه‌کى زۆر گـه‌ور ه‌یـه .یه‌کگرتوویی گـــه‌لـــه‌کـــه‌مـــان و ژنــــان لـ ه هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان گرنگه .جگه ل ـه‌و ه‌ش له‌به‌ر ژن بــوونــمــان کــێــش ـه‌ی زۆر جــدیــمــان هــه‌یــه کــه ک ــاری ل ـه‌س ـه‌ر بــکـه‌یــن .سیسته‌می کا پیتا لیز م ( سه‌ر ما یه‌د ا ر ی ) ژنـــــی کــــردۆتــــه مــه‌لــه‌کــی ه ـه‌مــوو کــااڵکــان .پێویست ه کــــۆمــــه‌ڵــــکــــوژی ژنــــــان و توندوتیژی بـه‌رامــبـه‌ر ژنــان
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
له گه‌یشتن به‌م ئه‌نجامه‌دا هـــه‌مـــوو ئـــه‌و ژنـــانـــه‌ی کـ ه ل ـه پــارچـه‌کــانــی دیــکـه‌شـه‌و ه هاتبوون به‌شدارن .هه‌رکه‌س به به‌رپرسیارێتیه‌کی گه‌ور ه و بــێ دوودڵـــى نــزیــک بــوو. دووهـــه‌مـــیـــن کــۆنــف ـه‌رانــســی نه‌ته‌و ه‌یی ژنانیش له هه‌ولێر بــــوو .ژنــانــی خ ـه‌بــاتــکــاری هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان بـــه‌شـــداری کــۆنــف ـه‌رانــس ـه‌ک ـ ه بــــــــوون .ئـــــامـــــاد ه‌کـــــاری کــۆنــفـه‌رانــسـه‌کـه بــاش بــوو، موناقشه‌ی گرنگ کران ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر پێش کۆنفه‌رانسه‌ک ه ل ـه‌س ـه‌ر ئــه‌و بــڕیــاران ـه‌ی ک ه خرانه به‌ر باس روانگه‌یه‌کی هـــاوبـــه‌شـــمـــان هـــه‌بـــووایـــه، لــه نــێــو کــۆنــف ـه‌رانــس ـه‌ک ـه‌دا قه‌یران د ه‌رن ـه‌د ه‌ک ـه‌وت .له‌م بـــووار ه‌شـــدا کـــه‌م و کــوڕی هه‌موومان هه‌یه .هه‌ندێک ن ه پوخته بــوون ،بێ ئه‌زموون بــوون ،هه‌ستیار بــوون ل ه ئێمه‌ی ژناندا هێشتا هه‌یه. ل ـه‌ب ـه‌ر ئـــه‌و ه‌ش رووبـــه‌رووى ئـــه‌و کــێــشــان ـه بــوویــنــه‌و ه. ئـــــه‌م کـــــه‌م و کــــــوڕی و ز ه‌حمه‌تیانه به چاوپێکه‌وتن و ر ه‌خــن ـه کــردنــی یـه‌کــتــر و د ه‌توانرێت ر ه‌خنه‌دایینه‌و ه
بیروڕا
له‌گه‌ڵ دروست بوونی 3هه‌مین کۆنفرانس دا له‌و باو ه‌ڕیه‌داین که ئه‌م کێشانه چار ه‌سه‌ر د ه‌بن. له‌م بار ه‌یه‌و ه روانگه و خه‌باتیشمان هه یه
راو ه‌ستێنین .پێویسته ژنی کورد له‌نێو سیاسه‌ت ،ژیانی مه‌د ه‌نی ،ئابووری ،پاراستنی جه‌وهه‌ری و هه‌موو به‌شه‌کانی ژیـــانـــدا رۆڵــــی ئــاکــتــیــف و بـه کــاریــگـه‌ری هه‌بێت و بۆ ئه‌مه‌ش پێویستیمان به‌یه‌کتر 13 ه ـه‌ی ـه .ئێمه بــه‌م شێو هی ه سه‌یری کێشه‌کان د ه‌که‌ین. ئێمه ل ـه‌و بــاو ه‌ڕی ـه‌دایــن ک ه هه‌موو ئ ـه‌و ژنــانـه‌ی ئــازادی ژنان و به گشتی گه‌له‌که‌مان لــــه هــــه‌مــــوو بــه‌شــه‌کــانــی کــوردســتــان د ه‌خـــوازن ،به‌م شــێــو هی ـه نــزیــکــی کێشه‌کان ببنه‌و ه بـه‌ســوودتــر د ه‌بێت. له ماڵێکدا که چه‌ند خوشک لــێــک تـــوڕ ه بــبــن دیسانیش خوشکی یـه‌کــتــرن .لـه رۆژ ه ز ه‌حــمــه‌تــه‌کــانــدا لــه یه‌کتر تێد ه‌گه‌ن .له چاوی یه‌کتر ه‌و ه هــه‌وڵــی بینینی کێشه‌کان حه‌ساسیه‌ته‌کانی د ه‌د ه‌ن، یــه‌کــتــر تـــێـــد ه‌گـــه‌ن و هــێــز د ه‌د ه‌نـــــــه یـــه‌کـــتـــر .ئــێــم ـ ه کێشه‌کان به‌م شێو ه‌یه سه‌یر د ه‌که‌ین .بۆیه له پێشه‌ڕۆژدا ئ ـه‌و کۆنفرانسه‌ی ژنــان ک ه بــڕیــار ه بــبـه‌ســتــرێــت ،ته‌نها بــۆ کێشه‌ی ژنــانــی کــورد نا بـه‌ڵــکــو بــۆ کــێــشـه‌ی هـه‌مــوو
بیروڕا
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
14
له سه‌ر بنه‌مای پێشکه‌وتنی بزوتنه‌و هی ئازادی کورد ب ه پێشه‌نگایه‌تی رێبه‌رمان عه‌بدوڵاڵ ئۆجاالن ئایدۆلۆژیایه‌کی ب ه هێزی ئازادی و رێکخستن بوون پێک هات ژنانی رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاست هه‌وڵی چــار ه‌سـه‌ر دۆزینه‌و ه د ه‌دات و ل ـه‌و بــاو ه‌ڕی ـه‌دایــن له‌م بووار ه‌دا هه‌نگاوی گرنگ هه‌ڵد ه‌هێنێت .
دۆخی ژنان دراو ه‌ته د ه‌ستى ســیــســت ـه‌مــی پـــیـــاوســـاالر و روانگه‌ی پیاوساالرى
ئـــــه‌و گـــۆڕانـــکـــاریـــیـــه‌ی لـــه بـــــــوواری ژنــــانــــدا ل ـ ه باشووری کوردستاندا هه‌یه د ه‌یانبینین .له‌م پارچه‌یه‌دا هه‌نگاو هه‌ڵهێنانی ژن زۆر گــرنــگـه چــونــکـه ل ـه بـــوواری کـــۆمـــه‌اڵیـــه‌تـــیـــدا کـــــه‌م و کــوڕیــیـه‌کــی زۆرمـــان هێشتا
لــــه‌م پـــارچـــه‌یـــه‌دا هــه‌یــه. هه‌رو ه‌ها سه‌ر ه‌ڕای ئه‌و هی ل ه بــوواری حکومی دا هه‌ندێک د ه‌ستکه‌وتمان هه‌یه ،به‌اڵم دۆخی ژنان دراو ه‌ته د ه‌ستى ســیــســت ـه‌مــی پـــیـــاوســـاالر و روانــگــه‌ی پــیــاوســاالرى لـه‌م به‌شه‌ی کوردستان دا ،بۆی ه گرنگه که ژن خاو ه‌ن هه‌نگاو و روانــگ ـه‌ی خــۆی بێت له‌م به‌شه‌دا و له هه‌موو به‌شه‌کان زیـــاتـــر ئــــه‌م پــێــویــســتــیــی ـ ه د ه‌بــیــنــرێــت .ئـــه‌م ب ـه‌ش ـه‌ی کوردستان خاو ه‌ن مێژوویه‌کی خــۆڕاگــری ب ـه هــێــز ه .ب ـه‌اڵم و ه‌ک د ه‌بینین حکومه‌ت ل ه
پێشکه‌ش کــردنــی ئیمکانی مادی و مه‌عنه‌وی بۆ خه‌ڵک، له راد ه‌بـــه‌د ه‌ر ر ه‌زیــلـه! ئه‌و هه‌ڵوێست و روانگه‌یه‌ی ک ه له به‌رامبه‌ر ژنان هه‌یه ،بۆ نمونه سه‌یر کردنیان و ه‌ک ر ه‌گه‌زى ،دووهه‌م هه‌رو ه‌ها ل ه نایه‌کسانیه‌کاندا تێپه‌ڕاندنی کۆیله‌کارانه‌ی هه‌ڵوێستێکی زۆر به‌رچاو هه‌یه .هه‌رچه‌ند ه لــێــدوان ـه‌کــانــی حکومه‌تیش ئه‌رێنی بن ،به‌اڵم پراکتیک تابلۆیه‌کی پێچه‌وانه‌ى ئه‌و ه نــیــشــان د ه‌دات .تێکۆشان بۆ مافی ژنــان له باشووری کــوردســتــانــدا ،دیــمــوکــرات
لـه بــاشــووری کوردستاندا مافی ژنان خستنه چوارچێو هی پاراستنی یاسایی گرنگه. ئه‌و هی که ناو ه‌ڕۆکی ئه‌مه‌ش ئاماد ه بکات ئێمه‌ی ژنانین. چاو ه‌ڕوانی کردن له پیاوان بـــه ئــامــانــجــی ئـــــه‌و هی کـ ه کــارێــک بــکـه‌ن بــۆ ژنــان زۆر خـه‌یــاڵــیــیـه .ب ـه شێو ه‌یه‌کی دیکه د ه‌بێت ژنان ئه‌و ه بزانن که د ه‌یانه‌وێت چ جێگایه‌کیان له یاسای بنه‌ڕ ه‌تیدا هه‌بێت، بۆ ئه‌مه‌ش پێویسته خاو ه‌ن رێکخستنێکی هاوبه‌ش بن و له‌م بــووار ه‌دا گفتوگۆ بکه‌ن و بگه‌نه چــوارچــێــو هی ـه‌ک ، ل ـه‌و بــاو ه‌ڕی ـه‌دایــن که ژنانی باشووری کوردستان د ه‌زانن بـــۆ بـــه پــراکــتــیــک کــردنــی ئه‌مه‌ش تێکۆشان پێویسته.
لـــه دونـــیـــای فــکــر و بیر کــردنــه‌و ه‌دا پێویسته خۆمان
لـــه نــێــو هـــه‌ڤـــااڵنـــی ژن ل ـه بــاشــووری کــوردســتــانــدا ئــاســتــێــکــى زانــســتــى پێش کــــه‌وتــــوو ه .لـــێـــر ه‌و ه ئــه‌و خه‌باته‌ی که به رێو هی د ه‌به‌ن به رێــز و خۆشه‌ویستییه‌و ه ساڵو د ه‌که‌م .ئه‌مه به باشی د ه‌زانـــیـــن کــه دواى رزگـــار کردنی باشووری کوردستان، هێشتا قــه‌ر ه‌بــووی ر ه‌ن ــج و ئه‌مه‌کی ژنان له‌م پارچه‌یه‌دا نـــه‌کـــراو ه‌تـــه‌و ه .و ه‌ک ژنــی کورد ئێمه کێشه‌مان له‌گه‌ڵ جــوامــێــری و فــیــداکــاری و جــه‌ســار ه‌ت نییه .بــه‌اڵم ل ه دونیای فکر و بیر کردنه‌و ه‌دا پێویسته خۆمان زیاتر به‌ر ه‌و پێش بــبـه‌یــن .پێویسته ل ه جێگای ئه‌و هی که ژنی پیاوان بــیــن ،د ه‌بــێــت هــی خــۆمــان بــیــن و ســه‌بــار ه‌ت ب ـه مافی ژیان خۆمان بڕیاری خۆمان بد ه‌ین .پێویسته یه‌کترمان زیاتر خۆش بوێت و یه‌کێتی
ل ـه بــاکــووری کوردستاندا تــێــپ ـه‌ڕانــدنــی ب ـه‌رب ـه‌ســت ل ه ه ـه‌ڵــبــژاردن ـه‌کــانــدا ل ـه‌الی ـه‌ن هـــــه‌د ه‌پـــــه‌و ه و لـــه پــێــش خــســتــنــی پـــێـــواژۆی ئاشتی دا ئـه‌و یارمه‌تیانه‌ی که ل ه بـــاشـــوور ه‌و ه دێــن گــرنــگــن و خه‌باتی باشووری کوردستان خـــه‌بـــاتـــه‌کـــانـــی بـــاکـــووری کوردستان به هێز د ه‌کات. دیسان به هه‌موو شێوازێک و له‌الیه‌ن هه‌موو کوردانه‌و ه یارمه‌تی دانــی کانتۆنه‌کانی رۆژئــــاوای کــوردســتــان زۆر 15 گرنگه و لـه جێگای خۆیدا د ه‌بــێــت .ه ـه‌مــان کێشه‌مان له رۆژهه‌اڵتی کوردستانیش هه‌یه .یارمه‌تی دانی هه‌ڤااڵن و خــوشــکــانــی بــاشــوورمــان بــــۆ خـــه‌بـــاتـــی ژنــــــان ل ـ ه ه ـه‌مــوو پــارچـه‌کــانــی دیکه‌ی کوردستان ،بۆ ئازادی ژنان و گه‌لى کورد له‌هه‌رچوار به‌شی واڵت ـه‌ک ـه‌مــان هێزێکی گرنگ و مــۆراڵــه ب ـه‌خــش ـه .ئـه‌گـه‌ر دوبـــار ه‌ش بــێــتـه‌و ه د ه‌مــه‌وێ ئ ــام ــاژ هی پــێ بــکــه‌م ،و ه‌ک ژنانی کــورد له پێواژۆیه‌کی مــێــژوویــیــدایــن .د ه‌رفه‌تێکی زۆر گرینگی ئــازادیــمــان ل ه به‌رد ه‌مه .مێژوو هه‌موو کات ئیمکانی به‌م شێو ه‌یه نادات بــه ژنـــان .بــه‌م بــۆن ـه‌ش ـه‌و ه بــانــگـه‌وازی لـه هـه‌مــوو ژنــان د ه‌کــــه‌م بــۆ ی ـه‌کــگــرتــوویــی. داهاتویه‌کی ئازاد به د ه‌ستی ژنان ئاوا د ه‌بێت.
بیروڕا
پێویسته خاو ه‌ن رێکخستنێکی هاوبه‌ش بن
ئه‌مه ب ه باشی د ه‌زانین که دواى رزگار کردنی باشووری کوردستان هێشتا قه‌ر ه‌بووی ر ه‌نج و ئه‌مه‌کی ژنان له‌م پارچه‌یه‌دا نه‌کرا و ه‌ته‌و ه
و ه‌ک ژنـــانـــی کــــورد ل ه پێواژۆیه‌کی مێژووییداین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
کــردنــی هــه‌مــوو بــاشــووری کـــوردســـتـــان لـــه‌گـــه‌ڵ خــۆی د ه‌هــێــنــێــت .پــێــک هــاتــنــی دیموکراسی له کوردستاندا به پێش خستن و پاراستنی مافی مرۆڤان و دادپه‌رو ه‌ری، یه‌کسانی و ئازادی ژن پێک دێــــت .ئــێــمــه‌ش بــه‌رامــبــه‌ر هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان خۆمان به‌رپرسیار د ه‌بینین. بزوتنه‌و ه‌که‌ی ئێمه ته‌نها بۆ بــاکــووری کــوردســتــان نییه. هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان پێویسته ل ـه ئه‌زمونه‌کانی یه‌کتر سود و ه‌ربگرن و هێز بد ه‌ن به یه‌کتر و بۆ یه‌کتر خه‌بات بکه‌ن.
زیاتر به‌ر ه‌و پێش ببه‌ین
نێوانمان ئاوا بکه‌ین.
بۆچى گه‌نجان روو له د ه‌ر ه‌و هى واڵت د ه‌که‌ن!؟
کۆمه‌اڵیه‌تی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
لـه چــوارچــێــو هى پالنێکى داڕێــــژراودا لـه ناوکۆمه‌ڵگه کــارى له‌سه‌ر 16 د ه‌کرێت ،به ئامانجى چۆڵ کردنى واڵت له هێزى گه‌نج تا بتوانن ئاسانتر د ه‌ست بگرن به سه‌ر هه‌موو کایه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى باشوورى کو ر د ستا ن ن /ژینۆ که‌ریم
کــۆمــه‌ڵــێــک هـــۆکـــار هــه‌ن کـــه د ه‌بـــنـــه ســه‌رهــه‌ڵــدانــى ه ـه‌ر کێشه و قه‌یرانێک ل ه کۆمه‌گه‌دا ،یه‌ک له هۆکار ه س ـه‌ر ه‌کــی ـه‌کــان د ه‌گ ـه‌ڕێــت ـه‌و ه بـــۆ خــــراپ ب ـه‌کــارهــێــنــانــى د ه‌سـه‌اڵتــدارى و بێ پیالنى، یا خوود خه‌مسارى حکومه‌ت
بــــه‌رامــــبــــه‌ر پــێــشــخــســتــنــى کــۆمـه‌ڵــگـه ،کـــه‌واى ک ــردوو ه به‌گوێر هى ئــامــار ه‌کــان هه‌تا ئێستا زیاتر له سێ ه ـه‌زار گه‌نج روو بکه‌نه د ه‌ر ه‌و هى واڵت ،ک ـه ژمـــار هى خه‌ڵکى کوردستان بۆخۆى پێنج بۆ ش ـه‌ش ملیۆن که‌سه و دوو ملیۆن ئاوار هى تێدایه. له ئێستادا قه‌یرانى ئابوورى و بێکارى یه‌کێکه له کێش ه
هـــه‌ر ه بــن ـه‌ڕ ه‌تــیــی ـه‌کــان ئ ـه‌م کێشه‌یه زۆرترین کاریگه‌رى له‌سه‌رچینى گه‌نجان هه‌یه و د ه‌رفه‌تێکى و ه‌ها و داهاتێک نـه‌ڕ ه‌خــســاو ه که گه‌نجان ل ه واڵتى خۆیاندا بژێوى خۆیان بـه‌د ه‌ســت بــخـه‌ن ،رۆژانــه ب ه هـه‌زاران گه‌نج بێ کار د ه‌بن ئ ـه‌م ـه‌ش واى لــێــکــردوون بۆ باشکردنى گوز ه‌ران و ژیانێکى باشتر به‌دواى ئه‌لته‌رناتیڤى
کۆمه‌اڵیه‌تی پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
لــێــر ه‌دا تاکه ئه‌لته‌رناتیڤ شۆڕشى هۆشیار کــردن ـه‌و هى گه‌نجان و 17 کۆمه‌ڵگه‌یه و گه‌ڕانه‌و هى ئیراد ه‌یه بۆ تاکه‌کان و زیندووکردنه‌و هى گیانى نه‌ته‌و ه‌یى به‌هێزکردنى فکرى گه‌نجان و بڕوا به‌خۆبونیان دیکه‌دا بگه‌ڕێن هه‌ندێک جار لــه بـــه‌ر بــنــب ـه‌ســت بـــوون و بێ په‌نایى په‌نا د ه‌به‌نه‌به‌ر بژارد ه‌یه‌کى هه‌ڵه ،هه‌ڵبه‌ت ه ب ـه‌شــێــک لـــه‌و گ ـه‌نــجــان ـه ل ه ئاکامى بێ هیوا بــوون و نا ئومێدیان به د ه‌سه‌اڵتدارانى واڵت کۆچ بۆ د ه‌ر ه‌و هى واڵت هــه‌ڵــد ه‌بــژێــرن ،کــه ئ ـه‌م ـه‌ش لــه چ ــوارچ ــێ ــو هى پالنێکى داڕێــــژراودا لـه ناوکۆمه‌ڵگ ه کــارى ل ـه‌س ـه‌ر د ه‌کــرێــت ،ب ه ئامانجى چــۆڵ کــردنــى واڵت ل ـه هــێــزى گ ـه‌نــج تــا بتوانن ئاسانتر د ه‌ست بگرن به سه‌ر هه‌موو کایه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى باشوورى کوردستان له‌گه‌ل ئـــه‌و ه‌شـــدا هــانــا بــــردن بۆ جێهێشتنى واڵت و هه‌ڵبژاردنی
تـــاراوگـــه نــاتــوانــێــت پــرسـ ه گه‌نجان هه‌ڵپه‌سێراو ه‌کانى چار ه‌سه‌ر بکات و له‌باشترین حــاڵــدا لــه‌و شــوێــنــانـه‌ش ک ه په‌نایان بۆ بردوو ه بۆشایی ه فکرى و کۆمه‌اڵییه‌تیه‌کانى پێشویان هه‌رد ه‌مێنێت .لێر ه بۆئه‌و هى که خه‌ڵکى د ه‌ر ه‌و هى هه‌رێم به پار ه‌یه‌کى که‌متر کــارد ه‌کــه‌ن زیــاتــر د ه‌رف ـه‌تــى کار بۆ ئه‌وان د ه‌ڕ ه‌خسێنێت کاتێ گه‌نجه‌کانمان د ه‌چن ه د ه‌ر ه‌و هى واڵت هـه‌مــان شت ب ـه‌وان د ه‌کرێت و بچنه کام واڵت و ه‌ک هاواڵتییه‌کى پل ه دوو چــاویــان لــێ د ه‌کــرێــت، کــه ئــه‌مــه‌ش بــه شــێــو هی ـه‌ک تیجار ه‌تى مــرۆڤ ـه .....وات ه هــه‌مــان شــت بــه گـه‌نــجــانــى
ئێمه د ه‌کــرێــت له د ه‌ر ه‌و هى واڵت ئــێــم ـه‌ش بـــه گـه‌نــجــى ئــــــــاوار هى د ه‌کــــه‌یــــن .ل ـ ه الیه‌کى دیکه‌شه‌و ه بۆ دۆخى کــلــتــوورى کــوردســتــان ئه‌م ه مه‌ترسییه گه‌نجانى خۆمان د ه‌چنه د ه‌ر ه‌و ه و له کلتورى خــۆیــان دوور د ه‌کــه‌ونــه‌و ه و جێگایى ئ ـه‌وانــیــش عــه‌ر ه‌ب د ه‌یگر ێته‌و ه. هۆ کا ر ه‌کا ن :
یـــه‌کـــێـــک لــــه هــــۆکــــار ه سه‌ر ه‌کییه‌کانى کۆچ کردنى گــه‌نــجــان ئـــه‌و ه‌یـــه کـــه لـ ه هه‌رێمى کوردستان له هه‌ر شــوێــنــێــک زیـــاتـــر گ ـه‌نــجــان فـــه‌رامـــۆش کــــراون ،رێـــژ هى بێ کــارى رۆژ له دواى رۆژ روو ل ـه زیــاد بــوون د ه‌کــات هـــه‌زاران گه‌نجى ئ ـه‌م واڵتـ ه
کۆمه‌اڵیه‌تی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
دواى هه‌وڵ و ماندووبونێکى زۆر له خوێندن و به‌د ه‌ست خستنى بڕوانامه‌کانیان هه‌لى کارکردن یان دامه‌زراندنیان له فه‌رمانگه و شوێنکارێکى حکومى یــان ئه‌هلى نابێت، رێـــژ هى ئــه‌و ک ـه‌ســان ـه‌ى ک ه ب ـه‌خــت یــاو ه‌ریــان د ه‌بــێــت و داد ه‌مــه‌زرێــن به‌په‌نجه‌کانى د ه‌ست د ه‌ژمێردرێن. هـــۆکـــارێـــکـــى تـــر کـــه وا لــه گ ـه‌نــجــان د ه‌کـــا بــیــر ل ه رۆشتن بۆ د ه‌ر ه‌و ه بکه‌نه‌و ه نـــه‌بـــوونـــى ســیــســت ـه‌مــێــکــى تــۆکــم ـه و پــه‌رو ه‌رد ه‌یــه‌ک ــى ته‌ندروسته له خوێندگاکاندا بــۆ بـه‌رهـه‌مــهــێــنــانــى گه‌نجى ســودب ـه‌خــش بــۆ ئـــه‌و هى ل ه خــزمــه‌تــى درووســتــکــردنــى کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه‌کــى دیــمــوکــرات و پــێــشــخــســتــنــى ئـــابـــوورى و کــلــتــورى و رۆشــنــبــیــریــدا کــار بــک ـه‌ن ،خوێندنگه‌کان 18ته‌نها گه‌نجى نه خوێند ه‌وار به‌رهه‌م دێنن و هیچ کارێک بۆ سه‌رخستنى کۆمه‌ڵگه و واڵت ناکه‌ن و بۆیه بیر ل ه جێهێشتنى واڵت د ه‌که‌نه‌و ه بۆ چار ه‌سه‌ر کردنى کێشه‌کانیان چونکه تا ئێستاش سیستمى خوێندنگه و زانستگه‌کان هـــه‌مـــان ســیــســتــمــى رژێــمــى به‌عسى روخاو ه که کارى پێ د ه‌کــرد له نــاو خوێندنگه و ز ا نکۆ کا ند ا . ی ـه‌کــێــک لــه هــۆکــار ه‌کــانــى تــر کێشه‌ى هاوسه‌رگیریی ه الى گه‌نجان چوونکه ئه‌گه‌ر گه‌نجێک بییه‌وێت بچێته ناو هاوسه‌رگیرییه‌و ه پــرۆس ـه‌ى
د ه‌بــێــت روبـــه‌روى کۆمه‌ڵێک کێشه‌ى تــر بــبــێــتـه‌و ه ،یه‌ک لــــه‌و کــێــشــه ســه‌ر ه‌کــیــانــ ه کێشه‌ى نیشته‌جێ بوونه ک ه گه‌نجان ناتوانن شوێنێکیان هه‌بێت تێیدا بژین .د ه‌بێت الیـه‌نــى مــاددیــان زۆر باش بێت و ه ئێمه‌ش د ه‌زانین ک ه بێکارى واى کـــردوو ه گه‌نج بـــارى مـــاددى الواز بــێــت و ن ـه‌تــوانــێــت شوێنێکى بــاش دابین بکات بۆ ژیانى و له‌به‌ر ئــه‌م هــۆی ـه‌ش گـه‌نــج روو ل ه رۆشتن بۆ شوێنێکى باشتر د ه‌کاته‌و ه تا کێشه‌کانى تێدا چــار ه‌سـه‌ر بکات .بێگومان ئێمه د ه‌زانین که له واڵتانى د ه‌ر ه‌و ه تــا راد ه‌یـــه‌ک بــارى ئــابــوورى و نیشته‌جێ بوون نییه.
لێر ه‌دا پرسیار گه‌لێک دێن ه پێشه‌و ه که ئایا به‌رپرسانى هه‌رێم ناتوانن هیوا و ئومێد بگه‌ڕێننه‌و ه بۆ گه‌نجان؟
بــێــگــومــان د ه‌ت ــوان ــن لــه‌و ه زیاتریش بکه‌ن به‌اڵم کێشه‌ک ه له‌و ه‌دایه که ئه‌وان ئه‌مه ب ه زیــان بــۆ بـه‌رژ ه‌و ه‌نــدیـه‌کــانــى خۆیان د ه‌زانــن ،ئه‌گه‌ر ئه‌و ه گه‌نجان د ه‌گه‌ڕێنه‌و ه بکه‌ن بـــۆ واڵتــــى خـــۆیـــان یــاخــود بیر ل ـه به‌جێهێشتنى واڵت ناکه‌نه‌و ه و بر ه‌و د ه‌د ه‌ن ب ه توانا و هێزى خۆیان و بیرى خۆیان فراوان د ه‌که‌ن ئاستى رۆشــنــبــیــریــان پێش د ه‌خــه‌ن هــه‌ر بــه‌و هــێــز و ئــیــراد ه‌و ه د ه‌توانن د ه‌ه‌سه‌اڵت له‌د ه‌ستى قـــۆرخـــکـــاران د ه‌ربــــکــــه‌ن، بــه‌هــێــزێــکــى گــه‌نــجــانــه‌و ه
خه‌مسارى حکومه‌ت به‌رامبه‌ر
پێشخستنى
کۆمه‌ڵگه واى کردوو ه به‌گوێر هى ئامار ه‌کان هه‌تا ئێستا زیاتر له سێ هه‌زار گه‌نج روو بکه‌نه د ه‌ر ه‌و هى واڵت کــۆمــه‌ڵــگــه بــه‌شــێــو ه‌یــه‌کــى نــوێ و پێشکه‌وتو درووســت د ه‌که‌نه‌و ه. چار ه‌سه‌ر:
لێر ه‌دا تاکه ئه‌لته‌رناتیڤ شۆڕشى هۆشیار کردنه‌و هى گ ـه‌نــجــان و کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه و گـــه‌ڕانـــه‌و هى ئــیــراد ه‌یــه بۆ تاکه‌کان و زیندووکردنه‌و هى گیانى نه‌ته‌و ه‌یى به‌هێزکردنى فـــکـــرى گـــه‌نـــجـــان و بـــڕوا ب ـه‌خــۆبــونــیــان ،کــه هــێــزى مــه‌زنــى گــۆڕانــکــاریــی ـه‌کــانــن د ه‌توانێت به‌ئاسانى کۆتایى به قه‌یرانه‌کان بهێنێت.
کۆمه‌اڵیه‌تی
ئه‌م دۆخه‌ی ئێستاى باشوور زۆر له سه‌رد ه‌می شا و شۆڕشی ئیسالمی ئێران د ه‌چێت
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
19
کاتێک شای ئێران ویستی به قه‌د ه‌خه کردنی حیجاب ئێران بکات ه واڵتێکی ته‌قلیدی رۆژئاوایی ئه‌و کات هه‌لێکی باش ر ه‌خسا بۆ ب ه کار هێنانی ئایينی به ئامانجی ئاراسته کردنی گه‌ل ن /ژیله‌مۆجاف ئــێــمـه لــه واڵتــێــکــدا د ه‌ژیـــن کــه ک ـه‌ســای ـه‌تــی بــه‌تــه‌واو ه‌تــی رووخێندراو ه .له کاتێکدا ک ه ئه‌م ناوچه‌یه‌ی که تێدا د ه‌ژین واتـــا رۆژهــه‌اڵتــی نــاو ه‌ڕاســت، النکه‌ی یه‌که‌مین به کۆمه‌ڵگ ه بوون ،یه‌که‌مین له‌دایک بوونی فه‌لسه‌فه و زانسته‌کانه .به‌اڵم به‌داخه‌و ه ئه‌مڕۆ له ئاستێکدا بــێــک ـه‌ســای ـه‌ت بــێ فــکــر و بێ
ه ـه‌د ه‌ف و بێ پێشه‌نگ کراو ه ک ـه جگه ل ـه د ه‌ر ه‌و ته‌قلیدی کوێرانه نازانێت چــی د ه‌کــات و بـــه‌تـــه‌واو ه‌تـــی ســــه‌ری لێ شـــێـــواو ه .ئـــه‌مـــه‌ش د ه‌بــێــت ـ ه هــۆی ئــه‌و هی که چ فکرێک چ بــزوتــن ـه‌و هی ـه‌ک بێت و هه‌ست و بــیــتــاقـه‌تــیــیـه‌کــانــی ئـــازادی و ئـه‌خــاقــی ئــه‌م کۆمه‌ڵگه‌ی ه هـه‌ڵــخــڕێــنــێــت ،ئــه‌م کۆمه‌ڵگ ه دوای د ه‌که‌وێت و ته‌نانه‌ت ل ه خــاو ه‌ن فکر ه‌کانیش رادیکالتر د ه‌یپارێزێت و به‌دوایدا د ه‌چێت. به‌اڵم کێشه‌که له‌مه‌دایه که بۆ
کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی هه‌ڵخڵه‌تاندنی بــه‌م شــێــو ه‌یـه پێناسه‌کانیش تێکدراون بۆ ئه‌و هی که باشتر بــتــوانــن ئــاراســتــه‌یــان بــکـه‌ن بـه‌و رێگایه‌ی که د ه‌یانه‌وێت. پــێــنــاس ـه‌ی ئــــازادی ،ئ ـه‌خــاق و ئـــه‌و هی شــتــی جــوان ـه و بۆ کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه‌کــی دیــمــوکــراتــی پێویسته به‌رامبه‌ر به گه‌ل ب ه کــار د ه‌هێنرێت و ل ـه جێگای بـــــه‌ر ه‌و ســـه‌رکـــه‌وتـــن بــردنــی کــۆمـه‌ڵــگـه ،بـــه‌ر ه‌و رووخـــان و لــێــک دابــــڕان و لــه‌نــاوچــوون د ه‌بر ێت .
ئێمه ل ه واڵتێکدا د ه‌ژین که که‌سایه‌تی به‌ته‌و ا و ه‌تی رووخێندراو ه ی ـه‌کــێــک لــه‌و مـــژارانـــه‌ی ک ه تایبه‌ته به باشووری کوردستان و گرینگه بــۆ ئ ـه‌م قۆناخه و هه‌مووکات ر ه‌خنه‌ی لێکراو ه، کــاریــگــه‌ری زیـــاد لــه ئاستی کلتوری رۆژئاواییه به‌سه‌ر ئه‌م به‌شه له کوردستانه‌و ه .به‌س ئـه‌م دۆخ ـه‌ی ئێستا باشووری کــوردســتــانــی تــێــدای ـه زۆر ل ه ســــه‌رد ه‌مــــی شـــا و شــۆرشــی ئیسالمی ئێران د ه‌چێت. به چ شێو ه‌یه‌ک؟
کۆمه‌اڵیه‌تی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
20 کاتێک شــای ئــێــران ویستی بــه قــه‌د ه‌خــه کــردنــی حیجاب ئێران بکاته واڵتێکی ته‌قلیدی رۆژئــاوایــی ،ئـه‌و کــات هه‌لێکی بــاش ر ه‌خــســا بــۆ ئـــه‌و هی ک ه بـــه بـــه‌کـــار هــێــنــانــی ئــایــیــن، حــیــجــاب و لـــه‌گـــه‌ڵ ئـــه‌و ه‌ش شـــه‌ر کـــردن لــه‌گــه‌ڵ کــلــتــوری کافری رۆژئــاوایــی ،که ئه‌مان ه پــێــنــاس ـه‌ی ـه‌ک بـــوون لــه‌الیــه‌ن پــێــش ـه‌نــگ ـه ئــایــیــنــی ـه‌کــان ـه‌و ه دیــار کــرابــوون ،توانیان گه‌ل ئاراسته‌ی سه‌رهه‌ڵدان بکه‌ن و له‌کۆتاییشدا ئه‌و سه‌رهه‌ڵدان ه ئــاراســتــه‌ی جــێــگــای ـه‌ک بــکـه‌ن و ه‌اڵمـــــــد ه‌ری داخـــواز ه‌کـــانـــی گـــه‌ل نـــه‌بـــوو .لــه بــاشــووری
کوردستانیش ئێستا خه‌ریک ه دۆخــێــکــی هــاوشــێــو هی ئـه‌مـ ه روود ه‌دات. ل ـه ســاڵــی 2003بـــه‌دواو ه و دوای هــاتــنــی ئ ـه‌م ـه‌ریــکــا بۆ ئێراق ،ئه‌مه‌ریکا هه‌تا ئاستێک توانیبووی له‌به‌رچاوی زۆرینه‌ی گه‌لی نــاوچـه‌کـه‌دا خــۆی و ه‌کو فریشته‌یه‌کی رزگارکه‌ر نیشان بــدات و ل ـه‌گ ـه‌ڵ ئ ـه‌م ـه‌شــدا ب ه شــێــو هی ـه‌کــی ئــاســانــتــر تــوانــی خــــۆی لـــه نــێــو گـــه‌لـــدا جــێ بــکــاتــه‌و ه و کــلــتــور ه‌ک ـه‌ی ل ه نێو خه‌ڵکی ئ ـه‌م واڵتــه و ب ه بــاشــووری کــوردســتــانــیــشـه‌و ه، په‌ر ه پێبدات .له‌گه‌ڵ ئه‌و ه‌شدا لــه‌م ســااڵن ـه‌ی کــۆتــایــیــدا یه‌ک لــه‌و مـــژارانـــه‌ی کــه سـه‌رنــجــی مێدیاکان و به‌تایبه‌ت الیه‌ن ه ئازادیخواز ه‌کان و چاالکوانانی ئـــــازادی ژنـــی راکــێــشــابــوو، ژن کـــووژی ب ـه نــێــوی سنوور تێپه‌ڕاندنی ئایینی و نه‌ریتی، پ ـه‌ر ه‌س ـه‌نــدنــی حــیــجــاب ،پ ـه‌ر ه سه‌ندنی ئایینی بێ زانست ل ه نێو گه‌ل به‌تایبه‌ت گه‌نجان. واتــــا ئـــــه‌و هی لــــه‌م دۆخـــ ه تێد ه‌گه‌ین ئه‌و ه‌یه به‌ته‌قلیدی الیـــه‌نـــێـــک کـــه ســـه‌رکـــه‌وتـــو د ه‌بینرێت ل ـه دونــیــادا هیچی د ه‌ســـــت نــــه‌کــــه‌وت و بــگــر ه حکومه‌ته‌که‌شی ب ـه پشتگری
هـــه‌مـــان الیـــه‌نـــان ن ـه‌یــتــوانــی داهــــاتــــوی دابـــیـــن بـــکـــات و کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه‌کــی ت ـه‌نــدروســتــی پــێــشــک ـه‌ش بـــکـــات .ئــه‌مــه‌ش لــه‌گــه‌ڵ خـــۆی تــه‌خــریــبــات و کێشه‌ی د ه‌روونی و کۆمه‌اڵیه‌تی له‌گه‌ڵ خۆی هێنا و ز ه‌مینێکی کراو ه‌تری ئاو ه‌اڵ کرد بۆ زیاتر داخــرانــی کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ک ـه‌مــان و زیــاتــر و زانستتر روو کردنه ئایین .لێر ه‌دا ئه‌و هی که ر ه‌خن ه د ه‌کــرێــت ئــایــیــن نییه به‌ڵکو خۆ توانه‌و ه له نێو ئایینێکی دروستکراو و بێ زانابووندایه که خه‌ته‌رییه‌کی هـه‌ر ه گه‌ور ه له‌گه‌ل خۆی دێنێت. ک ـه وایـــه ل ـه دوو الی ـه‌ن ـه‌و ه د ه‌تــوانــیــن ئ ـه‌م دۆخــه بگرین ه د ه‌ست یه‌کیان ئه‌و ه‌یه به دژی ئه‌و ته‌خریب و رووخانانه‌ی ک ه دوای 2003و به پێشه‌نگایه‌تی رۆژئاوا له ناوچه‌که روویدا ،ئه‌م ته‌وژمه ئایینییه تواندی په‌ر ه بتێنێت که ئه‌مه د ه‌چوێنین ه دۆخــــی ســـه‌رد ه‌مـــی شــۆڕشــی ئــیــســامــی .هـــه‌رو ه‌هـــا الی ـه‌نــی دووهه‌میشی دۆخی بن که‌وتوی د ه‌روونــی و مه‌عنه‌وی له نێو کۆمه‌ڵگه‌دا که ئه‌ویش دیسان د ه‌گه‌ڕێنه‌و ه بۆ ئه‌و ئازارانه‌ی که له‌الیه‌ن حکومه‌تی رووخاوی بــه‌عـــســه‌و ه ســه‌پــێــنــرابــوون،
کۆمه‌اڵیه‌تی پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
چــــه‌نــــد ه تــوانــیــی چــاو ه‌ڕوانــیــی ـه‌کــانــی گــه‌ل پێک بێنێت. دیــــار ه ن ـه‌یــتــوانــی. ئـــه‌مـــه‌ش بــــوو ب ـ ه هــــۆی ئـــــه‌و هی کـ ه گه‌لی کــورد دیسان ل ـه هــیــوای ـه‌ک گ ـه‌ڕا کـــــه پـــشـــتـــی پــێ بـــبـــه‌ســـتـــێـــت .ب ـ ه درێژایی ئه‌م سااڵنه ئه‌و هی له‌م دۆخ ه واتـــا لــه 2003ب ه دواو ه گه‌ل به بینینی تێد ه‌گه‌ین ئه‌و هی ه ئـه‌و شکستانه‌ی ک ه حکومه‌ت له به‌ڕێو ه به‌ته‌قلیدی الیه‌نێک ک ه بـــردنـــی بـــاشـــووری سه‌رکه‌وتو د ه‌بینرێت کوردستان دوچــاری بــوو ،ئــه‌وا ل ـه گه‌ل له دونیادا هیچی دا بێهیواییه‌کی ب ه ه حــکــومــه‌ت دروســـت د ه‌ست نه‌که‌وت و بگر کـــرد ،ل ـه ئه‌نجامدا حکومه‌ته‌که‌شی ب ه بـــێ ه ـه‌ڵــوێــســتــی و نوێی پشتگری هه‌مان الیه‌نان لێگه‌ڕینێکی لــه‌گــه‌ل دا دروس ــت نه‌یتوانی داهاتوی دابین کــرد .بــه‌اڵم چونک ه پیالنێکی د ه‌ر ه‌کـــی بکا ت تایبه‌ت بۆ ئاراست ه کـــردنـــی بـــاشـــووری به‌د ه‌وامی شه‌ڕ و کۆمه‌ڵکووژی کوردستان هه‌یه ئه‌مه بوو ب ه به درێژایی سااڵنێکی زۆر له‌م هۆی ئه‌و هی که گه‌ل دیسان ل ه به‌شه‌ی کوردستان .له هه‌مووی دۆخێکی بی ئامانج دا به‌سه‌ر گرینگتر ئه‌و ه‌یه که گه‌له‌که‌مان ببات و ئه‌م بۆشاییه هه‌ندێک ئــــه‌م هـــه‌مـــوو م ـه‌یــن ـه‌تــیــی ـه‌ی ج ــار بــه راکــــردن لــه واڵت و قــه‌بــوول کــرد بــۆ ئـــه‌و هی ک ه ه ـه‌نــدێــک ج ــار بــه رووکــردنــ ه رێــو ه‌بــه‌ریــیــه‌کــی ســه‌ربــه‌خــۆ ئایین ،پڕ بکاته‌و ه .کاریگه‌ری و دیــمــوکــراتــی خــۆیــی بــێــت .ئ ـه‌م ـه‌ش د ه‌بــیــنــیــن ک ـه ئێستا ئه‌مه‌ش به شێوازێک پێک هات بــاشــووری کــوردســتــان بوو ه‌ت ه و ئێستا ئه‌گه‌ر له سیاسه‌تی گۆڕ ه‌پانێک که شه‌ڕی رۆژئاوا پــشــت پــــه‌رد هی پــێــک هاتنی و نــۆکـه‌ری رۆژئـــاوا و گرێدان ئــه‌م حکومه‌ته نه‌کۆڵینه‌و ه ،بوونێکی داخــراو و نه‌زانانه‌ی د ه‌توانین سه‌یری ئه‌نجامه‌که‌ی نه‌ریت و باو ه‌ڕییه ئایینییه‌کانی بکه‌ین و پرسیار بکه‌ین هه‌تا تێدا د ه‌کرێت .ئه‌مه‌ش بوو ه ب ه
هــۆی ئ ـه‌و هی که پێویستی ب ه موداخله‌یه‌کی راسته‌وخۆی هیچ الیه‌نێکی نه‌بێت و گه‌ل به بێ زانابوون بکه‌وێته گیانی یه‌ک. یــه‌ک لــه‌م نــمــونــان ـه‌ش شــه‌ڕی سیکۆالر و ئایین پارێز ه‌کان ه لـــه‌م هــه‌رێــمــه‌دا یـــان شــه‌ڕی ئـــازادیـــخـــواز ه بــه ئ ـه‌قــڵــی ـه‌ت لیبه‌راڵه‌کان و کۆنه په‌رست ه ئایینیه‌کان و نـه‌ریــت پارێز ه بــی زانــابــوونــه‌کــان .نــمــونـه‌ی کۆتاییش له‌م چوارچێو ه‌یه‌دا ب ه رۆژ ه‌ڤ بوونی ئه‌و خاتوونه‌ی ه له سلێمانی که به جلی نیو ه رووتـــه‌و ه هاتبوو ه شه‌قامه‌و ه و هه‌ڵوێستی کۆنه‌په‌رستان ه و پــیــاوســاالرانــه‌ی گـــه‌ل بــوو به‌رامبه‌ر به‌و خۆ ئیفاد ه کردنه21 . ئ ـه‌م ـه‌ش گرینگه ک ـه باسی بـــکـــه‌یـــن ،هـــه‌رچـــه‌نـــد ه ئــه‌م پێشنه‌یه‌مان بــاس کــرد به‌س گــریــنــگـه لــه‌م بـــــووار ه‌و ه ئ ـه‌و ئه‌قڵیه‌ته‌ی کـه لـه پشت ئه‌م رووداو ه‌و ه‌یــــه شــی بکرێته‌و ه. ئه‌ویش ئه‌و ه‌یه که له هه‌موو کــۆم ـه‌ڵــگ ـه‌ی ـه‌کــدا پــیــاو خــۆی به خــاو ه‌ن ژن د ه‌زانــێــت و ب ه شێوازی جیاواز جیاواز ئه‌مه د ه‌رد ه‌بڕێت .له واڵته ئه‌وروپی و بـه گشتی رۆژئــاوایــیـه‌کــانــدا بـــه د ه‌ســـتـــدرێـــژی فــرۆشــتــنــی ژنــان و ه‌ک ئاله‌تی ریکالم ب ه کارهێنانیان و ئه‌مه مه‌شروع کـــردن و ب ـه ئــاســایــی زانینی دۆخ ـه‌ک ـه .نمونه‌یه‌کیش له‌م ه ئه‌و ه‌یه که ناوی»ژنانی کار» ل ـه ژنــانــی مــاڵ ـه گشتییه‌کان د ه‌نــێــن و نــاوی سه‌ربه‌ستی و ئازادی تاکه‌که‌سی له ر ه‌فتار ه نــائ ـه‌خــاقــی ـه‌کــانــی تــاکــی نێو کۆمه‌ڵگه د ه‌نــێــن ،که ئه‌مه‌ش د ه‌بــێــتــه هـــۆی پــڕووکــانــدنــی
له واڵته‌کانی رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاستیشدا شه‌ش دانگ موڵکایه‌تی هه‌یه!! ژن له‌گه‌ڵ سه‌یار هی پیاو ه‌که‌دا جیاوازییه‌کی نییه و بگر ه که‌متریش نرخی هه‌یه
کۆمه‌اڵیه‌تی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
کــۆمـه‌ڵــگـه و لــێــک پــرژ وبــاو کــردنــی کــۆمــه‌ڵــگــه .ل ـه‌بــیــری 22نــه‌کــه‌یــن ئــه‌مــه بــه گــوێــر هی ئ ـه‌و پراکتیکانه‌ی رۆژانـــه ل ه رۆژهه‌اڵتی ناو ه‌ڕاست د ه‌یبینین زۆر و ه‌حشیانه‌تر ه. بۆچی؟
چــونــکـه ئــه‌م شــێــواز ه و ه‌ک ئــاڵــتــه‌رنــاتــیــڤــی ســـه‌رد ه‌مـــی کۆیالیه‌تی دانرا و به‌گه‌ل وترا که به‌ڵێ ،ئه‌مه‌یه ئه‌و ئازادییه‌ی کـه ئێو ه لــێ د ه‌گ ـه‌ڕێــن .بۆی ه نــێــوی ئـــــازادی راســت ـه‌قــیــن ـ ه بـه‌م ئازادییه ساخته‌یه پیس د ه‌ک ـه‌ن و لێگه‌ڕینی کۆمه‌ڵگ ه ئاراسته‌ی تاک په‌رستی و بی ئه‌خالقی د ه‌که‌ن .له واڵته‌کانی رۆژهـــه‌اڵتـــی نــاو ه‌ڕاســتــیــشــدا شه‌ش دانگ موڵکایه‌تی هه‌یه!!
ژن له‌گه‌ڵ سه‌یار هی پیاو ه‌که‌دا جــیــاوازیــی ـه‌کــی نییه و بگر ه که‌متریش نرخی هه‌یه .بیری لــێ بــکـه‌نـه‌و ه ژنــێــک ببێت ب ه هــۆی ل ـه‌نــاوچــوونــی س ـه‌یــار هی هاوسه‌ر ه‌که‌ی ،به دڵنیاییه‌و ه ل ـه زۆر شــوێــنــدا تــا ســنــووری ته‌اڵق د ه‌چێت! پیاوێک ئه‌گه‌ر سه‌یار ه‌که‌ی له رێــگــادا خراپ ببێت و نه‌یگه‌یه‌نێته شوێنه‌که‌ی خ ــۆی ســــه‌ر ه‌ڕای خــه‌فــه‌ت بۆ خـــراپ بــوونــه‌کــه‌ی د ه‌خـــوات، داوای یارمه‌تی بــۆ د ه‌کــات و ت ـه‌نــان ـه‌ت ئــیــشـه‌کـه‌ی واز لێ دێنێت بــۆ چــاک کــردنــه‌و هی. بـــه‌اڵم ئــه‌گــه‌ر هــاوســه‌ر ه‌کــه‌ی ش ـه‌وێــک ل ـه‌گ ـه‌ڵــی ن ـه‌خ ـه‌وێــت، یان بـه‌رد ه‌وام کردنی هاوژینی ل ـه‌گ ـه‌ڵــی قــه‌بــووڵ نــه‌کــات ب ه ئاسانی د ه‌توانێت بیکوژێت. یان ئه‌و هی که و ه‌ک رووداو ه‌که‌ی
سلێمانی ئه‌گه‌ر ته‌نانه‌ت پیاو ژنێک نه‌ناسێت بـه‌اڵم ببینێت الشــی بــه‌د ه‌ر ه‌و ه‌یــه ،بێ ئه‌مال و ئ ـه‌وال و ه‌ک نامووسی خۆی چــاوی لێد ه‌کات و موداخله‌ی سنوور ه‌کانی ژیانی و جله‌کانی د ه‌کات .من ئه‌مه ته‌نها بۆ ئه‌و موڵک بــوون ـه‌ش ناگه‌ڕێنمه‌و ه الیه‌نێکیشی ب ـه الواز بوونی غ ـه‌ریــز ه‌یــی پــیــاو و به‌تایبه‌ت پــیــاوی کــــورد ه‌و ه گــرێــدراو ه، که به بینینی د ه‌ســت و القی نــیــو ه‌ڕووتــی ژنــێــک ناتوانێت غ ـه‌ریــز ه‌کــانــی کــۆنــتــرۆڵ بکات و لـه الیه‌کیشیه‌و ه ناتوانێت بـه ت ـه‌واو ه‌تــی ئ ـه‌و ژن ـه بکات ه موڵکی خۆی و ئه‌مه‌ش توڕ ه‌یی ئه‌و ه‌یه که رێی پێ د ه‌دات بێ رێزی به سنوور و ئیراد هی ئه‌و ژنه بکه‌ن.
لێکۆڵین
ئه‌وان ،نوێنه‌رایه‌تی رێبه‌رایه‌تی و پێشه‌نگایه‌تییه‌کی هه‌ر ه چاالک و ب ه وه‌فای شۆڕشیان کرد
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
23
سه‌کینه جانسز ل ه کتێبی خۆی ب ه نێوی ( ژیانم به‌رده‌وام شه‌ڕ بوو) باسی خۆڕاگری 14ی ته‌موز ده‌کات ئا /ناوه‌ندی راگه‌یاندنی ژنی ئازاد دوای چاالکی (چواران) دووژمن ئیتر به وشیارییه‌کی زیاتره‌وه هه‌ڵسوکه‌وتی ده‌کرد .ب ه رێبازی جیاواز جیاواز و له نێو یه‌کتردا به‌ڕێوه‌ی ده‌برد .له به‌نده‌کاندا ده‌رفه‌تی چاو پرتوکانی نه‌ده‌دا .بۆ ئه‌وه‌ی ل ه دۆخه‌ک ه کاریگه‌ر نه‌بن بیست و چوار کاتژمێر سروود، هه‌ڵکوتانه سه‌ر و ئه‌شکه‌نجه هه‌بوو .هه‌رچه‌نده جاربه‌جار ئاستی ئه‌شکه‌نجه قاباکانی کۆنترۆڵ
ده‌کرد ،به‌اڵم به پێی وتنه‌وه‌ی سروود و شتی هاوشێوه دۆخه‌که‌ی ل ه ژێر کۆنترۆڵدا راده‌گرت .له زیندان ه تاکه‌که‌سییه‌کاندا زیاتر ئه‌مه‌ی له‌به‌رچاو ده‌گرت .چاالکی مه‌زڵوم ،چاالکی چواران ،ئه‌مانه چاالکی ساده نه‌بوون .هه‌رچه‌نده پێکهاته‌ی رێکخستنیشیان پارچه کردبێت ،هه‌رچه‌ند ه هه‌وڵی ده‌ست به‌سه‌ردا گرتنی دۆخه‌که‌یشیان دابێت دیسان ل ه هێڵێکی پێوه‌ندی ده‌گه‌ڕان .چاوه‌ڕوانی دووژمن ده‌بووه هۆی سوربوونى .له نێو ئێمه‌شدا ئه‌وه‌ی به‌سه‌رماندا
ده‌سه‌پێنرا جار جار بوو ،به‌اڵم هه‌ندێک جار سست بوون له نێوماندا دروست ده‌بوو .سرودیان پێ ده‌وتینه‌وه ،هه‌ڵبه‌ت ه ئه‌م ه ئهوهنده نه‌بوو ک ه بتوانن ژیانمان کۆنترۆڵ بکه‌ن ،بمانخنکێنن ،یان له‌و ئاسته‌دا نه‌بوو ده‌رونیمان بڕوخێنێت .له‌و کاتانه‌ی ک ه سرودمان پێ ده‌ڵێنه‌وه له‌سه‌ر زۆر شت گفتوگۆ ده‌که‌ین، قسه ده‌که‌ین. له هه‌ندێک به‌نده‌کاندا ئه‌م سه‌پاندنان ه ئاسایی ببوه‌وه .ئێدی خۆبه‌خۆ ده‌یانوته‌وه .سه‌ربازه‌کان هه‌ندێک جار چاودێرییان ده‌کرد،
چاالکی مه‌زڵوم ،چاالکی چواران ،ئه‌مانه چاالکی ساده نه‌بوون
لێکۆڵین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
یان کاتێ بیانویستای ه لێمان بده‌ن به بیانوی وه‌ک «نه‌یوت»« ،باش نه‌یوت»ده‌هاتن و هێرشیان ده‌کرد. ل ه کاته‌کانی دیکه‌دا نوێنه‌رانی به‌نده‌کان یان ئه‌وانه‌ی ک ه له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌و ه ئه‌رکدار کرابوون خۆبه‌خۆ چاودێرییان ده‌کرد. ئه‌وانه‌ی که له‌الیه‌ن دووژمنه‌وه ئه‌رکدار کرابوون ب ه گوێره‌ی دووژمن نا به‌ڵکو مه‌جبوور ده‌بوون به‌گوێره‌ی خواستی ئێمه 24هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌ن .ئێمه‌ش هه‌ر له‌سه‌ره‌تاو ه له هه‌وڵی سه‌پاندنی ئه‌مه‌دا بووین و هه‌رچه‌نده جاربه‌جار کێشه‌ش ده‌رکه‌وتبێت، به‌اڵم ئیراده‌یه‌کی هاوبه‌شمان هه‌بوو .کۆمه‌ڵێک پێوان حاکم بوون ک ه سه‌رداخستن له‌به‌ر خواسته‌کانی دووژمن و له‌به‌رامبه‌ر دووژمن رانه‌وه‌ستان و هه‌ر تایبه‌تمه‌ندییه‌ک له‌م چوارچێوه‌یه‌یان ره‌تده‌کرده‌وه. له نێو خۆیشماندا نه‌ک ئه‌وه‌ی که دووژمن ده‌یویست ،به‌ڵکو هه‌ندێک یاسامان به گوێره‌ی چاودێرییه‌کانی خۆمان دیار کردبوو و پێکمان ده‌هێنا .له شێوه‌ی سه‌یر کردنێکی دووژمنه‌وه
تا هه‌ڵوێستی نێو دادگا هه‌موویمان دیار ده‌کرد .پێک نه‌هێنانی ئه‌م هه‌ڵوێستانه‌ش وه‌ک تاوانێک سه‌یرمان ده‌کرد .له‌م بووارانه‌دا به‌هیچ شێوه‌یه‌ک الوازى و که‌م و کوڕییه‌کمان قه‌بووڵ نه‌ده‌کرد. کاتێ دووژمن زله‌یه‌کی لێ ده‌دات هه‌ر چه‌شن ه هه‌ڵوێستێک ک ه له‌و کاته‌دا جه‌ساره‌تی پێ بدات قه‌بووڵ نه‌ده‌کرا .گریان ،به‌زه‌یی دووژمن هه‌ڵخڕاندن ،پاڕانه‌وه و شتی به‌م شێوه‌یه ب ه روانینێکی ب ه کینه‌وه رووبه‌ڕووی ده‌بووینه‌وه .ناتوانین نکۆڵی له‌وه‌ش بکه‌ین ک ه الوازی له‌م چه‌شنه‌ش روویان ده‌دا .ب ه گوێره‌ی که‌سایه‌تان هه‌ڵوێستمان نیشان ده‌دا له به‌رامبه‌ری .هه‌ندێکیان به وشیار کردنه‌وه ،هه‌ندێکیان به قسه کردن ،یان تێگه‌یاندن هه‌وڵمان ده‌دا مه‌به‌سته‌که‌ی بۆ روون بکه‌ینه‌وه له هه‌مان کاتدا له‌به‌رامبه‌ر هه‌ندێک که‌سیش به شێوه‌یه‌کی توندتر وشیار کردنه‌و ه یان ته‌نانه‌ت هه‌ڵوێستمان هه‌بوو .له‌به‌رامبه‌ر هه‌موو شێوازه ئه‌شکه‌نجه‌یه‌ک بووین ،کاتێ ئه‌وانیش ئه‌شکه‌نجه‌یان ده‌کرد نه‌فره‌تمان لێ ده‌کرد .کاتێ هه‌ندێک
که‌سیش به هه‌ڵوێسته‌کانیان جه‌ساره‌تیان به دووژمن ده‌دا و خیانه‌تیان له گیراوان ده‌کرد ،به شێوازێکی سه‌مبولیش بووایه سزامان ده‌دا .پارادۆکس بوو. ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کی دووژمن سیسته‌ماتیک و ده‌ره‌وه‌ی مرۆڤایی پێک ده‌هێنا .هێرشیان ده‌کرده سه‌ر تایبه‌تمه‌ندییه مرۆییه‌کان، نرخ ه شۆڕشگێڕییه‌کان ،ئاواته جوانه‌کانی مرۆڤ .له‌به‌ر ئه‌و هێرشانه‌ی ک ه ده‌کرای ه سه‌ر مرۆڤایه‌تی ،هه‌ڤاڵه‌کانمان و ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ی که بێڕێزیی به ژنایه‌تیمان ده‌کرد ،کاردانه‌وه‌ی ئێم ه زیاتر مه‌شروع بوو و به شێوه‌ی رفلکس و هه‌ڵوێست دانان وه‌اڵممان ده‌دایه‌وه .ئه‌مه سروشتی بوو .بۆیه هه‌ردو زۆر لێک جیاواز بوون .ئه‌م ه کین و رقێک بوو ک ه به‌رامبه‌ر به‌و حه‌زه کۆنترۆل نه‌کراوه‌ی ل ه شه‌خسدا هه‌بوو ،کۆیالیه‌تی شه‌خس و کاردانه‌وه‌یه‌ک بوو به‌رامبه‌ر به دواکه‌وتوویی. ...له مانگی ته‌مموزداین .هه‌وا گه‌رمه« .ئه‌سه‌د» ئێستا دره‌نگ
لێکۆڵین
خاتر له هه‌ڤااڵن ده‌خوازین. هه‌مووکه‌سمان له باوه‌ش ده‌گرت و ماچمان ده‌کرد. هه‌ندێکیان ده‌گرین. له‌کات ه زه‌حمه‌ته‌کاندا،
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
کاتێ دووژمن هێرش ده‌کات ،یه‌کێتی گرینگه دره‌نگ دێت .سه‌ربازه گاردیانه‌ک ه ب ه ژڵه‌ژاوی هاته ژووره‌وه «قۆمیتانه‌که‌م دێت ،ئاماده‌ن؟» ئه‌ڵه‌ی زۆر گرینگ ه به‌الیانه‌وه که ئێم ه پۆشت ه و ئاماده بین! هه‌ندێک جار به شێوه‌یه‌کی رووکاری و ته‌شریفاتی پێشتر ئاگادارمان ده‌که‌نه‌وه .به‌م بۆنه‌یه‌وه که‌م شه‌پاڵخه‌مان لێ نه‌درابوو«.ئێره به‌ندی ژنانه .به‌شه‌و و رۆژ به که‌یفی خۆیان هاتوچۆ ده‌که‌ن. هه‌ندێک پێویستی ناچاریمان ده‌بێت .له‌به‌رچی بێ ئاگاداری دێن ه ژووره‌وه؟ ئه‌مه قه‌بووڵ ناکه‌ین» .کاتێ ئه‌مانه‌مان ده‌گوت له‌به‌رامبه‌ریدا شه‌پاڵخه‌یان پیا ده‌کێشاین .ئه‌سه‌دیش ده‌یقیڕاند « لێره ژن و پیاو نین ،سه‌رباز هه‌ن». ...عه‌لی عوسمان هێدی هاته ژووره‌وه .چه‌ند هه‌نگاوێک ژووره‌وه ده‌هات ه له‌ده‌رگا
و راوه‌ستا .وه‌ک هه‌رکات هه‌ڵیبژاردین «.سه‌کینه ،پۆاڵت، ئایسه‌ل چوروک کایا ،گونول ئاتای ئاماده‌بن ،بێنه خواره‌وه» .ئه‌مه ده‌ڵێت و ده‌چێت .جارێکی دیکه ده‌م و چاوی هه‌مووان ده‌گۆڕێت، به‌و شێوه‌ی ه له‌چاوه‌ڕوانیدا ده‌مێنین، عه‌لی عوسمان سه‌ربازی له‌گه‌ڵ نییه ،به‌اڵم هه‌موومان به ریزێکی حه‌ڵقه‌یی دا راوه‌ستاوین .دواتر حه‌ڵقه‌که بچووک ده‌بێته‌وه، هه‌رکه‌س به‌ره‌و رووی ئێمه دێت .پرسی«چی بوو ،بۆ کوێتان ده‌به‌ن؟» تێکه‌ڵی یه‌ک ده‌بن. کاتێ وتی «ئاماده بن» وتمان شته‌کانیشمان کۆ ده‌که‌ینه‌وه .ئایسه‌ل ده‌ڵێت«:کاتێ وتی ئاماده‌بن من وام ده‌زانی جارێکی دیکه فه‌القه‌مان ده‌که‌ن» .وایه ،جاری پێشوو بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڤااڵن چاوترسێن بکه‌ن ئێمه‌یان ل ه ناوه‌ڕاستی هه‌ڤااڵندا فه‌القه کرد و دایانناین .ئه‌م جاره
تاکتیک نه‌رم ببو. به‌اڵم نا ،هه‌ندێک شتی جیاواز هه‌بوو .ل ه سه‌ربازه‌کان بپرسین پێمان ناڵێن؟ گوڵته‌ن(کشاناک) ده‌چێت بۆ الی گاردیانه‌ک ه و پرسیار ده‌کات«:هه‌ڤااڵن جله‌کانیان کۆ بکه‌نه‌وه؟»سه‌رباز له وه‌اڵمدا ده‌ڵێت«:قۆمیتان چیی گووتووه ئه‌وه بکه‌ن .بچن ه خواره‌وه، ته‌نها کردۆته‌وه. ده‌رگاکه‌م پێخه‌فیان لێ که‌مه!» تێگه‌یشتین که ناچین بۆ جێگایه‌کی دوور ،ناچینه زیندان ه تاک ه که‌سییه‌که‌ی به‌شی خۆیشمان ،به‌ندی خواره‌وه .دیسان گۆشه‌گیریمان به‌سه‌ر ده‌سه‌پێنن، به‌اڵم بۆچی ،چی بووه؟ ئه‌گه‌ر پرسیارم لێ بکرێت ئه‌شکه‌نجه‌ی هه‌ر ه نه‌فره‌تی چییه ،ده‌ڵێم نادیاری دۆخ! به‌ڵێ نادیاری دۆخ......نادیاری دۆخ.... نادیاری دۆخ .شیمانه‌کان زۆر ئه‌نجامیان به‌ده‌سته‌و ه نه‌ده‌دا .له
25
لێکۆڵین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
هه‌مان به‌ندیخانه‌دا به‌اڵم گۆشه‌گیر کرابووین ،زۆرین ه نه‌مانده‌زانی چی رووده‌دات .ئه‌وه‌ی که ده‌مانزانی هه‌ر ئه‌وه‌ند ه بوو که له به‌نده‌کانی دیکه‌وه بیستبوومان. ...خاتر ل ه هه‌ڤااڵن ده‌خوازین. هه‌مووکه‌سمان له باوه‌ش ده‌گرت و ماچمان ده‌کرد .هه‌ندێکیان ده‌گرین. کاتێ زه‌حمه‌ته‌کاندا، له‌کاته دووژمن هێرش ده‌کات ،یه‌کێتی گرینگه .له مه‌ترسیه‌کاندا فره‌زانیی خۆ لێ الدان دۆخێکی زۆر ناله‌بار دروست ده‌کات .هه‌ست کردن به‌م ه گرینگه .هه‌موو شت له نێو ئه‌م چواردیوارییه‌دا نه‌ده‌مایه‌وه، نامێنێته‌وه .کات رانه‌وه‌ستابوو، ژیان به‌رده‌وام بوو .ئه‌و پێواژۆ هه‌ندێک که‌سی له‌گه‌ڵ خۆی هێڕا، هه‌ندێک که‌سی باڵوه پێکرد و هه‌ندێک که‌سی به‌زۆر به‌دوای خۆیدا راکێشا .یه‌کیش ئه‌وانه‌ی که له‌گه‌ڵ کات رایانده‌کرد یان ب ه هه‌مان هه‌ستان ،ب ه هه‌مان ئاگری به‌هه‌مان 26باوه‌ڕیان، دڵیانه‌وه ،به که‌وتن و هه‌ستانیشه‌وه بێت ،له‌گه‌ڵ ره‌شه‌بایان یه‌کتریان ل ه دڵه‌وه ل ه ئامێز گرتبوو .ئه‌م جیاکردنه‌وه‌ی ه زۆر گرینگ بوو. پێویست ه ئێمه مژاره‌کان تێکه‌ڵ نه‌که‌ین ».مانگ به‌رده‌وام له‌ژێر هه‌ور نامێنێت ».ئه‌م وته‌یه زۆر راست بوو .ترس ه شاراوه‌کان، هه‌ست ه شاراوه‌کان ،خواسته شاراوه‌کان ،ژیانه شاراوه‌کان له شۆڕشگێڕیدا نه‌بوون .سروشتی شۆڕشگێڕی شاراوه‌نه‌بوو ،ساد ه له به‌رچاوان بوون. هۆکاره‌که‌یشی هه‌رچه‌نده نه‌زانین به‌اڵم ده‌توانین بڵه‌ین
گۆشه‌گیریه‌که‌مان باش تێپه‌ڕاند. هه‌رشتێک ک ه دووژمن ته‌دبیری ده‌گرت له‌به‌رامبه‌ری یان به خه‌ته‌ری ده‌یبینی الی ئێمه گۆڕانکاری و الیه‌نێکی باش بوو. ئه‌و سزایه‌ی دووژمن بۆ ئێمه مۆراڵ بوو ،ب ه خۆباوه‌ڕیمان زۆر ده‌بوو .کاتێ خۆمان له دۆخێکدا ده‌بینی که کێشه بۆ دووژمن دروست ده‌که‌ین و مژووڵی ده‌که‌ین ئه‌وه حه‌ز و خۆشحاڵییه‌کی به‌هێزی پێ ده‌داین .تێکۆشان هه‌ستی خۆڕاگری به‌هێز ده‌کرد. شه‌ڕ ئه‌م ه نه‌بوو؟ بگر ه ئه‌م شه‌ڕه، له‌گه‌ڵ هه‌ڤااڵن به رێکخستن کراو و له نێو پێوه‌ندییه‌کی سیسته‌ماتیک بووایه بێگومان خۆشی ،روومه‌ت و ب ه خۆباوه‌ڕییه‌کی زیاتری ده‌بوو .کاتێ له‌سه‌ر ئه‌وان قسه‌مان ده‌کرد ئاخ و ئازاره‌کان گه‌وره ده‌بوون .ته‌نانه‌ت شه‌هید بوونی مه‌زڵوممان چه‌نده دره‌نگ بیست. چاالکی چوارانیشمان دره‌نگ بیست .ته‌نها بیستبوومان هه‌ندێک شت روویانداوه هه‌ر ئهوهنده .له کۆبوونه‌وه‌کانی دادگادا بیستبوومان چاالکی هه‌یه .ئه‌و روونکردنه‌وه‌ی کۆبونه‌وه‌که‌ی بۆزۆڤای شاری ئورفا بوو به جه‌ساره‌ت و هیوایه‌ک بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڤااڵن باشتر بتوانن دۆخی نێو گرتووخان ه بێننه زمان و له رێگای رێکخستندا ئه‌وه‌ی پێویست ه خۆیان بۆ پێکهێنانی ئاماده ببینن. ...دیسان ده‌مانه‌وه‌ێ ئه‌وه‌ی که ل ه ده‌وروبه‌رماندا روو ده‌دات به شێوه‌یه‌کی ئارامتر دانیشین و شیکاری بۆ بکه‌ین .سه‌ره‌تا گوێ له ده‌وروبه‌رمان ده‌گرین .ب ه درێژایی
شه‌پاڵخه‌یان پیا ده‌کێشاین. ئه‌سه‌دیش ده‌یقیڕاند: لێر ه ژن و پیاو نین سه‌رباز هه‌ن کات گوێمان له رێڕه‌وه‌کان و ب ه دیواره‌کانه‌وه‌یه و گوێ له‌ده‌نگه‌کان ده‌گرین و ده‌مانه‌وێت شتێک تێبگه‌ین .نهۆمی ژێره‌و ه له‌م بوواره‌نه‌دا زیاد له ئاستی خۆی ده‌نگ ده‌گرێت .هه‌موو ده‌نگه ده‌نگه ده‌هات ه ئه‌وێ ته‌نانه‌ت ده‌نگی به‌ندی ههره دووریش ده‌هاته ئه‌وێوه .به‌اڵم هه‌مووی تێکه‌ڵی یه‌ک ده‌بوون و شتێک به‌و شێوه‌یه تێنه‌ده‌گه‌شتین. ...کاتی ناوبڕ ،هاتنه ده‌ره‌وه، کاتێک بوو که مرۆڤ زیاتر ده‌یتوانی سه‌ربه‌ست بجوڵێته‌وه. به‌نده‌کان ک ه په‌نجه‌ره‌ی داخراو و ته‌لبه‌ند کراویان بوو ،ده‌رگای ئاسنی گه‌وره ،قه‌اڵیه‌کی ئاسنی گه‌وره ،ته‌ختی خه‌وی ئاسن، خشته‌ی ئاسن ،هه‌موو شت ببو به ئاسن و چیمه‌نتۆ .به‌رده‌وام له شوێنێکی وه‌هادا مانه‌وه ،قه‌ره‌باڵخ،
لێکۆڵین پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
به‌نده‌کان ک ه په‌نجه‌ره‌ی داخراو و ته‌لبه‌ند کراویان بوو ،ده‌رگای ئاسنی گه‌وره، قه‌اڵیه‌کی ئاسنی گه‌وره ،ته‌ختی خه‌وی ئاسن ،خشته‌ی ئاسن ،هه‌موو شت ببو 27 ب ه ئاسن و چیمه‌نتۆ ده‌نگی زۆر ،یان له نێو بێ ده‌نگییه‌کدا مانه‌وه که په‌نجه‌ره‌کانی ته‌نها ئاسمانی لێو ه دیار بوون، هاتن ه ده‌ره‌وه له ناوبه‌ره‌کاندا زۆر جیاواز بوو .کاتی پیاسه کردن به‌ته‌نیا بیر کردنه‌و ه یان ب ه کۆمه‌ڵ، بێ خۆڵیش بێت رێگ ه رۆیشتن به‌سه‌ر ئه‌و زه‌مینه‌دا ک ه خۆر ،باران و به‌فر ده‌که‌وێت ه سه‌ری ،جوان و خۆش بوو .ئه‌و ه ئه‌گه‌ر له ژێر باران دا بوایه ،خۆشتریش ده‌بوو. به‌س هه‌ندێک کات ئه‌م ناوبڕانه له هه‌تاودا ،باراندا ،به‌فردا ،سه‌رما و گه‌رمادا وه‌ک ده‌زگایه‌کى ئه‌شکه‌نجه بوو .به درێژایی کاتژمێره‌کان ب ه پێی پێخاوس ،له ژێر هه‌تاودا مانه‌وه؛ ب ه درێژایی کاتژمێر له سه‌رمای وه‌ک سه‌هۆڵدا«له سه‌ره‌ی فه‌القه»دا ،ب ه درێژایی چیمه‌نتۆکه ل ه ژێر به‌فر و باراندا راده‌وه‌ستاین. هه‌ڤاڵی پیاو ب ه بێ جل راده‌وه‌ستان.
ئه‌و هاوارانه هیچ کات له‌گوێمان ده‌رناکه‌وێ .دیسان سینه‌خێزیان پێ ده‌کردن ل ه سه‌ر ئه‌و چیمه‌نتۆیه. هه‌تا پشتێن ل ه نێو پیساودا به رێگه‌دا رۆشتن و له‌و حاڵه‌دا سرود وتنه‌وه ...دانیشتن ...له نێو پیسی، دڕکی ئاسنی و شفره‌دا مه‌له‌وانی کردن...ل ه نێو ئه‌و ئاوه‌دا جوڵه‌ی جۆراوجۆر پێکردن ،به گۆڕینی سرووده‌کان وتنه‌وه‌ی سروده شۆڕشگێڕییه‌کان و له ناوبه‌یندا وتنی قسه‌ی ناشیرین...هه‌موو ئه‌مانه‌ش له نێو وشه‌ی«ناوبڕ»دا خۆی حه‌شار دابوو .هێشتا شتی زیاتر هه‌ن؛ هه‌ڵپه‌ڕکێ ،شه‌ڕه به‌فر کردن...ئه‌و سه‌وزانه‌ی له نێو چیمه‌نتۆکه‌دا ده‌ڕوان و ده‌هاتنه ده‌ره‌و ه به‌و خۆشیانه‌شه‌و ه ژیان هه‌بوو .ل ه شتی ناشیریندا جوانی بینینه‌وه ،به دڵنیاییه‌وه و ل ه عینادی ئه‌وانه‌دا هه‌موو ئه‌مان ه گه‌یاندن به
ژیان ،ئه‌مانه هه‌مووی ده‌که‌وته چوارچێوه‌ی ناوبڕه‌کانه‌وه. ئێمه‌یان نه‌ده‌برد ه ناوبه‌ره‌کان. ئه‌وانه‌ی گۆشه‌گیرییان به‌سه‌ردا سه‌پێنرابوو نه‌ده‌بران .هه‌ڤااڵنیشیان به‌رده‌وام نه‌ده‌برد ،ب ه گوێره‌ی کاتژمێران ده‌یانبردن .له‌گه‌ڵ ئێمه ئه‌شکه‌نجه‌یان ده‌کردن .کاتێ ئه‌شکه‌نجه‌کان زیاد ده‌بوون ،ئه‌م رێگری و سزادانان ه نه‌بوو چونکه ئێدی گرینگیش نه‌بوون .وا دیاره ل ه هه‌وای ده‌ره‌وه‌دا شه‌پاڵخ ه لێدان خۆشییه‌کی جیاوازی هه‌بوو. زۆرجار ئه‌سه‌د ل ه به‌نده‌که‌ی جۆره ئه‌م به‌رامبه‌رمانه‌و ه مه‌نزه‌رانه‌ی چاودێری ده‌کرد. ...چاودێرییه‌کی درێژ ،دوای سه‌یر کردنێکی درێژخایه‌ن له‌گه‌ڵ یه‌کێک نیگاکانمان یه‌کی ده‌گرت. خۆشحاڵ ده‌بم ،ده‌ڵیم ته‌واو ه یه‌کێک ئێمه‌ی بینی .یه‌کیش ل ه کاتێکی به‌م
لێکۆڵین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
شێوه‌یه‌دا ،دیار بوو گاردیانه‌کان ل ه نێو خۆیاندا فر ه بێژییان ده‌کرد«.له به‌ندی ژناندا 3که‌س گۆشه‌گیر کران» ئه‌مه‌یان بگوتا ته‌واو بوو، تێده‌گه‌یشتن و شیمانه‌یان ده‌کرد که کێن .ب ه ئیشار ه پرسیان لێده‌که‌م، چونک ه ده‌مانه‌وه‌ی تێبگه‌ین له به‌ندیخانه‌دا شتی جیاواز هه‌یه. زۆرێک ئیشاره‌تان ده‌که‌م ،به‌ده‌ستی پێم ده‌ڵێت ،تیناگه‌م .له کۆتاییدا پارچه‌یه‌ک نانم گرت به‌ده‌سمه‌وه و دواتر ب ه ده‌ستم ده‌مم داده‌خست. نان نه‌خواردن به واتای مان گرتن له خواردن بوو .پرسیاره‌م ده‌کرد ئایا شتی وه‌ک ئێشک گرتن له خواردن ،رۆژوی مردن و شتی به‌م شێوه‌یه‌م ده‌پرسی ،ب ه ده‌ستم هه‌ندێک ئیشاره‌تم ده‌کرد به‌اڵم تێنه‌ده‌گه‌یشت. ئایا وا تێده‌گه‌یشت ک ه له‌م بوواره‌دا دۆخی خۆیان ده‌پرسم یان ده‌ڵێم ئێم ه ئێشکمان ل ه خواردن گرتووه؟ ب ه درێژایی رۆژان به‌م شێوه‌یه له دووره‌وه به گوێره‌ی خۆمان له‌سه‌ر 28ئه‌و ئیشاره‌ته واتادارانه شرۆڤه‌مان کرد .خودایه ،ئه‌و ه چ سه‌برێک بوو! له دیواری به‌نده‌که‌ی الی خۆمانمان ده‌دا .هه‌ندێک جار ده‌ڵێین«هه‌ڤااڵن، وه‌اڵم بده‌ن ،ئێمه فاڵن فاڵن که‌سین، گۆشه‌گیر کراوین .ب ه گشتی شتێک هه‌یه؟» وه‌اڵم نه‌ده‌هات .ته‌نها وه‌اڵمی لێدانه‌کامانیان ده‌داوه و هه‌ر ئهوهنده .هه‌ندێک جار له تووڕه‌بووندا دوژێنم ده‌دا ،ئهوهنده ترس نابێت ئیتر! ئه‌وان بپرسن کێ ده‌زانی ل ه خۆشیان چیمان لێ دێت ئێمه. رۆژ تێده‌په‌ڕی .له‌گه‌ڵ ژووره‌وه به‌نۆت پێوه‌ندیمان هه‌یه .هه‌واڵی
نوێ شتێک نابێت .بێده‌نگی نه‌فره‌تی ،له‌عنه‌تی خوای لێبێت چاوه‌ڕوانی چه‌ند ه ناخۆشه. رۆژێک له نێو چاوه‌ڕوانییه‌کی به‌و شێوه‌یه‌دا ل ه بڵندگۆوه ده‌نگ ده‌هات. ماوه‌یه‌کی درێژ بوو بڵندگۆ ب ه کار نه‌هێنرابوو ،ئه‌وه‌ی سه‌ره‌وه‌مان خراپ کردبوو .ئه‌وه‌ی ژێره‌و ه ئیش ده‌کات .تاقی ده‌که‌نه‌وه .بڵندگۆى هه‌موو به‌نده‌کان کۆنترۆڵ ده‌کرا، ل ه راکه‌راکه‌ی سه‌ربازه‌کانه‌و ه ئه‌مه تێگه‌یشتین .سه‌رباز ل ه رێڕه‌وه‌که‌دا کۆنترۆڵ ئێمه‌شی ئه‌وه‌ی کرد .ئه‌سه‌د ،ب ه وته‌ی«ساڵو منااڵن»ده‌ست پێ ده‌کات« ،من به‌رپرسی ئه‌منیه‌تی ناوخۆتانم. روونکردنه‌وه‌ی گرینگمان ده‌بێت. ئه‌و چه‌ند که‌ر کوڕی که‌ر ه وایان ده‌زانی شتێک ده‌که‌ن .له دادگادا هه‌ستان له روونکردنه‌وه‌یان دا که(خۆمان ده‌کوژین)و ناوی ئه‌مه‌یشیان کرد به رۆژوی مردن. هه‌ندێک که‌سیشیان هه‌ڵخڵه‌تاند. ئێستاش ب ه ته‌نیا مانه‌وه .خواردن ده‌خۆن ،ئه‌مان ه مێشکی چۆله‌که‌یان هه‌یه .که‌مال پیر شاراوه مشک ده‌خوات .ئه‌وان خۆڕاگری ده‌که‌ن یان ب ه شاراوه‌یی خواردن ده‌خۆن. سه‌یری بکه‌ن ئێستا یه‌کێک له‌وانه‌ی ک ه ل ه نێو ئه‌و گروپه‌دا بوو ه و خڵه‌تێنراوه قس ه ده‌کات. ئه‌و فه‌قیره‌یان هه‌ڵخه‌ڵه‌تاند .ئێستا خواردن ده‌خوات ،ئیدی عاقڵ بووه. ئێره گرتوخانه‌یه ،لێره‌دا یاسا هه‌یه، رێسا هه‌یه .ئه‌وه‌ی له‌م چوارچێوه‌یه ده‌رکه‌وێ ده‌یتۆپێنم .سه‌یرکه‌ن ئه‌وانه ده‌تۆپن .ل ه به‌ندیخانه‌دا نازانم چی هه‌یه ،شتی وا هه‌یه؟ نه‌خێر، ئه‌وانه له‌ده‌ستم رزگاریان نابێ».
هه‌ندێک کات ئه‌م ناوبڕانه له هه‌تاودا، باراندا ،به‌فردا ،سه‌رما و گه‌رمادا وه‌ک ده‌زگایه‌کى ئه‌شکه‌نجه بوو ئه‌مانه‌ی ووت و دوای ئه‌و عه‌لی کڵچ قسه‌ی کرد .ب ه ناساندنی خۆی ده‌ست پێ ده‌کات: «ناوم عه‌لی کڵچه ،خه‌ڵکی ئه‌و ئه‌وان سیڤه‌ره‌کم... کاتیش ویستیان بمانخڵه‌تێنن. ووتیان(تێکۆشانی حیلوان و سیڤه‌ره‌ک) ،وتیان(بوجاک)که‌کان. ئێمه‌ش گه‌نج بووین ،جاحێڵ بووین کاریگه‌ری تێکردین .فه‌رمانیان پێداین و تاوانی گرانیان پێ کردین .خۆیان هیچیان نه‌کرد. وتیان(بنه‌ماڵه‌ی بوجاک خراپ سه‌یری ناموسمان ده‌که‌ن ،ژن و کچان ده‌به‌نه چۆڵ و چیا) ،به‌اڵم خۆیشیان ژن و کچیان برده چیاکان. خۆیان ده‌ستیان به‌سه‌ر ماڵی خه‌ڵکدا گرت .من ل ه دادگا وتم په‌شیمانم. له‌کاتێکدا تێگه‌یشتبووم که هه‌ڵه‌یه. ئێستاش خواردن ده‌خۆم .بانگه‌وازی من ئه‌وه‌ی ه هیچکه‌س باوه‌ڕ به‌وانه نه‌کات ،شێتی نه‌کات» و شتی به‌م شێوه‌یه‌ى وت .ده‌نگی هه‌ندێک
لێکۆڵین
ل ه نێو پیسی ،دڕکی ئاسنی و شفره‌دا مه‌له‌وانی کردن...ل ه نێو ئه‌و ئاوه‌دا جوڵه‌ی جۆراوجۆر پێکردن ،ب ه گۆڕینی سرووده‌کان وتنه‌وه‌ی سرود ه شۆڕشگێڕییه‌کان قه‌ره‌باڵخ دێت ،راکه راکه ،هاواری خۆشحاڵی دێت»:به‌راستی وایه؟... کێ گوتی؟...رۆژوی مردن؟... ئه‌مجار ه ئێمه‌ش به‌دار ده‌بین.... عه‌لی؟ خوا غه‌زه‌بی لێ بگرێت! میکرۆب! »...زیاتر له هه‌مووی «که‌زبان»توڕ ه ببو«،په‌که‌ک ه ژنان و کچانی هه‌ڵگرت بردی ه چیاکان یان بوجاک؟ نه‌فس نزم ،وا ده‌زانێ ک ه ئه‌مانه‌ی وت نه‌جاتی ده‌بێت؟» ئه‌م ده‌نگان ه وه‌ک خۆی دێته نهۆمی خواره‌وه .په‌نجه‌ره‌کان کراوه‌یه، ده‌نگ زۆره ،پێیان نه‌زانیوه. له نامه‌که‌دا«ئێمه ئاماده‌کاری ده‌که‌ین .دۆخی عه‌لی بۆ هه‌ڤااڵن باس کرابو .کێ به‌شدار ده‌بێت دواتر دیاری ده‌که‌ین .ده‌توانێت وه‌ک دو گروپ بێت .به‌اڵم ئایسه‌ل نه‌خۆشه وا ده‌فکرین ئه‌و ل ه ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
جار ده‌پچڕێ ،ناتوانێ رێک قس ه بکات .ئاشکرای ه ک ه ئه‌م قسه‌یه‌ی پێ له‌به‌ر کراوه ،له‌وانه‌ی ه ل ه رووی ده‌یخوێنێته‌وه. نووسراوه‌یشه‌وه نه‌فس نزم! تۆ هه‌رچی بێژی له ئه‌شکه‌نجه نه‌جاتت نابێت .ئه‌گه‌ر به‌و شێوه‌ی ه خیانه‌ت ده‌که‌ی ،بۆ به‌شداری رۆژوی مردن ده‌بی؟ واز له قسه‌کان بێنین ئێستا. باوه‌شمان به‌یه‌کدا کردووه ،له خۆشیان ده‌گرین .که‌وایه چاالکی هه‌بوو .ئه‌سه‌د ئۆکتای چ کارێکى باشی کرد .ل ه پێواژۆی زینداندا ته‌نها شتێک ک ه ده‌توانین ناوی بنه‌ین باش له کرده‌وه‌کانیدا ئه‌مه بوو؛ ئێمه‌ی له چاوه‌ڕوانی رزگار کردبوو .چاوه‌ڕوانییه‌کی جه‌رگبڕ بوو .چه‌ندمین رۆژ بوو؟ به‌دڵنیاییه‌وه نوێیه .ده‌مانه‌وی ئه‌و گروپانه‌ی که نۆره‌ی مه‌حکه‌مه‌یان هه‌بوو بێنینه‌و ه بیر خۆمان .به دڵنیاییه‌و ه له کۆبوونه‌وه‌ی دۆزه سه‌ره‌کییه‌کاندا رایانگه‌یاندبوو. «ئامه‌د» گروپی ئه‌گه‌ر ده‌رکه‌وتایه‌ته لێپرسین ،ئه‌وا ئایسه‌ل و ئه‌وانیش ده‌رده‌که‌وتن« .ماردین» و «روحا» هه‌بوو .گروپی ههره زۆر»رحا»بوو .بێ راوه‌ستان نامه ده‌نێرین ه سه‌ره‌وه .ناوبر بێ ده‌نگ بوو ،له‌و کاته‌وه‌ی ئێم ه هاتووینه‌ته خواره‌و ه هه‌ڤااڵن زۆر ده‌رناکه‌ونه ناوبه‌ر ،ته‌نانه‌ت له کاته‌کانی خۆیاندا ده‌رناکه‌ون .ئه‌وه‌ی که ئێم ه به‌رده‌وام له ژووره‌وه‌ین کاریگه‌ر بوون ،ده‌یانه‌وێ هه‌مان شت له‌گه‌ڵ ئێم ه به‌ش بکه‌ن .فادیمه بانگ ده‌که‌ین و نۆته‌که‌ی بۆ فڕی ده‌ده‌ین ب ه قسه‌ش پێی ده‌ڵێین .فادیمه ل ه خۆشیاندا هاوار ده‌کات .دوای چه‌ند چرکه له ژووره‌و ه ده‌نگی
راگرین .فادیما ،گولته‌ن ،جاهیده، ئه‌مانه ده‌بن .هێشتا له‌سه‌ر جاهیده موناقش ه هه‌یه ،ب ه ته‌واوی بڕیار نه‌دراوه ،به‌ووتن ده‌بێت ،به‌اڵم هه‌م ره‌زا هه‌م گونول ل ه نێوی دا ده‌بن، ئه‌گه‌ر به‌زار به‌مان ه زیاد بکه‌ین... ده‌بێت؟ ئه‌م مژاره‌ش ناکه‌ین ه بڕیار. به‌س پێویست ه که‌سه‌کان زۆر نه‌بن» ئه‌مانه‌یان بۆ ده‌نووسین .سه‌ره‌ڕای ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی ئایسه‌ل ئێم ه ده‌ڵێین به هۆی نه‌خۆشیه‌که‌یه‌وه نابێت به‌شدار بێت. ئه‌م بڕیاره ،له‌م بوواره‌دا به‌دڵنیاییه‌وه ،هه‌ڵوێستی دیار زیندوو بوونێک ده‌به‌خشێت .ئایا ئه‌م چاالکییه بێ هێزییه‌کانی پێواژۆی رابووردوو قه‌ره‌بوو ده‌کاته‌وه؟ 29 مه‌زڵوممان به ته‌نیا هێشتبووه‌وه. چوارانمان به ته‌نیا هێشتبووه‌وه. هه‌موو کات ئازارێکی گه‌وره ده‌هات و له‌سه‌ر سینگم داده‌نیشت. زۆر نامومکین بوو ،هه‌ڤااڵن نه‌یانده‌توانی به ئێمه‌ی راگه‌یه‌نن، به‌نده‌کانیش وه‌ک ئێم ه بوون؟ دیاره هیچ کوێیه‌ک له دۆخێک وه‌ک ئه‌و گۆشه‌گیرییه‌ی ئێمه‌دا نه‌بوو. «...عه‌لی کڵچ»یش له‌گه‌ڵ هه‌ڤااڵن ده‌مایه‌وه ،ل ه نێو خۆڕاگری گشتی دابوو ،به‌اڵم ل ه رۆژوی مردن دا هه‌ڤااڵنی به‌ته‌نیا هێشته‌وه. ئه‌و که‌سانه‌ی به‌شدار ده‌بن له‌م سۆنگه‌و ه گرینگن ،ئه‌مه رۆژوی مردنه .ئه‌وانه‌ی که ترس و گومانیان هه‌یه ،دودڵن ،ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵ خۆیان له له‌گه‌ڵ خۆیان یه‌ک الیی نه‌بوونه‌ته‌و ه پێویسته به‌شدار نه‌بن .له‌مه‌دا یه‌ک ده‌گرین. ئه‌گه‌ر کۆبوونه‌وه‌ی لێپرسینی من ب ه بنه‌ما وه‌ربگیرێت دره‌نگ ده‌بێت؟ به‌اڵم پێویسته له مه‌حکه‌مه
لێکۆڵین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
رابگه‌یه‌ندرێت و رای گشتی ئاگادار بکرێته‌وه ،النی که‌م پێویست ه هه‌ڤااڵن ئاگادار بن. ئه‌گه‌ر نا ئه‌سه‌د به‌شداری ئێمه ب ه هه‌ر شێوازێک بوبێت شاراوه ده‌یهێڵێته‌وه ،نایدرکێنێ .به‌ر له من گونول هه‌یه ،گونولیش بۆ ئه‌م کاره هه‌ڵنابژێرین .به‌اڵم ئه‌گه‌ر داواکارییه‌کی هاوبه‌ش بنووسین ده‌توانین پێشکه‌شی بکه‌ین .له‌وێدا کێ به‌شدار ببێت دیار ده‌کرێت. به‌س با گونول ل ه سه‌ره‌ی سه‌ره‌تادا نه‌بێت ،به‌س ده‌توانێ رۆژوی مردن راگه‌یه‌نێت و بڵێت کێ به‌شدار بووه .یان ئه‌گه‌ر نه‌هێڵن قسه بکات؟ گونول ده‌ڵێت «:من رایده‌گه‌یه‌نم .سه‌ره‌یشم نه‌ده‌ن من هه‌ڵده‌ستم قسه ده‌که‌م .ئه‌گه‌ر نه‌یخه‌ن ه نێو نووسراوه‌کانی مه‌حکه‌مه‌یشه‌وه دیسان هه‌ڤااڵن گوێیان لێ ده‌بێت». ئایا هه‌موو شتێکمان زۆر به وردی تاوتوێ ده‌کرد؟ پێویست 30بوو له شوێنێکه‌و ه ده‌ستمان پێ بکردبا .هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ک ه هه‌ڤااڵن به ته‌نیا نه‌هێڵین به‌سه .دیاره پێویسته بێ ده‌نگیش نه‌بین .له‌وانه‌یه ئه‌سه‌د داواکارییه‌ک ه قه‌بووڵ نه‌کات و گرینگیشی پێ نه‌دات، به‌اڵم ناتوانێت به‌رپرسیاری ئه‌مه له ئه‌ستۆ بگرێت .پێویسته داواکارییه‌کان بنێرێته مه‌حکه‌مه. ...رۆژێک به‌رله دانیشتنه‌که‌ی بۆزۆڤای ئورفا ئێمه‌یان برده سه‌ره‌وه .به‌اڵم هه‌مان رۆژ چاوپێکه‌وتنێکی کورت و سه‌یریان کرد .ئایسه‌ل و ل ه گروپه‌کانی دیکه هه‌ر یه‌کی و یه‌ک دو که‌سیان بانگ کرد .ووتیان«:چاوپێکه‌وتن هه‌یه».
چاوپێکه‌وتنه‌ک ه چه‌ند خوله‌کیشى نه‌برد .ئه‌سه‌د چاوپێکه‌وتنی به‌و شێوه‌یه‌ی ده‌ترنجاند ه نێو ده‌قه‌یه‌یان. خۆیشی ئه‌وه‌ند ه له نزیکه‌وه سه‌یر ده‌کات و گوێ ده‌گرێت ،که‌می ده‌مێنێت بکه‌وێته نێو ده‌ممانه‌وه. وه‌ک ئه‌شکه‌نجه‌یه .جارێکیش کاتێ مه‌حکه‌مه‌کان تازه کرابوونه‌وه مه‌تینی هێنابوو ه رێڕه‌وه‌که. ئیدعانامه‌یان درابوو .تو بڵه‌ی هاتبوو ه نێوان من و مه‌تینه‌وه. ته‌نها به‌یه‌کترمان وتبوو«باشین» و هه‌روه‌ها من پێم وت«:دۆخی تۆ باشه ئازاد ده‌بی .ئیدعانامه‌یه‌ک ل ه چوارچێوه‌ی هه‌ندێک ئیدعایان ئاماده کراوه...خه‌می منت نه‌بێ، ساڵو بکه»توانیم ئه‌وه بڵێم .ئێمه‌ش له‌وه زیاترمان نه‌ده‌ویست ،چونکه ئه‌سه‌د ده‌سووڕاو ه و ده‌هات له نێوانماندا راده‌وه‌ستا .وای ده‌زانی به چاو ده‌توانین ئیشاره‌ت بکه‌ین، یان به زانابوون ئه‌مه‌ی ده‌کرد. جاریک سه‌یری منی ده‌کرد جارێک سه‌یری مه‌تین .چه‌نده پێکه‌نیناوی ده‌بوو ئه‌وکات .ئه‌م جاره‌ش وه‌های کردبوو ،نه‌یهێشت قسه بکه‌ین. کاتێ ئایسه‌ل هه‌ڵگه‌ڕایه‌وه« به سه‌لیمم وت رۆژوی مردن ده‌ست پێ ده‌که‌م ،کاتێک ل ه باوه‌شم گرت به گوێیدا چپاندم.ئه‌وه‌شى ووت«:نه ئێستا سه‌بر بکه‌ن .ئاگادارتان ده‌که‌ینه‌وه ».کاتی ئه‌مه‌ی گوت من ئیتر توڕه بووم .بۆ ،به‌اڵم به چ مافێک؟ ئه‌مان ه باوه‌ڕیمان پێ ناده‌ن؟ هه‌تا که‌ی چاوه‌ڕوان بین؟ ئه‌مانه‌م وت ،مۆراڵم ناخۆش بوو. که‌وایه بۆ ئه‌مه چاوپێکه‌وتنی کرد سه‌لیم؟ ئه‌مان ه شیمانه‌ی ئه‌وه‌یان
کاتێ ئایسه‌ل هه‌ڵگه‌ڕایه‌وه به سه‌لیمم وت رۆژوی مردن ده‌ست پێ ده‌که‌م کاتێک ل ه باوه‌شم گرت ب ه گوێیدا چپاندم.ئه‌وه‌شى ووت: ن ه ئێستا سه‌بر بکه‌ن. ئاگادارتان ده‌که‌ینه‌و ه نه‌ده‌کرد که ئێمه به‌شدار ده‌بین؟ ئێمه وامان ده‌زانی سه‌لیم ب ه ناوی هه‌ڤااڵن ،ب ه ناوی رێکخستنه‌وه قس ه ده‌کات .ئه‌م به‌ند ه گوشاری له‌سه‌ر هه‌بوو .چاوپێکه‌وتن نه‌بوا رۆژێک دوای ئه‌و ه گونول ده‌چووه مه‌حکه‌م ه و به‌شدارییه‌که‌مان له رۆژوی مردن دا راده‌گه‌یه‌نێت. کێشه‌یه‌ک ده‌رنه‌که‌وتبا بڕیار به‌و شێوه‌یه بوو .وه‌ک دو گروپ به‌شداری رۆژوی مردن ده‌بووین. ل ه یه‌که‌مینه‌که‌یاندا من ،گونول، فادیمه و فاتمه ،ل ه گروپی دووهه‌مین
گونول رۆژی دواتر چووه مه‌حکه‌م ه و کۆمه‌ڵیک لێکۆڵین
هه‌واڵی هێنا ک ه ئه‌ویش دڵمانی کرد ه خوێن. کام هه‌واڵی ب ه ئازار
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
ده‌مانتوانی فێری ببین؟ ئایا ئه‌م هه‌واڵ ه کوشند ه نه‌بوو؟ دڵمانی پارچ ه پارچ ه نه‌ده‌کرد؟ دا ئایسه‌ل ،به‌زار و گولته‌ن .دوای ئێدی به‌ته‌مای چی بووین؟ ئه‌مه ئێو ه ده‌بووه کێشه .له‌الیه‌کیشه‌وه
رۆژی ده‌هه‌مینه‌کانه‌وه ده‌ستی پێ چه‌نده‌مین پرسیاره ،ئه‌مه چه‌نده‌مین سه‌لیم گوتبوی به‌شدار نه‌بن31 ،
ده‌کرد .له‌گه‌ڵ جاهیده قس ه ده‌که‌ین، ده‌ڵێت«:ئاماده نیم بمرم»« .له رۆژانی دواتر دا یارمه‌تی ده‌ده‌م، بۆ گروپی یه‌که‌مین باوه‌ڕیم به‌خۆم نییه» ئێمه‌ش وتمان«باشه» .ئه‌م کاره ل ه دڵه‌و ه بوونی ده‌وێت. ترسی ل ه مردن نابێت هه‌بێت، دیار ه ئێمه رۆژان ه نزیکی مردن ده‌بینه‌وه .له کاتێکدا که ئهوهنده له مردنه‌وه نزیکی ئه‌وه‌ند ه ژیانت خۆش ده‌وێت ،تێر نابی له‌و ب ه واتا بوونه‌ی. به‌س سه‌لیم ،ئه‌مه‌ش ده‌ڵێت که سه‌باره‌ت به هه‌ڤااڵن هه‌واڵى جیاواز له‌یه‌ک ده‌بیستم .گونول رۆژی دواتر چووه مه‌حکه‌مه و کۆمه‌ڵیک هه‌واڵی هێنا ک ه ئه‌ویش دڵمانی کرده خوێن. بۆ کێ ،بۆچی ،کام هه‌ڵوێست ،کام هه‌واڵی ب ه ئازار ده‌مانتوانی فێری ببین؟ ئایا ئه‌م هه‌واڵ ه کوشند ه نه‌بوو؟ دڵمانی پارچ ه پارچ ه نه‌ده‌کرد؟
ئاخه ،چه‌نده‌مین هاوار ه ک ه ل ه دڵمان نیشتبوو؟ که‌وایه سه‌لیم ده‌یزانی به‌س نه‌یده‌ویست ئێم ه ده‌ست به رۆژوی مردن بکه‌ین .ل ه شه‌هید بوونی هه‌ڤاڵ پیر و خه‌یری دڵنیا بووین. هه‌واڵێکی سه‌ره‌ڕات سه‌باره‌ت به عاکیف ،عه‌لی و قه‌ره‌سو نییه. کاته‌که‌شیان گوتبو .هه‌ڤاڵ پیر و خه‌یری له مانگى ئه‌یلولدا شه‌هید ببون .به‌رخۆدانه‌ک ه ل ه ته‌مموز دا ده‌ستی پێ کردبوو .هه‌ندێک له هه‌ڤااڵن هێشتا رۆژووی مردنیان ده‌ست پێ نه‌کردبوو« .فواد کاف»یش به‌شدار بووه .دیسان دلنیا نه‌بووین که هێشتا به‌رده‌وامه، یان راوه‌ستاوه؟ گونول کاتێ له مه‌حکه‌مه گه‌ڕایه‌و ه ده‌ڵێت «:منیش ویستم هه‌ستم و رایگه‌یه‌نم که ئێمه‌یش ده‌ست پێ ده‌که‌ین .دواتر بیرم ل ه ئێوه‌کرده‌وه ،نه‌یانده‌هێشت بێمه‌وه التان ،هه‌واڵ گرتنی
بۆی ه په‌شیمان بوومه‌وه .مرۆڤ ته‌حه‌مول ناکات». رۆژی دواتر له‌وانه‌ی که چووبوون ه نه‌خۆشخان ه هه‌واڵی جیاوازمان وه‌رگرت .قه‌ره‌سو شه‌هید نه ببو .رۆژوی مردن ئه‌نجامی وه‌رگرتووه .هه‌ڤااڵن له نه‌خۆشخانه‌دان .که‌وایه شه‌هیدی دیکه‌ش هه‌ن ،ئاگاداریمان پێ گه‌یشت که«عه‌لی چیچه‌ک» و«عاکیف یڵماز»یش شه‌هید بوون ،زۆر دوای ئه‌وان نه‌بوو شه‌هاده‌ته‌که‌یان .ل ه ته‌مووزه‌وه هه‌تا ناوه‌ڕاسته‌کانی ئه‌یلول، نزیک دومانگ به‌رده‌وام ببو. دیسان به‌ره‌و دواو ه ده‌چین .کاتی که له بڵندگۆکاندا قسه‌یان کرد رۆژی چه‌نده‌مین بوو؟ رۆژه‌کان ده‌ژمێرین ،دیار ه له‌و نێوه‌یدا بووه. ئه‌گه‌ر وا بیر بکه‌ینه‌وه ک ه هه‌ندێک به‌رله‌وه‌یش ده‌ستی پێ کردووه، ده‌بینین ک ه شیمانه‌ی ئه‌وه‌مان
ته‌مووز هه‌ڵبژێردرابوو .کاتی راپه‌ڕینی باستیله‌کانی فرانسا بوو .ل ه مه‌حکه‌مه‌دا سه‌ره‌تا هه‌ڤاڵ خه‌یری چاالکی رۆژوی مردنی راگه‌یاندبوو
لێکۆڵین
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
نه‌کردووه .چونکه ئێمه کاتی دانیشتنه‌کانی مه‌حکه‌مه‌ی ئه‌وانمان نه‌ده‌زانی .زیاده‌که‌ی هه‌فته‌یه‌ک یان ده رۆژ ده‌بێت ،ده‌مانووت .ئێمه خۆمان وه‌ک گروپی دووهه‌م سه‌یر ده‌کرد .مه‌گه‌ر گروپه دوومه‌کانیش 32به‌شدار ببون .ئێم ه ته‌نها ئه‌وه‌مان گوێ لێ بوو که هه‌ڤااڵن له سنووری شه‌هیدبووندا بوون و چاالکیه‌که گه‌یشتۆته ئه‌نجام. به‌ڵێ ،ته‌مووز هه‌ڵبژێردرابوو. کاتی راپه‌ڕینی باستیله‌کانی فرانسا بوو .ل ه مه‌حکه‌مه‌دا سه‌ره‌تا هه‌ڤاڵ خه‌یری چاالکی رۆژوی مردنی راگه‌یاندبوو .ئه‌و به‌رخۆدانه مه‌زنه‌ی که دانه‌به‌دانه‌ی خانه‌کانی مه‌یدانه‌وه، داده‌نێنه الشیان راپه‌ڕینی مه‌زن... داواکارییه بنه‌ڕه‌تییه‌کان ئه‌مانه بوون ،ئه‌شکه‌نج ه و هێرشه‌کان پێویسته کۆتایی پێ بێت ،پێویسته له‌دادگا خۆپاراستن هه‌لی
ل ه پاراستن! بڕه‌خسێنرێت. مێژوودا پاراستنی»رسیشتاگ»ی «دیمیترۆف» هه‌یه ،فاشیزم لێپرسینی ده‌کات. لێپرسین داگیرکه‌ر ل ه ئامه‌د! دووژمن له که‌سایه‌تی ئه‌و هه‌ڤاڵ ه قاره‌مانانه، له‌که‌سایه‌تی ئێمه وه‌ک به‌ندکراو ده‌یویست په‌که‌ک ه لێپرسین بکات، به‌اڵم ئه‌و لێپرسین ه ناچار بوو هه‌ڵگه‌ڕێته‌وه پاراستن و ببێته مێژوویی. لێپرسینه‌وه‌یه‌کی ئه‌وانه‌ی ک ه گرنگی مێژوویی ئه‌مه‌یان ده‌زانی ،ئه‌وانه‌ی که باش تێده‌گه‌ن ئه‌و لێپرسینه‌یان ده‌ست پێ کردبوو .له مێژووی مرۆڤایه‌تیدا ئایا رووداوێکی دیکه به‌م شێوه‌یه جوان هه‌ی ه ک ه واتا ببه‌خشێت ،هه‌یبه‌ت ببه‌خشێت؟ له توانه‌وه‌ی خان ه به خانه‌ی الشیاندا مه‌زن کردنی مرۆڤایه‌تی ،گه‌وره کردنی هیواکانی گه‌لێک ،خستنه رووی تایبه‌تمه‌ندی دۆزێک له‌م
ئاسته‌دا روون ،دڵنیا له‌سه‌رکه‌وتندا و وه‌عده‌ی بردنه‌و ه ده‌دات! واتای رۆژو ه گه‌وره‌که‌ی مانگی ته‌مووز رێبه‌رایه‌تی شۆڕش ،گرێدراو بوون ب ه پێشه‌نگایه‌تییه‌وه و گرێدانبوونێکی پاک بوو .هێزی کاریگه‌ریان ئهوهنده زۆر بوو که ،ئه‌و ئابلۆق ه وه‌حشیه‌ی له‌سه‌ر مرۆڤایه‌تی بوو ،شکاندی .ترس له نزیک بووندا بوو .هه‌موو که‌س باسی ئه‌وانی ده‌کرد .هه‌رکه‌س له‌ناو رۆحى ئه‌وان ده‌ژیا .هه‌موو که‌س له که‌سایه‌تی ئه‌واندا خۆی لێپرسین ده‌کرد .له‌و کاته‌وه‌ی که چاالکیه‌که‌یان ده‌ست پێ کردبوو و ئه‌و خۆشحاڵییه‌ی که هه‌ستیان پێ کردبوو ،هه‌تا کۆتایین ساته‌کان هه‌مووی مێژوو بوو .هه‌م له مه‌حکه‌مه‌کاندا هه‌م ل ه پاراستنه‌کاندا ئه‌و مێژووه ده‌دوا .ئاوا کردنی ئه‌م مێژووه ،ئه‌م بلند بوون و هێزی مه‌زن بوونی زنیدانی تێپه‌ڕاند.
لێکۆڵین
راوه‌ستاندن و شکاندنی ئه‌و هێزه مومکین نه‌بوو. «سه‌رکه‌وتین ،سه‌رکه‌وتین» ،ئه‌م وتانه له نێو گۆرانی و شعره‌کاندا گوێی لێ گیرا .وه‌سیه‌تی«له‌سه‌ر گۆڕه‌که‌م بنووسن قه‌رزداره»، «کوردستان ده‌بێته ڤێتنام ،هاواری ئه‌م مرۆڤانه ده‌بیسن؟» شیکاری به‌م شێوه‌یه باوه‌ڕی ب ه شۆڕش، له‌وه‌شدا الیه‌نی ههره به‌هێز، رێپێوانی ب ه بڕیار ،له ئاستی هه‌ر ه به‌رزی رێزداریدا بوو. ئاواته‌کان ،گرێدان بوونێکی گه‌وره به ئامانجه‌وه ،ئه‌م ه له وته و کرده دا مه‌گه‌ر به‌م شێوه‌یه خۆی ده‌ربخستایه. دوای خوله‌کێک راوه‌ستان بۆ رێز گرتن ل ه شه‌هیدان ،نه‌متوانیبو چاالکیه‌ک ه به‌و شێوه‌ی ه که پێویسته بێنمه زمان ،ئه‌و هێزه‌م ل ه خۆمدا نه‌دیبوو .ته‌نیا له‌و چوارچێوه‌یه‌دا توانیبووم هه‌ندێک شت بڵێم. هه‌موو که‌س به‌شدار نه‌ببون. له هه‌ندێک له گروپه‌کان ،ژنان نه‌یانتوانیبو ترسی خۆیان بشکێنن. له به‌ر شه‌رمان به‌تانیه‌کانیان کشاندبووه سه‌ر گوێیان و گوێیان قه‌پات کردبوو .جێگای به‌و شێوه‌یه
شه‌رمی پڕ له ترس نه‌ده‌بووه‌وه! ئێدی ئه‌م هه‌ڵوێسته ته‌حه‌مول نه‌ده‌کرا«.ئێدی له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م شه‌هید بوونه‌ی که ته‌نانه‌ت دووژمن به مه‌جبووری له‌به‌رامبه‌ری سجده‌ی ده‌برد ،ناتوانن بێڕێزی بکه‌ن .هه‌ستن ل ه به‌رچاوم بچن، ل ه کاتی راوه‌ستان بۆ رێز لێنان له شه‌هیدان ،هیچ نه‌بێت له کاتێکدا که هه‌وڵ ده‌ده‌ین به بیریان بێنینه‌وه له نێو بێ ئومێدی ،بێ هیوایی و ترس مه‌خه‌ون .هه‌ستن بچنه به‌نده‌که‌ی دیکه‌وه» وام پێ گوتن .له‌گه‌ڵ رق که‌وتبوومه ئاشتیه‌وه ،هه‌ستابوون چوبون .یه‌که‌م جار بوو که یه‌کێک له‌نێو گروپه‌کاندا ،هیالل خه‌ڵکی لیجێ وته‌یه‌کی کورتی کردبوو؛ «(که‌مال) پیره‌کان ،خه‌یرییه‌کان شه‌هیدی ئێمه‌یشن .ئه‌وان به روومه‌ت شه‌هید بوون» به‌م شێوه‌یه قسه‌ی کردبوو .یه‌ک دو قسه‌ش ته‌نانه‌ت گرینگ بوو. واتای ژیان ،دانوستاندنه بێ ره‌نگه‌کان ،رێگایه‌کی راست گرتنه به‌ری لێدانی دڵه‌کان ،راستی ئه‌وه‌یه که خودی به‌رده‌وام بوونێکی
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
واتای ژیان ،دانوستاندن ه بێ ره‌نگه‌کان ،رێگایه‌کی راست گرتن ه به‌ری لێدانی دڵه‌کان ،راستی ئه‌وه‌ی ه ک ه خودی به‌رده‌وام بوونێکی بێ کۆتاییه .ئه‌گه‌ر نا مه‌زنی ئه‌و بیستنان ه واتادار نابێت
بێ کۆتاییه .ئه‌گه‌ر نا مه‌زنی ئه‌و بیستنانه واتادار نابێت .ئهوهنده به واتا بوون و جوان بوونی مردن؛ له‌وێدا ئهوهنده شاراوه بوونی 33 گه‌وره‌یی ژیان ،ئه‌وه له جوانی و جوانمێری زیندووه‌کاندا بوو .کات ب ه کات ژیان و مردن ئهوهنده له نزیکه‌و ه و به که‌رامه‌ت ژیان ، مه‌گه‌ر قسمه‌تى ئه‌وان بووبێت. یه‌کیش ئه‌سه‌د هه‌بوو ک ه بۆ ئه‌م مردن ه قوربانی کردبوو .مردنی گه‌وره مه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی ک ه رقێکى گه‌وره‌یان هه‌یه ،ئه‌وانه‌ی که ده‌ره‌وه‌ی مرۆڤایه‌تین بتوانن قوربانی بکه‌ن بۆ ئه‌م مردنه. ئه‌سه‌د له ئاستێکدا له مردن ده‌ترسا که ل ه خاڵێکدا ب ه شێوه‌یه‌کی زۆر هێرشکارانه ده‌یتوانی قوربانی بکات .به‌ڵی کاتێ ئه‌سه‌د شه‌هید بوونی (که‌مال)پیر و ئه‌وان ده‌بیسێت ،دو به‌رخ که سه‌ربازه‌کان به‌خێویان کردبوو سه‌ریان ده‌بڕێت. دانه‌یه‌کیان بۆ خه‌یری ،دانه‌یه‌کیان بۆ پیر .ئه‌مه‌ش دیاره بۆ یه‌که‌م جار بچووک بوونه‌وه‌یه‌ک بوو که له دووژمنه‌کانمان ده‌رکه‌وتبوو.
چیرۆکێک له‌ساته تاڵه‌کانى ژیانه‌وه
ئا /تروسکه
تارا و ئه‌وان له‌ترسان هاتن ووتیان چى بکه‌ین ،که‌وتم به‌ده‌ما و چه‌پۆکم دا به‌سه‌رى هه‌ردووکیان، به‌هاربوو ،ساڵى 1988له رۆژى 16ى مانگى 3بوو ،ئه‌و کاته‌ى سه‌دام هه‌ڵه‌بجه‌ى کیمیا باران کرد. نزیکى کاتژمێر 7ى ئێواره‌بوو ده‌رچووین .چوون ه بامۆ و پاشان چوون ه سازان ،مانگى زستان بوو هه‌موو هه‌ڵه‌بجه رۆیشت زیاتر له‌هه‌زاران مرۆڤ بوو ،هه‌له‌بجه که‌سى تێدا نه‌ما ،زۆر خه‌ڵکیش هه‌بوو بۆ سلێمانى و شوێنه‌کانى دیکه هه‌ڵداتن .ئێمه خۆمان له سازان هه‌اڵتین و له‌ده‌شته‌و ه چوونه رۆژهه‌اڵتى کوردستان.
سه‌رگوزه‌شته
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
34دایه مه‌لیعه یه‌کێکه له‌و دایکانه‌ی ک ه له کاتی کۆڕه‌وه‌که‌ی ساڵی 1988له دوای کیمیابارانی هه‌ڵه‌بجه ،ژیاو ه و له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه و هاو گوندیه‌کانیدا چوونه رۆژهه‌اڵتی کوردستان .ئه‌و دایکه باسی ئه‌و نه‌هامه‌تیانه‌ی ئه‌و کات ه ده‌کات ،به‌جی مانی منداڵ له دایک ،ون بوونی منداڵ، به دابڕانی بنه‌ماڵه‌کان ،برسێتی ئاواره‌یی ،وله نێو ئاواره‌ییدا هه‌ڵوێستی ناڕه‌وای ده‌وڵه‌ت و به‌رپرسانی رژێمی ئێران له‌و کاته‌دا .ئێستایش له زمانی دایکه مه‌لیعه حه‌مه ساڵح رووسته‌م ئه‌و تارا جوتێ نه‌على ل ه پیا بوو ،ئاو بردى پردیان چه‌ندین هه‌روه‌ها به‌سه‌رهاته بخوێنینه‌وه. به‌ستبوو ،پردى کاتیى ،خه‌ڵک
به‌سه‌ریا ده‌ڕۆیشتن ،پردى گه‌ور ه که خه‌ڵکێکى زۆر به‌سه‌ریا ده‌ڕۆیشتن ،واتا خه‌ڵک به نۆره به‌سه‌ر پرده‌که‌دا ده‌رۆیشتن، هه‌ندێکیشیان له چناره‌و ه ب ه به‌له‌م ده‌په‌ڕینه‌وه ،بارانێکى زۆۆر بارى ئه‌و ساڵه ،دواى ئه‌و ه به پێ رۆیشتین ،زۆۆر زه‌حمه‌ت بوو، تا گه‌یشتینه سه‌ر چه‌م ،تارا جوتێ نه‌على ل ه پیا بوو ،ئاو بردى، منیش نه‌عه‌له‌وکانى خۆم داکه‌ند دام به‌و ،چووینه پشتى بامۆک، ئه‌ویشى لێ ون بوو ،باوکى چوو، چاوى نه‌ده‌بینى ،به ده‌ستى منه‌وه بوو ،هه‌تا گه‌ین ه سه‌ر چه‌م ،له گوێ چه‌م پشتیوان و شوان ه له‌گه‌ڵ فوادا بوون ،گه‌یشتین ه سه‌روه‌زن، سه‌روه‌زنى سازانى پێده‌ڵین ،له‌وێ ته‌یاره هات ،پاسدار کوژرابوون،
سه‌رگوزه‌شته
نیوه‌ى رۆییه پاڵیان وایزانى زیندوون ،گشتى کوژرابوون، ته‌یار ه هات له‌و که‌ژانه هه‌رکێ له‌سه‌ره‌وه بوو ،ب ه ته‌یار ه کردیاننه سه‌ره‌وه بۆ ئێران.
که‌وته ئاوێکه‌وه ،پاشان پاسدار هاتن ده‌ریان هێنایه‌وه ،ئاوى مه‌ره‌خێڵ هێنده‌ى سیروان ئه‌بوو، ئیتر به‌و رێک ه پێچاوپێچه‌دا من ئه‌رۆیشتم و فواد هه‌ر هاوارى ئه‌کرد.
رۆیشتین ،وه‌کو چووین ه سازان باوکت دایا الپاڵێک ووتى ئه‌م رێگه‌یه ئه‌ڕواته خوار بۆ گوێ چه‌م ،له‌وێ پیاوێ بانگى کرد مه‌ال حه‌سه‌ن نه‌ڕۆى ئه‌وه له ژوورى تۆو ه ئه‌ڵغامه ،وه‌رن ه خواره‌وه، ئیتر ئێمه‌ش هاتین ه خواره‌وه ،ئیتر بیکوته ب ه پێى په‌تى ،باوکیش و سۆرانیش جوتێ پێاڵوى جزمه‌یان له‌پێ بوو ،به‌ینێ دایکه‌ند دایمه ب ه من ،هه‌تا رۆینه خوار ،وتم سۆران من ناتوانم ،بیکه‌ره‌وه پێى خۆو ،ئیتر له‌و که‌ژه تێپه‌ڕمان کرد هاتینه خوار بۆ ئه‌و ده‌شتێ ،ئینجا سازان پێى ئێژن ده‌شتێ ل ه خوار، خه‌ڵکێکى زۆر له‌وێ بوون ،مامه فوادت وتى ،له‌وێ پێت ناڵێم دایکه، پێت ئه‌ڵێم خه‌جێى مه‌ال حه‌سه‌ن، ده‌نا که‌س به که‌س نازانێ ئهوهنده خه‌ڵک زۆره ،له‌وێ رێگه‌یه‌کى سه‌خت بوو ،به‌ره‌و خوار ،کوڕێک ب ه کۆڵى کاکه‌ته‌وه بوو ،پشتیوان،
ئینجا ئه‌و گشت پیا و ژنه وه‌شوێنى من هاتن ،من هیچ نه‌ده‌ترسیام، رێگه‌یه‌کى زۆۆر پێچاو و پێچ و سه‌ره‌ولێژى بوو ،گه‌یشتینه سه‌ر پرده‌ک ه پیاوێک وتى خوشکێ گیان مه‌ڕۆ له‌والوه ئه‌که‌ویته خوار ،ده‌ى وتم با بکه‌وم ه خوار، ژن ئه‌یقیژاند ،ئیتر چوینه ئه‌و به‌ره‌وه ،ئه‌وبه‌ریش هه‌ر به‌رد و دار بوو ،ئینجا گه‌یشتینه باینا ،له باینا سه‌یاره‌یه‌ک هات سه‌د که‌سی تیا بوایه ،خاڵۆ فه‌تاحت و خۆى و ماڵ و منداڵى و ئیتر به هه‌زار حاڵ ،به‌و قورئان ه دلوسان ئهوهنده تینووى بوو ،گه‌یشتین ه هه‌رسین، له هه‌رسین بردینیان ه مه‌کته‌ب و خانووى چۆڵ و ل ه ده‌رى قاپى مه‌کته‌بێکتا له‌وێ پاڵکه‌وتین ،ماڵى خاڵۆ حه‌سه‌نت و مناڵه‌کانى خۆى پێکایابو ،حه‌فته‌یه‌ک ل ه مه‌کته‌به‌کان ماینه‌وه ،ئینجا من و داده کافێ چوین ه خانوه‌کانى گه‌چاوى ،ن ه قاپى چووین بۆ ماڵێ ئاو بخۆینه‌وه ،تیا بوو ن ه شوشه‌ى تیا بوو
باوکیش و سۆرانیش جوتێ پێاڵوى جزمه‌یان له‌پێ بوو کوڕێک ئاواره‌کانى پیشانى خه‌ڵک داوه ئێم ه هه‌موومان هه‌ر به پێ ک ه هاتووتهوه لێیان داوه
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
دایک و باوکى منداڵه‌ک ه بۆى گه‌ڕابوون و چووبوون ه ماڵى پاسدارى فارس ،ماڵ ه فارسه‌ک ه وتبووى هى ئێو ه نییه ،دایکه‌که‌ش هه‌ر ل ه دووره‌بوه وتبووى به‌ناز، وه‌اڵمى دابوه‌وه
پێمان په‌تى بوو ،کافه‌ى دایکى مه‌لیح ،وتى ئه‌وه پێتان په‌تییه، وتمان ئا ،جوتێ پێاڵوى هێنا بۆ داد ه کافێ ،پڕ ب ه پێى بوو ،جوتێکى بۆ من هێنا گه‌وره بوو ،وتم قه‌یناکا هه‌ر ئه‌یکه‌م ه پێم ،هه‌تا ئه‌چینه 35 مه‌کته‌به‌که ،ئیتر هاتمه‌و ه بۆ پێى باوکت شیا ،ئه‌مان باوکت ئازا بوو به‌خوا ،دواى ئه‌وه بردینیان بۆ خێمه‌کان ،هه‌تا ئه‌و رۆژه‌ى به‌فر بارى ئێم ه ل ه خێمه‌کانا بووین 13 ماڵ ،سه‌ره‌تا زۆر بووین200 ، یش ئه‌بووین ،ئینجا ئێمه ماینه‌وه، به‌رپرسه‌که‌مان وتى ده‌سته‌یه‌ک خانوو هه‌یه له پشتى کرماشان ئه‌تانبه‌م بۆ ئه‌وێ ،له‌وێ بژین، ئه‌میش قسه‌ى ئه‌ڕۆیى ،وتى ئه‌و خانوانه ل ه پشتى کرماشان چۆڵه‌وانییه و ناڕۆین ،وتى ،ده‌ى له روانسه‌ر هه‌یه ،به‌فر ئه‌بارێ، رۆیشتین بۆ روانسه‌ر ،ل ه گوندیک پرسیارمان کرد خانووى ئاواره‌کان له کویه ،پیاوێک ووتى ،دوێنێ شه‌و کوڕێک ئاواره‌کانى پیشانى خه‌ڵک داو ه که هاتووتهوه لێیان داوه ،ئیتر باوکیشت وتى ،ئه‌گه‌ر نه‌یه‌ن له‌گه‌ڵمانا گشتمان دائه‌به‌زین و نان له ماڵى تۆ ئه‌خۆین.
سه‌رگوزه‌شته
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
36
ئێستا له‌م شار ه ره‌نگ ه خه‌ڵک هه‌بێ له‌سه‌ر کۆاڵنه‌کانیشا نێژرابێ .ماڵى ئه‌م حاجى محه‌مه‌ده ،باوکى ،شه‌ش منداڵى و برایه‌کى ،خوشکێکى و ئیتر ب ه گشتى ده‌ورى 10کچ ل ه ژێرزه‌مینه‌که‌یا دۆزرانه‌و ه ئیتر کوڕێک هات له گه‌ڵمان ،ک ه چوینه خانوه‌کانى گه‌چاوى ،نه قاپى تیا بوو ن ه شوشه‌ى تیا بوو، ئیتر خێمه‌کانمادا به په‌نجه‌ره‌کاندا، خه‌وتین تا به‌یانى .ئیتر به‌یانى هیچ شتێکمان نه‌بوو ،قیژه‌ى ژن و منداڵ ئه‌هات ،بێ ئه‌وه‌ى ئێواره نان خورابێ ،هه‌تا گه‌یشتینه روانسه‌ر ،ل ه روانسه‌ر سێویان بۆ فڕێداین ،کولێره‌یان بۆ فڕێداین. ب ه شه‌و رۆیشتین بۆ ئێران ،تا گه‌یشتین ه سنورى ئێران ،ته‌یاره ئه‌گه‌ڕا هه‌رکێ له کێو ه بوایه بۆردومانى ئه‌کرد .ئیتر ماینه‌و ه له خێم ه ل ه روانسه‌ر ،باوکت ئه‌رۆیى جلى کۆنه‌ى ئه‌هێنا ئه‌مانکرده به‌رمان....
ژنێک وتى له شاخه‌کانه‌و ه هاتینه سنورى ئێرانمه‌و ه پیاوێک گه‌یشت پێمان وتى ئه‌و منداڵه بۆ فڕێ ناده‌یت ،وتى منیش دامنا ل ه بن دارێک و به‌جێم هێشت و هاتم به‌ره‌و خوار ،وتى ئاگرم تێبه‌ربوو ،پیاوه‌که‌شى نه‌خۆشه به ده‌ستیه‌وه‌یه ،منداڵێک ب ه کۆڵیه‌وه و منداڵێکیش ب ه باوه‌شیه‌وه .وتى گه‌ڕامه‌وه منداڵه‌که‌م هه‌ڵگرته‌وه‌وه و نه‌متوانى به‌جێى بهێڵم. کاتێک ئێم ه چووین بۆ چاوگ منداڵ له‌وێ دانرابوو
منداڵێکیش ون بوو ،مناڵى ماڵى شانه‌یه‌ریان پێده‌وت ،پاسدارێ بردبووى ،ئیتر دایک و باوکى منداڵه‌که بۆى گه‌ڕابوون و
چووبوونه ماڵى پاسدارى فارس، ماڵ ه فارسه‌ک ه وتبووى هى ئێوه نییه ،دایکه‌که‌ش هه‌ر له دووره‌بوه وتبووى به‌ناز ،وه‌اڵمى دابوه‌وه منداڵه‌که ،فارسه‌که‌ش وتبوى ده‌ى باش ه ئاغا وه‌ره منداڵه‌که‌ت به‌ره، به قورئان جلى دنیام بۆ کردووه. ب ه خوا ئه‌و له‌تیفه داماوه کوڕێکى ون بوو هه‌ر که‌س نه‌یزانى ،عه‌لى کوڕێکى ون بوو که‌س نه‌یزانى و نه‌یدۆزیه‌وه .زۆر که‌س بۆ ئه‌وه‌ى خۆى ده‌رباز بکات منداڵى به‌جێهێشتووه ،ماڵێک ده‌یانوت کاتێک ئێمه چووین بۆ چاوگ منداڵ له‌وێ دانرابوو ،منداڵى بێشکه، شیره‌خۆر ،جێیانهێاڵ بوو له بنى دار و شتدا ،وتى ئێم ه دانه‌یه‌کمان
ئه‌و له‌تیف ه داماو ه سه‌رگوزه‌شته
کوڕێکى ون بوو هه‌ر که‌س نه‌یزانى ،عه‌لى کوڕێکى ون بوو که‌س هه‌ڵگرت ،ویستیان بیبه‌ین له‌گه‌ڵ خۆمانان ئیترزۆریان لێ کردین بۆ ئه‌وه‌ى داینێین ،وتیان خاوه‌نه‌که‌ى به‌ڵکو بێته‌وه بۆى ،ئیتر دامان نا و رۆیشتین ئاو بێنین سه‌یرمان کرد نه‌مابوو... پاسدار هاتبوون هه‌رکه‌س مابێت و جێ مابێ ئه‌یان هێنا بۆ ئێران
ژنى حه‌سه‌نى ئه‌حمه‌دى لێ بوو، منداڵێکیان هه‌ر به کیمیاییه‌که مرد، ژنه‌که‌شى بێهۆش ئه‌که‌وێ ،باوکى حه‌سه‌نیش ئه‌ڵێ ئه‌میش مردوه با به‌جێى بێڵین بۆ دانیشین؟! به‌جێى دێڵن ،ژنه‌که‌ش به‌جێدێڵن ،ئیتر ئه‌وانیش هاتن بۆ ئێره ،ئۆردوگا به ئۆردوگا ،حه‌سه‌نیش له‌گه‌ڵ فه‌تاح وتبووى به‌یان ،که ناوى ژنه‌که‌یه‌تى له ماڵه‌وه به‌جێمانهێشت. ئیتر به‌یانیش له دواى سێ رۆژ هۆشى دێته‌وه ،له‌چکى له‌سه‌ر نه‌ماو ه پێاڵوى دیار ناماوه ،به پێى په‌تى ئه‌چێ بۆ کواڵن ،له‌وێ پیاوێ ئه‌یبینێ ئه‌ڵێ دایکه‌که‌م بێ قسه‌و بۆ بکه‌م ،به‌یانیش ئه‌ڵێ خاڵۆ گیان که‌س له‌م شار ه نه‌ماوه، بۆ کوێ بڕۆم؟!!! ئه‌ویش ئه‌لێ خوشکه‌که‌م بێ قسه‌وبۆ بکه‌م، ئیتر ئه‌روا ،پاسداریش هاتبوون هه‌رکه‌س مابێت و جێ مابێ ئه‌یان
هێنا بۆ ئێران ،ژنه‌که ئه‌لێ چیم لێ ئه‌که‌ن ،پاسداره‌کانیش ئه‌ڵێن ئه‌تبه‌ین بۆ ئێران و ئه‌تگه‌یه‌نینه‌وه الى مێرده‌که‌ت ئه‌گه‌ر مابێ. ئیتر ئه‌یبه‌ن بۆ کرمان ،له کرمان خاڵۆ و خالۆژن خه‌جێ مالێ له‌وێیه ،کرمان هه‌ر لم و شته، وه‌کو خوارووى به‌غدا وایه ،وتى رۆژێکیان یه‌کێ بانگى کرد وتى وه‌ره ،ئه‌مه کابرا مشکێکه‌ى خۆى پێداو ه و جوتێ پێاڵوى داوه پێى ،له کرمان خێم ه و شتى بۆ هه‌ڵئه‌ده‌ن و ل ه خێمه‌یه‌کدا ئه‌بێ ،ئیتر خه‌جێى براژن بانگى ئه‌کا ئه‌ڵێ هۆ خواڵ وه‌یس خواڵ وه‌یس ،ئه‌ڵێ توخوا مه‌ڕۆ ،ئه‌ڵێ من ئه‌و خواڵ وه‌یسه ئه‌ناسم ،خواڵ وه‌یس ئه‌ڵێ تۆ کێى، ئه‌ڵێ من ژنى حه‌سه‌نى ئه‌حمه‌دم، جێماوم ،کاک ه خواڵ وه‌یس که‌س نه‌مابوو له هه‌ڵه‌بجه ،هه‌ڵه‌بجه چۆڵ بوو.
ب ه گشتى ده‌ورى 10کچ ل ه ژێرزه‌مینه‌که‌یا دۆزرانه‌وه
ئێستا له‌م شاره ره‌نگه خه‌ڵک هه‌بێ له‌سه‌ر کۆاڵنه‌کانیشا نێژرابێ... ماڵى ئه‌م حاجى محه‌مه‌ده، باوکى ،شه‌ش منداڵى و برایه‌کى، خوشکێکى و ئیتر به گشتى ده‌ورى 10کچ له ژێرزه‌مینه‌که‌یا دۆزرانه‌وه ..ماڵى فایه‌قى عارفى حه‌مه‌ى شاوه‌یس ،حه‌وت کچ
و دوو کوڕ و دایکیان ،گشتیان مردن ،هه‌ر له‌ژێر زه‌مینه‌که‌یا، دوایى که وه‌زعه‌که هێمن بوویه‌وه و خه‌ڵک هاته‌وه بردیانن ناشتیانن. خوشکێکى عه‌باس و ئه‌وان ،کچێکى تریان ناشتبوو ،وایانزانى بوو ئه‌وه، ئیتر له‌وه‌و دوا دۆزیانه‌و‌ه ئه‌ویش مردبوو..
پیاوێک شه‌وێک نانى بردبوو بۆ جاش ،دوو منداڵى بچووکى خۆى له‌گه‌ڵ خۆى بردبوو ،شه‌و نان ببات بۆ جاش ،هه‌ر براى حاجى محه‌مه‌د ،ئیتر پێشمه‌رگه ته‌قه‌ى لێ ئه‌که‌ن و پیاوه‌ک ه ئه‌کوژن ،ئه‌و دوو منداڵه ئه‌مێننه‌وه و به‌و شه‌و هاتبوونه‌وه و وتبوویان باوکمان سوتاوه ،که پێشمه‌رگه ته‌قه‌یان ل ه سه‌یاره‌که کردبوو ،سه‌یاره‌که سوتابوو ،ئیتر منداڵه‌کانیش که هاتبوونه‌وه وتیان باوکمان سوتاوه، به‌و شه‌وه ئه‌و مندااڵنه له نزاره ڕه‌شه‌وه هاتبوونه‌وه بۆ ماڵه‌وه، ئه‌زانى باوکت و ئه‌وان له کوێن له مله‌ى چنار؟ له‌سه‌ر سنورى ئێرانه، ئه‌یانوت گه‌وره‌که‌یان نه‌ختێ ئه‌قڵى بوو ،هه‌ر وتبووى نه‌ترسى نه‌ترسى ئێستا ئه‌گه‌ینه بامۆک ..ئه‌م حه‌مه‌یه زۆر که‌سى مرد ،باوک و برازا و برا و خوشک و...هتد.
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
نه‌یزانى و نه‌یدۆزیه‌وه
37
هونه‌ری
پێنجشه‌مم ه 30-7-2015
38
ئازادی ژنانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست به پێشه‌نگایه‌تی ژنی کورد پێک دێت
خۆزگ ه ل ه چیاکانی شه‌نگال له‌گه‌ل ده‌روێشی عه‌بدی بووام سواری پشتی ئه‌سپ ه بۆزه‌کان بچوومایه به‌ره‌و ده‌شتی مووسل ئه‌وکاته‌ی که ده‌روێش بریندار ده‌بوو ،هه‌ڵمبگرتایه‌ت ه سه‌ر شانم و بمبردایه‌ت ه چیاکانی کوردستان پێمبگوتا ،سه‌یر که به هه‌زاران عه‌دول و دوانزد ه یار هه‌ن پێمبگوتا ،له‌م شاخانه‌دا خواوه‌ندان ته‌ختی خۆیان داناوه، ئاسود ه بنو مردن ل ه کوێو ه و چۆن دێت با بێت خه‌م مه‌خۆ پێم ده‌گووت ئێدی کوردایه‌تی و ژیانی ئازاد راستییه‌کی ئه‌به‌دییه خۆزگه!