Les 31 Balanstest – receptieve vaardigheden

les les Balanstest – 31 receptieve vaardigheden

1

Je test hoe goed je lees- en luistervaardigheid zijn 3

Je gebruikt woordleerstrategieën om de betekenis van onbekende woorden te vinden

balanSteSt luiStervaardigHeid: vlOeKen en ScHelden 1 Hieronder vind je vijf stellingen. Welke zijn op jou van toepassing?

Ik vloek dagelijks.

Ik erger mij soms als iemand anders vloekt.

Ik word op mijn vingers getikt door mijn ouders als ik vloek.

Ik vind dat vloeken in bepaalde situaties moet kunnen.

Ik vind dat mensen in het algemeen te vaak vloeken.

2

Je neemt schematisch Je selecteert en verwerkt notities tijdens het lezen informatie uit teksten en luisteren ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee 2 Bekijk de eerste vijftien seconden van het filmpje. a Wat is het onderwerp? b Wat voor soort programma is dit? ¡ soap ¡ quiz ¡ praatprogramma ¡ realityshow c Wat is het doel van dit filmpje? Duid er twee aan. ¡ overtuigen ¡ informeren ¡ raken ¡ amuseren 3 Bekijk het volledige fragment en los de vragen op. a In welke van deze afbeeldingen wordt gevloekt?

1

4 © VAN IN

b Waarom vloeken wij? ¡ Omdat dat zo hoort in het verkeer. ¡ Omdat wij iemand anders willen kwetsen. ¡ Om iemand anders te wijzen op zijn/haar fouten. ¡ Omdat dat oplucht wanneer we erg boos zijn of pijn hebben. c Werkt vloeken voor iedereen even goed? ¡ Nee: als je het vaak doet en het dus gewend bent, helpt het niet meer. ¡ Nee: het werkt niet als je te veel pijn hebt. ¡ Nee: voor sommigen werkt schelden beter. ¡ Ja: voor iedereen werkt vloeken even goed. d Wat is het meest populaire scheldwoord in Vlaanderen en Nederland? e Waarover heeft Fieke Van der Gucht niet gesproken? ¡ Vloekwoorden veranderen doorheen de tijd. ¡ Vloeken doet je sterker voelen. ¡ Men heeft het effect van vloeken onderzocht door de handen van de proefpersonen in een ijsbad te steken. ¡ Op zich mag je vloeken in de buurt van je kinderen. f Welk zin beschrijft het beste waarover het hele fragment gaat? ¡ Mensen kennen het verschil tussen vloeken en schelden niet. Dat zorgt soms voor onnodige spanningen. ¡ Vloeken zou verboden moeten zijn in de buurt van kinderen. Kinderen raken vloeken te hard gewend. ¡ Vloeken evolueren met de tijd. We hebben ze nodig om de spanning eraf te laten. ¡ Hoeveel we vloeken hangt af van de opvoeding. Als je als kind gestraft wordt als je vloekt, vloek je als volwassene minder. 4 Bekijk het fragment nu opnieuw en beantwoord vervolgens deze vragen. a Verbind het juiste woord met de juiste definitie. 1 taalkundige a iets wat eerst nog speciaal was, is nu een gewoonte 2 nuance b iemand die zich met taal bezighoudt 3 taboewoorden c een vloek die wordt verzacht, zoals potvolkoffie 4 gewenning d woorden die je eigenlijk niet mag zeggen 5 bastaardvloek e een subtiel onderscheid tussen twee zaken, een klein verschil 1 3 4 52 b Wat is een stapelvloek? ¡ een vloek die verzacht wordt, zoals potvolkoffie. ¡ een vloek die versterkt wordt, zoals godmiljaardenondeju. ¡ een vloek over God. ¡ een Engelse vloek. c Waarom sprak men plots over vloeken in de buurt van kinderen? ¡ De presentator vroeg ernaar. ¡ Maaike Cafmeyer vertelde over haar kinderen die vloekten. © VAN IN ¡ Maaike Cafmeyer vertelde over haar mama die vroeger kwaad werd als ze vloekte. ¡ Een andere gast aan tafel vroeg ernaar.

d Volgend schema bevat de hoofdpunten van dit gesprek. Vul het aan op basis van jouw notities.

vloeken & schelden

wat twee krachttermen • schelden = iemand anders kwetsen • vloeken = naar jezelf lucht op! opgelet: veel vloeken  gewenning* *je raakt eraan gewend, dus het helpt niet meer

• kwaad • verbazing • pijn test twee groepen proefpersonen met hand in ijsbad • : minder pijn • : meer pijn te vermijden? nee: zelfs kinderen (2j) hebben al taboewoorden* *woorden die je niet mag zeggen

soorten a klassieke vloek c bastaardvloek = verzachten evolutie verschilt per generatie • vroeger: religieus, naar/over God • e Beoordeel de betrouwbaarheid van de informatie. balanSteSt leeSvaardigHeid: emOji’S en taal 1 Hieronder vind je vijf stellingen. Welke zijn op jou van toepassing?

Ik gebruik dagelijks emoji’s wanneer ik berichten stuur.

Mijn ouders gebruiken soms emoji’s in hun berichten.

Ik weet van elke emoji wat het betekent.

Emoji’s betekenen hetzelfde in elke cultuur.

Er is te weinig aandacht voor wat emoji’s betekenen in de Nederlandse taal.

¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee ¡ ja ¡ nee 2 Lees de tekst op p. 330 een eerste keer globaal en beantwoord de volgende vragen. a Wat is volgens jou het onderwerp van de tekst? b 2 © VAN IN b Geef de hoofdgedachte van de inleiding in één zin weer.

c Met welk tekstdoel schreef de auteur de tekst? ¡ informeren ¡ ontspannen ¡ raken ¡ overtuigen d Geef de tekstsoort en het teksttype. ¡ informatieve tekst ¡ persuasieve tekst ¡ opiniërende tekst ¡ prescriptieve tekst ¡ argumentatieve tekst ¡ narratieve tekst

¡ reisverhaal ¡ medische bijsluiter ¡ nieuwsartikel ¡ reclametekst ¡ recept ¡ wetenschappelijke studie 3 Lees de tekst nu een tweede keer. Je leest het geheel en dringt door tot de volledige boodschap van de tekst. Beantwoord daarna de volgende vragen. a Welke alternatieve titel past het beste bij dit artikel? ¡ Boek Nederlandse emoji-expert groot succes ¡ Emoji’s steeds meer een taal op zich ¡ Emoji is snelst groeiende beeldtaal ooit ¡ Betekenis emoji’s sterk cultureel bepaald b Welke hoofdpunten komen in de verschillende alinea’s aan bod? alinea 1 a Is er een verschil tussen rijke en arme landen in emojigebruik? alinea 2 b Wat voor soort taal zijn emoji’s? alinea 3 c Wat zijn emoji’s? alinea 4 d Welke onderzoeken bestaan er al rond emoji’s? alinea 5 e Hoe kun je verklaren waarom bepaalde emoji’s in bepaalde landen vaker / minder vaak worden gebruikt? alinea 6 f Zijn emoji’s een taal? alinea 7 g Hoe ontwikkelt de betekenis van emoji’s zich? alinea 8 h Wat heeft een grote invloed op welke emoji’s jij als individu gebruikt? alinea 9 i Waarom interpreteren we de emoji’s niet allemaal hetzelfde? alinea 10 j Hebben emoji’s een vaste definitie? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 c Welke zin vat samen waarover het artikel gaat? ¡ De betekenis van emoji’s hangt af van land tot land en kunnen in de loop van de tijd veranderen. ¡ Emoji’s worden steeds meer een duidelijke taal die over de hele wereld gebruikt kan worden. ¡ Emoji’s zijn vooral nuttig in sms’en en berichten op sociale media, maar hebben verder geen echte invloed op onze taal. ¡ Er moet zo snel mogelijk een eenduidig woordenboek voor emoji’s komen, zodat die over heel de wereld hetzelfde betekenen. d Welke stelling is onjuist? © VAN IN ¡ Emoji’s vervangen de non-verbale communicatie. Dat wil zeggen: gezichtsuitdrukkingen, handgebaren, klemtonen … ¡ Emoji’s zeggen iets over wat de inwoners van bepaalde landen belangrijk vinden. ¡ Emojipedia, het ‘woordenboek voor emoji’s’, bepaalt wat emoji’s betekenen. ¡ Emoji’s hebben een grote invloed op onze communicatie.

e ‘Net als gesproken en geschreven taal ontwikkelt de betekenis van emoji’s zich organisch.’ (zie alinea 5) Wat wordt daarmee bedoeld? ¡ Net zoals gesproken en geschreven taal op een natuurlijke manier veranderen, verandert ook de betekenis van emoji’s op een natuurlijke manier. ¡ Net zoals gesproken en geschreven taal veranderen onder invloed van schrijvers van woordenboeken, verandert ook de betekenis van emoji’s omdat grootmachten zoals Google en Facebook dat beslissen. ¡ Net zoals nieuwe woorden in gesproken en geschreven taal worden uitgevonden, wordt ook de betekenis van emoji’s uitgevonden. ¡ Net zoals het gesproken en geschreven woord ‘vuur’ in de loop van de tijd is veranderd, verandert ook de emoji voor het woord ‘vuur’. 4 Bij de volgende vragen focus je op een specifiek woord of verband in de tekst. a Hoe verhoudt alinea 10 zich ten opzichte van alinea 9? ¡ als oorzaak – gevolg ¡ als een tegenstelling ¡ als een opsomming ¡ als een vergelijking b Welk verband legt het bindwoord ‘terwijl’ in alinea 9? ¡ een voorwaarde ¡ een opsomming ¡ een toegeving ¡ een tegenstelling c Waarvan is alinea 3 een voorbeeld? ¡ een reden ¡ een voorwaarde ¡ een opsomming ¡ een tegenstelling d Wat betekent ‘non-verbale communicatie’ (zie alinea 7)? ¡ de woorden in gesprekken ¡ alle niet-woorden in gesprekken, zoals handgebaren en gezichtsuitdrukkingen ¡ gesprekken via een scherm, zoals sms’en ¡ alle geschreven gesprekken 5 Hieronder vind je een weergave van de hoofdpunten uit de tekst. Vul op de lege plaatsen een passend woord in. emoji = snelst groeiende beeldtaal ooit Japan  andere cultuur en gewoontes, dus andere betekenis ontwikkeling organisch = gaat vanzelf wat op taal  vervangt non-verbale communicatie: = ,,© VAN IN context is heel belangrijk! anders per land • cultuur • wat er leeft • humor

1 2 3 5 6 7 8 9 10

Snapt iedereen jouw emoji wel? Dezelfde symbolen, andere betekenis Een emoji met een omhooggestoken duimpje? Als wij die zien, zullen we doorgaans blij zijn. Toon diezelfde emoji in Bangladesh en daar zal je een heel andere reactie krijgen: je zegt dan zoveel als ‘steek het waar de zon niet schijnt’. Om maar aan te tonen: niet elke emoji betekent overal hetzelfde. Er is een verschil tussen hoe een emoji bedoeld is en hoe hij gebruikt wordt. De Nederlandse emoji-expert Lilian Stolk schreef er een boek over en gaf meer uitleg aan de NOS. In maart verschijnt Het zonder woorden boek van de Nederlandse historicus, kunstenaar en ‘emojiexpert’ Lilian Stolk. Daarin schetst ze de evolutie van de snelst groeiende beeldtaal ooit. Emoji’s zijn meer dan alleen lollige, boze of verdrietige gezichtjes, zegt Stolk. Ze hebben een serieuze impact op onze communicatie, cultuur en taalbegrip. Er is al veel onderzoek gedaan naar welke emoji’s we gebruiken, maar nog niet naar hoe we ze gebruiken, vertelt Stolk aan de NOS. We zien wereldwijd wel allemaal dezelfde symbolen, maar we interpreteren ze niet allemaal hetzelfde. Een deel van de oorzaak ligt in de oorsprong, zegt de Nederlandse taaldeskundige Lieke Verheijen. Emoji’s komen uit Japan, waardoor ze voor Japanners een specifieke betekenis hebben, terwijl wij ze interpreteren op een manier die voor ons uitkomt. Een groot verschil bijvoorbeeld zit in de handgebaren. Wat Japan en andere westerse landen als acceptabel beschouwen, vinden andere landen beledigend. Net als bepaalde gelaatsuitdrukkingen. Ook wat als humoristisch beschouwd wordt, is sterk cultureel bepaald. Zijn emoji’s een taal? Het is lastig om een vaste definitie te geven aan emoji’s, erkent ook Jeremy Burge bij de NOS. Hij zit in de commissie die nieuwe emoji’s keurt en is oprichter van het ‘woordenboek’ Emojipedia. Net als gesproken en geschreven taal ontwikkelt de betekenis van emoji’s zich organisch, zegt hij. ‘In de loop van de tijd kunnen betekenissen veranderen. Kijk naar de ‘vuur’-emoji: die begon als gewoon natuurfenomeen, maar toen begonnen mensen het te gebruiken als een positief symbool.’ Zijn emoji’s een taal? Tot op zekere hoogte, zegt Lieke Verheijen. ‘Sommige emoji’s zijn heel duidelijk, andere zijn te veel afhankelijk van de context. Je moet zeker weten dat je gesprekspartner de emoji hetzelfde begrijpt als jij. Een echte taal is het dus niet.’ Volgens Lilian Stolk zijn ze meer een aanvulling op bestaande taal. ‘In een echt gesprek gebruik je handgebaren, gezichtsuitdrukkingen, klemtonen. Daarmee geef je nuance aan wat je zegt. Je kunt emoji’s zien als een digitale vertaling van die non-verbale communicatie.’ Wie gebruikt welke soort emoji’s? In het algemeen is er een verschil te zien tussen arme en rijke landen. In rijkere landen sturen mensen meer positievere emoji’s dan in de armere. ‘Welke emoji’s veel worden gebruikt zegt iets over waar een land waarde aan hecht’, zegt Verheijen. ‘Amerikanen gebruiken bijvoorbeeld vaker pistolen en pizza’s, terwijl Fransen heel veel verschillende hartjes sturen. Dat zegt iets over wat er leeft onder de bevolking.’ 4 © VAN IN Je omgeving heeft ook een grote invloed. ‘Als mensen in je kring bepaalde emoji’s vaak gebruiken, neem je die snel over. Dat kunnen ook mensen zijn die je niet persoonlijk kent, maar die je op sociale media vaak voorbij ziet komen.’

Bron: www.vrt.be/vrtnws