Grondig 3 - 2022 by Vakblad Grondig

DIESELTOESLAG MASSAAL TOEGEPAST

LICHTE VOLVO VOLDOET

ONDERNEMERSLESSEN VAN ANDRE BAARS

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 3 2022

DÉ PARTNER VOOR UW OOGST! HAKSELAARS • COMBINES • BALENPERSEN • TRACTOREN • RUWVOEDERWINNINGSMACHINES

VOOR MEER INFO GA NAAR UW DEALER, BEZOEK WWW.NEWHOLLAND.COM OF ERVAAR HET ZELF EN BOEK UW DEMO OP WWW.NEWHOLLANDDEMO.COM

10.000 uur garantie incl. Casco+ Geen slijtageaftrek! Max. 3 jaar, optioneel tot 7 jaar* *Vraag uw dealer naar de voorwaarden.

Actie geldig in Nederland.

INHOUD

DIESELTOESLAG MASSAAL TOEGEPAST

LICHTE VOLVO VOLDOET

ONDERNEMERSLESSEN VAN ANDRE BAARS

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 3 2022

In dit nummer

De misdadige oorlog in Oekraïne laat ook zijn sporen na in dit nummer. In het hoofdverhaal kijken we hoe onze sector omgaat met de schaarste aan grondstoffen en de hoge dieselprijzen. Verder kijken we naar het nieuwe maïsspuitseizoen, waarbij we zien dat het middelenpakket steeds verder wordt uitgedund. Bij Sturris Laren hoorden we hoe een kleinere machine ook zijn voordelen heeft.

ONDERNEMEN MET MENSEN

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

14 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: De Vries Stolwijk legt twintig kilometer drainage per week 9 COMMENTAAR: Wim van Mourik 10 Brandstoftoeslag massaal toegepast 14 ONDERNEMERSLESSEN: André Baars neemt afscheid van het Cumela-bestuur 18 STERK WERK: Maas Markelo

GRONDIG 3 2022

22 22 PROFILEREN: Van Wijk Nieuwegein 26 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 30 Compacter, maar volwaardig: Volvo EW130E 34 Case-graafmachines nu met FPT-krachtbronnen 37 Keestrack en Goldoni, een opmerkelijke combinatie 42 Laudis wordt de basis 44 Beperkingen voor Calaris 46 Amazone nu met luchtondersteuning 50 Elektrische as: Smesh-E-Axle 54 Onderwerken van een vanggewas 58 CNH slaat nieuwe wegen in 60 ECONOMIE 61 IN KORT BESTEK

ONDERNEMEN MET CUMELA

64 62 CUMELARIA 63 CAO & ZO 64 VITALE VOLHOUDERS: Huub Vercoulen 66 CUMELA.NL 67 VOORZITTER 68 TOOLBOX: bestrijding Aziatische duizendknoop 70 Effecten Wet kwaliteitsborging voor de bouw 72 OMGEVINGSWET: bestaande vergunningen 74 Het rVDM komt eraan 76 Biotechnologie krijgt sleutelrol in voedselproductie 80 Tips voor schrijven van een plan van aanpak 82 BEDRIJVIG

Grondig 4 ontvang je op vrijdag 6 mei GRONDIG 3 2022

+ Onkruidbestrijding om door een ringetje te halen!

Kies de ideale mix voor de beste opbrengst

Voor meer informatie over Laudis en Monsoon Active, bezoek agro.bayer.nl of vraag ernaar bij uw lokale distributeur en/of adviseur.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• Snel • Krachtig • Veilig • Breed werkend

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is de bron voor vakinformatie voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infrastructuur. Je kunt je aanmelden voor de gratis nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar grondig@cumela.nl.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Gert Vreemann

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Omgaan met teleurstellingen Sinterklaas op school. Je had zo graag dat mooie miniatuur willen hebben, maar helaas, degene die jouw naam heeft getrokken, komt met een andere verrassing. Je bent niet de enige. Dat zorgt voor berusting en uiteindelijk wint het fijne van een ander cadeautje het van de teleurstelling. Met de cursus omgaan met teleurstellingen hebben we nu ook in onze sector te maken. Zie het bericht dat Scania de order-intake voor een half jaar heeft bevroren. Terwijl je net als bijvoorbeeld Cerfontaine zo’n mooie Scania V8 voor het zware transport wilde bestellen. Teleurgestelde medewerkers moeten nog even langer door met de oude truck of je moet kiezen voor een jonge tweedehands. Tenminste, als die al te krijgen is. Ook je opdrachtgevers moet je teleurstellen met de mededeling dat de geplande emissievriendelijker machine wat later komt. Scania is er eerlijk in. Wie nu een nieuwe truck bestelt, krijgt hem zeker dit jaar niet. De wachttijden kunnen volgens Scania zelfs oplopen tot twintig maanden. Ook over andere truckmerken lezen we dat ze dit jaar nog maar zeer beperkt trucks kunnen afleveren die nu worden besteld. Met ook dan nog de nodige voorbehouden en mogelijk noodoplossingen voor schaarse onderdelen.

Kosten abonnement Nederland € 99,- per jaar Buitenland € 154,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

Ook bij de presentatie van de nieuwe Case-rupsgraafmachines hoorden we de waarschuwing dat de levering van de volgende shift “nog ongewis is en wel even kan duren”. In de landbouw horen we gelijke verhalen, met overal de worsteling: hoe gaan de prijzen zich ontwikke-

len en hoe om te gaan met het overbruggen van de tussenliggende periodes. Verkopers zullen allemaal de cursus omgaan met teleurstellingen moeten verkopen. Het is toch een onwennig nieuw fenomeen dat je niet ‘direct’ kunt krijgen wat je wilt en daaraan gekoppeld nog niet die dienst kunt leveren die je hebt beloofd. Intussen worden in bestekken steeds meer hoge emissie-eisen doorgevoerd en is de vraag naar schonere Stage V-techniek en zero emissie groeiend. Ook hier is voor opdrachtgevers en overheden een cursus omgaan met teleurstellingen op zijn plaats. Beleidsmaker zullen moeten beseffen dat ondernemers met langere wachttijden te maken krijgen en dus langer met hun huidige materieel moeten doorwerken, ook als dat Stage IIIa of ouder is. Daar zal begrip en ruimte voor moeten komen. Bang dat dit een rem op de vernieuwing zet, hoeven de beleidsmakers niet te zijn. Ondernemers gaan echt wel door en die emissiearmere machines komen er echt wel. Eén troost: Sinterklaas komt volgend jaar weer. Als je dan wel die gewilde machine krijgt, is het verdriet snel vergeten. Dat is de nieuwe werkelijkheid waarmee we in de hele keten moeten leren leven, ook de opdrachtgevers. De cursus omgaan met teleurstellingen kent hierin vooral de term ‘geduld opbrengen’. Voor iedereen in de keten en niet alleen voor kinderen in Sinterklaastijd. Team Grondig Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Twintig kilometer drainage per week Tekst en foto’s: Toon van der Stok

DE VRIES STOLWIJK BV

GRONDIG 3 2022

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Om inklinking van het veen tegen te gaan, wordt in het Westelijk Veenweidegebied onderwaterdrainage toegepast. Het aanleggen daarvan is een klus waar De Vries Stolwijk van november tot en met maart druk mee is. Uit proeven blijkt dat dit de inklinking ongeveer halveert, weet medewerker Floren de Vries. Het aanleggen van onderwaterdrainage is meer dan alleen een sleuf in de grond trekken, zo blijkt wel bij aankomst op het perceel. De mannen van De Vries Stolwijk zijn net bezig om een grondboom te verwijderen waar het drainagemes niet doorheen ging. Dat is iets wat ze gemiddeld vijf tot acht keer per dag tegenkomen, ook al zijn er dagen geweest dat ze er 22 tegenkwamen, vertelt Floren de Vries. Hij zit tijdens het werk op de kraan waarmee hij de put graaft waarop de drainage wordt aangesloten en waarmee hij de grondbomen verwijdert. Gemiddeld wordt er twintig kilometer drainage per week aangelegd. Dit is goed voor ongeveer twaalf hectare land. Sinds begin maart werkt De Vries met een nieuwe draineermachine van AP Machinebouw. Een groot voordeel hiervan is dat deze met een laser en een machineontvanger wordt aangestuurd, waardoor de vlakheid van de drains is gegarandeerd. Tegelijk wordt de ligging van de drains ingemeten en vastgelegd via GPS. Een ander voordeel is dat deze machine voldoet aan de BRL1411-norm. Intussen worden dan ook de voorbereidingen getroffen om dit procescertificaat te behalen.

Voor de draineermachine staat een Valtra op tracks. Daar is bestuurder Arno den Boer enthousiast over: “Je hebt hiermee echt veel meer trekkracht dan op wielen, zoals we eerder hadden. We kunnen hiermee eigenlijk onder alle omstandigheden het veld in. In de winter rijden we wel door het water en lijken er na het aanleggen sporen te liggen, maar na een week zie je er niets meer van. Eén buitje en de moddersporen zijn weer weg.” Een groot voordeel van het gebruik van een trekker is de snelheid, stelt eigenaar Jan de Vries. “Met de trekker kun je veel sneller terug als je een baan hebt getrokken dan met een rupsdraineermachine. Een voordeel is ook dat je gewoon de weg op kunt als je van de ene naar de andere klant gaat. Dat de onderwaterdrainage echt effect heeft, weet Floren de Vries uit eigen ervaring. Op het bedrijf van zijn vader zijn tien jaar geleden al de eerste proeven aangelegd. “Daar is pas weer opnieuw gemeten. Toen bleek het deel zonder drainage vier centimeter te zijn gezakt, terwijl het gedraineerde land maar twee centimeter was ingeklonken. Met deze manier van draineren kun je de inklinking dus halveren.”

GRONDIG 3 2022

“Schade is al vervelend genoeg. Wij nemen graag zoveel mogelijk regelwerk uit handen!” Jeannette van Holland teamleider schadebehandeling

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat. Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

De pijn niet alleen dragen Terwijl we aan de voorjaarwerkzaamheden zijn begonnen en het soms lijkt alsof er niets aan de hand is, houdt één ding ons allemaal toch wel bezig: de verschrikkelijke aanval op Oekraïne. Het raakt ons, persoonlijk en in onze bedrijven. De directe gevolgen zien we elke dag: veel onschuldige slachtoffers en miljoenen mensen op de vlucht om elders in Europa een veilige plek te vinden. Deze oorlog en de daaropvolgende sancties als reactie hebben impact op de hele wereld en zijn ook voelbaar voor ons en onze sector. Naast alle humanitaire hulp die we kunnen bieden – en gelukkig zien we die al veelvuldig binnen onze vereniging – moeten we ook waken voor onze bedrijven en personeel. De wereldwijde reactie op deze oorlog heeft een directe impact, met enorme prijsstijgingen van energie en grondstoffen, met daarnaast nog een uitdaging in de beschikbaarheid of levertijden. Meestal staan we als bedrijven wel een jaartje voor onze afgesproken tarieven en nemen we sommige prijsstijgingen tijdens de rit voor eigen rekening, maar bij deze enorme prijsverschillen en risico’s kan dat echt niet meer. Ik wil u dan ook aanraden om toch echt het grootste deel hiervan door te berekenen aan uw opdrachtgever. Ga het gesprek en de verbinding aan om er samen uit te komen. We moeten natuurlijk solidair zijn met Oekraïne en de pijn van de oorlog en de sancties ondergaan. Het kan echter niet de bedoeling zijn dat wij alleen de pijn dragen en onze klanten ontzien, om er vervolgens zelf aan ten onder te gaan. Dat klinkt hard, maar als je een ander wilt helpen, zul je eerst jezelf in leven moeten houden. In het vliegtuig leren ze je ook om eerst je eigen zuurstofmasker op te zetten voordat je een ander helpt, al is het je kind! Als organisatie zijn we volop bezig om jou handvatten te bieden om deze doorberekeningen door te voeren. Zie daarvoor de berichtgeving op de website of in de nieuwsbrieven. Daarnaast zoeken wij als organisatie ook de verbinding met de politiek om tot een handelingskader te komen waaraan opdrachtgever en opdrachtnemer zich kunnen vasthouden in deze bijzondere situatie. Ik hoop voor de mensen in Oekraïne dat dit snel stopt, dat de rust in de wereld wederkeert, de

wederopbouw kan worden ingezet en de prijzen weer wat kunnen dalen en stabiliseren. En het zou mooi zijn als we als sector in de tussentijd onze krachten bundelen om zoveel mogelijk humanitaire hulp te bieden en voor wat veiligheid kunnen zorgen.

Wim van Mourik, voorzitter Cumela GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN - BRANDSTOFPRIJZEN

Brandstoftoeslag massaal toegepast Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Cumela Communicatie

PIJN OEKRAÏNE-CRISIS EERLIJK VERDELEN

Ruim een maand geleden viel Rusland onder het mom van een speciale militaire operatie Oekraïne binnen. Het leverde direct een eerste verhoging op van de toch al hoge brandstofprijs en op 9 maart bereikte de prijs een record van € 196,05 per 100 liter. Ondernemers deden het enige wat ze konden doen en pasten massaal de brandstoftoeslag of -clausule toe.

‘DIT ZIJN NU EENMAAL EXTREME OMSTANDIGHEDEN, WAAR ONZE BEDRIJVEN OOK NIETS AAN KUNNEN DOEN’

GRONDIG 3 2022

“Heb je eindelijk, misschien wel voor het eerst, ruim geïndexeerd en dan gebeurt er dit”, zegt André de Swart, adviseur bedrijfskundige zaken bij Cumela Advies. Daarmee verwijst De Swart naar de exploderende brandstofprijs toen Rusland Oekraïne binnenviel. Veel ondernemers voelden zich dan ook bijna bezwaard om de verder gestegen brandstofprijs via een clausule of toeslag door te berekenen, maar deden dit toch. “Toen we zagen welke kant het op ging met dieselprijs hebben we meteen ons standpunt over een dieseltoeslag aangepast van ‘gebruik het niet’ naar ‘pas die vooral wel toe’”, zegt De Swart. Er was nog even wat onduidelijkheid over van welke prijs je nu moest uitgaan, de werkelijke prijs of de adviesprijs. “Op zich maakt dat niet uit, als je altijd maar

met hetzelfde rekent, maar het was voor ons wel een signaal dat ondernemers het zijn gaan gebruiken”, aldus De Swart. Een gouden greep, volgens hem, want het voorkomt dat ondernemers de dupe worden van de extreme brandstofprijzen. “We hebben niets anders dan de brandstofclausule om ons rendement op peil te houden”, aldus een van de ondernemers die we spraken.

REACTIE OP DE CRISIS De Swart schetst wat er gebeurde. “Kijken we naar de trend van de dieselprijs bij LTO Ledenvoordeel, dan zien we dat de prijs van 24 februari tot en met 9 maart met ruim veertig procent toenam”, vertelt hij. De Swart gebruikt de prijs van LTO Ledenvoordeel, omdat die het meest overeen-

BRANDSTOFPRIJZEN - ONDERNEMEN MET MENSEN

WAARSCHUW TIJDIG VOOR HOGERE BRANDSTOFKOSTEN De extreme stijging van de brandstofkosten maakt het vaak mogelijk om dit door te berekenen aan de opdrachtgever, stelt Geralde Bouw-van de Bunt, juridisch medewerker bij Cumela. “Dit is namelijk geen normaal ondernemersrisico. Alleen moet je dat wel zo snel mogelijk melden”, zegt ze. Ze verwacht dat het zelfs mogelijk is om dit te doen bij RAW-contracten waar de risicoregeling is uitgesloten. Of de hogere brandstofkosten zijn door te berekenen, hangt sterk af van het soort contract, aldus Bouw-van de Bunt. “Zelfs bij mondelinge afspraken, zoals die vaak worden gemaakt in hWet agrarisch loonwerk en de losse verhuur van machines, zijn er mogelijkheden om de prijs aan te passen.. Dan kun je vooraf in gesprek met de opdrachtgever en hem uitleggen dat je te maken hebt met sterk gestegen prijzen voor bijvoorbeeld diesel en bouwmaterialen en dat je daarom je tarief moet aanpassen.” BIJ VEEL OPDRACHTEN WORDT ER HELEMAAL NIET OVER HET TARIEF GESPROKEN. HOE KUN JE ER DAN MEE OMGAAN? “In dat geval kun je het beste met je opdrachtgever in gesprek gaan en hem uitleggen waarom je de prijs moet aanpassen. Gebruik je een dieseltoeslag, dan kun je dat ook aangeven en uitleggen. Als bedrijf moet je een prijsverhoging altijd melden aan je opdrachtgever. Dit is wettelijk verplicht, omdat hij dan kan besluiten om al dan niet akkoord te gaan met de nieuwe prijs of mogelijk de opdracht aan te passen.” WAT KUN JE DOEN ALS JE EEN VASTE AANNEEMSOM HEBT AFGESPROKEN? “Het uitgangspunt is dat de prijs vast is, maar er zijn openingen wanneer het gaat om deze extreme omstandigheden, die het normale ondernemersrisico te boven gaan. In de huidige tijd is iedereen bekend met de extreme prijsstijgingen die het gevolg zijn van onvoorziene omstandigheden. Vaak biedt dat wel een opening om over de prijs in gesprek te gaan, maar je moet er wel op rekenen dat je niet al je meerkosten vergoed krijgt. Het eerste deel van de kostenstijgingen blijft het ondernemersrisico. Mocht de opdrachtgever niets willen, dan kun je nog terugvallen op een aantal gerechtelijke uitspraken, maar dat is echt maatwerk. In dat geval kun je beter met ons kantoor bellen.” VEEL WERK DOEN CUMELAONDERNEMERS VOLGENS EEN RAW-BESTEK. KUN JE DAN ALLE EXTRA KOSTEN DOORBEREKENEN? “Dat hangt ervan af. Helaas zijn er ook RAW-bestekken waarin de risicoregeling is uitgesloten, vaak doordat opdrachtnemers daar niet op hebben gelet bij de inschrijving. Daarom adviseren wij dit altijd te controleren voor het inschrijven op een bestek en daar zo nodig vragen over te stellen. Controleer ook of de bestanddelen voor loon en brandstof overeenkomen met de aard van het werk. Is het niet uitgesloten, dan kun je in elk geval alle extra kosten per periode met terugwerkende kracht verrekenen. In dat geval kun je met een gerust gevoel aan het werk blijven. Als het wel uitgesloten is, hoef je nog niet helemaal te wanhopen. Zowel de wet als de UAV kent toch mogelijkheden om de prijsstijging door te berekenen. Het gaat dan om kostenverhogende omstandigheden die na het sluiten van de aannemingsovereenkomst zijn ontstaan en waarmee je bij het aanvaarden van het werk geen rekening kon houden. De oorlog in Oekraïne is zo’n onvoorziene omstandigheid.” Uitgebreide informatie over de mogelijkheden om de extra kostenstijging door te berekenen, vind je in het artikel op onze website. https://www.cumela.nl/nieuws/hoge-brandstofprijs-contracten-doorberekenen. Of zoek op ‘hoge brandstofprijs in contracten doorberekenen’.

komt met de prijzen die cumelabedrijven communiceren. “Onze leden communiceren alleen de werkelijke prijs aan hun klanten. Dat houdt in de prijs die zij zelf betalen. We hadden ook naar de prijzen van Evofenedex kunnen kijken, maar dat zijn adviesprijzen en die blijken niet overeen te komen met de werkelijke prijzen, waardoor een vertekend beeld kan ontstaan.” Uit de grafiek van LTO Ledenvoordeel valt op te maken dat de prijs meteen weer tot rust kwam nadat er een uitschieter genoteerd werd van € 196,05 per

Dieselprijs in euro / 100 liter 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120

LTO ledenvoordeel (werkelijk)

Evofenedex (advies)

Gemiddelde weekprijs diesel (5 GRONDIG 3 werkdagen) 2022 11in € / 100 l 180

ONDERNEMEN MET MENSEN - BRANDSTOFPRIJZEN

‘DESNOODS LEGGEN WE HET WERK STIL’

‘IN GESPREK GAAN OVER FREQUENTIE OF KWALITEIT’

“Natuurlijk hebben wij het liefste dat het niet nodig is om de

“Bij ongeveer de helft van de opdrachtgevers lukt het ons niet om de hogere kosten voor brandstof en andere producten door te berekenen”, zegt Kees Klok van Dick Klok Cultuurtechniek BV. “Hoewel we goed kunnen onderbouwen wat er aan hand is, gaan ze er niet in mee. Dan hebben we ook nog een aantal langlopende contracten waarin de brandstofrisicoregeling is uitgesloten via deel drie in het bestek. Gelukkig is ons bedrijf gezond genoeg om dit te kunnen opvangen. Ook gaan we in gesprek om te kijken of er andere mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld de frequentie of de kwaliteit iets omlaag te brengen en zo de gestegen kosten op te vangen. Naast een hogere brandstofprijs zien we een verdubbeling van de prijs van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen en een prijs van machines die in de laatste vier weken ook nog eens met vijf tot vijftien procent is gestegen. Verder zijn de levertijden van

discussie of het gesprek te voeren over hogere kosten,” zegt Thom Koper, directeur van J. Koper & Zn. BV, “maar als we het niet doen, snijden we onszelf in de vingers. Momenteel zorgt de Oekraïnecrisis vooral voor hogere diesel- en gasprijzen maar we merken ook dat leveranties van materialen uit Oekraïne zoals hout stil vallen waardoor we werk moeten uitstellen of alternatieven aanspreken. Wat niet kan, gaat niet. Nu hebben wij momenteel nog voldoende werk, dus geeft het nog geen druk. Maar als het langer duurt, wordt het toch spannend. Naast uitstel van werk hebben we ook te maken met de hogere dieselprijzen, die we grotendeels hebben kunnen doorzetten naar onze opdrachtgevers, overheden en ontwikkelaars. Daarvoor hebben we gebruik gemaakt van UAV 2012 paragraaf 47, wat betrekking heeft op kostenverhogende omstandigheden die niet aan de aannemer zijn toe te rekenen. Bij overige opdrachtgevers, zoals bouwaannemers of de grote aannemers gaat dit echter veel lastiger. Die stellen dat het wellicht over een maand over is en dat dit aannemersrisico hoort te zijn. Het is dan lastig om je poot stijf te houden want we willen graag het werk doen. Toch blijven we de discussie aangaan, anders zijn we genoodzaakt het werk stil te leggen. Misschien dat op termijn andere opties in beeld komen, zoals hybride of alternatieve vormen van energie, maar nu hebben we geen andere optie dan een brandstoftoeslag toepassen.”

100 liter. “Die vond uiteindelijk op 15 maart een bodem op € 146,80 per 100 liter”, zegt De Swart. “De uitschieters die we nu zien, zijn wel ongekend.”

ONZEKERHEID “Hoe het nu verder gaat, is echt koffiedik kijken”, zegt Nico Willemsen, beleidsmedewerker grondverzet en cultuurtechniek bij Cumela. “Er zijn nog te veel onzekerheden om iets met zekerheid te kunnen zeggen. Wat ik wel zie, is dat het prijsverschil tussen elektrisch en diesel kleiner is gewor-

GRONDIG 3 2022

materieel zo ver opgelopen dat er geen data meer worden genoemd. Wij hebben bijvoorbeeld een vrachtauto besteld waarvan de kabelbomen uit Oekraïne moeten komen. Wanneer die komt? Ze weten het niet. Wat nu vooral belangrijk is, is dat de aannemerij in gesprek gaat met opdrachtgevers en goed in de gaten heeft dat de kosten zijn toegenomen. Ook in het agrarisch loonwerk zijn de hogere prijzen voelbaar. Alleen al op basis van de prijs van folie moet er twee euro per baal bij, maar dat gaat pas spelen wanneer de grasoogst op gang komt. Er is in de cumelasector een anker uitgegooid.”

den. Dat kan een impuls gaan geven aan elektrisch, alleen is het te kort dag om hier iets concreets over te zeggen.” Het is dus lastig te duiden welke ontwikkelingen in de cumelasector in gang zijn gezet door wat er de laatste maanden allemaal is gebeurd. Over het effect daarvan op de bedrijven kan al meer worden gezegd, waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen het agrarisch loonwerk en het grondverzet en de cultuurtechniek. Zo ziet het er naar uit dat op veel plaatsen in het agrarisch loonwerk het

BRANDSTOFPRIJZEN - ONDERNEMEN MET MENSEN

‘JE ZOEKT EEN GOEDE BALANS’ “Ik kwam bij opdrachtgevers vooral begrip tegen en kon daardoor bij 95 procent van mijn opdrachtgevers de hogere prijzen doorberekenen”, zegt Frank Hoogendoorn van HKA Nieuwkoop. “Het resultaat van een hoop bellen en overleggen. Gelukkig is de brandstofprijs weer gezakt, want toen hij richting de € 1,90 ging, leek het echt even niet goed te gaan. Deze ontwikkeling heeft ervoor gezorgd dat een brandstoftoeslag gemeengoed is geworden. Die benoemen wij dan ook als een aparte regel, totdat de prijs weer teruggaat naar € 1,20, de prijs waar we het jaar mee zijn begonnen. Ondanks de gesprekken en de toeslag die we nu toepassen, ben je toch altijd te laat, waarmee ik bedoel dat op het moment dat je begint aan een gesprek de hogere prijs al zijn effect heeft op jouw bedrijf. Wat je probeert te doen, is het gat zo klein mogelijk te houden. Als ik dan kijk naar al mijn opdrachtgevers zijn het vooral de opdrachtgevers waar je al langer voor werkt die wat lastiger zijn. Daarin moet je een balans zoeken, want je kunt niet zomaar de prijs verhogen wanneer je al een hele winter voor iemand aan het werk bent. Dan gaat de relatie voor. Toch is het ook dan belangrijk om in gesprek te blijven. Dat raad ik ook andere ondernemers aan. Zorg er ook voor dat je goed kunt onderbouwen wat er gebeurt en weet waarom je wat doorberekent. Nog steeds zijn er ondernemers die dat eng vinden, maar iemand moet het toch gaan betalen.”

‘OP VEEL PLAATSEN IN HET AGRARISCH LOONWERK LUKTE HET OM DE GESTEGEN KOSTPRIJS DOOR TE VERTALEN IN EEN AANGEPAST TARIEF’

‘WIJ HELPEN GRAAG ALS DAT NODIG IS’

“Dinsdag zijn we met een ondernemer in gesprek gegaan met een waterschap en vrijdag doen we dat ook weer”, zegt Ada Kieft, bedrijvenadviseur bij Cumela. “Wat ik in de gesprekken hoor, is vooral de wil om de ondernemer tegemoet te komen, want de schappen hebben ook niets aan stilstand. Ook de waterschappen zien dat het hier als gevolg van de Oekraïne-crisis om een bijzondere situatie gaat, waar ondernemers niets aan kunnen doen. Tegelijkertijd weet ik dat ondernemers het spannend vinden om dit gesprek te gaan voeren. Weet dan dat je een beroep op mij of een van mijn collegabedrijvenadviseurs kunt doen om te helpen. Een andere mogelijkheid is contact opnemen met de Ondernemerslijn. Die kan je op weg helpen. Wat wij als Cumela dan kunnen doen? Wij staan er als een neutrale partij en kunnen helpen door een partij kennis te laten maken met de cumelasector. We laten zien wie we zijn en wat we doen en dat helpt bij volgende gesprekken. Tijdens de gesprekken wordt ook vooruit gekeken en dan gaat het over budgetten. Tot nog toe kon onze sector goed doorwerken, maar verder weg is het even opletten wat er gaat gebeuren met de inkomsten van waterschappen. Als er een groeiende groep mensen is die de belasting niet kan betalen, zal dat effect hebben op de inkomsten en in het verlengde daarvan ons werk. Dichterbij is er gelukkig nog genoeg ruimte. Ga daarom vooral in gesprek om de hogere brandstofkosten te kunnen doorberekenen.”

lukte om de gestegen kostprijs door te vertalen in een aangepast tarief, hoewel er regionaal grote verschillen zijn. Met name in Limburg is er erg veel terughoudendheid rond het verhogen van de prijzen. In het grondverzet en de cultuurtechniek is het beeld nog diverser en zijn de verschillen per bedrijf groot en speelt ook nog mee wie de opdrachtgever is. Overheidsopdrachtgevers lijken begripvol en overwegend meegaand constateer Willems. “Inkopers van grootbedrijven, waar veel

cumelabedrijven voor werken, blijken regelmatig halsstarrig. Een gesprek op directieniveau kan dan soms noodzakelijk zijn en een oplossing bieden.” “Daarom raad ik ondernemers aan om hogere kosten voor lopende overeenkomsten te verrekenen en te indexeren voor nieuwe contractperiodes. Schroom niet en ga in gesprek met de opdrachtgever”, benadrukt Willemsen. “Durf ook nee te zeggen als het resultaat van de onderhandelingen een verliesgevend tarief is.”

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

‘Voldoening is voor mij het belangrijkste’

Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Herma van den Pol en Buro Baars

ANDRÉ BAARS, BURO BAARS

“Ik werk graag en ik werk hard, maar daar moet voldoening tegenover staan.” Het was voor André Baars, eigenaar van Buro Baars en InfrABC Aannemers BV en tien jaar lang dagelijks bestuurslid van Cumela, de belangrijkste drijfveer om vol energie leiding te geven aan zowel zijn bedrijf als aan Cumela. Het bedrijf heeft hij al overgedaan en nu stopt ook zijn werk als bestuurder. Voor iedereen in de organisatie heeft hij nog een raad. “Behoud het familiaire van de organisatie. Dat is uniek.”

WEET WAT JE ERUIT WIL HALEN

‘WIJ DENKEN ALLEMAAL OPLOSSINGSGERICHT EN DENKEN IN MOGELIJKHEDEN EN NIET IN BEDREIGINGEN’

LES 1

“Als ik iets doe, wil ik daar energie uithalen en wat mij energie geeft, is ergens met voldoening op terugkijken. Zo kreeg ik een korte tijd geleden in de privésfeer de kans om een familie te helpen de contacten te herstellen na een overlijden. Samen met mijn vrouw hebben we dit kunnen bereiken en dat geeft mij voldoening. Bij mijn werk voor Cumela komt die voldoening uit het helpen van de achterban, individueel of collectief. Het is mooi als mensen die vragen bij je neerleggen. Ik kan erover nadenken, ze bespreken in het regionale bestuur en de vraag in Nijkerk neerleggen. Als je dat item dan tegenkomt in het dagelijks bestuur en er vervolgens in het verenigingsbestuur op tafel een akkoord wordt gegeven, heb ik een doel bereikt en weet je waarvoor je het doet. Het is de waardering waar ik bakken energie van krijg. Dat geldt voor het werk dat ik voor mijn bedrijven doe en voor het werk voor de organisatie.”

BEHOUD JE WAARDE EN NORMEN

LES 2

“Ik zit al heel lang bij Cumela en wat ik daar altijd heb gewaardeerd en koester, is het familiare. Onze achterban bestaat voor het merendeel uit familiebedrijven, grote en kleine, en daarin zit een bepaalde cohesie, synergie die je ook in de Cumela-organisatie terugvindt. Het is meteen ook een aspect waarvan ik vind dat je die moet borgen en bewaken. Het is hetgeen waarmee Cumela zich nu het meest onderscheidt van andere organisaties; het mensenmens zijn, het contact met de leden. Het is iets wat tot uiting

GRONDIG 3 2022

komt via de bedrijvenadviseur die een bedrijf elk jaar bezoekt, de verzekeraar die je dossier komt doornemen en meer van dit soort zaken die Cumela onderscheiden van andere organisaties. Waar kom je dat nog tegen? Dit is mede de reden dat ik me hier zo thuis heb gevoeld en dat gevoel neem je ook mee naar daar waar je je bedrijf of je leden vertegenwoordigt. Wij bewaken die cultuur met elkaar. Dat uit zich ook in de waardering door Cumela voor haar bestuurders, bijvoorbeeld in de bestuurdersdagen en het separate programma daarin voor de partners. Je doet het tenslotte samen en met z’n allen. Dit is als het ware een grote familie.”

KIJK VOORUIT

LES 3

“Als ik dan toch ergens ruimte zie voor verbetering, dan gaat het over vooruit kijken. We denken vaak in mogelijkheden en niet in bedreigingen, maar dat mogen we nog verder professionaliseren. Zelf zie ik dat dan voor me in de vorm van een soort trendwatcher. Met die trendwatcher bedoel ik dan iemand die ons een beeld kan geven van hoe Nederland er over vijf jaar uitziet voor onze leden, de cumelabedrijven. Wat ik dan voor me zie, is de ontwikkeling van een focus of een visie van de veranderingen die aanstaande zijn en waar we niet omheen kunnen, zoals de energietransitie, de stikstof, enzovoort. Daarmee kunnen we de leden een schot voor de boeg geven, zodat we bijvoorbeeld kunnen zeggen: stop nu met die dieselkraan. Zaken waar je nu tegenop ziet, maar waarvan je wel weet: dat gaat er over vijf jaar komen.”

ONDERNEMERSLESSEN - ONDERNEMEN MET MENSEN

WIE IS ANDRÉ BAARS? In 1998 maakte André Baars via een lokale bijeenkomst kennis met bracheorganisatie Cumela. Er bleek meteen een klik te zijn tussen Baars en Cumela. Na deze bijeenkomst volgden er meer, veel meer. Baars zelf werkte toen nog als uitvoerder en calculator in het familiebedrijf Baars Aannemerij en Transport. Binnen het familiebedrijf groeide hij door tot algemeen directeur, waarna hij afscheid nam van het bedrijf, waarvan hij nu alleen nog aandeelhouder is. Zelf begon hij aan Buro Baars en later stapte hij in Harkboot.nl. Ook bij Cumela maakte hij stappen en werd hij in maart 2012, precies tien jaar en een maand geleden, districtsvoorzitter van de regio West. Door deze benoeming werd hij ook lid van het dagelijks bestuur. Via zijn functie als voorzitter van de provincie Zuid-Holland was hij toen al lid van het verenigingsbestuur. Na de algemene ledenvergadering komt daar een einde aan en nemen anderen zijn werk over.

COLLECTIEF WERKT ALTIJD BETER DAN ALLEEN

LES 4

“Binnen de cumelasector hebben we vaak een lange aanloop nodig voor het realiseren van toegevoegde waarde voor onze leden. Wat dan wel helpt, is als je zaken samen kunt doet. Nu met de brandstofcrisis merk je dat we echte groepsdieren zijn. Dat momenteel veel leden de brandstofclausule toepassen, komt toch doordat we met elkaar in verbinding staan. Als je naar onze sector kijkt, zie je dat we echte doeners zijn. We zitten graag op de machine en helpen liever eerst de klant voor we naar ons eigen bedrijf kijken. Nadenken over de lange termijn doen we minder graag. Wat dan helpt, is als je zaken als collectief gaat doen en niet als individu. Personeel en scholing is ook zo’n dossier. Dit speelt landelijk en is echt een issue voor onze sector. Door dit vanuit de provinciale besturen aan te jagen, zie je dat het wordt opgepakt door de organisatie, die vervolgens de dossierhouders per provincie er weer bij betrekt. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder!”

LAAT JE NETWERK GROEIEN

LES 5

“Om goed te kunnen ondernemen, is een goed netwerk nodig en dat heb ik dankzij Cumela enorm kunnen laten groeien. Naarmate ik meer betrokken raakte bij Cumela werd me steeds duidelijker wat het belang en de toegevoegde waarde was van het hebben van een brancheorganisatie, maar ook van het deel uitmaken van de brancheorganisatie. Je hebt het dan over het halen van kennis uit het de organisatie, maar ook het leggen van contacten. Zo heb ik veel geleerd van collega-bedrijven en bestuurders. Collega’s die met een andere expertise hetzelfde doen, maar zaken anders aansturen dan ik doe. Dat is één, maar twee is ook dat je meer bedrijven leert kennen. Wij doen veel kleinschalig baggerwerk door Nederland en dan is het mooi dat je in Limburg iemand kent die je kan helpen en dat je in Anna Paulowna iemand weet die je als ondernemer kunt benaderen. Dat netwerk heeft me veel gebracht. Ik ben ervan overtuigd dat als je bestuurder bent bij Cumela dat absoluut meerwaarde gaat brengen. En dan niet alleen voor je netwerk, maar ook in kennis en

‘JE HOORT, ZIET EN SPREEKT GELIJKGEZINDEN EN JE VANGT ALTIJD IETS OP WAAR JE WAT AAN HEBT’

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

knowhow. Je hoort, ziet en spreekt gelijkgezinden en je vangt altijd iets op waar je wat aan hebt.”

JE MAG JE MENING ALTIJD BIJSTELLEN

‘ WAAR IK ECHT VAN GENIET, IS DAT JE EEN DYNAMIEK EN ENERGIE IN DE ORGANISATIE ZIET ONTSTAAN DIE AANSTEKELIJK WERKT’

LES 6

“Het is belangrijk dat je flexibel bent en blijft en je mening baseert op feiten en argumenten. Als die van je medebestuurders sterker zijn dan die van jou, moet je reëel zijn en durven bijstellen. Ook bij Cumela hebben we dynamische tijden meegemaakt. Een langetermijnvisie daarin is ontzettend belangrijk. Het handelen in het belang van de organisatie en haar achterban bij ingrijpende veranderingen vergt doordenken. Dat druist in tegen ons ondernemersdenken van korte lijnen en snel schakelen. Bij dit soort thema’s is het belangrijk dat je als bestuurders hetzelfde doel voor ogen hebt. Dat je elkaar vasthoudt in het proces, ook als andere argumenten worden ingebracht.”

MAAK RUIMTE VOOR TALENTEN

LES 7

“Wij als ondernemers zijn de beste, dat weet iedereen of dat behoort iedereen te weten, toch? Die cultuur neem je als bestuurder mee. Soms herken je onder de leden een soort berusting. Het gaat goed, we verdienen, personeel en klanten zijn tevreden. Een beetje een ‘op-de-winkel-passen-cultuur’. Op zich is daar niets mis mee, maar stilstand is vaak achteruitgang. Durf ruimte te geven aan talenten. Op een ingrijpende verandering zitten we doorgaans niet te wachten, maar als een verandering positief is voor de ontwikkeling van je bedrijf, voor de continuïteit of voor het

GRONDIG 3 2022

rendement, dan moet je over je eigen schaduw durven stappen. Dat geldt ook wanneer je als bestuurder verantwoordelijk bent voor een organisatie als Cumela. Als ik achterom kijk, heeft de Cumela-periode mijzelf veel gebracht, maar waar ik echt van geniet, is dat je een dynamiek en energie in de organisatie ziet ontstaan die aanstekelijk werkt. Natuurlijk, het tegenovergestelde is ook gebeurd, maar het uiteindelijke gevolg is een professionalisering richting Cumela 3.0 en daar doe je het voor.”

LES 8

GRIJP DE KANS OM EEN BIJEENKOMST VAN JE BRANCHEORGANISATIE TE BEZOEKEN

“Bij de studievereniging krijg je verkering met Cumela, dan komt provinciaal om de hoek en ga je trouwen. Zo is mijn relatie met Cumela ontstaan: je inzetten voor een organisatie en voor haar leden. Wat ik ondernemers sowieso aanraad, is om naar een studiekring te gaan, als die er is. Een lokale bijeenkomst, daar moet je zijn. Netwerken met elkaar, ideeën delen, meerwaarde creëren voor jezelf en de branche, dat doe je op die bijeenkomsten. Weer anders is het voor jongeren. Bij de jongerendenktank die we in Zuid-Holland hebben opgezet, zie ik dat jongeren veel meer de behoefte hebben om mee te werken aan een thema dat ze interessant vinden. Daar kunnen ze een kortere periode aan werken en dan is het klaar. Hybride contact is bij jongeren een gegeven, maar het elkaar ontmoeten en netwerken heeft bij die generatie - gelukkig - toch de voorkeur. Ten slotte de Inspiratiedagen: daar moet je gewoon zijn. Het brengt je heel veel.”

BETONPLATEN

SILOWANDEN

KEERWANDEN

info@zwaagstrabeton.nl | zwaagstrabeton.nl

NOKIAN GROUND KARE

De kraanband. Fo r r e z N e d e r l a n d • M i d d e l k a m p s e w e g 7 - 5 3 1 1 P C G a m e r e n T + 3 1 ( 0 ) 4 1 6 6 9 3 3 5 5 • n e d e r l a n d @ f o r r e z . c o m • w w w. f o r r e z . c o m Voor meer info: www.forrez.com - T 057 22 90 70

PERSSAPGOTEN

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

MAAS MARKELO BV Loonbedrijf Maas Markelo rust op drie pijlers, namelijk loonwerk, grondboringen en akkerbouw. Eigenaren zijn Richard (32) en Wouter Maas (57). Het bedrijf heeft zeven man personeel in dienst. Het loonwerk is uitsluitend op de veehouderij gericht en behelst bemesten, oogstwerk in gras, graan en maïs, zaaien, grondbewerking en ge-

GRONDIG 3 2022

wasverzorging. Daarnaast is er een akkerbouwbedrijf van 200 hectare op een mix van eigendom en huurland. Het bouwplan bestaat uit 55 hectare snijmais, 55 hectare consumptieaardappelen, 53 hectare wintertarwe, zeven hectare wintergerst, 22 hectare suikerbieten en tien hectare zetmeelaardappelen.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Aardappelen om landbouwwerk te houden

Tekst: Martijn Knuivers Foto’s: Martijn Knuivers

MAAS MARKELO BV, MARKELO

Cumelabedrijven met daarnaast een kleine landbouwtak stoten na verloop van tijd vaak de landbouwtak af. Richard Maas van loonbedrijf Maas Markelo besloot enkele jaren geleden de landbouwtak juist flink op te schalen en aardappelen en bieten te gaan telen.

‘MAAS ANALYSEERDE DIVERSE TEELTEN OP HAALBAARHEID, ZOALS FRITESAARDAPPELEN, POOTGOED, SUIKERBIETEN EN UIEN’

Januari is bij loonbedrijf Maas Markelo een arbeidsluwe tijd. Een medewerker van het loonbedrijf spuit op de wasplaats een modderige kipper schoon, een tweede pleegt onderhoud aan een machine. Eigenaar Richard Maas (32) zit op kantoor en houdt zich bezig met de administratie en planning. Om de arbeidsfilm kloppend te krijgen, besloot vader Wouter Maas in de jaren negentig snijmaïs te gaan telen en te verkopen aan veehouders in de buurt. Zo’n vijf jaar geleden constateerden vader en zoon dat dit bedrijfsmodel moest worden herzien, wilde het bedrijf niet krimpen. Ze zagen het werk en de afzet van maïs wegvallen, omdat veel veehouders stopten. Het werkgebied vergroten is financieel niet zo interessant. Grotere rijafstanden leiden alleen maar tot extra niet-factureerbare uren, concludeerden ze. Uitbreiden in het grondverzet zag Richard Maas ook niet zo zitten. “We hebben weliswaar grondverzet in ons programma, maar dat is binnen ons bedrijf eigenlijk maar bijzaak. Ons hart ligt bij het agrarische werk.” Zodoende kwamen ze tot de slotsom dat maïs inruilen voor een financieel interessante teelt het meest kansrijk was om de jongens en machines jaarrond aan het werk te kunnen houden. Maas analyseerde diverse teelten op haalbaarheid, waaronder fritesaardappelen, pootgoed, suikerbieten en uien. Pootgoed en uien vielen al snel af. Deze teelten geven gemiddeld genomen een goed saldo en zijn niet gequoteerd, maar bleken lastig te combineren met het veehouderijloonwerk, stelden ze vast. De keus viel op consumptieaardappelen voor frites en vlokken. De zandgronden in de buurt zijn geschikt voor de teelt, beregening is er mogelijk, de teelt is niet gequoteerd en er waren nog niet zo heel veel aardappeltelers actief in het gebied, dus genoeg aanbod van geschikt aardappelland.

Een medewerker spuit de modder van de bietenoogst van de kipper af.

2016 START AARDAPPELTEELT In 2016 sloot Maas een vlokkencontract af met aardappelverwerker Aviko Potato voor zeventien hectare. De aardappelen werden dat voorjaar gepoot met een demo-pootmachine. Datzelfde voorjaar investeerde Maas in een rooitrein voor de aardappelteelt: een nieuwe getrokken Grimme SE 150-60 en een gebruikte Grimme-stortbak en -hallenvuller. In de winter van 2016-2017 kocht Maas een nieuwe Grimme GL420-pootmachine plus een grote Krampe BB900-kipper erbij. In totaal was dat een investering van om en nabij de € 300.000,-. 2016 pakte qua teelt en financiën goed uit, waarna Maas in 2017 de aardappelteelt flink opschaalde. Het areaal groeide naar 52 hectare. Het aardappelseizoen 2017 kan door Maas worden bestempeld als een financieel debacle. De uitein-

‘HET AARDAPPELSEIZOEN 2017 KAN DOOR MAAS WORDEN BESTEMPELD ALS EEN FINANCIEEL DEBACLE.’

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

delijke opbrengstprijs van de hele teelt was slechts zo’n € 25,- per ton. “2017 heeft ons handenvol geld gekost”, zegt Richard.

DROOGTE IN 2018

‘OP DEZE WIJZE KAN IK HET PERSONEEL JAARROND INTERESSANT WERK AANBIEDEN, WAARDOOR HET VERLOOP MARGINAAL IS’

In 2018 groeide het areaal aardappelen naar 57 hectare. Tien hectare zetmeelaardappelen voor Avebe en 47 hectare consumptieaardappelen voor Aviko Potato. Maar ook 2018 werd vanwege de extreme droogte geen gelukkig jaar. Maas Markelo, specialist in het boren van beregeningsbronnen, kon gelukkig elk perceel beregenen. De beregende stukken gaven een iets ondergemiddelde opbrengst, de niet-beregende hoeken de helft tot een derde. Hij kon zowel bij Avebe als bij Aviko net wel, net niet aan zijn leverplicht voldoen, maar van overtonnen was geen sprake, terwijl die dat jaar juist goed aan de prijs waren. In 2019 en 2020 groeide het areaal consumptieaardappelen naar respectievelijk 55 en 73 hectare. Het areaal zetmeelaardappelen bleef stabiel op tien hectare. Afgelopen jaar besloot Richard er toch een extra gewas bij te pakken, voor een evenwichtiger vruchtwisseling. Maas hanteert op eigen en lang gepachte percelen een één-op-vier-rotatie voor aardappelen, met in de tussenliggende jaren maïs en wintertarwe. Het vierde rotatiegewas werd daarom suikerbieten, gelijk 22 hectare. Vanwege de capaciteit van de spuit streefde hij naar een minimumareaal van vijftien hectare. De investering in ledenleveringsbewijzen vergde zo’n € 57.000,-.

ARBEIDSFILM De loods ligt nog vol met tarwe. De tarwe is al verkocht, maar moet nog worden afgeleverd.

Het eigen agrarische werk vult de leemtes tussen de gras- en maisoogst en verlengt de arbeidsfilm op het veld. Nu rijdt de spuit bijvoorbeeld het hele groeiseizoen rond in de aardappelen, terwijl

Twee maïszaaimachines zijn ingeruild voor een nieuwe maiszaaimachines en een nieuwe bietenzaaimachine, om zelf te bieten te kunnen zaaien.

voorheen het hoofdzakelijk onkruid spuiten was in de mais. Het afland afleveren plant Maas rondom de maisoogst. Een klein deel van de aardappelen wordt begin september afgeleverd, het grootste deel pas na de eerste week van oktober, als de maisoogst is afgerond. Na de aardappelen volgt de suikerbietenoogst, al vergt dat maar een paar dagen. Daarna nog wat ploegen en wintertarwe zaaien. In de tweede helft van november is het veldwerk klaar. Ruim anderhalve maand later dan wanneer ze geen eigen agrarisch werk hadden. December en januari blijven echter enigszins arbeidsluwe maanden, waarbij het personeel zich vooral bezighoudt met machineonderhoud en afleveren graan. Rond half februari gaat het veldwerk weer los met mest uitrijden. Ondanks de mindere financiële resultaten in 2017 door het overaanbod en in 2018 en 2019 door de droogte staat hij toch achter zijn strategische beslissing. „Op deze wijze kan ik het personeel jaarrond interessant werk aanbieden, waardoor het verloop marginaal is. Goede mensen vinden en houden is lastig en zal in de toekomst alleen nog maar lastiger worden.”

GRONDBOREN Een speciale tak is het grondboorbedrijf. Dit bedrijfsonderdeel is gespecialiseerd in het verrichten van grondboringen, het plaatsen van putten voor blusvoorzieningen en beregening en installaties voor eigen grondwatervoorziening en waterbehandeling (ontijzeren). Zeventig procent van de bronnen is voor agrarische klanten ten behoeve van beregening, de rest voor particulieren en brandputten bij industriële bedrijven. Ook levert en onderhoudt het bedrijf onderwaterpompen. Ook dit zijn werkzaamheden die passen naast het agrarische loonwerk.

GRONDIG 3 2022

G-1 F125 Kombi

TER OVERNAME AANGEBODEN

Pers-Wikkelcombinatie

Cumelabedrijf in Noordoost Nederland Middelgroot bedrijf

TER OVERNAME AANGEBODEN

Gemotiveerde werknemers

Agrarisch loonwerk

RBG

Grond- Wegen Waterbouw

Cultuurtechnische werken

Overname van activiteiten mogelijk met of zonder machines en bedrijfsgebouwen.

Rondebalen-Grijper

Jouw reactie kun je richten aan: Cumela Advies • bedrijfsovername@cumela.nl

Actie

Contactpunt aan- en verkoop Cumelabedrijven

€in pla1.ats49van5,€-1.849,*

incl. Euro-Vangraam

MS 100

BEMESTEN MET OPTIMALE KWALITEIT

Messenslijper

Actie

€in pla1.ats41van0,€-1.725,*

incl. Koelinrichting

* Prijzen excl. BTW / waterwegen | Aanbod geldig tot 30/04/2022. Geleverd.

VOOR MEER INFOS CONTACTEER: Frank Eugelink | Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com | www.goeweil.com

SERVICE +31 (0)165 593 983

ONDERDELEN +31 (0)165 593 976

VERKOOP +31 (0)165 319 333

PLOEGER.COM

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Trillingvrije actie in hartje Utrecht

Tekst: Frits Huiden Foto’s: Frits Huiden, Van Wijk Nieuwegein

VAN WIJK NIEUWEGEIN VERVANGT BESCHOEIING EN AANLEGSTEIGERS

Van Wijk Nieuwegein maakt in het hart van de stad Utrecht een oeverconstructie voor de Catharijnesingel. De dertig jaar oude houten beschoeiing gaat eruit en de stalen damwanden gaan er daarna trillingvrij in. Tegelijkertijd worden ook de steigers gerenoveerd. Alle werkzaamheden en het transport moeten via het water plaatsvinden.

PROJECT: CATHARIJNESINGEL ZUID, CU2030, VERVANGEN OEVERCONSTRUCTIE

GRONDIG 3 2022

OPDRACHTGEVER:

LOOPTIJD:

Gemeente Utrecht

Januari 2022 tot april/mei 2022

HOOFDAANNEMER:

AANNEEMSOM:

Van Wijk Nieuwegein, onderdeel van ReintenInfra

€ 547.000,-, via meervoudig onderhandse aanbesteding

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

WERKZAAMHEDEN:

PROJECTLEIDER ROB PEERDEMAN:

Het trillingvrij vervangen van een 135 meter lange houten beschoeiing door een stalen damwand in hartje Utrecht. Aanlegsteigers renoveren en verlengen. Aanleg kanosteiger en zitvlonder maken. Bijna alle werkzaamheden en de aan- en afvoer van materialen gaan via het water.

“Bij het werken in de binnenstad komt wat meer kijken, maar als alle neuzen dezelfde kant op staan, loopt het ook gewoon prima.”

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Het is druk rond de Catharijnesingel in hartje Utrecht. Het mooie voorjaarsweer lokt keurige kantoormensen, studenten met een rollende ‘R’ en recreanten uit hun statige panden naar het monumentale Zocherpark. Vele elektrische leaseauto’s en swapfietsen rollen over de naastgelegen straat, waar de mensen rijen dik over de trottoirs schuiven. Onder in de singel wordt gewerkt. Daar draait een mobiele Liebherr 900 van Van Wijk op een ponton. “Het is hier geen rustig dorp”, lacht projectleider Rob Peerdeman. Hij kan het werken in de binnenstad wel waarderen. “Het is hier net even anders werken”, stelt hij vast. “We hebben hier te maken met omgevingsmanagers, wijkbeheerders, het waterschap, de havendienst, de vergunningverlener en natuurlijk de opdrachtgever, in totaal zo’n zeven personen of instanties. Daarbij moet er ook een uitgebreid BLVC-plan (die afkorting staat voor bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie; red.) komen voordat we aan de klus kunnen beginnen. Dat is even alle neuzen dezelfde kant op krijgen. Goed plannen en wat meer vergaderingen vooraf, maar dan loopt het ook gewoon prima. In het buitengebied gaat zoiets anders, maar het hoort erbij.”

‘WE HEBBEN TE MAKEN MET OMGEVINGSMANAGERS, WIJKBEHEERDERS, HET WATERSCHAP, DE HAVENDIENST, DE VERGUNNINGVERLENER EN DE OPDRACHTGEVER, IN TOTAAL MET ZO’N ZEVEN PERSONEN OF INSTANTIES’

ONDERHANDSE AANBESTEDING Van Wijk heeft als hoofdaannemer in eerdere fases al veel werk verzet rond de Catharijnesingel en station Hoog Catharijne. Nu gaat het om het vervangen van 135 meter houten beschoeiing door een stalen damwand met deksloof. Daarbij moeten ook de aanlegsteigers worden gerenoveerd en verlengd en moeten er een zitvlonder en een kanosteiger worden gebouwd. Het was dit keer geen openbare, maar een meervoudig onderhandse aanbesteding, waarbij Van Wijk het scherpst inschreef. “Hier in de regio

GRONDIG 3 2022

Utrecht doen we altijd extra ons best om een klus te mogen doen. Met onze vestigingen in Nieuwegein en De Meern zitten we immers om de hoek.”

‘HET VRIJKOMENDE HARDHOUT ONDER DE WATERLIJN IS NOG PRIMA DUURZAAM TE HERGEBRUIKEN ALS BESCHOEIING. DAN GAAT HET TOCH OVER VEERTIG TON AAN HARDHOUT’

ALLE TRANSPORT OVER WATER De aan- en afvoer van materialen via de straten is geen optie en zeker niet via het monumentale park. Daarom gaat alles over het water. Van Wijk werkt met twee pontons: één van dertig bij negen meter om op te werken en voor de opslag van materialen en een kleinere van zestien bij 6,30 meter voor het transport van materialen. De pontons worden verplaatst met een 37 kW (50 pk) maaiboot, die in de winter normaal werkeloos is. Deze is nieuw en heeft een schone dieselmotor. Pal naast de singel is collega-aannemer Van der Steen de riolering aan het vervangen. “Onze concurrent, maar we kunnen prima samenwerken, mocht het nodig zijn.”

HERBRUIKBAAR HARDHOUT Voor het verwijderen van de dertig jaar oude beschoeiing bouwde Van Wijk een sorteergrijper om tot pelikaanbek. Zo kon de Liebherr, die ook gekeurd is om te hijsen, de planken dieper vastpakken. De oude steiger dient daarbij als werkvloer. “De bovenste vijftig centimeter is verrot en kun je weggooien, maar alles onder de waterlijn is nog prima duurzaam te hergebruiken als beschoeiing”, zegt Peerdeman. “Dan gaat het toch over veertig ton aan hardhout”, rekent hij voor. De damwanden zijn door een telekraan van Van der Tol op het ponton gehesen. Het zetten van de damwand moest trillingvrij gebeuren. De negen meter lange profielen zijn daarom door de firma Sterk met een Silent Piler aangebracht, waarbij de machine drie profielen vasthoudt, terwijl het vierde profiel naar beneden wordt gedrukt. Peerdeman heeft vier collega’s op het project werken. “Op 1 april begint het vaarseizoen, dus begin mei moeten we hier echt wel weg zijn. En dat gaat lukken.”

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

1 MOBIELE LIEBHERR De mobiele Liebherr 900 is flexibel op het ponton te gebruiken en rijdt veel heen en weer. Omdat hij ook gekeurd is om te hijsen, is deze kraan de meest geschikte machine voor deze klus.

2 NIEUWE MAAIBOOT De nieuwe maaiboot is in de winter werkeloos. Met zijn schone 37 kW (50 pk) motor is hij nu goed in te zetten als duwboot van de pontons.

3 TWEE PONTONS Er wordt een groot ponton van dertig bij negen meter ingezet om op te werken en een kleinere van zestien bij 6,30 meter voor het transport van materialen. Op 500 meter van de klus heeft Van Wijk een laad- en losplek.

4 ALLE UITRUSTINGSSTUKKEN Van Wijk heeft alle uitrustingsstukken voor de mobiele kraan bij zich op het ponton, zodat er weinig transportbewegingen of wisselingen van machines nodig zijn.

5 HERGEBRUIK De oude steiger wordt eerst als werkvloer gebruikt voordat deze wordt gerenoveerd en verlengd. Het vrijgekomen houtafval wordt hergebruikt of verkocht als B-keuze-assortiment.

6 VEEL OVERLEG Door de drukte in de binnenstad is er overleg nodig met vele disciplines en is een uitgebreid BLVC-plan vereist voordat aan een klus kan worden begonnen.

7 TRILLINGVRIJ De stalen damwandprofielen van negen meter lang zijn door Sterk uit Eembrugge en Drachten trillingvrij met een Silent Piler in de oever gedrukt.

8 OP MARKTPLAATS Speciaal voor dit soort klussen met hoogteverschillen heeft Van Wijk, gewoon op Marktplaats.nl, een degelijke stalen trap gekocht. Zo kunnen de mannen veilig en vlot de kade op en af lopen.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

STERKERE VREDO TRAC VT5536 Dankzij 74 kW (100 pk) extra vermogen ver-

KRONE EN LEMKEN: AUTONOME TREKKER Onder de naam Combined Powers presenteren Krone en Lemken een conceptstudie van een autonome zelfrijdende trekker. Deze VTE (Verfahrenstechnischen Einheit) bestaat uit een aandrijfunit in combinatie met diverse gedragen werktuigen (Krone en Lemken). De VTE heeft een dieselelektrische aandrijving met een vermogen van 170 kW (230 pk). De werktuigen worden via een driepuntshefinrichting aangekoppeld. Het trekkende voer-

tuig heeft uitgebreide sensorsystemen die de omgeving en de werktuigen bewaken. De unit wordt bediend en bewaakt via mobiele apparaten. Werkbonnen en data worden verzonden via een communicatiemodule en de bekende Agrirouter-dataverwerking. Lemken en Krone hebben de machine vorig jaar met succes getest bij diverse werkzaamheden en zullen de VTE ook dit seizoen intensief testen.

kleint Vredo met de nieuwe VT5536 het gat tussen de bestaande VT4556 en de sterkere VT7028-2. De nieuwkomer is uitgerust met een 22-kuubs tank in combinatie met Vredo High Performance-laadtechniek (VHP), maar heeft verder alle bekende Vredo-eigenschappen behouden. De machine is uitgerust met een Scania DC13-Stage V-motor en een nieuw ontwikkelde VVT550-transmissie. De kunststof 22-kuubs mesttank in combinatie met het lage eigengewicht van 19,7 ton maakt dat de VT5536 volgens de fabrikant uit Dodewaard ongekend licht is in zijn klasse.

VOLVO ACTIVE GRIP CONTROL Volvo Trucks introduceert de Active Grip Control-veiligheidsfunctie voor elektrische vrachtwagens. Dit systeem voorkomt (door)slippen bij accelereren onder gladde omstandigheden en is ook inschakelbaar bij het afremmen. Als de truck begint te slippen, laten meerdere sensoren het besturingssysteem van het voertuig reageren op de omstandigheden van het wegdek om doorslippen te voorkomen. De Active Grip Control-functie is beschikbaar op de FH, FM en FMX Electric en een variant ervan komt later ook op LNG- en dieseltrucks.

GRONDIG 3 2022

DIKKE DOOSAN-HONDERDTONNER De nieuwe Doosan DX1000LC-7 is vooral bestemd voor de mijnbouw- en steengroeven, waar deklagen moeten worden verwijderd en waar grote hoeveelheden materiaal moeten worden geladen. Het is meteen Doosans grootste graafmachine. De DX1000LC-7-graafmachine heeft een 469 kW (629 pk) Stage V-Perkins 2806J-18,1-liter-dieselmotor. Het hydraulieksysteem is het bekende Doosan D-Ecopower+ FEH-systeem. De DX1000LC-7 heeft een nieuw heavy-duty-front-end met in totaal twee verschillende frontcombinaties die mogelijk zijn op basis van gieken van 7,20 of 8,40 meter lang.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

VALTRA SECTION CONTROL MET 96 SECTIES Valtra introduceert Section Control 96 en de Multiboom-functie. Het nieuwe Section Control 96 kan zo de spuitboom in maximaal 96 verschillende secties verdelen. De Multiboom-functie maakt het mogelijk om gelijktijdig tot drie verschillende spuitbomen automatisch te besturen. Het systeem is te bedienen vanaf het touchscreen op de SmartTouch-armsteun. De trekker moet beschikken over Valtra Guide-spoorgeleiding en Isobus-werktuigbediening. Deze uitbreiding is per direct beschikbaar op de nieuwe Valtra’s en later zijn ook de generatie 4-Valtra’s te updaten.

KRAMPE RAMBODY-SCHUIFWAGEN

naam Rambody. De afschuifwand wordt met vijf hydrauliekcilinders in een centrale smalle goot bewogen. De cilinders zijn flink overgedimensioneerd om ook bij overlading te kunnen lossen. Voor goed zicht op de lading is de schuifwand voorzien van gaasprofiel dat is bedekt met plexiglas. Afschrapers zorgen dat de schuifwagen graandicht kan lossen.

Op verzoek van veel klanten komt ook de Duitse fabrikant Krampe met een afschuifwagen. Het eerste exemplaar is de AS 750-tandemaswagen, met een inhoud van 41,1 kuub. Krampe geeft die uitvoering de treffende

D-TEC AGRO TANKTRAILER

MOWHAWK WINT INNOVATIE AWARD Het Mowhawk-camerasysteem heeft de Innovatie Award van De Groene Sector Vakbeurs gewonnen. Deze techniek lokaliseert bermafval en ongewenste planten op basis van beeldherkenning en meet de gewasstand. De Mowhawk is ontwikkeld door softwarebedrijf Datacadabra in Enschede in opdracht van de provincie Overijssel. Datacadabra maakt gebruik van computer vision. Wim van Breda ontwikkelt deze techniek samen met Datacadabra door en brengt die op de markt. De camera is inmiddels op bijna alle maaicombinaties te gebruiken en het aantal detectiemodellen wordt vergroot.

Trailerbouwer D-Tec lanceert de Agro Tanktrailer, die zowel geschikt is voor wegtransport als voor rijden op het land. De tanktrailer is standaard uitgerust met een gedwongen stuursysteem. Optioneel is de oplegger leverbaar met een losarm, inclusief afstandsbediening voor het lossen in een veldrandcontainer. De tanktrailer is leverbaar met een tankvat met een inhoud vanaf 29,5 kuub. Inmiddels heeft D-Tec de eerste 36-kuubs Agro Tanktrailer afgeleverd aan Mart Munsters BV Loon- en Grondwerken.

PÖTTINGER JUMBO MET 25 MILLIMETER SNIJLENGTE De nieuwe Pöttinger Jumbo 8000-opraapwagen is uitgerust met een nieuwe snijrotor in combinatie met 65 snijmessen. Daamee is de wagen goed voor een snijlengte van 25 millimeter. De Jumbo 8000-reeks heeft dezelfde basis als de vorig jaar geïntroduceerde Jumbo 7000-reeks. Op de 7000-lijn zijn 48 messen gemonteerd, goed voor een snijlengte van 35 millimeter. Ondanks de korte afstand tussen de messen is de 8000 ook leverbaar met het Autocut-messenslijpsysteem. GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Vervolg

MAN VERSNELT E-TRANSFORMATIE

ECOLOGISCHE ECOCHOPPER VAN HERDER Alamo Group The Netherlands (Herder) voegt de Herder Ecochopper toe aan zijn programma. De bedrijvengroep heeft de patenten overgenomen van de gebroeders Regnerus en gaat de techniek doorontwikkelen. De Ecochopper is uitgerust met een ‘stootbestendige’ schijvenmaaier met inge-

bouwde hakselunit. De hakselunit verkleint het maaisel tot enkele centimeters. De nieuwe Ecochopper kan rechtstreeks aan een Herder Grenadier-maaiarm met afzuiging worden gekoppeld. Hij is leverbaar in werkbreedtes van 1,25 en 1,65 meter.

VIJFTIEN METER BREDE DUPORT Duport komt met een vijftien meter brede All Track HD-bemester. Deze DW 15080 is de grotere broer van de 12,30 meter brede variant. De bemester met vijfdelig frame is naast het reguliere bemestingswerk ook geschikt voor het rijpadensysteem. De DW 15080 All Track heeft 80 uitlopen voor een schijfafstand van 18,75 centimeter. Deze worden gevoed door twee Bomech Alrena V42-verdelers. De bemester kan relatief grote hoogteverschillen aan bij gelijkblijvende bodemdruk. Tijdens het draaien op de kopakker klapt de bemester automatisch op in V-vorm.

GRONDIG 3 2022

MAN presenteerde onlangs in Neurenberg voor het eerst een nagenoeg productierijp prototype van de nieuwe e-truck. MAN Truck & Bus versnelt hiermee de transformatie naar emissievrije bedrijfswagens. De productie van e-trucks in München staat gepland voor begin 2024, met aansluitend de levering van de eerste 200 trucks. Dit is bijna een jaar eerder dan de oorspronkelijke planning. De fabrikant gaat de accupakketten in eigen huis assembleren. Als aanvulling hierop zullen in de toekomst waterstof-brandstofcellen worden ingezet. Dezelfde BEV-aandrijflijn (batterij-elektrische voertuigen) geldt dan als uitgangspunt, waarbij een deel van de accupakketten is vervangen door waterstoftanks en een brandstofcel.

ELEKTRISCHE MINIGRAAFMACHINE VAN CASE Case Construction Equipment heeft in Miami Beach, Florida, voor het eerst het prototype van de elektrische CX15 EV-minigraafmachine laten zien. Deze is volgens Case CE in 2023 op de Europese markt te verwachten. De Case CX15 EV is uitgerust met een 16 kW elektromotor in combinatie met een 21,5 kWh lithium-ion-batterijpakket. Dat is op te laden met een 220V-onboardlader of via een externe snellader. Case CE geeft aan dat er afhankelijk van de inzet een dag mee kan worden gewerkt.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

SCANIA R 770 XT VOOR CERFONTAINE Gewoon omdat hij zo mooi is en omdat het de eerste Scania R 770 XT is die in deze uitvoering als zwaartransporttrekker in Nederland in combinatie in gebruik is genomen door cumelabedrijf Cerfontaine BV uit Berg en Terblijt. De combinatie met vierassige dieplader wordt ook ingezet in combinatie met een tweeassige dolly. De combinatie is volgens de wensen van Cerfontaine samengesteld, waarbij dit Limburgse bedrijf een deel van de opbouw zelf uitvoerde. Daar kun je mee voor de dag komen.

HONDERDSTE JAGUAR TERRA TRAC

HITACHI CONSITE AIR-MONITORING Hitachi Construction Machinery komt als aanvulling op zijn voertuigvolgsysteem ConSite met nieuwe software voor een betere monitoring op afstand van Hitachi-machines. Dit nieuwe ConSite Air biedt de mogelijkheid om op afstand software te updaten en diagnostische gegevens te bekijken. ConSite Air heeft eerder dit jaar met succes proeven doorstaan. Daarin kwamen het gemak en de tijdsbesparing naar voren, omdat het niet meer nodig is om de technici het veld in te sturen. Binnenkort zal ConSite Air worden uitgerold naar een bredere selectie machines.

Na iets meer dan drie jaar productietijd heeft Claas al de honderdste Jaguar Terra Trac afgeleverd. Deze machine rolde op 4 februari van de band in Harsewinkel en wordt nu verscheept naar de Verenigde Staten. Claas biedt de Terra Trac aan voor de Jaguar 960 en 990. De Verenigde Staten is de grootste afzetmarkt voor de Jaguar Terra Trac. Met name voor melkveebedrijven in het Oosten wordt ongeveer twee derde van de Jaguars als TT (Terra Trac) verkocht.

MICRO-DRILL OP KVERNELAND MONOPILL De elektrische microgranulaatstrooier MicroDrill is nu ook leverbaar op de Kverneland Monopill -bietenzaaimachines. De doseerinrichting bestaat uit een slijtvaste kunststof behuizing en verwisselbare roestvrijstalen celwielen. Elk element heeft een bakinhoud van 35 liter en is gekoppeld aan drie zaairijen. Doseringen van twee tot vijfentwintig kilo per hectare zijn mogelijk. Het geïntegreerde Isobus-besturingssysteem voorkomt overlap en maakt de machine geschikt voor rijpadenteelt.

BOMECH-KOPPELFRAME Bomech introduceert een koppelframe waarmee de UP-bemesters ook kunnen worden ingezet als sleepvoetbemester. Het koppelframe bevat een driepunts-aankoppeling voor de trekker en een snelkoppeling voor de bemester. Daarnaast heeft het koppelframe een

laag trekpunt. Verder bevat het een zwenkende sleepbuisconstructie, waarvan het draaipunt zich vlak achter de sleepvoeten bevindt. Optioneel is het koppelframe met zwenkbuis uit te voeren met een doorstroommeter en een ‘afblaas’-mogelijkheid.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VOLVO EWR130E

‘Maat compacter, maar wel een volwaardige machine’ Tekst en foto’s: Gert Vreemann

EERSTE ERVARINGEN VAN STURRIS LAREN MET DE VOLVO EWR130E

De eigenschappen van een EWR150 of EWR170, maar dan wel het compacte van de tientons klasse is wat Volvo CE claimt voor de nieuwe Volvo EWR130E. Sturris Laren is een van de eerste gebruikers. Na ruim driekwart jaar wegen de voordelen van de compacte vierwielbestuurde machine voor vaste machinist Ronald Worsink zwaarder dan de vier ton die de Volvo mist.

‘ER ZOU EEN MAAT GROTERE BANDEN ONDER MOGEN EN KUNNEN BIJSTUREN IN HONDENGANG IS VOOR ONS EEN MUST’ 30

GRONDIG 3 2022

“Ja, hij is echt vier ton lichter. Dat merk je meteen als je hier met de 650-literbak en Steelwrist S60 -draaikantelstuk een bouwput uitgraaft”, zegt machinist Ronald Worsink. Het is een klus die even tussendoor komt. Normaal zou zoiets qua ruimte en kracht eigenlijk met een EWR150 of EWR170 worden gedaan, maar met deze machine kan het ook prima. Dat bevestigt Ronald als hij de put die ochtend al grotendeels uitgraaft. “Je merkt dat je minder kracht hebt, zeker omdat het draaikantelstuk eraan zit, maar toch klaar ik de klus nagenoeg even snel als met een

EWR150 of EWR170”, zegt hij. Op deze machines draaide hij voordat hij op de EWR130E kwam. Er hoort eigenlijk een wat lichtere Steelwrist S50 op. “Deze zit erop omdat die dan correspondeert met de zwaardere mobiele graafmachines van ons. Als we hem niet nodig hebben, zetten we hem af via de snelkoppeling.”

LEKKER COMPACT Ook hier zie je dat het compacte zijn voordelen heeft. Omdat de grond op het perceel in tijdelijke opslag wordt gezet, is het krap. Het helemaal

VOLVO EWR130E - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

achterover trekken van de naast de cabine geplaatste tweedelige giek komt dan van pas. “Je kunt zo dicht op de graafmachine graven en lossen”, aldus Ronald. Ook al is het niet nodig, Ronald gebruikt ook hier ‘automatisch’ de vierwielbesturing. “Als je dat eenmaal gewend bent, wil je dat niet missen, zowel om kort te draaien als om in hondengang in te steken”, zegt de machinist. Hij heeft die ochtend continu flink doorgewerkt. De brandstofmeter geeft een nette 6,8 liter per uur aan. De Volvo-4,1-liter-viercilinder kan het blijkbaar goed aan.

VERSCHIL MAKEN

DE MACHINE IS EEN SLAG KLEINER DAN DE EWR150/170MODELLEN, MAAR DOET DAAR IN PRESTATIES NIET VEEL VOOR ONDER’

Arjan Sturris is helder over de aanschaf. “Wij hebben al een aantal EWR150- en EWR170-modellen. Met de aanschaf van deze EWR130E hebben we net een andere machine, waarmee we ons op projecten kunnen onderscheiden”, aldus de ondernemer. Ook hij geeft aan dat de machine echt een slag kleiner en compacter is dan de grotere broers. “In het infrawerk is deze compactheid een voordeel. Voor ons was het daarbij belangrijk dat hij wel een flink pak stenen aan kan. En dat kan hij.” Ook de opstelling van de giek naast de cabine in plaats van een offset-giek voor aan de onderwagen vindt hij belangrijk. “Dan kun je toch compacter en beter dichtbij werken in het infrawerk en het heeft duidelijke voordelen bij een belangrijke taak, het sloten schonen”, zegt Sturris. Voor dat sloten schonen wordt de machine veel ingezet. “Dan komen de voordelen echt goed tot uiting”, zegt hij daarover. Voor dit werk heeft hij maar één wens. “Van mij mogen er wel grotere banden onder, maar dat gaat niet”, weet de ondernemer. Voor hem speelt bij de aanschaf de goede relatie met dealer Obbink in Winterswijk zeker ook een rol. “Die regelt alles altijd goed voor ons. Dat is een belangrijke factor in de aanschaf.”

VASTE MACHINIST RONALD WORSINK:

“JE KUNT ER AL HET WERK DAT JE MET DE GROTERE EWR150 EN EWR170 DOET OP VERGELIJKBARE MANIER MEE DOEN.” wel bredere en hogere 710-banden onder gewild”, geeft hij toe. “Deze Mitas 600/40-22.5 is het maximum wat erop kan. We verlagen dan de bandenspanning”, aldus de machinist. Af-fabriek kun je in hondengang niet bijsturen. “Dat zou wel moeten kunnen.”

IN HONDENGANG Ronald heeft sinds hij half mei vorig jaar de machine in ontvangst nam nu ruim 1200 uur gedraaid. Een belangrijk deel daarvan bestaat uit het slotenwerk. “Vanaf augustus ben ik daar een paar maanden volop mee bezig. Er hangt dan een vijf meter brede maaikorf aan de giek met verlengde steel. Hij lost waar nodig direct in de kipper die achter de EWR130E hangt. In het veld rijdt Ronald in natte omstandigheden of op slappe ondergrond in hondengang. “Dat is echt een voordeel van deze graafmachine”, legt hij uit. “Daar maken we echt een verschil met de grotere en zwaardere tweewielgestuurde mobiele graafmachines, al had ik er voor deze inzet

De korte zwenkradius is een must voor compact werken, zoals hier en bij andere infraklussen.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VOLVO EWR130E

GROOT BEREIK Ronald heeft dit jaar nog met de standaard maaikorf gewerkt, Voor volgend seizoen hoopt hij een nieuwe, vijf meter brede maaikorf te ontvangen in combinatie met een verlengde steel, waarmee hij direct in lengterichting kan lossen in de volgwagen. “Deze EWR heeft met een standaard bereik van 8,67 meter bij onze 2,40 meter arm en dat is maar 30 centimeter minder dan de grotere broers”, zegt hij. De machine is stabiel genoeg voor het ver reiken bij het maaikorven. Ook het transport gaat prima. De machine loopt maximaal zo’n 35 km/u. “Voor mij is dat snel genoeg.” Wel merkt hij bij het sloten schonen dat het brandstofverbruik bij dit zware werk hoger ligt dan bij het uitgraven van een bouwput. “Het is toch een combinatie van transport en maaikorVoor de uitwisselbaarheid met de zwaardere mobiele graafmachines is een Steelwrist S60 gemonteerd

ven met vaak een wagen erachter en dan ook geregeld in het veld onder minder vaste omstandigheden, met een lagere bandenspanning en in hondengang, plus het bijbehorende wegtransport”, verklaart hij dat. Desondanks zijn ze bij Sturris tevreden over de gemeten negen liter brandstof per uur die de Volvo bij deze inzet verbruikt.

DE MACHINE IN VOGELVLUCHT Volvo geeft de EWR130E op als volwaardige circa dertientons machine met het formaat van een tientonner, maar dan met de 2,10 of 2,40 meter giek naast de cabine. De machine heeft een 90 kW (120 pk) Stage V-Volvo-viercilinderkrachtbron. De zwenkradius is achter 1,55 meter in combinatie met een relatief lage achterzijde van de bovenwagen. De machine wordt alleen geleverd met tweedelige giek met een korte zwenkradius voor van 1,81 (2,10-meter-knikarm) of 1,95 meter (2,45-meter-knikarm). De machine heeft standaard tweewielbesturing, maar desgewenst is vierwielbesturing met hondengang leverbaar. De EW130E is leverbaar met meesturende kunststof spatborden of vaste metalen spatborden met traanplaat. Naast dezelfde cabine heeft de EWR130E de bekende opties van de E-serie-machines, zoals loadsensing met flow-sharing-hydraulieksysteem en nivelleerventiel en zijn er opties leverbaar zoals CDC-besturing, Boom Suspension System (BSS), af-fabriek een tiltrotator en Dig Assist-GPS. De EWR130E is af-fabriek leverbaar met een S50-snelwisselaar en een X14-draaikantelstuk (S50). Een CW-koppeling is ook leverbaar. De SQ50 is ook af-fabriek leverbaar. De machine is hierop voorbereid met onder meer een lekolieleiding over de giek en knikarm. De machine is leverbaar met een standaard dozerblad, een gedeeld dozerblad of inline-stempelpoten. Af-fabriek is een trekhaak leverbaar (3000 kilo ongeremd, 8000 kilo geremd met oplooprem). Standaard is de EWR130E uitgerust met CareTrack-telematica.

GRONDIG 3 2022

BEKENDE CABINE Ronald wijst ten slotte op de cabine. “Kijk zelf, een volwaardige cabine, die één op één gelijkwaardig is aan de cabines op de grotere mobiele graafmachines. De machine is uitgerust met 3D Topcon-machinebesturing en kent alle gemakken van de grotere broers”, aldus de machinist. Daarbij zit de bovenwagen net wat lager. Dat is wel fijn bij het in- en uitstappen en het geeft een iets lager zwaartepunt. Voor het infrawerk heeft de machine ook het belangrijke loadsensing-hydraulieksysteem met flow-sharing om gelijktijdig soepel gecombineerde bewegingen te maken. Denk aan het al rijdend bedienen van de bovenwagenfuncties bij het afwerken van een berm. In de onderwagen zit een flinke gereedschap/opbergkist. “Die kun je niet missen, er had er van mij aan de andere kant nog wel een gemogen”, zegt Ronald. Verder is hij duidelijk goed te spreken over de nieuwe aanwinst. “Voor mij is het een fijne, compacte machine met alle eigenschappen van de grotere broers, waarmee ik dezelfde klussen kan klaren, maar waarbij ik dankzij de compactheid en zeker de vierwielbesturing in het infrawerk en bij het sloten schonen toch het spreekwoordelijke verschil maak.”

‘MET DE VIERWIELBESTURING MAAK JE HET VERSCHIL BIJ HET SLOTEN SCHONEN EN IN HET INFRAWERK’

Klepel



ATTENTIE!

KVERNELAND 010146/020146 (153031) Breedte 90 / Dikte 12 mm. 2 gaten Ø17 / hoh 50 / L=280 :e



Voorkom fouten bij bestelling en controleert u éérst de maten van uw haken met de tekening hiernaast!

LELY (435002) Cilindrisch (oude Roterra) draad M20x1,5 / L=335 mm.

LELY (435001) Conisch Normaal zonder druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

LELY (435013) Conisch Normaal met druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

® Klepel

Klepel OPLAS-

LELY (435004) Conisch Lang zonder druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

LELY (435012) Conisch Lang met druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

LELY (435007) Mesmodel (Links/Rechts!) draad M20x1,5 / L=375 mm. (398000)

LELY (435123) Mesmodel met zijbevestiging Links/Rechts / L=340 mm.

AMAC 



nameten. (801525)

LELY Normale druppeltand met zijbevestiging. Lengte 230mm. Gatextra 18 mm. voordeel ATTENTIE: Nu Orig. nr. 1.1699.0127.0. (435128) L/R : e

FAE (900177)

LELY (435010) L/R Normale druppeltand met zijbevestiging / L=340 mm. L/R

sinds

1990

LELY (435125) L/R Extra-lange druppeltand met zijbevestiging “Aardappeltand” Lengte=380 mm.! L/R

AVR (900268) HERDER: e BOUT / MOER voor montage 

KEURPLANNER.nl

van tanden met zijbevestiging

 

Lengte 70 mm. e A =Bout 50 M20x2,5 Bzelfborgende = 12 Cmoer = 80 E = ::263 Speciale e F =LEMKEN Ø12 / Zircon Ø16 7 (436002)

Eenvoudig al uw machines registreren en keuren. Bezoek de website en maak een proefaccount aan.

3377022/33 Breedte 115 / Dikte 15 mm. 2 gaten Ø17 / hoh 72 / L=320 :e



S20 LEMKEN Zircon (436080) L/R Mestand / Br. 60 / Dikte 10

1 gat Ø17 mm. / L=315 mm. BASELIER (900237)

Bekijk ons volledige assortiment op onze website Brutoprijzen tenzij anders vermeld S8

prodina.nl



LEMKEN Zircon 9 (436001) 3377012/3 (L/R) Breed 115 / Dikte 18 mm. / 2 gaten Ø21 / hoh 73 mm. / L=320 :e

Oosterwijzend 50 | 1616 LD Hoogkarspel | 0228 56 29 82 | info@prodina.nl

Keurplanner.nl Grote Sloot 147 1752 JK Sint Maartensbrug Web: www.keurplanner.nl Email: info@keurplanner.nl Telefoon: 085 - 876 91 36

DELVANO veldspuiten Gemaakt vóór en door professionals

Zuidweg 13-15 Krabbendijke Tel: 0113-502610

delvano.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CASE-RUPSGRAAFMACHINES

Nu met FPT-krachtbronnen Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Case Construction Equipment

NIEUWE CASE E-SERIE-RUPSGRAAFMACHINES GELANCEERD

Het beste uit twee werelden bijeen geldt zeker voor de nieuwe Case E-serie-rupsgraafmachines. De basis, de Sumitomo-machine, is gebleven en daarin is de zuinige FPT-Stage V-krachtbron van het eigen concern gemonteerd. Ook kregen de machines een verbeterde cabine en veel updates om efficiënter te draaien. Hiermee kan de Case-dealerorganisatie flink aan de weg timmeren.

‘CASE CONSTRUCTION EQUIPMENT HEEFT DE BEKENDE ISUZUMOTOREN VERVANGEN DOOR STAGE V-FPT-MOTOREN UIT HET EIGEN CONCERN’

GRONDIG 3 2022

Zo op het eerste gezicht is het wederom een Case-Sumitomo-rupsgraafmachine zoals we die ook van de D-serie kennen, maar in werkelijkheid ligt het wat genuanceerder. Case Construction Equipment heeft een grote stap gezet door de bekende Isuzu-motoren te vervangen door Stage V-FPT-krachtbronnen uit het eigen CNH-concern. Op zich een logische keuze, maar wel een hele stap, omdat de basis van de zeven modellen rupsmachines in de klasse van veertien tot dertig ton wederom van Sumitomo is. Door nu de Stage V-FPT-motoren te monteren, geeft Case aan de

rupsgraafmachines een sterker eigen gezicht, dat past bij het CNH-concern en voor de Case-dealers voordelen bieden. Los van de prestaties is er binnen het CNH-concern veel ervaring en kennis aanwezig voor een goede vlotte service.

VIER- EN ZESCILINDERS Case monteert in de nieuwe CX130E, CX160E en CX180E de 90 kW (122 pk) sterke 4,5-liter N45 NEF-viercilinder. Vanaf de CX210E monteert Case de bekende 6,7-liter-NEF-zescilindermotoren. In de CX210E en CX240E is dat de 124 kW (169 pk)

CASE-RUPSGRAAFMACHINES - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

sterke variant, in de CX250E de 138 kW (188 pk) variant en in de CX300E de 204 kW (277 pk) variant. De CX240E, in feite een zwaardere CX210E, is vooralsnog alleen voor Italië voorzien. De CX130E, CX210E en CX250E zijn ook te leveren in long reach-uitvoering. Short-radius-varianten ter vervanging van de 145D SR en 245D SR zijn nog niet aangekondigd. Allemaal halen ze de Stage V-emissienormen met het bekende FPT HI-eSCR2-uitlaatgasnabehandelingsysteem. Daarbij is er geen EGR aanwezig en is het uitlaatgasnabehandelingssysteem in principe onderhoudsvrij. Naast meer vermogen en koppel onderin geeft Case ook aan dat de motoren (in Eco-modus) twaalf tot zeventien procent zuiniger zijn geworden dan die van de D-serie. Daarbij zijn ook nog eens de onderhoudsintervallen voor motorolie en oliefilters opgerekt van 500 naar 1000 uur. Zoals bekend zijn de FPT-motoren geschikt voor het draaien op alternatieve dieselbrandstoffen, zoals HVO en GTL, maar ook BTL (gemaakt van biomassa), CTL (gemaakt van kolen) en biodiesel B7. Samen met het Case Care SiteWatch-onderhoudsprogramma, waarin de conditie van onder andere de hydrauliekolie wordt gemonitord, is zo serieus op onderhoudskosten te besparen.

‘DE FABRIKANT GEEFT AAN DAT DE MOTOREN TWAALF TOT ZEVENTIEN PROCENT ZUINIGER ZIJN GEWORDEN DAN DIE VAN DE D-SERIE’

NIEUWE BEDIENING De cabine oogt vanbuiten hetzelfde als bij de voorganger. Case bevestigt dat het frame hetzelfde is gebleven, maar dat dit innerlijk flink is aangepast. Bij het instappen zie je meteen dat door het herschikken van het interieur er meer beenruimte is gecreëerd. Heb je eenmaal plaatsgenomen in de stoel, dan zie je meteen dat de bediening ook flink is aangepakt. De joysticks liggen beter in de hand en je hoeft de armleuning niet meer op te klappen om de schakelaars te bedienen. Van deze tijd is dat er in de armleuning nu een telefoonhouder zit en vooraan een dubbele plek voor een drinkfles en een flinke beker. Voor het aangename werkklimaat is de bediening van de standaard geregelde airco nu op het flink grotere tien-inch-kleurendisplay geplaatst. Dit display is helderder en is daardoor onder lastige omstandigheden beter afleesbaar. Ook passend in deze tijd is het 360-graden-rondomzicht op het display. Daarnaast is het zicht vanuit de cabine

verbeterd. De voorruit heeft een defrost-functie en rechts opzij is het zicht duidelijk vergroot. Niet onbelangrijk is dat het geluidsniveau van de zescilindermachines met 1 tot 3 dB(A) is afgenomen. Achter de stoel is nog steeds een ruime opbergplek voor de tas of koelbox.

‘BIJ HET INSTAPPEN ZIE JE METEEN DAT DOOR HET HERSCHIKKEN VAN HET INTERIEUR ER MEER BEENRUIMTE IS GECREËERD’

De Isuzu’s hebben plaatsgemaakt voor Stage V-FPT-motoren. Vanaf de CX210E zijn dat weer zescilinders, zonder EGR en met het bekende FPT HI-eSCR2-uitlaatgasnabebehandelingsysteem.

SNELLERE RESPONS De fabrikant monteert wederom het bekende eigen Case Intelligent Hydraulic System (CIHS). Dat is afgestemd op de sterkere motoren in combinatie met lagere motortoerentallen en hogere koppels onderin. Het is verder verfijnd met nieuwe werkmodes en nieuwe presettings. De SP-mode (Super Power) uit de D-serie is weer beschikbaar. Verder vervangt de P-mode (Power) de H- en A-modes uit de D-serie. Daarnaast zijn de E-mode (Eco) en voor hijswerk een aparte L-mode (Lifting) met overlaadsignalering beschikbaar. De eigenaar kan de modes desgewenst vastzetten. Verder kan de balans in flowsetting voor ‘Arm In’ versus ‘Boom up’ en ‘Swing’ naar eigen wens worden ingesteld. Ook zijn er tien settings voor de joystick, onafhankelijk van de gekozen werkmode voor verschillende werkzaamheden. Verder zijn de gegevens van diverse uitrustingsstukken vast te leggen en oproepbaar in het display. Case heeft aan de machine zelf ook nog de nodige verbeteringen doorgevoerd. Denk aan lichtere, maar toch sterkere gieken, minder speling op pennen en bussen, sterkere zwenkmotoren en verbeterde wielmotoren in de CX210E en CX250E. Ook zijn er verbeteringen doorgevoerd aan de onderwagen, zoals zwaardere rollen die aan de bovenkant zijn gemonteerd en verbeterde onderste rollen om trillingen tegen te gaan. Zo zijn er nog wel meer details om met je dealer door te nemen.

Het cabineframe is hetzelfde gebleven, maar de cabine is wel opnieuw ingericht, met meer beenruimte en een verbeterde armleuningbediening.

Het hydraulisch systeem is wederom het Case Intelligent Hydraulic System (CIHS). De bediening is verder verfijnd. Met de eco-knop is in E-modus tot zeventien procent zuiniger te werken.

LEVERBAAR De eerste modellen zijn inmiddels in Nederland en al onderweg naar de klant. Wie ook op de wat langere termijn wil investeren in Case E-serie-graafmachines met hun bekende Sumitomo-eigenschappen in combinatie met de zuiniger en sterkere FPT-krachtbronnen kan dus maar beter zorgen snel op de bestellijst te komen. Ook Case Construction Equipment heeft namelijk te maken met ongewisse levertijden.

Het nieuwe 10-inch scherm is flink groter en helderder van kleur. Het kan onder meer 360-graden-rondomzicht weergeven.

GRONDIG 3 2022

BEE EQUIPPED

ZWAAR MATERIEEL LEASEN OF HERFINANCIEREN? Bij ons geen lange wachttijden of onnodige aandacht voor je bedrijfscijfers. Wij kennen de waarde van materieel en stellen dit centraal bij je lease-aanvraag. Daardoor is er meer mogelijk! Zo kun je bij ons zowel gebruikt als nieuw equipment leasen, ook als startende ondernemer. Of geld vrijmaken door je eigen materieel aan ons te verkopen en weer terug te leasen. Simpel, flexibel en snel. Beequip begrijpt wat je beweegt! Bekijk je mogelijkheden op beequip.nl

GOLDONI - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Frederik, Kees, Annet en Peter Hoogendoorn voor hun bedrijf in het Belgische Munsterbilzen.

Keestrack en Goldoni: een opmerkelijke combinatie

Tekst: Arend Jan Blomsma Foto’s: Arend Jan Blomsma, Keestrack

FAMILIE HOOGENDOORN VERBREEDT IN DE LANDBOUW

Ruim anderhalf jaar geleden wekte het verbazing dat Keestrack van plan was om trekkerfabrikant Goldoni over te nemen. We spraken met de eigenaren van Keestrack, de Nederlandse familie Hoogendoorn, over het waarom van deze stap en de verdere plannen. Er is werk aan de winkel voor de familie Hoogendoorn. De familie Hoogendoorn komt van oorsprong uit Loosdrecht. Vader Kees Hoogendoorn begon daar in zijn jonge jaren zichzelf te verhuren met een kraantje. In 1988 kocht de familie een stuk grond in België. De Hoogendoorns deden daar constructiewerk en verkochten zeefinstallaties. Kees was voortdurend bezig met verbeteringen aan de machine en dat vertaalde zich in een geheel

nieuw idee, een zeefmachine op rupsen. Die machine is hij toen ook zelf gaan produceren, en met succes. In 2001 was het bedrijf zover gegroeid dat het de productie naar Tsjechië verplaatste. Door overnames zijn er inmiddels productielocaties in Italië, China en India. Doel van Keestrack is om machines te bouwen met een zo hoog mogelijk rendement voor de gebruiker. “Dat zijn niet per se

‘DE FAMILIE HOOGENDOORN WIL VAN GOLDONI EEN WERELDSPELER IN HET PREMIUMSEGMENT MAKEN’

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GOLDONI

Er is een ontwerp voor een landbouwtrekker, gemaakt door het ontwerpbureau KesselsGranger. De technische details zijn nog niet bekend.

In de neus het nieuwe logo, waarbij in de uitsparing van de G de vorm van de motorkap van een van de oudste Goldoni-modellen te herkennen is.

de goedkoopste machines”, stelt Peter Hoogendoorn. “Naast betrouwbaarheid en brandstofverbruik is ook het gemak van transporteren een belangrijk pluspunt van de machines.” Verduurzaming van de producten is een ander belangrijk speerpunt. Naar schatting is al tachtig procent van de machines uit te rusten met een elektromotor. “We werken daarnaast ook aan een labeling van de eigen productie en producten, vergelijkbaar met energielabels zoals bij consumptiegoederen.” De Keestrack-groep wordt nu geleid door Kees Hoogendoorn, zijn vrouw Annet die de financiële zaken beheert, zoon Frederik die de verkoop onder zijn hoede heeft en zoon Peter die de productie in goede banen leidt. In 2022 verwacht de groep, waaronder ook een Belgische verhuurmaatschappij valt, een omzet te genereren van 200 miljoen euro. De groep doet dit met ongeveer 1100 medewerkers.

‘GOLDONI WERKT ONDER DE NIEUWE EIGENAREN HARD AAN EEN MODERNISERING VAN DE PRODUCTEN’ SPREIDING VAN RISICO’S

Met het G-Farm-programma stapt Goldoni in de precisielandbouw. Hierin zit synergie met het Keestrack-programma.

Na een soms moeizaam overnameproces liep vorig jaar weer de eerste Goldoni van de band.

GRONDIG 3 2022

De familie Hoogendoorn wil graag dat de Keestrack-groep een familiebedrijf blijft. Ze wil echter wel blijven groeien, ook om niet door de grote spelers uit de markt te worden gedrukt. “Onze doelstelling is om door te groeien naar 500 miljoen euro omzet. Dat willen we doen als globale speler, om niet afhankelijk te zijn van bepaalde markten of bepaalde subsidiestromen.” Hoogendoorn werkt ook aan diversiteit. Het bedrijf wil toe naar vier pijlers onder het bedrijf, met tussen deze pijlers synergie door gemeenschappelijke inkoop van componenten als motoren en hydraulische componenten. Daarnaast is er kennis om te delen. De eerste tak is de markt van recyclingmachines, met bijvoorbeeld de brekers. Het tweede onderdeel is de houten afvalverwerking, met als voorbeeld de zeefinstallaties. De derde pijler is de wegenbouw. Daarin is het bedrijf al vijf jaar actief op de Chinese markt. Deze machines wil het bedrijf komend najaar tijdens de Bauma op de Europese markt introduceren. Daar komt Keestrack ook met een asfaltfrees. Dit is een machine waarbij kennis en componenten uit de be-

staande Keestrack-machines worden gebruikt. De vierde en jongste poot is de landbouw. Daarin past de overname van Goldoni. De familie wil van Goldoni ook een wereldspeler in het premiumsegment maken, niet alleen met de speciale trekkers die Goldoni nu maakt, maar ook met trekkers voor de traditionele landbouw.

DEALERNET IN ONTWIKKELING Goldoni bestaat al 93 jaar. Het was een familiebedrijf, tot in de derde generatie. In 2015 werd het overgenomen door het Chinese Lovol, omdat de zaken niet meer zo voor de wind gingen. Lovol bracht de trekkers op de markt als Goldoni, maar ook als Arbos, een oud Italiaans merk, dat door de Chinezen nieuw leven werd ingeblazen. Ook onder Chinees bewind ging het niet goed en er dreigde een faillissement. Dat was het moment waarop de familie Hoogendoorn instapte, met een overname tot gevolg, die vorig jaar werd beklonken. Het werd de taak van Peter Hoogendoorn om de productie en verkoop nieuw leven in te blazen. Dat is gelukt. Vorig jaar zijn er ongeveer 1200 trekkers verkocht, maar daarvan kwamen er ook een aantal uit de oude voorraden. Doel voor dit jaar is om 2000 trekkers te bouwen. Dat moet kunnen, want de fabriek heeft een capaciteit van ongeveer 5000 trekkers per jaar. De grootste uitdaging in het eerste jaar zat voor Peter in het terugwinnen van het vertrouwen van de toeleveranciers. “Die hadden weinig productieruimte meer voor Goldoni gereserveerd, maar wat erger was: ze waren ook het vertrouwen kwijtgeraakt”, aldus Peter. Enigszins tot zijn verrassing hadden dealers en klanten nog wel volop vertrouwen in het merk. “Van oudsher is Goldoni een sterk merk in Italië. Dat is mooi, maar de keerzijde is dat er slechts vijftig procent van de productie voor export naar buiten Italië ging. Het is een eerste uitdaging om het percentage export omhoog te krijgen.” Een eerste aanzet is daartoe gemaakt met het aanstellen van sterke importeurs en dealers in Portugal en Griekenland. In Nederland moet er nog worden gewerkt aan een dealernetwerk. Importeur is nu Bernold Mols, de voormalige importeur van Arbos. Er moeten in Nederland nog wel wat dealers bij komen voor een goede landelijke dekking. In België is Jacobs Maurits bvba in Aalst dealer.

PRODUCTVERNIEUWING Goldoni werkt onder de nieuwe eigenaren hard aan modernisering van de producten en wil daarnaast ook een traditionele landbouwtrekker in het

GOLDONI - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

pakket opnemen. Als eerste wordt er gewerkt aan een nieuwe compacte trekker, de C50 van 35 kW (48 pk). Verder krijgt de Transcar een nieuwe cabine en wordt dit transportvoertuig omgedoopt tot T-serie. De Q100 kan binnenkort worden uitgerust met een rupsonderstel aan de achterkant. De rups, met een breedte van 300 millimeter en een contactoppervlak van 2346 vierkante centimeter,

‘DE AMBITIE IS OM NAAR EEN PRODUCTIE VAN 10.000 TREKKERS PER JAAR TE GAAN’ komt dit najaar beschikbaar voor de aftermarket. Voor de nieuwe landbouwtrekker is inmiddels een ontwerp gemaakt, en wel voor een geheel nieuwe open field-trekker. Dit ontwerp is gemaakt door ontwerpbureau Kessels Granger. Dit van oorsprong Nederlandse bureau werkt nu vanuit België en trok in het verleden de aandacht met futuristische ontwerpen van trekkers en maaidorsers. Ook het nieuwe uiterlijk van de Goldoni mag gezien worden. Behalve een nieuw uiterlijk van de trekkers is er ook een nieuw logo. Dit is een gestileerde G, waarin de vorm van de motorkap van een van de eerste Goldoni’s is te herkennen. Deze G siert het front van de trekkers, maar de G komt ook terug in vier nieuwe services van Goldoni. Dat zijn G-Parts voor de onderdelenvoorziening, G-Finance voor de financiering op een aantal markten, G-Care voor een extra garantiepakket en G-Farm, een opmerkelijk pakket aan precisielandbouwproducten. Dit is een markt waarin Goldoni niet actief was, maar waarin het wel toekomst ziet. Het is ontwikkeld met een derde partij, maar het gebruikt ook de kennis van Keestrack op het gebied van telemetrie. G-Farm gebruikt verder sensoren als bodemvochtmeters, bladvochtigheidsmeters en weerstations. Het kan hiermee een voorspellingsmodel maken voor het toepassen van bespuitingen of beregening. Basis is het gebruik van GPS voor besturing en applicaties. Goldoni stapt hiermee in de markt van Agriculture 4.0, iets waarop in Italië behoorlijk subsidie wordt gegeven. Het is een van de sporen waarmee Goldoni niet alleen wil terugkeren naar het oude niveau, maar daar zelfs ver bovenuit wil stijgen. De ambitie is om naar een productie van 10.000 trekkers per jaar te gaan. Een ambitieuze doelstelling, maar de familie Hoogendoorn heeft bewezen het vak te beheersen. Eén ding is wel duidelijk: er is werk aan de winkel.

Met de fabriek in Migliarina di Carpi beschikt de familie Hoogendoorn over een productielocatie met een capaciteit van 5000 trekkers per jaar.

De S110 is een van de huidige topmodellen in de Goldoni-range. De FCA-viercilindermotor levert 102 pk, maar Goldoni wil doorgroeien naar grotere vermogens.

In de producten van Keestrack wordt ontwerp gekoppeld aan functionaliteit. Bij de RS3e-breker leverde dat de Red Dot Design Award op.

GRONDIG 3 2022

advertorial

Tips voor een geslaagde maïsteelt in 2022: rassen, ritnaalden en aanpak onkruiden Anders dan 2019 en 2020 hadden we in 2021 een echte Nederlandse zomer. Veel koeler en veel natter. Dit heeft zijn invloed gehad op de maïsteelt. Door voldoende vocht hebben de onkruidbestrijdings middelen in het algemeen goed gewerkt. Hoewel er steeds meer voor vroege rassen is gekozen om voor 1 oktober het vanggewas te kunnen zaaien, kwam dit door een late oogst in het gedrang. Gelukkig is daarop een maand uitstel verleend. Wat zijn de aandachtspunten en grootste veranderingen voor 2022?

Rassenkeuze en onderzaai Het verplichte vanggewas zaaien verschuift steeds meer naar zaaien na de oogst van de maïs. Hoewel in 2021 bleek dat 1 oktober geen haalbare datum was voor de meeste percelen, is de verwachting toch dat deze trend zich stabiliseert tot licht voortzet. Er zijn goede vroege rassen en het zaaien van het vanggewas na de oogst is ook verreweg het makkelijkste als het om het aanpakken van onkruiden gaat. Er kan dan gekozen worden voor een brede en degelijke onkruidbestrijding, omdat er geen rekening gehouden moet worden met het vanggewas.

alleen nog worden ingezet op percelen waar in 2020 of 2021 geen terbuthylazine bevattend middel is ingezet. Als dit wel het geval is, vervang dan in zo’n situatie CALARIS of CALLISTAR door CALLISTO.

Op percelen met een hoge onkruiddruk van bijvoorbeeld gladvingergras en/of ooievaarsbek is zeker een brede en sterke onkruidbestrijding nodig, inclusief een bodemherbicide zoals Frontier ® Optima of GARDO® Gold en een basismiddel zoals CALARIS® of CALLISTO®. Dit om de onkruidsituatie de baas te worden. Kies daarom op “vuile” percelen zoveel mogelijk voor het zaaien van het vanggewas na de oogst. Zo kunt u makkelijk een goede onkruidbestrijding op deze percelen uitvoeren.

Wijzigingen onkruidbestrijding 2022 Net als afgelopen jaren zal er op zoveel mogelijk percelen een middel worden ingezet waarin de stof terbuthylazine zit (CALARIS, CALLISTAR® of GARDO Gold). Deze stof bevordert een goede en snelle werking, op bijvoorbeeld ooievaarsbek en gladvingergras. Voor deze beide lastige onkruiden blijft vroeg spuiten (dus op klein onkruid) essentieel. Wel zijn er een paar wijzigingen: • GARDO Gold mocht afgelopen jaren al niet meer worden ingezet op zandgronden en zal na 14 juni 2022 niet meer mogen worden gebruikt. Maar een vroege inzet, voor een goede duurwerking, blijft dus zeker nog mogelijk in 2022. • Voor CALARIS en CALLISTAR geldt vanaf seizoen 2022 een doseringsverlaging. Beide middelen mogen worden ingezet in een dosering van maximaal 0,75 l/ha per bespuiting, waarbij 2 toepassingen per seizoen mogelijk zijn (dus maximaal 1,5 l/ha). Wel is er een aanvullende voorwaarde m.b.t. driftbeperking: bij een dosering van meer dan 0,5 l/ha per bespuiting moet gebruik gemaakt worden van een DRT95 techniek. Dus praktisch gezegd moet bij bijvoorbeeld 0,75 l/ha gespoten worden met 95% drift reducerende doppen. Voor een dosering van 0,5 l/ha geldt dit niet. • Vanaf 14 juni 2022 mogen terbuthylazine bevattende producten alleen worden toegepast in een cyclus van 1 op 3 seizoenen. Bij bespuitingen na 14 juni mogen CALARIS en CALLISTAR

Maïsveld met ooievaarsbek. Op dergelijke percelen is het aan te bevelen om zoveel mogelijk na de oogst het vanggewas te zaaien. Op die manier kunt u makkelijk een goede onkruidbestrijding op deze percelen uitvoeren.

Een goede aanpak van onkruiden is pas mogelijk als het vanggewas na de oogst gezaaid wordt. De keuze voor de juiste middelencombinatie is dan groter. Ieder perceel vraagt om zijn eigen aanpak.

Tot en met 2021 werd CALARIS vaak in een dosering van rondom de 1 l/ha ingezet. Alleen in gebieden met vruchtwisseling van bijvoorbeeld bieten of groenten was de dosering vaak wat lager en werd Laudis® toegevoegd. Hoe in 2022 om te gaan met de doseringsverlaging van CALARIS? Daar waar CALARIS in 2021 al in een lagere dosering werd ingezet zal weinig tot niets veranderen. Daar waar een hoge dosering CALARIS werd gebruikt, zal de doseringsverlaging moeten worden gecompenseerd. Dit om een goede onkruidbestrijding te blijven behouden. Het compenseren kan komend seizoen makkelijk door het toevoegen van een beetje CALLISTO. Met een combinatie van bijvoorbeeld CALARIS 0,5 l/ha + CALLISTO 0,5 l/ha in mix behoudt u terbuthylazine als belangrijke werkzame stof en corrigeert u de doseringsverlaging met een beetje extra CALLISTO voor een robuuste (duur)werking. U hoeft dan geen gebruik te maken van 95% doppen. Uiteraard moeten aan deze mix van CALARIS 0,5 l/ha + CALLISTO 0,5 l/ha de gebruikelijke middelen zoals Frontier Optima en MILAGRO® worden toegevoegd. Daarbij uiteraard rekening houdende met onderzaai, want bij vroege onderzaai kunnen Frontier Optima en MILAGRO een reactie op het vanggewas geven. CALARIS en CALLISTO zijn in alle gevallen veilig voor onderzaai.

bescherming geven. Sinds vorig jaar is er FORCE® Evo, een granulaat wat tijdens het zaaien wordt toegepast. FORCE Evo is een granulaat op basis van tefluthrin. Het wordt bij het zaaien toegepast in een dosering van 16 kg/ha. Ook een lagere dosering gebruiken (8 tot maximaal 12 kg/ha) in combinatie met zaaizaad wat is behandeld met FORCE 20CS is mogelijk. Heeft u een granulaatstrooier op uw zaaimachine, overleg dan met uw telers over de mogelijkheden en overweeg of aanschaf van een granulaatstrooier zinvol is.

Tip: scan de QRcode of ga naar www.syngenta.nl/beslisboom voor de beslis boom onkruidbestrijding maïs. Voor een passend advies in elke situatie, rekening houdend met vanggewassen, grondsoorten en vruchtopvolging. Ritnaald in een maïsstengel. Het gevolg is slechte opkomst en wegval planten door vraatschade. Adviezen FORCE Evo Bij het gebruik van FORCE Evo moet u rekening houden met een aantal zaken.

Onbehandeld

Behandeld met FORCE Evo

De verschillen van een maïsveld onbehandeld en met FORCE Evo behandeld zijn overduidelijk: een betere opkomst en een vitaler gewas.

Ritnaalden: nieuwe oplossing Ritnaalden geven de laatste jaren steeds meer problemen. Dit heeft te maken met het wegvallen van middelen, maar ook klimaatveranderingen (warmere zomers) en grasonderzaai spelen een rol. Standaard wordt veelal gebruik gemaakt van met FORCE® 20CS behandeld zaaizaad. Dit is voldoende voor normale situaties, maar als diep wordt gezaaid of op percelen waar een zware aantasting voorkomt, kan behandeld zaaizaad onvoldoende

• Zorg dat niet alle granulaat diep onderin de zaaivoor komt te liggen, maar egaal is verdeeld. Hiervoor zijn verdelers beschikbaar. Vraag ernaar bij uw handelaar of bij Syngenta. • FORCE Evo bevat fosfaat, wat als voordeel een extra goede weggroei van de maïs geeft, maar daardoor mag het niet overal worden ingezet. Hou hier rekening mee (derogatie). • Ga veilig om met behandelde zaaizaden en FORCE Evo. Voorkom contact en draag beschermingsmiddelen (lange mouwen, handschoenen, stofbril, mondmasker).

Status perceel Middel Dosering Effect op ritnaalden

Gangbare situatie met een lichte aantasting

Probleempercelen waar een zware aantasting wordt verwacht

FORCE 20CS

FORCE 20CS + FORCE Evo

FORCE Evo

Behandeld zaad

Behandeld zaad + 8 kg/ha

16 kg/ha

+++

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik het etiket en de productinformatie. ® /™ Registered Trademark of a Syngenta Group Company. Syngenta biedt oplossingen die helpen de bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren: www.syngenta.nl/stewardship. Laudis is een geregistreerd handelsmerk van Bayer Crop Science. Frontier Optima is een geregistreerd handelsmerk van BASF Agricultural Solutions.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GEWASBESCHERMING BAYER

Laudis wordt de basis

Tekst: Toon van der Stok Foto: Cumela Communicatie

MIDDELENPAKKET WORDT STEEDS DUNNER

Nog meer dan in het verleden zal het straks zonder de inzet van Calaris belangrijk zijn om op tijd te beginnen met spuiten, stelt Sander Uwland van Bayer. Met Laudis is er een prima vervanger, maar iedereen zal eraan moeten wennen dat het iets langer duurt voordat de werking zichtbaar is. Dan helpt het als je begint als het onkruid nog klein is en opdrachtgevers niet snel zenuwachtig worden.

Het voor opkomst spuiten is een van de mogelijkheden om met het uitgedunde middelenpakket toch een goede onkruidbestrijding in de maïs te krijgen.

GRONDIG 3 2022

GEWASBESCHERMING BAYER - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

TWEE KEER SPUITEN NAUWELIJKS DUURDER Uwland vindt het jammer dat in maïs het één keer spuiten de standaard is. “Ik hoor vaak dat twee keer spuiten te duur is, maar met de juiste mix valt dat erg mee. Door de juiste doseringen spuit je ook minder schade en is het maar de vraag of het echt duurder is. Om dat duidelijk te maken, geeft hij een rekenvoorbeeld. “Al jaren gaan we ervan uit dat het spuiten ongeveer € 100,- tot € 120,- per hectare aan middel en spuitloon mag kosten. Vergelijk dat eens met een combinatie van 1,4 liter Frontier Optima voor opkomst met 1,5 liter Laudis en 0,5 – 0,75 l Monsoon na opkomst. Met twee keer spuiten ben je maar iets duurder uit, maar heb je veel meer flexibiliteit”, zegt Uwland. Daarbij is er volgens hem nog een extra opbrengst doordat de maïs dankzij de lagere dosering minder last heeft van de gewasreactie op de onkruidbestrijding. “Heb je daarmee een paar honderd kilo extra opbrengst, dan is het al kostenneutraal.”

Door de beperkingen die aan Calaris zijn opgelegd, is de kans zeer groot dat vanaf volgend jaar Laudis voor nagenoeg iedereen de basis zal zijn in de mix voor onkruidbestrijding in de maïs. De triketonen waar zowel Laudis als Calaris qua werkzame stof toe behoren, zijn namelijk onmisbaar in de onkruidbestrijding. Dit jaar kan iedereen nog Calaris gebruiken, mits er voor 14 juni wordt gespoten, daarna mag het middel twee jaar na een toepassing niet op een perceel worden gebruikt. Voor dit jaar geldt voor Calaris wel de beperking dat je maximaal 0,5 liter per hectare mag gebruiken. Alleen met een driftreductietechniek (met DRT95) is nog een dosering tussen 0,5 en 0,75 liter toegestaan. Die verlaagde dosering betekent dat veel spuiters nu al overgaan naar een combinatie van Laudis en Calaris, zo verwacht teeltadviseur Sander Uwland van Bayer. “Het is dé manier om voldoende triketonen in de mix te krijgen en ook nog een snelle werking te houden. Dat is vanaf volgend jaar niet meer mogelijk. We gaan dit jaar in proeven wel kijken wat dan de beste opties zijn om in alle situaties een goede oplossing te kunnen bieden.”

DUN MIDDELENPAKKET Het is geen ontwikkeling waar Bayer ondanks de enorme groei van de afzetmarkt blij mee is. “Het middelenpakket begint wel heel dun te worden en zeker voor probleemonkruiden als gladvingergras en ooievaarsbek zal de hele bestrijding heel nauw gaan luisteren”, zegt Uwland. “Je zult dan echt op tijd moeten beginnen, om te voorkomen dat steeds meer onkruiden ontsnappen. Tijdig

spuiten helpt ook om te voorkomen dat klanten snel gaan klagen. Als je het perceel groen laat worden voor je gaat spuiten, duurt het zonder Calaris en dus terbutulazine namelijk langer voordat je de werking ziet. Iets dus om vooraf rekening mee te houden en met klanten te bespreken. Het eindresultaat zal immers hetzelfde zijn.” Toch zullen telers daar zeker vanaf volgend jaar aan moeten wennen, voorspelt Uwland. “Dan hebben we alleen nog trager werkende middelen”, stelt hij vast. Hij verwacht dat vanaf volgend jaar de combinatie van Laudis met Monsoon Active een belangrijke basiscombinatie zal worden. “We hebben in het begin angst gehad om deze twee middelen te mengen, omdat ze allebei op basis van olie zijn, maar proeven in de afgelopen jaren hebben laten zien dat het een combinatie is die erg goed werkt en die toch veilig is voor de maïs.” Het advies van Bayer is om dan te kiezen voor 1,5 tot 2,0 liter Laudis in combinatie met 0,5 tot 0,75 liter Monsoon Active. Daarbij kan dan nog 0,4 liter Frontier Optima en eventueel een toevoeging zoals Kart, bijvoorbeeld bij een hoge druk van aardappelopslag. Daarbij hoort de waarschuwing dat de combinatie van Laudis en Monsoon niet boven de 2,5 liter per hectare uit mag komen en dat er voor het zesbladstadium van de maïs moet zijn gespoten. Dit jaar zou aan die combinatie voor de snelheid nog 0,5 liter Calaris kunnen worden toegevoegd. Deze combinatie past niet bij het gelijktijdig zaaien van rietzwenk, maar bij alle overige onderzaaisystemen kan het wel. Een alternatief voor de genoemde combinatie zou een mix van 0,15 tot 0,2 liter Capreno met 1,0 liter Robbester met 0,4 liter Milagro of Samson en nog 0,4 liter Frontier kunnen zijn. Dit jaar zou daar nog 0,5 liter Calaris bij kunnen. Ook deze combinatie past niet bij gelijktijdig zaaien van rietzwenk.

‘WACHTEN TOT HET LAND GROEN IS, IS NERGENS VOOR NODIG, ZEKER NU DE SNEL WERKENDE MIDDELEN VERDWIJNEN’

GLADVINGERGRAS Gladvingergras is een van de onkruiden waarvoor het aangepaste middelenpakket straks extra aandacht vraagt. Het beste kan dan volgens Uwland bij een na-opkomstbespuiting worden gekozen voor 2,25 liter Laudis per hectare. Dan moet er wel voor het uitstoelen van het gladvingergras worden gespoten, dus vroeg na opkomst. Een goed alternatief is volgens hem het voor opkomst spuiten van Frontier Optima. “Daarmee kun je ook een prima resultaat bereiken. Zijn belangrijkste advies is dat het de komende jaren nog belangrijker zal zijn om op tijd te beginnen. “Het kan geen kwaad om al in het tweebladstadium van de maïs te beginnen. Wachten tot het land groen is, is nergens voor nodig, zeker nu de snel werkende middelen verdwijnen. Begin dus op tijd, want wat er niet staat, hoeft ook niet weg.” GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GEWASBESCHERMING SYNGENTA

Beperkingen voor Calaris

Tekst: Toon van der Stok Foto: Cumela Communicatie

GEBRUIK NOG MAAR ÉÉN KEER PER DRIE JAAR MOGELIJK

Het gebruik van Calaris heeft na de herregistratie afgelopen jaar sterke beperkingen gekregen. De belangrijkste daarvan is dat het middel na dit seizoen nog maar één keer per drie jaar op een perceel mag worden gebruikt. De verwachting is dan ook dat dit het laatste jaar is dat Calaris grootschalig wordt gebruikt.

‘IS ER VORIG JAAR MET CALARIS GESPOTEN, DAN MAG JE NOG UITERLIJK TOT EN MET 13 JUNI EEN BESPUITING MET DIT MIDDEL UITVOEREN’

GRONDIG 3 2022

Voor onkruidbestrijders in de maïs die gewend zijn om voor Calaris als basis te kiezen, is dit het laatste jaar dat ze nog met deze mix kunnen starten. Bij de herregistratie in 2021 zijn namelijk sterke beperkingen opgelegd. Deze hebben twee oorzaken. De eerste is de aangescherpte toelating voor terbuthylazine. Bij de Europese herregistratie van deze stof is bepaald dat op een perceel nog maar één keer per drie jaar met dit middel mag worden gespoten. Deze eis gaat in op 14 juni van dit jaar, dus dit betekent dat je op een perceel waar vorig jaar nog met Calaris is gespoten dit jaar uiterlijk nog tot en met 13 juni een bespuiting met Calaris mag uitvoeren. Een andere beperking die daarbij is opgelegd, is dat je in

dat jaar maximaal 850 gram terbuthylazine mag gebruiken. Dit is in Nederland echter niet aan de orde, omdat in Calaris veel minder zit. De tweede beperking die is opgelegd, komt van de herregistratie van Calaris in Nederland. Daarbij heeft het CTGB extra eisen gesteld aan het gebruik. Bepaald is dat nu nog maximaal 0,5 liter mag worden gebruikt bij een driftbeperkende techniek van 75 procent. De hoeveelheid mag omhoog naar 0,75 liter, maar dan moet je een 95 procent driftreducerende techniek hebben. Het is overigens nog wel toegestaan om in een gebruiksjaar twee bespuitingen met Calaris uit te voeren. Dit laatste is in Nederland echter niet echt van belang, omdat hier in de maïs nauwelijks met bij-

GEWASBESCHERMING SYNGENTA - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

OPPASSEN MET ZAADBEHANDELING Met zaadbehandelingsmiddelen moet je heel voorzichtig zijn. Daarom liet Syngenta bij de vorige Grondig al stickers bijsluiten, zodat loonwerkers op elke machine een waarschuwing kunnen plakken om de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen. Het gaat Syngenta vooral om de gebruikers van zaad dat is behandeld met Force 20 CS of voor de losse toediening van Force Evo. Dit middel is het enige nog beschikbare middel tegen ritnaalden. Goed omgaan met dit product is extra belangrijk om een goede werking te krijgen. Wie kiest voor zaadbehandeling moet de maïs relatief ondiep zaaien op drie centimeter. Dit is nodig omdat Force een dampwerking heeft rond het zaadje. Zaai je te diep, dan werkt het middel niet tussen het grondoppervlak en de omgeving van het zaadje. Dat is dan de plaats waar ritnaalden toch schade kunnen aanrichten. Wie een grote ritnaaldendruk heeft, kan beter tijdens het zaaien Force Evo toedienen via een granulaatstrooier. Dan krijg je in de hele zone boven het zaadje voldoende bescherming tegen de ritnaalden. Het advies is dan om zestien kilogram per hectare te gebruiken of om behandeld zaaizaad te gebruiken in combinatie met maximaal twaalf kilogram Force Evo. Omdat Force bij de gebruikers irritatie kan geven, raadt Syngenta dringend aan om de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen. Dat wil zeggen: niet werken bij te veel wind, vullen met de rug naar de wind, altijd een gelaatsmasker gebruiken, een beschermende bril opzetten en een spuitoverall dragen die je alleen voor het spuiten gebruikt.

voorbeeld lage-doseringstechniek wordt gewerkt. Bij Syngenta is men erg teleurgesteld over de beperkingen die nu zijn ingesteld, vertellen crop advisor André ten Heggeler en productmanager Marcel d’Hondt. “Wij hebben nog geprobeerd om te mogen werken met hogere doseringen in bijvoorbeeld rijenbespuiting of bij spotspraying, maar dat lukte niet. Zelfs bij rijenbespuiting op bijvoorbeeld twintig procent van de oppervlakte mag je ook maar een vijfde van de hoeveelheid gebruiken. Dat is jammer, want nu moet je ook bij rijenbespuiting gaan werken met uitgebreidere combinaties.”

TEELTVRIJE ZONES Teleurstelling is er ook over de driftbeperkingen die nu worden opgelegd bij meer dan 0,5 liter per hectare, vooral omdat er al wordt gewerkt met teeltvrije zones rond een perceel. “Die zijn bedoeld om te voorkomen dat er door drift middelen in het water komen. Nu krijgen we echter beperkingen omdat in die zone ook planten groeien. De extra eisen die nu worden gesteld, zijn er namelijk om schade buiten het perceel op bijvoorbeeld akkerranden te voorkomen. Die eisen zijn er voor het hele perceel, terwijl voor water de extra eisen alleen aan de rand van het perceel gelden.” Voor de maïs kunnen de extra drifteisen bij ge-

bruik van meer dan 0,5 liter Calaris een probleem zijn. In veel gebieden waar maïs wordt geteeld, worden nog geen hoge eisen aan driftbeperking gesteld. Daardoor is die techniek nog niet voorhanden. Dat verandert ook maar langzaam, omdat zeker spuitmachines bij veel bedrijven een lange vervangingstermijn hebben. Syngenta verwacht daarom dat het gebruik voortaan beperkt blijft tot 0,5 liter per hectare. Daarbij is er ook nog het probleem dat op veel plaatsen het middel na dit jaar twee jaar niet mag worden gebruikt. Hoewel bedrijven ervoor zouden kunnen kiezen om het maar op een deel van het areaal in te zetten, om zo ruimte te houden in andere jaren, verwachten Ten Heggeler en D’Hondt niet dat dit gaat gebeuren. “Door de grote arealen die veel bedrijven in korte tijd moeten spuiten, houden ze toch vast aan een basismix. Het voordeel is dat je dit jaar nog geen zorgen hoeft te hebben of het de afgelopen twee jaar op een perceel is gebruikt. Wij accepteren dus dat het dit jaar nog op grote schaal zal worden gebruikt en daarna zeker twee jaar nog heel beperkt.”

‘DIT JAAR ZAL CALARIS NOG VEEL WORDEN GEBRUIKT, MAAR DAARNA TWEE JAAR NIET’

CALLISTO TOEVOEGEN Voor dit jaar kunnen veel bedrijven nog wel de oude situatie benaderen, stelt Ten Heggeler. “Door het toevoegen van 0,5 liter Callisto aan een mix met daarin ook 0,5 liter Calaris heb je een vergelijkbaar effect als met 1,0 liter Calaris. Dat kun je combineren met bijvoorbeeld Frontier en Milagro en eventueel nog een toevoeging. Het voordeel is dat je dan nog een jaar met een bekende mix kunt werken.” Een alternatief voor Callisto is het gebruik van Laudis en dat in combinatie met Milagro of Monsoon. Toch adviseert Ten Heggeler om als het mogelijk is te kiezen voor de combinatie met Callisto. “Zeker op percelen waar kans is op aardappelopslag heb je dan een sterkere combinatie. Dat kan dit jaar extra belangrijk zijn, omdat we een zeer zachte winter hebben gehad”, aldus Ten Heggeler. Andere redenen om voor deze combinatie te kiezen, zijn volgens hem de betere werking op een aantal probleemonkruiden, zoals akkerviool, ereprijs en haagwinde. Na dit jaar zullen veel spuiters in elk geval moeten veranderen, beseft ook Ten Heggeler. “Dan zal iedereen moeten wennen aan traag werkende combinaties, waarbij er helaas ook nog maar één basismix overblijft. Wij gaan komend jaar kijken hoe we met onze resterende middelen toch tot een goed advies kunnen komen, waarin ook de mogelijkheden van bijvoorbeeld Callisto worden benut. Zeker is wel dat spuiters weinig meer kunnen kiezen.” GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - AMAZONE

Amazone nu met luchtondersteuning Tekst: Martijn Knuivers Foto’s: Amazone, Kamp de Wild

DUITSE SPUITMACHINEFABRIKANT MAAKT OPVALLENDE DRAAI

Spuitmachines van Amazone zijn voortaan ook uit te rusten met luchtondersteuning. De Duitse machinefabrikant heeft wat dat betreft een flinke draai gemaakt. Twee jaar geleden was de fabrikant namelijk nog erg stellig: luchtondersteuning was niet leverbaar, ook in de toekomst niet.

‘VOLGENS AMAZONE HAD EEN VERLAAGDE SPUITBOOM MET DOPPEN OP 25 CENTIMETER AFSTAND DE BESTE KAARTEN VOOR DE TOEKOMST’

GRONDIG 3 2022

Amazone voerde duidelijke argumenten aan voor het niet opbouwen van luchtondersteuning. Die maakt de spuitbomen zwaar en gevoeliger voor onbalans en de boombreedte is gemaximaliseerd op 36 meter. Daarbij voldeed de conventionele techniek volgens de Duitse fabrikant nog altijd op vele vlakken. De noodzaak van lucht was er volgens Amazone ook nooit. Vanuit Amazone was er daarom geen actie op het gebied van aanvullende driftreductietechnieken. Zoals bekend is in Nederland die behoefte daaraan er door aanvullende regelgeving qua driftreductie wel. Amazone-importeur Kamps de Wild zette daarom volledig in op MagGrow en een verlaagde boomhoogte met boomhoogtesensoren en spuitdoppen op 25 centimeter afstand. Die MagGrow-techniek in combinatie met een verlaagde spuitboomhoogte van 40 centimeter verhoogt de driftreductie met één klasse. 90-procent-driftreductiedoppen met MagGrow worden dus 95 procent driftreduce-

rend en 95-procent-driftreductiedoppen met MagGrow 97,5 procent. De bladbedekking is bij deze laatste echter bedroevend. Een andere oplossing is de opbouw van WingsSprayer, dat een driftreductie tot 99 procent geeft.

OP 25 CENTIMETER Volgens Amazone had een verlaagde spuitboom met doppen op 25 centimeter afstand de beste kaarten voor de toekomst. De fabrikant heeft daarvoor namelijk met AmaSwitch en AmaSelect al twee mooie technieken in huis voor doppen op 25 centimeter afstand (zie kader). Het verlagen van de spuitboomhoogte van 50 naar 30 centimeter, gecombineerd met 80- of 90-graden-tophoekdoppen met een dopafstand van 25 centimeter, verhoogt de driftreductie met twee klassen. Twee jaar geleden waren qua 80- of 90-graden-tophoekdoppen alleen doppen goedgekeurd tot 50 procent driftreductie, bijvoorbeeld de Lechler ID 90-015 of de Agrotop HC 80-025. Deze

AMAZONE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘DE OPLOSSING KOMT NIET VANUIT AMAZONE ZELF, WANT RIFTREDUCTIE IS VOORAL EEN NEDERLANDS PROBLEEM’

doppen, gecombineerd met een verlaagde spuitboom en een dopafstand van 25 centimeter, geven een driftreductie van 90 procent. Voor die uitvoering kozen maar weinig gebruikers. 90 procent driftreductie is namelijk ook gemakkelijk te realiseren met een conventionele spuitboom met doppen op 50 centimeter afstand: gewoon Lechler ID POM 110-doppen ervoor draaien. Deze doppen geven nog een vrije goede bladbedekking en kosten net geen tientje per dop. Toch kiezen tegenwoordig veel gebruikers ervoor toch doppen op 25 centimeter afstand te monteren. Met bijvoorbeeld een Lechler AD90-2 op 25 centimeter is zowel de indringing in het gewas als de bladbedekking aanzienlijk beter dan bij een bespuiting met een ID POM 110-03.

WACHTEN OP GOEDKEURING Amazone wachtte sindsdien met smart op 80/90-graden-tophoekdoppen, die door de Technische Commissie Techniekbeoordeling (TCT) als 75 procent driftreducerend zouden worden goedgekeurd. In combinatie met een verlaagde spuitboom zou het systeem dan als 95 procent driftreducerend kunnen worden aangemerkt. In juli 2021 werden inderdaad drie 80/90-graden-tophoekdoppen door de TCT als 75 procent driftreducerend aangemerkt. Het systeem van de verlaagde spuitboom met deze 75 procent driftreductiedopjes blijft vooralsnog echter op 90 procent driftreducerend staan. Dat komt doordat de TCT de combinatie van de 75-procent-doppen met verlaagde spuitboom nog niet heeft kunnen testen, dus nog niet heeft kunnen vaststellen dat deze combinatie werkelijk 95 procent driftreductie geeft. Wanneer dit zal worden onderzocht, is nog ongewis. Omdat in bepaalde teelten steeds meer nieuwe gewasbeschermingsmiddelen een driftreductie van 97,5 procent vereisen, verloor Amazone het inmiddels soms van concurrenten die wel luchtondersteuning of WingsSprayer konden aanbieden. Reden voor Kamps de Wild alsnog overstag te gaan, om geen verkoop meer mis te lopen.

is de vraag naar spuiten met luchtondersteuning beperkt. Nederlandse klanten die luchtondersteuning willen, moeten af-fabriek kiezen voor de robuustere L3-boom. De L2-spuitboom is geschikt tot 40 meter, de L3 tot 45 meter. De ophanging van de L2-spuitboom is namelijk aan de lichte kant om een luchtzak te kunnen dragen en te compact om goed te kunnen bevestigen. Bij mechanisatiebedrijf Coenders uit het Limburgse Lottum wordt dan in samenwerking met Kamps de Wild een luchtzak van vooralsnog maximaal 36 meter opgebouwd. De luchtzak is driedelig inklapbaar. De gewichtstoename door de opbouw van de luchtzak is gering, waardoor de belasting op de spuitboom minimaal is en de optimale boomgeleiding kan worden gewaarborgd. Kamps de Wild adviseert bij opbouw van een luchtzak altijd de optie ContourControl-boombegleiding, wat staat voor actieve boomregeling. Dit heft het negatieve effect van de luchtzak op de boombalans zoveel mogelijk op. De meerprijs voor een Coenders-luchtzak zit tussen de € 800 en € 1000 per meter. Inmiddels zijn er enkele spuiten verkocht met luchtondersteuning, hoofdzakelijk zelfrijders. Er zijn ook Amazone-gebruikers die een TwinForce van Hardi hebben laten opbouwen. Dit systeem is 99 procent driftreducerend en heeft een conventionele dopafstand van 50 centimeter. Kamps de Wild staat echter niet achter de opbouw van de TwinForce, vanwege het hoge gewicht van dat systeem en het nadelige effect daarvan op de boombalans. De TwinForce kan maximaal 28 meter breed zijn. Het verschil in spuitboombreedte tussen de Coenders-luchtzak en de TwinForce zit hem erin dat de Coenders-luchtzak driedelig inklapbaar is en de TwinForce tweedelig. Bij een grotere spuitboombreedte dan 28 meter zou de spuitboom ingeklapt over de cabine van de zelfrijder moeten steken, maar dan wordt de vier meter hoogte overschreden.

‘INMIDDELS ZIJN ER ENKELE SPUITEN VERKOCHT MET LUCHTONDERSTEUNING, HOOFDZAKELIJK ZELFRIJDERS’

OPBOUW LUCHTZAK OP L3-BOOM De oplossing komt dan ook vanuit importeur Kamps de Wild, niet vanuit Amazone. Driftreductie is namelijk vooral een Nederlands probleem. Kamps de Wilds oplossing is luchtondersteuning gecombineerd met een verlaagde spuitboom met 80/90-graden-tophoekdoppen op 25 centimeter dopafstand. De twee technieken gecombineerd verhogen de driftreductie met vier klassen, de 50-procent-driftreductiedoppen worden dus 97,5 procent driftreducerend. Amazone heeft niet zelf een luchtzak ontwikkeld, want buiten Nederland

Luchtondersteuning met de Coenders-luchtondersteuning in combinatie met 25 centimeter dopafstand en een verlaagde spuitboom geeft een driftreductie tot 97,5 procent.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - AMAZONE

AMASWITCH EN AMASELECT AmaSwitch en AmaSelect zijn beide elektrische individuele doppenschakelingen. Deze opties bieden met mogelijkheden als AmaSelect Spot, AmaSelect Curve Control en AmaSelect Row veel mogelijkheden. We zetten de mogelijkheden op een rij. AmaSwitch is een conventionele handmatig draaibare drieling-dophouder met elektrische aan- en uitschakeling van de doppen. Gecombineerd met GPS-sectiebediening worden de individuele doppen automatisch in secties van 50 centimeter geschakeld. AmaSwitch kan ook worden uitgerust met een vierling-dophouder. Met een extra verplaatsingsset, een soort brug, kan vrij eenvoudig een dopafstand van 25 centimeter worden gerealiseerd. De 80-graden-tophoekdoppen zitten dan 12,5 centimeter links en rechts van de dophouder en geven bij een spuitboomhoogte dan de goede overlap en verdeling. Daarnaast komt door de verplaatsing van 12,5 centimeter links en rechts van de 50-centimeter-dop ook de overlap met de kantdop en de overlap met de aangrenzende spuitbanen perfect uit. Voordeel van AmaSwitch met een 25-centimeter-set is dat zowel conventioneel op 50 centimeter als op 25 centimeter dopafstand kan worden gespoten. De twee 25-centimeter-doppen worden wel altijd tegelijk in- en uitgeschakeld. De sectie blijft dus 50 centimeter. AmaSelect is veelzijdiger en duurder. Eén AmaSwitch-dophouder kost zo’n € 100,-, terwijl een AmaSelect-dophouder richting de € 300,- gaat. Op een spuitboom is dat al snel een meerprijs van zo’n € 10.000,-. AmaSelect is een vierling-dophouder met elektrische aan- en uitschakeling én extra omschakeling van de doppen. Het is dus mogelijk bij versnellen een extra dop bij te schakelen of naar een grotere dop over te schakelen. Dit biedt mogelijkheden tot extra software-toepassingen, zoals AmaSelect Spot en AmaSelect Curve Control. AmaSelect Spot is plaatsspecifiek onkruid spuiten op basis van een taakkaart. Een drone scant het perceel, deze gegevens worden ingeladen in de spuitcomputer en alleen daar waar het onkruid staat, opent eventjes een dop. AmaSelect Curve Control geeft een egale dosering in bochten. In een scherpe bocht heeft het uiteinde van de spuitboom in de buitenbocht een flink hogere snelheid dan het spuitboomeind in de binnenbocht.

Hier de elektronische doppenschakeling AmaSwitch als gewone drieling-dophouder. Een vierling-dophouder kan met een verplaatsingsset op een dopafstand van 25 centimeter worden gezet.

GRONDIG 3 2022

Het gevolg is overdosering aan de binnenzijde en onderdosering aan de buitenzijde. Door in de binnenbocht naar een kleinere dop, bijvoorbeeld een 02, en in de buitenbocht naar een 06 te schakelen, krijgt het gewas overal dezelfde dosering. Evenals de AmaSwitch kan ook de AmaSelect worden uitgerust met een verplaatsingskit voor 25 centimeter dopafstand. De standaardoptie Curve Control komt dan in de praktijk veelal te vervallen, omdat vanwege de verplaatsingskit maar twee posities voor 120-graden-tophoekdoppen overblijven. Voor Curve Control heb je minimaal drie doppen nodig, namelijk een 02, 04 en 06. De optie AmaSelect Row is specifiek bedoeld voor de 25-centimeter-doppen en is rijenbespuiting, bijvoorbeeld in pootgoed. Dan opent alleen de dop exact boven de rug en blijven de twee doppen daarnaast dicht. Meestal wordt een dop met een tophoek van 40 graden gebruikt, maar er wordt ook de mogelijkheid onderzocht om een dop met een tophoek van 80 graden een slag te draaien. Dit zodat in het vooraanzicht de effectieve tophoek slechts circa 40 graden bedraagt en er toch TCT-goedgekeurde doppen kunnen worden gebruikt. Deze optie kan een middelenreductie van 40 tot 65 procent opleveren. Het vrijschakelen van AmaSelect Row kost rond de € 2000,-.

De optie AmaSelect Row voor rijenbespuiting is specifiek bedoeld voor de 25-centimeter-doppen.

VEILIG WERKEN MET DUURZAME MACHINES Kies voor BMWT-keur

DÉ SPECIALIST IN COMPACTE MACHINES In 25 jaar is TOBROCO-GIANT uitgegroeid tot een mondiale speler op het gebied van compacte machines met één van de breedste portfolio’s in de industrie. Het ruime assortiment aan werktuigen zorgt ervoor dat alle werkzaamheden met één machine uitgevoerd kunnen worden. Hierdoor zijn GIANT machines het hele jaar door te gebruiken voor allerlei soorten werkzaamheden. ONTDEK ONZE ELEKTRISCHE MODELLEN

WWW.TOBROCO-GIANT.COM

Probeer Planmeister 31 dagen gratis en word ook een Planmeister!

Ga naar planmeister.com

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SMESH-E-AXLE

Hoog rendement Tekst: Arend Jan Blomsma Foto’s: SmeshWorks, H2Tractors

WERKING ELEKTRISCHE SMESH-E-AXLE

Vooral bij elektrische aandrijving speelt het rendement een belangrijke rol: hoeveel van de elektrische energie komt er daadwerkelijk aan de grond en hoeveel energie gaat er verloren in de vorm van warmte? Schakelen speelt hierin een belangrijke rol in de ogen van Leon Lauwers, de bedenker van de Smesh-E-Axle. De Smesh-E-Axle is een elektrisch aangedreven vrachtwagenas, waarin elektromotoren, koppelingen en planetaire tandwielstelsels zijn geïntegreerd. Smesh staat voor Smart Easy Shift. Drijvende kracht achter de ontwikkeling van de Smesh-E-Axle is Leon Lauwers. Deze techneut

GRONDIG 3 2022

vormt samen met commerciële man Rens de Roon SmeshWorks. Andere partners bij de ontwikkeling zijn onder meer Ruud Visser Engineering en Wuf van Ginkel. De as is bedacht voor vrachtwagens, maar de techniek is in vereenvoudigde versie al gebruikt in een fiets, een motorfiets, een kleine

SMESH-E-AXLE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

personenauto en een trekker, de EOX 175 van H2Trac. Onder een vrachtwagen gaat de as binnenkort de praktijk in bij A. Jansen BV in Son, een bedrijf met veel transport in infra, recycling en beton. In 2018 begon het tekenwerk en in labtests in binnen- en buitenland zijn in de afgelopen jaren heel veel gegevens verzameld van diverse prototypen. Die gegevens geven de ontwikkelaars veel vertrouwen voor de komende praktijktests, vertelt Lauwers.

‘HET DOEL IS OM DE ELEKTROMOTOREN ZOVEEL MOGELIJK IN HET MEEST EFFICIËNTE TOERENGEBIED TE LATEN DRAAIEN’

De Smesh-E-Axle is een elektrisch aangedreven as waarin elektromotoren en planetairen zijn geïntegreerd.

PLANETAIRE STELSELS SCHAKELEN Eigenlijk is het wezen van de Smesh-E-Axle terug te brengen tot een bedieningsmethode om een planetair tandwielstelsel te laten schakelen. Dit is nodig om de elektromotoren zoveel mogelijk in het meest efficiënte toerengebied te laten draaien. Een elektromotor die langzaam draait en daarbij een hoog koppel moet leveren, produceert veel warmte en warmte is efficiëntieverlies. Dat efficiëntieverlies kan oplopen tot wel negentig procent. Door schakelmomenten in te bouwen, draaien de elektromotoren bij de Smesh-E-Axle alleen maar in een efficiënt toerengebied. In de tot nu toe meest complexe vorm heeft de as maar liefst acht versnellingen. Dat is te danken aan vijf inschakelbare planetaire tandwielstelsels (SmeshGears). Die SmeshGears worden aangedreven door twee mechanisch aaneengeschakelde elektromotoren. De uitgaande as van de motoren drijft een planetaire component van de eerste SmeshGear aan. De uitgaande as zit aan component twee van deze SmeshGear. Het schakelen gebeurt door de derde component al dan niet stil te zetten. Een mechanisch differentieel verdeelt de aandrijfkracht naar de linker- of rechterkant, waar de schakelingen in de volgende SmeshGears gebeuren. Zo zijn er achtereenvolgens twee keer twee keer twee versnellingen en dat zijn er in totaal acht. De benaming versnelling is eigenlijk niet juist, want elk planetair geeft het toerental van de elektromotor één op één door of hij vertraagt het toerental. Omdat het voertuig versnelt, worden dit in het spraakgebruik echter versnellingen genoemd. Een standaard eindvertraging van het merk Meritor in de wielnaaf brengt het toerental uiteindelijk terug tot het gewenste toerental aan de wielen.

Door het gebruik van meerdere planetairen in een as krijgt de as een groter aantal versnellingen en draaien de elektromotoren altijd in een efficiënt toerengebied.

Een tekening van de aandrijvingsmodule in de EOX 175.

MEERDERE FACTOREN De as dankt zijn hoge efficiëntie aan meerdere factoren. In de eerste plaats draaien de elektromotoren altijd in een efficiënt toerengebied. In de tweede plaats zijn er in de hele aandrijflijn geen haakse overbrengingen. Die geven altijd verliezen. Verder wordt één van de motoren uitgeschakeld wanneer het vermogen niet nodig is. Als de vrachtwagen op snelheid is, draaien de planetairen vrij, waardoor er weinig interne weerstand is. Een laatste, heel belangrijke factor GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SMESH-E-AXLE

is de mogelijkheid om remenergie terug te winnen en daarmee de accu opnieuw te laden. Bij het vertragen van het voertuig drijven de wielen de elektromotoren aan, die daardoor de functie

‘TUSSEN VOOR- EN ACHTERUIT IS HEEL GEMAKKELIJK TE SCHAKELEN DOOR DE DRAAIRICHTING VAN DE ELEKTROMOTOREN TE VERANDEREN’

van generatoren krijgen. Zo wekken ze stroom op, die wordt teruggegeven aan het accupakket. Een accupakket is altijd nodig, omdat de stroom rechtstreeks van een generator een spanning heeft die niet constant genoeg is en die door wisselende spanningen schade aan de regeling of de elektromotoren kan veroorzaken. De benodigde stroom voor het accupakket, dat niet groot hoeft te zijn, kan worden geleverd door een brandstofcel of door een generator die is gekoppeld aan een kleine verbrandingsmotor. De elektromotoren draaien op 650 volt. Ze hebben een piekvermogen van 200 kW per stuk, maar leveren een continuvermogen van 105 kW. Uit de labtests is gebleken dat de motoren, in combinatie met de transmissies, in staat zijn een maximumkoppel te genereren van 78.000 Nm nominaal!

ALLE FUNCTIONALITEIT De Smesh-E-Axle heeft alle functionaliteiten die standaardassen ook hebben. Je kunt ze als stuuras gebruiken en je kunt ze ook gebruiken in configuraties met meerdere aangedreven assen. Sperren hoeft niet. Door het ABS in te zetten, kun je het volledige koppel op één wiel zetten.

ERVARINGEN MET DE EOX In de EOX 175-trekker is een Smesh-unit ingebouwd. De EOX 175 wordt gebouwd door H2Trac in Arnhem. De EOX heeft een verstelbare spoorbreedte. Hiervoor is het nodig dat er in plaats van een aangedreven as afzonderlijke aandrijving van de wielen is. De elektriciteit voor de aandrijving komt van een accupakket. Dat heeft een beperkte autonomie en is daarom gekoppeld aan een generator met dieselmotor. Een volledig accupakket is echter ook mogelijk, net als een brandstofcel op waterstof. “We hebben voor de SmeshE-Axle gekozen omdat we hiermee met lichtere, compacte motoren dezelfde trekkracht kunnen krijgen”, zegt ontwikkelaar Paul van Ham. H2Trac test er volop mee. “We hebben veel getest met een zware negentands cultivator, die we tot negentig centimeter diep door de grond hebben laten gaan. We hebben daarmee op trekkracht bij verschillende toerentallen getest. De software voor het schakelen van de planetairen deed goed zijn werk. We kunnen met een knopdruk zelf schakelen, maar dat hoeft niet.” H2Trac heeft ook met een gronddumper gereden. “Ook dat ging goed. De trekker trekt en remt goed. De EOX levert 129 kW (175 pk) en je moet hem uiteraard vergelijken met een dieseltrekker met dit vermogen. De acceleratiecurve is verstelbaar. We kunnen hem vrij agressief zetten, maar dat was niet nodig. We hebben de software en de koeling goed aan de tand kunnen voelen. Dat is allemaal goed voor elkaar.”

GRONDIG 3 2022

Tussen voor- en achteruit is heel gemakkelijk te schakelen door de draairichting van de elektromotoren te veranderen. Voor- en achteruit heeft de as dezelfde efficiëntie. De ontwikkelaars leggen een parallel met de autowereld. De auto’s in de jaren vijftig hadden ook vaak een relatief grote motor en weinig versnellingen. Er waren dikke Amerikanen met maar twee versnellingen. Dat heeft zich uiteindelijk ontwikkeld tot een kleine motor met veel versnellingen.

‘HET HANGT VAN DE TESTS AF WANNEER DE SMESH-E-AXLE IN GROTE AANTALLEN VOOR DE MARKT BESCHIKBAAR ZAL KOMEN’ SmeshWorks wil nu eerst verder met praktijktesten, voordat de as de markt op gaat. Het bedrijf is al wel in gesprek met fabrikanten van vrachtauto’s en ook met fabrikanten van assen. Het lijkt voor SmeshWorks echter nog te vroeg om zich exclusief te verbinden aan een van die fabrikanten. Het hangt van de lopende en komende tests af wanneer de Smesh-E-Axle in grote aantallen voor de markt beschikbaar zal komen.

FERTI-SPACE2 - HORIZON EEN STALMESTSTROOIER VOOR PROFESSIONELEN

Aandrijving door aftakas en tandwielkasten

Dubbele bodemketting met vastgeboute latten en scheepvaartkettingen graad 80

Hydraulische dissel- en asvering

SCAN ME

2 horizontale strooiwalsen met strooitafel (2 x ø 1 040 mm)

153B

joskin.com

Op voorraad voor professionals! Machines van 1 tot 7 meter direct leverbaar Opklapbare rotorko Opkl opeggen Zeer zware aandrijfkasten Volledig gelaste tandwielbakken Hierdoor extra stabiliteit 2 overbemeten kopeggen gemonteerd Walterscheid aandrijfassen Rotoren dicht bij de zijkanten Volledig egale werking over volle breedte

Energy P/600 Energy-P/600

Opklapbare frezen Opkl Beide freeshelften zonder tussenruimte Hefcilinders op het zwaartepunt tussen-versnellingskasten Zware tussen Ook in overtop of bio-uitvoering Walterscheid aftakassen Zij-aftakassen met nokkenschakelkoppelingen Zij

Tiger-450P/650

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VANGGEWAS INWERKEN

Bezoekers aan het denken gezet Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

DEMONSTRATIE MET HET INWERKEN VAN EEN VANGGEWAS

Links de fijn liggende grond na de bewerking met de Kuhn Biomulcher, rechts de grof liggende grond na de Güttler SuperMaxx.

Begin maart organiseerde Grondig Boeren met Maïs op Proefboerderij Vredepeel een demonstratie met het inwerken van een vanggewas. De bezoekers konden zien wat het resultaat was van een bewerking met twaalf verschillende machines op de dag voor de demonstratie. Wat de beste machine is, werd op de demonstratie niet duidelijk, maar de bezoekers werden wel aan het denken gezet. In Nederland moeten we na de maïs op zanden lössgrond verplicht een vanggewas telen, zodat dit de nutriënten vastlegt die de maïs niet heeft opgenomen. Deze voedingsstoffen kunnen ter beschikking komen van het volggewas. In heel veel gevallen is dit opnieuw maïs. Willen deze voedingsstoffen beschikbaar komen voor de maïs op het moment dat deze daar behoefte aan heeft, dan is het zaak het vanggewas vroegtijdig en goed te vernietigen. Dit voorkomt dat het vanggewas de voedingsstoffen gaat gebruiken voor zijn eigen ontwikkeling.

DEMONSTRATIE

‘OM DE VOEDINGSSTOFFEN OP HET GOEDE MOMENT BESCHIKBAAR TE LATEN KOMEN, IS HET ZAAK HET VANGGEWAS VROEGTIJDIG EN GOED TE VERNIETIGEN’

GRONDIG 3 2022

De projectgroep Grondig Boeren met Maïs organiseerde daarom op Proefboerderij Vredepeel een demonstratie met het onderwerken van een vanggewas met de focus op rietzwenkgras. Daarvoor werden maar liefst dertien leveranciers van machines uitgenodigd. Wel misten we het systeem van de kettingeg (Kelly, Fliegl en Dalbo). De machines werden niet in werking getoond, maar bewerkten een dag voor de demonstratie het perceel. Op de demo zelf kregen de bezoekers in kleine groepjes uitleg over de machines en konden ze zich een beeld vormen van de werking van de machines op dat moment. De organisatoren gaven tijdens de demonstratie

niet aan welke machine het beste resultaat opleverde. Doel was om de aanwezigen te laten nadenken over welke machine of methode het best past op hun bedrijf, onder hun eigen bedrijfsomstandigheden, daarbij in acht nemend welke gewassen ze op het eigen bedrijf telen, wat de volggewassen zijn, welke vanggewassen of groenbemesters ze telen en met welk doel. Ook of ze een kerende of niet kerende hoofdbewerking toepassen en wat het beste past bij de portemonnee en het beschikbare trekkervermogen zijn daarbij afwegingen. Het verhaal dat we hier schetsen, is gebaseerd op wat we tijdens de demo zagen. Hierbij de kanttekening dat het beeld direct na de demo heel anders kan zijn dan op het moment van de hoofdbewerking of na de hoofdbewerking. Pollen gras die los liggen, kunnen weer uitlopen en vastgroeien of er is een dichte laag organische stof ingekuild, die daardoor onvoldoende verteert.

GOEDE MACHINE, VERKEERDE MOMENT Kverneland werkte met een combinatie van klepelmaaier in de fronthef en een rotorkopeg achter. De kopeg werd op verschillende manieren ingezet: één strook met de tanden slepend en één met de tanden stekend. In het eerste geval worden de pollen gras door de tanden naar beneden gedrukt, in de tweede stand worden ze omhoog

VANGGEWAS INWERKEN AMAZONE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

gehaald. De pollen zijn hier ook iets groter. Het werken met een dichte aandrukrol achter de kopeg was geen succes. Kverneland zette ook de vierbalks cultivator Turbo in. Wanneer deze met vleugelscharen is uitgerust, wordt de grond over de volle breedte doorgesneden. De grond werd één of twee keer bewerkt. In het laatste geval werden de pollen rietzwenk wat meer bovenop gelegd. De zware vingereg achter de Turbo trekt de gewasresten ook omhoog, zodat ze kunnen uitdrogen. De grond lag behoorlijk grof. Evers kwam met een combinatie van een snijwals voor op de trekker en een schijveneg erachter. De snijwals heeft twee messenrollen met een verschillende diameter, zodat er een verschil is in toerental. Bovendien zijn de messen kruislings aangebracht, waardoor ze nooit op dezelfde plek snijden. De messen op de voorste rol zijn gekarteld, waardoor ze volgens Evers het gewas lossnijden van de grond. De schijveneg van Evers was een tweebalks, maar Evers heeft ook een vierbalks in het programma. De schijven hadden een diameter van 56 centimeter. De naloop-buizenrol heeft een diameter van 62 centimeter. De Evers-snijwals bewerkte het korte gewas nauwelijks. In een massaal gewas als bijvoorbeeld bladrammenas wordt dit gewas wel sterk verkleind. De grond lag behoorlijk fijn. De Catros XL van Amazone heeft een voorsnijwals. Deze heeft een kleine diameter, waardoor het toerental hoog is en de machine niet vervuilt. De messen verspringen, zodat de wals niet gaat springen. De schijven van de Catros zijn inderdaad XL, met een diameter van 61 centimeter. Deze schijven leveren vooral op zware gronden goed werk. Op de zandgrond van de Vredepeel waren de schijven van 51 centimeter wellicht beter op hun plaats geweest. De matrix-nalooprol met een diameter van 65 centimeter was ook een beetje overkill. De Evers-snijwals heeft twee rollen met een verschillende diameter. De messen van de eerste rol zijn gekarteld.

GROTE SCHIJVEN Het principe van de Väderstad Carrier XL 650 is enigszins vergelijkbaar met dat van de Catros, al-

leen verschilt de uitvoering flink. Niet alleen is de werkbreedte van de Zweed met 6,25 meter een stuk groter dan de 3,00 meter van de Duitse machine en is de Väderstad getrokken, maar ook de diameters van de voorsnijwals en de nalooprol verschillen. Alleen de schijven hebben een overeenkomstige diameter. Homburg toonde de CrossCutter-schijf, als alternatief voor de voorsnijwals, maar deze was niet gemonteerd en had vooraf ook niet gewerkt. De 64 centimeter grote schijven van de Lemken Rubin 10 snijden de grond over de volle werkbreedte door. Ze zijn zo gemonteerd dat ze geen zijdelingse speling hebben en dus altijd de goede stand hebben ten opzichte van de bodem. Deze schijven kunnen een lang gewas verwerken. Egvelden tussen de rijen schijven zorgen ervoor dat dit gewas wordt verspreid en dat het gewas uit de eerste rij schijven de tweede niet laat vollopen. Voor op de trekker zat een Ceres GreenCutter-snijwals, maar deze had in het rietzwenkgras niet veel effect. Als alternatief voor de Rubin heeft Lemken de Kristall-vleugelschaarcultivator, een echte allrounder. Voorzien van de brede vleugelscharen snijdt hij volvelds. De Kristall laat het veld wat grover achter. Lemken had voor een goede werking het veld liever diagonaal bewerkt, maar dat was in het kader van de demo niet mogelijk. De SuperMaxx is de enige machine van Güttler zonder de befaamde Güttler-nalooprol. De SuperMaxx is een zevenbalks cultivator en hij heeft evenveel tanden als de vijfbalks versie. Dat betekent dat de ruimte tussen de tanden groter is en er daardoor minder risico is op vollopen. Door de dubbele krul werken de tanden altijd op dezelfde diepte. De voorste twee tandrijen waren uitgerust met smalle beitels, waardoor niet de hele breedte werd doorgesneden. De Güttler liet het meest grove beeld achter. De Kuhn Biomulch is gebaseerd op de frees, maar de tanden zitten aan weerszijden van de schijf op de freesas, zodat ze elkaar overlappen. De messen staan meer scheppend, zodat ze meer grond op-

‘OP DE DEMO ZELF KONDEN DE BEZOEKERS ZICH EEN BEELD VORMEN VAN DE WERKING VAN DE MACHINES OP DAT MOMENT’

De Ceres GreenCutter komt goed tot zijn recht in een lang gewas. De Lemken Rubin die volgde deed zijn werk naar behoren.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VANGGEWAS INWERKEN

De Güttler SuperMaxx is een zevenbalks cultivator met een naloopeg. Hij liet de grond vrij grof achter.

werpen. Dat zie je, omdat de machine werkt met de achterklep open. Hierdoor werpt de machine grond en pollen ver weg en blijven de pollen en grasresten bovenop liggen, zodat ze kunnen uitdrogen. De Kuhn werkte vanwege de sporen in het perceel op een diepte van zeven centimeter en dat is eigenlijk te diep. De Kuhn liet de grond het meest fijn liggend achter.

NIET-KERENDE GRONDBEWERKING

‘DE OOGST VAN DE SNIJMAÏS HAD WAT SPOREN ACHTERGELATEN EN DAT WERKTE DOOR IN DE WERKING VAN SOMMIGE MACHINES’

De Kuhn Biomulch is ontwikkeld op basis van een frees, maar heeft een andere vorm en plaatsing van de messen.

GRONDIG 3 2022

Rath is een Oostenrijkse specialist in niet-kerende grondbewerking en importeur W.N. Kramer had met de Geohobel van dit merk gewerkt. Dit is een kruising tussen een langzaam draaiende frees en een spitmachine met kleine rotor. Hij laat de structuur van de grond goed intact. De machine heeft de dieptewielen aan de zijkant zitten en kan hiermee heel ondiep werken. De rol aan de achterzijde van de machine sluit de grond af, zodat een anaerobe vertering van het materiaal plaatsvindt. Koeckhoven had gewerkt met een combinatie van een Moreni-kopeg en een Ovlac/Koeckhoven-ploeg. Het bijzondere aan de kopeg is dat hij drie tanden per rotor heeft. Koeckhoven heeft deze tanden voorzien van zijvleugels op verschillende hoogtes, zodat ze het gewas goed kunnen verwerken en verkleinen. Dat was goed te zien op de strook die het zonder de ploeg had bewerkt. De ploeg werkte op een diepte van zes

Rath is specialist in niet-kerende grondbewerking. De Geohobel draait op een laag toerental en laat daarbij de structuur van de grond intact.

centimeter, waardoor er geen sprake is van een kerende grondbewerking. De ploeg was voor de helft uitgerust met ondergronders en was voorzien van een aangebouwde schijvenpakker. De grond lag er op het oog heel netjes bij. Maschio was aanwezig met een combinatie die op veel boerderijen aanwezig is, namelijk een klepelmaaier in de fronthef en een hakenfrees achterop. De frees heeft een werkbreedte van 2,80 meter, met een 3,00 meter brede nalooprol, zodat er een goede overlap is. Het is een allround combinatie, geschikt voor vele toepassingen, en hij liet hier goed werk zien. De Imants-spitcombinatie is een machine voor de hoofdgrondbewerking. Hij bestaat uit een rij woelertanden voor de diepe bewerking, een spitrotor voor ondiep spitten en een Eco-Mix-harkrol voor de zaaibedbereiding. De Imants had de dag tevoren gewerkt na een voorbewerking van het vanggewas door de Güttler en de Maschio. De profielkuil toonde aan dat de gewasresten heel netjes in de toplaag van de grond zijn gebleven, waar de bacteriële werking het grootst is, precies zoals de bedoeling is. Op deze manier is deze spitcombinatie na het vroeg verkleinen van het vanggewas een perfecte machine voor de hoofdbewerking, waarmee ook in dezelfde werkgang kan worden gezaaid.

De Moreni-rotorkopeg heeft drie tanden per rotor. Koeckhoven zette zijvleugels op de tanden.

W U E

UW SPECIALIST IN BEWARINGEN EN LOODSEN

DE NIEUWE VT5536 550PK / 22m³ / zeer wendbaar razendsnelle laadtijd / comfortabel optimale gewichtsverdeling lichtste zelfrijder in zijn klasse! Tracs Benelux: André de Waard Tel: 06-53437311 - adwaard@vredo.nl

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.com

SPECIALISATIES:

▪ Bewaringen ▪ Agrarische & Industriële bedrijfsgebouwen

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten. T 073 503 25 27 E info@steenbergen-bouw.nl

The fieldcare company

WWW.STEENBERGEN-BOUW.NL

ONTWIKKELD VOOR RIJBEWIJS B+E Veldhuizen Semi-Dieplader bakmaat 10,50 x 2,20 mtr. oprijhoek 8° laadvermogen 5,4T

Iveco 40C16 2,3 L / 120 KW 8,0 T trekgewicht

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CNH INDUSTRIAL

CNH Industrial slaat nieuwe wegen in

Tekst: Arend Jan Blomsma Foto’s: CNH Industrial, Blomsma

INVESTERINGEN IN INNOVATIE, DUURZAAMHEID EN PRODUCTIVITEIT

In februari nodigde CNH Industrial investeerders uit om ze op zijn Capital Markets Day in Florida bij te praten over de stand van zaken bij het concern en over toekomstige ontwikkelingen. De bijeenkomst had als motto ‘Breaking New Ground’, nieuwe wegen inslaan. Het concern wil leidend zijn op de speerpunten innovatie, duurzaamheid en productiviteit. Deze methaantrekker is daar een voorbeeld van. in nieuwe technologieën, nieuwe producten en nieuwe productiefaciliteiten. In de periode van 2019 tot en met 2021 was dit 2,2 miljard, dus er wordt flink gas bij gegeven. Case IH en New Holland droegen in 2021 elk ongeveer zeven miljard dollar bij aan de omzet. Noord-Amerika is goed voor ongeveer vijf miljard omzet, waarbij het merendeel van Case IH komt. In Europa is de omzet ook ongeveer vijf miljard, maar daar ligt de nadruk op New Holland. Verder draagt Zuid-Amerika twee miljard dollar bij en Afrika, Australië en Azië gezamenlijk drie miljard. Daarnaast heeft CNH Industrial een aantal regionale merken, zoals Steyr, Miller, Flexicoil, Kongskilde en K-Line AG. Het heeft ook een drietal merken op het gebied van precisielandbouw en digitalisering: Raven, AgDNA en AgXtend. Met Monarch heeft het een strategische samenwerking. Dit Amerikaanse bedrijf houdt zich bezig met autonomie en elektrificatie.

‘VAN 2022 TOT EN MET 2024 WORDT VIER MILJARD DOLLAR GEÏNVESTEERD IN NIEUWE TECHNOLOGIEËN, PRODUCTEN EN PRODUCTIEFACILITEITEN’

GRONDIG 3 2022

CNH Industrial heeft zich vorig jaar opgesplitst in een deel off-highway en een deel on-highway. Het off-highway-deel gaat verder als CNH Industrial en bevat als vanouds de merken New Holland, Case CE, Case IH en Steyr. Het on-highway-deel gaat verder als Iveco en omvat naast dit vrachtautomerk ook Iveco Bus, Heuliez, Astra, Magirus en motorenbouwer FPT. Het afgeslankte CNH Industrial had vorig jaar een omzet van 19,5 miljard dollar (ongeveer 17,5 miljard euro). Daarvan komt driekwart uit de landbouw, zestien procent uit grondverzet- en bouwmachines en acht procent uit financiële diensten. Noord-Amerika en Europa (inclusief het Midden-Oosten) leveren daarbij elk 37 procent. Het concern kondigde aan dat het in de periode 2022 tot en met 2024 vier miljard dollar wil investeren

‘MET DE AANKOOP VAN RAVEN ZET CNH INDUSTRIAL STAPPEN OP HET GEBIED VAN AUTONOMIE’

VEEL NIEUWS TE VERWACHTEN In 2021 introduceerde CNH Industrial veertig nieuwe producten. In het lopende jaar en de komende twee jaren voorziet het nog eens de introductie van minimaal 150 nieuwe producten. Deze introducties zullen in het teken staan van innovatie, duurzaamheid en productiviteit. In 2022 staat de introductie gepland van nieuwe trekkerseries tussen 111 en 143 kW (140 en 180 pk) en tussen 143 en 198 kW (180 en 250 pk). De vernieuwingen van deze series, Case IH Puma en Maxxum en New Holland T7 en T6, zullen vooral

CNH INDUSTRIAL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

betrekking hebben op de connectiviteit, zoals de vernieuwingen bij de T8 en T7 HD en de Optum en Magnum dat ook stonden. Beide merken willen ook stappen zetten op het gebied van autonomie. Weliswaar toonden ze al in 2016 een autonome trekker, maar tot nu toe is deze niet op de markt. Met de aankoop van Raven zet het stappen op het gebied van autonomie. Raven heeft eerder het Canadese DOT Technologies overgenomen en dat verkoopt sinds 2020 een autonome werktuigendrager. Via Raven komt dit jaar ook autonomie voor trekkers beschikbaar. In eerste instantie is dat voor de toepassing van een graanoverlaadwagen en voor een combinatie met een grondbewerkingswerktuig. In 2022 zal er ook worden getest met een autonome kunstmeststrooier en daarna ook met een autonome spuitmachine. CNH Industrial wil eigenlijk toe naar een autonome teelt. Dat is de stip op de horizon. Omdat het concern de klantwensen kent en met een sterke basis begint, denkt het dat het deze stip goed kan bereiken. De overname van Raven heeft dat proces een flinke boost gegeven.

dreven werktuigen en toonde op de Eima vorig jaar een powerpack voor op de trekker. Hiermee kunnen elektrische werktuigen worden aangedreven, bijvoorbeeld een boomgaardspuit. Ook de nieuwe veldspuit van Case IH, de Patriot 50-serie, moet een bijdrage leveren aan een duurzame akkerbouw. Dankzij een samenwerking met Augmenta kan de machine worden uitgerust met camera’s waarmee die realtime onkruiden kan herkennen en gericht kan bespuiten. De machine maakt hierbij gebruik van kunstmatige intelligentie, waarmee het zelf leert onkruid van het productiegewas te onderscheiden.

De nieuwe spuitmachine van Case IH moet met hulp van kunstmatige intelligentie gericht onkruid gaan bestrijden.

‘DE KOMENDE INTRODUCTIES ZULLEN IN HET TEKEN STAAN VAN INNOVATIE, DUURZAAMHEID EN PRODUCTIVITEIT’ VOORDEEL VOOR DE KLANT

ALTERNATIEVE BRANDSTOFFEN Op het gebied van duurzaamheid spelen vooral alternatieve brandstoffen en elektrificatie een rol. Al in 2006 presenteerde New Holland zijn Clean Energy Leader-strategie, om aan te geven dat het hierin een grote en leidende rol wil spelen. Een eerste resultaat was in 2009 de H2-waterstoftrekker. Die staat nog ergens geparkeerd, net als het concept. In 2013 toonde het een werkend prototype van een door methaan aangedreven trekker. Die is inmiddels op de markt en het is de bedoeling deze technologie ook te gaan gebruiken in andere productplatforms. Er zijn meer initiatieven. Zo konden we ons op de Agritechnica in 2019 vergapen aan een fraaie hybride trekker van Steyr en op de Bauma in datzelfde jaar aan een methaangestookte wiellader van Case. In 2020 presenteerde Case al een elektrische graaflaadcombinatie. Via een strategisch partnerschap met Monarch wordt er verder gewerkt aan een elektrisch aangedreven trekker in het lage-vermogenssegment en afgelopen jaar nam Case de Italiaanse fabrikant Sampierana over, waarmee het de elektrificatie in het compactsegment wil doorzetten. Door samenwerking met het Engelse Bennamann onderzoekt CNH Industrial de mogelijkheden van het zelf opwekken van methaan op veehouderijbedrijven en daarmee een stap op weg naar het zelfvoorzienende veehouderijbedrijf op het gebied van energie. In de Benelux werkt het hiervoor samen met BasGas. Het concern werkt ook aan elektrisch aange-

Een goed voorbeeld van de toegenomen productiviteit zit in de maaidorsers. Automatische besturing is op nieuwe combines al bijna gemeengoed. Het is volgens CNH Industrial goed voor een stijging van de productiviteit van vijftien procent. Door het hele dorsproces te automatiseren, neemt de capaciteit nog eens met twintig procent toe. Door de snelheid van de stroschudders te automatiseren, zijn volgens het concern de graanverliezen met tien procent te verminderen. En door de ventilatorsnelheid te automatiseren, zou er tien procent minder verontreiniging in het product achterblijven. Dat zijn allemaal voordelen voor de graanteler, naast een tien procent hogere prijs door een kwalitatief beter product, vijf procent meer opbrengst van het volggewas door een beter residu-management en twintig procent meer bedrijfszekerheid van de machine als gevolg van slimme sensoren. Voor dit laatste zijn er meer machines nodig die via telemetrie verbonden zijn met de fabrieken. Meer dan 2000 kritische foutcodes moeten ertoe leiden dat de machinetijd met dertig procent kan stijgen. Het zijn ambitieuze doelstellingen, maar dat mag. De bijeenkomst in Florida maakt wel duidelijk dat CNH Industrial veel investeert in innovatie, duurzaamheid en productiviteit. Het is misschien niet allemaal breaking new ground, want sommige paden zijn al betreden, maar het geeft wel aan dat de plannen van het concern serieus te nemen zijn.

Light Electrification noemt New Holland het opwekken van stroom voor werktuigen met een generatorset voor op de trekker.

Dit Steyr-concept op de Agritechnica in 2019 is een voorbeeld van een medium hybrid. Een verbrandingsmotor drijft een generator aan voor de elektrische aandrijving.

Tijdens de Bauma 2019 toonde Case een voorbeeld van een door methaan aangedreven wiellader.

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ECONOMIE

NIEUWE LEMKENSCHOFFELFABRIEK IN NEDERLAND

DE BOUWPLAATS VAN MORGEN IS LOS Het was al bekend, maar nu is het initiatief De bouwplaats van Morgen officieel een feit. Hierbij bundelt leverancier Staad bedrijven die elektrische machines bij Staad aanschaffen. Deze groep koplopers bestaat uit Van der Zanden, Boomrooierij Weijtmans, Huybregts Loon- en Grondwerkbedrijf, Gebr. Coremans Grondwerken, Janssen Group, Gebroeders Van de Brand en Van Oort en J. Veld-

Inspelend op de sterke groei van onkruidbestrijdingsmachines investeert fabrikant Lemken achttien miljoen euro in een nieuwe Lemken-Steketee-fabriek voor schoffeltechniek in Dinteloord. Naast een productielocatie komen er ook een ontwikkelingsafdeling en een AgroForum. Lemken wil de fabriek eind 2023 openen. In 2018 heeft het Duitse Lemken zijn productassortiment uitgebreid met schoffeltechniek. De overname van Machinefabriek Steketee uit Stad aan ’t Haringvliet was een belangrijk onderdeel van deze stap.

huizen Westbroek. Dit consortium gaat gezamenlijk een proeftuinproject realiseren binnen de DKTI-regeling van RVO. Dit om gezamenlijk kennis vergaren over de inzet van elektrische grondverzetmachines en ervaringen uit te wisselen. Testen met TNO in verschillende toepassingen met ter plaatse opladen en/of wisselen van de powerboxen is hier een onderdeel van.

VESTIGING HUUR&STUUR IN VEGHEL Momenteel geeft Huur&Stuur invulling aan de ambitie als verhuurbedrijf met landelijke dekking. Zo worden er in korte tijd twee extra vestigingen geopend, eerst in Veghel en binnenkort in Steenbergen. In Veghel heeft Huur&Stuur zijn intrek genomen bij de Royal Reesink-collega’s van Kamps de Wild. De samenwerking tussen de Claas-importeur en Huur&Stuur kwam eerder al in Valkenburg tot stand. De synergievoordelen die dit oplevert voor zowel de bedrijven als hun klanten hebben ertoe geleid dat de bedrijven ook in Veghel deze samenwerking aangaan.

SCANIA STOPT ZES MAANDEN MET DE VERKOOP VAN DIESELTRUCKS Het komende half jaar kun je geen Scania-dieseltruck bestellen. Dat meldt het concern tijdens een meeting bij Scania Parts Logistics in het Belgische Oudbergen. Deze maatregel neemt Scania Trucks om de levertijden en de bijbehorende onzekerheid daarover plus de onzekerheid over prijsontwikkelingen voor de klanten op een nette, heldere manier te tackelen. Het bedrijf

GRONDIG 3 2022

meldt over het afgelopen jaar - met de nadruk op het vierde kwartaal - dermate veel orders te hebben geboekt dat de orderboeken meer dan vol zijn. Deze orders worden nu eerst weggewerkt, terwijl de productievolumes, vanwege uitdagingen in de supply chain, onder druk staan. De verkoop van elektrische trucks blijft voorlopig wel doorgaan, evenals de tweedehands handel.

ECONOMIE - CUMELA KOMPAS ANALYSE

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

BRANDSTOFKOSTEN FORS GESTEGEN De kostprijs van cumelabedrijven is vorig jaar alleen al door de stijging van de brandstofkosten met 2,5 procentpunt gestegen. Oorzaak is de stijging van de dieselolieprijs in 2021 met 18,1 procent. Voor een gemiddeld cumelabedrijf vormden de brandstofkosten in 2021 13,9 procent van de bruto marge. “Met een stijging van 2,5 procentpunt zijn de brandstofkosten alweer hoger dan in 2019, het jaar voor de coronacrisis”, vertelt Dieuwer Heins, adviseur Bedrijfsontwikkeling & Financiën van Cumela Advies. Hij baseert zich daarbij op de eerste 21 financiële jaarverslagen die hij ontving voor de bedrijfseconomische analyse Cumela Kompas. De brandstofkosten per bruto marge liggen voor een gemengd

ONDERBOUWING VAN PRIJZEN

Beste Geralde, Ik heb met ons bedrijf ingeschreven op een aanbesteding en helaas zijn wij niet als winnaar uit de bus gekomen. Ik zie alleen nergens staan wat het verschil is tussen ons en de winnaar. Hoe zit dat?

Beste aannemer, In artikel 2.130 van de Aanbestedingswet is bepaald dat de gunningsbeslissing de relevante redenen voor die beslissing moet omvatten. In lid 2 is dat verder uitgewerkt. Daarin staat dat onder relevante redenen in elk geval de kenmerken en relatieve voordelen van de winnende inschrijving én de naam van de winnaar vallen. Het doel van deze motiveringsplicht is dat de inschrijvers de wijze van beoordeling kunnen toetsen en kunnen controleren of de beoordeling de gunningsbeslissing rechtvaardigt.

*Voorlopige cijfers op basis van de eerste 21 deelnemers aan Cumela Kompas

bedrijf of agrarisch loonbedrijf duidelijk hoger dan voor een grondverzetbedrijf. In de grafiek is goed te zien hoe zeer dit per bedrijf verschilt. Dit komt deels doordat veel grondverzetbedrijven op projecten draaien waar ze tanken bij de opdrachtgever. Het brandstofverbruik lijkt daardoor relatief laag. In de eerste rapporten die Heins heeft geanalyseerd, blijkt dat bij sommige agrarische loonbedrijven de brandstofkosten in 2021 al uitkomen op meer dan negentien procent. “Factureer je € 100,-, dan zit hierin al € 19,- aan brandstofkosten.”Hij waarschuwt dat deze kosten in 2022 door de Rusland-Oekraïne-oorlog nog fors stijgen. “Op 14 maart 2022 lag de dieselprijs volgens het CBS nog eens 38 procent hoger dan op 1 januari 2022, voor veel bedrijven vijftig cent per liter boven de prijs waarmee ze in januari hebben gerekend.” Een gemiddeld cumelabedrijf had in 2020 € 215.752,aan brandstofkosten. Uitgaande van een gemiddelde dieselolieprijs van € 1,02 volgens het CBS komt dit neer op 211.521 liter. “Bij eenzelfde gebruik zijn deze kosten in 2021 met ruim € 40.000,- gestegen naar € 255.941,-”, rekent Heins voor. “Gaan we uit van de huidige stijging van de dieselolieprijs, dan stijgen de brandstofkosten zelfs met ruim € 105.000,-. Alle reden dus om hier scherp op te acteren.” De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van 338 bedrijven die de jaarrekening 2019 aanleverden en 257 bedrijven die de jaarrekening 2020 aanleverden voor deelname aan Cumela Kompas. Wil je meer te weten komen over de kengetallen van jouw bedrijf, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Stuur hiervoor een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Getwist kan worden over de vraag wat ‘voldoende’ onderbouwing betekent. Soms is een tabel met de scores van de inschrijvers niet voldoende om aan de motiveringsplicht te voldoen, omdat daaruit niet duidelijk wordt wat de winnende inschrijving beter maakt dan de eigen inschrijving. Helaas zijn er ook uitspraken waarbij alleen een matrix met een score van alle inschrijvers en een toelichting op uitsluitend de eigen inschrijving voldoende was. Het Europese Hof van Justitie oordeelde afgelopen najaar dat het verplicht is om in de motivering van de gunningsbeslissing de voordelen en relatieve kenmerken te vermelden, maar dat dit op neutrale wijze mag worden vermeld, omdat bedrijfsvertrouwelijke informatie niet zo maar mag worden gedeeld. Volgens het Hof kunnen sommige aspecten bijvoorbeeld samengevat worden vermeld. Helaas zijn er alweer twee nieuwe uitspraken van de rechtbank Den Haag, waarbij in het ene geval werd geoordeeld dat alleen een scoretabel onvoldoende is, terwijl in de andere uitspraak het tegengestelde werd geoordeeld. Absolute duidelijkheid is er dus nog niet. Een verwijzing naar het arrest van het Europese Hof van Justitie kan jou als aannemer echter wel een (stevige) steun in de rug bieden wanneer niet aan de motiveringsverplichting is voldaan. Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

EINDELIJK WEER KEIGEZELLIG

Gebr. Varekamp scoort voor Oekraïne “Vandaag injecteren wij 3000 kuub mest bij onze klanten. Van elke kuub doneren wij € 0,50 aan Giro 555 ten behoeve van de inwoners van Oekraïne.” Als je de sociale media volgt, heb je de actie van Gebr. Varekamp in Tinte op Facebook vast wel gezien. Het was een spontane actie van het bedrijf, dat op de landelijke dag van Giro 555 ontstond. “Als je dan voor de tv zit, kun je je niet voorstellen dat er anno 2022 iets dergelijks gebeurt in Oekraïne, zo dicht bij de deur”,

verwoordt Annette Varekamp het heel treffend. Het bericht op Facebook bereikte 13.697 personen en het bericht werd 32 keer gedeeld en 260 keer geliked. Het bedrijf heeft er ook nog veel persoonlijke reacties op gehad. Ook een vroegere werknemer, wiens huidige vrouw Oekraïens is, bedankte het bedrijf persoonlijk. Dat is dan extra bijzonder. Gebr. Varekamp was één van de cumelabedrijven die een bijdrage leverden.

Ook bij Van Eijck Agro, Grond & Groen in Alphen hebben de vele activiteiten van de actieve personeelsvereniging lang stilgelegen. Eindelijk kon er onlangs eindelijk weer een echt samenzijn worden georganiseerd. Van Eijck besloot het laagdrempelig te doen in de vorm van een verlate nieuwsjaarsreceptie om daarmee de nadruk te leggen op weer eens samen zijn. Daarin waren er wel de gebruikelijke toespraken van de personeelsvereniging over jubilea, geboortes en ander wel en wee en een woord van de directie over de gang van zaken op het bedrijf. Daarna ging het hele gezelschap naar de werkplaats, waar er zelf friet werd gebakken, waarna onder het gezellig eten en drinken de onderlinge contacten weer werden aangehaald, er kennis werd gemaakt met nieuwe collega’s en er sterke verhalen werden verteld. En natuurlijk werd er vooral veel gelachen. Later op de avond (nacht) ging de muziek ook wat harder. Eindelijk was het weer keigezellig met z’n allen.

Vijftien jubilarissen bij Gebr. Van der Poel Half maart was het feest bij Gebr. Van der Poel in Oud Ade. Maar liefst vijftien jubilarissen werden er in het zonnetje gezet! Acht medewerkers vierden hun twaalfenhalfjarig jubileum, vijf collega’s werkten vijfentwintig jaar bij het bedrijf en twee echte volhouders vierden hun veertigjarig jubileum. Geheel in stijl werden deze laatste twee jubilarissen, Nico Heemskerk en Cees Looman, per limousine naar het feest vervoerd; de overigen moesten het met een gewone taxi of de fiets doen. De jubilarissen werden door Dammie van der Poel en Maarten van der Meer toegesproken en in het zonnetje gezet. Namens Cumela Nederland kwam Maurice Steinbusch de vijfentwintig- en veertigjarige jubilarissen een zilveren onderscheiding opspelden, met de complimenten en dank voor al die jaren van trouwe dienst. En het bleef nog lang onrustig in Oud Ade…

GRONDIG 3 2022

CAO & ZO - ONDERNEMEN MET CUMELA

WERKEN MOET LONEN

25 JAAR TWAN BOUWMANS GRONDWERKEN Na een periode te hebben gewerkt als zelfstandige in de verhuur bij Gebroeders Aldenzee in Deurne begon het bij Twan Bouwmans uit Bakel te kriebelen en richtte hij zich meer op eigen werken. 25 jaar geleden, toen de diesel nog 52 ouderwetse Nederlandse centen per liter kostte, startte Twan zijn eigen grondverzetbedrijf als zelfstandig ondernemer. Momenteel heeft hij een mooi bedrijf met een mobiele kraan, een minigraver, een loader en een trekker met dumper en is hij werkzaam voor veel collega-bedrijven. Tijdens de drukbezochte feestdag ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan op 13 maart nam Twan het woord en bedankte hij heel gericht al zijn collega’s, want mede dankzij hen is zijn bedrijf geworden tot wat het nu is.

HEUVELLANDGROEN: MOOI VAK, MAN! Een treffend voorbeeld van genieten van je prestaties en het nuttige en het aangename verenigen, was het bedrijfsbezoek van bedrijvenadviseur Irma Gottenbos aan Heuvellandgroen uit Geulle. Ze had met eigenaar Michiel Kester afgesproken op de werklocatie bij de Miljoenenlijn in Simpelveld, een spoorlijn dwars door het Zuid-Limburgse heuvelland. Op het station Simpelveld stap je in de stoomtrein van ruim honderd jaar oud en reis je door het nostalgische landschap. Michiel legde in opdracht van Habets/Luijten Groen een voetpad aan en plaatste een oude tramhalte bij de werkplaats van de Miljoenenlijn. Het werk was net opgeleverd en vol trots liet hij het resultaat zien. Tijdens het overleg werd op de oude watertoren even het werk beoordeeld, met als extra attractie een prachtig uitzicht over de heuvels. Wat een mooi vak, man!

In deze column schrijf ik maandelijks over cao-gerelateerde onderwerpen. Er zijn natuurlijk ook onderwerpen die we in de cao niet kunnen regelen, maar voor jou als ondernemer ook van groot belang zijn. Als die de arbeidsvoorwaarden raken, krijgen die hier toch een podium. Al een aantal jaren brengen we het onderwerp ‘werken moet lonen’ onder de aandacht van de politiek. Met wisselend succes is er aandacht voor, maar tot op heden heeft deze aandacht niet geleid tot wat wij een succes zouden noemen, namelijk een aanpassing van het systeem. Ook in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 hebben we hier aandacht voor gevraagd. Een van de flyers die Cumela heeft verspreid onder (aspirant-)Kamerleden en politieke partijen ging over dit onderwerp. Er zijn enkele subonderwerpen waarvoor we met name aandacht vragen. Zo moet niet alleen het gat tussen bruto en netto loon kleiner worden gemaakt, ook de afdrachten over met name overwerk moeten lager worden. Op die manier voelen werknemers beter in hun portemonnee dat ze meer uren of op onaangename uren hebben gewerkt. Werken naast een uitkering moet ook lonen, zodat werken wordt gestimuleerd.

WE HEBBEN MAAR ÉÉN DOEL: TE ZORGEN VOOR ONS PERSONEEL, EN DAAR HOORT OOK EEN GOEDE NETTO BELONING BIJ

Dit vergt een andere benadering van ons belastingstelsel. De toeslagenaffaire maakt het nu ook noodzakelijk om hier vanuit een andere invalshoek naar te kijken. We zullen in de lobby ons punt blijven maken en blijven herhalen. We hebben immers maar één doel: te zorgen voor ons personeel, en daar hoort ook een goede netto beloning bij

Jacqueline Tuinenga beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - VITALE VOLHOUDERS

‘Mijn wederhelft maakt dit mogelijk’ Tekst en foto: Marjolein van Woerkom

VITALE VOLHOUDER: HUUB VERCOULEN

Met een optocht langs zijn huis werd in coronatijd zijn vijftigjarig jubileum gevierd. Huub Vercoulen uit Meijel kreeg op zijn achttiende een vast contract bij Loonbedrijf Bruynen in Maasbree en is er niet meer weggegaan. Zo nu en dan stapt hij nog steeds op ‘zijn’ Doosan 160.

‘TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN MAKEN HET WERK MINDER VERMOEIEND, EN GEZONDER’

Hij laat het filmpje zien op zijn telefoon. Toeterend trekken John Deere-trekkers, behangen met ballonnen, op een januaridag voorbij. De stoet wordt geleid door ‘zijn’ Doosan 160. “Het leek wel een carnavalsoptocht”, lacht Huub Vercoulen uit het Limburgse Meijel. “Het was overweldigend. We zaten nog midden in het corona-gebeuren en dit had ik echt niet verwacht”, zegt hij. Er volgden telefoontjes, kaartjes, een krantenartikel en hij en zijn vrouw Mariet werden op straat aangesproken. “Dat heb je in een dorp. Iedereen wist ervan. Die waardering, dat is mooi”, zegt ze. “Iemand die al vijftig jaar in dienst is, kun je geen groter cadeau geven.” Huub zit thuis in de woonkamer. Vandaag is hij niet aan het werk. Nu, op zijn 68e, werkt hij alleen nog wanneer hij zin en tijd heeft. Dat is flexibel.

“Ze kunnen me morgen ineens nodig hebben, maar het kan ook volgende week zijn. Vaak vragen ze of het uitkomt. Als ik de ene dag niet kan, verschuiven ze de klus naar een andere dag”, zegt hij. Zo graag willen ze hem nog hebben, de kraanmachinist van het type ‘goed en precies’.

PASSIE VOOR TREKKERS Passie voor trekkers heeft hij altijd gehad. Waar dat vandaan kwam, weet hij niet. Als er eigenlijk ook maar ergens een trekker was, was hij erbij. Toch leerde hij eerst voor iets anders en ging hij aan de slag als schilder. Toch trok het loonwerk hem uiteindelijk meer en in januari 1972 kreeg hij, op zijn achttiende, een vast contract aangeboden, waarop hij definitief overstapte naar deze sector. Loonbedrijf Bruynen uit Maasbree was toentertijd, met een baas, twee zonen in het bedrijf en vier medewerkers (inclusief Huub), geen klein bedrijf. Het was hard werken, weet hij nog. “In het begin reden we veel vaste mest en drijfmest uit”, vertelt hij. Later kwamen daar de graan- en maïsteelt bij. “Het was eigenlijk jaarrond hoogseizoen. Op een gegeven moment hadden we wel zo’n honderd klanten. Nu zijn dat er misschien nog maar tien, maar wel heel grote.” Het was het waard, stelt hij. “Ik was vrij man: ik werkte buiten, in de natuur. Dat vond ik prachtig. Het was heel afwisselend werk. Ik had er niet aan moeten denken om in een fabriek te staan.”

NAAM: Huub Vercoulen

BEDRIJF: Loonbedrijf Bruynen BV

GRONDIG 3 2022

VITALE VOLHOUDER - ONDERNEMEN MET CUMELA

DE WEDERHELFT De lange dagen en weken zorgden er wel voor dat hij nauwelijks thuis was. Twee jaar nadat hij in vaste dienst trad, trouwde hij met Mariet. Ze kregen twee kinderen. “Zij moest alles thuis opvangen, want ik maakte lange dagen. Er was ook nog geen telefoon, dus voor haar was het altijd afwachten hoe laat ik thuis zou komen.” Dat was vaak ’s avonds laat, als de kinderen allang op bed lagen, beaamt ze. “Hij at, stapte onder de douche en ging naar bed. De volgende ochtend vroeg, voordat de kinderen wakker waren, ging de wekker weer. Hij zag de kinderen alleen op zondag.” “Achteraf gezien had het niet zo gemoeten”, gaat Huub verder. “Maar zo ging het gewoon in die tijd. Je deed je werk en stond er niet bij stil.” Er was wel ruimte voor vakantie. Eerst twee weken, later drie weken, in de zomervakantie. Tussen Kerst en oud en nieuw werd er geklust in huis, want dan moesten de uren worden opgemaakt en was daar tijd voor. De vrouw, zij is volgens Huub de reden dat hij zo’n lang dienstverband heeft kunnen volhouden. “Natuurlijk moet er een klik zijn met het bedrijf en je moet geen hekel aan je werk hebben, maar je hebt ook een vrouw nodig die erachter staat. Dat zei Bruynen zelf ook altijd: mijn wederhelft maakt dit mogelijk.”

MOBIELE KRAAN Dat hij uiteindelijk op de mobiele kraan is beland, gebeurde eigenlijk spelenderwijs. “Als we vaste mest gingen rijden, zat Pierre Bruynen zelf op de getrokken kraan en reed ik met de trekker. Pierre leek altijd tijd genoeg te hebben en zat tijdens het koffie drinken of eten altijd graag te praten. Ik ging me op een gegeven moment vervelen en stapte dan op de kraan om zelf te proberen mest te laden. Bruynen had op een gegeven moment door dat dat goed ging en bleef nog langer zitten”, lacht Huub. Dat is alweer dertig jaar geleden. “De dagen en weken volgden elkaar op en de jaren regen zich aaneen. Zo zit je er ineens vijftig jaar.” Hij heeft nooit gedacht om over te stappen naar ander werk. Of toch eigenlijk wel, één keer. “Ik haalde mijn vrachtwagenrijbewijs en bedacht dat dat misschien ook leuk werk was”, vertelt hij. Hij

solliciteerde bij een bedrijf in de buurt dat stro uit Duitsland haalde, maar toen hij te horen kreeg dat hij per vracht 75 gulden zou verdienen, ongeacht of de rit acht of twaalf uur duurde, was hij meteen genezen. “Uiteindelijk heb ik binnen het loonbedrijf nog veel plezier gehad van dat rijbewijs.”

AMERIKA Het was niet alleen het werk waar hij plezier aan beleefde. Een van de hoogtepunten die Huub is bijgebleven, is toch wel de rondreis in Amerika in 1986. Jos, de zoon van Pierre Bruynen, had twee nieuwe John Deeres gekocht en daarmee een reis naar de John Deere-fabriek in Amerika aangeboden gekregen. “Omdat ik de medewerker was die het langst in dienst was, mocht ik mee.” Daarnaast denkt hij met veel plezier terug aan de beginperiode. “Het was allemaal wat gemoedelijker, wat persoonlijker. “Je hoefde nooit brood mee te nemen, want je at gewoon altijd mee bij de klant. Nu is dat niet meer.” Maar of het vroeger beter was? “Het was anders. Er was meer tijd voor het persoonlijke en er lag niet zoveel druk op het werk. Door alle technieken is het werk wel lichter geworden. Ik begon ooit op een John Deere 2120 en heb daarna alle series voorbij zien komen. Technologische ontwikkelingen maken het werk minder vermoeiend, en gezonder”, voegt hij eraan toe. “We hebben wat stof gesnoven als we met de combines aan het werk waren... Pfoe!” Waar hij niet in mee is gegaan, is het werken met GPS. “Daar ben ik me niet in gaan verdiepen. Die verandering was te groot. Op de kraan had ik dat eigenlijk ook niet nodig. Ik maakte al lange dagen en dat ik dan ’s avonds ook nog eens de boeken in moest, zag ik niet zitten.”

VANZELFSPREKEND

NIEUWE SERIE: VITALE VOLHOUDERS Regelmatig krijgen we e-mails binnen over jubilea: vijfentwintig, veertig of zelfs vijftig jaar in dienst. Bijzonder in deze tijden, waarin veel mensen ‘jobhoppen’; na vijf jaar willen ze toch weer wat anders. Vandaar deze serie, waarin we ‘vitale volhouders’ uitlichten die lang doorwerken in de sector, als trekkerchauffeur, als directeur, als kraanmachinist, als planner, maar het kan net zo goed de oudste in werking zijnde machine zijn. Hoe houden zij het zolang vol? Wat is het geheim?

‘EEN VAN DE MOOIE MOMENTEN WAS DE REIS NAAR DE JOHN DEERE-FABRIEK IN AMERIKA.’

Dat hij nog doorwerkt, is bijna vanzelfsprekend. “Hoewel ik genoeg hobby’s heb, kan ik niet ineens van heel veel werk naar helemaal niets. Dat gaat niet. Ik vind het daarnaast nog gewoon te leuk. Zoals gezegd, de technologie van tegenwoordig maakt het werk lichter en het contact met mensen vind ik leuk. Zolang ik er nog plezier aan beleef en fysiek die kraan in kan stappen, ga ik door.”

PLAATS:

DIENSTJAREN:

TIP:

Maasbree

Vijftig, sinds 1972

ROL OP HET BEDRIJF:

GROOTSTE VERANDERING:

Hoe zorg je voor een lang dienstverband? “Behalve dat je geen hekel aan je werk moet hebben, heb je een partner nodig die erachter staat.”

Nu kraanmachinist

De komst van GPS

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Hoogtepunten van Cumela.nl/nieuws GROTE MEDIACAMPAGNE RONDOM GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

NIEUWE MANAGER ADVIES EN OPLEIDINGEN & TRAININGEN Een gedreven en nuchtere Marieke van der Post is sinds afgelopen januari onderdeel van het managementteam van Cumela. In de rol van manager Advies en Opleidingen & Trainingen wil ze zoveel mogelijk ondernemers uit onze branche ondersteunen en vooruit helpen. Stap voor stap in het nu én in de toekomst. De ondernemersmentaliteit is haar met de paplepel ingegoten. Als dochter van een vader met een eigen infrabedrijf weet ze als geen ander hoe het werkt en daarom trok deze rol bij Cumela haar zo aan. “Gewoon beginnen en doen past écht bij mij”, vertelt ze. “Het bruist in mijn hoofd continu van de ideeën. Voor mij is het een uitdaging om deze te doseren. Gelukkig weet ik daar goed mee om te gaan. Ik zoek graag de verbin-

ding tussen mensen en leg graag dwarsverbanden tussen de theorie en de praktijk. Wat ik mooi vind aan Cumela is dat je als ondernemer kunt rekenen op de steun van onze experts, of het nu gaat om bedrijfskundige zaken, strategie, ruimtelijke ordening, aanbestedingen, personele of juridische zaken. Als ondernemer kun je met elke vraag bij ons terecht. Samen ondernemen is inspirerend en geeft resultaat.” Als Senior Adviseur en Programmamanager Onderwijs bij Bouwend Nederland heeft Marieke haar sporen in de branche verdiend. Opleiden is de rode draad in haar loopbaan. Marieke heeft ervaring als docent, adviseur, manager en bestuurder op het snijvlak tussen onderwijs en arbeidsmarkt in verschillende non-profitorganisaties. Een waardevolle aanvulling voor Cumela.

Op donderdag 17 maart, direct na de gemeenteraadsverkiezingen, begon Cumela met een grote mediacampagne om overheid en politiek kennis te laten maken met onze sector. Tot en met 24 maart verschijnt er onder het motto ‘Raad en daad zijn dichtbij’ een advertentie op de websites en in de apps van landelijke en regionale kranten. De advertenties zullen naar verwachting meer dan twee miljoen keer worden vertoond!

“Graag ga ik met de collega’s aan de slag om onze bedrijven verder te helpen”, zegt ze. “We staan voor grote uitdagingen op het gebied van klimaat, innovatie en het vinden van voldoende, goed opgeleid personeel, om er maar eens een paar te noemen. Ik kijk ernaar uit om samen te bouwen aan een duurzame toekomst voor onze branche en zijn ondernemers”, aldus Marieke.

CAMPAGNE VOOR (LAND)BOUWVERKEER OP DE WEG Om knelpunten met landbouwverkeer op te lossen, pleiten Cumela en LTO Noord ervoor dat wegbeheerders bepaalde provinciale wegen openstellen. Recent zijn er inventarisaties uitgezet naar deze knelpunten in Noord-Holland. Dit om met onderbouwde gegevens nadere afspraken te kunnen maken met wegbeheerders. Door de invoering van de registratie- en kentekenplicht voor (land) bouwvoertuigen zijn er nieuwe mogelijkheden gekomen. Naast de eisen voor het kenteken is er een hogere maximumsnelheid van 40 kilometer per uur.

GRONDIG 3 2022

JONGERENBESTUUR - ONDERNEMEN MET CUMELA

TWEE BIJLAGEN Leden van Cumela ontvangen bij deze Grondig het jaarverslag en het nieuwe cao boekje. Het cao boekje bevat een groot aantal nieuwe teksten omdat het vereenvoudigd is. Uiteraard zijn hierin ook alle afspraken vastgelegd van het afgelopen najaar afgesloten cao akkoord. In het jaarverslag legt de vereniging verantwoording af voor het dit jaar gevoerde beleid. Daarnaast bevat dit de jaarverslagen van de aan Cumela verbonden organisaties, zoals Cumela Advies en Cumela Verzekeringen.

CUMELA ADVISEERT D-TEC OVER AGR/GPS EN RVDM In reactie op vragen vanuit leden heeft het bestuur van de sectie Meststoffendistributie van Cumela in februari en maart diverse keren overleg gehad met Gerrit van Vlastuin van D-Tec/VMA. De aanleiding was de fors hogere prijs voor de nieuwe AGR 2.0. Dat deze nieuwe versie veel duurder wordt dan de huidige kwam met name de laatste weken duidelijk naar voren uit de aanbiedingen die mestvervoerders in het bezit van tankauto’s met een AGR/GPS van VMA ontvingen. In reactie hierop vroegen leden van Cumela de sectie om te helpen. “Wij vonden het onwenselijk dat een deel van de leden het gevoel kreeg voor het blok gezet te worden en geen keuze te hebben”, zegt Hans Verkerk, secretaris van de sectie Mestdistributie. “Wij zijn daarop als sectiebestuur in gesprek gegaan met Van Vlastuin.” Wat er is besproken is en welk advies D-Tec kreeg, lees je terug op Cumela.nl.

ANDER BELANGRIJK NIEUWS • • •

Hoop op derogatie in juni Iets meer dodelijke slachtoffers Voorbereiden op Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwen

EEN WAARDIG EN VERDIEND AFSCHEID

Ik kreeg de vraag om voor deze uitgave van Grondig een column te schrijven. Het is voor mij de eerste keer dat ik een column schrijf, dus een leuke nieuwe uitdaging. Voor de lezers die mij niet kennen: ik ben Reinie Boven en ik ben werkzaam op ons familiebedrijf in Finsterwolde. Sinds 2018 ben ik lid van het Jongerenbestuur en heb ik zitting in de commissie Sociale Zaken. Afgelopen maand namen wij als Jongerenbestuur afscheid van Gerwin Otten en Gerwin Bongers. Tijdens het glow in the dark-midgetgolfen hadden we als grap bedacht dat degene met de meeste slagen werd aangewezen voor het schrijven van deze column. Waarschijnlijk was ik dit dan, ha ha. Het afscheidsuitje was al een tijd geleden gepland en uitgerekend op deze dag was het een van de eerste mooie lentedagen. Een dag waarop volop werd gewerkt en de bemestingswerkzaamheden werden gestart. Hierdoor waren er helaas ook een tweetal afzeggingen voor ons uitje. Dit mocht de pret zeker niet drukken. Tijdens het elektrisch karten werd er hard gestreden om de eerste plaats. Elektrisch karten was een nieuwe gewaarwording voor iedereen, maar dit bleek zeker niet onder te doen voor het racen met benzine-karts. Gezien de brandstofprijzen van vandaag de dag is het zeker een mooie oplossing. We hebben deze dag vervolgens afgesloten met een heerlijk diner. Het was een waardig en verdiend afscheid voor beide heren. Bedankt voor jullie jarenlange inzet! Beetje bij beetje verdwijnen de meeste coronamaatregelen en is er weer perspectief voor het organiseren van bijeenkomsten en evenementen. Dit geldt ook voor de zomereditie van de Jongerendagen. De aankomende periode gaan wij als bestuur onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en gaan wij ervoor zorgen dat we elkaar deze zomer treffen! Na een periode van twee jaar is het mooi om elkaar weer te zien en bij te praten over de persoonlijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in de sector. Namens het jongerenbestuur hoop ik jullie allemaal te zien en te spreken op de zomereditie van de Jongerendagen! Reinie Boven Namens het jongerenbestuur

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, beleidsmedewerker arbo Foto’s: Probos

Bestrijding van de Aziatische duizendknoop

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

De Aziatische duizendknoop is een plant met een sterke groeikracht. De wortelstokken en stengels kunnen schade veroorzaken aan dijken, gebouwen, leidingen en wegen. Ook verdringt de plant andere planten en dieren.

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR VEILIGVAKWERK.NL 68

GRONDIG 3 2022

TOOLBOX - ONDERNEMEN MET CUMELA

HOE HERKEN JE DE AZIATISCHE DUIZENDKNOOP

TIPS EN VUISTREGELS

De Aziatische duizendknoop groeit in (midden)bermen, op spoordijken, op braakliggende terreinen, in bosranden en op beekoevers en kan wel vier meter hoog worden. In het voorjaar ontstaan veel nieuwe bamboeachtige rode stengels uit knopen op de wortelstokken. Hier komt de naam van de plant vandaan. De plant krijgt grote hartvormige bladeren met crèmewitte bloemen in augustus. Tegen de winter sterven de bovengrondse delen af en overwinteren de diepe (tot drie meter) ondergrondse wortelstokken.

1. Controleer of er Aziatische duizendknoop groeit op de plek waar je aan het werk gaat. Meld nieuwe groeilocaties bij je werkgever en plaats een markering op drie meter van de laatst zichtbare plant. 2. Zorg dat je geen duizendknoop maait. De plant moet worden weggeknipt. 3. Voorkom verspreiding via je machine en jezelf. Reinig banden, traptreden en zolen voordat je het terrein met duizendknoop verlaat. 4. Laat stengels nooit in het water terecht komen. Hieruit groeit stroomafwaarts langs de oever een nieuwe plant. 5. Voorkom verspreiding via groenafval. Voer resten van planten en wortels af als restafval, laat het thermisch verwerken of breng het naar een BVOR-gecertificeerde composteerder. 6. Laad besmette grond direct op of dek die af. Voer die op de juiste wijze af.

HOE VOORKOM JE VERSPREIDING? Uit stukjes wortelstok of stengel van kleiner dan één centimeter groeit een nieuwe plant. Zorg daarom dat je geen stukjes verspreidt via je machine of via het verplaatsen van grond. Zorg dat je weet hoe de duizendknoop eruitziet. Controleer voor je aan de slag gaat of je werkt in een gebied waar de duizendknoop groeit.

Bij maaiwerkzaamheden: • Klepel de plant niet en houd drie meter afstand van de plant. Maak in het donker gebruik van GPS-locaties van de plant. Houd rekening met afwijkingen. Als de Aziatische duizendknoop zelf moet worden gemaaid, geldt het volgende: • Gebruik een maai-zuigcombinatie, een maaibalk met afvang of een bosmaaier met zaagblad. • Maak je machine ter plekke schoon en voer maaisel afgedekt af naar een erkende verwerker.

MEER INFORMATIE Veel meer informatie is te vinden in het Landelijk protocol omgaan met Aziatische duizendknopen. Ga daarvoor naar bestrijdingduizendknoop.nl/protocol.

Uitgraven duizendknoop: • Zorg dat de graafmachine zoveel mogelijk op asfalt, rijplaten of verhardingen staat. • Graaf gecontroleerd af in lagen van dertig centimeter, totdat je geen wortelresten meer ziet. Graaf dan nog eens dertig centimeter extra weg. • Voorkom verstuiven of verwaaien van de grond. Dek de grond af, gebruik afsluitbare big bags of gebruik een afgesloten container. De grond moet worden afgevoerd naar een erkende verwerker. • Vermeng besmette grond niet met schone grond GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - WET KWALITEITSBORGING VOOR DE BOUW

Wat zijn de gevolgen voor jouw bedrijf?

WET KWALITEITSBORGING VOOR DE BOUW KOMT ERAAN

De Wet kwaliteitsborging voor de bouw (Wkb) richt zich in eerste instantie voornamelijk op grote fysieke bouwwerken, maar toch is het goed om te weten wat het voor jou en jouw bedrijf kan betekenen. In dit artikel schetsen we wat er gaat veranderen en waarmee je als cumelaondernemer zoal te maken kunt krijgen.

‘DE WET HEEFT ALS DOEL DE BOUWKWALITEIT TE VERBETEREN EN DE POSITIE VAN DE CONSUMENT TE VERSTERKEN’ 70

GRONDIG 3 2022

Op 1 juli 2022 treedt (waarschijnlijk) de Wet kwaliteitsborging voor de bouw (Wkb) in werking. De wet heeft als doel de bouwkwaliteit te verbeteren en de positie van de consument te versterken. De gevolgen voor de cumelasector lijken beperkt te zijn, omdat de wet zich voornamelijk richt op grote fysieke bouwwerken, zoals huizen en kantoorpanden. Dat neemt niet weg dat je mogelijk in aanraking zult komen met veranderingen op de bouwplaats, zoals een kwa-

liteitsborger. Hier volgt een opsomming van de grootste wijzigingen: • Het bouwtoezicht verschuift van de gemeenten naar de private sector (kwaliteitsborgers). • Kwaliteitsborgers worden eerder betrokken bij bouwprojecten, zodat risico’s eerder in kaart worden gebracht en kunnen worden vermeden. • Het bouwwerk kan zonder goedkeuring van de kwaliteitsborger niet gereed worden gemeld en kan daarmee niet in gebruik worden genomen.

WET KWALITEITSBORGING VOOR DE BOUW - ONDERNEMEN MET CUMELA

• De markt kan zelf zorgen voor een kwaliteitsborgingssystematiek (instrumenten), onder toezicht van de overheid. Op die manier kunnen er innovatieve werkwijzen en technologieën worden ingezet. • Bouwers krijgen meer verantwoordelijkheid. Ook na oplevering blijft de bouwer verantwoordelijk voor het bouwwerk dat hij heeft gebouwd. In de eerste instantie geldt dit alleen voor gebouwen die vallen onder gevolgklasse 1. Later volgen de gevolgklassen 2 en 3.

WELKE BOUWWERKEN? Welke bouwwerken er onder gevolgklasse 1 vallen, is wettelijk vastgelegd, maar wat houdt dat nu precies in? Bij bouwwerken onder gevolgklasse 1 kun je denken aan bouwwerken die vergunningplichtig zijn, zoals grondgebonden woningen, woonboten, vakantiewoningen, bedrijfspanden en fiets- en voetgangersbruggen (niet over rijks- of provinciale wegen) met maximaal twintig meter overspanning. Bouwwerken die de meeste cumelaondernemers niet dagelijks plaatsen, maar waarbij veel cumelabedrijven wel betrokken zijn als het gaat om de voorbereidingen. En hoe zit dat dan? Bouwwerken die op dit moment vergunningvrij zijn, blijven ook vergunningvrij. Er geldt voor vergunningvrije bouwwerken dus geen plicht om een instrument voor kwaliteitsborging toe te passen. Natuurlijk moeten vergunningvrije bouwwerken wel voldoen aan de algemene regels volgens het Bouwbesluit en het Burgerlijk Wetboek.

VERGELIJKING CUMELA-WERKZAAMHEDEN Het is niet eenvoudig om de bovenstaande omschrijving van gevolgklasse 1 te vertalen naar cumela-werkzaamheden. Hierbij denken we aan: • Bouwrijp maken (voorbelasting, bouwwegen) • Woonrijp maken • Grondwerk • Aanleg riolering (vergunningvrij) • Aanleg straatwerk • Landmeetkundige werkzaamheden • Beschoeiingen, duikers en damwanden (bouwwerken, maar meestal vergunningvrij) • Verticale en horizontale drainage De bovenstaande werkzaamheden zijn geen bouwwerken in de zin van de Wkb, behalve riolering, waterkeringen, beschoeiingen, duikers en damwanden, maar deze bouwwerken zijn veelal vergunningvrij, waardoor de Wkb niet van toepas-

sing is. De aangescherpte bouwregels uit de Wet kwaliteitsborging voor de bouw lijken dus niet erg van invloed te zijn op de bovenstaande werkzaamheden.

‘OOK NA OPLEVERING BLIJFT DE BOUWER VERANTWOORDELIJK VOOR HET BOUWWERK DAT HIJ HEEFT GEBOUWD’ UITBREIDING AANSPRAKELIJKHEID AANNEMER Ook op juridisch vlak verandert er van alles door de invoering van de Wkb. Zo blijft bij invoering van de wet de aannemer na oplevering van een bouwwerk aansprakelijk voor alle gebreken die bij de oplevering van het werk niet zijn ontdekt, tenzij deze gebreken niet aan de aannemer zijn toe te rekenen. De bewijslast hiervoor ligt bij de aannemer. Dit in tegenstellig tot de huidige situatie, waarbij de aannemer na oplevering alleen nog aansprakelijk is voor verborgen gebreken. Bij zakelijke opdrachtgevers kan hier contractueel van worden afgeweken. Let hier dus op! Ook wordt de waarschuwingsplicht voor onjuistheden in de opdracht uitgebreid en is het consumentendossier in het leven geroepen. Meer hierover op Cumela.nl.

Tekst: Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - SERIE OMGEVINGSWET

Moet ik straks een nieuwe vergunning aanvragen?

GEVOLGEN INVOERING OMGEVINGSWET OP BESTAANDE VERGUNNING

De Omgevingswet is uitgesteld tot 1 januari 2023 en dat geeft ons twee voordelen. Zo wordt de invoering pas ingevoerd als de wet en de bijkomende onderdelen, waaronder het nieuwe digitale systeem, gereed zijn. Een ander voordeel is dat iedereen, inclusief Cumela en de aangesloten bedrijven, wat meer tijd voor de voorbereiding heeft. Wat betekent die voorbereiding voor de vergunningen in de huidige situatie?

SERIE: OMGEVINGSWET De overheid streeft ernaar om op 1 januari 2023 de nieuwe Omgevingswet in werking te laten treden. In aanloop naar die datum gaan we in elke editie van Grondig in op de ontwikkelingen en de bijzonderheden die deze wet met zich meebrengt.

Bij de invoering van de Omgevingswet worden diverse wijzigingen doorgevoerd. In eerdere artikelen in deze serie is toegelicht dat het begrip ‘inrichting’ verdwijnt en plaatsmaakt voor ‘milieubelastende activiteiten’. Ook komt voor een aantal activiteiten de vergunningplicht te vervallen. Hiervoor komen landelijke regels in de plaats. Voor specifieke activiteiten blijft de vergunningplicht bestaan. Ook hier gaat wat veranderen. Wat de veranderingen zijn, hangt af van de huidige regels die nu voor het bedrijf gelden.

Voor bedrijven waarvoor alleen algemene regels van toepassing zijn, gelden nu alleen de eisen uit het Activiteitenbesluit. Voor deze situaties is de overgang het gemakkelijkst. De eisen en maatregelen van het Activiteitenbesluit worden vervangen door de eisen en maatregelen uit het Besluit activiteiten leefomgeving. Deze eisen komen voor een groot deel met elkaar overeen. Eisen ten aanzien van geluid en geur worden verplaatst naar het omgevingsplan, dat door de gemeente wordt opgesteld.

VERGUNNINGPLICHT VERVALT

GRONDIG 3 2022

Omgevingsplan kunnen de maatwerkvoorschriften vervallen.

VERGUNNINGPLICHT BLIJFT VAN TOEPASSING De meeste activiteiten rondom afvalstoffen waarvoor in de huidige situatie een vergunning is vereist, blijven ook vergunningplichtig na de invoering van de Omgevingswet. In de huidige situatie betekent een vergunningplichtige activiteit dat voor meerdere aspecten vergunningvoorschriften zijn opgenomen.

ALLEEN ALGEMENE REGELS VAN TOEPASSING

In de huidige situatie kan sprake zijn van een vergunningplicht die bij het invoeren van de Omgevingswet komt te vervallen. Dit kan voorkomen in het geval dat meer dan 10.000 kubieke meter grond onder de bepalingen van het Besluit bodemkwaliteit wordt opgeslagen. Onder de Omgevingswet vervalt deze vergunningplicht. De meeste vergunningvoorschriften blijven voorlopig van kracht als maatwerkvoorschriften op grond van het Besluit activiteiten leefomgeving of het omgevingsplan. Bij het wijzigen van de activiteiten, waarvoor een nieuwe melding is

vereist, of het van kracht worden van een nieuw

Onder de Omgevingswet worden meer algemene eisen van toepassing voor de overige activiteiten. Alleen voor het inzamelen en bewerken van afvalstoffen, de activiteit die als vergunningplichtig is aangewezen, blijven de voorschriften van toepassing. De overige voorschriften worden maatwerkvoorschriften op gronden van het Besluit activiteiten leefomgeving of het omgevingsplan.

‘OOK DE HUIDIGE SITUATIE MOET ZIJN VASTGELEGD IN EEN MELDING ACTIVITEITENBESLUIT OF EEN VERLEENDE VERGUNNING’

OP TIJD BEGINNEN Bij het in werking treden van de Omgevingswet is het opnieuw aanvragen van een vergunning of het indienen van een melding niet noodzakelijk. De huidige situatie wordt aangemerkt als bestaand recht voor het uitvoeren van de activiteiten. Aandachtspunt hierbij is dat ook de huidige situatie moet zijn vastgelegd in een melding Activiteitenbesluit of een verleende vergunning. Ons advies is dan ook om dit voor de eigen bedrijfsactiviteiten na te gaan en actie te ondernemen waar nodig. Het duurt nog even voordat het 1 januari 2023 is, maar de benodigde tijd voor een vergunning bedraagt minimaal een half jaar. Begin dus op tijd.

Tekst: Tom Luttikhold, juridisch adviseur omgevingsrecht

BEK I JK DE TOEKOMST VAN ALLE K ANTEN

Ben jij toe aan een nieuw perspectief? Ontdek alle mogelijkheden bij Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek. Bij ons werk je aan uiteenlopende bodemtaken. En werk je mee aan de duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. Kijk voor vacatures op www.ofgv.nl/werken-bij

ONDERNEMEN MET CUMELA - RVDM

Het rVDM komt eraan! DOE MEE AAN DE PILOT

Per 1 januari 2023 volgt het rVDM het huidige papieren Vervoersbewijs Dierlijke Meststoffen (VDM) op. Dit vraagt een behoorlijke aanpassing in het werkproces van de mestvervoerders. Alle leveranciers van mestsoftware en AGR/GPS-apparatuur zijn nu druk met het voorbereiden van een brede pilot, die eind mei gaat starten. De huidige werkwijze: tijdens het vervoer van mest wordt een VDM ingevuld, aangevuld en ondertekend. Na afloop van het transport wordt het VDM op kantoor nog goed gecontroleerd en zendt de vervoerder vervolgens de gegevens naar RVO. Deze werkwijze gaat fors veranderen. Heel kort samengevat vul je in de nieuwe situatie het hele rVDM vooraf in, worden alle zaken vooraf gecontroleerd en voer je vervolgens het transport uit. Natuurlijk blijft het mogelijk om tijdens de rit de afnemer nog aan te passen en ook wordt het mogelijk om onderweg nieuwe vrachten aan te

GRONDIG 3 2022

maken. De controles van de gegevens vinden echter al vooraf plaats en worden ook meteen gecheckt in de registers van de overheid. Een verouderd relatienummer invullen kan straks dus niet meer, want direct na het invoeren worden de gegevens al bij de NVWA en RVO gecontroleerd. Nog een grote verandering is dat de vervoerder niet meer verantwoordelijk is voor het ondertekenen van het rVDM door leverancier en afnemer. Deze krijgen daarvoor per e-mail een attentiebericht en zijn daar zelf verantwoordelijk voor.

RVDM - ONDERNEMEN MET CUMELA

WELK SYSTEEM? De overheid bouwt een versie van het rVDM met webschermen in een internetportaal. Hierin moet je inloggen met e-Herkenning. Daarnaast bouwen de leveranciers van mestsoftware hun eigen voorkant voor het systeem van de NVWA. Hierdoor kun je vanaf kantoor, maar ook vanuit een app alle benodigde handelingen voor en tijdens het vervoer uitvoeren. Op dit moment zijn twee leveranciers van mestsoftware al in de praktijk aan het testen. Deze testen verlopen voor de vervoerder vooralsnog prima. Natuurlijk zijn er ook vervoerders die geen mestsoftware gebruiken. Ben jij een van die vervoerders, dan raden wij je aan je heel goed te oriënteren of je dit wel zo wilt blijven doen. Uit eerste testen met de webschermen blijkt dat dit niet eenvoudig in de bedrijfsvoering van een mestvervoerder is in te passen. Heb je hier vragen over, neem dan contact op met Hans Verkerk (hverkerk@cumela.nl).

‘DE VERVOERDER IS STRAKS NIET MEER VERANTWOORDELIJK VOOR HET ONDERTEKENEN VAN HET RVDM’

HET IS NOODZAKELIJK DAT HET NIEUWE SYSTEEM OOK ECHT ONDER PRAKTIJKOMSTANDIGHEDEN WORDT BEPROEFD EISEN AAN APPARATUUR In de praktijk blijkt er onduidelijkheid te bestaan over de eisen aan de AGR/GPS-apparatuur. In de nieuwe regelgeving krijgt die de naam GR-apparatuur. Het blijkt dat de overheid hierover verschillende signalen heeft afgegeven naar de leveranciers van die GR-apparatuur. De ene leverancier gaat ervan uit dat er geen wijziging van de apparatuur hoeft plaats te vinden, terwijl een andere een geheel nieuw systeem met veel meer mogelijkheden ontwikkelt. Cumela probeert bij de overheid duidelijk te krijgen of de eisen nu wel of niet worden aangepast. Wel is duidelijk dat het bij de invoering niet verplicht wordt om de weegcomputer van het aanboord-weegsysteem te koppelen aan de GRapparatuur. De onduidelijkheid zit vooral in de vraag of er route-informatie moet worden vastgelegd of niet. We hopen hierover op korte termijn duidelijkheid te krijgen.

BREDE PILOT

UITZONDERINGEN

Vanaf eind mei 2022 gaat een brede pilot van start, waarbij bedrijven in de gelegenheid worden gesteld om met de nieuwe werkwijze van het rVDM te werken. Ze hoeven dan niet meer te werken met het huidige VDM. Cumela heeft zich sterk gemaakt voor deze pilot, omdat zij het noodzakelijk vindt dat het nieuwe systeem ook echt onder praktijkomstandigheden wordt beproefd. Mestvervoerders kunnen binnenkort een brief van de overheid verwachten over het rVDM. In die brief staat hoe je je kunt aanmelden voor de pilot. Belangrijk punt van aandacht is daarbij dat ook de leveranciers en afnemers van de mest zich voor de pilot moeten aanmelden. Je kunt ondersteuning krijgen bij het benaderen van jouw leveranciers en afnemers, maar je kunt er ook voor kiezen dat de overheid deze bedrijven benadert. Voor een goede uitvoering van de pilot is het noodzakelijk dat er rond de honderd vervoerders aan de pilot meedoen. Op de website www.verantwoordmestvervoer.nl staat meer informatie over de invoering van het rVDM. Daar staan ook veelgestelde vragen en antwoorden.

Vrijwel alle uitzonderingen die er nu gelden in het mesttransport blijven bestaan, zoals voor boer-boertransport. Voer je een dergelijk transport uit met een voertuig waarop GR-apparatuur beschikbaar is, dan moet deze apparatuur ook worden gebruikt, maar in veel gevallen hoeft geen monster te worden genomen of ingezonden. Een loonwerker die geen geregistreerd intermediair is, kan zijn klanten met het rVDM-systeem niet meer ontzorgen. In vrijwel alle gevallen wordt dan de leverancier van de mest degene die verplicht is om de meldingen voor het rVDM te doen. Wil je toch je klanten ontzorgen? Vraag dan een registratie aan als intermediair, want dan mag jij de meldingen wel voor je klanten doen.

Tekst: Hans Verkerk, secretaris sectie Meststoffendistributie Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2022

De beste technologie op de eenvoudigste en snelste manier.

LEASYGOING is de all-inclusive service waarmee u een DEUTZ-FAHR van de 6/7/8/9-reeks kunt kiezen en meteen aan de slag kunt. Wij verzorgen al het andere voor u.

Volg ons

DEUTZ-FAHR is een merk van

Ontdek het Laudis effect:

krachtig, snel en veilig! asbaar Veilig toep erzaaiin alle ond systemen!

Voor meer informatie over Laudis, bezoek agro.bayer.nl of vraag ernaar bij uw lokale distributeur en/of adviseur.

Zeer krachtig maïsherbicide • breed werkingsspectrum • gewasveilig

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• snelle werking • snel regenvast

ONDERNEMEN MET CUMELA - INNOVATIES UITGELICHT

Sleutelrol in voedselproductie BIOTECHNOLOGIE BIEDT KANSEN

SERIE: INNOVATIES UITGELICHT Ontwikkelingen en innovaties gaan snel. Dit biedt mogelijkheden voor onze sector. Om ondernemers mee te nemen in kansen en mogelijkheden van deze ontwikkelingen en innovaties voor hun bedrijfsvoering besteden we in een artikelenreeks aandacht aan deze technologische ontwikkelingen en innovaties.

GRONDIG 3 2022

Het wordt steeds lastiger om de toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen in stand te houden, waardoor de noodzaak om planten weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen groter wordt. Biotechnologie en meer specifiek CRISPRCas, wat zoveel als knippen in het genetisch materiaal inhoudt, wordt daardoor steeds belangrijker. Wij gaan dieper in op deze vernuftige technologie. Biotechnologie klinkt relatief nieuw, maar wordt eigenlijk al duizenden jaren gebruikt voor bijvoorbeeld het produceren van bier (gisten) en penicilline (schimmels). De wereldbevolking telt nu ongeveer 7,5 miljard mensen. In 2050 zijn dat er naar verwachting ongeveer negen miljard. Al die mensen moeten worden gevoed en dat is met de huidige productietechnieken, de klimaatveranderingen en het in de toekomst beschikbare landbouwareaal een uitdaging. Biotechnologie gaat een belangrijke rol spelen bij het produceren van meer voedsel.

WAT IS HET? Biotechnologie is de toepassing van wetenschap en technologie op levende organismen of delen daarvan met het doel om levende of niet-levende materialen te veranderen voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld voedsel, medicijnen of nieuwe stoffen. De naam biotechnologie komt van de Griekse woorden bios (dat staat voor ‘leven’) en technicus (dat staat voor ‘gebruikt’). Letterlijk staat biotechnologie dus voor ‘het gebruik van leven’. Biotechnologie is een breed begrip, waaronder je veel technologische toepassingen kunt definië-

INNOVATIES UITGELICHT - ONDERNEMEN MET CUMELA

MEER INFORMATIE VINDEN OVER DEZE INNOVATIE? Wil je als bedrijf meer weten over de mogelijkheden van biotechnologie, dan vind je meer informatie op rijksoverheid.nl/onderwerpen/biotechnologie of ga naar www.biotechnologie.nl. Over genetische modificatie kun je meer lezen via de link wur.nl/ nl/Dossiers/dossier/Genetische-modificatie-1.htm Specifieke informatie over CRISPR-Cas-techniek vind je op: wur.nl/ nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/plant-research/ show-wpr/CRISPR-Cas-nauwkeurige-aanpassing-van-DNA.htm Geen zin om te lezen? Bekijk dan via de QR-code de volgende video: (www.youtube.com/watch?v=yOytavS03Q0)

ren. In de landbouw wordt biotechnologie toegepast bij de veredeling van planten. Ook bij andere organismen, zoals dieren, algen, bacteriën en schimmels, vind je toepassingen van biotechnologie.

HOE WERKT HET?

LETTERLIJK STAAT BIOTECHNOLOGIE VOOR ‘HET GEBRUIK VAN LEVEN’

Plantveredeling is het ontwikkelen van planten die zo goed mogelijk aan de eisen van de mens voldoen. In de klassieke vorm selecteert of kruist een veredelaar planten met de beste eigenschappen en maakt daar een nieuwe variëteit of ras van. Na verloop van tijd houd je die exemplaren over waarmee je verder gaat kweken. Dit vergt tijd, ongeveer tien tot vijftien jaar. Om dit proces sneller te laten verlopen, willen veredelaars gebruik maken van onder andere genetische modificatie. Een GGO (genetisch gemodificeerd organisme) is een organisme waarvan het genetisch materiaal is gewijzigd door gebruik te maken van genetische technologie waarbij het DNA direct wordt aangepast. In de media wordt ook vaak de Engelse term GMO gebruikt. Onderscheid wordt daarbij gemaakt tussen transgenese (het overbrengen van een soortvreemd gen) en cisgenese (overbrengen van een gen van hetzelfde soort of een kruisbare verwant). Een veel gebruikte technologie hiervoor is momenteel CRISPR-Cas. Daarbij wordt een stukje DNA uit het gen geknipt, waardoor het organisme het ongewenste gen niet meer heeft.

leving deze technieken wel wil omarmen. Niet alles wat immers kan, moet ook zo maar mogen, dus is het verstandig dat dit zorgvuldig gebeurt en aansluit bij de normen en waarden en het democratische debat dat daarover in de samenleving wordt gevoerd. Deze ontwikkelingen wijken af van de trend in andere delen van de wereld, waar met name de zakelijke belangen vooropstaan. In Europa bestaat de twijfel er al van oudsher en wordt deze met name gevoed door een aantal niet-gouvermentele organisaties. (‘Frankenstein-voedsel’). Tot nu toe zijn er echter geen signalen dat er ongewenste effecten optreden. Toch kom je in de media regelmatig berichtgeving tegen over de zogeheten CRISPR-Cas-techniek. Dit gereedschap maakt het mogelijk om heel precies een wijziging aan te brengen in het DNA van cellen of een organisme. De Europese regelgeving staat het nu niet toe om deze technieken in te zetten. Daarentegen vindt er wel import plaats van (voedsel)producten waarin deze technieken zijn toegepast.

‘MODERNE BIOTECHNOLOGIE KAN HELPEN BIJ HET SNELLER WEERBAAR MAKEN VAN GEWASSEN TEGEN ZIEKTEN EN PLAGEN’

WELK PROBLEEM KAN HET OPLOSSEN? Moderne biotechnologie kan helpen bij het sneller weerbaar maken van gewassen tegen ziekten en plagen en de gevolgen van klimaatverandering (droogte, natte, verzilting). Het Nederlandse gewasbeschermingsbeleid en de Europese ‘boer tot bord’-strategie noemen moderne plantenveredeling met onder andere CRISPR-Cas daarom ook als essentiële voorwaarde om de maatschappelijke doelen te bereiken. Ook kan het op termijn wellicht helpen om de in de cumelasector helaas overbekende stof PFAS door bacteriën grootschalig te laten afbreken.

WAT HEB IK ERAAN ALS BEDRIJF? Je maakt als bedrijf dat actief is in landbouw en cultuurtechniek al gebruik van gewassen die in de loop der tijd door mensen steeds meer op een bepaalde eigenschap zijn geselecteerd. Door biotechnologie kun je waarschijnlijk sneller gebruik maken van gewassen die beter bestand zijn tegen klimaatinvloeden of geschikt zijn voor een bepaalde omgeving, zeker als veredelaars hun pijlen hier nog meer op gaan richten. Wellicht dat via biotechnologie ook nieuwe materialen beschikbaar komen die in de GWW kunnen worden gebruikt als natuurlijk geotextiel.

MAATSCHAPPELIJKE DISCUSSIE In Europa is veel discussie over moderne biotechnologieën. Technologieontwikkeling gaat dan ook sneller dan de wetgever het kan bijhouden. Daarnaast wordt de vraag gesteld of de samen-

Tekst: Marije van Beurden, beleidsmedewerker onderwijs Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - AANBESTEDINGEN

Een goed plan moet ‘rijpen’, net als een goede wijn

TIPS VOOR EEN KANSRIJK PLAN VAN AANPAK

Tegenwoordig kom je vaak pas aan het werk als je eerst goede cijfers scoort voor een mooi plan. Dat voelt onwennig, want wat is er nu belangrijker, goed werk leveren of mooie plannen maken? Toch zullen we ermee moeten dealen. Wij geven wat tips voor het maken van een goed plan van aanpak. Bij steeds meer werken word je mede beoordeeld op je plan van aanpak. Dat is lastig, want je hebt vaak weinig grip op de beoordeling. Soms voelt dat oneerlijk, want je weet zeker dat je het werk perfect kunt uitvoeren tegen een aantrekkelijke prijs. Helaas kijken veel opdrachtgevers niet meer naar het bedrijf, maar naar de papieren voornemens. Het is de manier waarop ze ‘het kaf van het koren proberen te scheiden’. Daarom ontkom je er niet aan om toch een goed plan van aanpak te maken.

‘STEM DE INHOUD AF OP DE KENNIS EN VISIE VAN DE PERSONEN DIE HET GAAN LEZEN’ VOORBEREIDING Op tijd beginnen: het klinkt logisch, maar we merken dat het er vaak niet van komt. Het dagelijkse werk slokt bijna alle tijd op. Een goed plan van aanpak vraagt echter voorbereiding en inspiratie en daarvoor is tijd nodig. Start daarom meteen zodra de aanbestedingsleidraad binnen is. Neem de tijd om die leidraad goed door te lezen. Goed lezen betekent weten wat er nodig is en wat er moet worden voorbereid. In de leidraad staat niet alleen waardevolle informatie over wat de opdrachtgever verwacht in het plan van

GRONDIG 3 2022

aanpak, ook eventuele vereiste certificaten of referentiewerken worden genoemd. Soms kan er niet op meerdere percelen worden ingeschreven. Kortom, genoeg zaken die voor de besluitvorming en voorbereiding van belang zijn. Een goede voorbereiding betekent ook het tijdig inschakelen van assistentie. Dat kan zijn een extern adviseur, een ecoloog of een interne collega’s met specifieke kennis. In veel gevallen is het verstandig om een beroep te doen op interne of externe deskundigen. Hoe eerder je deze mensen inschakelt, hoe meer tijd er ook voor hen is om ideeën te ontwikkelen. Kijk ook goed hoe je plan wordt beoordeeld en gewaardeerd. De puntentelling die daarvoor zal worden gebruikt, kan van belang zijn bij de opbouw van het plan van aanpak. Het zou jammer zijn als je veel tekst en aandacht besteedt aan een onderdeel waarmee relatief weinig punten te scoren zijn. Verder wordt altijd aangegeven uit welke functionarissen de beoordelingscommissie bestaat. Het is belangrijk om de inhoud af te stemmen op de kennis en de visie van de personen die het gaan lezen. Probeer daar eventueel informatie over te vinden.

HET PLAN IN CONCEPT Vaak staat in de eerste paragraaf van de aanbestedingsleidraad aangegeven welke uitgangspunten de opdrachtgever belangrijk vindt. Soms is die heel erg gefocust op ecologie of op duurzaamheid,

AANBESTEDINGEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

in andere gevallen voert veiligheid de boventoon. Neem dat mee in je achterhoofd wanneer je met de inhoud van het plan aan de slag gaat. Bij elke aanbesteding zijn er wel enkele bijzondere aandachtspunten aan de orde. Meestal wordt er een maximum aantal pagina’s met een bepaald lettertype voorgeschreven. Ook kan het zijn dat het plan naamloos moet zijn. Noteer deze opmerkingen vast in je concept-document. In de aanbestedingsleidraad wordt eigenlijk altijd omschreven welke onderwerpen in het plan moeten worden behandeld, met per onderwerp een toelichting. Zet deze onderwerpen als paragraafkopjes vast in je document. Houd ook de toelichting op deze paragrafen in het oog. Dat helpt je om gefocust te blijven op zaken die de opdrachtgever belangrijk vindt. Organiseer creativiteit, zet anderen aan het denken. De kunst is om in positieve zin op te vallen en beter dan de concurrenten in te spelen op de vragen van de opdrachtgever. Vaak is het werk zo vanzelfsprekend geworden dat je niet meer doorhebt wat de opdrachtgever bijzonder vindt. Laat anderen binnen en buiten je bedrijf daarom meedenken. Zij stellen de juiste vragen en brengen nuttige ideeën in. Vraag jezelf ook regelmatig af: wat doen wij anders dan de anderen en waarom doen wij dat? Laat het concept bezinken en bespreek het meermaals met de direct betrokkenen. Op die manier wordt het plan steeds degelijker en leesbaarder.

‘VRAAG JEZELF REGELMATIG AF: WAT DOEN WIJ ANDERS DAN DE ANDEREN EN WAAROM DOEN WIJ DAT?’

TIPS VAN DE ADVISEUR • Gebruik voor de aanbesteding de mogelijkheid voor het stellen van vragen en schroom niet om kritische vragen te stellen bij ‘disproportionele inschrijfeisen’. • Juridische vragen met betrekking tot aanbestedingen? Stuur een e-mail aan Geralde Bouw-van de Bunt (gvdbunt@cumela.nl).

Laat een buitenstaander het concept-plan lezen. Als het voor die persoon duidelijk is, zal het vermoedelijk ook voor de beoordelingscommissie duidelijk zijn. Nu hebben we alles goed gedaan. Gaan we het werk dan ook uitvoeren? Was het maar zo’n feest. Dat hangt af van de beoordeling door de opdrachtgever, maar ook van de andere inschrijvers. Helaas blijf je dus afhankelijk van anderen.

DE UITSLAG EN DAARNA Vraag om een verslag van de beoordeling, ook bij een positieve uitkomst. Van elke beoordeling kun je leren voor een volgende keer. De kunst is om te begrijpen hoe het plan is overgekomen en welke redenering beoordelaars toepassen. Soms is een beoordeling aanvechtbaar. Er is jurisprudentie van aanbestedingen waarbij de uitkomst van de beoordeling succesvol werd aangevochten. Een gespecialiseerde advocaat kan de kansen inschatten en verder helpen bij de procesgang. Als het is gelukt om het werk aan te nemen, is het wel van belang om in de praktijk te brengen wat je hebt beloofd. Zorg dus dat de verantwoordelijke projectleider goed op de hoogte is van de inhoud van het plan en dat die er serieus mee omgaat. Je bent namelijk wel een verplichting aangegaan.

CONTROLE Tijdens de uitvoeringsfase moet de opdrachtgever kunnen meten of registreren dat de beloofde acties ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Wanneer voorgestelde maatregelen niet SMART worden geformuleerd, levert dat vrijwel zeker puntenaftrek op bij de beoordeling. Besteed aandacht aan de lay-out. Zorg dat het overzichtelijk is en gemakkelijk leest. Illustreer zo mogelijk met foto’s of illustraties. Plaatjes zeggen vaak meer dan woorden.

Tekst: Ad Karelse, adviseur bedrijfskundige zaken

GRONDIG 3 2022

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN WAT VINDEN ONZE JONGEREN BELANGRIJK?

Is 5 mei volgens de cao een verplichte vrije dag? Sinds 1 januari 2017 is deze dag in de cao Groen, Grond en Infrastructuur een normale werkdag. Vanaf die datum is het aantal bovenwettelijke vakantiedagen met één dag uitgebreid en heeft een medewerker recht op minimaal 26 vakantiedagen per jaar (twintig wettelijke vakantiedagen en zes bovenwettelijke vakantiedagen) bij een fulltime dienstverband. De medewerker krijgt het loon op de vakantiedagen doorbetaald. Wanneer een medewerker er toch voor kiest om op 5 mei vrij te zijn, kan hij een snipperdag opnemen. Als de werkzaamheden het niet toelaten, is een werkgever niet verplicht om vrij te geven. Wanneer de werknemer werkt, is het een normale werkdag.

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

Met de vraag ‘Wat vinden onze jongeren belangrijk?’ in gedachten is vorig jaar door het provinciaal bestuur Zuid-Holland de Jongeren Denktank in het leven geroepen. Na een succesvolle eerste editie in juni 2021 kwamen de jongeren op 22 februari weer bij elkaar. Wat een energie krijg ik er toch van om deze enthousiaste en betrokken jonge (toekomstige) ondernemers aan de slag te zien! Het is een genot om hun visies, ambities en ideeën over onze sector en hun eigen bedrijf te mogen waarnemen. Hun oprechtheid, bevlogenheid, verantwoordelijkheidsgevoel en loyaliteit zijn indrukwekkend. Met gepaste trots en bescheidenheid kijken de jongeren naar onze sector en delen zij hun ervaringen en ideeën. In de tweede editie hebben we met elkaar gesproken over een aantal zaken. Hoe ziet de medewerker van de toekomst eruit? Hoe houden we onze sector aantrekkelijk? Hoe bevorderen we de instroom van nieuwe medewerkers? Maar ook: hoe gaan jongeren om met flexibele werktijden? Hoe zien zij de mogelijkheden van buitenlandse medewerkers of zijinstromers? Verrassend is het terugkerende thema ‘een eigen plek’. Jongeren willen écht hun eigen geluid laten horen en hebben behoefte aan een eigen ‘plek’. Zo blijkt er ook behoefte aan een eigen ‘plek’ in onze organisatie. De Denktank vervult deze behoefte voor de huidige deelnemers. Uiteraard blijven wij in gesprek over hoe we jongeren nog sterker kunnen verbinden met elkaar en met Cumela als hún brancheorganisatie.

NIEUWE LEDEN Er zijn drie bedrijven ingeschreven als nieuw lid: • H ITT Infra BV | Sint Anthonis • René Verboven BV | De Moer • Roovers Compact Groen | Achtmaal

GRONDIG 3 2022

Zo enthousiast als de jongeren waren tijdens deze bijeenkomsten, zo snel werd er een maand later een locatie geprikt voor de volgende bijeenkomst! “Ditmaal wel korter erop, want door alle coronamaatregelen zat er nu te veel tijd tussen de edities”, aldus een van de deelnemers. In juni 2022 is de Denktank van harte uitgenodigd bij Ruben en Nico de Groot van Loonbedrijf De Groot in Hillegom. Wil je meepraten of heb je goede ideeën over het versterken van de verbinding? Bel mij of neem contact op met je bedrijvenadviseur.

Kim van der Gaag bedrijvenadviseur

DLG BANDENSLIJTAGE TEST RESULTATEN

• 50% LANGERE LEVENSDUUR • BESPAAR € 1 PER DRAAIUUR 8000

OP VREDESTEIN.NL/MEERUREN

7000 6934

6000

6464

5000 4000 3000

Achteras

Vooras

1000

3463 Achteras

2000

4589

Vooras

MEER UREN ALTIJD

Levensduur in draaiuren (h)

LEES ALLES OVER DE TESTRESULTATEN

0 Referentie

Vredestein Traxion XXL

Grondig 3 - 2022

Articles inside

Tips voor schrijven van een plan van aanpak

Biotechnologie krijgt sleutelrol in voedselproductie

Het rVDM komt eraan

OMGEVINGSWET bestaande vergunningen

Effecten Wet kwaliteitsborging voor de bouw

TOOLBOX: bestrijding Aziatische duizendknoop

VOORZITTER

CUMELA.NL

CUMELARIA

VITALE VOLHOUDERS Huub Vercoulen

CAO & ZO

IN KORT BESTEK

ECONOMIE

CNH slaat nieuwe wegen in

Onderwerken van een vanggewas

Elektrische as: Smesh-E-Axle

Beperkingen voor Calaris

Laudis wordt de basis

Amazone nu met luchtondersteuning

Keestrack en Goldoni een opmerkelijke combinatie

Case-graafmachines nu met FPT-krachtbronnen

Compacter, maar volwaardig Volvo EW130E

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

ONDERNEMERSLESSEN André Baars neemt afscheid van het Cumela-bestuur

REDACTIONEEL

PROFILEREN Van Wijk Nieuwegein

COMMENTAAR: Wim van Mourik

IN ACTIE De Vries Stolwijk legt twintig kilometer drainage per week

STERK WERK Maas Markelo