Hind
Fraihi Toen Hind Fraihi werd aangesteld om de leerstoel Willy Callewaert te bekleden, had ze zich het verloop ervan waarschijnlijk anders voorgesteld. Ze had het plan opgevat tijdens vier debatavonden de hedendaagse polarisatie vanuit vier verschillende hoeken te bekijken. Helaas kon het ambitieuze programma niet plaatsvinden wegens de COVID-19-crisis. De geïnvesteerde tijd en moeite waren gelukkig niet geheel verspild, want resulteerden in het onlangs gepubliceerde essay Antipode, waarin de auteur zich buigt over de maatschappelijke evolutie van radicalisering en de mechanismen die leiden tot extremisme.
ANT
Antipode, een intrigerend woord, maar het zal niet bij iedereen een belletje laten rinkelen. Kan je uitleggen wat antipoden juist zijn? Hind Fraihi: “Antipoden zijn tegenpolen van elkaar. Vroeger had
zeer positief dat er nu meer actoren zijn die meetellen, dat die we die stemmen horen. Omdat zij een plaats hebben geclaimd op het maatschappelijk veld, kan dat tegenreacties uitlokken. Dan kom je in een soort polarisering terecht waarbij je elkaar met de vinger wijst en ellebogenwerk toepast om je te laten horen. Ook dat is positief te noemen, daar is niks mis mee. Dat is constructieve polarisatie. Maar soms kan dat helemaal doorschieten tot een verharding en verruwing, waarbij je elkaar de schuld geeft. Dan wordt je antipoden van elkaar, tegenpolen.”
je een eenvoudige indeling op de links-rechts-as. Nu zijn er andere actoren bijgekomen die vroeger niet of veel minder van tel waren zoals vrouwen, lgbtqia+, andere minderheden… Zij zijn ook spelers geworden op het maatschappelijk veld, in het publieke debat. Het is
Hoe scherper je bent, hoe zichtbaarder je wordt
Wanneer moeten we ons zorgen beginnen te maken?
“Er zijn twee alarmbellen. Oproepen tot geweld is één tipping point. Dat is een gevaarlijk gegeven. De andere is als bepaalde claims tot uitsluiting leiden of kunnen leiden. Dat zijn voor mij twee zaken die voor mij een grens aangeven, die een rode vlag aanduiden. Oproepen tot geweld…, de mondiale klimaatbeweging Extinction Rebellion heeft bijvoorbeeld twee jaar geleden de drukkerijen van enkele Engelse kranten geblokkeerd. Dat kan je een aanval noemen op de persvrijheid. Of een vorm van geweld. Meest uitgesproken is die vanuit moslimextremistische hoek. Er is niks mis mee om op een zeer orthodoxe manier je religie te beleven. Maar wanneer een doctrine leidt tot geweld, zoals met de aanslagengolf in Europa een paar jaar geleden, dan zit je met een probleem. Dat is een zeer grote alarmbel. Van uitsluiting kan je ook wel wat voorbeelden geven, zoals dat van het aangehaalde moslimextremisme, waarbij de gelovigen zeggen: “Ik praat niet meer met ongelovigen, het hoort bij mijn doctrine om
7 STANDPUNTEN
