Europese Commissie tevreden én kritisch over Turkse hervormingen Door redactie TULPIA
BRUSSEL - Vooral zo doorgaan, maar het tempo mag wel een tandje hoger. Dit is - kort samengevat - de boodschap van eurocommissaris Olli Rehn, belast met de uitbreiding van de Europese Unie, in zijn jaarlijkse voortgangsrapportage over Turkije en andere kandidaat-lidstaten van de Europese Unie die onlangs in Brussel werd gepresenteerd. Volgens Rehn ligt Turkije op schema bij het proces van onderhandelingen naar toetreding tot de Europese Unie. De eurocommissaris prees Ankara’s inspanningen om het land verder te democratiseren. Volgens hem heeft de democratie in Turkije de recente politieke crisis met succes doorstaan. Maar Turkije is er nog lang niet, was de andere boodschap van Rehn namens de hele Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie. “Het momentum moet gebruikt worden om de hervormingen te versnellen en de fundamentele vrijheden te verbeteren, in het bijzonder de vrijheid van meningsuiting en godsdienst. Dat moet op zo’n manier dat ze doordringen in alle hoeken van het land en in het hele leven in Turkije,” zei eurocommissaris Olli Rehn. Vooral artikel 301 van het Turkse wetboek van strafrecht is Europa een doorn in het oog. Op grond van dit artikel dat belediging van de Turkse identiteit strafbaar stelt, worden critici vervolgd en veroordeeld, meent Rehn. De wet is veelvuldig gebruikt door nationalisten om mensen te vervolgen die menen dat tegen het einde van het Ottomaanse Rijk, begin vorige eeuw, genocide is gepleegd op de Armeense minderheid in Turkije. Op grond van dit wetsartikel werd de Turkse schrijver en Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk voor de rechter gesleept vanwege zijn publicaties en uitlatingen over de Armeense kwestie. “Het is niet aanvaardbaar dat schrijvers, journalisten of intellectuelen vervolgd worden om een niet-gewelddadige mening,” zei Rehn tijdens de presentatie van het rapport. De eurocommissaris beklemtoonde verder dat onderhandelingen over het hoofdstuk justitiële zaken niet kunnen beginnen zolang artikel 301 niet is gewijzigd of geschrapt. Daarop lieten de Turkse autoriteiten in Brussel weten dat artikel 301
Eurocommissaris Olli Rehn en minister van Buitenlandse Zaken Ali Babacan openen de Europese vertegenwoordiging in Ankara.
zal worden aangepast om zo tegemoet te komen aan de Europese kritiek. Volgens de Turkse minister van Justitie Mehmet Ali Şahin zal zijn ministerie de komende dagen het parlement voorstellen presenteren om het gewraakte artikel aan te passen. Twee weken voor de presentatie van de voortgangsrapportage aanvaardde het Europees Parlement een resolutie waarin het Turkije opriep haast te maken met de hervormingen. Deze resolutie was opgesteld door het Nederlandse Europarlementslid Ria Oomen (CDA) die namens het Europarlement de voortgang van Turkije volgt. In de resolutie werd optimistisch gereageerd op de plannen die Ankara onlangs presenteerde om de grondwet te herzien. De ‘wensen’ van Oomen betroffen hervormingen van het rechtssysteem en het leger. Turkije moet direct een einde maken aan de “herhaalde inmenging van het Turkse leger in het politieke proces.” Rechters moeten onafhankelijk recht kun-
nen spreken, aldus Oomen in haar aangenomen resolutie. Ook pleit het parlement voor meer rechtszekerheid van christelijke kerken en andere minderheidsgodsdiensten, die moet beter gewaarborgd worden. Ankara zou ook meer werk moeten maken van de bestrijding van folteringen door agenten. Ook moet de Turkse regering zich inspannen om eerwraak nog meer tegen te gaan. Oomen uitte haar zorg over de positie van vrouwen die vooral slachtoffer zijn van aan eerwraak gerelateerd geweld. Het parlement veroordeelde de recente PKK-aanslagen in Turkije, omdat die het democratische proces in Turkije in gevaar brengen. Het riep tegelijk Turkije op geen militaire inval te doen bij PKK-bases in Noord-Irak. De onderhandelingen met Turkije werden na een moeizame top gestart in 2005, maar al snel werden die toetredingsgesprekken gedeeltelijk opgeschort vanwege het conflict over Cyprus. Voor meer zie pag 50. TULPIA wintereditie 2007 / 2008
11
