5 minute read
և իրականացում
from Վերջնական գնահատում․ «Ջրային ռեսուրսների մասնակցային և արդյունավետ օգտագործում» (PURE-Water) ծրագիր
նվիրել երեք լավագույն ձկնաբուծարաններին: Այս սարքերը օգնում են բարձրացնել ջրօգտագործման արդյունավետությունը, ինչը թույլ է տալիս նրանց ավելի շատ ձուկ բուծել մեկ միավոր ջրի մեջ, և դա համահունչ էր օրենքի վերջին պահանջներին ՝ արդյունահանվող մեկ լիտր ջրումառնվազն 700 կգ ձուկ բուծելու համար»:
(Ծրագրի գործընկեր)
Advertisement
«Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի» հետ համագործակցության արդյունքում
«PURE Water»-ը Արարատի և Արմավիրի մարզերի ակտիվերիտասարդությանը հնարավորություն տվեց դառնալ «քաղաքացի լրագրող»` բարձրաձայնելով իրենց համայնքներում ջրի խնդիրները: Վերադառնալով իրենց համայնքներ՝ «քաղաքացի լրագրողները» լուսաբանում էին համայնքներում ջրին առնչվող խնդիրները և մի շարք հոդվածներ հրապարակում Facebook-ում: Նրանցից ոմանք՝ Մանե Մինասյանը Վեդիից, Տաթև Հարոյանը Փոքր Վեդիից, և Տիգրան Մաթևոսյանը Ավշարից, ավելի ոգևորված էին խնդիրների բացահայտման և բարձրաձայնման հարցում (տես https://www.globalwaters.org/resources/blogs/citizen-journalists-shining-light-watermanagement-armenia?fbclid=IwAR3RjBZtNkRIUrZ2GzNyraby9_kU5b4AAXgRnU_CK3uihrdn5h6mIe5TwY):
Այս բոլոր միջամտությունները նպաստել են հետևյալ նպատակի իրականացմանը՝
հասարակության իրազեկվածության մակարդակի բարձրացում և ջրի հետ կապված
վարքագծային փոփոխությունների
շրջանում, Արարատյան դաշտի խթանում երկրում 600 հազարից ավելի բնակչության
8000-ից ավելի բնակիչների հնարավորություն տալ
բարձրաձայնելու ջրի կառավարման բարելավման անհրաժեշտության մասին:
Բաղադրիչ 4- Փոքր մասշտաբի ջրային ենթակառուցվածքների պիլոտային ծրագրերի մշակում և իրականացում
Այս բաղադրիչի շրջանակներումԾրագրի նպատակն էր հասնելհետևյալթիրախներին՝
Փորձնական ենթակառուցվածքների նախագծերի ընտրության գործընթացին մասնակցած բնակիչների թիվը Թիրախ՝ 400 բնակիչ Թիրախին հասել են։ 531 մարդ մասնակցել է համայնքային հանդիպումների, ինչի մասին վկայում են նախագծի փաստաթղթերը:
Հաստատված ենթակառուցվածքային ծրագրերի քանակը Թիրախ՝ 5 ծրագիր Ինչպես վկայում են ծրագրի փաստաթղթերը, թիրախին հասել են։ 12 գործընկեր համայնքներ են հրավիրվել` դիմելու ենթակառուցվածքային նախագծերի իրականացման համար: Հայտեր են ներկայացվել 9 համայնքների կողմից: Փոքր մասշտաբային ենթակառուցվածքային նախագծերի 5 առաջարկություն հաստատվել և ընտրվել է ընտրող հանձնաժողովի կողմից։
Ենթակառուցվածքների վերականգնման ծրագրերից օգտվող մարդկանց թիվը Թիրախ՝ 24,000 բնակիչ Թիրախին հասնելու գործընթացը ընթացքի մեջ է։ Մինչ օրս ենթակառուցվածքային նախագծերից օգտվելէ ավելի քան 20.500 մարդ:
Ծրագրի 1-ին տարվա ընթացքում ստեղծվել է հայեցակարգ` գործընկեր համայնքների բնակիչների կողմից ջրային ոլորտի հիմնախնդիրների մասնակցային ընտրության և առաջադրման համար: Արարատյան դաշտում 12 համայնքների ընտրությունից հետո, PURE Water նախագիծը 2017թ.-ի հունիսի 27-ից հուլիսի 11-ը ընկած ժամանակահատվածում
յուրաքանչյուր համայնքում անցկացրել է հանդիպումներ, որոնց մասնակցել են 531 մարդ՝ համայնքի ավագանու անդամներ, տեղական ինքնակառավարման մարմինների աշխատողներ, երիտասարդներ և համայնքի այլ բնակիչներ: Ձևավորվել են համայնքային աշխատանքային խմբեր և ընտրվել յուրաքանչյուր համայնքի առաջնահերթ ջրային խնդիրները: Հայտերի ներկայացման հրավեր է տրվել գործընկեր համայնքներին՝ փորձնական ջրային ենթակառուցվածքների ծրագրի իրականացման համար: Թիրախ 9 համայնքներից ներկայացվել են ծրագրի առաջարկներ, և 5 առաջարկ ընտրվելէ իրականացման համար:
Փոքր ենթակառուցվածքային ծրագրերի դրամաշնորհներ ստացած հինգ համայնքներում անցկացվել է ելակետային հետազոտություն: Հետազոտությունը նպատակ ուներ հասկանալու թիրախային բնակչության ընկալումները ջրային ոլորտի հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ, որպեսզի հնարավոր լինի չափել ենթակառուցվածքային ծրագրերի ազդեցությունը: Ուսումնասիրությունն իրականացվել է հինգ համայնքներում հեռախոսային հարցումների միջոցով` հասկանալու համայնքի բնակիչների կարծիքներն ու վերաբերմունքը նրանցից յուրաքանչյուրի առջև ծառացած ջրային ոլորտի կառավարման խնդիրների վերաբերյալ: Պատրաստվելէ զեկույց, որումներկայացվելեն հետազոտության արդյունքները:
«Կարողությունների զարգացմանն ուղղված երկու դասընթաց է եղել մեր համայնքում: 7-8 հոգի համայնքի ավագանուց, ջրային ոլորտից և ակտիվ բնակիչներից մասնակցել են դասընթացներին, որոնք կապված էին «PURE Water» ծրագրի կարևորության հետ: Մենք աղյուսակ ենք կազմել` տարբեր նախաձեռնություններին առաջնահերթություն տալու համար»: (Գրիբոյեդովի գյուղապետ) Առատաշենում կառուցվել է խմելու ջրի մատակարարման նոր համակարգ: Բնակիչները ստացել են խմելու ջրի անխափան մատակարարում: Տեղադրվել են ջրաչափեր, իսկ վճարումների հավաքագրումը հասել է գրեթե 100 տոկոսի: Առատաշենում այս գնահատման ընթացքում իրականացված ՖԽՔ ընթացքում համայնքի բնակիչները շնորհակալություն են հայտնել «PURE Water» - ին՝ նման աջակցության համար:
«Առատաշեն համայնքում (Արմավիրի մարզ) խմելու ջրի մատակարարման համակարգը կառուցելուց հետո բնակիչները օրական 24 ժամջուր են ստանում: Չնայած ջրի սակագինը փոքրինչ բարձրացել է, ջրի վարձավճարների հավաքագրումը հասել է գրեթե 100% -ի: Հիմա բնակիչները ցանկանումեն մասնակցել բյուջեի լսմանը՝ պարզելու, թե ինչպես է վարչակազմը պատրաստվում ծախսել հավաքված միջոցները (այս համայնքում ջրամատակարարումը իրականացվում է համայնքապետարանի, այլ ոչ թե «Վեոլիա Ջուր»-ի կողմից)»:
(Pure Water)
«Մեր համայնքում (Առատաշենում) մենք սկզբում մտածում էինք վերականգնել խմելու ջրի մատակարարման համակարգի որոշ հատվածներ: Այնուամենայնիվ, Ծրագրի թիմի հետ խորհրդակցելուց հետո մենք հանգեցինք այն եզրակացության, որ ճիշտ չի լինի հին համակարգը նորին միացնել: Ավելի լավ է փոխարինել ջրամատակարարման ամբողջ համակարգը: Համայնքում մենք երեք ջրհոր ունեինք, բայց չէինք կարողանումջուր ապահովել մեր բոլոր բնակիչներին: Նրանց կեսը ջուր չէր ստանում: Նրանք, ովքեր ջուր ունեին, օգտագործում էին այն առանց խնայելու՝ չմտածելով, որ գյուղի մյուս մասի բնակիչներն ընդհանրապես ջուր չեն ստանում: Համայնքումջրի համար գրեթե 3 միլիոն դրամ պարտքեր ունեինք: Այս ծրագրով կառուցեց նոր խողովակաշար և մեր բոլոր բնակիչները օրական 24 ժամ ջուր են ստանում արդեն: Բոլորը հիմա վճարում են ջրի դիմաց, և մենք կարողացել ենք մարել պարտքերը: Այս նոր համակարգը պատկանումէ մեզ /ՏԻՄին/, և մենք պատշաճ կերպով հոգ ենք տանում դրա մասին: Մեր հարևան համայնքին սպասարկում է «Վեոլիա Ջուր»-ը, և նրանք պատշաճ կերպով չեն լուծում ջրամատակարարման համակարգումառաջացած խնդիրները»:
(Առատաշենի համայնքապետ)
Նմանատիպ ծրագիր ներկայումս իրականացվում է Արմավիրի մարզի Եղեգնուտ համայնքում (խմելու ջրի հասանելիության բարելավում) իսկ Արարատի մարզի Փոքր Վեդի և Խաչփառ համայնքներում՝ գյուղատնտեսական նշանակության հողերի ոռոգման համակարգի բարելավում: Այդ նախագծերը տարատեսակ պատճառներովբախվելեն որոշ ձգձգումների:
Վեդիում իրականացվել է քաղաքի կանաչապատ տարածքների ոռոգման համակարգի բարելավում: Քանի որ Վեդի քաղաքի բնակիչները խնդիրներ չունեին խմելու ջրի մատակարարման կամհողատարածքների ոռոգման հետ կապված, ուստի նրանք նախընտրելեն ծրագրովիրականացնելքաղաքի կանաչ գոտիների պահպանությանն ուղղված այս ծրագիրը:
«Մեր համայնքի բնակիչները երկար տարիներ առաջնահերթություն են տվել մեր քաղաքի կանաչապատման ծրագրին: Հանրային լսումների ընթացքումմեր բնակիչները միշտ համաձայնել են, որ կանաչ տարածքներ ունենալը մեր քաղաքի համար առաջնահերթություն է, ուստի նրանք կողմ են քվեարկել այդ նախագծին (քաղաքային կանաչ գոտու ոռոգում)՝ «PURE Water» ծրագրի շրջանակներում: Վերջերս են մեր քաղաքի խմելու ջրի խողովակները փոխարինվել, և խմելու ջրի հետ կապված խնդիրներ չկային: Մեր ոռոգման համակարգը նույնպես գտնվում էր բավարար վիճակում, քանի որ նախկինումշատ ներդրումներ են կատարվել այնտեղ»։
(Վեդու քաղաքապետ)
Այնուամենայնիվ, գնահատմամբ պարզվել է, որ երկու տարբեր կազմակերպությունների միջև համագործակցությունը կարող է դժվար լինել, չնայած նրանք ունեն նույն նպատակը: ԱՄՆ ՄԶԳ ֆինանսավորմամբ PureE Water ծրագիրը նպատակ ունի խթանել ջրի արդյունավետությունը, արտադրողականությունն ու որակը՝ քաղաքացիների ներգրավվածության և շահագրգիռ կողմերի վարքագծի փոփոխության միջոցով: PURE Water ծրագրի ներքո նույնիսկ ջրային ենթակառուցվածքների նախագծերը պետք է համայնքի բնակիչների ակտիվ ներգրավմամբ իրականացվեին, ինչը սովորաբար ժամանակատար գործընթաց է: ԱՄՆՄԶԳ ԳԱՏՕ ծրագրի նպատակը էներգաարդյունավետ և ջրախնայող տեխնոլոգիաների օգտագործման խթանմանն ուղղված ծրագրերի իրականացումն է, որը պարտադիր չէ, որ հիմնված լինի մասնակցային մոտեցման վրա:
«Կարծում եմ, որ մասնակցային մոտեցումը ջրային ենթակառուցվածքների վերականգնման աշխատանքներին վերաբերող տեխնիկական հարցերին ճիշտ չէր, քանի որ այն հաճախ հակասում էր համապատասխան մասնագետների կարծիքներին և հետաձգում ծրագրի իրականացումը: Օրինակ ՝ հիվանդը չի կարող բժշկին հրահանգել ճշգրիտ միջամտություն իրականացնելու համար: Հիվանդը պետք է միայն բացատրի իր հիվանդությունը, և բժիշկը պետք է ընտրի լավագույն միջամտությունը: «PURE Water»-ի դեպքում տեխնիկական խնդիրների լուծումները պետք է գտնվեն փորձագետների խորհրդատվության հիման վրա՝ հիմք ընդունելով տեղի բնակիչների առաջարկը: Մենք չկարողացանք իրականացնել այն, ինչ ցանկանում էին բնակիչները ճշգրիտ կերպով, առանց հաշվի առնելու մեր մասնագետների կարծիքը: Այս կարծիքները հաճախ տարբերվում էին, օրինակ` ոռոգման փակ համակարգի տեղադրումը (առաջարկվել էր ԳԱՏՕ-ի կողմից)` ընդդեմ տեղի բնակիչների կողմից պահանջվող բաց համակարգի: Նման տարաձայնությունները հետաձգեցին այս ծրագրի իրականացումը»:
(Ծրագրի գործընկեր) Pure Water նախագիծը հաղթահարեց այս մարտահրավերը՝ չնայած այդ նպատակով գործադրվող ջանքերին: Ավելի շատ նախապատրաստություն, համակարգում և խորհրդատվություն է անհրաժեշտ նաև ԱՄՆ ՄԶԳ-ի կողմից՝ նման համագործակցությունն ու սիներգիան ավելի արդյունավետ դարձնելու համար:
