گۆڤارێكی رۆشنبیری تایبەت بە ژنانە ،لە()15مانگ دەردەچێت ژمارە 140
8ی ئادار سیمبوڵی بەرخۆدانی نەتەوەی ژنانی جیهانە بەرامبەر بە زوحاك و تاریكپەرستان
نەورۆزیش بۆ نەتەوەی كورد رۆژی هەڵكردنی ئاگری سەركەوتنە لەسەر قەاڵی زۆحاك
ئەم ئاو و خاكە چۆن دایكە خوداوەندەكانی ئافراند ئێستایش ژنی ئازاد دەئافرێنێت
ژمارە 140
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
لەم ژمارەدا
تروسکه
گۆڤارێكی رۆشنبیری تایبەت بە ژنانە ،لە()15 مانگ دەردەچێت .......... ژنێکی هۆشیارو رێکخستوو، کۆمهڵگایهکی دیموکرات .......... خاوهنی ئیمتیاز :ئهستێره عهبدولجهبار راپۆرتی كار و خەباتی رەژاك لە 8ی ئاداری ئەمساڵدا سهرنووسهر :رابیعه قاسم .......... چاپ :چاپخانهی کهمال تیراژ 1000 لە 8هەمین ساڵڕۆژی دەست بەكار كردنی گۆڤاریی .......... تروسكە رۆژنامەنوسان دەدوێن ژمارهی متمانهی سهندیکای رۆژنامهنووسانی کوردستان: 241 یەكگرتووییەكی سیاسی لەكوردستان و هەبوونی هێزێكی پاراستنی هاوبەش .......... سهرجهم ئهووتارو دیدو لە كوردستان دا دیارە كاریگەری لەسەر ژیانی هەموومان دەبێت بۆچوونانهی له تروسکهدا باڵودهبێتهوه ،نووسهر خۆی دیمانەیەك لەگەڵ شایەتحاڵێكی كیمیابارانی هەڵەبجە، بهرپرسیاره .......... كیشوەر مەولود ئیمهیل: @www.truskajin دیمانەیەك لەگەڵ شایەتحاڵێكی كیمیابارانی هەڵەبجە، gmail.com .......... كیشوەر مەولود ژ 0ت07705124058 : نرخ 1500دینار
گۆڤاری تروسكە بەو ژمارە تایبەتەی خۆی گۆڕانكاری لە ژمارەی داهاتوو دروست دەكات
تروسكە لەگەڵ ساڵی نوێ هەنگاوی نوێ هەڵدێنێت ئا /تروسكە ئ���ەم ژم���ارەی���ەی گ��ۆڤ��اری ت��روس��ك��ە س��ەرەت��ای دەستپێكردنێكی نوێیە .تروسكە لە ساڵی 2002 بەدواوە وەك راگەیاندنی ژنانی باشوور دەستی ب��ەك��اروخ��ەب��ات ك�����ردووە .س���ەرەت���ا ب��ە ش��ێ��وەی رۆژنامە و ئەوە 3ساڵە وەك گۆڤار بەردەوامی بە كارو خەباتی خۆی دەدات .گۆڤاری تروسكە گۆڤارێكی رۆشنبیری ،سیاسی و كۆمەاڵیەتی ژن��ان��ە ك��ە ه��ەم��وو ك��ات ه��ەوڵ��ی داوە ب��ێ پشت بەستن بە هیچ الیەنێك و بێ ترس و سەهو لە هیچ هێز و الیەنێك ببێتە دەنگ و رەنگی بێ پەردە و زمانی راشكاوانەی ژنان لە باشووری كوردستاندا. شایەنی باسە كە تروسكە «یەكەم رۆژنامە بووە لە هەرێمی كوردستاندا» كە خەباتكار ،نووسەر و لەئاستی یەكەم دا خوێنەرانی ژن بوون و بە گوێرەی بیرورا و رامانی ژنان كار و خەباتی ك�����ردووە .ئ���ەم گ��ۆڤ��ارە ب��ە پ��ێ��ش��ن��ی��اری «ڤ��ی��ان ك��ارۆخ» دام��ەزراوە و هەردایم هەوڵی داوە لە كەسایەتی ئەم شەهیدە سەركردەیەدا خاوەن لە ڤین و كەرامەتی ژنان و مرۆڤایەتی دەركەوێت و وەك شاخێك لە راگەیاندنی ئازاد ببێتە دەنگی گەل و بەتایبەت ژنان. راگ��ەی��ان��دن��ی ت��روس��ك��ە ل���ە رۆژی ج��ی��ه��ان��ی ژن��ان��دا ب��ەش��ێ��وەی ف��ەرم��ی دام����ەزراوە و هەموو ئ��ەو گ��ۆڕان��ك��اری��ان��ەی ك��ە ل��ە ش��ێ��وازی خ��ەب��ات، دیزاین یان هەرشێوازە گۆڕانكارییەك لەگەڵ بە بنەما گرتنی روانگەی خوێنەران ،خەباتكاران و كۆمیتەی ن��ووس��ەران كەوتووەتە پراكتیكەوە. خ��ەب��ات��ك��اران و كۆمیتەی ن��ووس��ەران��ی تروسكە تەنها نەك لەكاری راگەیاندن بەڵكو لە زۆرێك لە كار و خەباتەكانی ،رۆشنبیری ،رێكخستنی و پ��ەروەردەی��ی ژن��ان��دا ب��ەش��داری دەك��ەن .بۆیە ئەمساڵ لەگەڵ پێل و پێواژۆی نوێی كارو خەبات و تەنانەت پێگەی ژن و نەتەوەی ك��ورد ،دیارە
پێگە و شێوەی كار و خەباتی راگەیاندنی ژنیش لە هەرێمەكەدا دەبێت بەشێوەیەكی كاراتر و زەالل تر ك��ار و خەباتی خ��ۆی ب��ەڕێ��وە ببات .چونكە راگەیاندن تەنها ئەركی راگواستنی هەواڵەكانی نییە و بەتایبەت راگەیاندنی ژن تەنها ئەركی خستنەرووی ئاماری زەواج و ت��ەاڵق و كوشتن و بڕین و فاشن نییە! بەڵكو رێك بە عەكسەوە راگەیاندنی ژن لە هەمانكات دا كە میكانیزمایەكی شەڕ و تێكۆشانە لەبەرامبەر زوڵم و توند و تیژی و دەس��ەاڵت و دەنگی راستەقینی گەل و ژنانە، ئەركی خستنە رووی پێگە و سەركەوتنەكانی ژن و تەنانەت ئەركی پ���ەروەردە كردنی ژنان و كۆمەڵگا دەكەوێتە سەر ئەستۆی راگەیاندن و ئەمە یەكێكە لە ئەركە سەرەكیەكانی راگەیاندنی ئ��ازاد .بۆیە ئەمساڵ تروسكە بە ئامانجی یەك خستنی بەرخۆدانی ژن��ان لە 8ی ئ��ادار لەگەڵ نەورۆز كە سەمبولی نەتەوەیی كوردان و رەمزی بەرخۆدانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستە ،لەم پێواژۆیەدا دەس��ت بە مەرحەلەیەكی ن��وێ لەكار و خەباتی خۆی دەكات. تروسكە هاواری ئازادی ژنانی باشوورە .بۆیە ب��ە رۆح��ی ن���ەورۆز و 8ی ئ���ادار ئ��ەم ه��ەژم��ارە تایبەتە پێشكەشی خوێنەران دەكەین و هەروەها لە 21ی ئادارەوە واتا نەورۆز ،ماڵپەڕی تروسكە دەخاتە تەڤگەڕ و بە دەست بە وەشانی نوێی خۆی دەكات .گۆڤارەكەمان لە مانگی داهاتوو بە دواوە بە دیزاینی نوێ و بە وزەیەكی نوێ دەكەوێتە بەر دیدی خوێنەران .تروسكە وەك هەمووكات چاوەڕوانی رەخنە و داخوازیەكانی ئێوەی ژنانە. تروسكە دەنگ و رەنگی ئێوەیە .تروسكە هاواری ئازادی ژنانی باشووری كوردستانە .لە تروسكەدا دەن��گ و رەن��گ��ی خ��ۆت��ان ببیننەوە و بەرێگای تروسكە روان��گ��ەك��ان��ت��ان بگەیەننە س��ەران��س��ەری باشووری واڵت و هەموو ژنان.
راپۆرت یەكشەممە 15 - 3 - 2015
1
راپۆرتی كار و خەباتی رەژاك لە 8ی ئاداری ئەمساڵدا ئا /ژیلەمۆجاف رێ�����ك�����خ�����راوی ژن�����ان�����ی ئ�������ازادی ك��وردس��ت��ان رەژاك ،رێكخراوێكی ه�����ەرەوەزی ژن��ان��ە ك��ە ه��ەم��وو الی��ەن و ژن����ان ت��ی��ای��دا ب���ەش���دار دەب����ن و دەرگ��ای ك��ار و چاالكی و یارمەتی ب��ۆ ه���ەم���وان ل���ەو ئ���ەو رێ��ك��خ��راوەدا ك���راوەی���ە .ه��ەرب��ۆی��ە رەژاك ل��ەس��ەر بنەمای هۆشیاركردنەوەی كۆمەڵگا و ژنێكی هۆشیار بەشێوەیەكی چاالك ك����اردەك����ات ،ل���ەوچ���وارچ���ێ���وەی���ەدا ك��اروخ��ەب��ات و چ��االك��ی��ەك��ان��ی 8ی ئاداری ئەمساڵ بە بەشداری كردنی دەیان ژن و چاالكوانانی بوارەكانی ژن������ان ب���ەپ���ێ���ش���ەن���گ���ای���ەت���ی رەژاك بەرێوەچوون. شێوە و ئاستی چاالكیەكانی رەژاك لەئەمساڵدا بە گوێرەی كەش و هەوای ن��اوچ��ەك��ە و ه��ەروەه��ا پێگەی ژنانی ك��ورد لە جیهان و ناوچەكەدا زۆر جیاوازتر بوون لە سااڵنی راب��ردوو.
چ��ون��ك��ە ئ��ەم��س��اڵ پێشەنگایەتی ژن��ی ك����ورد ب���وو ب���ە داس���ت���ان���ی ش��ۆڕش��ی ژن��ان��ی ئ���ەم س��ەدەی��ە.ئ��ی��دی ب��ن��اخ��ەی دی���واری س��ەرس��ەخ��ت��ی س��ەرم��ای��ەداری و پ��ی��اوس��االری ب��ەدەس��ت و پەنجەی پۆاڵینی ژنی ك��ورد ه��ەژاوە و بەرەو رووخان دەڕوات .بۆیە ژنانی باشووری كوردستان بە ئامانجی پیرۆزكردنی ژیانەوەی رۆحی بەرخۆدان و هەروەها نوێ كردنەوەی بەڵێنیان لەگەڵ ژنانی بەرخۆدانڤانی گەلەكەمان كە بوونەتە پێشەنگی ژنانی جیهان و ناوچەكە، ب��ەپ��ێ��ش��ەن��گ��ای��ەت��ی رێ��ك��خ��س��ت��ن��ەك��ەی��ان رەژاك ،زنجیرە چاالكیەكیان ساز كرد. ل����ەچ����وارچ����ێ����وەی ئ�����ەم زن���ج���ی���رە چ��االك��ی��ەدا( رێ��پ��ێ��وان��ی ژن���ان ب��ەرەو ش��ەن��گ��ال) چ��االك��ی��ەك��ی ب��ێ وێ��ن��ەب��وو لە ب��اش��ووری كوردستان و هەروەها كاریگەرییەكی ب��ەرچ��اوی هەبوو كە دەت��وان��ی��ن بڵێین س��ەرەت��ای��ەك��ی ن��وێ بوو ،بۆ دەست پێ كردنی شەپۆلێكی نوێ لە چاالكی و هۆشیاربوونەوەی
زیاتری ژنانی باشووری كوردستان. رەژاك لە كۆتاییەكانی مانگی 2وە دەستی بە چاالكیەكانی خ��ۆی كرد و لەلەسەر ئەو بنەمایە چاالكیەكانی ن��ەورۆز و 8ی ئ��ادار پێكەوە بەڕێوە دەب������ات .رەژاك ه���ەوڵ���ی داوە ب��ە چ��االك��ی��ەك��ان��ی خ���ۆی پ��ردێ��ك بێت ل��ە ن��ێ��وان 8ی ئ���ادار و ن����ەورۆز لە ب��اش��ووری كوردستاندا .چونكە 8ی ئ��ادار سیمبوڵی بەرخۆدانی نەتەوەی ژنانی جیهانە بەرامبەر بە زوح��اك و ت��اری��ك��پ��ەرس��ت��ان ،ن���ەورۆزی���ش بۆ ن���ەت���ەوەی ك���ورد رۆژی ه��ەڵ��ك��ردن��ی ئ���اگ���ری س��ەرك��ەوت��ن��ە ل���ەس���ەر ق���ەاڵی زۆحاك بەدەستی پێشەنگی مێژوویی «ك��اوەی ئاسنكار» و گەلی ك��ورد. هەروەها ساڵی رابردوو ژنانی كورد و گ��ەل��ەك��ەم��ان ب���ە پ���ەی���ڕەو ك��ردن��ی ه��ەم��ان ب��ەرخ��ۆدان ل��ەالی��ەك��ەوە ب��وون بە وەاڵم���دەری رۆح��ی زی��ن��دوی 129 ژنەكەی نیۆیۆرك و ژنانی تێكۆشەری جیهان و پێگەی ژن��ان و بەتایبەت ژنی كوردیان گەیاندە لوتكە .هەروەها
راپۆرت
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ب��ە ب��ەج��ێ هێنانی ئ��ەرك��ی ن��ەت��ەوەی��ی خ����ۆی����ان ،خ������اوەن ل���ە دەس��ت��ك��ەوت��ی نەتەوەكەیان دەرك��ەوت��ن و حەماسە و داستانیان ئافراند و هێزی دەستكرد و ه��ەڵ��ق��واڵوی دڵ���ی ئ��ەم��پ��ەری��ال��ی��زم ، واتا داعشیان تێك شكاند .ئێستاش 2دەرگەی دۆزەخیان بۆ دەسەاڵت و بێ ئایدۆلۆژیا و بێ پرەنسیبەكان چ لە ئاستی ناوخۆیی ،هەرێمی و جیهانیش دا كراوە هێشتووە. ل���ەگ���ەڵ ئ���ەم���ەش���دا ئ���ەو ئ��ەن��ف��ال و فەرمانەی كە بەسەر شەنگالدا هات و بەسەدان ژن رفێندران ،فرۆشران، لەناو بران ،بێرێزی و دەست درێژیان ك��رای��ەس��ەر ل���ەوان���ە زۆرب���ەی���ان ه��ەت��ا ئێستا ب��ارودۆخ��ی��ان هێشتا ن��ادی��ارە، ئ���ەو ژم�����ارەی ك���ە رزگ����ار ب����وون لە دەستی چەتەكانیش بە بڕیاری هەڵە و ناستراتجیك و ناجەوهەری ،ئەم ژنانە بەرەو هەڵدێرێكی كۆمەاڵیەتی، ك���ل���ت���وری و س���ای���ك���ۆل���ۆژی دی��ك��ە رادەكێشێت.دوورخستنەوەیژنانی لە زێ��دی ه���ەزاران س��اڵ��ەی خ��ۆی��ان نەك تەنها نابێتە یارمەتی بەڵكو خیانەتێكی دیكەی مێژووییە .دوای رادەستی ئەم ئ���او و خ���اك و ن��ەت��ەوەی��ە ب��ە دەس��ت��ە
رەشەكان هێشتاش كەسان و هەندێك الیەن هەن كە بە بێشەرمیەوە بڕیارێكی ب��ەم شێوەیە نابەجێ لەسەرئەم ژنانە دەدەن .لەبەرامبەر ئ��ەم دۆخ��ە ژنانی ئێزدی بۆ ئەوەی مۆڵەت نەدەن كەس ب��ڕی��اری��ان ل��ەب��ارەوەب��گ��رێ��ت و پشتی خۆیان بە هیچ هێز و الیەنێك گەرم نەكەن ،هێزێكی پاراستنی خۆیان لە چیاكانی شەنگال دام��ەزران��دووە كە ئەمەش ئیرادە و هیوای ژیانی زیندوو ك����ردووەت����ەوە .ب���ەاڵم ه��ەن��دێ��ك هێز س��ەرەڕای ئەو خیانەتانە هەوڵی الواز كردنی هێزی رێكخستووی سەربازی ژنان دەدەن لەچیای شەنگال و رێگری لە گەورەبوونی دەكەن. رەژاك بە چاالكیەكەی خۆی لە8ی ئاداری ئەمساڵداهەوڵی دا لە باشوور و بەتایبەت ل��ە ن��او ژن��ان��ی ب��اش��ووری كوردستاندا رۆحی ژنانی كۆبانێ و ژنانی سەر چیاكانی شەنگال زیندوو بكاتەوە ،بۆ ئەوەی لەبەرامبەر دۆخێكی وەك ژن��ان��ی رف��ێ��ن��دراوی ش��ەن��گ��ال و گوێر بێدەنگ نەمێنین و بێ ئەوەی بەهیوای دەستێَكی دیكە بین ،خۆمان هەوڵی چارەسەری بدەین. ب���ۆی���ە رەژاك ب���ۆ ئ������ەوەی ب��ب��ێ��ت��ە
ئیدی بناخەی دیواری سەرسەختی سەرمایەداری و پیاوساالری بەدەست و پەنجەی پۆاڵینی ژنی كورد هەژاوە و بەرەو رووخان دەڕوات
راپۆرت یەكشەممە 15 - 3 - 2015
3
( رێپێوانی ژنان بەرەو شەنگال) چاالكیەكی بێ وێنەبوو لە باشووری كوردستان و سەرەتایەكی نوێ بوو ،بۆ دەست پێ كردنی شەپۆلێكی نوێ لە چاالكی و هۆشیاربوونەوەی زیاتری ژنانی باشووری كوردستان
وزەی شەپۆلەكانی ئەم روب��ارە نوێیە ل��ە ب��اش��ووری كوردستاندا هەڵسا بە پشتگری كردنی لە سەركەوتنەكانی هێزەكانی پاراستنی ژن و هەروەها ه��ەس��ت��ان ب���ە چ���ارەس���ەرك���ردن���ی ئ��ەو كێشانەی كە بەرۆكی گەل و بەتایبەت ژنانی شەنگالی گرتووەتەوە .هەربەم بۆنەیەوە رەژاك بۆ دەست پێ كردنی ری���زە چ��االك��ی��ەك��ان��ی ل��ە 2.3.2015 دا ب��ە ئامانجی ف��ەرم��ی راگ��ەی��ان��دن��ی چاالكیەكانی لێدوانێكی باڵو كردەوە. دەق����ی ل���ێ���دوان���ەك���ەی رەژاك ب��ەم شێوەی خوارەوەیە؛ شۆڕشی ئێمەی ژنان گەرەنتی ئازادی كۆمەڵگەی باشوورە وەك دەزان��ی��ن ب��ەدرێ��ژای��ی مێژووی 5ه������ەزار س����اڵ����ەی دەس�����ەاڵت�����داری پ��ی��اوس��االری ل��ەس��ەر ژن��ان ل��ە ئاستی ج��ی��ه��ان ،ل���ە س���ەرج���ەم ب���وارەك���ان���ی س��ی��اس��ی و ئ���اب���وری و ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی، ژن���ان روب�����ەرووی پ��ەراوێ��زخ��س��ت��ن و توندوتیژی جۆراوجۆر دەبنەوە .بەاڵم سەڕەرای ئەوەش 8ی مارس لەتەواوی ژن��ان��ی ئ���ازادی���خ���واز و رەن���ج���دەر و چەوساوەكان پیرۆزدەكەین. ژنانی كرێكار لە كارگەی رستن و چنین لە ئەمریكا لە پێناو داواكردنی
مافەكانیان ل��ە8ی م��ارس دا ،زیاتر لە ( )150ژن رووب��ەڕووی كوشتن و سوتاندن و دەستبەسەركردن بوونەوە. پاشان ژنان لە جیهان ،لەهەمانكاتدا ل����ە ك����وردس����ت����ان ن���اڕەزای���ەت���ی���ی���ان دەستپێكرد و لە ئەنجامی سەرجەم ئەم تێكۆشانانە و هاوكات بە قارەمانێتی ژن��ە شۆڕشگێڕەكانی ك��ورد و هێزی گ���ەری�ل�ا و ب���ە پ��ێ��ش��ەن��گ��ای��ەت��ی ژن��ە شەهیدەكانی وەك ساكینە جانسز، ئارین میركان ،شیرین عەلەم هولی و ڤیان جاف و هەڤاڵەكانیان رۆژی 8ی م��ارس گەیشتە ئاستێكی بڵندتر ل��ە ت��ێ��ك��ۆش��ان��ی ژن��ان��دا ،ئ��ەم��ڕۆش بە گڕوتینێكی زیاتر بەردەوامە و بەرەو پێشەوە دەچێت. ئێمە ل��ەو ب���اوەڕەدای���ن سەرخستنی ش���ۆڕش���ی گ���ەل���ەك���ەم���ان ل���ەب���اش���ووری ك����وردس����ت����ان����دا ب����ەش����ۆڕش����ی ژن����دا ت��ێ��پ��ەڕدەب��ێ��ت .ب���ەاڵم ئ����ەوەی جێگەی نیگەرانییە لە ئێستاشدا دۆخی ژن لە هەموو كوردستان و بەتایبەت باشوری ك��وردس��ت��ان ل��ە ئ��ەن��ج��ام��ی ب��ااڵدەس��ت��ی عەقڵیەتی پیاو ساالری و داگیركاری گەیشتۆتە ئاستی هەرە مەترسیدار. دوای���ی���ن ج��اری��ش ه��ێ��رش��ی گ��روپ��ە چەتەكانی داع��ش بۆسەر كوردستان
راپۆرت
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
4
راپۆرت یەكشەممە 15 - 3 - 2015
هەندێك هێز سەرەڕای ئەو خیانەتانە هەوڵی الواز كردنی هێزی رێكخستووی سەربازی ژنان دەدەن لەچیای شەنگال و رێگری لە گەورەبوونی دەكەن و ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ب��اش��وور و رۆژئ����اوای ك���وردس���ت���ان ،ژن���ی ك���وردی���ان ك��ردە ئامانجی هێرشە چەپەڵەكانیان و لە ئاكامی ئەو هێرشە نامرۆڤانەشدا كە سەرجەم رێكخراوەكانی مافی مرۆڤ لە جیهان لەبەرامبەر بێ دەنگ بوون ،ب��ەه��ەزاران ژن كۆمەڵكوژ ك��ران ، رفێندران و لەبازاڕەكان وەك كۆیلە مامەڵەیان لەگەڵ كرا و فرۆشران. لەوچوارچێوەیەدا و بەبۆنەی ئەم رۆژە وەك رێكخراوی ئازادیخوازی ژنانی كوردستان (رەژاك) چەندین خاڵ دەخەینە روو كە ئەمانەن: 1ـ نزیكەی 5ه��ەزار ژن��ی ئێزیدی لە شەنگال رووب���ەڕووی دەستدرێژی و چ��ارەن��وس��ی ن���ادی���ار و ب��ە دەی���ان ه����ەزار رووب������ەڕووی ك��ۆم��ەڵ��ك��وژی و ئاوارەیی بووەنەوە لەسایەی عەقڵیەتی داگیركاری و پیاوساالری چەتەكانی داعش دا.
2ـ��ـ ئ��ەگ��ەر ل��ە ت��ی��رۆری داع��ش دا 3هەزار پێشمەرگە و گەریال شەهید و ب��ری��ن��دار ب���وون���ە ،ئ����ەوا ل��ەس��ای��ەی تیرۆری سەر ژناندا تەنها لە هەرێمی ك��وردس��ت��ان 682ژن ل��ە م��اوەی 10 مانگدا رووب��ەڕووی كوشتن و سوتان و توندوتیژی بوونەتەوە. -3ژن ك�������وژان ل����ە ج��ێ��گ��ەی س����زادان ل��ەالی��ەن دەس����ەاڵت و حزبە بااڵدەستەكانی ئەم هەرێمەوە ،ئێستا ئ������ازادن و ه��ەن��دێ��ك ج����ار خ���ەاڵت دەكرێن. 4ـ سیستەمی پیاو ساالری سیاسی ه��ەرێ��م��ی ك���وردس���ت���ان ل���ە ب��ااڵت��ری��ن دەسەاڵتەكان هەرسێ سەرۆكایەتیەكە و جێگرەكانیان ،تەنها ی��ەك ژنیش نابینرێت و لە سەرجەم وەزارەتەكاندا ت���ەن���ه���ا ی�����ەك وەزی�������ر ژن������ە ،ئ��ەم��ە رەنگدانەوەی هەموو ناوەندەكانی تری بڕیاریشە. -5یاسا و پ���ەروەردەی نایەكسان و ه��ەن��دێ��ك ج���اری���ش ل���ەژێ���ر ن���اوی
ئایین ،بوونەتە هاوكار و سەرچاوەی چەوساندنەوەی ژنان. ئ��ەم��ەو ب��ە ه�����ەزاران ن��م��ون��ەی ت��ری چ���ەوس���ان���دن���ەوەی ژن����ان ،ن��اچ��ارم��ان دەك��ات ب��ە ب��ەرزك��ردن��ەوەی تێكۆشان و رێكخستن و یەكخستنی ریزەكانی ژن���ان و درێ�����ژەدان ب��ە رێ��گ��ای ژن��ە شۆڕشگێڕانی وەك»دەنیز ،دەستینا، رەنگین و نیگار» و هەڤاڵەكانیان، ك�����ە ل�����ە س����ەن����گ����ەرەك����ان����ی دژ ب��ە چەتەكانی داع��ش شەهیدبوون و لە پ��ێ��ن��او پ��اراس��ت��ن��ی ب��ە ه�����ەزاران ژن��ی تیرۆركراوی وەك(دونیا و كوێستان) ژنانی تر ،كە بە عەقڵیەتی كۆنەپەرست و بە دڕندانەترین شێوە تیرۆركران. بۆیە ب��ەئ��اواك��ردن��ی هێزی پاراستنی ژن��ان تێكۆشانمان بڵندتر دەك��ەی��ن، بۆ بەدی هێنانی كۆمەڵگەیەكی ئازاد و یەكسانی و دیموكرات ،لەسەر ئەو بنەمایە ب���ەردەوام دەبین و تێكۆشان بەسەردەخەین.
5
راپۆرت
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
س�����ەرەڕای ه��ەم��وو ئ��اس��ت��ەن��گ��ی��ەك��ان رەژاك ت��وان��ی��وی��ەت��ی چ��االك��ی��ەك��ان��ی ب��گ��ەی��ەن��ێ��ت��ە ئ��ەن��ج��ام .چ��االك��ی��ەك��ان��ی رەژاك ل���ەم س��اڵ��دا ب��ە دو ش��ێ��وازی گ��ش��ت��ی و خ���ۆج���ێ ب���ەرن���ام���ەی���ان ب��ۆ داڕێژرا ،بەرنامەی گشتی بریتی بوو لە رێكخستنی رێپێوانێك لە ئاستی 6ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا ك��ە (رێ��پ��ێ��وان ل��ە سلێمانی ب���ەرەو ش��ەن��گ��ال) ب��وو و ب��ەرن��ام��ەی خ��ۆج��ێ ب��ری��ت��ی ب���وون لە س��ەم��ی��ن��ار ،س��ی��ن��ەڤ��ی��زی��ۆن ،رێ��پ��ێ��وان و هەروەها بەشداری كردن لە چاالكی هاوبەشی الیەنەكانی چاالكی ژنان لە هەر هەرێمێكدا. كاروانی رێپێوانی شەنگال لە 6ی مانگی 3ی دەس��ت��ی پێكرد و دوای رێپێوان و چاالكی جیاوازی هۆشیاری ل��ە ش��ارۆچ��ك��ە و ن��اوچ��ەك��ان��ی رێگای سلێمانی كەركوك و هەولێر لە 8ی ئاداردا گەیشتە هەولێر .لە هەریەك لە شار و شارۆچكەكاندا بە شێوازێكی بەشكۆ پێشوازی ل��ە ك��اروان��ەك��ە كرا و هەركە دەچ��وو ژم��ارەی كاروانەكە روو ل��ە زی���ادب���وون ب���وو .ك��اروان��ەك��ە لە هەولێر بە رێپێوان چ��ووە ب��ەردەم پ��ەرل��ەم��ان��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان و داخ���وی���ان���ی داخ���وازی���ەك���ان���ی خ��ۆی
پێشكەشی ئ��ام��ەدەب��وان و پ��ەرل��ەم��ان كرد .لە چاالكیەكەی بەر پەرلەماندا ه��ەن��دێ��ك ل��ە رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ژن��ان��ی ه��ەول��ێ��ری��ش وەك گ��روپ��ی ئ��اری��ن و ن���وێ���ن���ەری ژن���ان���ی گ�����ۆڕان ب���ەش���دار ب���وون و ه��ەری��ەك ل��ێ��دوان��ی خ��ۆی��ان لەسەر رۆژەك��ە خویندەوە و پشتگری خۆیان بۆ كاروانەكە و داخوازیەكانی دەربڕی .لەوێدا شایەنی باسە كاروانی رێپێوانەكە و هەروەها گروپی ئارین پێشوازی نەكردن و گرنگی نەدانی پ���ەرل���ەم���ان و ب��ەت��ای��ب��ەت ژن���ان���ی ن��او پ��ەرل��ەم��ان��ی��ان ش����ەرم����ەزار و رەخ��ن��ە ك��رد و رایەنگەیاند؛»ئێمە پەرلەمان و ژن��ان��ی ن��او پ��ەرل��ەم��ان ب��ە نوێنەری گەل و ژنانی كۆمەڵگاكەمان نازانین، چونكە پ��ێ��ش��وازی ل��ە داخ��وازی��ەك��ان��ی گەل ناكەن و گوێ بۆ داخوازیەكانی گەل ناگرن». ئەو گروپەی لە پەرلەمانتاران بڕیار بوو وەرنە پێشوازی «كاروانی ژنان ب���ەرەو ش��ەن��گ��ال» ئ��ام��ادە ن��ەب��وون و نەهاتنە پ��ێ��ش��وازی ،ئ��ەم هەڵوێستەش ل���ەالی���ەن رێ���ك���خ���راوەك���ان���ی ژن����ان و ه���اوس���ەرۆك���ی ت��ەڤ��گ��ەری ئ���ازادی���ەوە شەرمەزار كرا.
بەداخەوە جارێكی تر وەك پیشەی هەمیشەییان هێزەكانی ئاسایشی پارتی دیموكرات بەشێوەیەكی زۆر توند هێرشیان كردە سەرمان و و یستی بەكار هێنانی چەكیان نیشانداین
راپۆرت یەكشەممە 15 - 3 - 2015
7
ئێمە پەرلەمان و ژنانی ناو پەرلەمان بە نوێنەری گەل و ژنانی كۆمەڵگاكەمان نازانین ،چونكە پێشوازی لە داخوازیەكانی گەل ناكەن و گوێ بۆ داخوازیەكانی گەل ناگرن
دەق������ی ئ�����ەو داخ�����وازی�����ان�����ەی ك��ە ل����ەالی����ەن(ك����اروان����ی ژن���ان���ە ب����ەرەو شەنگال) ەوە پێشكەشی پەرلەمان كرا بەم شێوەیەیە؛ داخوازی رێپێوەرانی شەنگال؛ واڵت��ەك��ەم��ان ك��وردس��ت��ان ل��ەم��اوەی ساڵێك دا لەبەرامبەر هێرشی چڕی چ��ەت��ەك��ان��ی داع���ش دا ل��ە خ��ان��ەق��ی��ن ه���ەت���ا ك���ۆب���ان���ێ ل���ە زۆر ج��ێ��ی��ان��دا بەرخۆدانێكی بێ وێنەی كرد .داعش گەورەترین هێرشەكانی خۆی لەسەر ژن��ان ك��رد .ژن��ان��ی ك��ورد ،ئێزدی، توركمەن ،سریانی_ئاشوری ،عەلەوی، كاكەیی ،شەبەك و عەرەب لەم شەڕەدا زوڵمێكی گەورەیان بینی .بەتایبەت لە تەباخی 2014دا لەو هێرشانەی كە لەسەر شەنگال كرا و ئەو هێرشانەی ك��ە ل��ەس��ەر ژن��ان��ی ئ��ێ��زدی ك���را لە ئاستی ئەنفالدا ب��وو7 .ه��ەزار ژن و منداڵ رفێندران و لە بازاڕەكانی تل عەفەر ،موسڵ ،عەرەبستانی سعودی و رەق���ادا ف��رۆش��ران ،دەس��ت��درێ��ژی��ان ك���رای���ە س����ەر ،س�����ەدان ك��ەس��ی��ش بۆ ئەوەی ئەم تراژێدیایانەیان تەحەمول ن���ەك���رد خ���ۆی���ان ك���وش���ت .ه�����ەزاران ژن كۆمەڵكوژ ك��ران ی��ان لە رێگای
ئ��اوارەب��وون��دا ژی��ان��ی��ان ل��ەدەس��ت دا. ه�����ەزاران ژن���ی ئ����اوارە ل��ە ب��اك��وور، رۆژئ����اوا و ب��اش��ووری ك��وردس��ت��ان��دا ل��ەب��ارودۆخ��ێ��ك��ی گ���ران و خ���راب دا ژی��ان .شەنگال تراژیدیایەك بوو كە دەبێت لە دەزگ��ا نێو دەوڵەتیەكاندا وەك ك��ۆم��ەڵ��ك��وژی ب��ن��اس��ری��ت .بۆ سەرنج راكێشانە سەر بارودۆخی ئەو ژنانەی خۆڕاگریان كرد هەتا لە 8ی ئ���اداری ئەمساڵدا ژی��ان بكەن وەك رێكخراوێكی دەرەوەی دەسەاڵت بەرەو شەنگال رێپێوان دەكەین .بەهەزاران ژنێك كە لە چیاكانی شەنگالداشەڕی ژیان دەكەین و بۆ ئ��ەوەی لە ژیاندا بمێنن خۆڕاگری دەكەن و ئەو ژنانەی كە بۆ پاراستنی گیانی ئەوان تێكۆشان دەك���ەن ،ل��ێ��رەوە پێیان دەڵ��ەی��ن ئێمە لەگەڵتانین و دەڵەین هەتاكو كێشەی ژنانی شەنگال چارەسەر دەبێت ،هەتا شەنگال ئازاد دەبێت بارودۆخی ژنانی شەگال لە رۆژەڤدادەهێڵینەوە .وەك رێپێوەرانی شەنگال داواكاریەكانمان بۆ كۆمەڵگەی نێو نەتەوی ،پەرلەمانی ب����اش����ووری ك���وردس���ت���ان ،ح��ك��وم��ەت و پ��ارت��ی��ە م��ەدەن��ی��ەك��ان ئ��ەم م��ادان��ەی ژێرەوەن: .1ئ��ەو ب��ووی��ەران��ەی لە شەنگال
ناچار دەبین رێگای تر بگرینە بەر و كەیسەكانمان ببەینە دادگا نێودەوڵەتییەكان ،چونكە ئێمەیش چیتر سەبری ئەم هەموو سووكایەتییەمان
راپۆرت
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
8 روویاندا وەك كۆمەڵكوژی بناسرێت و ل���ە دادی ن��ێ��و ن���ەت���ەوی دا وەك ك���ۆم���ەڵ���ك���وژی ژن�����ان ب���ن���اس���رێ���ت و شەنگالیش وەك نمونە بهێنرێتەوە. .2ئ�����ەو خ���ەب���ات���ان���ەی ك����ە ب��ە ئامانجی رزگ��ار كردنی ئ��ەو ژنانەی كە رفێندران و هێشتا چارەنووسیان ن���ادی���ارە ب��ەڕێ��وە دەچ���ن ل��ەن��او هێزە كوردیەكاندا رێوەبەرێكی هاوبەشیان بۆ ساز بكرێت .3ئ���ەو ژن���ان���ەی ك���ە ل��ەدەس��ت��ی داع����ش خ���ۆی���ان رزگ����ار ك�����ردووە و ژم���ارەی���ان دەگ��ات��ە ن��زی��ك��ی 500ژن رێكخستنەكانی ژن لە باشوور ،باكوور و رۆژئ��اوادا بە پرۆژەیەكی هاوبەش خەباتیان بۆ بكەن .بۆ ئەوەی كە ئەم ژن��ان��ە ل��ە س��ەر خاكی خ��ۆی��ان هەوڵی ژی��ان ب��دەن و سەفەریان بۆ واڵتانی دیكە با كاتی بێت .بۆیە حكومەتی
نەماوە
ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ج��ارێ��ك��ی دی پێداچوونەوە بكات بەو لێكهاتنانەی كەگەڵ حكومەتی ئەڵمانیا كردویەتی. .4ژن��ان��ی ش��ەن��گ��ال تێگەیشتن ك��ە ت��ێ��پ��ەڕ ك��ردن��ی ئ���ەو ب���ارودۆخ���و نالەبارە سایكۆلۆژیە بە باوەڕی هێنان ب��ە ه��ێ��زی ج���ەوه���ەری خ��ۆی��ان تێپەر دەب��ێ��ت ،ب��ۆی��ە هێزێكی پ��اراس��ت��ن��ی��ان بەناوی «یەپەژە_شەنگال» ئاوا كرد. ب��ۆ گ���ەورە ك��ردن��ی ئ��ەم ه��ێ��زە ئ��ەوەی پێویستە دەبێت بكرێت .5ب��ۆ ب���ەش���دار ب��وون��ی ژن��ان��ی شەنگال لە دیار كردن و ئاوا كردنی داه��ات��وی ش��ەن��گ��ال ب��ۆ ئ���ەوەی ژنانی شەنگال بە ناسنامەیەكی رێكخستنی ب��ەش��دار ببن ئ��ەوەی پێویستە دەبێت بكر ێت .6ه���ەوڵ���دان ب��ۆ ب���اش ك��ردن��ی بارودۆخی كۆچبەران
.7پیشتگری ك��ردن ل��ەوەی كە ئ��ێ��زدی��ان��ی ش��ەن��گ��ال دەب��ێ��ت داه��ات��وی خۆیان بۆ خۆیان دیاری بكەن ب��ڕی��ار ب���وو ك��اروان��ەك��ە ل��ە رۆژی 9.3.2015بچێتە ش��ەن��گ��ال ب���ەاڵم لە ب��ازگ��ەی س��ەر ئ��اوی خ��اب��وور رێگای پێ گیرا و س��ەرەڕای ئ��ەوەی مۆڵەتی فەرمی هەبوو رێگەی پێنەدرا بگاتە شەنگال و رۆژی جیهانی ژن لەگەڵ ژنانی بەرخۆدانڤانی شەنگال پیرۆز ب���ك���ات ،س�������ەرەڕای رێ��گ��ەن��ەدان��ی��ش بێڕێزی بەژنان كرد و توندوتیژیان ب��ەرام��ب��ەر ژن��ان ب��ەك��ار هێنا .ژنانی ك���اروان���ی ش��ەن��گ��ال پ��ێ��داگ��ری��ان لە ب��������ەردەوام ك���ردن���ی رێ��پ��ێ��وان��ەك��ەی خ��ۆی��ان��دا ك���رد ب���ەاڵم دوای بینینی دیمەنی توندوتیژی ئاسایشی پارتی ژنانی چیای شەنگال پەیوەندیان بە ژن��ان��ی ك��اروان��ەك��ەوە گ��رت و دوای
8ی ئادار سیمبوڵی ژنانی جیهانە
راپۆرت
بەرخۆدانی نەتەوەی بەرامبەر بە زوحاك و تاریكپەرستان، نەورۆزیش بۆ نەتەوەی كورد رۆژی هەڵكردنی
ئاگری سەركەوتنە لەسەر قەاڵی زۆحاك
........ دوورخستنەوەیژنانی لە زێدی هەزاران ساڵەی خۆیان نەك تەنها نابێتە یارمەتی بەڵكو خیانەتێكی دیكەی مێژووییە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
راگەیاندنی پشتگری خۆیان و دەست خ��ۆش��ی ب��ۆ ه��اوخ��ەم��ی و دڵ��س��ۆزی��ان، داوای راگرتنی چاالكیەكەیان كرد. ه���ەروەه���ا ه��ەڵ��س��وك��ەوت��ی ئ��اس��ای��ش��ی پ��ارت��ی��ان هاوچەشنی هەڵوێستەكانی داع���ش ن��رخ��ان��د و وەك فەرمانێك پێناسەیان كرد. چاالكوانان لەسەر بنەمای داخوازی ژنانی چیاكانی شەنگال رێپێوانەكەیان راگ�������رت ،ب�����ەاڵم دەس�����ت ب������ەرداری داخوازیەكانیان نەبوون و لە دهۆك ب��ە چ��االك��ی��ەك��ی بێوێنە و ب��ۆ ج��اری ی��ەك��ەم دڵ���ی ئ���ەم ن��ادادپ��ەروەری��ەی��ان ه���ەژان���د .ك���اروان���ی چ��االك��ی��ەك��ە لە ده��ۆك بەلێدوانێكی رۆژن��ام��ەوان��ی و رێپێوان لە ناو شاری دهۆك دەسەاڵت و ن���ادادپ���ەروەری���ەی رەخ��ن��ە ك���رد و رۆژی دوات��ری��ش وات�����ا 10.9.2015لە سلێمانی و هەولێر چاالكی ناڕەزایەتی ب��ەڕێ��وەچ��وو ،ه��ەروەه��ا رێ��پ��ێ��وەران لە ه��ەول��ێ��ر ج��ارێ��ك��ی دی��ك��ە لێدوانێكی داخوازییان پێشكەشی پەرلەمان كرد و هەروەها داخوازی ئەوەیان كرد كە جارێكی دیكە بچنە شەنگال. دەق���ی ئ��ەو داخ��وازی��ن��ام��ەی��ە كە رێپێوەران پێشكەشی پەرلەمانیان كرد بەم شێوەیەیە؛ بۆ بەڕێزان س��ەرۆك��ای��ەت��ی پ��ەرل��ەم��ان ،ل��ی��ژن��ەی ژنان ،مافی مرۆڤ ،ناوخۆی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان بەڕێزان؛ رێكخراوی ژنانی ئازادی ك��وردس��ت��ان ك��ە م��ۆڵ��ەت��ی ف��ەرم��ی لە فەرمانگەی رێكخراوە ناحكومییەكانی هەرێم وەرگرتووە و ئەو فەرمانگەییە ش����اه����ی����دی ك�������ار و چ�����االك�����ی و خ��زم��ەت��ەك��ان��ی ئ���ەم رێ��ك��خ��راوەی��ە بە ب��ێ ب��وون��ی ه��ی��چ رەخ��ن��ە و خاڵێكی رەش لەسەر رێكخراوەكەمان .وێرای ئ���ەوەی ئ��ەن��دام��ان��ی رێ��ك��خ��راوەك��ەم��ان خ��ۆب��ەخ��ش��ان��ە ب��ەب��ەردەوام��ی و م��ان��دو ن���ەن���اس���ان���ە ل����ە خ���زم���ەت���ی ه��ۆش��ی��ار ك��ردن��ەوەی كۆمەڵگەدا تێكۆشاون و رۆژێكیش بێ ئەرك و خزمەت نەبوون و بە پرۆژە بەسوودەكانی بەردەوام و كچانی گەنجی خوێندنگاكانی گوند و قەزا و ناحییەكان شاهیدی خەبات و م��ان��دووب��وون��ی رێ��ك��خ��راوی ژن��ان��ی ئازادن. ب����ەاڵم ب��ەت��ای��ب��ەت ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ��ەم
هەموو ماندووبوون و خزمەتكردنەی رێ��ك��خ��راوەك��ەم��ان ل��ە ب��ری ه��اوك��اری و دەستگرتن و پشتیوانی كردنمان ب��ەب��ەردەوام��ی الیەنی دەس��ەاڵت��دار لەم ه��ەرێ��م��ەدا بەتایبەتی ل��ە رێ��گ��ای هێز و ئ��اس��ای��ش و پ��اراس��ت��ن��ەوە زۆرت��ری��ن ئ���اس���ت���ەن���گ���ی و ه���ێ���رش���ی ب����ۆ س���ەر چاالكیەكانمان ك��ردووە و زۆرترین ف��ش��ار و ت��ون��دوت��ی��ژی و ه���ەڕەش���ە و هێزیان لەبەرامبەرمان بەكار هێناوە هەرلە داخستنی نووسینگە و شوێنی ك��ار ك��ردن��م��ان و دەس��ت��گ��ی��ر ك��ردن��ی ئەندامەكانمان و سووكایەتی و هەڕەشە لێكردن ت��ا دەگ��ات��ە ئ��ەوەی تەنانە لە رۆژە ج��ەژن��ە تایبەتەكانی ژنانیشدا ئ��ەوپ��ەڕی ت��ون��دوت��ی��ژی ب��ەرام��ب��ەرم��ان بەكار هاتووە .بۆ نمونە چاالكی 8ی ئاداری 2015كە ژنان ماندو نەناسانە لە سلێمانیەوە بە رێپێوان كەوتنە رێ بەرەو شەنگال بۆ ئەوەی هاوخەمی و پشتیوانی خۆیان بۆ ژنانی شەنگال دەرببڕن و پێیان بڵێن ئێوە تەنیا نین و ئێمەیش لەگەڵتانین ،بەاڵم بەداخەوە جارێكی تر وەك پیشەی هەمیشەییان هێزەكانی ئاسایشی پارتی دیموكرات ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی زۆر ت��ون��د هێرشیان ك����ردە س���ەرم���ان و و ی��س��ت��ی ب��ەك��ار هێنانی چەكیان نیشانداین .بەفشاری لوولە چەكەكانیان ئ��ازاری دەروون��ی و جەستەیی رێ��پ��ێ��وەران��ی��ان دا و بە سەختیش ئەندامێكی ئێمەیان بریندار ك��رد و رێگەیان ن��ەدا كە بچینە الی هاو رەگ��ەزە ئازارچەشتووەكانمان و 8ی ئادار لەگەڵ ئەوان پیرۆز بكەین. ئ��ێ��م��ە ل���ێ���رەوە رای��دەگ��ەی��ەن��ی��ن كە ك��ات��ی ه���ات���ووە ئ��ێ��وە و الی��ەن��ەك��ان��ی دی��ك��ەی پ��ێ��وەن��دی��دار ب��ێ��ن��ە دەن���گ و س��ن��وورێ��ك ب��ۆ ئ��ەم پێشێلكارییانەی دەسەاڵت بەرامبەر بە رێكخراوەكەمان دا بنێن و بەئەركی خۆتان هەستن. ئەگەرنا ئێمەیش هیوامان بە ئێوە و دروشمەكانتان نامێنێت و ناچار دەبین رێگای تر بگرینە بەر و كەیسەكانمان ب��ب��ەی��ن��ە دادگ�����ا ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی��ەك��ان، چ��ون��ك��ە ئێمەیش چیتر س��ەب��ری ئ��ەم ه��ەم��وو س��ووك��ای��ەت��ی��ی��ەم��ان ن��ەم��اوە .لە ك��ات��ێ��ك��دا ئ��ەرك��ی ئ��ێ��م��ە ه��ەم��ی��ش��ە بۆ پاراستنی ئاسایشی ئ��ەم كۆمەڵگایە بووە و بەردەوامیش ئەبین لە ئەرك و خزمەتگوزاریەكانمان دا.
9
تروسكە راگەیاندنی ژنی ئازادە لە باشووری كوردستان
رییپۆرتاژ
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
10
ئا /شەیدا نادر ل��ە 8ه��ەم��ی��ن س��اڵ��ڕۆژی دەس��ت بەكار كردنی گۆڤاریی تروسكە رۆژن��ام��ەن��وس��ان دەدوێ����ن و ب��اس ل��ە رۆڵ���ی گ��ۆڤ��ارەك��ەم��ان دەك���ەن ك��ە وەك���و گ��ۆڤ��ارێ��ك��ی س��ەرب��ەخ��ۆ لە چوارچێوەی كێشە و فكر و رام��ان��ی ژن���ان چ��اپ دەب��ێ��ت .ل��ەو ب����وارەوە «ن��ۆژی��ان ئ��ەوره��ان» ئەندامی بەڕێوەبەری راگەیاندنی ژن��ی ئ���ازاد و ئ��ەن��دام��ان��ی گ��ۆڤ��ار بۆ گۆڤارەكە بەم شێوەیە دەدوێن. س�����ەرت�����ا س������اڵ������ڕۆژی دەس�����ت ب��ەك��ارك��ردن��ی گ��ۆڤ��اری ت��روس��ك��ە
ل����ە ه����ەم����وو ژن����ان����ی ب����اش����ووری كوردستان و ژنانی رۆژنامەنوس و ئەندامانی گۆڤار پیرۆز دەكەین. هەموومان دەزانین راگەیاندنی سەربەخۆی ژنان زۆر كەمە هەتا دەتوانین بڵێین نییە ،هەروەها لە ب���اش���ووری ك��وردس��ت��ان��ی��ش ی��ەك��ەم راگ����ەی����ان����دن ی����اخ����ود گ���ۆڤ���اری س���ەرب���ەخ���ۆ گ���ۆڤ���اری ت��روس��ك��ەی��ە ك���ە ب���ە ئ����ی����رادە و رەن���گ���ی ژن ك���ار دەك���ات.ل���ە ه���ەم���وو ج��ی��ه��ان سیستەمی دەسەاڵتداری بێجگە لە رەشبگیری ك��ردن و لەناوبردنی ژنان هیچ رێگایەكیان نییە تاكو بتوانن ببن ب��ە خ��اوەن ئ��ی��رادە و ژی���ان و پ��ی��ش��ەی خ��ۆی��ان ،خ��ۆی��ان هەڵبژێرن.هەر بۆیە دەڵێم گۆڤاری
ت��روس��ك��ە وەك����و راگ��ەی��ان��دن��ێ��ك��ی پێشەنگ ن��زی��ك��ەی 8س��اڵ��ە ل��ەن��او ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەك��ی پ��ی��اوس��االر خ��ۆی ب��ەرێ��ك��خ��س��ت��ن ك���رد و ب��ۆ ه��ێ��ز و دەن�����گ و رەن����گ����ی ژن����ان����ی ئ���ەم هەرێمە و توانیویەتی ژن بە ژن ب��ن��اس��ێ��ن��ێ��ت .ك��ات��ێ��ك ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ب���اش���ووری ك��وردس��ت��ان دام������ەزرا ه��ی��چ ح��س��اب��ێ��ك��ی��ان ب��ۆ ژن ن��ەك��را و دی��س��ان سیستەمی پیاوساالری بەرپا ب��وو .دروستە ك����ە ژن ل����ە راگ���ەی���ان���دن���ەك���ان���ی باشووری كوردستان ه��ەن ،بەاڵم بە بێ ئ��ەوەی هەست بە هەبوونی خ���ۆی���ان ب��ك��ەن وەك����و ژن��ێ��ك ل��ە ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی پ��ی��او تەنیا وەك��و خ���زم���ەت���ك���ار دەس����ت����ورەك����ان ج��ێ بەجێ دەكات .ژن خۆی بە رەنج و زەحمەتیەكانی خۆی هەوڵ دەدات كە كاری راگەیاندن بكات ،بەاڵم زهنیەتی پیاوساالری بە سیاسەت و مامەڵە كردن بە جەستەی ژن بۆ زیادكردنی جەماوەر هیچی تریان نیە ،ئەمەش سوكایەتی ك��ردن بە كەسایتی مرۆڤە.گۆڤاری تروسكە ب��ە دەرچ��وون��ی خ��ۆی هەنگاوێك ب��وو ب��ۆ ش��ك��ان��دن��ی ئ��ەم ئەقڵیەتە و ج��ەس��ارەت دان ب��ە ژن��ان��ی تر لەناو راگەیاندن ،كاتێك سەیری دەك��ەی��ن خ��ەب��ات��ك��اران��ی ت��روس��ك��ە ب��ە ب��ێ دوو دڵ��ی و خ��ۆب��ەخ��ش��ان��ە ل���ە ه���ەم���وو گ��ۆڕەپ��ان��ەك��ان��ی ك��ار و چ��االك��ی و پ��ێ��داچ��وون��ەوەك��ان چاالكانە ئامادە ب��ووە و ب��ووە بە رەنگی راستی ژنانی ئەم دەڤەرە ك���ە ئ���ەم���ەش ج��ێ��گ��ای ش���ان���ازی���ە. ه������ەر وەك�����وت�����ر دەرچ�����وون�����ی ت��روس��ك��ە ه��ێ��وای��ەك��ە ب��ۆ ژن���ان و ه��ێ��زە و ت��وان��ای ژن���ان ب��ە ژن��ان دەن���اس���ێ���ن���ێ���ت ك����ە ژن چ���ەن���دە دەت��وان��ێ��ت وەك���و راگ��ەی��ان��دن��ێ��ك ئ��ازاد لەناو كۆمەڵگای باشووری
سەربەخۆ لەناو كۆمەڵگای پیاوساالر خۆیان بڕیاری نوسین و پیشاندانی سەرچاوەی ژیانن س��ەر راگ��ەی��ان��دن و بەتایبەتیش راگ��ەی��ان��دن��ی ژن .ب��ەاڵم ئ��ای��ا ئەو راگ���ەی���ان���دن���ان���ە ئ���ەرك���ی خ��ۆی��ان پێكدێنن .بەدڵنیاییەوە دەتوانین بڵێین نەخێر .بەتایبەت لەباشووری ك��وردس��ت��ان راگ��ەی��ان��دن ل��ەب��واری ژن��ان زۆر كەمە ،كە هەبوونیشی پێویستییەكی زۆر گرنگە .چونكە راگ��ەی��ان��دن��ی ژن دەت��وان��ێ��ت ئ��ەو رۆڵ��ە بگێڕێت ك��ە كۆمەڵگەیەكی هۆشیار و خستنەرووی سەرجەم كێشەو گرفتەكانی ژن��ان بەخاتە ب������ەردەم رای گ��ش��ت��ی ج��ی��ه��ان. دەت��وان��م ب��ڵ��ێ��م گ��ۆڤ��اری ت��روس��ك��ە
رییپۆرتاژ
دی��م��ان��ەی��ەك ل��ەگ��ەڵ خەباتكاری ت�����روس�����ك�����ە ژی����ل����ەم����ۆ ج�����اف؛ ل��ە س��اڵ��ی��ادی دام��ەزران��دن��ی راگەیاندنی تروسكە دا بیر و رای ئ��ێ��وە س��ەب��ارەت ب��ە رۆڵ��ی راگەیاندن و راگەیاندنكار لە ناو كۆمەڵگادا چییە؟ كاتێ كە ئێمە باسی راگەیاندنی ئازاد دەكەین سەرەتا دەبێت دڵنیا بین ل��ەوەی كە راگەیاندنەكەمان دەنگ و زمانی گەلە .بۆیە ئەمەش ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك پ��ێ��وان و پ��رەن��س��ی��ب��ی هەیە ،یەكێكیش لەوانە ئەوەیە كە راگەیاندن دەبێت خۆ لەبەرامبەر كێشە و رەخنە و ناڕەزایەتیەكانی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا ب��ەرپ��رس��ی��ار ببینێت و ببێتە زمانی ئەم رەخنانە .كاتێ دەوت����رێ����ت م���ێ���دی���ای ب���ێ الی���ەن بەبڕوای من پێناسەیەكی هەڵەیە. چونكە سەرەتا ئەوە بڵێم لەئەمڕۆدا ه��ەب��وون��ی م��ێ��دی��ای ب��ێ�لای��ەن زۆر ك��ەم��ە و ل��ە ژم����ارەی پ��ەن��ج��ەك��ان��ی دەست زیاتر ناچێت .لە راستیدا دەب��ێ��ت ئەمە روون بكرێتەوە كە مێدیا الیەنی هەیە و الیەنەكەشی گەلە .بۆیە دەبێت كادێرەكانیشی بە گوێرەی ئەوە پەروەردە بكرێن و ئ���ەرك���ی خ���ۆی���ان پ��ێ��ك ب��ێ��ن��ن. راگەیاندنی ژن دەبێت بە چ
گەورەئەوەیە ژنان
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ك���وردس���ت���ان���ە ب���ەت���ای���ب���ەت ژن����ان .شێوازێك بێت؟ دەبێت چۆن كار س��ەرك��ەوت��ن��ی گ��ەورەئ��ەوەی��ە ژن��ان بكات و ئەركی راگەیاندنی ژن س����ەرب����ەخ����ۆ ل����ەن����او ك���ۆم���ەڵ���گ���ای چییە ؟ پیاوساالر خۆیان بڕیاری نوسین ل������ەب������اش������ووری ك����وردس����ت����ان و پیشاندانی س��ەرچ��اوەی ژیانن ،ب���ۆش���ای���ی���ەك���ی ف���ك���ری ه����ەی����ە ،و ه����ەروەه����ا ت���روس���ك���ە دەت���وان���ێ���ت بەتەواوی سیستەم و دەسەاڵتێكی ب���ێ���ت ب����ە پ����ردێ����ك ل����ە ن���ێ���وان پ���ی���اوس���االران���ە زاڵ����ە ب���ەس���ەر ئ��ەو هەموو ژنانی نەتەوەكانی تر كە ك���ۆم���ەڵ���گ���ەی���ەدا .دەر ئ��ەن��ج��ام��ی ی��ەك��ێ��ت��ی ئ����ەوان دروس����ت ب��ك��ات .ئەوەش رۆژانە دەبینین بەچەندین پ����ەی����ام����ی ئ����ێ����وە ب�����ۆ ژن����ان����ی رووداوی جۆراوجۆرەوە ژنان دەبنە راگ������ەی������ان������دن������ك������ار چ����ی����ی����ە؟ قوربانی ،بۆیە هۆشیاركردنەوەی ژنان دەتوانن بە دەستپێشخەری كۆمەڵگە و تاكێكی ت��ەن��دروس��ت گۆڤاری تروسكە یەكێتی خۆیان بەتایبەت لەبەرامبەر ئەو پرسانەدا دروست بكەن و تێكۆشانی خۆیان رۆڵ���ێ���ك���ی س����ەرەك����ی دەك���ەوێ���ت���ە بەرز بكەن .هەروەها بە ئیرادەی خۆیان لە راگەیاندن جێ بگرن و خ��اوەن بڕیار بن و خۆیان لە سەركەوتنی س��ەر ك��اری خۆیان بڕیار ب��دەن.
ئ���ەرك���ێ���ك���ی م����ێ����ژووی گ���رت���ۆت���ە س��ەرش��ان ،تروسكە بۆتە بەشێك ل��ە ئ��اوێ��ن��ە و خ��س��ت��ن��ەرووی كێشە و مەینەتییەكانی ژنانی باشووری ك���وردس���ت���ان .ل��ەگ��ەڵ ئ��ەم��ان��ەش��دا راگ��ەی��ان��دن��ی ژن س��ەرەت��ا دەب��ێ��ت بەبیری خ��ۆی ،بە ك��ادێ��ری خۆی و ب���ە ه��ەس��ت��ی خ���ۆی ب���دوێ���ت و وەك خ��ۆی پ��ێ��ن��اس��ەی ژن ب��ك��ات و ه����ەوڵ ب����دات ل���ە دەرخ��س��ت��ن��ی بیرورا كۆنەپەرستە و دەسەاڵتدار و گەندەڵەكاندا ك��ە دژی ژن و كۆمەڵگا ئیش دەك��ەن ،رادی��ك��اڵ، پ��ێ��ش��ەن��گ و ب���ەج���ەس���ارەت ب��ێ��ت. ب����ەاڵم راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��ی ژن لە ئ����ەم����ڕۆدا ب���وون���ەت���ە ئ��ام��ێ��رێ��ك��ی سەرمایەداری بۆ زیاتر بە كۆیلە كردنی ژن و بە كاالكردنی.بەاڵم ئێمە وەك خ��ەب��ات��ك��اری گ��ۆڤ��اری تروسكە لەبەرامبەر ئ��ەم زهنیەتە راوەس���ت���اوی���ن و ش���ەڕ دەك���ەی���ن11 . ل��ەم ب��ووارەدا تروسكە تا چ ئاستێك بووەتە وەاڵمدەری ئەم پێد ا و یستیە ؟
ل��ەت��ەم��ەن��ی گ���ۆڤ���اری ت��روس��ك��ەدا رەن���گ���ە وەك پ��ێ��وی��س��ت ن��ەب��ووب��ێ��ت��ە ئاوێنەی س��ەرج��ەم كێشەكانی ژنان ل����ەب����اش����ووری ك����وردس����ت����ان ،ب���ەاڵم دەت��وان��ی��ن ئ��ەو راستییە بخەینەروو ك���ە م���ەودای���ەك���ی ب��اش��ی ب���ڕی���وە ب��ۆ ئ���ەوەی ب��ت��وان��ێ��ت رۆڵ��ێ��ك��ی س��ەرەك��ی ب��گ��ێ��رێ��ت ل���ە ه���ۆش���ی���ارك���ردن���ەوەی ژن و خ��س��ت��ن��ەرووی ئ���ەو دی���ووی راستەقینەی زهنیەتی دەسەاڵتداری و پ���ی���اوس���االری .ه����ەروەه����ا ب��ب��ێ��ت��ە دەن���گ���ی ژن���ان���ی ئ���ازارچ���ەش���ت���ووی ب���اش���ووری ك���وردس���ت���ان .ت��روس��ك��ە وەك گ��ۆڤ��ارێ��ك��ی ژن���ان ب����ەردەوام هەوڵی داوە و هیچ ئاستەنگییەكی ن����ەن����اس����ی����وە ب������ۆ خ���س���ت���ن���ەرووی ك��ێ��ش��ەك��ان��ی ژن���ان .ب��ۆی��ە ب����ەردەوام خوێنەرەكانی س��وودم��ەن��دب��وون��ە لەو ووت��ار و چاوپێكەوتنانەی ئەنجامی داون .گ���ۆڤ���اری ت��روس��ك��ە ت��وان��ی خ��وێ��ن��ەرێ��ك��ی ب���اش ل����ەدەوری خ��ۆی كۆ بكاتەوە .گۆڤاری تروسكە تاكە دەزگ����ای راگ��ەی��ان��دن��ی س��ەرب��ەخ��ۆی��ە ك�����ە ل�����ەب�����اش�����ووری ك����وردس����ت����ان خ���ۆب���ەخ���ش���ان���ە و م���ان���دون���ەن���اس���ان���ە ل���ەب���وارەك���ان���ی ژن�����ان ك����اردەك����ات
گۆڤاری تروسكە ئەركێكی مێژووی گرتۆتە سەرشان، تروسكە بۆتە بەشێك لە ئاوێنە و خستنەرووی كێشە و مەینەتییەكانی ژنانی باشووری كوردستان .......
رییپۆرتاژ
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
12
راگەیاندنەكانی ژن لە ئەمڕۆدا بوونەتە ئامێرێكی سەرمایەداری بۆ زیاتر بە كۆیلە كردنی ژن و بە كاالكردنی.بەاڵم ئێمە وەك خەباتكاری گۆڤاری تروسكە لەبەرامبەر ئەم زهنیەتە راوەستاوین و شەڕ دەكەین
ئێمە فێری یەكێتی و یەكگرتوویی نەبووین! سیاسی
ن /نەورۆز رەسول
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ه��ەرچ��ەن��دە ك��ات ب��ەس��ەر رۆژی 8ی ئادار (رۆژی جیهانی ژنانی رەن���ج���دەر) ت��ێ��پ��ەڕ دەب��ێ��ت ،ب��ەاڵم دی��س��ان��ی��ش ل���ەه���ەم���ووت���ان پ��ی��رۆز ب��ێ��ت .ه��ەرك��ەس��ێ��ك ب���ۆ ئ����ازادی ب��ەرخ��ۆدان دەك��ات ،ه��ەروەه��ا ئەو ژنانەی كە بە حەسرەتی ئازادین و ژن����ان و ك��چ��ان��ی گ��ەن��ج س�ڵاو دەكەم .ئەمساڵ بەهار زوو دەستی پ��ێ��ك��رد ،ه���ەروەك چ��ۆن س��روش��ت دەگ����ەش����ێ����ت����ەوە ل����ە دڵ��ی��ش��م��ان��دا حەسرەتی ئازادی بەرز دەبێتەوە. ه����ەم وەك ژن�����ان و ه����ەم وەك گ��ەل��ی ك��ورد ل��ە ه��ەرچ��وار بەشی ك��وردس��ت��ان ژی��ان��ێ��ك��ی ئ��ازادم��ان دەوێت .هەڵبەتە هەموومان دەزانین ك���ە ئ���ەم���ە ه��ی��چ��ك��ات ب���ە ئ��اس��ان��ی ن��ەب��ووە و ن��اب��ێ��ت .ئاستەنگیەكان ت��ەن��ه��ا ل��ەالی��ەن دووژم���ن���ەوە نین. ئ��اس��ت��ەن��گ��ی��ەك��ان س���ەرەت���ا ل��ەن��او مێشكی خ��ۆم��ان��دان و روانینمان ب��ۆ ژی��ان��م��ان دای���ە .ل��ەم ئ���ادارەش دا بینیمان ك��ە ئ��ەوەی ئێمەی لە داهاتویەكی ئ��ازاد و دیموكراتی دوورخ��س��ت��ووەت��ەوە و دەخ��ات��ەوە، تەنها داعش و ئەو دەوڵەتانەنین كە لە چوار سووچەوە گەمارۆیان داوی������ن .ه��ەڵ��وێ��س��ت ،روان���گ���ە و رێ��ك��خ��س��ت��ن��ی ن���اوخ���ۆش ه���ەن ك��ە بەرەو كۆیالیەتی رامان دەكێشن. وەك گ�����ەل و ژن����ان����ی ك����ورد ئەوەی كە زیاتر لە هەموو شتێك ئاستەنگیمان بۆ دروست دەكات، ئ���ەوەی���ە ك��ە ف��ێ��ری (ی��ەك��ێ��ت��ی) و (یەكگرتوویی) نەبووین .ناتوانین ب��ك��ەوی��ن��ە چ���وارچ���ێ���وەی ب��ی��رێ��ك��ی ه����اوب����ەش .وەك ك�����ورد ت��ەن��ه��ا نەكراوین بە چوار بەشەوە ،بەڵكو وەك كورد بەگوێرەی بەرژەوەندی
حیزبەكان ،بەگوێرەی چینایەتی ،چاالكوان كە لەوێدا كۆ ببوونەوە13 .
رێ���ك���خ���س���ت���ن���ە م����ەدەن����ی����ی����ەك����ان، ب���ەگ���وێ���رەی ب�����ەرژەوەن�����دی ئ���ەو واڵتانەی كە دابەشیان كردووین و هەروەها بە گوێرەی بەرژەوەندی ه��ەن��دێ��ك ب��ن��ەم��اڵ��ە و ك��ەس��ای��ەت داب���ەش ك��راوی��ن .ب��ەگ��وێ��رەی ئ��ەم پارچە بوونانە لەبەرامبەر یەكتر دووژم��ن��ای��ەت��ی دەك��ەی��ن .ل��ەم ی��ەك م��ان��گ��ەی ك��ۆت��ای��ی دا دەت��وان��ی��ن ئ��ام��اژە ب��ەچ��ەن��د م��ژار ب��ك��ەی��ن .لە هەشتی ئ��اداری ئەمساڵدا رەژاك بە ئامانجی ساڕێژ كردنی ئێش و زام���ەك���ان���ی ژن���ان���ی ش��ەن��گ��ال بڕیاریان دا بەرەو شەنگال بچن. هەموو رێكخراوەكانی بانگهێشتی ئ���ەم چ��االك��ی��ە ك����رد ،ب����ەاڵم هیچ رێ���ك���خ���راوێ���ك ب���ەش���دار ن���ەب���وو. رێ��پ��ێ��وان ل��ە س��ل��ێ��م��ان��ی��ەوە دەس��ت��ی پ��ێ ك��رد و هەتا ب��ازی��ان ،تەكیە، چەمچەماڵ ،كەركوك ،قوشتەپە و ه��ەول��ێ��ر رێ��گ��ای ب��ڕی .ل��ە هەولێر ل����ەب����ەردەم پ���ەرل���ەم���ان ل��ێ��دوان��ی رۆژن����ام����ەوان����ی دا .س������ەرەڕای ئ���ەوەی ك��ە ن��زی��ك��ەی ل��ە 3دا 1ی پ��ەرل��ەم��ان��ەك��ەم��ان(!) ژن���ن ،ب��ەاڵم ی���ەك ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران خ��ۆی��ان نەكردە گوێگری بە س��ەدان ژنی
تەنانەت یەك پەرلەمانتار بگرە بۆ ساڵویش ن��ەه��ات! ه��ۆك��ار؟ چونكە ئ��ەو ژن��ان��ەی ل��ەن��ێ��و چ��االك��ی��ەك��ەدا بوون و لەوێ كۆببوونەوە ئەندامی هیچ یەك لەو پارتیانە نەبوون كە لەناو پەرلەماندا بوون ،بۆیە هیچ ح��ی��زب��ێ��ك��ی��ش پ��ش��ت��گ��ری ن��ەك��ردن. ك���ەوات���ە ئ���ەو ژن���ان���ەی ك���ە ل��ەن��ێ��و پەرلەماندان تەنها بۆ پاراستنی ب���ەرژەوەن���دی ح��زب��ەك��ان��ی خ��ۆی��ان لەوێن و لەبەرامبەر كێشەی ژنان ه��ی��چ س���ەرن���ج و دڵ��س��ۆزی��ەك��ی��ان ن��ی��ی��ە .ب����ەاڵم ه���ەم���ووش���ی ل��ەس��ەر ك��ۆت��ای ژن���ان ل��ەوێ��ن .ك��ەوای��ە لە واڵت��ەك��ەم��ان��دا ژن داب��ەش ك��راون ل����ەدەرەوەی چ��وارچ��ێ��وەی سیاسی و ب��ەرژەوەن��دی��ە ح��ی��زب��ی��ەك��ان��دا ، ل��ە چ��وارچ��ێ��وەی ك��ێ��ش��ەی ژن��ان��دا ه���اودەن���گ���ی���م���ان الوازە .ژن����ان ك��ەی پ��ارچ��ە ب��وون ت��ی��دەپ��ەڕێ��ن��ن؟ ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی دی���ك���ە ل���ەب���وواری پ��ارچ��ەب��وون��دا ،دوای ئ���ەوەی كە داعش موسڵی داگیر كرد و هێرشی كردە سەر كەركووك ،مەخمور و كۆمەڵكوژی شەنگالی ئەنجامدا، ه��ێ��زەك��ان��ی ه��ەپ��ەگ��ە و ی��ژا_س��ت��ار هاتنە باشووری كوردستان و لە
ئەو ژنانەی لەنێو چاالكیەكەدا بوون و لەوێ كۆببوونەوە ئەندامی هیچ یەك لەو پارتیانە نەبوون كە لەناو پەرلەماندا بوون ،بۆیە هیچ حیزبێكیش پشتگری نەكردن
سیاسی
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
14
زۆرینەی شوێنەكاندا لە بەرەكانی پێشەوەی جەنگ لەبەرامبەر داعش وەس��ت��ان��ەوە .بەتایبەتی رۆڵ��ی��ان لە رزگ��ار كردنی گەلی شەنگال دا ل��ە ئ��اس��ت��ێ��ك��دا ب��وو ك��ە دۆس���ت و دوژمن نەیانتوانی نكۆڵی لێ بكەن. ئ��ەن��ج��ام :ه��ەب��وون��ی گەریالهەتا ئێستاش لە باشووری كوردستاندا ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ف��ەرم��ی دان���ی پێدا ن���ان���رێ���ت .ب���ۆچ���ی؟ چ��ون��ك��ە دان پ��ێ��دان��ان��ی ه��ەب��وون��ی گ���ەری�ل�ا لە باشووری كوردستاندا بە گوێرەی ب��ەرژەوەن��دی پ��ارت��ە سیاسیەكانی ب�����اش�����ووری ك����وردس����ت����ان ن��ی��ی��ە! ه��ەرچ��ەن��دە پ��ارت��ی پێشەنگایەتی ئ�����ەم چ���ەم���ك���ەش ب����ك����ات ،ب����ەاڵم زۆری���ن���ەی پ��ارت��ی��ەك��ان��ی دی��ك��ەش ب��ەوە دڵخۆشن و دەڵێن؛»هەرچی ب���ێ���ت پ���ارت���ی م���ۆڵ���ەت ن�����ادات»
و ل����ە پ���ش���ت ئ�����ەم ه��ەڵ��وێ��س��ت��ەی پارتییەوە خۆیان حەشار دەدەن. لەكاتێكدا ك��ە ه��ەب��وون��ی پەكەكە بۆ منداڵەكانمان ،گەنجەكانمان و داهاتووی هەموومان گەرەنتیە .ئەم راستیەمان ل��ە كۆبانێ ،شەنگال، ك���ەرك���وك ،م��ەخ��م��وور و ه��ەم��وو ش��وێ��ن��ێ��ك ب��ی��ن��ی .ل��ەم ك��ات��ەدا كە پێویستی كوردستان بە هێزێكی هاوبەشی پاراستن هەیە ،گەریال و پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە دەت���وان���ن پ��ێ��ك��ەوە ل���ەب���ەرام���ب���ەر ف��اش��ی��زم��ی داع���ش ش��ەڕ بكەن و ئەمەش بە گوێرەی ب��ەرژەوەن��دی گەلی ك��وردە ،بەاڵم دەب��ی��ن��ی��ن ئ��ەم��ە ن��اك��رێ��ت .ب��ۆچ��ی؟ چ��ون��ك��ە پ���ارت���ە س��ی��اس��ی��ەك��ان ل��ە جێگای ب��ەرژەوەن��دی گەلەكەمان س����ەرەت����ا ب��ی��ر ل���ە ب����ەرژەوەن����دی خ���ۆی���ان دەك����ەن����ەوە .ك��وردس��ت��ان
ئ��ەم داب��ەش ب��وون و پارچەبوونە ك�����ەن�����گ�����ی ت����ێ����دەپ����ەڕێ����ن����ێ����ت؟ ئ��ێ��س��ت��اش س��ێ��ه��ەم��ی��ن ن��م��ون��ەی پ��ارچ��ەب��وون ل��ە م��ان��گ��ی ئ����اداردا: ه���ەڵ���ب���ژاردن���ەك���ان���ی رۆژئ�������اوای ك��وردس��ت��ان،رۆژئ��اوای كوردستان نزیكەی 4ساڵە لەناو شەڕ دایە، ن��زی��ك��ی ه����ەزار ش��ەه��ی��د ه��ەی��ە لە شەڕی ئەم پارچەیەدا .بەرخۆدانی كۆبانی هێزی ب��ەرخ��ۆدان��ی گەلی ك����وردی ن��ی��ش��ان��ی ه���ەم���وو دون��ی��ا دا .تەنانەت شەڕوانانی یەپەگە و یەپەژە سنوورەكانیان تێپەڕاند و بۆ رزگ��ار كردنی گەلی ك��وردی ئێزدیی كۆمەڵكوژكراو ،بەدەیان ش���ەه���ی���دی���ان پ���ێ���ش���ك���ەش ك����رد. لەكاتێكدا كە گەل سینگی خۆی ل��ەب��ەرام��ب��ەر هێرشەكان ك��ردب��ووە قەڵغان لەهەمان كاتدا سیستەمی
سیاسی
هێزەكانی هەپەگە و یژا_ستار هاتنە باشووری كوردستان و لە زۆرینەی شوێنەكاندا لە بەرەكانی پێشەوەی جەنگ لەبەرامبەر داعش وەستانەوە .بەتایبەتی رۆڵیان لە رزگار كردنی گەلی شەنگال دا لە ئاستێكدا بوو كە دۆست و دوژمن نەیانتوانی نكۆڵی لێ بكەن
ب���ەف���ەرم���ی ن���ان���اس���ن .ب�����ەاڵم ل���ەو ب��ارودۆخ��ەی ك��ە ه���ەزاران م��رۆڤ ل��ەب��ەرام��ب��ەر كێشە وهێرشەكاندا راوەس��ت��اوە ،ه��ەس��ت��ان و دەنگیان ب��ەك��ار ه��ێ��ن��ا .ب���ەاڵم ه��ەژم��ارێ��ك��ی ك�����ەم ب����ەن����او س���ی���اس���ەت���م���ەدارك���ە ژم����ارەی����ان پ��ەن��ج��ەك��ان��ی دەس���ت تێپەر ن��اك��ات و ه��ەر ل��ەس��ەرەت��ای ش��ۆڕش��ەوە ل��ە هۆتێلە لوكسەكانی هەولێر و ئەستەمبول دانیشتوون، ئ���ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەی��ان پ��رۆت��ەس��ت��ۆ ك��رد .ك��ەوای��ە حكومەتی هەرێمی كوردستان روانگەی ئەو سێ چوار بەناو سیاسەتمەدارانەیلەبەرامبەر روان���گ���ەی گ��ەل��دا پ��ێ گ��ری��ن��گ��ت��رە و ئ���ەوە ه��ەڵ��دەب��ژێ��رێ��ت .ب��ۆچ��ی؟ چ��ون��ك��ە ئ���ەم���ە پ��ێ��وی��س��ت��ی��ەك��ە ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی���ی���ە س��ی��اس��ی��ەك��ان��ی. ئ���ێ���س���ت���ا ئ������ەم داب���������ەش ب����وون����ە سیاسییە ل��ە ش��ۆڕش��ی رۆژئ���اوای كوردستان دا چۆن تێپەر دەبێت. ئەم سێ نمونەیە لە دابەش بوون ت��ەن��ه��ا ن��م��ون��ەك��ان��ی م��ان��گ��ی ئ��ادار بوون .بەاڵم سێ چیرۆك بوون كە دەتوانن كاریگەریان لەسەر ژیانی ه���ەم���ووم���ان ه��ەب��ێ��ت .ك��اری��گ��ەری دەب��ێ��ت ل��ەس��ەر ژی��ان��ی ئێمە وەك ژن ،ئێمە وەك ك��ورد و هەروەها هەموو ئەو كەسانەی لەكوردستاندا دەژی����ن .ئ��ەگ��ەر ی��ەك��گ��رت��ووی��ەك��ی ژن���ان ه��ەب��ێ��ت ،ئ���ەم ه��ەڵ��وێ��س��ت��ان��ە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
خ��ۆی ب��ەن��اوی كانتۆن ئ��اوا كرد. دەستووری ئامادە كرد ،ئەو بەشەی ك��ە ل��ە ی��اس��اك��ەی��ان��دا گ��رێ��دراوی دۆخی ژنان بوو لەناو كۆمەڵگادا س��ی��س��ت��ەم��ێ��ك��ی ه���ەرە پ��ێ��ش��ك��ەوت��وو بوو لە ئاستی جیهانی دا .بەشی ه����ەرە ب��چ��ووك��ی ك���وردس���ت���ان ب��ە ژی��ان��ەوەی��ەك��ی دی��م��وك��رات��ی گ��ەورە ب����وو ب���ە ش����ەرەف����ی ك���وردس���ت���ان. ئیستا یەكگرتوویی هەیە ،نیە. گروپێك بەناوی ئەنەكەسە دەڵێت؛ ئ����ەوەی ب���ە ب���ەرخ���ۆدان و خ��وێ��ن ب��ەدەس��ت��ت��ان خ��س��ت��ووە ك��ە نەبێتە هی م��ن ،من هەوڵی لەناو بردنی دەدەم» .ئەم سیاسەتە هەرچەندە م���اوەی���ەك���ی درێ�����ژی خ���ای���ان���د و ل��ەالی��ەن پ��ارت��ی��ش��ەوە پشتگری لێ ك����را ،ب����ەاڵم س���ەرك���ەوت���و ن��ەب��وو. ه���ەروەه���ا ئ��ێ��س��ت��اش ل��ەب��ەرام��ب��ەر ه���ەڵ���ب���ژاردن���ەك���ان���ی ش����ارەوان����ی 14ی م��ان��گ دا دەوەس��ت��ن��ەوە .لەو ل��ێ��دوان��ان��ەی ب���ەن���اوی ح��ك��وم��ەت��ی ب������اش������ووری ك����وردس����ت����ان درا راگەیەندرا كە ئەم هەڵبژاردنانە
ك��اری��گ��ەری دەك��ات��ە س���ەر ژی��ان��ی ئێمە ه��ەم��وو وەك ژن��ی ك���ورد و هەموو ئەو ژنانەی لە كوردستاندا دەژی��ن .یەكگرتووییەكی سیاسی 15 ل�����ەك�����وردس�����ت�����ان و ه����ەب����وون����ی ه��ێ��زێ��ك��ی پ��اراس��ت��ن��ی ه��اوب��ەش لە ك��وردس��ت��ان دا دی��ارە كاریگەری ل��ەس��ەر ژی��ان��ی ه��ەم��ووم��ان دەب��ێ��ت. س��ەرك��ەوت��ن��ی ش��ۆڕش��ی رۆژئ���اوای ك���وردس���ت���ان ك���اری���گ���ەری ل��ەس��ەر ژی���ان���ی ه���ەره���ەم���ووم���ان دەب���ێ���ت. وەك ئ��ەن��ج��ام؛ ئ��ەوەی ل��ە هەموو كەس زیاتر بە پارچە بوون كاریگەر دەب��ێ��ت ئێمەین .ه��ەرب��ەم بۆنەیەوە ه���ەم���ووم���ان پ��ێ��ك��ەوە ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ��ەوان��ەی داب��ەش��م��ان دەك���ەن و بۆ یەكگرتوویی ،لەبەرامبەر ئەوانەی لەم رێگایەدا رێگرمانن ،هەروەها ل���ەب���ەرام���ب���ەر ئ����ەوان����ەی ئ���ەوان���ەی دژی ی��ەك��گ��رت��ووی��ی��ن��ش��ەڕ ب��ك��ەی��ن و ب��ان��گ��ەوازی ب��ك��ەی��ن دەس��ت ل��ەم هەڵوێستە نا مرۆڤانەیان بەردەن، ئەگەر دەستیان لێ بەرنەدا ئێمە ل���ەب���ەرام���ب���ەری���ان ی���ەك دەگ���ری���ن. ئ��ەگ��ەر ن��ا ئ��ەم ه��ەل��ە م��ێ��ژووی��ی��ەی كەبۆمان رەخساوە جارێكی دیكە لەدەستمان دەردەچێت .بۆ ئەوەی ئازارەكانی پێشوو جارێكی دیكە ن��ەب��ن��ەوە ،ه��ەڵ��ەب��ج��ە و شەنگالێكی دیكە بەسەرماندا نەیەت پێویستە ب���ۆ ی��ەك��گ��رت��ووی��ی ك����ار ب��ك��ەی��ن.
ژنانی كورد بە ریپێوان بەرەو ئازادی ،رۆحی 8ی ئادار دەژیەنن!
بیروڕا
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
16
ن /ئەكین جودی
س������ەرەڕای ئ�����ەوەی ك��ەل��ەس��ەر رووداوەك����ەی 8ی ئ���ادار زیاتر ل���ە 150س����اڵ ت��ێ��پ��ەڕ دەب���ێ���ت، پ��اراس��ت��ن��ی رۆح���ی ب��ەرخ��ۆدان��ی ئ����ەم رۆژە ل����ەالی����ەن ژن���ان���ەوە هەڵوێستێكی بەواتایە. وەك دەزان���رێ���ت 8ی ئ���ادار لەسەر بنەمای تێكۆشانی ژنان لە نیۆیۆرك بۆ مافە رەواكانی خ�����ۆی�����ان ،وات������ە ك����ات����ی ئ��ی��ش ك��ردن��ی��ان ب��ب��ێ��ت��ە 8ك��ات��ژم��ێ��ر لە رۆژێ��ك��دا ،ه��ەروەه��ا لەبەرامبەر ئیشێكی یەكسان لەگەل پیاوان موچەی یەكسانیان پێ بدرێت، ه���ەرب���ەم ب���ۆن���ەی���ەوە ب���وو ك���ە لە
كارخانەیەكی رستن دا 129ژن لە ساڵی 1857دا بە زیندوویی س���وت���ێ���ن���ران ،ه���ەرچ���ەن���دە ئ���ەم ك��ۆم��ەڵ��ك��وژی��ە م��ای��ەی ش��ەرم��ەزار ك��ردن��ە ب���ەاڵم چ��ون��ك��ە نیشانەی خ���ۆڕاگ���ری و ت��ێ��ك��ۆش��ان��ە ب��وو ب��ە رۆژێ��ك��ی م��ێ��ژووی��ی و كرایە رۆژێ��ك��ی جیهانی ،بۆیە هەموو ساڵێك پیرۆز دەكرێت. لەسااڵنی س��ەرەت��ادا ئ��ەم رۆژە ل���ەالی���ەن ه��ەن��دێ��ك ل���ە چ��ی��ن و توێژەكانی كۆمەڵگاوە كە شوێن كەوتووی ئەم تێكۆشانە بوون و لەدوای ئەو رۆژە كەوتوون پیرۆز دەكرا ،بەاڵم لە8ی ئاداری ساڵی 1910لە دووهەمین كۆنفەرانسی ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی ژن��ان��دا ئ��ەم رۆژە بە پێشنیاری «كالرا زەتكین»
ك��رای��ە رۆژی جیهانی ژن��ان و ئەمجارە لەالیەن هەموو چین و توێژەكانی كۆمەڵگا و لە هەموو جیهان پ��ەرەی س��ەن��د و پیرۆز دەكرێت. ل��ەالی��ەك��ەوە الی��ەن��ی ت��راژی��ك��ی ئ��ەم رووداوە خ��ەم��ب��اری��ی��ەك لە دەروون���ی م��رۆڤ��دا ئ��اوا دەك��ات و ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەش��ەوە ئ��ەم��ڕۆ ب��ەه��ەزاران ژن بەهەمان هەست و ه���ەم���ان ف����ك����رەوە دەڕژێ���ن���ە ش���ەق���ام���ەك���ان���ەوە ،ل��ەن��اوب��ەی��ن��ی خ���ۆی���ان وئ���ەوك���ەس���ان���ەی ئ��ەوس��ا ت���ێ���ك���ۆش���ان���ی���ان ك�������ردووە ه��ی��چ ج���ی���اوازی���ەك ن��اب��ی��ن��ن .ب��ەی��ەك رۆح ئ��ەم زه��ن��ی��ەت��ە دەس��ەاڵت��دار و داپڵۆسێنەرە لەعنەت دەك��ەن، ب����ە خ�������اوەن دەرك�����ەوت�����ن ل���ەم
بەدەست بەدەست دانە یەكتری و پێكەوە تێكۆشانیانی هەموو ژنانی كوردستان، بەبەهێز كردنی ئیرادەی خۆیان ،بەزانست كردنی خۆیان و بەشداری كردنیان لە پیالن و گۆڕەپانی كۆمەاڵیەتیدا ئاوا دەبێت
بیروڕا
شۆڕشی كوردستان
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
میراسە هەتا ئەو شوێنەی ئااڵی ت��ێ��ك��ۆش��ان ه��ات��ووە ه��ەڵ��ی��دەگ��رن و ب������ەردەوام دەك����ەن.ژن����ان ل��ە مێژووی خۆیان ئەمە فێر بوون، بە بێ مسۆگەر كردنی زانست، بێ ئەوەی رێكخستن ئاوا ببێت، ب���ێ ت��ێ��ك��ۆش��ان و ب�����ەدەل ه��ی��چ ق��ازان��ج��ێ��ك ب��ەدەس��ت ن��اخ��رێ��ت. بۆیە 8ی ئادار بۆ ژنان سمبولە. سمبولی ت��ێ��ك��ۆش��ان ل��ەب��ەرام��ب��ەر سیستەمی پیاوساالر ،هاوكاری واتا رێكخستن بووین ،پاراستنی م��اف��ی خ���ۆی���ان و ب���ەرخ���ۆدان���ە. ل����ە راس���ت���ی���دا ئ�����ەم رۆژە ل��ە س��م��ب��ول��ێ��ك زی��ات��ری��ش��ە چ��ون��ك��ە ل��ە ه��ەم��وو س��وچ��ێ��ك��ی دون��ی��اوە ژن��ان ب��ەخ��اوەن دەرك��ەوت��ن ل��ەم میراسە لە پێناو ماف و ئازادی خ��ۆی��ان دا تێكۆشان ب���ەردەوام دەك�����ەن .ئ���ەم وت���ەی���ە زۆرج����ار دووبارە كراوەتەوە كە «ئاستی ژن����ان����ی ن�����او ك���ۆم���ەڵ���گ���ای���ەك، ئ��اس��ت��ی ئ���ەو ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ە دی���ار دەك����ات» .ژن ل��ەگ��ەڵ دروس��ت ب���وون���ی س��ی��س��ت��ەم��ی پ��ی��اوس��االر ل��ە ج��ەوه��ەری خ���ۆی ،سروشتی خ��ۆی و م��ێ��ژووی خ��ۆی بێگانە ك�����راوە.ل�����ەرۆژی ئ��ەم��ڕۆم��ان��دا ل���ەزۆر ش��وێ��ن��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا ژن ل���ەدەرەوە ه��ێ��ڵ��دراوەت��ەوە ووەك��و جنسی دووه���ەم ،ه��اوواڵت��ی پلە دوو و ت��ەن��ان��ەت ل���ە ه��ەن��دێ��ك ش���وێ���ن وەك م�����رۆڤ س���ەی���ری ن��اك��رێ��ت و ل��ە ن��اوب��ەی��ن��ی چ��وار دی�����واران دا زی���ن���دان ك����راوە. ب��ە پ����ەروەردە ك���ردن و خ��اوەن زانست كردنی ژن��ان ،بەدەست خ��س��ت��ن��ی گ��ۆڕەپ��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا، ل��ەگ��ەڵ راس��ت��ی و هێزی خۆیدا ج��ارێ��ك��ی دی��ك��ە ئ��اش��ن��ا ك���ردن گرینگە .لە پەروەردە بگرە هەتا سیاسەت و ئابووری ،ژن دەبێت خ��اوەن م��اف��ی ب��ڕی��اردان لەسەر خۆی بێت .ئەو ژنەی كە ئازاد
بووبێت ،خ��اوەن ئیرادە ،بڕیار و زان��س��ت بێت دەت��وان��ێ لەناو ك��ۆم��ەڵ��گ��ادا گ���ۆڕان���ك���اری ئ���اوا بكات و كۆمەڵگا بگۆڕێت. ئ�����ەم راس���ت���ی���ە ل����ە ش���ۆڕش���ی رۆژئ������������اوا و ب���ەش���ێ���وی���ەك���ی ئ��اش��ك��رات��ری��ش ل���ە ك��ەس��ای��ەت��ی ك���ۆب���ان���ێ���دا خ����ۆی ن��ی��ش��ان دا. ل��ەم ش��ۆڕش��ەدا رۆڵێكی بەرچاو و ك���اری���گ���ەری ژن����ان ه���ەب���وو. س��ەدان و تەنانەت ه��ەزاران ژن ب��ەب��ەش��دار ب���وون ل��ەڕی��زەك��ان��ی ی���ەپ���ەژەدا ب��ە دروس����ت ك��ردن��ی ه��ێ��زی پاراستنی ج��ەوه��ەری لە ك��ەس��ای��ەت��ی چ��ەت��ەك��ان��ی داع��ش��دا ل��ەب��ەرام��ب��ەر ه��ەم��وو سیستەمی پ����ی����اوس����االری ،ت��ی��ك��ۆش��ان��ی��ان
لەپێناو ئ��ازادی خ��ۆی��ان ،واڵت��ی خۆیان ،هەبوونی خۆیان ،كلتور و زمانی خۆیاندا بەشێوازێكی ئ��ەك��ت��ی��ف ب���ەش���داری ك��ردن��ی��ان ل��ەت��ێ��ك��ۆش��ان��دا ب��ۆ ه��ەم��وو دون��ی��ا و هێزە دیموكراتییە ك��ان بوو ب��ە س��ەم��ب��ول و نیشانە .ه��ەرب��ەم ب����ۆن����ەی����ەوە ب����وو ك����ە م��ێ��دی��ای جیهانی ب��ەم ش��ێ��وەی��ە سەرنجی راك��ێ��ش��رای��ە س��ەری��ان .ه��ەروەه��ا بەبەشدار بوونیان لە هەموو لە گۆڕەپانە سیاسی ،كۆمەاڵیەتی، ئ����اب����ووری و م���ەدەن���ی���ەك���ان���دا، روانگەی كۆمەڵگای لەبەرامبەر ژن بەشێوازێكی ئەرێنی گۆڕی و رێگای لەبەر گۆڕانكارییەكی نوێی كۆمەڵگا كردەوە.
ئ����ەم رووداوان����������ەی ب��اس��م��ان 17
ك��رد ئ��ەم ق��س��ەی��ەی رێ��ب��ەر ئاپۆ پ���ش���ت راس�����ت دەك�����ات�����ەوە ك��ە دەڵ����ێ����ت »:ئ����ەم ئ����او و خ��اك��ە چ���ۆن دای��ك��ە خ��وداوەن��دەك��ان��ی ئ��اف��ران��د ئێستایش ژن��ی ئ��ازاد دەئ����اف����رێ����ن����ێ����ت» ،ب������ەاڵم ئ���ەم گ���ۆڕان���ك���اری���ان���ە ن��اب��ێ��ت ت��ەن��ه��ا ب�����ە رۆژئ����������اوا و ب�����اك�����ووری ك����وردس����ت����ان����ەوە س�����ن�����ووردار ب��م��ێ��ن��ێ��ت .ش��ۆڕش��ی ك��وردس��ت��ان بەدەست بەدەست دانە یەكتری و پێكەوە تێكۆشانیانی هەموو ژن���ان���ی ك���وردس���ت���ان ،ب��ەب��ەه��ێ��ز ك����ردن����ی ئ�����ی�����رادەی خ���ۆی���ان، ب���ەزان���س���ت ك���ردن���ی خ���ۆی���ان و ب���ەش���داری ك��ردن��ی��ان ل��ە پ��ی�لان و گۆڕەپانی كۆمەاڵیەتیدا ئاوا دەبێت. ه��ەرب��ەم بۆنەیەوە س��ەرەت��ا 8ی ئ��ادار رۆژی تێكۆشان سەرەتا لەو كەسەی كە ئێمەی گەیاندە ئەمڕۆ واتا»رێبەر ئاپۆ» ژنانی كورد بەتایبەت و هەموو ژنانی دونیا پیرۆز دەكەم.
بیروڕا
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
18
بیروڕا
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
19
دیمانەیەك لەگەڵ شایەتحاڵێكی كیمیابارانی هەڵەبجە ،كیشوەر مەولود؛
ئا /تروسكە
سەرگوزشتە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ك���ی���ش���ەوەر م����ەول����وود ی���ەك ل����ەو ك���ەس���ان���ەی���ە ك���ە ل���ە ك��ات��ی ك����ارەس����ات����ەك����ەی ه���ەڵ���ەب���ج���ەدا تەمەنی 17ساڵ بووە و بە چاوی خ��ۆی ك��ی��م��ی��اب��اران��ی ه��ەڵ��ەب��ج��ە و ش��ەه��ی��د ب���وون و ون ك���ردن و 20ئەنفالی كەس و كار و نزیكەكانی بینیوە .لە دیمانەكەماندا لەگەڵ ئ�����ەم ه���اوواڵت���ی���ی���ە ه���ەوڵ���م���ان���دا تروسكەیەك لە بخەینەسەر سیمای هەڵەبجە ب��ۆی��ە ه��ەوڵ��م��ان��دا لەگەڵ ك��ی��ش��وەر م���ەول���ود خ��ەب��ات��ك��اری م���ۆزەخ���ان���ەی ه��ەڵ��ەب��ج��ە ب��ك��ەی��ن. ك��ی��ش��وەر م���ەول���ود ل���ە وت��ەك��ان��ی لەسەر كارەساتەكەدا بارودۆخی ئ����ەو ك����ات و ئ��ێ��س��ت��ا ب���ەروون���ی ه��ەڵ��دەس��ەن��گ��ێ��ن��ێ��ت و رەخ���ن���ە و ب���ۆچ���وون���ەك���ان���ی خ����ۆی دێ��ن��ێ��ت��ە زم���ان و ل��ەم ب��اری��ەوە دەڵ��ێ��ت»: ب���ە چ����اوی خ���ۆم���ان دەم��ان��ب��ی��ن��ی كە گۆڕیان بۆ هەڵدەكەندین». ك��ی��ش��وەر ب���اس ل���ە ب���ارودۆخ���ی ئ���ەم���ڕۆی ه��ەڵ��ەب��ج��ەش دەك����ات و ب��ەگ��وێ��رەی زەم��ی��ن��ەی رۆشنبیری
و ك�����ورد پ��������ەروەری ئ���ەوس���ای هەڵەبجە دۆخی ئێستایش رەخنە دەكات و دەڵێت »:گەنجەكانمان خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ان ب���ۆ ن��ی��ش��ت��م��ان ئەوان بەئاسانی دەتوانن هەڵەبجە بەجێ بهێیلن».كە لێمان پرسی هۆكاری كۆمەاڵیەتی یان هۆكارە جیاوازەكانی بۆچی دەگێڕیتەوە و كوا هەڵەبجەی جاران ،كیشوەر ب���ەدڵ���گ���ران���ی وەاڵم������ی دای���ن���ەوە چونكە . ...با وەاڵمەكانی كیشوەر لە زمانی خۆی ببیستین .ئەمەش دەقی دیمانەكەمان؛ پ_س���ەرەت���ا دەم���ه���ەوێ ب��اس��ی رۆژی ك����ارەس����ات����ەك����ەم����ان ب��ۆ ب���ك���ەی ،ل���ەوان���ەی���ە زۆرێ���ك���م���ان تەنهابیستبێتمان ی��ان ت��ەن��ان��ەت لەو كاتەدا نەژیابین. ب��ەرل��ەم��ان��گ��ی س�ێ بانگەشەكرا ك���ە ئ���ێ���ران ه���ێ���رش دەك�����ات و هەڵەبجە دەگرێت ،ئەم بانگەشەیە ت��ا رۆژی 13ی مانگ ب��ەردەوام ب�����وو و دوات�������ر ش�����ەڕ ل���ەس���ەر شاخەكان دەستیپێكرد .شەوانە كاتژمێر 3تا بەرەبەیانی دەنگی چەك دەهات و لەسەر شاخەكان ش��ەڕب��وو .ئ��ەم ش��ەڕەش ت��ا رۆژی
16ی مانگی خایاند و سەربازانی ئێراق تا ئەو كاتە توانیان لەسەر ش��اخ��ەك��ان ش��ەڕب��ك��ەن و نەهێڵن س���وپ���ای ئ���ێ���ران ب��ێ��ت��ە پ��ێ��ش��ەوە. رۆژی 16م��ان��گ س��ەرب��ازەك��ان خۆراكیان بۆ نەچووبوو شكان. ه��ەرك��ە س����ەدام ح��وس��ێ��ن��ی��ش ب��ەو ش��ێ��وەی��ە ب��ی��س��ت��ی س���ەرب���ازەك���ان ش��ك��اون راس��ت��ەوخ��ۆ فرۆكەكانی نارد .كاتژمێر 10ی سەرلەبەیانی بوو هەموو خەڵكەكە لەژێرزەمین داب����وو چ��ون��ك��ە ئ��ێ��ران زۆرب���ەی ج��ار ت��ۆپ��ی دەه��اوێ��ش��ت .ئێمەش ل���ەگ���ەڵ م���اڵ���ی ب���اوك���م���دا ل��ەژێ��ر زەم��ی��ن ب��ووی��ن .ب���ەاڵم خ��اڵ��ۆی��ەك��م دەستگیركرابوو و من و دایكیشم چووین بزانین ئازاد كراوە .بۆیە چووین و كە زانیمان ئازاد بووە من و دایكم چووینە ماڵی نەنكم و دوات���ر گ��ەرای��ن��ەوە ،ب��رای��ەك��ی ب��چ��ووك��ی��ش��م ب��ەس��ەرش��ان��ی م��ن��ەوە بوو .ئێمە هەر لەكۆاڵنەكەدابووین ف��رۆك��ەك��ان��ی ئ���ێ���راق دەس��ت��ی��ان ك��رد ب��ە ب���ۆردووم���ان كردنێكی زۆر چ���ڕ ،ب���ەه���ەرچ ش��ێ��وەی��ەك ب��ێ��ت م��ن و دای��ك��م گەیشتینەوە الی خ��ۆش��ك و ب��راك��ان��م ،ن��ان��ی ن��ی��وەڕۆم��ان ه��ەر دوو ـ ی��ان سێ ك��ەس لە ژێرزەمینەكە دەهاتینە دەرەوە و ن���ان���م���ان دەخ������وارد پ��اش��ان دەچ��ووی��ن��ە خ���وارەوە .بەو ش��ێ��وەی��ە ت��ا ك��ات��ژم��ێ��ر دوو ئێمە ن��ەم��ان��زان��ی ش��ارەك��ەك��ی��م��ی��اب��اران ك�����راوە .ب����ەاڵم ك��ات��ژم��ێ��ر 11و 35خ���ول���ەك ب���وو ف��رۆك��ەك��ان��ی ئ����ێ����راق ه����ات����ن و ب����ۆ ج����اری دووەمین بۆردوومانیان كردەوە. ك��ات��ژم��ێ��ر دوو ج��ی��ران��ەك��ان��م��ان هاتن و ووت��ی��ان هەڵەبجە كیمیا ب�����اران ك�����راوە وەرن�����ە دەرەوە
سەرگوزشتە یەكشەممە 15 - 3 - 2015
21
ب��ا روو ل��ە ش��اخ��ەك��ان ب��ك��ەی��ن. ئ��ێ��م��ەش ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ێ��ك��م��ان ه��ەب��وو ه���اوس���ەرەك���ەم ت��ا «ج��ەل��ی�لا»ی بردین كە الی «حەبابەیلێ»یە. ب����ەاڵم ل����ەو ێ ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ەك��ەم��ان سەرنەكەوت بەسەر شاخەكاندا، بۆیە ئێمەی لەو ێ دانا و وتی بابچم هەنێكی دیكە بهێنم چونكە ئێمە زۆربووین .ئێمە ویستمان بەرەو «عەنەب» بچین بەاڵم كوڕێكی پورم ووتی نەچن بۆ ئەو شوێنە كیمیا باران كراوە ،هەركەسێك بچێت ئەمرێت .ووتی باچین بەو شاخانەدا سەركەوین لەوكاتەشدا فرۆكەكان بەبەردەوامی دەهاتن هەڵەبجەیان كیمیاباران دەك��رد كە لەبەردەمی ئێمەبوو،هەروەها تا بەرەو بەرزاییەكان دەچووین زیاتر بۆردوومانەكەمان دەبینی.
چووین تا گەیشتینە سەر جادەكە، ك��ە گەیشتین ئۆتۆمبێل دەهاتن و دەچ�����وون ب��ری��ن��دارەك��ان��ی��ان دەگواستەوە .لەو رۆژەدا بۆنی هەرشتێك دەهات ،تایەی سوتاو ،م��ێ��خ��ەك ،س��ێ��و و ...ه��ت��د. یەنی ئەوەندە بۆن دەهات سەرت گ��ێ��ژدەب��وو و ن��ەت��دەزان��ی ب��ۆن��ی چی دێت .بەراستی دۆخێكی بەو شێوەیەبوو هەرگیز لەبیرناكرێت. ب��ەرەب��ەرە ت��اری��ك��ی ك��رد و ش��ەو ب���ەس���ەرداه���ات و ه��ەم��ووم��ان��ی��ش ش��ت��ێ��ك��م��ان ب���ەك���ۆڵ���ەوەب���وو ،ی��ان بەتانیەك ،یان شتومەكێك ،یان منداڵێك .بەیانی كە رۆژبوەوە رۆیشتنە پشت ش��اخ��ی هەڵەبجە ش��وێ��ن��ێ��ك ك���ە پ��ێ��ی��ان دەووت «تاوێرە» ئەو شەو لەوێ بووین، بەیانی دوات��ر چووینە شوێنێك
چەند ئەشكەوتێكی لێبوو لەو ێ س���ێ رۆژ م���ای���ن���ەوە .ل���ەم���اوەی ئ��ەو س�ێ رۆژەش���دا فرۆكەكانی ئ���ێ���راق ب���ەب���ەردەوام���ی دەه��ات��ن بۆردوومانی هەڵەبجەیان دەكرد .ب��ەاڵم ئێران لەسەر شاخەكان ج��ۆرە چەكێكی دان��اب��وو پێیان دەووت «دژە فرۆكە»بۆیە ئێمە ل���ەو ێ ك��ەم��ێ��ك ب �ێ خ��ەم ب��ووی��ن و رێگەیان ن��ەدەدا نزیكی ئێمە ببنەوە و هەروەها كیمیاییەكەش زۆر ك��اری��گ��ەری ن��اب��ێ��ت چونكە بەرزاییە.لەوسێ رۆژەدا هیچمان نەبوو تەنیا ئاگرمان دەك��ردەوە لەبەردەم ئەشكەوتەكە و شەوانەش ل���ەئ���ەش���ك���ەوت���ەك���ە دەخ���ەوت���ی���ن. پ��اش��ان چووینە گوندێكی دیكە ب��ەن��اوی «ه���ەوارەك���ۆن» پێشتر دیموكراتی تێدابوو ،لەوێش تا
سەرگوزشتە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
مانگی چ��وار مایینەوە و پاشان چووینە رۆژه��ەاڵت��ی كوردستان. ل����ەو ێ چ���ووی���ن���ە «ش���ێ���خ���ان» و پ���اش���ان «ج����وان����ڕۆ» و ل���ەو ێ ن��ی��ش��ت��ەج �ێ ب���ووی���ن .ك��ەچ��ووی��ن ئ���ۆت���ۆم���ب���ێ���ل���ەك���ەم���ان وون ب���وو، پ��اش��ان وەرەق���ەم���ان وەرگ����رت و چ��ووی��ن پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەب��ردب��ووی لە «ئ���ەح���م���اوا» وەرم����ان گ��رت��ەوە. بەو شێوەیە سێ مانگ لەجوانڕۆ م��ای��ن��ەوە پ��اش��ان ووت��ی��ان س��ەدام ح��س��ێ��ن س��ێ م��ان��گ ل��ێ��ب��وردن��ی دەرك�����ردووە ب��ۆ ئ���ەوەی خەڵكی 22هەڵەبجە بگەڕێتەوە .ئێمە ووتمان ب���ا ب��چ��ی��ن��ەوە ئ��ی��ت��ر ل���ەژێ���ر ئ��ەو خێمەدا چی بكەین ،بەو شێوەیە هاتینەوە سنوور ب��ەاڵم سێ رۆژ ل���ەوێ���ش م���ای���ن���ەوە چ��ون��ك��ە زۆر قەرەباڵغ بوو.پاشان بە ئۆتۆمبێل ه��ات��ی��ن��ە «ت���ەوێ���ل���ە» و ه��ات��ی��ن��ە «ع��ەرب��ەت»ت��ا ئ��ەو ش��وێ��ن��ە هیچ كەست نەدەبینی ،و هیچ ماڵێك، شوێنێك ئاوەدانی تییادا نەبوو، ل���ەع���ەرەب���ەت س���ەرەت���ا دەچ����ووی رێكخراوێكی بەعسی ل��ەو ێ بوو و دەی��ان��خ��س��ت��ی��ن��ە ح��ەوش��ەی��ەك��ی مەزن ،لەو ێ هەموو شتومەكەكان دەپ����ش����ك����ێ����ن����دران و ه����ەم����وو ش��ت��ەك��ان��ی��ان ك��ۆن��ت��رۆڵ دەك���رد. دوات�����ر پ��ی��اوەك��ان��ی��ان دەخ��س��ت��ە ن���او ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ی س���ەرب���ازی ب��ۆ سەربازی كردن و ژنەكانیشیان
دەخ��س��ت��ە ن��او ئ��ەو ئۆتۆمبێالنەی ه��ات��ب��وون ل��ەگ��ەڵ��م��ان و ب��ەرێ��ی��ان كردین بۆ «باینجان» كەنزیك س��ل��ێ��م��ان��ی��ی��ە ،ل����ەوێ����ش م�����اوەی نزیكەی 40تا 50رۆژ ماینەوە. ب��ەش��ێ��ك��ی زۆر خ��ەڵ��ك��ەك��ە ل��ەو ێ خانوویان بەكر ێ گرت و ئێمەش ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وە خ��ان��ووی��ەك��م��ان ب��ەك��ر ێ گ��رت .ل��ەو ێ ئ��ێ��وارەی��ەك ج���ارێ���ك���ی دی���ك���ە ب���ان���گ���ەوازی���ان ك���رد ووت���ی���ان ،دەت��ان��ب��ەن��ەوە بۆ ه��ەڵ��ەب��ج��ە و ش��ت��وم��ەك��ی خ��ۆم��ان ئ��ام��ادەب��ك��ەن .ب��ەو شێوەیە هەموو كەس كەلوپەلی خۆی ئامادەكرد و چاوەڕوانبوون ئۆتۆمبێل بێت و ب��گ��ەڕێ��ن��ەوە ه��ەڵ��ەب��ج��ە .ئێمەیان خستە ئۆتۆمبێلەوە هەتا كەركوك ئاگاداربووین كە ب��ەرەو كوێمان دەب��ن ،ب��ەاڵم دوای ئ��ەوە تاریكی ب���اڵ���ی ك��ێ��ش��ا ن���ەم���ان���زان���ی ك��و ێ ك���وێ���ی���ە .ك�����ات 12ی ش���ەوب���وو ب��ردی��ن��ی��ان ل��ە بیابانێك فڕێیان دای���ن و ووت��ی��ان دەی داب���ەزن و وەك ئ��ەوەب��وو لەبەرزاییەكەوە ف����رێ ب����درێ����ن����ەخ����وارەوە ،ه��ی��چ ئ���اگ���ام���ان ل���ەدون���ی���ا ن���ەم���اب���وو، ك��ە داب���ەزی���ن ه��ەم��ووم��ان ت��وش��ی رشانەوە بووین .بەیانی كە رۆژ ب����وەوە ب��ی��ن��ی��م��ان ل��ە ب��ی��ای��ان��ێ��ك��ی��ن ه��ی��چ م��اڵ��ێ��ك ب���ەدەورم���ان���ەوە نیە و دوات����ر زان��ی��م��ان ئ���ەو ش��وێ��ن��ە ن��اوی «گ��ردە چ��اڵ»ە .شوێنێكە
لەهەوڵیر دەردەچ��ی��ت و لەنزیك ئێمەشەوە بەرزانییەكانی لێبوو. ئ��ەم��ان��ی��ش زی��ات��ر ژن و م��ن��داڵ ب��وون ،پیاوەكانیان گولــلەباران ك������راب������وون .ل������ەو ێ م����اوەی����ەك م��ای��ن��ەوە بەشێكی ئ���ەوەی پ��ارەی ه���ەب���وو خ��ێ��م��ەی ك����ڕی ،ئ��ەوان��ی دیكەش لەژێر نایلۆندا زستانی ب��ەڕێ��ك��رد ،خ��ەڵ��ك��ی گ��ون��دەك��ەی گ���ردەچ���اڵ ووت���ی���ان م����اوەی 15 ساڵە لێرە بەفر ن��ەب��اری��وە .ب��ەاڵم ل��ەو س��اڵ��ەدا ب��ەف��رب��اری .خەڵكی ئەو دەڤ��ەرەش بەراستی یارمەتی زۆری خ��ەڵ��ك��ی ه��ەڵ��ەب��ج��ەی��ان��دا و سوپاسیان دەكەین ،دەتوانم بڵێم ئەو كاتە جەوهەری نەتەوایەتی و ك��وردای��ەت��ی لە ئاستێكی ب��ەرزدا ب���وو .ئ��ێ��م��ە ب��ۆ م����اوەی دووس���اڵ ل�����ەوێ ب����ووی����ن ،دوای ئ����ەوەی حكومەتی ئێراق هەوڵیدا هێرش بكاتە سەر «كوێت» لێبوردنی گ��ش��ت��ی دەرك������رد ب���ۆ ك�����وردان
هەرچوار منداڵی ئەو ماڵە كە لە جوانڕۆ هاتنەوە ئەمدیو تائیستاش دیارنین كەس نازانێت سعودییە بردنی، كوێت بردنی ،كەس نازانێت
ئەگەر رۆژێكیش بمێنم لەدونیا بەاڵم ببینم هەرچواربەشی كوردستان ئازادببێت، بەاڵم ئازادی وەك ئێمەنا ،ئازادی ئازاد. نەك تەنیا بەناو بەهەموو واتاكانییەوە ئازاد ببێت
بووە. خ������زم������م������ان ه��������ەب��������ووە ل���ە ن��وگ��رەس��ەڵ��م��ان رۆژان����ە ل��ەوان��ی ت���ری���ان داوە ب���ۆ ئ����ەوەی ب��ی��ان ت��رس��ێ��ن��ن ه����ەر ب���ە ئ��ەش��ك��ەن��ج��ە ك��وش��ت��ی��ان��ە .و دوات���ر ب��ەدەس��ت��ی خ��ۆی��ان ب���ردووی���ان���ە ب��ەخ��اك��ی��ان س��پ��اردووە ،دوات��ر ل��ەب��ەر چ��اوی ئ��������ەوان س����ەگ����ەك����ان دەری�������ان ه���ێ���ن���اوە خ����واردووی����ان����ە .ب��ۆی��ە
سەرگوزشتە
هیوا و ئاواتم ئەوەیە
س������ەرەت������ا زەح������م������ەت ب�����وو، تائێستا ك��اری��گ��ەری ل��ەس��ەرم��ان ه���ەی���ە .ك��ەب��ی��ردەك��ەی��ن��ەوە زۆر توڕەدەبین و خەم داماندەگرێت. ه���ۆك���ارەك���ەش���ی ئ��ەگ��ەڕێ��ن��ی��ن��ەوە ب����ۆ ئ����ەم����ە .ه����ەم����وو ك��ەس��ێ��ك ئ���ەگ���ەر ل���ەوك���ات���ەدا ئ���اگ���اداری ئ����ەو دۆخ����ە ب��ووب��ێ��ت چ گ��ەن��ج و پ��ی��ر و ه���ەم���ووی���ان س��ەری��ان ل �ێ ت��ێ��ك��چ��ووە .ب��ەش��ێ��ك��ی زۆری ئ���ەو خ��وێ��ن��دك��اران��ەی ه��ەڵ��ەب��ج��ە داه���ات���ووی���ان ن��ەم��ا ب��ەه��ۆی ئ��ەو 23 نەهامەتیە نەیانتوانی خوێندنیان ب��ەردەوام بكەن .هەروەها ئەگەر سەیری ناوچاوانی هەركەسێك ب��ك��ەی ج���ی���اوازی ه��ەی��ە ل��ەگ��ەڵ خ��ەڵ��ك��ی ئ��ێ��رە چ��ون��ك��ە ل���ەرووی دەروون���������ی���������ەوە ك����اری����گ����ەری ه���ەب���ووە و ئ����ەوان ه��ەس��ت��ەك��ەی ئ���اس���وودەت���رن ،خ��ۆش��ب��ەخ��ت��ت��رن. ئ���ێ���م���ە ئ����ەگ����ەر خ��ول��ەك��ێ��ك��ی��ش خ��ەن��دە ب��ێ��ت��ەس��ەرل��ێ��وم��ان پ��اش��ان م��ات��ەم��ی��ن��ی دام����ان دەگ��رێ��ت��ەوە. ئەگەر منداڵێكی ئێستا 10رۆژ بكەیتە خێمەیەك یەكسەر شێت دەبێت ،بەاڵم ئێمە چەند مانگ لە خێمەدا ژییاین!
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ل��ەه��ەرش��وێ��ن��ێ��ك ه���ەن دەت���وان���ن بگەڕێنەوە شوێنی خۆیان و لەوێ ب��ژی��ن .ل��ە بینایەكی ژێ��ر ع��ەرز دروس��ت دەك���را ،س��ەرەت��ا پێیان وت��ی��ن ب��ۆ م��ەن��ب��ەع��ی ئ���اوە .ب��ەاڵم دواتر كە بڕیار درا بگەڕێیەوە ش��وێ��ن��ی خ��ۆم��ان م��ق��اوی��ل��ەك��ە كە ب��ی��ن��ای دروس����ت دەك����رد ل��ەو ێ ب��ەئ��ێ��م��ەی ووت ش��ان��س��ت��ان ه��ەی��ە ئەمە بۆ ئێوە دروست كراوە بۆ ئەوەی هەریەكتان بە بیانویەكەوە بخرێنە ئێرە و لێرە بمرن. ه�����اوڕی�����ەك�����م ه�����ەب�����وو زۆر خ���ۆش���ەوی���س���ت���م ب������وو ،ب���ەن���اوی «م��ەع��س��وم» ه��ەورام��ی ب��وو لە خ��وێ��ن��دن��گ��ا ب���ەی���ەك���ەوە ب��ووی��ن ه����ەردەم پ��ێ��م دەووت ه��ی��وای��ەت��م ئەوەیە رۆژێ��ك سەیری قژی تۆ بكەم .پێم دەووت مەعسومە شەوان ل��ەچ��ك��ەك��ەت الدەب������ەی ك��ات��ێ��ك دەخەوی ؟ دەیووت نا ،بەراستی زۆرم خ��ۆش��ەدەوی��س��ت رووی��ەك��ی سپی و قژێكی رەشی زۆر جوانی هەبوو .لەكاتی كیمیابارانەكەدا گیانی لەدەستدا .كەسی تریش ه��ەن پ��ی��اوێ��ك��ی ب��ەت��ەم��ەن ب��وو لە «ن����وگ����رە س���ەل���م���ان» ك��ات��ێ��ك س��ەدام لێبوردنی بۆ دەركردین ئەوانەی كەوتنە دوای ئەوە هەر لەناوبران و وون بوون .هاوڕێم ه���ەب���وو ل���ە ج���وان���ڕۆ ب��ەی��ەك��ەوە خ��وێ��ن��دك��ارب��ووی��ن ن���اوی ب��ەن��از ب���وو ،ب���ەاڵم ئ���ەو ه��اوس��ەرگ��ی��ری ن����ەك����ردب����وو ،ب���ەراس���ت���ی زۆر كچێكی ج���وان و ش��ی��ری��ن ب��وو. ئ����ەو ل���ەگ���ەڵ ئ������اوات و الن���ەی خ���وش���ك���ی و ب���رای���ەك���ی دوای ل��ێ��ب��وردن��ی گ��ش��ت��ی ه���ات���ن���ەوە و براكەی خوێندكاری زانكۆبوو. بەنازیش خوێندكاری 3ی دوا ن��اوەن��دی ب��وو .ب��ەه��اری��ش دووی ن��اوەن��دی ب��وو و الن��ەش دەچ��ووە خوێندن .ئ��ەم چ��وارە هاتنەوە ماڵەكەیان لەویش چ��واری دیكە هەبوون ،دایكیان چوار منداڵی ب����ردن����ەوە و چ���واری���ش���ی ل���ەالی
خ��ۆی دان��ان .ه��ەرچ��وار منداڵی ئەو ماڵە كە لە جوانڕۆ هاتنەوە ئ��ەم��دی��و ت��ائ��ی��س��ت��اش دی��ارن��ی��ن كەس نازانێت سعودییە بردنی، ك��وێ��ت ب��ردن��ی ،ك��ەس ن��ازان��ێ��ت. دایكیان هەموو ساڵێك لە 16ی 3دێتە مەراسیم كاتێك دەیبینم زۆر خ��ەف��ەت دەخ���ۆم .دای��ك��ی��ان ب��ۆ ه��ەرش��وێ��ن��ێ��ك گ���ەڕاوە ك��ەس هیچیان پێ ناڵێت و بێ سوود
ئ��ەم ك��ارەس��ات��ان��ەم ه��ی��چ كاتێك لە بیر نا چن . پ_وەك ك����ەس����ێ����ك ك��ە ش��ای��ەت��ح��اڵ��ی ئ��ەو ك��ارەس��ات��ە بووی و ئێستایش لە مۆزەخانە و گۆڕی هەڵەبجە ئیش دەكەی، ئەمە لەالت قورس نییە؟
ئ��ێ��م��ە ژی��ان��م��ان دەرب����ەدەری و ئ��ازارب��ووە ،لەوكاتەی دەیانووت دوو ك��ات��ژم��ێ��ری م�����اوەی ب��چ��ۆ ژێر زەمینەكە تۆپباران دەستی پ��ێ��ك��رد ،دوات�����ر ك���ە دەه��ات��ی��ت��ە دەرەوە دەتبینی هەمووی برادەر و خزم و كەسوكارت كوژراون و ج���ەن���ازەك���ان���ی���ان پ������ەردەوازە بووە .بەشێكی ژیانمان هەمووی كارەسات بووە ،ئەمەش تائیستا
كاریگەری هەیە. پ_ب���ەگ���وێ���رەی ئ����ەوەی كە ه��ەڵ��ەب��ج��ە ب��ووەت��ە رەم��زێ��ك��ی ن����ەت����ەوەی����ی و ج��ی��ه��ان��ی��ش ت���ەن���ان���ەت و ه����ەروەه����ا ل��ە سااڵنی دوورەوە بە خۆڕاگری و نیشتمان پەروەری دەناسرێن خەڵكی هەڵەبجە .بە بڕوای ئێوە لە ئێستادا هەڵەبجە لە ب��وواری نیشتمان پ��ەروەری��ەوە لە چ ئاستێكدایە؟
سەرگوزشتە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ك��ەم��ە ،ب��ەگ��وێ��رەی ئ���ەو ك��ات��ە ن����ی����ە .گ���ەن���ج���ی ئ���ێ���س���ت���ا زۆر ئینتیمای ن��ەم��اوە ب��ە نیشتمان، لەوانەیە ئەگەر بیبەیتە شوێنێك لەهەڵەبجە خۆشتربێت ،جارێكی دیكە نایەتەوە ئ��ەو ش��ارە .وەك ئ��ێ��م��ە ن��ی��ە ،ل��ەوك��ات��ەی چ��ووی��ن��ە ئ����ێ����ران ب�����ارودۆخ�����م�����ان ب���اش ب����وو .ل���ەوك���ات���ەدا ئ��ێ��م��ە ه��ەم��وو خ���ەرج���ی���ی���ەك���م���ان دەك�������رد ب��ۆ ئ����ەوەی ب��گ��ەڕێ��ی��ن��ەوە ه��ەڵ��ەب��ج��ە، ه��ەت��ا ب��ازن��دی دەس��ت��ی خ��ۆم��ان دەفرۆشت .بەاڵم ئێستا گەنجان ه��ەر ب��ت��وان��ن دەچ���ن و هەڵەبجە بەجێ دەهێڵن. 24پ_ئ��ێ��وە هۆكارەكەی بۆچی دەگێرنەوە؟ م����ن ه����ۆك����ارەك����ەی ب����ۆ ئ���ەم دەس���ەاڵت���ە دەگ���ێ���ڕم���ەوە ،وای���ان ك���������ردوە گ���������ەورە و م����ن����داڵ خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ان ب���ۆ ن��ی��ش��ت��م��ان ن��ەم��اوە .پێشتر خوێنێكی زۆر رژاوە ب���ەاڵم دەب��ی��ن��ی بەشێكی زۆر ب���ێ دەس���ەاڵت���ە ب��ەدەس��ت��ی بەشێكی ت���رەوە .بەشێكی زۆر باشن و س��ەرم��ای��ەدارن بەشێكی زۆر فەقیرن و ماوەی سێ مانگە م���وچ���ەی وەرن����ەگ����رت����ووە .وات���ا چینێكی دەس��ەاڵت��دار دەستیان ب��ەس��ەر ك��وردس��ت��ان��دا داگ��رت��وە. م��ن وەك خ��ۆم ك��ە ت��ەم��ەن��م 44 س��اڵ��ە ئ��ەگ��ەر بڵێم وەك پێشتر خۆشەویستیم م��اوە بۆ نیشتمان
راس���ت ن���اك���ەم .چ��ون��ك��ە پێشتر وام����زان����ی ئ����ەو ح��ی��زب��ان��ە زۆر گ���������ەورەن و ل���ەئ���ێ���م���ە زی���ات���ر ك���وردس���ت���ان���ی���ان خ���ۆش���دەوێ���ت، ب���ەاڵم ئ��ێ��س��ت��ا دەرك����ەوت ئ���ەوان كوردستانیان خۆشناوێت بەڵكو وێ����ران����ی دەك����ەن.ك����وردس����ت����ان ب��ەخ��وێ��ن رش��ت��ن گ��ەی��ش��ت��ۆت��ە ئ��ەو ئ��اس��ت��ەی ئ��ەم��ڕۆ ،ب��ەاڵم دەبینین لەئیستادا خوێنی ئەو میلــلەتەش دەردەهێنن و دەیفرۆشن .ئەگەر ت��ۆ خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ت ه��ەب��ێ��ت بۆ نیشتمانەكەت دەبێت كاغەزێك ف��ڕ ێ ن��ەدەی��ت��ە س��ەر خ��اك��ەك��ەی، خاك وەك دایك وایە. پ_وەك دەزان���رێ���ت ژن��ان��ی ش��اری هەڵەبجە ب��ە پێشەنگ دەن���اس���رێ���ن و ل���ە م���ێ���ژوودا ژن��ی ن��اس��راوم��ان ه��ەی��ە .ئایا ئێستایش دەتوانین هەمان شت بۆ هەڵەبجە بڵەین؟ ب���ەڵ���ێ وای�����ە .ن��م��ون��ەی��ەك��ی��ش��ی «ع��ادی��ل��ە خ��ان��م��ە» ك��ە لەساڵی 1914وەك قایەمقامی هەڵەبجە ب����ەرپ����رس����ی����اری وەرگ�����رت�����ووە. ل����ەدەس����ت����ی ع���وس���م���ان پ���اش���ای وەرگ����رت����ووە و خ���ۆی ح��وك��م��ی هەڵەبجەی كوردوە ،عادیلە خانم ژن��ێ��ك��ی زۆر زی����رەك ب����ووە و كەسێكی بەڕاستی داد پ��ەروەر بووە .هەڵەبجە شوێنی شاعیران و رۆش����ن����ب����ی����ران����ە ،ه���ەم���ی���ش ه��ەڵ��ك��ەوت��ە ج��وگ��راف��ی��ی��ەك��ەی وا دەخ��وازێ��ت .س��ەرج��ەم شاعیران ل��ێ��رە پ���ەروەردەب���وون���ە .گ���ۆران، ن��ال��ی ،ئ��ەح��م��ەد م��وخ��ت��ار .ب��ۆی��ە لەشارێكی ب��ەو شێوەیەش رێگە ل���ەب���ەردەم ژن ن��اگ��ی��رێ��ت .ئێمە ل���ەزۆر ش��اری ت��ری ك��وردس��ت��ان گ���ەڕاوی���ن ب���ەاڵم وەك ه��ەڵ��ەب��ج��ە ژن س��ەرب��ەس��ت ن��ەب��وە .كاتێك م��ی��وان��م��ان دێ��ت ب��ەرل��ەپ��ی��اوەك��ان دەچین بەخێرهاتنی میوانەكان
دەكەین .بەاڵم لەشوێنەكانی دیكە زۆربەیان وانین .لێرە ژن هەیە وەك پێشتر ئەو پێشەنگایەتییە بكات. من كاریشم كردووە لەیەكێتی ژن���ان ،م��اوەی��ەك ب��ەپ��رس ب��ووم .توندوتیژی لەبەرامبەر ژنان ل���ە ه��ەڵ��ەب��ج��ە ب������ەراورد ل��ەگ��ەڵ ش��ارەك��ان��ی دی��ك��ە ل��ەزۆری��ن��ەی��ان ك���ەم���ت���رە .ه���ەی���ە ب�����ەاڵم ك��ەم��ە. لەئاستی شارەكانی دیكە نیە. پ_خ��زم��ەت��گ��وزاری��ەك��ان بۆ هەڵەبجە ل��ە چ ئاستێكدان؟ هەم بۆ قەرەبوو كردنەوەی ئەو وێرانكاریانەی كارەساتەكە و هەم ئەوەی كە ئێستا هەڵەبجە ب��ووەت��ە ق��ەزای��ەك؟ رازی���ن لە خزمەتگوزاریەكان؟ خ��زم��ەت��گ��وزاری ه��ەی��ە ،ب��ەاڵم لەئاستی ئ��ەو وێرانكاریانە نیە كە رووبەرووی ئەم شارە بۆتەوە. لەزەمانێكدا كە هەڵەبجە ئاوەدانی رووی تێكرد ،چەند حیز بَكی ئ��ی��س�لام��ی ب���ش���ێ���وی���ان ن���ای���ەوە. ج��ون��دوال��س�لام��ی��ان ه��ێ��ن��ای��ە ئ��ەو هەرێمە ،لەو سەردەمەوە تائێستا ك���ارەك���ان ب���ەرەو پ��ێ��ش��چ��وون��ی��ان وەس��ت��ا .ئ��ەگ��ەر ن��ا ئ��ەو س��ەردەم��ە حكومەت زۆر بەپەرۆشەوە هاتە هەڵەبجە كە خزمەتی زۆر بكات. ب���ەاڵم ك��ات��ێ��ك ئ���ەو رێ��ك��خ��راوە ه��ات و ئ��اڵ��ۆزی دروس���ت ب��وو، خزمەتگوزارییەكان وەستا. پ_وت��ەی��ەك��ی دی��ك��ەت��ان كە هەبێت.... ه��ی��وا و ئ��اوات��م ئ��ەوەی��ە ئەگەر رۆژێكیش بمێنم لەدونیا ب��ەاڵم ببینم هەرچواربەشی كوردستان ئازادببێت ،ب��ەاڵم ئ��ازادی وەك ئێمەنا ،ئازادی ئازاد.نەك تەنیا ب��ەن��او ب��ەه��ەم��وو وات��اك��ان��ی��ی��ەوە ئازاد ببێت.
سەرگوزشتە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
25
گەلەكۆمەی نێودەوڵەتی لە دژی رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆجاالن
ئا/تروسكە لە روانگەیكانی عەبدوڵاڵ ئۆجاالن بەشی دووهەم... سێیەمینجەنگی
جیهانی
بیروڕا
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
لەو قۆناخەدا كلینتۆن گرنگیەكی 26زۆر بە شااڵوە هەژموونگەراییەكەی خۆرهەاڵتی ناوین دەدات و جەختی ل���ەس���ەر ب���ای���ەخ���ی رۆڵ�����ی ت��ورك��ی��ا دەك��ردەوە .راوێ��ژك��ارە تایبەتەكەی «ژەن�����������ڕاڵ گ�����ال�����ت�����اری» خ���ۆی رای��گ��ەی��ان��د ك��ە ئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆن��ەك��ەی دژی�����ی م���ن ب���ە ف���ەرم���ان���ی خ���ودی ك��ل��ی��ن��ت��ۆن ب���ەڕێ���وەب���راوە .ك��ات��ێ��ك دێینە سەرباسی»سێیەمین جەنگی ج��ی��ه��ان��ی»ش ،ل���ە زۆر الی���ەن���ەوە دەرب���ازك���ردن���ی ئ��ام��اری ی��ەك��ەم��ی��ن و دووەم��ی��ن ج��ەن��گ��ەك��ان��ی جیهانی ل��ەالی��ەن ئ��ام��اری ئ��ەو ش��ەڕان��ەی لە رووداوەك����ان����ی زۆرب�����ەی واڵت��ان��ی ه��اوش��ێ��وەی ئ��ێ��راق ،ئ��ەف��غ��ان��س��ت��ان، ل��وب��ن��ان ،ی��ەم��ەن ،س��ۆم��اڵ و میسر ه��ات��ۆت��ە ئ������اراوە ب���ۆ ت��ێ��گ��ەی��ش��ت��ن��ی واق����ی����ع����ی ئ������ەو ش�������ەڕە ب����ەس����ە و روون��ك��ەرەوەی��ە .هەڵەبەتە ئ��ەو خاڵە م���ای���ەی ت��ێ��گ��ەی��ش��ت��ن��ە ك���ە ب���ەه���ۆی چەكی ئەتۆمیەوە»سێیەمین جەنگی
جیهانی» پارچە پارچە روودەدات، م���اوەی���ەك���ی درێ����ژ دەخ��ای��ەن��ێ��ت و لەمیانەی تەكنۆلۆژیای ج��ی��اوازەوە ب���ەڕێ���وە دەب���رێ���ت .ل��وت��ك��ەی ن��ات��ۆ ل���ە ل���ی���زب���ۆن و ق���ووڵ���ك���ردن���ەوەی ئابڵۆقەكەی ئەمریكا لە دەوروبەری ئێران زانیاری پێویست سەبارەت ب���ە ئ���اراس���ت���ەی س��ێ��ی��ەم��ی��ن ج��ەن��گ��ی ج���ی���ه���ان���ی پ���ێ���ش���ك���ەش دەك�������ات. «س��ێ��ه��ەم��ی��ن ج��ەن��گ��ی ج��ی��ه��ان��ی» واقیعێكە و جوگرافیای خۆرهەاڵتی ن���اوی���ن و زەم��ی��ن��ە ك��ل��ت��وری��ی��ەك��ەی چ��ەق��ی ق��ورس��ای��ی��ەك��ەی��ەت��ی .ت��ەن��ی��ا ئ����ەو ب�����ووی�����ەرەران�����ەی ل����ە چ��ەق��ی ق���ورس���ای���ی»س���ێ���ی���ەم���ی���ن ج��ەن��گ��ی ج��ی��ه��ان»ی ل��ە ئ��ێ��راق روودەدەن ب���ە ش��ێ��وەی��ەك��ی ب���ەرچ���او روون����ی دەك����ات����ەوە ك���ە ئ����ەو ش����ەڕە ت��ەن��ی��ا پەیوەندی بە واڵتێكەوە نییە ،بەڵكو پەیوەندی بە بەرژەوەندی و بوونی هێزە هەژموونگەراكانی جیهانەوە ه���ەی���ە .ت��ەن��ی��ا دوای ب��ێ��ك��اری��گ��ەر كردنی تەواوەتی ئێران ،سەقامگیر ب��وون��ی ب��ارودۆخ��ی ئەفغانستان و ئێراق ،بەالوەنانی دۆخی هەڕەشەی چ��ی��ن و ئ��ەم��ری��ك��ای الت��ی��ن دەش��ێ��ت ئ��ەو ش���ەڕە ك��ۆت��ای��ی پ��ێ ب��ێ��ت .ل��ەو س��ۆن��گ��ەی��ەوە هێشتا ل��ە ن��اوەڕاس��ت��ی ش��ەڕەك��ە دای���ن .ه��ەرچ��ەن��دە گوتنی
شتێكی رەها و مسۆگەر لە بوواری ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ی��ەوە راس���ت ن��ەب��ێ��ت ،بە النی كەم لەوانەیە شەڕەكە دەساڵی دی��ك��ە ب�����ەردەوام ب���ێ���ت(دوا پیالنە ستراتیژیەكانی ناتۆش بۆ م��اوەی دەساڵ پێشبینی كراوە) .هەندێك ج���ار دی��پ��ل��ۆم��اس��ی ،ج��اران��ێ��ك��ی��ش توندوتیژی چێ دەبێتەوە .لەمیانەی ئابووری دژوار و كۆنتڕۆڵكراوەوە دەستێوەردان بە رۆژەڤ دەكرێت. لە پێشینەیی ناوچەكان دەگۆڕێت، ب��ەاڵم ب��ەج��ۆرێ��ك ل��ە ج��ۆرەك��ان بە ش��ێ��وەی��ەك��ی ه��ەم��ەگ��ی��ری ش���ەڕ ل��ە چ��ەن��دی��ن ن��اوچ��ە روودەدات .تەنیا كاتێك ئ��ەو س��روش��ت��ە بنەڕەتییەی ش���ەڕ رەچ����او ب��ك��رێ��ت ،ئ���ەو ك��ات��ە ب��اش��ت��ر دەرك�����ی پ���ێ���دەك���رێ���ت ك��ە ب��ۆچ��ی ئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆۆن��ەك��ەی 1998 دژی م��ن ل��ە ئاستی نێودەوڵەتیدا ب��ەڕێ��وەچ��وو ،ل��ەب��ەرچ��ی گ��ەورەت��ری��ن ئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆن��ی گ�ل�ادی���ۆی ن��ات��ۆی��ە. ب��ێ��گ��وم��ان ل���ەش���ەڕە گ���ەورەك���ان���دا ب���ەردەوام ه��ێ��زە ه��ەژم��وون��گ��ەراك��ان سەركەوتوو نابن .بەڵكو گەالنیش دەت���وان���ن دەس��ك��ەوت��گ��ەل��ێ��ك��ی زۆر بەدەست بێنن .بگرە لەوانەیە هێزە هەژمووگەراكان وەك سیستەم ژێر ب���ك���ەون ،گ��ەالن��ی��ش وەك س��ی��س��ت��ەم سەركەوتن بەدەست بێنن.
لێكۆلین
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
27
بیروڕا
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
28
نەورۆز بووە بە بەرخۆدانی و سەركەوتنی گەلی كورد و رۆژهەاڵتی ناوەڕاست لێكۆلین
ئا /تروسكە
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
ب��ۆ پ��ێ��ن��اس��ە ك��ردن��ی ن���ەورۆز روانگەی زۆر جیاواز هەن .بۆ ش��ی��رۆڤ��ەك��ردن��ی ئ��ەم پێناسانە و گ��ەی��ش��ت��ن ب���ە پ��ێ��ن��اس��ەی��ەك��ی نزیكی راستی،دەبێت سەرەتا ئ��ەم راس��ت��ی��ە ب��زان��ی��ن ك��ە ئێمە وەك گ��ەل��ی ك���ورد و گ��ەالن��ی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست هێرشی ئ��ای��دۆل��ۆژی زۆرم���ان ل��ەس��ەرە. وەك دەزان��رێ��ت دوای ش��ەڕی ج��ی��ه��ان��ی دووه�������ەم پ���ێ���واژی ش������ەڕی س������ارد ی�����ان ش����ەری ف���ك���رەك���ان دەس���ت���ی پ���ێ ك��رد و ئ���ەم ش���ێ���وازەی���ش زی��ات��ری��ن كاریگەری و تاقی كردنەوەی ل��ەس��ەر رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت بووە .رۆژهەاڵتی ناوەڕاست و ئەو واڵتانەی كە وەك واڵتانی ج���ی���ه���ان���ی س���ێ���ه���ەم پ��ێ��ن��اس��ە دەك���رێ���ن ه��ەم��وو ك���ات ب��وون��ە قوربانی ش��ەڕ و ب��ەرژەوەن��دی واڵت���ان���ی زل��ه��ێ��زی ج��ی��ه��ان��ی. چونكە شەڕی ئەم واڵتانە لەسەر دابەش كردنی هێز و ئابووریە ك���ە ئ���ەم ه��ێ��ز و ئ��اب��ووری��ەش ل���ە س����ەر ب���ن���ەم���ای چ��ۆن��ی��ەت��ی دابەش كردنی بەڕێوەبەرایەتی واڵتانی جیهانی سێهەمە .بۆیە دوای شەڕی جیهانی یەكەم و دووه���ەم ك��ە ه��ەر ئ��ەو كاتیش ئ���ام���ان���ج ئ����ەم واڵت�����ان ب����وون، دی��س��ان��ەوە ل���ەش���ەڕی ج��ی��ه��ان��ی سێهەم یان هەمان شەڕی سارد رووی لە تەختەی شەترەنجەكە
29 كردەوە كە هەریەك لە واڵتانی سەرمایەدار ئەسپی خۆی تێدا ت��او دەدەن .شایەنی باسە كە یەكێك لە ئامانجەكانی شەڕی س��اردی��ش بێ ناسنامە ك��ردن، ن���ەزان و ب��ێ زاك��ی��رە ك��ردن��ی كۆمەڵگەیە كەبەم شێوەیە بتوانن گ����ەل ب��ێ��ن��ن��ە ئ��اس��ت��ێ��ك خ��ۆی نكۆڵی لە هەبوون و جەوهەری خ�����ۆی ب����ك����ات ،ب���ەرخ���ۆدان���ی ب��ۆ پ��اراس��ت��ن��ی ن��اس��ن��ام��ە تێك بشكێت و بە ئاسانی مل كەچ بكات .گەلێكی بەم شێوەی زۆر بەئاسانی دەتوانرێت حاكمیەت و دەسەاڵت بچەسپێنرێت ،ماڵی ت���ااڵن ب��ك��رێ��ت ،واڵت���ی خ��ۆ بە منەت پێ بفرۆشیتەوە تەنانەت بۆ ئەوەی كە هێشتووتە بژیت ئ��ام��ادەی��ە ل��ەب��ەرام��ب��ەرت چ��ۆك داب������دات .ك��ەس��ای��ەت��ی ك��ۆی��ل��ە بەئاسانی دەبێتە ئامرازێك و دەت��وان��ی ب��ۆ ه��ەم��وو شتێك بە كاری بهێنیت هەر بەچەشنی
دەنكەكانی شەترەنج. بۆ پارچە كردن و بێ ناسنامە كردنی گەلی كوردیش سەرەتا یارییان بە باوەڕییان كرد و بە بیانووی ئایین كرایە كوژەری ئ��ەو گ��ەالن��ەی ك��ە ب��ەس��ەدان و ت��ەن��ان��ەت ه����ەزاران س��اڵ وەك دراوسێ پێكەوە ژیاون .دواتر ی��اری بە سنوورەكانیان كرا، ی��اری بە زم��ان و كەرامەتیان ك��را .ئێستاش ك��ورد گەیشتە ئ���اس���ت���ێ���ك ك����ە ن�������ەوەی ن���وێ ف���ێ���ری ئ����ەو ل��ێ��ك داب�����ڕان و ه��ەب��وون��ی س��ن��ووران��ە ك���راوە، بۆیە دەیانەوێت بە هێرشێكی ئ������ای������دۆل������ۆژی و پ���ێ���ن���اس���ە چ���ەوت���ەك���ان���ی���ان ئ���ەم���ج���ارە ب��ە ت��ەواوی ك��ورد لە بیری كورد ب��ب��ەن��ەوە .ن��م��ون��ەی��ەك��ی ئ���ەوەش چ����ەواش����ەك����ردن����ی پ��ێ��ن��اس��ەی نەورۆزە. ن��ەورۆز ب��ووە بە بەرخۆدانی و سەركەوتنی گەلی ك��ورد و
لێكۆلین
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت بەسەر زاڵ���م���ت���ری���ن و خ��وێ��ن��م��ژت��ری��ن ه��ەگ��ەم��ۆن��ی��ادا دەن��اس��رێ��ت .بە نوێ بوونەوە و هیوای ژیان و ژیانەوەیەكی نوێ دەناسرێت. ب���ە ك���ات���ی ن����وێ ك����ردن����ەوەی پ��ەی��م��ان��ی م���رۆڤ و گ���ەردوون دەن��اس��رێ��ت .ه��ەروەه��ا یەكێك ل���ەو م��ی��ت��ۆل��ۆژی��ان��ەی ك��ە وەك م���ی���ت���ۆل���ۆژی ب�����ەرخ�����ۆدان و 30س��ەرك��ەوت��ن��ی روون��اك��ی بەسەر تاریكی دا دەناسرێت وسنگ بە سنگ هەتا ئەمڕۆ هاتووە، م��ی��ت��ۆل��ۆژی ك���اوەی ئاسنكارە. ئێمە وەك گەلی كورد و گەلی رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت ل��ەب��ەر ئەوەی مێژوونووسی خۆجێمان زۆر ك���ەم���ە و ئ����ەوان����ەی ك��ە ه��ەن ،بەتایبەت مێژوونووسی ه�����اوچ�����ەرخ زۆری����ن����ەی����ان ب��ە روان����گ����ەی رۆژئ������اوا س��ەی��ری رۆژهەاڵتی ناوەڕاست دەكەن و ئەوەی بچوك ،بێ شارستانیەت و چ��ەوت بێت س��ەرەت��ا الیەقی واڵت���ان���ی ج��ی��ه��ان��ی س��ێ��ه��ەم��ی دەبینن .هەربەم بۆنانەوەیە كە ئ���ەوەی راس��ت��ی م��ێ��ژووی��ش��م��ان ه��ەی��ە ی���ان س��ی��ن��گ ب��ە سینگ
هاتوون یان ئەوەی كە بەلگەی ن�����ووس�����راوەش�����ی ت���ێ���داب���وون ل������ەس������ەردەم������ی ج������ی������اوازدا ب����ەه����ۆی ه���ێ���رش���ی ب�����ەر ب���ەر و ب��ی��اب��ان��ی��ەك��ان��ەوە (ه��ێ��رش��ی ئیسالم ،هێرشی ئەسكەندەرو... ه��ت��د )ل��ەن��او ب���راون .ت��ەن��ان��ەت دەس���ەاڵت���داران���ی ن��اوچ��ەك��ەش خ��اوەن��ی ه��ەم��ان س��ی��اس��ەت��ن و دەی��ان��ه��ەوی پ��اروی خ��ۆی��ان لە ق��ازان��ی ك��واڵو دەرب��ێ��ن��ن .بۆیە ه���ەری���ەك���ە و ل���ەالی���ەك���ەوە ب��ە گ��وێ��رەی ب��ەرژەوەن��دی خۆیان ی������اری ب����ە م����ێ����ژوو دەك������ەن. یەكێك لەو مژارانەش مژاری نەورۆزە. نەورۆز بە گوێرەی دەسەاڵت داران و زۆرێ������ك الی���ەن���ی فاشیست و بەرژەوەندی خواز، زۆرێ����ك پ��ێ��ن��اس��ەی دەرەوەی راستی بۆ دەكرێت .بۆ نمونە چ��ی��رۆك��ی ك�����اوەی ئ��اس��ن��ك��ار بەشێوەیەك هەڵدەگێردرێتەوەی كە دەوترێ كاوە كەسایەتێكی لە ن��ەژادی فارسەكان ب��ووە و خەڵكی ئیسفەهانی ئێران بووە. هەندێك ك��ەس دەڵ��ێ��ن ن��ە ئەم سەركەوتنە بەبەڕێوەبەرایەتی
كەسایەتێك بەناوی فەرەیدون ب��ەدەس��ت ك��ەوت��ووە ك��ە ئەویش دیسان ف��ارس ب��ووە .هەندێك ت��ی��ۆری دەڵ��ێ��ن ؛ ف���ەرەی���دوون ب���ەڕێ���وەب���ەری ش���ەڕەك���ە ب���ووەو ك��اوەی��ش یەكێك ل��ە س��ەرب��ازە ب��ەه��ێ��زەك��ان��ی ب���ووە ،ك��ات��ی كە كاوە ئەم سەركەوتنە بەدەست دەه���ێ���ن���ێ���ت خ�����ۆی ش���ای���ەن���ی پاشایەتی نابینێت و پاشایەتی دەدات�����ە ف���ەرەی���دون���ی ف���ارس. ه���ەم���ووی ئ����ەم ت��ی��ۆری��ان��ە ك��ە ب��ەداخ��ەوە ه��ەن��دێ��ك مامۆستا و ك��ەس��ی ن������اوداری ك���وردی ئ��ەم��ڕۆی��ی دەی��ه��ێ��ن��ن��ە زم���ان و ه��ەوڵ دەدەن ل��ە ن��او گ��ەل دا
بۆ پارچە كردن و بێ ناسنامە كردنی گەلی كوردیش سەرەتا یارییان بە باوەڕییان كرد و بە بیانووی ئایین كرایە كوژەری ئەو گەالنەی كە بەسەدان و تەنانەت هەزاران ساڵ وەك دراوسێ پێكەوە ژیاون
لێكۆلین
هاوچەرخ زۆرینەیان بە روانگەی رۆژئاوا سەیری رۆژهەاڵتی ناوەڕاست دەكەن و ئەوەی بچوك ،بێ شارستانیەت و چەوت بێت سەرەتا الیەقی واڵتانی جیهانی سێهەمی دەبینن
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
مێژوونووسی
پ���ەرە ب��ەم ب��ی��رۆك��ەی��ە ب���دەن و ئامانجی ئەم تیۆریەش ئەوەیە ك��ە ف��ارس وەك ن��ەژادێ��ك كە خوێنی ئەسیلی هەیە و لە كورد و نەتەوەكانی دیكە مرۆڤترە! ئ����ەم����ەش ت���ەه���دی���دێ���ك���ی زۆر گەورەیە بۆ كلتوری بەرخۆدانی رۆژه��������ەاڵت��������ی ن������اوەڕاس������ت بەتایبەت كلتوری بەرخۆدانی ئ��ەم ناوچەیە و بەتایبەتتریش كلتوری بەرخۆدانی ك��وردان. چ��ون��ك��ە ئ���ەوەی ك��ە ل��ە راس��ت��ی نزیكترە ئەمەیە كە ن��ەورۆز و ب��ەرخ��ۆدان��ی ك��اوە ه��ەڵ��ق��واڵوی ناخی گەلە و سەرهەڵدانێكی ج��ەوه��ەری��ی��ە ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ��ەو زوڵم و زۆرییەی كەلەو كاتدا زح��اك(ده��اك ،ئ��اژی ده��اك) لەسەر خەڵكی بەڕێوە دەب��ات. ن��م��ون��ەی ب���ەو ش��ێ��وەی��ەم��ان لە مێژووی كوردەواری و زۆرێك ل���ە ن���ەت���ەوەك���ان���ی رۆژه���ەاڵت���ی ن��اوەڕاس��ت دا ه��ەی��ە .ن��م��ون��ەی ب���ەرخ���ۆدان���ی ئ��ێ��س��ت��ای گ��ەل��ی ك��وردی��ش ه��ەر ب��ەو ش��ێ��وازی��ە، ب����ەرخ����ۆدان����ی ب���ەل���وچ���ەك���ان���ی ئ��ێ��ران و گ��ەل��ی ئ��ەف��غ��ان ه��ەر نمونەی بەرخۆدانی جەوهەری
و پ��اراس��ت��ن��ی رەوای���ە .كاتێك دەوترێت »،مێژوو لە ئەمڕۆدا شاراوەیە و ئەمڕۆیش لەمێژوودا 31 ش���اراوەی���ە» ئ���ەم راس��ت��ی��ەم��ان پ��ی دەس��ەل��م��ێ��ن��ێ��ت .ب��ۆی��ە ئێمە ناتوانین حەقیقەتی مێژوو لە حەقیقەتی ئەمڕۆ جیاواز سەیر بكەین و گەورەترین ئیبات بۆ س��ەل��م��ان��دن��ی م��ێ��ژوو ل��ە ری��ش��ە و ن��اخ��ی ئ��ەم��ڕۆ و كۆمەڵگای ئەمڕۆدا شاراوەیە .بۆیە دەبێت ئەم راستیە قەبووڵ بكرێت كە ئەو بەڵگە نووسراوانەی ئێستا ه���ەن زۆری���ن���ەی���ان ب��ەگ��وێ��رەی ب��������ەرژەوەن��������دی و پ���ی�ل�ان���ی پ��ێ��ك��ه��ێ��ن��ەران و پیالنگێڕانی شەڕی سارد ئاراستە دەكرێن. بۆیە هیچ كات نابێت بەپشت ب��ەس��ت��ن ب��ەو چ��ی��رۆك��ە ب��ەالڕێ چ���ووان���ە ب��م��ان��ەوێ��ت ب����اوەڕی جەوهەریمان بشكێت و وەك و گەالنی رۆژه��ەاڵت��ی ناوەڕاست ب���ب���ی���ن���ە پ���������ارووی ئ����ام����ادەی ئەمپەریالیسم و مەكینەكانیان و هەستی بەرخۆدانیمان لەناو بچێت .
كۆمەالیەتی
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
32
كۆمەالیەتی
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
33
من شاعیر نیم
ن /م��ەه��اب��اد عومەر حە سەن
هۆنەری
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
34
من شاعیر نیم تا هەڵبەستێك بهۆنمەوە بۆ كۆبانێ حەیران بێژ نیم تا حەیرانێ بیچڕم و پێكەش كەم بە مامۆستای بەرخۆدانێ دە گوێ بگرن وا هەلهەلەی بەرخۆدانە لە كوردستان هێی پاراستنی ژنان بەری بە دوژمن گرتووە
ئە یسە لمێنم شەرەف ڕقی ژنان كاتێ كە بە بە رۆكی كڵپە ئەستێنێ مێژووی نوێوە هەموو جیهان هۆ ئارین گیان ئە هە ژ ێنێ بۆ درێەی ئازادیمان ئەسوتێنێ كاروانكات پۆل پۆل تەماشا كەن ژنان وان بەرێوە لە كۆبانێ ئەمرۆ ژنانی گۆەندێكە و كوردستان جەیالن سەرچۆپی هەر یەكەیان گرتووە جەیالنێكە و ئارین تۆپەڵە هەر یە كیا ن گڕێكە و ئارینێكەو وان لە جیهانی سەرسام سەر ڕێ بەرخۆدان و كردووە قارەمانێتی ئێوە بوو هۆ جەیالن كیان گشت كوردستان و پێاڵوە تۆزاویەكانت جیها ن بوونەتە مەدالیای خستە سەر پێ
هۆنەری
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
35
ئەوانن كە بەرو ئازادی دەڕن ئەوانن دەبن بە دەستینا
هۆنەری
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
36
هۆنەری
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
37
كهر هوز
هەمەرەنگ
یەكشەممە 15 - 3 - 2015
38
ئا /تروسكە سەرچاوەی تەندروستی * -پێكهاتهی
دهوڵ �ه مهنده به ڤیتامین C + P + E خوێی ك��ان��زای�ی +سودیۆم +پۆتاسیۆم +فسفۆ رَ +كلۆر * -سووده كانی -1ب��ۆ ڕوم��ات��ی��زم�ه و ب��ادار ی با شه -2بۆ ئازار ی جومگهكان -3دڵ وجگهر و سی به هێز د هكات -4ب��ۆن �ی ن��اخ��ۆش �ی ن���او دهم نا هێڵێت -5خ���وێ���ن���ی خ���هس���ت ت����راو د هكاتهوه
-6دهم����������اره ك�����رژهك�����ان خاودهكاتهوه ( تصلب الشرایین ) -7میز هێنهره واته گورچیله و میزهڵدان پاك دهكاتهوه -8ب���ۆ ه���هن���اس���ه ت���ون���د ی ب�ه سووده -9بۆ ئازار ی گهده و ڕیخۆڵه با شه – 10بۆ كۆڵنج و پشت یهشه چا كه -11هێز ی پیاوهتی زیادهكات -12ئ����������ارهزو ی خ�������واردن د هكاتهوه -13پوك و لێو و ددان پتهو د هكات -14ب�����هرگ�����ر ی ل����ه خ���وێ���ن بهربوون دهكات -15به سووده بۆ نهخۆشیهكان ی پێست -16بۆ ژههراو ی بوونی گهده
بهسووده تێبین ی -1باش بشۆرێتهوه -2ت���ا گ����هش و ت�����ازه ب��ێ��ت چا كتر ه * -چۆن به كار ی بهێنی -1وهك سهوزه -2به زهاڵته -3به السك و گهاڵوه بیكوڵێنه و وهك چا بیخۆرهوه -4بكرێته ناو شلهوه -5ناو ترشیات * -ب��ۆ ك �ێ ب��اش ن��ی�ه زۆر ی لێ بخوات ؟ -1ئ��اف��رهت�ی دووگ��ی��ان و مناڵ له بهر -2ئهو كهسانهیش كه گهدهیان ناسازه -3كهسێك كه دوپشك و مار پێوه یی دابێ
رەژاك بە ئامانجی ساڕێژ كردنی ئێش و زامەكانی ژنانی شەنگال بڕیاریان دا بەرەو شەنگال بچن چاالكی رێكخراوی ژنانی ئازادیخوازی كوردستان(كەركوك)
8ی ێو ا ن لە ن بێت تا ند ا د ێك ردس ی پر ی كو ی خۆ شو و ر یە كا ن لە با چا ال ك ورۆز ژاك و نە ر ە ئا د ا ر