Kwekers_Bode_NL_juni_2022 by Uitgeverij de Bode

2 2 juni 2 0 2 2 2 Schaalvergroting vereist

zorgvuldige afweging

4 Naar 25 procent biologisch

geteeld in 2030

6 Anticiperen op tekorten en

kostenverhogingen

8 Ondernemen, onderzoeken

en leren: is dat een must of niet?

10 Biodiversiteit is van groot

belang, maar het maaibeleid is een punt van discussie

12 Hoe potgrond zich

ontwikkelt vanuit veen

15 Partnerschap Varb en

GGP; ook in 2022 gegrond

COLOFON: Deze KwekersBode is een samenwerking

van Uitgeverij de Bode en GrootGroenPlus | Verspreiding:

Gemeenten Halderberge, Etten-Leur, Rucphen en Zundert

| Oplage: 54.000 exemplaren | Acquisitie: Sonja Kox en John

van Aert | Lay-out en Opmaak: Jan Bastiaenen, Simone van der Heijden | Aan de teksten van GrootGroenPlus werkten mee: Frank van Suchtelen en Chantal van Kuyck.

DE 32E EDITIE VAN GROOTGROENPLUS KOMT ER AAN Er komt opnieuw een live, fysieke editie aan van vakbeurs GrootGroenPlus. Deze staat gepland voor 5 - 7 oktober 2022, natuurlijk weer in Zundert. Dan zullen zo’n 225 deelnemers weer duizenden bezoekers verwelkomen vanuit alle windstreken. En u kunt één van die deelnemers zijn.

Dé internationale vakbeurs voor de groenbranche

tot een must be en must see voor

en water- en grondgebruik stellen die

dé internationale vakbeurs voor de

raties, projectontwikkelaars, groenvoorzieners, hoveniers, tuinontwerpers en

de proef. Toch weet de branche daar

GrootGroenPlus is al sinds jaar en dag groenbranche en trekt deelnemers en bezoekers uit circa 30 verschillende

overheden, instellingen, woningcorpo-

tuincentra.

landen onder meer Nederland, België,

Beursthema: Gegrond

Hongarije, Denemarken, Italië, Spanje,

de vakbeurs is ‘Gegrond’. Dit thema sluit

Engeland, Duitsland, Frankrijk, Polen, Slowakije, Roemenië en Kroatië.

Kwekers, handelaren, fabrikanten en leveranciers van machines en

werktuigen én tal van toeleveranciers uit onder meer Nederland en België krijgen hier de mogelijkheid om bezoekers en deelnemers op de hoogte te stellen

van de laatste ontwikkelingen in het

vakgebied. Dit versterkt de relaties en

zorgt ervoor dat de branche als geheel grote stappen vooruit kan zetten.

Dat maakt GrootGroenPlus dan ook

Het thema voor deze nieuwe editie van op allerlei manieren aan bij de sector

en de vakbeurs. Zo komt er steeds meer

aandacht voor de belangrijke voordelen die de branche te bieden heeft, op het

gebied van vergroening, klimaatvraag-

stukken én natuurlijk financieel. Daarom is het essentieel dat de boomkwekerijsector gegrond is en werkt vanuit een stevige fundering, een eigen kracht.

bodem als basis soms behoorlijk op

dankzij de sterke gronding elke keer weer een weg in te vinden.

Natuurlijk is goede gronding én gezonde grond ook belangrijk voor kwekerijpro-

ciers en non-profitorganisaties biedt

GrootGroenPlus een breed scala aan producten en diensten, waardoor de

belangrijkste ontwikkelingen in beeld gebracht worden. Uiteraard is er ook

weer een interessant programma, dat

deels digitaal uitgezonden zal worden. De vakbeurs weet jaarlijks duizenden

is. En tot slot zijn ook veel kwekers goed

aandacht van journalisten, die samen

doen, als de kwaliteit van de grond goed gegrond, omdat ze al generaties op

één locatie telen. Ze weten precies hoe ze het maximale kunnen halen uit wat

ze hebben en combineren traditionele

bezoekers te trekken. Ook is er altijd veel zo’n 40 media vertegenwoordigen uit

15 landen. Dit maakt de vakbeurs tot dé plek om uw bedrijf te presenteren.

technieken daarin met de nieuwste

Aanmelden voor de nieuwe editie

kwaliteit én maakt hen inspirerend.

editie van de vakbeurs. Aanmelden kan

ontwikkelingen. Dit zorgt voor betere

levende, rijke, gezonde bodem is de

rondom zaken als gewasbescherming

vakgenoten en klanten te ontmoeten.

basis van onze teelten. Beperkingen

boomkwekerijen en zo’n 70 toeleveran-

ducten. Een plant kan het alleen goed

De plek om vakgenoten en klanten te ontmoeten

Dat begint uiteraard bij de bodem. Een

Met ongeveer 155 deelnemende

Vakbeurs GrootGroenPlus is dé plek om

Er is nog ruimte beschikbaar op de 32e via grootgroenplus.nl. Aanmeldingen,

wensen en voorkeuren worden verwerkt

op volgorde van binnenkomt. Neem voor vragen gerust contact op via info@grootgroenplus.nl. 

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Vakbeurs GrootGroenPlus

SCHAALVERGROTING VEREIST ZORGVULDIGE AFWEGING Schaalvergroting is ook in onze sector al jaren aan de gang. Bedrijven nemen elkaar over, of groeien door. Het is niet

tuinbouw) van Accountants- en

nadelen van dien. Waar liggen de valkuilen? We vroegen het aan zowel de adviseur als de kweker.

belangrijkste redenen voor schaalver-

meer alleen een kwestie van wat land en gebouwen erbij. Het is allemaal veel ingewikkelder geworden met alle voor- en

Schaalvergroting moet geen doel op zich zijn

drones die nu opkomt. Ook specialisatie

je ‘voldoende handjes’ ter beschikking

zegt René Dekkers, senior-accountma-

ting.” Dekkers: “Dan moet je bedenken dat specialisatie ook het nadeel heeft dat je

en digitalisering maken het werk

“Schaalvergroting is niet teeltgebonden”, nager Food en Agri bij de Rabobank.

“Je ziet het in alle teelten van de boomkwekerijsector. In sommige teelten speelt mechanisatie daarbij een

belangrijke rol en ook specialisatie kan

tot uitbreiding leiden. Een ander punt is minder intensief telen en grond meer

braak laten liggen met de toepassing

van bodembemesters. Dat betekent ook dat je meer land nodig zult hebben om

je productie te halen. Bij een gezondere bodem krijg je een betere groei en dus ook een betere prijs. De bodem is ook

kapitaal en daar moet je duurzaam mee omgaan.”

Dekkers noemt als een voordeel van schaalvergroting het aspect van

efficiënt werken door mechaniseren en digitaliseren. “Naast de mechanisering zie je ook de digitalisering steeds

meer toenemen. Bodemsituatie en groei worden steeds meer digitaal

aangestuurd. Je krijgt datagedreven teelt. Denk ook eens aan de toepassing van

kan een reden zijn voor schaalvergro-

meer afhankelijk wordt. Spreiding bij de afnemers is belangrijk. Een nadeel van

toenemende specialisatie vind ik ook dat het sortiment verschraalt. Specialisatie

kent pieken en dalen; je ziet het bij Buxus. Veel kwekers zijn daarmee gestopt

vanwege de buxusmot, maar je ziet dat

door resistente soorten de belangstelling nu weer toeneemt.”

“Schaalvergroting moet geen doel op

zich zijn”, zegt Dekkers. “Er komt veel bij kijken. Ik wil in dit verband nu eens de

nadruk leggen op de personeelscomponent. Zorg er in eerste instantie voor dat

hebt. Schaalvergroting, mechanisatie uitdagender. En dat maakt het weer

makkelijker om personeel te krijgen.”

“Er gebeurt best veel in de sector. Nieuwe ontwikkelingen, interessante kennisinitiatieven, dat maakt het vak ook voor

jongeren interessanter. Personeel uit het buitenland halen? Zorg dan dat je alles goed hebt geregeld. Ik zie daar toch

grote verschillen in. In het personeelsbe-

leid is het belangrijk dat je zorgt voor een goed kader op elk niveau en een goede

groting: het gebrek aan een opvolger,

het opschalen vanuit marktomstandigheden en uit oogpunt van kosteneffici-

ëntie. “Je moet wel oppassen dat je het

overzicht niet kwijtraakt. Als je uit wat voor overwegingen dan ook wilt kiezen voor schaalvergroting, dan is het belangrijk om te bedenken of het wel bij je past

en bij de organisatie die je eigenlijk wilt

zijn. Bij schaalvergroting komen dan ook zaken als personeelsbeleid, organisatiestructuur en business development

nadrukkelijk om de hoek kijken. Het is niet meer zoals het voorheen was.”

communicatie”, aldus René Dekkers.

“Zeker voor de bedrijven die voor het

Durf keuzes te maken

krijgen is het belangrijk om extern advies

Mike Aldewereld (relatiemanager

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Erik Bastiaensen, bestuurslid. “Volgens de Van Dale betekent schaalvergroting “uitbreiding van omvang”. Maar dat daar veel meer bij komt kijken, blijkt wel uit de reacties in dit artikel. En ik sluit

me aan bij de uitspraak van René Dekkers dat schaalvergroting geen doel an sich is, maar vaak helpt het de ondernemer wel om zijn doel te bereiken.”

Zicht op Rijsbergen ter hoogte van tuincentrum. FOTO FRESON

Advieskantoor ABAB, noemt als

eerst met schaalvergroting te maken

in te winnen”, vindt Aldewereld, “degenen die al meer met dat bijltje hebben

gehakt, weten wel wat er speelt, maar

ook dan kan extern advies altijd een extra dimensie creëren. De adviseur kan dan het klankbord zijn van de ondernemer en hem waar nodig ook de spiegel

voorhouden. Bij ABAB kennen we de

sector van ‘haver tot gort’ en weten wat er speelt”, zegt Aldewereld. Hij noemt

als belangrijke aandachtspunten het

Joost Sterke fiscaal en financieel beleid, business

zich heen heeft waarmee hij kan sparren

daar spelen ook onze medewerkers een

mechanisering en robotisering. Wil

HR-management (o.a. personeelsbe-

kloppen in een team. Een schaalvergro-

mee over hoe we de teelt slimmer,

maken, dan kun je daar niet omheen.

development en niet te vergeten het

leid). ”Durf keuzes te maken, blijf dicht bij jezelf en zorg dat je door de bomen het

bos blijft zien”, geeft Mike Aldewereld de

kwekers die schaalvergroting overwegen als goede raad mee.

Perspectief blijven bieden aan de medewerkers

“Het is van groot belang dat je bij het

nadenken over eventuele schaal-

vergroting alle factoren goed op een rijtje zet”, zegt Elbert van Aalst van

Alfa Accountants. “Groter hoeft niet

beter te zijn”. Naast overwegingen als kostprijsverlaging, samenwerkingsbehoefte en het interessant blijven

voor de markt noemt van Aalst ook

het perspectief blijven bieden aan de

medewerkers. De schaalvergroting ziet hij over de hele lijn in de boomkwekerij, niet per se teeltgebonden. Het is vaak

afzet gedreven, bijvoorbeeld om grote

afnemers te kunnen blijven faciliteren “ Je moet soms meegroeien.”

en goed kan samenwerken. Het moet

ting betekent ook meer medewerkers, ofwel doordat ze mee overkomen of

van buitenaf worden aangetrokken. Van een klein bedrijf naar groter betekent ook dat je het als eigenaar niet meer

alleen afkunt. Ook andere mensen zullen verantwoordelijkheid moeten gaan

dragen. En die moet je zorgvuldig kiezen en heldere afspraken mee maken. En

bovendien: blijf communiceren. Als je op één locatie werkt zijn zaken overzichtelijker dan dat je door bedrijfsovername meerdere locaties hebt. Dat vereist

toch een andere aansturing.” Van Aalst

boomkwekerij. Zowel planten, als snoeien, rondsteken en ondersnijden gebeurt

op GPS. Met een bodemscanner weten

we precies wat we waar op het perceel moeten aanbrengen qua voeding

en waterhuishouding. Met een drone

scannen we onze percelen, tellen we de planten en meten de formaten. Water

geven we door middel van ondergrondse druppelslangen.”

Sterke voor een groot deel af van de

nog een punt: “schaalvergroting kan

ook betekenen het verwerven van grond en het gaan bebouwen. Dan is het zaak om goed na te gaan of de plannen wel

passen bij het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning.”

problematiek? We vroegen het Joost

zorgt dat hij in zijn bedrijf mensen om

investeren in precision farming binnen de

vorm nog wel bij de nieuwe situatie? En

de ondernemingsvorm. Past de huidige

veel op je bord krijgt. Je moet je dan heel

Ik vind het belangrijk dat een ondernemer

maken, dat is ook in hun belang. We

Of je al dan niet de keuze voor schaal-

“Het kiezen voor schaalvergroting

goed afvragen of je dat allemaal wel wilt.

duurzamer en kwalitatiever kunnen

geeft ook mee goed na te denken over

Gebrek aan ‘handjes’ zet rem op groei

betekent ook dat je als ondernemer best

belangrijke rol in”, zegt Sterke. “Zij denken

Hoe kijkt een kweker zelf naar deze

Sterke, directeur-eigenaar van Plantenkwekerij Joost Sterke. “Ons bedrijf

ziet innovatie als een belangrijke basis,

vergroting moet maken, hangt volgens component personeel. “Kun je over

voldoende vakbekwame medewerkers beschikken om de uitbreiding aan te

kunnen? Als dat niet zo is dan houdt het al snel op.” Sterke constateert dat ook

bij veel collega’s dit aspect een rem op

de groei zet. “De handel kan die schaal-

vergroting momenteel nog wel aan. Dat is het probleem niet. Schaalvergroting moet niet inhouden dat er te veel van

hetzelfde op de markt komt, dat werkt prijsbedervend. Naast het aspect van de medewerkers krijg je natuurlijk de

aspecten automatisering, digitalisering,

je schaalvergroting tot een succes

Maar ook dan heb je uiteindelijk die

‘handjes’ nodig om voor de bediening

te zorgen. Ik noemde net die aspecten van mechanisering en dergelijke; die

zijn niet alleen van belang uit efficiëntie overwegingen, maar zeker ook om het werk lichter en ook leuker te maken.”

Het is trouwens niet alleen het gebrek aan vakbekwaam personeel dat een

rol speelt. Sterke: “Over de hele lijn is het moeilijk om aan die handjes te komen. Ook voor het ongeschoolde werk. Op mijn bedrijf werk ik voornamelijk met Nederlandse medewerkers, maar

momenteel heb ik toch voor enkele

weken 5 mensen uit Roemenië die ons

zijn komen versterken. Vroeger werd er graag overgewerkt, dat was toch weer

extra inkomen. Tegenwoordig is het veel meer de tendens om niet meer dan die

40 uur te willen werken. Daar moet je bij je arbeidsplanning wel rekening mee houden. Als je als ’ongeschoold in dit

vakgebied’ binnen komt en je toont je

bereid om te leren, dan is er al heel veel

gewonnen. Dan is er die bereidheid volop om zo’n medewerker verder op weg te

helpen en ‘bij te scholen’. Op die manier

krijgen we er toch weer een waardevolle kracht bij.” 

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Broer de Boer

Van duurzaam naar biologisch is voor boomkwekerijsector nog behoorlijke stap

NAAR 25 PROCENT BIOLOGISCH GETEELD IN 2030 De teelt van boomkwekerijproducten wordt steeds duurzamer. Voorlopers in de sector zijn hier soms al twintig jaar mee bezig. Biologisch kweken is een politiek correcte, maar kostprijsverhogende bezigheid. Het omslagpunt naar een hoger percentage écht biologisch ligt nog heel ver in het verschiet. Feitelijk vormden de kennis en ervaringen

besteden veel aandacht aan bodem-

omslagpunt bereikt is van gangbaar

het startschot van de biologische

organische meststoffen, zoals compost

vraag naar zijn PlanetProof-producten in

uit het praktijknetwerk BIOM-boomteelt boomteelt. Ondernemers, adviseurs en onderzoekers waren betrokken bij dit

project, dat plaatsvond van 2002 tot en

met 2005. In 2021 nam de Tweede Kamer een motie aan waarin werd gesteld dat

25 procent van alle plantgoed in het jaar 2030 biologisch geteeld moet zijn. De

vraag is: hoe staat het er twintig jaar na aanvang van het project voor met de

biologische boomkwekerij? De boomteelt valt in ieder geval op door de grote

diversiteit. Het gaat om meer dan 20.000 soorten en cultivars in verschillende gewasgroepen: laanbomen, bos-

en haagplantsoen, vaste planten,

fruitbomen en sierheesters, die geteeld worden in pot, in container en in de vollegrond.

Toezicht houden

‘Biologisch’ is een wettelijk beschermde aanduiding: een product is pas

biologisch als het is geproduceerd en

gecertificeerd conform de Nederlandse

vruchtbaarheid door het gebruik van

en groenbemesters. Daarnaast levert

de toepassing van vruchtwisseling een

De biologische teelt draagt ook bij

en biodiversiteit. De molen waarin je

teelten waarbij chemie wordt toegepast?

met een rijk en gevarieerd bodemleven. aan een aantrekkelijke leefomgeving terechtkomt als je SKAL-gecertificeerd wilt zijn, wordt door veel boomkwekers

echter als een hindernis ervaren. Kwekers werken dan ook vaak grotendeels wel

biologisch en volgen de richtlijnen, maar

dan zonder certificering. Het behalen van het certificaat is volgens hen moeilijk te realiseren en kan zelfs een behoorlijke

financiële impact hebben. Ook inkopers lopen tegen grenzen aan bij de inkoop van biologisch materiaal. Het gaat

daarbij vooral om de verplichting van

Europese aanbesteding en het beperkte aanbod van sommige producten, waardoor de inkoper niet puur op SKAL-materiaal kan selecteren.

Faassen Plants

toezicht houdt op de biologische keten.

Faassen Plants in Tegelen, houdt zich

Wie zijn boom met de aanduiding

‘biologisch’ op de markt wil brengen,

dient dus SKAL-gecertificeerd te zijn. Uit CBS-cijfers blijkt dat 1 procent van alle

boomkwekerijen biologisch kweekt. Grote bedrijven kweken soms een deel van

hun planten SKAL-gecertificeerd. Voor

soorten die zonder extra beschermende maatregelen te telen zijn, vormt dit

geen probleem. Wel is het lastig om de verschillende processen bij gangbaar en biologisch telen in de bedrijfsvoe-

ring strikt gescheiden te houden. In veel gevallen wordt dan voor het SKAL-deel een aparte bv opgericht.

Hindernis

De biologische boomkwekerij is

gestoeld op de principes van de

biologische landbouw. Deze streeft naar gesloten kringlopen en een natuurlijk evenwicht. Door af te zien van het

gebruik van kunstmest, chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en

gentechnologie sparen boomkwekers het milieu. Biologische boomkwekers

ieder geval wel aan.”

‘ Of er ooit een einde komt aan gangbare teelten waarbij chemie wordt toegepast?’

bijdrage aan een vruchtbare bodem

en Europese regelgeving. In Nederland is SKAL Biocontrole de organisatie die

naar duurzaam. Faassen Plants kan de

Ted Huijbers, accountmanager bij

Komt er ooit een einde aan gangbare

Op die vraag antwoordt Huijbers: ‘Ik denk

dat het onmogelijk is om dit uit te faseren, tenzij de overheid het College voor de

toelating van gewasbeschermingsmid-

delen en biociden (Ctgb) álle chemische middelen van de toelatingslijst laat halen. Biologisch gekweekt is altijd

duurder en er zijn altijd afzetmarkten

’t Westeinde zegt: ‘Als het om groene

jaar vooral geleerd heeft de gewassen

serie laagrisicomiddelen op de markt

zegt dat Faassen Plants in die vijftien

te blijven monitoren. ‘Een gezonde plant kan een insecten- of schimmelinfectie altijd beter doorstaan dan we denken.

En de infecties treden vaak golfsgewijs op. Als bijvoorbeeld Fagus echt lijdt

onder de aanwezigheid van luizen, zou beregenen een optie kunnen zijn. Wij weten uit ervaring dat ze dit niet fijn

vinden! Het gebruik van lieveheersbeest-

nadrukkelijk bezig met de certificering laanbomen, 30 hectare bosplantsoen

dat onkruid in onze duurzame teelten

en ongeveer 1,5 hectare containerteelt. Hij vertelt: ‘We zouden dolgraag onder

het SKAL-certificaat willen produceren, om zo officieel biologisch gekweekt plantmateriaal te kunnen afzetten.

Ongeveer vijftien jaar geleden kweekten

we als moeilijk. Daarnaast merken we

het grootste aandachtspunt is. Vooral in bosplantsoen levert dat problemen

op. Ondanks de mechanisatie houdt bij

ons een kleine ploeg de bedden met een schoffel bij, heel traditioneel.’

wij al zo duurzaam mogelijk, onder

Middelengebruik

te worden, moet je minimaal vijf jaar

middelen die biologische kwekers mogen

Milieukeur. Om SKAL-gecertificeerd

voldoen aan de regels die dit certificaat vereist. Die regels zijn voor ons nog een te grote drempel. De werkdruk op onze kwekerij is te groot om ons bezig te

houden met die materie. We vragen ons af waarom verlening achteraf - als je al vijf jaar chemievrij teelt - niet mogelijk is. Wel zijn we officieel PlanetProof- en MPS A+-gecertificeerd. Mijn ervaring

is dat 50 procent van de gemeenten

en de Bosgroepen nu aanbestedingen

doet met PlanetProof- of SKAL-gecertificeerd plantgoed.’ Vanuit dat oogpunt gezien zou je kunnen stellen dat er een

Faassen Plants in Tegelen. FOTO NWST

die regulier plantgoed vragen.’ Huijbers

jes in open biologische teelten ervaren

van het bedrijf, met circa 50 hectare

Ted Huijbers, accountmanager bij

Wat is de status van de biologische

gebruiken in hun strijd tegen insecten,

middelen gaat, is er inmiddels een hele op basis van micro-organismen, zoals

bacteriën en schimmelpreparaten. Mits goed gebruikt, zijn die zeer effectief

voor schimmel- en insectenbestrij-

ding.’ Insiders kennen deze producten en elke industriële toelatingshou-

der heeft inmiddels een assortiment

‘groene middelen’. Enkele voorbeelden zijn Polyversum, een nieuw biologisch fungicide op basis van Pythium

oligandrum, en Vintec, een middel tegen taksterfte op basis van Trichoderma

atrovirens. Verder zijn Taegro en Amylo-X

de afgelopen twee jaar nieuw toegelaten. Dit zijn biologische fungiciden op basis

van de bacterie Bacillus amyloliquefaciens, net als het al eerder toegelaten middel Serenade. Velifer is een nieuw

biologisch insecticide op basis van de

schimmel Beauveria bassiana en is onder meer werkzaam tegen trips en witte vlieg.

schimmels en ongewenste kruiden?

Glastuinbouw leidend

Westeinde van Coöperatie CEMP. Van

sicoproduct waarmee de sector nog

Hierover raadplegen we Peter van ’t

Van ’t Westeinde: ‘Velifer is een laagri-

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Didier Hermans, bestuurslid. “Chemische middelen, mits oordeelkundig gebruikt, hoeven geen nadelige invloed te hebben op ons leefmilieu. 100% biologisch gaat misschien nooit haalbaar zijn.

Echter de meeste boomkwekers hebben al heel veel aandacht voor hun bodem en leunen dicht tegen wat maximaal biologisch zou zijn.”

MUlti E-trike. FOTO NWST moet leren werken. Zo’n nieuw product

predatoren, red.) in het plantgoed

duurzame boomkwekerij. Vaak worden

te kunnen afwisselen met andere

dit via bouwmarkten afzet.’ Ziet Van ’t

de bestrijding van ongewenste kruiden

is ook waardevol om bij de bestrijding producten. Voor onkruidbestrijding

in biologische teelten gebruikt men vaak - met restricties - pelargon-,

azijn- en nonaanzuur. Dit uiteraard

naast toepassing van mechanische schoffelmethodes, die al dan niet

worden uitgevoerd door een robot.

Alle producten en methoden hebben gemeen dat ze duurder zijn dan de

gangbare - chemische - aanpak, en dat de industriële toelatingshouders

worden aangetroffen, zeker als de kweker Westeinde een doorbraak in de afzet van louter biologische boomkwekerijproducten? ‘Voor veel kwekers was biologisch

telen een gok’, constateert hij. ‘Ze hebben hiermee een aantal goede jaren gehad. Maar nu de prijzen in de sector over de

gehele linie stijgen, hebben wij de indruk dat er juist minder belangstelling is voor biologisch geteelde boomkwekerijproducten, die nóg duurder zijn.’

zich bij de ontwikkeling vooral op de

Veelkoppig monster

producten en methodes in een min of

hoog in het vaandel hebben staan, is het

glastuinbouw richten. Daar worden

meer afgesloten ruimte gebruikt. Denk

bijvoorbeeld aan natuurlijke predatoren,

die in een kas binnen blijven, maar waar

je in vrije teelten weinig controle op hebt. Zoiets kan bij afzet problemen opleveren als er bepaalde insecten (als resterende

Voor boomkwekers die duurzaamheid

soms noodzakelijk om terug te vallen op conventionele methodes of middelen.

Voor hen is het dus nog geen optie om

(volledig) biologisch te kweken. Gelukkig worden ook laagvolumesystemen (LVS) steeds gangbaarder in de moderne,

ze gebruikt als opbouwsystemen voor

en (blad)bemesting. Magazine Boom-

in-Business kopte eerder over de inkoop van biologisch plantgoed: ‘Dit is een

veelkoppig monster.’ De conclusie is dat

boomkwekers die zich op duurzaamheid richten dit net zo ervaren. Het is echter lastig om hen hierover iets te laten

vertellen ‘voor de camera’. De gecer-

tificeerde biologische teeltmethode is voor hen omgeven met vraagtekens. Een andere vraag is of de sector zo’n ontwikkeling min of meer rustig aan

de markt overlaat, of dat er juist méér ingrijpen door de overheid nodig is

om dit reeds twintig jaar bestaande

initiatief tot een succes te maken. Of zouden bijstellingen in de vorm van

meer realistische doelstellingen tot een

snellere marktpenetratie van biologisch plantgoed leiden? 

Peter van ‘t Westeinde. FOTO NWST

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Vakbeurs GrootGroenPlus

ANTICIPEREN OP TEKORTEN EN KOSTENVERHOGINGEN Zowel de coronaperiode als de oorlog in de Oekraïne hebben een flinke impact op het bedrijfsleven, ook in de boomkwekerijsector. Hoe gaan boomkwekers om met de prijsstijgingen, oplopende levertijden van grondstoffen en tekort

aan productiemiddelen? En wat doet droogte met boomkwekerijgewassen in de verschillende gebieden? Om een antwoord op die vragen te krijgen, sprak GrootGroenPlus met diverse kwekers en andere betrokkenen.

Verschillende strategieën

wij, zoals het grootste deel van

Carré, directrice van de Franse kwekerij

aan waterreserves. Wij proberen deze

Zo stelden wij deze vraag aan Emilie La Foret Jeunes Plants. “Covid-19 en vervolgens de oorlog in Oekraïne

hebben ons in een economisch systeem gebracht waarin de te importeren producten minder gemakkelijk

beschikbaar zijn, veel duurder zijn

en de levertijden langer duren. Als

producent moeten wij flexibel zijn om

de productiecycli te kunnen aanhouden en de kosten te beheersen. Ons doel is om een commerciële dynamiek met redelijke verkoopprijzen in stand te

houden”, aldus Emilie Carré. Bij La Foret

zijn verschillende strategieën ontwikkeld om deze beperkingen zo goed mogelijk

op te vangen. Carré: “Dit betekent zoveel mogelijk anticiperen op de leveringstermijnen van potten, diversifiëring van leveranciers, vermindering van het

aantal leveringen door meer voorraad aan te houden, ontwikkeling van onze potgrondsamenstellingen (minder turf), betrokkenheid van onze zeer

gemotiveerde teams om verspilling te

Europa, te kampen met een tekort

hulpbron al enkele jaren optimaal te

benutten: recuperatie van drainagewater, zonwering op de teeltzones, mulching

van de teelten, voorkeur voor nachtelijke besproeiing en opleiding van onze

medewerkers om de irrigatie beter te

controleren naargelang de behoeften van de planten.”

“Ook op het gebied van marketing zijn maatregelen genomen”, zegt Carré. “Tenslotte ontwikkelen wij, vanuit

het oogpunt van de ‘markt’, ook het assortiment door het aanbieden

van aangepaste variëteiten zoals de

aanplant van Phillyrea-hagen (Phillyrea angustifolia Green Quick®), de uitbreiding

De heesters komen als stek bij het

dan de vollegrondstelers, voor wie vooral

planten (heesters en vaste planten),

lang opgekweekt. Vervolgens gaan de

zijn bedrijf merkt hij het probleem van

van ons assortiment mediterrane

het voorstellen van Mexicaanse tuin- of

droog collecties en door het lef te hebben om tijm of kamille te gebruiken ter

vervanging van gazons. Hiervoor hebben wij ons AlterGazon®-concept.”

worden, te hergebruiken.”

Qua prijsvorming is het goed uitkijken

baarheid van water. “Naast de

Stijn van Os directeur en eigenaar van

voorkomen en alles wat hergebruikt kan Het volgende probleem is de beschikmoeilijkheden in de sector hebben

Emilie Carré.

Mart Peeters is samen met zijn collega heesterkwekerij Smart Plants Potcultuur.

bedrijf binnen en worden dan een jaar producten voor een verdere opkweek

naar kwekerijen en handel in binnen- en buitenland en komen ze onder meer via

tuincentra uiteindelijk bij de eindgebruiker terecht.

Hoe ziet hij de huidige situatie? “We

hebben te maken met een sector-breed probleem”, zegt Peeters. “De bedrijven in de poten containerteelt zullen wel

harder worden getroffen door de prijsstijgingen en het gebrek aan grondstoffen

de droogte een probleem zal zijn”. In grondstoftekort en gestegen prijzen

wel degelijk. “Neem nu de potgrond,”

zegt hij, “een deel van de grondstoffen

voor bijvoorbeeld de potgrond komt uit het gebied dat nu getroffen is door de

oorlog tussen Rusland en de Oekraïne. De potgrond heeft daardoor nu een andere samenstelling. Gelukkig zijn

de eigenschappen in grote lijnen wel hetzelfde gebleven, maar je merkt

het wel.” Peeters is blij dat hij geen

Water is een levensvoorwaarde Door klimaatverandering hebben we vaker te maken met weersextremen, waarbij extreme neerslag wordt

water vast te houden en daar de juiste maatregelen toe te nemen.”

afgewisseld met lange periodes van

Het waterschap kan het natuurlijk

om de waterhuishouding op peil te

dus een must. “Wat betreft de boom-

droogte. Het is dan ook van groot belang houden. Water is een levensvoorwaarde, dat geldt zeker ook voor de boomkwekerijsector.

Een zeer belangrijke speler in de waterhuishouding is waterschap Brabantse Delta. Hoe zien zij de situatie? “Dit is

inderdaad een extreem jaar”, zegt René Rijken, accountmanager agrarisch

bij het waterschap. “Bij aanhoudende droogte doen we zoveel mogelijk om

de watergebruikers, waaronder dus ook de boomkwekers, van voldoende water te voorzien. Aan de andere kant is het

dan ook van het grootste belang om het

niet alleen. Goede samenwerking is

kwekerijsector hebben we bij de zorg voor een goede waterkwaliteit en

het terugdringen van emissie een

uitstekende partner in Treeport. Ze

denken ook mee over welke inbreng de

sector kan hebben bij het beperken van de gevolgen van de klimaatverandering.”

In de extreem droge zomer van 2018 werden we al geconfronteerd met

problemen rond de beschikbaarheid van water en werd er al een onttrekkingsverbod vanuit het oppervlak-

tewater ingesteld. Als bij langdurige

droogte het waterpeil in sloten en beken

van. Wanneer er water valt, moet je

om water uit deze sloten en beken te

laten lopen. Als je een stuw plaatst in

zakt, kan het waterschap verbieden

halen om bijvoorbeeld de kwekerijen te

beregenen. In sommige gebieden heeft

het waterschap nu al weer een onttrekkingsverbod moeten uitvaardigen. “In

tegenstelling tot andere boomkweke-

rijgebieden, hebben we hier geen grote rivieren vanwaar we water uit kunnen inlaten”, zegt Rijken. “Het peil in onze

watergangen is laag en de grondwa-

terstand is zorgwekkend. Het staat echt

in het rood.” Er moet dus wat gebeuren. Rijken noemt het verminderen van de

beregeningsbehoefte een belangrijke

stap. “Het kan effectiever, bijvoorbeeld

door druppelbevloeiing en pleksgewijs, in plaats van alles van bovenaf. En

daar zien je nu al goede voorbeelden

het opslaan in de grond en niet weg

de sloot voorkom je dat het water direct weg loopt naar de hoofdwatergang.

We moeten ons ook afvragen of we wel

zoveel sloten nodig hebben. In dit gebied dienen de sloten niet als waterbuffer.

Je kunt het systeem vergelijken met de snelweg. Daar wordt het druk door de

toestroom vanuit al die toegangswegen, sluit je er daar een paar van af, dan

wordt het beeld direct rustiger.” Rijken noemt ook het verbeteren van de

bodemkwaliteit een belangrijk punt.

“Zorg voor een goed doorlatende grond. Ik kan dat niet genoeg benadrukken.”

Door samen de juiste maatregelen te

nemen, kunnen we de extreme weersomstandigheden het hoofd bieden. 

SMART PLANTS POTCULTUUR problemen heeft met de aanlevering van

alle maten meer verkrijgbaar zijn.”

Krimpen BV, toeleverancier van kunst-

en gaan speculeren. Dit drijft de prijs

wel goed voor elkaar. Die heeft ook geen

in 2018 maatregelen genomen. “Je kon

tuinbouw. “De hectiek van het

bij de bloempotten bijna. We gaan er

de grond. “Onze leverancier heeft dat

nieuwe klanten aangenomen om zo de bestaande van voldoende voorraad te

kunnen voorzien. Ik hoor van collega’s dat die toch wel problemen hebben. Het zal

per leverancier verschillen. Ook de potten krijgen wij nog steeds tijdig geleverd,

maar de partijen zijn wel kleiner. Er is echt een probleem met de verkrijgbaarheid

van grondstoffen en gestegen prijzen. Wij moeten rekening houden met dagprijzen voor de potten en ook de kosten voor

de palletboxen zijn fors gestegen. Waar je eerst nog 20 euro betaalde, is dat

inmiddels toch al 35 euro geworden. Als ik onze leveranciers zo hoor, dan zal dit voorlopig nog wel even aanhouden en de transportkosten worden er ook niet

minder op.” In het productieproces van

Smart Plants kan het tot nu toe nog goed worden ingepast. Peeters vervolgt: “We bestellen wat we nodig hebben. Qua

Wat het water betreft heeft Herplant al zien dat we steeds meer met droogte te maken zouden krijgen. We hebben

toen al twee grote bassins aangelegd en percelen die we niet konden bevloeien, afgestoten. Maar ja, als er zoals deze

maand maar 60 liter water valt, helpen die bassins ook niet veel.” Hermans ergert zich wel aan de ‘willekeur’

waarmee met het oppompverbod wordt omgesprongen. “Hebben we net een

contract voor 30 dagen afgesloten, horen we al na één dag dat de gouverneur een oppompverbod heeft uitgevaardigd. We kennen hier geen overleg. Het zou beter zijn dat we, net als in Nederland, tijdig met de waterschappen mee konden

praten. Maar in Vlaanderen opteert men voor een gedicteerd beleid vanuit de ambtenarij. Wat inspraak en overleg zouden echt beter zijn.”

prijsvorming is het goed uitkijken. Wat kun

Uiteraard hebben we ook gesproken

blijven. Op sommige producten kun je

is mede-eigenaar/directeur van Van

je doorberekenen? Het moet wel rendabel wat meer opslag zetten. Wij moeten onze kosten er zo veel mogelijk uit hebben,

maar moeten altijd redelijk en correct blijven naar onze afnemers.”

met een toeleverancier. Marco Wilschut

stofproducten voor de professionele

coronatijdperk is er nu wel uit, dus de

situatie is iets rustiger geworden”, zegt Wilschut. “Maar dat betekent niet dat

de rust is weergekeerd. Er is nog steeds

een tekort aan producten en we kunnen niet snel opschalen. Er is ook een groot

tekort aan grondstoffen. Dat is extreem

opgelopen en dat blijft helaas voorlopig ook nog wel zo.” De oorzaken voor het

tekort aan grondstoffen wordt al gauw toegeschreven aan corona en aan

de oorlog in de Oekraïne. Wilschut ziet dat anders; hij wijst naar de Europese

Commissie. “Daar is bepaald dat met

ingang van 2023 elk kunststofproduct minstens 1/3 gerecycled materiaal

moet bevatten. Zo niet, dan moet je een toeslag van enkele honderden euro’s

per 1.000 kg betalen. Naar mijn mening een onbegrijpelijke maatregel, want

die capaciteit is er voorlopig helemaal niet. En dat kan nog jaren gaan duren. Wat je nu gaat krijgen is dat de grote recyclingbedrijven proactief worden

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Frans van Wanrooij, secretaris.

op. Bij de petflessen is het al zover en

zo naar toe dat gerecycled materiaal

duurder gaat worden dan nieuw, en dat is bezopen.”

Wilschut constateert dat de toeleve-

ringsbedrijven op deze manier constant

achter de feiten aanhollen. “Maandelijks worden we geconfronteerd met nieuwe prijsverhogingen. Een of twee procent

kunnen we nog wel slikken, maar je kunt niet aan de gang blijven, dus moeten

we dat blijven doorberekenen. En daar worden onze afnemers ook niet blijer van. Grondstoffen maken meer dan

50% uit van de kostprijs, tel daar nog

de energiekosten, de productie en het transport bij op.

We zien nu dat grote internationale

ondernemingen zich op de recycling hebben gestort. Daar is winst te

maken. En die bedrijven hebben

weer vertakkingen naar de consu-

mentenmarkt. Een keten heeft nu al

aangekondigd voortaan te eisen dat

niet 1/3 maar 1/2 gerecycled materiaal in kunststofproducten moet worden

verwerkt, wil het product voor levering

in aanmerking komen. En dat allemaal voor de consument die kiest voor milieuvriendelijke producten… of zou het

Ook in Vlaanderen

“Door tal van externe oorzaken ziet de boomkwekerijsector zich geconfronteerd met

toch vestzak-broekzak zijn? Mag ik het

kampen met gestegen prijzen en gebrek

zowel kwekers als toeleveranciers, er inventief mee omgaan en begrip hebben voor

zit met zijn klauwen in de recycling’. Wij

“In Vlaanderen heeft men net zo hard te

aan grondstoffen als in Nederland”, zegt Didier Hermans van Herplant. “Ik heb

prijsstijgingen en leveringsproblemen. Het is goed om te zien dat onze deelnemers,

onparlementair zeggen: ‘het grote geld

elkaars situatie.”

zullen zelf nog meer onze afvalstromen

de indruk dat men in andere sectoren de gestegen kosten makkelijker kan doorberekenen dan in de landen tuinbouw. Veel kwekers krijgen het

moeilijk. Niet verwonderlijk, als je ziet dat de meststoffen al 40% duurder

zijn geworden, gas en elektra al 3 of 4 maal zoveel kost, de potgrond al zo’n

15% in prijs is gestegen en ga zo maar

door. Ook de kosten van het transport

zijn aanzienlijk toegenomen en daarbij

komt nog dat de personeelskosten door indexering de laatste twee jaar ook

al met zo’n 10 % omhoog zijn gegaan. Gelukkig hebben wij een jarenlange

relatie met onze pottenleverancier, dus

het tekort daaraan hebben we behoorlijk op kunnen vangen. Je ziet wel dat niet

Zicht op Aa of Weerijs. FOTO FRESON

moeten gaan inkopen”, aldus Wilschut. 

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Vakbeurs GrootGroenPlus

ONDERNEMEN, ONDERZOEKEN EN LEREN: IS DAT EEN MUST OF NIET? Ondernemen, onderzoeken en leren: is dat een must of niet? En kan kennis helpen om een crisis of een probleem beter te counteren? Als je die beide

vragen simpel met ‘ja’ beantwoordt, dan wordt dit een heel kort artikel. Wat is het belang van kennis in onze sector, benutten we de kennis die we hebben of die er is wel voldoende? GrootGroenPlus ging op onderzoek.

Interactie tussen onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven is zo belangrijk

om meer groen aan te planten, is alleen

geldt in hoge mate dat onderzoek en

en de toepassing ervan, gebaseerd zijn

“Voor een sector als de boomkwekerij onderwijs enorm belangrijke pijlers

zijn waar de boomteelt op rust”, zegt

drs. Wil Bekkering, directeur van Aeres Hogeschool, die faculteiten heeft in Dronten, Almere en Wageningen.

“Belangrijke vraagstukken die mondiaal spelen, zoals de gevolgen van kli-

maatverandering en teruglopende

biodiversiteit, raken de boomkwekerijsector rechtstreeks. Wanneer er steeds meer mensen in de stad wonen, ontstaan er

meer vragen op het gebied van natuur, leefbaarheid, voorziening van voedsel,

water en energie. Er is kennis nodig om

de groeiende steden leefbaar te houden.

En bij het leefbaar houden van die steden spelen boomkwekerijproducten een

belangrijke rol. Steeds meer onderzoek

toont het grote belang aan van bomen,

struiken en planten voor onze gezondheid en leefbaarheid. Daarom is de interactie tussen dat onderzoek, het onderwijs en het bedrijfsleven zo belangrijk. Om een

voorbeeld te noemen: als een kweker een overheid wil overtuigen van het belang

het verhaal dat hij zulke goede producten heeft niet voldoende. Zijn presentatie

moet naast zijn kennis over zijn producten op de wetenschappelijke kennis die

voorhanden is en op de onderzoeken die zijn betoog ondersteunen.” Wil

Bekkering ziet daar een kloof tussen de boomkwekerijsector en ontwikkelingen vanuit het onderzoek. “Ik vraag me af

wat veel bedrijven daarvan mee krijgen.” Misschien bieden hogescholen zoals

Aeres, met praktijkgericht onderzoek, een mogelijkheid om de verbinding tussen

de boomkwekerijsector en onderzoek te bevorderen.

Aeres gaat een samenwerkingsverband aan met het Experience & Excellence Centre op Business Centre Treeport.

Bekkering: “Het is mooi om te zien dat vanuit het E&E de verbinding wordt

gezocht met andere regio’s boven de

Wil Bekkering, directeur Aeres Hogeschool Almere.

grote rivieren, ook op het gebied van

Zundert die kloof, die ik zojuist schetste,

maar staan om het zo te zeggen met

pakket aan opleidingen, de diverse

hogescholen kunnen we meedenken

dat Aeres masterclasses gaat geven

onderzoek en onderwijs. Met ons brede faculteiten en onze buitenlandse

contacten kan en wil Aeres graag

bijdragen aan de deling van kennis in de sector. Ik zie het als belangrijk dat

GEVEL:

DAK:

wil en gaat verkleinen. Vanuit de

en vanuit het onderzoek kunnen we op een laagdrempelige manier de kennis

delen. Onze onderzoekers redeneren niet

vanuit de wetenschappelijke ivoren toren,

OVERIGE BOUWMATERIALEN:

de poten in de klei.” Het is de bedoeling en vraaggestuurd praktijkonderzoek

uitvoert. Daarnaast zal Aeres een korte

deeltijd hbo-opleiding doorontwikkelen,

gericht op de natuur in de stad, inclusief aandacht voor de producten van de boomkwekerijsector. De doelgroep bestaat uit professionals uit deze

sector die door studie hun kennis willen

Citumen

verdiepen.

Bekkering ziet kennis ook als onmisbaar Kerloc composiet tegels

Platowood houten gevelbekleding

Sedum dak

Biofaom

Ecoboard

Vlas spaanplaat

CONSTRUCTIE:

bij het counteren van problemen of

crisissituaties. “Wat is het probleem? Wat zijn aanleiding en oorzaak? Dan is het

belangrijk om niet individueel bezig te zijn, maar met ‘de buitenwereld’ te kijken wat voor effecten worden verwacht en dat

Resyta composiet gevelbekleding

Gelamineerde houten constructie

BINNENWANDEN:

een ieder vanuit zijn eigen achtergrond

kan bijdragen aan de oplossing. Daarom is het”, aldus Bekkering, “van belang dat de opleidingen sporen met de behoeften.”

Faay biobased binnenwand

Houten kanaalplaatvloer

In de voortgang van Business Centre

HSB (binnen)wanden

Begroeide wand (binnen)

ISOLATIEMATERIALEN:

Hennepbeton

Gerecycled textiel Houtvezelisolatie

BEELD STANTEC

Vlaswol Isolatie

Treeport (BCT) staat onder andere de

ontwikkeling en opzet van het Excellence & Experience Centre voor dit jaar op

Remontabel bouwen met staal en/of beton voor de fundering en begane grondvloer. (Droge verbindingen)

We mogen hier in Zundert best trots zijn

de agenda. In het E&E Centre komen

CLT wanden en vloeren Houten i-liggers

laboratoria om toegepast onderzoek te doen en is ruimte voor onderwijs,

educatie, promotie en innovatie. Peter

BEELD STANTEC

programmamanager van het E&E en

Combineren van wetenschap en praktijk

dag. “We mogen in Zundert best trots

voor machines en voertuigen en ook

Constant proces van onderzoeken en leren

Toon Frijters heeft als oud-inwoner een

de watergift op de landen tuinbouw-

Berben is nu inmiddels een half jaar

nog net zo enthousiast als op de eerste zijn op hetgeen hier op boomkwekerij-

gebied wordt gepresteerd”, zegt hij. “Er is hier zoveel vakmanschap en zoveel

kennis. Tot nu toe is er hier veel voortgeborduurd op bestaande ervaring en kennis. Bestaande en nieuwe

ontwikkelingen komen hier straks op het BCT-terrein allemaal samen. We gaan

hier onderzoek doen en kennis delen. Er

zijn echt ambitieuze plannen die we ook gaan realiseren. En schrijf maar gerust

op: wij willen hét kenniscentrum voor de

boomkwekerij van Europa worden en de verbinding vormen tussen onderzoek,

onderwijs en de boomkwekerij.” Berben stelt dat de sector momenteel de wind mee heeft. “We moeten met die wind

meebewegen en de kansen pakken waar die liggen. Op het gebied van klimaat-

adaptatie en duurzaamheid is nog veel winst te behalen”, vindt Berben.

Aandachtsgebieden van het E&E noemt

DiTOIL is leverancier van smeermiddelen actief in de boomkwekerijsector. Directeur band met de regio Zundert. Hij gelooft zeer in de combinatie van praktijk en

onderzoek. “Door het combineren van wetenschap en praktijk hebben wij

uiteindelijk de vereiste prestaties voor

onze producten kunnen bereiken”, zegt

Frijters. “Uiteraard is dit niet zonder slag

of stoot gegaan en hebben wij uitvoerige research en vele trial & error-cases toegepast”. Of dat ook voor de

boomkwekerij zou gelden? “Ja natuurlijk. Je moet open staan voor nieuwe

ontwikkelingen en vernieuwing, maar

dat blijkt in een traditionele sector als

de boomkwekerij met haar vele familiebedrijven soms best lastig. Die behoefte aan vernieuwing zie ik wel meer bij de

hogeropgeleiden en jongeren die verder hebben kunnen kijken dan de grenzen van de kwekerij.”

hij: “vertical growing, een biotech- en

Op de vraag of kennis belangrijk is bij het

en farmacie, maar ook zaken als biobased

antwoordt Frijters: “Natuurlijk! Je komt ook

pharma-laboratorium voor weefselkweek bouwen, digitalisering, robotisering en

dataficering. Innovatie zal een belangrijke

rol spelen. Wij zullen een open, naar buiten gericht innovatiecentrum zijn. En dit

geheel beantwoordt meteen de vraag hoe belangrijk de combinatie Ondernemen, Onderzoeken en Leren is.” Het gebouw

waarin het E&E Centre wordt gevestigd moet volgend jaar zomer gereed zijn. “Het wordt”, aldus Berben, “een echte

combinatie van onderzoek en ontmoeting. De opzet van het gebouw is flexibel zodat rekening kan worden gehouden met de wensen van de toekomstige gebruikers zoals GrootGroenPlus.”

counteren van een probleem of een crisis in het boomteeltvak genoeg problemen tegen waarvoor je echt bredere kennis nodig hebt om de goede oplossing te

vinden. Dan is het van belang om je af te

vragen wat voor kennis je nodig hebt in je

bedrijf en ook daarin te investeren.”

durven te praten en van gedachten

ware op om het beste naar boven te

In deze tijd van vaak grote droogte is

bedrijven essentieel. De bedrijven willen zekerheid hebben, want als de droogte doorzet moet er wel voldoende vocht beschikbaar zijn om de kieming en

groei te optimaliseren. GrootGroenPlus sprak daarover met Arie-Jan Broere

van HortiGreen. Dit is de groothandel

van Broere Irrigatie BV die zich focust zich op druppelbevloeiing voor de

landen tuinbouw. Ook op dit gebied speelt natuurlijk de combinatie van

ondernemen, onderzoeken en leren. “Wij gaan ervan uit dat we het vanmiddag

beter moeten doen dan vanochtend en

morgen nog beter”, zegt Arie-Jan Broere. “Ondernemen is een constant proces

van onderzoeken en leren. Soms neem je grote stappen, soms een aantal kleine. Het is een golfbeweging. Je moet je

blijven ontwikkelen en die kleine stapjes

zijn nodig om de grote te kunnen maken.” In zijn bedrijf heeft Broere de ambassa-

deursdagen opgezet. Die ambassadeurs zijn ‘Top’-klanten in verschillende

segmenten van de landen tuinbouw. Ze omvatten zo’n elf verschillende teelten.

“Het mooie van de onderlinge contacten met die ambassadeurs is dat ze geen concurrenten van elkaar zijn en vrijuit

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Corianne Oudijk, penningmeester.

te wisselen. Ze stuwen elkaar als het halen. Van die gedachten- en idee-

ënuitwisseling profiteren ze zelf en hun collega’s en wij ook”, zegt Broere. “Het

zijn toppers uit diverse teelten en met

bedrijven op verschillende grondsoorten. Op de ambassadeursdagen wordt ook van gedachten gewisseld met andere klanten. Het doel is om van elkaar te leren en informatie op te halen. We

zijn werkzaam in zo’n 20 landen, dus ook met onze klanten uit die landen hebben wij goede contacten en

kunnen we informatie uitwisselen. We

praten uiteraard ook met bedrijven en organisaties buiten de directe sector.

Bijvoorbeeld met Delphy, het kennisinsti-

tuut op het gebied van ‘food and flowers’ en met de onderwijsinstelling Aeres.”

Broere: “In onze bedrijfsvoering kijken we steeds hoe we een klant mee kunnen

nemen in het proces en op een hoger plan kunnen brengen. We kunnen

online coachen en meekijken met zijn

instellingen van de irrigatie. Dat is zeker in de eerste fase van de teelt zo belangrijk.” Ook Broere noemt kennis van groot

belang bij het tackelen van een probleem of crisis. “Hoe je zoiets aanpakt hangt

uiteraard af van de aard er van. Je moet kunnen overzien wat de impact van het probleem of de crisis is. Als je weet hoe

je bepaalde delen van het probleem al

kunt oplossen, dan verklein je alvast het probleem en houd je het acceptabel.

Neem nu het water; als je het probleem hebt gedefinieerd en je ziet dat je door

ijzer of mangaan weg te nemen al een

“De boomkwekerijsector groeit op allerlei gebieden met zijn tijd mee, van

verbetering tot stand brengt, heb je

combinatie met ondernemen een must om tot de juiste toepassingen en

ontleden en zodanig oplossen dat het

mechanisatie tot grondverbetering. Hiervoor zijn leren en onderzoeken in

al een stap gemaakt. Dus problemen

werkwijzen te komen.”

geen bergen met geld hoeft te kosten.” 

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Vakbeurs GrootGroenPlus

BIODIVERSITEIT IS VAN GROOT BELANG, MAAR HET MAAIBELEID IS EEN PUNT VAN DISCUSSIE Biodiversiteit is een groot goed. Daarover zijn kwekers en overheden het eens. Zodra het echter over het maaibeleid gaat, dan willen de meningen nog wel eens -fors- uiteenlopen. En ook binnen de kwekersgemeenschap zelf wordt er verschil-

overwaaiende zaden die tussen jouw

teelten met zich brengen, en welke teelten zorgen voor de meeste biodiversiteit? En welke invloed heeft het ‘laat maar

een hoop ellende. De afnemer wil nog

lend over gedacht. Zijn boomkwekerijgemeenten eigenlijk wel op de hoogte van de extra biodiversiteit die de diverse

groeien en verspreiden’ beleid voor invloed op de teelten in het gebied? GrootGroenPlus sprak hierover met de werkgroep Agrobiodiversteit van Treeport en de ‘boomkwekerijgemeenten’ Zundert en Boskoop. Veel gemeenten in West-Brabant -

kan hebben op de groei van bomen en

besloten om hun bermen en sloten

alleen op chemische wijze bestreden

waaronder Zundert - hebben vorig jaar op een andere manier te maaien. Dit

gebeurt in een samenwerking tussen 13

West-Brabantse gemeenten, waterschap Brabantse Delta, Staatsbosbeheer en het Bijenlandschap. De belangrijkste aanleiding is dat alle deelnemers

ecologisch en bijvriendelijk willen maaien. De grootste verandering die dit besluit

teweeg heeft gebracht is dat de bermen en sloten minder worden gemaaid.

Door de natuur en het leefgebied van

verschillende insecten te beschermen, moet de biodiversiteit in het gebied worden verbeterd.

Boomkwekers zijn de natuurlijke partners in het streven naar biodiversiteit. In

dit kader kent Treeport de werkgroep Agrobiodiversiteit. Wij spraken met

voorzitter Jolanda van Hasselt over

het doel van deze werkgroep en over de manier waarop je samen met de

overheden naar die grotere biodiversiteit kunt streven. “Voor de boomteelt is de kennis over agrobiodiversiteit beperkt

en gefragmenteerd”, zegt van Hasselt.

Meer en meer boomtelers zien in dat een natuurlijk evenwicht een positief effect

planten en dat ziekten en plagen niet

dit voor iedere bewoner in Zundert en omgeving.”

hoeven te worden. Het ontbreekt die

Van Hasselt: “Als boomkwekers telen

handvatten om hiermee om te gaan. Met

aan de biodiversiteit. Ik denk dat het dan

kwekers echter vaak aan praktische

de werkgroep willen we alle bestaande

kennis, zowel wetenschappelijke kennis als ervaringskennis uit de praktijk,

bijeenbrengen”. Het streven naar een

grotere mate van biodiversiteit is niet nieuw. Jolanda van Hasselt: “Eigenlijk

zijn we daar al heel wat jaren mee bezig. Een aantal kwekers is destijds begonnen met het zaaien van bloemenmengsels als bodembemester op overhoeken of

lege kuilplaatsen in plaats van alles plat

te spuiten of met een machine de grond

mooi zwart te houden. En wat ons betreft zouden nog meer kwekers zich daarbij

aan moeten sluiten, maar eigenlijk geldt

we een product dat bij uitstek bijdraagt ook van het grootste belang is dat we

door de overheid ook als partner in dit

streven worden gezien. En daar ontbreekt het nog wel eens aan.” Het maaibeleid blijkt daarbij een heet hangijzer. Door niet te maaien krijgen de kruiden de

gelegenheid zich te verspreiden. Dat is

mooi, maar niet als je kwekerijland ook de volle laag krijgt van die verspreide

kruiden. “Nu is dat voor een laanboomkwekerij niet zo’n probleem”, zegt Van Hasselt, “maar voor kwekerijen met

steeds planten ontvangen zonder extra

onkruiden. We voelen ons soms wel in de tang genomen. Eerst waren we verplicht om te bestrijden en nu krijgen we een

boete als we bestrijden. Het zou fijn zijn

als gemeenten en waterschappen zich

realiseren dat de kwekers de vakkennis hebben als het over beheer gaat, ze hebben ook een spuitlicentie en dat

beheer dat wij doen, daar wordt niet voor betaald.” Van Hasselt constateert wel

dat er inmiddels zeker vooruitgang in zit.

Wat eerst absoluut onbespreekbaar was, wordt nu bespreekbaar. “Alle partijen moeten duidelijk aangeven waar het

probleem zit en dan samen zoeken naar

de beste oplossing. Ook de boomkwekers vinden biodiversiteit van groot belang en dragen daarbij middels hun teelt vaak al hectares aan bij.”

zaaigoed is dat in het voorjaar echt

De diversiteit van soorten en variëteiten

zijn niet het probleem, maar de vele

worden geproduceerd leveren een

rampzalig. De prachtige bloemenbermen

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Chantal van Kuyck, beursmanager. “Op 16 november zal de landelijke viering van de Stichting Nationale Boomfeestdag in Zundert plaatsvinden. Een unieke grootse gebeurtenis waarbij ook volop

aandacht is voor biodiversiteit. GrootGroenPlus is al meer dan 10 jaar een actieve partner van deze stichting.”

planten terecht komen veroorzaken

die in de boomkwekerijgemeenten

positieve bijdrage aan de verhoging van de biodiversiteit in die gemeenten. De

schuilgelegenheid, het voedselaanbod, de migratiemogelijkheid, de nestge-

legenheid etc. is bij de diverse teelten allemaal verschillend maar het

totaalplaatje is overweldigend en van een veel hogere waarde dan nu vaak

wordt gezien. Het is een combinatie en

samenspel van organismen en planten.

botsen met het belang van de kwekers.

gebruik van liefst zoveel mogelijk gifvrij

voor. “Wij begrijpen dat ecologisch

bloeitijden, staat in ons bomenbeleid

De gemeente heeft hier zeker oog

maaibeheer negatieve gevolgen kan hebben voor onze kwekers/agrariërs. Daarom is samen met ZLTO, Treeport en Bijenlandschap West-Brabant

gezocht naar een oplossing. Hierbij

is het belangrijk dat we ecologische doelstellingen behalen, zonder veel

hinder van inwaaiende onkruidzaden voor onze kwekers/agrariërs.”

Normaal is zelfbeheer van bermen niet toegestaan, nu is ervoor gekozen dit

op dit gebied? Volgens de gemeente

is dit: “door in gesprek te blijven en oog te hebben (en te houden) voor elkaars belangen. Ook het Bijenlandschap West-Brabant is hier een partner

in. Daarnaast is goed monitoren en

evalueren van het effect van dit beleid, dus ook de mogelijkheid voor kwekers

om zelf in te grijpen, belangrijk om in de

sector in gesprek. Wij zoeken dan naar

moment van het schrijven van dit artikel

partijen. Denk hierbij aan: het vergroten

andere gemeente met veel boomteelt

Vanuit de gemeentelijke organisatie

werd er echter veel belang aan gehecht om het beleid van de gemeente ten

aanzien van de biodiversiteit toch in de KwekersBode weer te geven. “De

gemeente Zundert is zich bewust van het belang van de boomteeltsector

voor de biodiversiteit in de gemeente”, zo stelde dan ook een woordvoerder.

PLANTEN PLANTEN

TELEN TELEN

door inwaaiende onkruidzaden bij kwekers/agrariërs.

Wij hebben rekening te houden met al onze stakeholders rond biodiversiteit. Naast de boomteeltsector zijn dit

bijvoorbeeld onze inwoners en natuur- en milieuverenigingen.”

Het gemeentelijk biodiversiteitsbe-

leid (maaibeleid) kan nog wel eens

ROOIEN ROOIEN

gemeentelijk beheer van het ruiggras

en bijenidylles zo ingericht dat de meest maximale omstandigheden worden gecreëerd voor insecten”.

het ingrijpen in natuur met beheer of of ongewenst insecten of bodemleven haaks staat op het grote belang van

de biodiversiteit. “Dit belang botst soms met het belang van de sierteeltsector om producten te beschermen. Bij boomkwekerijen spannen we

ons dan ook in om het maaibeleid

in samenspraak en in afstemming

met kwekers zodanig af te stemmen dat overlast zoveel mogelijk wordt

voorkomen. Maar het overwaaien van zaden is niet 100% te voorkomen.”

plagen komen” stelt Noordermeer.

“Daarom zijn wij voortdurend met deze

bermbeheer en beperken van overlast

het gemeentelijk maaibeleid is het

“Door biodiversiteit en met name plan-

Stevig inzetten op het aanplanten van nieuwe bomen

van de biodiversiteit door ecologisch

van biodiversiteit ook benoemd. In

toekomst het goede te doen.”

Rekening houden met alle belanghebbende partijen

en wethouders nog niet aangetreden.

genda Duurzaamheid is het vergroten

door bestrijding van storingskruiden

kwekers het beste kunnen samenwerken

het nieuwe college van burgemeester

de Omgevingsvisie en de Uitvoeringsa-

die hieraan verbonden zijn, staan op:

Hoe zouden gemeente, waterschap en

een middenweg, in het belang van beide

verschillende boomsoorten te komen. In

Wethouder Noordermeer zegt dat

www.bit.ly/zelfbeheer-toegestaan.

In de gemeente Zundert was op het

de ambitie om tot het beheer van 1.000

op sommige locaties toe te staan. De

betreffende locaties en de voorwaarden

Naast boomkwekerij komt ook de Dahlia veelvuldig voor in Zundert.

geteelde plantsoorten met verschillende

Wij gingen ook eens kijken hoe een hier tegenaan kijkt. Boskoop is een van de kernen van de gemeente

Alphen aan den Rijn. “Het belang

van biodiversiteit staat bij gemeente

Alphen aan den Rijn niet ter discussie”, zegt wethouder Anouk Noordermeer.

“Hiervoor is veel aandacht in het groenen bomenbeleid. Het nieuwe college

heeft de opdracht meegekregen om

stevig in te zetten op het aanplanten

van nieuwe bomen. Naast een divers

tendiversiteit voorkom je dat er hele

“Door diversiteit aan te brengen in de plantenwereld ontstaat er balans in

de insectenwereld. We willen daarom

ook inzetten op het vermeerderen van

insectenhotels. Dit helpt de kwekers, want een plaag komt ook vaker voor bij de

kwekers omdat zij veelal veel planten van één soort hebben staan. Het voorkomen van de plaag op een natuurlijke wijze

is belangrijk. Naast het afstemmen van het maaibeleid is dus het inzetten op

plantendiversiteit en insectenhotels heel belangrijk en iets waar wij als gemeente en kwekers in samenwerken.” 

FOLIE FOLIE

Machines voor tuinbouw en boomkwekerij

Wildertstraat 4a, 4881 MC Zundert Tel.: +31 (0)76 597 9580 • GSM: +31 (0)6 5129 9417 E-mail: info@jochemsmilbou.nl Watermanseweg 2a | | 4891 SZ Rijsbergen| | Nederland T (0)76 596 1220 | | EE info@basrijs.nl| | www.basrijs.nl T +31

WWW.JOCHEMSMILBOU.NL

Juni 2022

SPECIAL

Tekst: Arno Engels

HOE POTGROND ZICH ONTWIKKELT VANUIT VEEN Decennialang was veen de belangrijkste grondstof van potgrond, maar de laatste jaren moeten er meer alternatieve

waarna ook het proefstation in Aalsmeer

op houtvezel. Welke grondstof ook wordt doorgemengd, de bemesting en de watergift zal aangepast moeten worden.

ontstond de landelijke Regeling Handels

grondstoffen worden gebruikt. Potgrondfabrikanten die meedoen aan GrootGroenPlus, focussen nu bijvoorbeeld meer

Toen er nog geen potgrond bestond,

Denemarken opgericht. Enkele jaren later,

grootschalige teelten van bijvoorbeeld

containerteelt was, was veen al populair

turffabriek op. Deilmann begon in 1920

substraat van laagveen geteeld. “Maar

omdat er nog geen poten

om te gebruiken. Als brandstof, wat

men eeuwen geleden al had ontdekt. Veengebieden die vanwege de

nattigheid niet geschikt waren voor landbouw, werden afgegraven, het

veen werd te drogen gelegd totdat het turf was: ideaal om te stoken.

Door de afgravingen zijn bijvoorbeeld de Reeuwijkse Plassen ontstaan. De

veengrond van het nabije Boskoop is

altijd ongerept gebleven, waardoor de

boom- en sierteelt er kon floreren. Want

veen bleek ook uitstekend geschikt om in te kweken. Het kan snel vocht opnemen, en het houdt vocht ook lang vast.

Verschillende potgrondfabrikanten

van nu zijn vroeger begonnen met de turfwinning voor de energievoorzie-

ning. Zo is Pindstrup Mosebrug in 1905 in

in 1913, zette Klasmann in Duitsland een met de turfwinning tussen Groningen

en Oldenburg in, waarna de twee later fuseerden tot Klasmann-Deilmann.

De overgang van turf om te stoken, naar veen om te gebruiken als teeltmedium, begon na de Tweede Wereldoorlog.

De tuinbouw moest toen groeien om

de bevolking van voldoende voedsel

te kunnen voorzien, waarop de eerste

tomaat begonnen. Die werden in een

men kwam erachter”, vertelt Fons van Nierop van Klasmann-Deilmann, “dat

de kwaliteit van laagveen wisselde en

pathogenen kon bevatten. Toen stapte men over op het schonere hoogveen.”

De wisselende kwaliteit vormde ook de

aanleiding voor de opzet van een kwaliteitscontrole van potgrond. Het was een idee van het proefstation in Naaldwijk,

Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: David Bömer, voorzitter. “Het uitfaseren van veen in potgronden brengt nieuwe vragen met zich mee.

Het is goed dat leveranciers en kwekers hun ervaringen delen en de route naar

oplossingen samen bewandelen. Het gesprek dat daarmee gevoerd wordt op de beursvloer is daarbij van grote waarde.”

de kwaliteit ging controleren. Hieruit Potgronden, afgekort de RHP.

Veen was decennialang de voornaamste grondstof voor potgrond. Met de

toenemende vraag uit de poten

containerteelt groeiden ook de win-

ningsgebieden. Zo ging Pindstrup door

de jaren heen meer veen winnen buiten

Denemarken, in andere Scandinavische

landen, Duitsland, Ierland en vervolgens in de Baltische staten.

De winning van Deens veen nam af. “Die winning was altijd al beperkt”, vertelt

Feico van der Schaaf van Pindstrup. “Het werd nog minder toen groene partijen

de veengebieden wilden beschermen en de overheid vergunningen afkocht. Iets wat in Duitsland ook gebeurde. We zijn

niet voor niets naar de Baltische staten

gegaan.” In Letland, Estland en Litouwen is niet alleen meer veen beschikbaar, maar het klimaat is er ook anders,

aldus Van Nierop. “Baltisch veen heeft doorvriezen niet nodig om te kunnen

Veenalternatieven maken bemesting nog uitdagender De bemesting van poten containerteelt

Veenvervangers in potgrond laten

jaren gewend waren: met voornamelijk

vasthoudt. Maar dat betekent ook dat

kwaliteit van het gietwater, het gewas

kan dat volgens Weerts meten, zodat

De pH van veenalternatieven is

vasthouden. De voedingsbuffer wordt

was altijd al maatwerk, omdat de

en de voedingsbehoefte per bedrijf kan

verschillen. Dat betekende in de praktijk

al een gepuzzel. Door de ontwikkelingen in de potgrond is het gepuzzel alleen

maar ingewikkelder geworden. “Sterker

nog”, zegt Lowie Weerts van Haifa North West Europe, “als de afstemming met

de potgrondfabrikant niet goed is, kan

dit negatieve gevolgen hebben voor de teelt.”

voedingsstoffen vrij. Een fabrikant hij de bemesting daarop het best

kan afstemmen. Houtvezel en bark

onttrekken bij de vertering bijvoorbeeld stikstof aan de potgrond en geven

tijdens de teelt mangaan af. Compost laat bijvoorbeeld kalium vrij. “Al die gegevens moet je wel weten”, stelt

Weerts. “Dan kunnen wij meedenken in

de juiste bemestingsstrategie voor een kweker. Dit zal anders zijn dan dat we

Schrauwen Machinebouw Zundert

De Ambachten 21, Zundert, Gsm: 06 51 835 957 E-mail: info@s-m-z.nl, Internet: www.s-m-z.nl

veen gedomineerde potgrond.”

bovendien hoger dan van veen. Hierdoor is er minder bekalking nodig om tot de

gewenste pH van het mengsel te komen.

“Maar minder bekalking betekent minder calcium en magnesium beschikbaar voor de planten.”

Kwekers beseffen volgens Weerts deels wat het effect is van een veenalter-

natief in de potgrond. “Alleen dat een alternatief bijvoorbeeld minder vocht

de potgrond minder meststoffen kan daardoor kleiner. Je schuift op in de richting van een steenwolteelt.” Houtvezel lijkt qua diverse

eigenschappen wel op veen, maar de

buffercapaciteit van houtvezel is kleiner. Hoe kleiner de buffer, des te meer

schommelingen je kunt krijgen in de

potgrond. “Je wilt in de teelt juist rust en regelmaat, zodat het gewas sterker kan groeien. 

Oppotten. FOTO ARNO ENGELS gebruiken in potgrond, Duits veen wel.”

(zoals kwekers) uit hernieuwbare

de vraag naar houtvezel als brandstof,

“Kan het in grote volumes beschikbaar

veen nog veel groter dan in de Baltische

veenalternatieven. Pindstrup heeft jaren

als potgrondbestanddeel stijgt en de

“Binnen Klasmann-Deilmann hebben we

In Rusland is de beschikbaarheid van

staten. Daarom heeft Pindstrup enige

jaren geleden geïnvesteerd in Russische

veenwinning. “We dachten dat daar een toekomst zou liggen”, vertelt Van der

Schaaf, “maar de oorlog met Oekraïne is nu een bijkomend probleem.”

Het grootste probleem is de uitfasering

van veen, wat de laatste jaren onder druk van overheden, retailers en milieubewegingen gaande is. Dat noopt kwekers en

potgrondfabrikanten om te zoeken naar

alternatieve grondstoffen voor potgrond. Aan de beschikbaarheid van veen ligt

het niet. Van der Schaaf: “Er groeit in onze veengebieden jaarlijks meer veen bij,

een paar millimeter per jaar, dan dat we afgraven.”

In 2025 moet minimaal 35% van de

potgrond voor professionele gebruikers

grondstoffen bestaan, oftewel uit

geleden al ingezet op houtvezel als

alternatief. “Een restproduct dat we van

de Baltische houtindustrie gebruiken, van fijne tot grove fracties. Houtvezel heeft

zich bij ons bewezen; veel kwekers laten

nu al 30% doormengen. Het doel van 35% halen we wel met houtvezel”, zegt Van der Schaaf. Compost is voorlopig niet

interessant voor de fabrikant. “Omdat het zwaar is, wat het transport nog duurder maakt. Houtvezel is juist licht.”

Andere fabrikanten focussen op

bijvoorbeeld kokosvezel, wat ook steeds

meer kwekers gebruiken in hun potgrond. Het gebruik bij Pindstrup is echter

beperkt. “Een paar procent van onze

grondstoffen bestaat uit kokosvezel. Het is vrij prijzig, mede omdat het van ver moet komen, uit Azië.”

Door de stijgende energieprijzen stijgt

met als gevolg dat de prijs van houtvezel beschikbaarheid afneemt. “Het geeft spanning op onze markt”, merkt Van

Nierop. Klasmann-Deilmann probeert

de beschikbaarheid van veenalterna-

tieven geografisch te bekijken. Ook van

kokosvezel. “Kokosvezel hebben wij hard

nodig, maar je kunt niet met droge ogen vertellen dat dit duurzaam is als het helemaal uit Azië komt.”

Sommige potgrondfabrikanten doen het

al, maar uiteindelijk zullen alle fabrikanten de impact van alle grondstoffen op het

milieu in kaart brengen met een levenscyclusanalyse, kortweg LCA. Dat zou op

termijn kunnen betekenen dat bepaalde grondstoffen niet meer van ver komen, maar van dichterbij.

Enkele kwekers doen nu praktijkproeven met lokaal geteelde veenalternatieven in potgrond, waaronder Miscanthus.

komen?”, vraagt Van Nierop zich af.

zes composteerbedrijven, maar je hebt bijvoorbeeld ook niet zomaar 100.000 kuub compost beschikbaar.”

De tijd zal het uitwijzen in hoeverre de uitfasering van veen, en de invoering

van alternatieve grondstoffen doorgaat. De wereldwijde vraag naar potgrond en substraat blijft ondertussen flink toenemen. Wageningen University

& Research berekende dat de vraag

tussen 2017 en 2050 zal verviervoudigen: veen van 40 miljoen naar 80 miljoen

kuub, kokosvezel van 10 miljoen naar 45 miljoen kuub, houtvezel van 3 miljoen

naar 30 miljoen, compost van 1 naar 4

miljoen kuub. En de vraag naar nieuwe

grondstoffen (zoals Miscanthus) begon in 2017 met niets en zal tot 2050 stijgen naar

65 miljoen. Een enorme uitdaging voor de aanbodkant. 

w w w . v r a a g h e t g e w o o n . n l

WWW.LOONBEDRIJFKUSTERMANS.NL | T. 076-5976755

Juni 2022

SPECIAL

Bargam zelfrijdende en/of gedragen veldspuit - VAMIL / MIA mogelijk!

Mechanisatie op maat • 22 werkplaatsen voor professionele service • Dealer/ importeur van Hermeler, Bargam, Fedele en Ortomec • Onderhoud en keuringen van tuinbouwmachines • Meer info op: www.abemec.nl Vestiging Rijsbergen T 076 59 620 59

076 - 5974254 info@demeijerstaalbouw.nl www.demeijerstaalbouw.nl

Verkoop Tim Hurks M 06 29 53 62 02

ERVAAR ONZE TOEGEVOEGDE WAARDE

VOOR AGRARISCH ADVIES KOMT U NAAR VAN OERS AGRO Aan de keukentafel worden de belangrijkste beslissingen genomen. Dat ervaren wij elke dag. Wij komen dan ook graag bij u langs voor het bespreken van de jaarcijfers, fiscale adviezen of om mee te denken bij strategische beslissingen. Onze relatiebeheerders komen uit uw sector en spreken uw taal. Ze begrijpen dat u van alles aan uw hoofd heeft en denken met u mee om uw plannen tot uitvoering te brengen waarbij deskundig advies altijd op één zal staan. Uw relatiebeheerder past bij u, niet alleen door zijn interesse en kennis, maar zeker ook als mens. Voor een vertrouwensband moet het immers klikken met elkaar, zodat u zorgeloos kunt ondernemen. Geïnteresseerd in een aangename samenwerking en een kwalitatief hoogwaardige output? Bel 076 - 597 88 00. We komen graag naar u toe.

Van Oers Agro Hofdreef 24, 4881 DR Zundert | Tel. (076) 597 88 00 | E. agro@vanoers.nl

AMBI TIE

•

ONDERNEMINGSZIN

VOE21098 Adv Kwekersbode 130x195mm.indd 1

•

VANOERS-AGRO.NL

Rozen en Sierheesters in pot Grote Heistraat 22C 4884 JC Wernhout tel: 06-13847291 - info@leenaerts-halters.nl

www.leenaerts-halters.nl

RESULTAAT

11-06-21 13:39

PARTNERSCHAP VARB EN GGP; OOK IN 2022 GEGROND De samenwerking tussen Varb en vakbeurs GrootGroenPlus - de platformen voor buitengroen - is in de afgelopen zes

productpromotie. Toeleveranciers krijgen

mersprofielen, een algemene zoekmachine met het totale actuele aanbod, een weergave van de top 5 van bijgewerkte

mogelijkheden om hun webpagina uit

jaren goed gegrond geraakt. Voortdurende vernieuwingen zorgen voor het tonen van het actuele aanbod in de deelneprofielen en meertalige toegankelijkheid via zowel de website als de viertalige beurs-app.

geen Varb-koppeling maar wel andere

te breiden met extra informatie. Lukt het niet om alles op de juiste manier in te

Exclusief voordeel voor exposanten aan vakbeurs GrootGroenPlus 2022

interactief. Daarnaast komt er op

een unieke kans.

een totale zoekmachine waarin alle

santenpagina’s als de beurs-app

Zelf zijn wij trots op deze gegronde

van 5 t/m 7 oktober 2022 kunnen dit

getoond worden. Daarin kan op

goed bezocht - zeker de foto’s en

die het onze beider deelnemers geeft,

de landingspagina van de website

Enkel deelnemers aan de 32e editie

deelnemers met hun actuele aanbod

jaar opnieuw gedurende zes weken

hun volledige aanbod in Varb tonen.

Het opvoeren van het aanbod kan al

twee weken eerder, zodat het aanbod direct al getoond wordt zodra we live

exposant maar ook op (een deel van een) plantnaam gezocht worden. Dit vergroot de vindbaarheid van het aanbod aanzienlijk.

gaan. Exposanten die (nog) geen lid

Wereldwijd en vrij toegankelijk

demo-account.

Nederlands en Engels bereikbaar. Het

zijn van Varb krijgen hiertoe een gratis

Natuurlijk kan er ook dit jaar kan weer in het aanbod gesorteerd en gezocht

worden. Daarmee nog steeds volledig

Het systeem is wereldwijd in het

Zowel de landingspagina, de expovan GrootGroenPlus worden zeer

detailpagina’s kunnen altijd op veel aandacht rekenen. Hoewel de zes

zoveel mogelijk up-to-date te houden,

mulier staat op www.grootgroenplus.nl

foto’s bij te werken, sociale media in te

voeren en de favoriete plant in te vullen.

registreren. Deze drempelloze toegang

Varb-deelnemers optimaal gebruik

stekcultures

maak er vooral vruchtbaar gebruik van! Nog geen deelnemer aan vakbeurs

iedereen op om de exposantenpagina’s

Door de koppeling met Varb kunnen

biedt zowel bezoekers als exposanten

samenwerking en de unieke voordelen

weken nog niet ingaan, roepen we nu al

is voor de bezoekers niet nodig om een account aan te maken of om zich te

stellen? Neem dan contact met ons op.

deelnemers aan GrootGroenPlus én maken van gratis extra bedrijfs- en

GrootGroenPlus 2022? Het inschrijffor-

Na aanmelding ontvangt u meteen de inloggegevens voor uw persoonlijke exposantenpagina en is deze direct zichtbaar. Nu al aansluiten bij Varb en niet wachten op een gratis

demo-account via GrootGroenPlus? Kijk op www.varb.nl 

Vollegronds plantgoedleverancier van ongeveer 60 soorten voornamelijk groenblijvende heesters zoals: Prunus laur. - Ilex - Osmanthus - Elaeagnus - Magnolia Photinia - Thuja enz. Tevens div. Prunus laur. Soorten in C20.

Beekweg 27 Beekweg 27 7887 TN Erica TN Erica Tel.7887 06 21450704 Tel. 0591 06-52631987 Fax. 304067 www.weberstekcultures.com www.weberstekcultures.com

BOOMKWEKERIJ BV

Maalbergenstraat 12 • 4884 MT Wernhout T 076 597 2920 • M 06 22 11 71 25 info@boomkwekerijhuijbregts.nl www.boomkwekerijhuijbregts.nl

VASTE PLANTENKWEKERIJ

A.M. MARIJNISSEN

GESPECIALISEERD IN: Eldertstraat 8 - 4882 JH Zundert Tel. 076 - 5973026 info@marijnissenvasteplanten.nl

HEESTERS IN VOLLE GROND PLANTGOED PRUNUS LAUROCERASUS IN VOLLE GROND EN P.9

+31(0)651 426 755 info@boomkwekerijwillemsenbv.nl www.boomkwekerijwillemsenbv.nl

Juni 2022

SPECIAL

Elco-machinebouw B.V. Kraaiheuvelstraat 1d 4885 KZ Achtmaal (NL)

Tel. +31 (0)76-5985713 info@elco-machinebouw.nl

www.elco-machinebouw.nl

'Robuust, Efficiënt, Betrouwbaar'

KESTEREN

Aan het verbouwen? Wij verhuren ook! Wat hebben wij in de verhuur? Klim en steigermateriaal Elektrisch handgereedschap Elektra Tuin en park Transport/Transportmiddelen Verwarmen-Drogen-Reinigen Luchtgereedschap Hef-Hijswerktuigen Bouwmachines/Grondverzet

Van oorsprong agrarisch

Diepgeworteld in het MKB

WEA DELTALAND ACCOUNTANTS & ADVISEURS

Ulicoten 013-5199501 www.spapensmachinehandel.nl www.spapensverhuur.nl spapens verhuur / spapens machinehandel spapensmachinehandel

• OUD-BEIJERLAND • BRIELLE • DORDRECHT • DRUTEN • • GROOT-AMMERS • KESTEREN • MIDDELHARNIS •

info@weadeltaland.nl 088 133 73 00

WWW.WEADELTALAND.NL

Wij zij n ook opzoek naar nieuwe collega ’s!

17 ADVERTORIAL

Tekst: Addo Sprangers

‘NIEUWE KOELHUIS BUSINESS CENTRE TREEPORT (BCT) IS KLAAR VOOR GEBRUIK’

André ‘t Lam. Wie de voordelen van het nieuwe koelhuis op Business Centre Treeport (BCT)

in ogenschouw neemt, moet wel gek zijn om er géén gebruik van te maken. Als iemand het kan weten is het wel André ’t Lam. Hij is dan ook een meer dan ervaren

een eigen koelhuis, waarbij vooral

om veertig jaar later het koel- en

zijn.” Nu, zo’n anderhalf jaar later, kan

koelman. Op z’n achttiende begonnen, vrieshuis J. t Lam & Zn. BV in Veen van de hand te doen omdat er geen opvolger

voor het bedrijf was. Via een oud-klant

kwam hij in vervolgens in contact met het BCT, dat maar al te graag gebruik wilde maken van zijn expertise en ervaring

om de realisatie van de zogeheten BCT Treehub Cold Store BV te begeleiden.

Flexibiliteit en service

“De boomkwekerijsector zag de vraag

naar gekoelde opslag enorm uitbreiden,” vertelt André ’t Lam. “Zij wilde daarom

flexibiliteit en service de toverwoorden hij met een gerust hart zeggen dat het nieuwe koelhuis op Business Centre

Treeport klaar is voor gebruik. Strategisch gelegen bij Hazeldonk, langs de snelweg bij Breda en tussen Rotterdam en

Antwerpen. Een modern gebouw van zo’n 10.000 m2 oppervlakte, uitgerust

met vijftien koelcellen, tien laaddocks, een ontvangsthal en een ruimte voor

vrachtwagenchauffeurs. Een gebouw ook

regeltechniek, zodat zelfs tot een tiende

graad nauwkeurig kan worden gekoeld.

waar wordt gekoeld met een duurzame

Geavanceerd opslagsysteem

zijn voorzien van de modernste meet- en

toegankelijk koelhuis dat in eerste aanleg

CO2-installatie en waarvan de koelcellen

Een voor de gehele agrarische sector

hoofdzakelijk is opgezet voor de leden

van Coöperatieve Vereniging Treeport

Zundert U.A. e.o. Bovendien een serviceverlener die de gewenste flexibiliteit en service meer dan hoog in het vaandel

heeft staan. André ’t Lam: “We hebben

een uiterst geavanceerd opslagsysteem met in totaal 5.500 palletplaatsen. Wij

weten echter precies waar elke pallet met producten zich bevindt. Eén telefoontje of appje van de klant en de gewenste pallet staat binnen vijf minuten in het

laaddock klaar voor transport. Zodra de

bestelling is geplaatst, print de computer een pakbon uit, eventueel voorzien van

speciale wensen van de klant, en treedt

het hele traject in werking. De klant is bij

ons nummer één en die proberen we zo snel mogelijk te helpen.”

Eigen transportservice

Per september 2022 komen er nog eens

zeven koelcellen bij, goed voor nog eens 2.500 palletplaatsen. Daar blijft het niet

bij, zo maakt André ’t Lam duidelijk. “We overwegen namelijk ook om een eigen transportservice op te zetten, zodat de

producten nog sneller hun weg naar de

klant vinden. Er moet straks minimaal één wagen zijn die continu rondrijdt om de

bestellingen af te leveren, of een klant nu vraagt om vijf palllets of om één kistje.

Natuurlijk zul je in eerste instantie altijd

ondernemers hebben die de bestelling zelf wel even willen ophalen. Maar

waarom zou je dat dan? Eén telefoontje en wij doen het sneller en effectiever. Maar dat zal moeten groeien, hoor.

Flexibiliteit betekent namelijk ook dat het hele proces moet kloppen. Het nieuwe

koelhuis op Business Centre Treeport is in ieder geval klaar voor gebruik.”

BCT Treehub Coldstore BV www.bct-coldstore.eu 

Partner van vakbeurs GrootGroenPlus

Belgische vakbeurs voor sierplanten en boomkwekerijproducten

23.08.2022

9.00 u - 18.00 u Ӏ Waregem Expo Ӏ België Kwekers, toeleveringsbedrijven en handelaars uit de sierteeltsector stellen hun assortiment voor aan een internationaal vakpubliek. Naast de productiebedrijven nemen ook belangrijke handelsen exportbedrijven deel aan FLORALL. • Gratis toegang voor professionelen

Online registeren is verplicht via www.ﬂorall.be

• Gratis parking

Bekijk het plan op www.ﬂorall.be

• Gratis catalogus

met overzicht van het volledige assortiment

• Coronaveilig concept

volgens de geldende richtlijnen

WWW.FLORALL.BE

INFO@FLORALL.BE

@FLORALLFAIR

FLORALL FAIR

20220823_Florall_Hortipoint.indd 1

17/05/2022 12:08

Kom jij ons team versterken? Boot & Dart Boomkwekerijen is een dynamisch boomkwekerijbedrijf gericht op het leveren van een totaalpakket beplanting, voor toepassing in grootschalige groenprojecten in stedelijke en landschappelijke gebieden binnen heel Europa. Met eigen productie locaties met een oppervlakte van circa 130 ha in zowel Zundert als Boskoop, zijn wij in staat een groot deel van de producten zelf te ontwikkelen en te produceren. Boot & Dart is groeiend en daarom zijn wij voor onze locatie Zundert op zoek naar:

VOORMAN VERLADING LAANBOMEN • • •

Vind je het leuk om werkzaamheden te coördineren? Heb je kennis van laanbomen? Heb je kwaliteit hoog in het vaandel staan?

In het afleverseizoen zorg je ervoor dat de verlading van de laanbomen op rolletjes loopt. Je zorgt met het team dat de laanbomen correct en tijdig verladen worden. Je bent de verbindende schakel tussen de planning en jouw team wat het (over) laden van de laanbomen verzorgt. Je houdt het overzicht, ook in drukke situaties.

LOODSMEDEWERKER • • •

Zorg jij dat onze zendingen compleet in één keer worden verstuurd? Haal je plezier uit het werken met planten? Heb je gevoel om te werken met een mobiele kraan en trekkers?

Kun je goed in teamverband, maar ook zelfstandig werken? Wij bieden een leuke baan in een enthousiast en gemotiveerd team bij een gerenommeerd dynamisch bedrijf met de mogelijkheid om je zelf verder te ontwikkelen en opleidingen te volgen.

POT / CONTAINERTEELTMEDEWERKER • • •

Wil je werken in een gezellig team? Weet je van aanpakken? Heb je passie voor planten?

Op deze afdeling werk je in een team en ben je betrokken bij de gehele teelt van oppotten tot afleveren.

Dan zijn wij op zoek naar jou! Kijk op www.bootendart.nl/vacature/ voor de volledige functiebeschrijvingen.

Uw service partner www.nouwsmechanisatie.nl

uw specialist voor:

EERSTE MONTEUR LANDBOUWMECHANISATIE

Groei met Groenvision

Wij zoeken iemand: Voor

al uw Tuin en Park machines Landen Tuinbouw, Tractoren en Quads. Service en onderhoud.

Watermanseweg 2b 4891 SZ Rijsbergen 076 - 5968705

Garford schoffeltechniek

WWW.NOUWS-MECHANISATIE.NL

Wij bieden jou:

Weidemann shovels

Reactie:

Hardi veldspuittechniek

Claas tractoren

Voor al uw landen tuinbouwmachines, tractoren, tuin- en parkmachines. Service en onderhoud.

Watermanseweg 2b 4891 SZ Rijsbergen 076-5968705

www.nouws-mechanisatie.nl

Voor de boomkweker en handelskwekerij. Complete bedrijfssoftware die eenvoudig meer grip geeft op uw bedrijfsvoering.

Tel. +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com

Juni 2022

SPECIAL

20 ADVERTORIAL

Tekst: Addo Sprangers

‘BOOMKWEKERIJSECTOR IN ZUNDERT EN OMGEVING STRAKS NÓG MOOIER MAKEN’ “Via onderwijs, onderzoek en

innovatie wil het Experience &

Excellence Centre (E&E), onderdeel

van Business Centre Treeport (BCT),

de boomkwekerijsector in Zundert en

omgeving straks nóg mooier maken,”

stelt Peter Berben, programmamanager E&E Centre.

De lat wordt daarbij hoog gelegd.

“Het E&E Centre heeft de ambitie om

hét kenniscentrum te worden voor de boomkwekerij in de wijde omgeving,”

zo maakt hij duidelijk. “Sterker nog: we hebben Europese ambities.”

Veelzijdigheid

Het E&E Centre wordt gekenmerkt door veelzijdigheid. “We zetten een gebouw weg dat mooi is om te zien en waarbij

ook technieken worden gebruikt welke zijn

gelieerd aan de boomkwekerij. Inhoudelijk is het gebouw ook functioneel: zo kunnen

Peter Berben

worden gehouden en komt er ook

buitenland tegenaan gekeken. Daar

er beurzen, lezingen en bijeenkomsten

veel kennis. Zo wordt daar ook in het

een koppeling tussen theorie en praktijk.

Faciliteren

een restaurant. Maar het wordt vooral

mogen we best trots op zijn en dat

opleiding Toegepaste Biologie, gericht op

lead’. Kijk, de boomkwekerijbranche kent

ook een gebouw waar ruimte is voor

onderwijs en onderzoek. Zo kunnen ken-

mogen we ook best wat meer uitdragen.”

nisinstellingen er onderzoeken verrichten,

Afspraken

gebruik van ledverlichting. Ook gaan we

is dat er straks vanuit HAS Den Bosch

bijvoorbeeld naar ‘virtual growing’ en het aan de slag met robotica.”

‘Applied geo information’

De HAS Den Bosch is één van de partijen waar het E&E Centre al concrete

afspraken mee heeft gemaakt. “Zij

gaat zich met name richten op ‘applied geo information’ in combinatie met

datagestuurde processen. Met een drone boven het land bijvoorbeeld kun je een heel areaal analyseren, om op deze

informatie vervolgens weer een studie

los te laten. Daarbij is er een link met de

opleiding milieukunde. Bodem, water en

duurzame energie, alles heeft met elkaar

te maken. Via de genoemde drone kun je

constateren dat het product op bepaalde grond niet groeit. Daar kun je dan mee

aan de slag. Ligt het aan de bodem? Aan de irrigatie?”

Meerwaarde toevoegen

“De boomteelt heeft enorm veel

potentieel,” vervolgt hij. “Er wordt in deze sector enorm hard gewerkt. Aan de

kennis en expertise van de boomkwekers kun je via het E&E Centre toegepast

wetenschappelijk onderzoek toevoegen. Op die manier kun je meerwaarde

toevoegen aan de boomkwekerijsector en haar producten. We vormen hier

in Zundert het Europese hart van een

geweldig mooie groene sector met heel

Peter Berben vertelt dat het de bedoeling lectoren aan het E&E Centre worden

verbonden. Een soortgelijke afspraak ligt

Aeres heeft bovendien een nieuwe

natuur en biodiversiteit. Curio ten slotte

gaat haar bestaande groenopleidingen vanuit Breda verbinden aan Zundert en

daarmee hun specifieke deskundigheid koppelen aan de sector, waar zij al jarenlang mee samenwerkt.”

er met Avans. “Avans gaat activiteiten in

Hip en interessant

Zij is bijvoorbeeld heel goed in zaken

bundeling met de verschillende kennisin-

en vanuit het kenniscentrum ontplooien. als digitalisering en ‘smart farming’. Avans heeft al wat projecten lopen

die zij wil overhevelen naar Zundert

en hier verder wil ontwikkelen, onder

meer op het gebied van kunstmatige

intelligentie. Het opleidingsinstituut Aeres, met mbo- en hbo-opleidingen in het

midden en oosten van het land, heeft grote interesse en wil in Zundert een

zogeheten ‘associate degree’ starten:

een opleiding tussen mbo en hbo in, met

Volgens Peter Berben zorgt de krachtenstituten niet alleen voor innovatie die

de sector alleen maar ten goede komt, ook worden jongeren op deze manier

Hij vervolgt: “Het bedrijfsleven is ‘in the relatief veel kleine ondernemers. Die

willen best innoveren, maar die willen

vandaag en morgen ook geld verdienen. Voor echt innoveren is dan vaak geen

tijd en geld. Het E&E Centre faciliteert die

innovatie. Idealiter voeren we op verzoek

straks vele onderzoeken uit specifiek voor de boomkwekerijsector in Zundert, De

resultaten daarvan blijven ook eigendom van de sector. Het E&E Centre is en blijft rechtstreeks een verlengstuk van de kwekers.”

geprikkeld om voor een carrière in de

Lobby

boomkwekerijsector denk je niet meteen

de pijlers van het E&E Centre. “Enerzijds in

boomkwekerijsector te kiezen. “Bij de

aan drones en data. Door opleidingen

hip en interessant te maken, wek je ook

de belangstelling van jongeren en biedt je de sector voldoende toekomstige medewerkers.”

‘Last but not least’ is promotie een van

de betekenis van laten zien welke mooie producten de Zundertse boomkwekerijsector biedt en wat de specificaties

van die producten zijn. Een plant wordt bijvoorbeeld vaak verkocht vanuit het idee dat die plant mooi is, terwijl dat

ook zou kunnen vanuit de koolstofvastleggende eigenschap van die plant.

Anderzijds zit promotie meer in de lobby. In Nederland willen bijvoorbeeld 400

gemeenten vergroenen. Die moeten dan eigenlijk direct aan Zundert denken. Dat is op dit moment nog niet vanzelfspre-

kend. Daar valt dus zeker iets te winnen. We mogen trots zijn op wat we doen en dat ook veel meer vertellen. De boomkwekerijsector hier is geweldig. Via het

E&E Centre kunnen we die hopelijk nóg mooier maken.”

Meer informatie?

Mail naar peter@treeport.eu 

Kwekers_Bode_NL_juni_2022

Articles inside

Hoe potgrond zich ontwikkelt vanuit veen

Anticiperen op tekorten en kostenverhogingen

Naar 25 procent biologisch geteeld in 2030

Schaalvergroting vereist zorgvuldige afweging