'Zee van Smaak'-krant

smaaK Zee

HEERLIJK TAFELEN

30 topadresjes voor een visfestijn

Gezien in 'Een jaar op zee'

van

10 X MUST-SEE

Kunst, zeelucht, verse vis en geschiedenis

Een ode aan de zee

LEVENSWIJSHEDEN

VAN VISSERS

Wat Wim Lybaert leerde van 'Een jaar op zee'

'In onze koude zee zwemt de lekkerste vis ter wereld.'

ZILTE WATERS

Hoe belandt die smakelijke rog op je bord?

AAN BOORD BIJ DE

FAMILIE

SAVELS

'Duurzaamheid in je DNA'

KOM PROEVEN VAN EEN ZEE

VAN SMAAK

15 september tot 15 oktober

Chefs goochelen met griet, rog en inktvis

BELUISTER NU DE PODCAST 'VAN BOORD TOT BORD'

Host Line Ellegiers duikt in de wondere wereld van de visserij en het maritieme leven

Het verhaal van ‘Zee van Smaak’ begint bij het oer-DNA van de Kust, de nog altijd onweerstaanbare aantrekkingskracht van de Noordzee, het natuurfenomeen dat we blijven koesteren. Maar 'Zee van Smaak' is veel meer dan een ode aan de zee.

Belgen houden meer dan ooit van hun Kust. Iedereen heeft er zijn favoriete plekken. Voor de meeste mensen hoort daar ook gastronomisch genieten bij. Met veel aandacht voor de lekkerste culinaire adresjes wil ‘Zee van Smaak’ duurzaam gevangen Noordzeevis in de schijnwerpers zetten. Ook minder bekende producten uit de zee krijgen een mooie plek in deze actie. ‘Van boord tot bord’ is aan onze Kust geen holle slogan.

Onze kustvissers verdienen hierbij een ereplaats. De zeebonken die hun vangst naar Nieuwpoort, Oostende of Zeebrugge brengen, zijn immers een onmisbare schakel. Dankzij hun vakmanschap kunnen onze kustchefs met liefde bereiden wat zich amper een paar uur eerder nog in de zee bevond.

Als fiere ambassadeurs presenteren grote en kleine adressen aan de Kust graag hun ‘vangverse Noordzeevis’ of ‘catch of the day’, zoals dat tegenwoordig heet. 'Zee van Smaak' zorgt daarbij voor een opleiding van chefs, zodat ze nog beter met verse Noordzeeproducten kunnen werken.

In deze krant vind je een reeks verhalen over de Kust en de Noordzeevis: vol passie van Noordzeefans en kustbewoners, met een blik achter de schermen en smakelijke trekpleisters.

Twee keer genieten dus! Zo meteen van deze krant en binnenkort van je lekkere momenten aan zee. Die ongeëvenaarde zilte zeelucht krijg je er gratis bij.

Leve onze Noordzee en smakelijk!

Sabien Lahaye-Battheu West-Vlaams gedeputeerde voor toerisme en voorzitter Westtoer

Een overheerlijke herfst aan zee

4 foodfestivals om duimen en vingers bij af te likken

01 – 31 okt 2023

Maand van de Garnaal

Nieuwpoort, diverse locaties

De kleine garnaal heeft een groots verhaal! Nieuwpoort viert de kaviaar van de Noordzee de hele maand oktober met tal van activiteiten. Ontdek hoe garnalen gevangen worden: te voet, te paard en op zee. Leer ze pellen en ermee kokkerellen. De fijnste Nieuwpoortse restaurants serveren je hun favoriete garnalengerecht en in de vishandels koop je ze kraakvers voor thuis.

14 – 16 okt 2023

Garnaalkrokettenfestival

Oostende, Aceg Wellington Hippodroom, Koningin Astridlaan 10

De Oostendse garnaalkroket is erkend als Vlaams streekproduct. Een smeuïge vulling met handgepelde garnaaltjes in een krokant, goudbruin gebakken jasje: what’s not to like? Proef de beste ambachtelijke garnaalkroketten op dit driedaagse festival en stem mee op je favoriete kroket.

02 – 12 nov 2023

Goeste

Knokke-Heist, diverse locaties

In de culinaire belevingsweek van Knokke-Heist (pardon, elfdaagse) mag je nu al trek krijgen. Ontdek de mooiste aperitief- en eetadresjes en geniet van de leuke extraatjes die de restaurants aanbieden, van livemuziek of een ontmoeting met de chef tot een lekker glaasje bubbels.

10 – 12 nov 2023

Champagneweekend

Middelkerke, Centrum De Branding, Populierenlaan 35

Middelkerke is al jaren verzusterd met Epernay, de hoofdstad van de Champagne. Vier de vriendschap en de liefde met een parelend weekend vol bubbels. Degusteer de beste champagnes in Centrum de Branding en laat je in restaurants en hotels verwennen met luxueuze menu’s en arrangementen.

Wereldberoemde ambacht: de garnaalvissers te paard in Oostduinkerke.

Surf naar onze website voor meer inspiratie www.zeevansmaak.be

SCHIP AHOY! V

Iedere vissersboot is het boegbeeld van een kleine onderneming. Ook bij de familie Savels, die je vast wel kent uit de serie 'Een jaar op zee'. Kenneth en Jason visten jaren samen met vader Steve voor ze het roer van de 'Van Eyck' overnamen. Ga mee aan boord op de beroemdste vissersboot van België en kijk samen met de familie uit naar de duurzame toekomst. Nieuw schip ahoy!

Vissersboten die hun vangst binnenbrengen in Zeebrugge, kunnen aanmeren aan de kade van de visveiling. Zo blijft de afstand van ruim tot koper ultrakort. De 'Van Eyck' van de familie Savels ligt aan, bijna voor de laatste keer. Vanaf deze winter vissen Kenneth en Jason met hun gloednieuwe duurzame boot. ‘We hebben er al onze spaarcentjes ingestoken’, vertelt Jason, ‘en een zware lening afgesloten bij de bank. Maar het loont de moeite. Alles wordt beter met de nieuwe boot. De vangsten, het verbruik, de milieu- en klimaatimpact, onze werkomstandigheden. Met de oude boot hadden we nog vijf jaar kunnen vissen, met de nieuwe zijn we vertrokken voor veertig jaar! De zee is ons leven.’

Je moet je mensen soigneren

Hoe de nieuwe boot zal heten? 'Van Eyck' natuurlijk! Vissers koesteren hun geschiedenis. Maar de tijd raast voort, en Kenneth en Jason willen meezeilen. Samen met vijf crewleden maken ze de boot klaar voor de vaart. Ze tuigen de netten op en laden vracht en proviand in het ruim. Ze zullen de hele dag in de weer zijn. Morgen vertrekken ze voor een week op zee.

Vader Steve rijdt op de kade heen en weer met de vorklift. Hij heeft jaren met zijn zonen gevaren en zijn passie voor de zee doorgegeven, maar schikt zich nu in zijn rol van visser aan wal. De ideeën van zijn zonen doen hem soms fronsen, zo gaat dat als de jonge generatie het roer overneemt in een familiebedrijf. Voor de nieuwe boot is Steve helemaal

KENNETH

“We hebben al onze spaarcenten in de nieuwe boot gestoken. Maar het loont de moeite. De vangsten, klimaatimpact, onze werkomstandigheden: alles wordt beter.”

mee aan boord. Hij moet nog afgebouwd worden, maar is al wel te water gelaten op de werf in Rotterdam. Van dat plechtige moment maakten de drie gezinnen Savels een familie-uitstap. Steve toont de foto’s op zijn telefoon. ‘Het comfort aan boord gaat spectaculair verbeteren’, glundert hij. ‘Airconditioning, een echte badkamer, alles ergonomisch ontworpen. We werken al heel lang met dezelfde bemanning. Je moet je mensen soigneren.’

Hondstrouw en dol op dieren

Steve neemt ons mee naar de grote schuur waar hij al het materieel van zijn rederij bewaart. En waar papegaai Eugène op zijn ontbijt wacht. ‘Het klinkt misschien raar’, zegt hij, ‘maar veel vissers zijn grote dierenvrienden. Je kan niet geloven hoeveel liefde je van zo’n vogel krijgt. Hé, Eugène?’

De visserij is een mannenwereld, maar geen machowereld. Onder vissers wordt gegrapt, gegrold en geroddeld, maar ook gedeeld, geluisterd en getroost. Op zee ontstaan hechte kameraadschappen. Ook aan wal bouwen ze langdurige relaties op, bijvoorbeeld met leveranciers. ‘Ik ben

hondstrouw’, zegt Steve. ‘In onze wereld helpen we elkaar. Padmos, het familiebedrijf dat onze nieuwe boot bouwt, heeft me ooit gered. Ik zat op zwart zaad en de 'Van Eyck' had zware averij opgelopen. “Ik kan niet betalen”, zuchtte ik. De zaakvoerder zei: “En toch ga je betalen, Steve. Niet nu, maar later.” En zo is het gelopen. We hebben hard gewerkt, goed gevist en onze schuld afbetaald. Scheepsherstellingen zijn duur, alles voor het schip is aan dubbele prijs.’

'Dat heb je met gespecialiseerde producten', bevestig ik. 'Ik zou het niet weten’, grinnikt Steve. ‘Ik ken de prijzen aan land niet, ik doe nooit boodschappen. Behalve pijnboompitjes voor Eugène.'

Van fax tot FaceTime

Steve maakt, onderhoudt en herstelt zelf visnetten voor de 'Van Eyck'. ‘Mijn werk is altijd mijn hobby geweest’, zegt hij. ‘Dat is de essentie van het leven: doen wat je graag doet. Ik ga pas naar huis als ik krom loop van vermoeidheid.’ De visserswereld is een warm, lichtjes gepekeld bad. Oude scheepsmakkers en gepensioneerde vissers springen binnen bij Steve in de schuur of komen Jason, Kenneth en de crew groeten op de 'Van Eyck'. De jonge vissers spenderen minder dagen per jaar op zee dan hun ouders of grootouders. Ze proberen een betere balans te vinden tussen werk en privé. Steve heeft een foto opgehangen van een familietrip naar Disneyland Parijs. Samen met zijn volwassen zonen poseert hij bij het galjoen uit 'Pirates of the Caribbean'.

Lachen! De vorige generaties maakten minder tijd voor gezinsuitstapjes en hielden op zee weinig contact. ‘We zijn nog altijd lang van huis’, zegt Kenneth, ‘en moeten ons gezin vaak missen. Maar vroeger faxten we met thuis, nu zien we elkaar op FaceTime. Met Vaderdag was ik op zee. Mijn dochter heeft mijn cadeautje geopend terwijl ik toekeek. Zo hadden we toch ons momentje.’

Vrijheid van vissersvrouwen

In 'Een jaar op zee' drukken vissersvrouwen het Wim Lybaert op het hart: ook wij genieten van onze vrijheid. En als manlief op pensioen gaat, is dat flink wennen. Schip en wal zijn twee werelden apart. ‘Mijn moeder heeft alle afleveringen vier keer bekeken’, vertelt Kenneth. ‘Ze was verbaasd toen ze me zag zingen. Dat doe je thuis nooit, zei ze. Ze wist niet hoe ik ben op zee.’

STEVE

“Mijn werk is altijd mijn hobby geweest. Dat is de essentie van het leven: doen wat je graag doet.”

STEVE

“Ik ken de prijzen aan land niet, ik doe nooit boodschappen. Behalve pijnboompitjes voor Eugène, mijn papegaai.”

Vrijheid moet het favoriete visserswoord zijn. ‘Je raakt het gewend om je eigen baas te zijn’, zegt Kenneth, terwijl hij tegen zijn schippersstoel op de brug leunt. Jason komt erbij. Ze zijn allebei opgeleid tot motorist en schipper. Als Kenneth rust, bestuurt Jason het schip. ‘Vanaf mijn twaalf ben ik iedere grote vakantie meegevaren’, vertelt hij. ‘De zee riep. Je voelt je vrij, bent één met de natuur en volgt je vissersinstinct om een mooie vangst binnen te halen. De stress die ik als schipper heb, is niet onplezierig. Ik ben dan verantwoordelijk voor het hele schip en wil presteren. De voldoening is groot als je volle netten ophaalt.’ ‘Na een succesvolle nacht kan ik helemaal tot rust komen’, vult Kenneth aan. ‘Dan zit ik hier in mijn stoel en geniet van de zonsopgang op zee.’

Hazenslaapjes op zee

De 'Van Eyck' vertrekt voor een reis van veertig dagen. Om de week zal hij aanmeren in een haven. Dat kan bijvoorbeeld in Ierland, Frankrijk of Denemarken zijn. Vrachtwagens vervoeren de vangst naar de Vlaamse visveiling. Van de zeven bemanningsleden blijven er twee aan wal. Zij komen tijdens de reis naar de 'Van Eyck' om hun collega’s af te lossen. Het werkritme aan boord moet haalbaar blijven.

Bij de visgrond kunnen Jason en Kenneth slechts kort slapen. Vissen lukt beter ’s nachts, en om de 2,5 uur haal je de netten binnen. De 'Van Eyck' gebruikt boomkorren, netten die over de bodem slepen. ‘Op de nieuwe boot schakelen we over op duurzamere technieken’, zegt Kenneth. ‘Daardoor zullen we ook in Noorwegen mogen vissen. Doordat we efficiënter werken, zullen we onze quota voor 100 % kunnen vangen.’

JASON

Visser, bioloog en boer

Duurzaamheid en vrijheid gaan mooi samen in de visserij. Laat je de boomkor te slordig over de bodem slepen en je net verslijt veel te snel. Vaar te grote afstanden met je vangst en de vis boet in aan kwaliteit. Dan geef je meer uit aan brandstof en verdien je minder aan je vis. ‘Ik geloof heel sterk in duurzaamheid’, zegt Kenneth. ‘Ook omdat de rekening klopt. Ik vang liever minder vis met lagere materiaal- en brandstofkosten dan meer met hogere uitgaven.’

Kleinschaligheid is de sterkte van onze visserij. Grote schepen die gulzig brandstof drinken, hebben we niet; nieuwe, zuinige, duurzame boten, zoals de volgende 'Van Eyck', steeds meer. Nagenoeg alle Belgische vissers volgen het traject van 'Visserij Verduurzaamt'. Ze sleutelen aan hun klimaatimpact en hun vissersmethoden, maar ook aan veiligheid en welzijn op het werk. Voor Kenneth, Jason en Steve is dat een natuurlijke ontwikkeling. Je wil je mensen soigneren. En je wil vissen waarvan je de gedragingen even goed kent als de beste wetenschappers, niet zomaar zien verdwijnen. Vissers volgen vissen, van seizoen tot seizoen. Het lijkt op jagen, maar Kenneth wilde vroeger boer worden. Dus oogsten klinkt juister. Een goede boer put zijn land nooit uit.

KENNETH EN JASON SAVELS

“Wij zijn klaar voor de volgende veertig jaar.”

“Op zee voel je je vrij, je bent één met de natuur en volgt je vissersinstinct om een mooie vangst binnen te halen.”

van boord tot bord

Reis eens mee met een rog

Njammie, rog met botersaus en kappertjes! Maar waar komt je smakelijke platvis vandaan? En welke watertjes doorzwom hij voor hij bij jou thuis in de pan belandde? Reis mee met onze rog, van boord tot bord!

Vissen

Volle netten, korte nachten

Uitvaren

Het ruime sop

Zaterdagochtend in Zeebrugge. In de Pierre Vandammesluis wordt een vissersboot versast. De voorbije week lag hij aan de kade bij de visveiling, waar de vorige vangst is verkocht. De vissers spendeerden qualitytime met hun gezinnen, deden onderhoudswerk aan het schip en de netten, en laadden het ruim voor de nieuwe reis. De Noordzee roept! Veertig dagen zullen ze van huis zijn. Hun doelsoorten liggen vast: tong, zeeduivel, rog, pladijs. Oh ja, en ook de vis van het jaar: schartong.

Aanmeren

De dichtstbijzijnde haven?

De vis is gekuist en gewassen, in kleine kisten gesorteerd en in het koelruim gezet. Echte superkwaliteit! Die zet je niet op het spel door lang met je vangst rond te varen. Dan daalt de prijs per kilo en verkwist je dure brandstof. Als België te ver is, zet je koers naar een Franse, Ierse of Deense haven. Het Verenigd Koninkrijk vermijd je: te veel papierwerk sinds de Brexit.

Visnetten gooi je niet op goed geluk uit. Vissers kennen de visgronden, de zeebodem, het gedrag van de doelsoorten die ze willen vangen. Eigenlijk schuilt er in iedere visser een mariene bioloog. ’s Nachts is de vangst beter dan overdag. Om de 2,5 uur haalt de schipper de netten op. Zorg dat je uit de veren bent, want de vangst wordt meteen verwerkt. Met één flukse handbeweging halen de vissers de ingewanden uit de vis. Gutten heet dat. Goeie grutten, wat kunnen vissers snel gutten!

Transport

Onderweg naar de veiling

Na een week vissen meert onze vissersboot aan in een buitenlandse haven. De schipper meldt zijn vangst bij de Vlaamse Visveiling. Het transport naar België wordt georganiseerd, want vis van Belgische boten wordt in België geveild. Voor de veiling van maandag meld je de vangst best ten laatste vrijdag om 10 uur. De vissersboot vaart opnieuw uit voor een weekje vissen. Twee crewleden blijven aan wal, ze zijn afgelost door collega’s.

Sorteren

Zeebrugge of Oostende?

Vrachtwagens lossen de vis op de veiling. Ook de afstand over de weg is zo kort mogelijk gehouden. Na de melding van de vangst heeft de directie van de Vlaamse Visveiling beslist: veilen we in Zeebrugge, Oostende, of op beide locaties? Bij de aankomst op de veiling wordt iedere vissoort gesorteerd op kaliber. Als het kan, klaren machines de klus. Maar roggen zijn te groot, en inktvissen te vuil. Dat wordt handwerk. (ook Nieuwpoort heeft een veiling, zie kaderstukje onderaan)

Verkocht!

Traceerbare topkwaliteit

Vanaf half acht wordt de verkochte vis klaargezet voor transport. Vorkliften rangschikken de kisten per koper. Medewerkers strooien ijs over de vis en leggen bonnen in de kisten. De vis blijft altijd traceerbaar naar de vissersboot. De bonnen vermelden ook de soort, de kwaliteit en de naam van de koper. Een inspecteur van het Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) houdt een oogje in het zeil. Ook de vangstquota per boot worden bijgehouden. Dat is de reden waarom Belgische vis in België wordt geveild.

Beluister nu de podcast ‘Van boord tot bord’!

Waar komt de vis in de winkel, in het restaurant of op je bord vandaan? Duik samen met podcasthost Line Ellegiers in de wondere wereld van de visserij en het maritieme leven. In acht afleveringen volg je de weg die een lekker stukje vis aflegt van boord tot bord.

In de reeks gaat Line op zoek naar authentieke verhalen, tradities en anekdotes uit de visserij en het vissersleven. Waar op zee wordt onze vis gevangen? Hoe is de visserij geëvolueerd en duurzamer geworden? Wie zorgt ervoor dat de catch of the day kraakvers op je bord belandt? En waarom is iedere topchef verlekkerd op vis? Kies het ruime sop met een podcast die zindert van de passie voor de zee!

VAN BOORD TOT BORD (8 AFLEVERINGEN)

1 De visser en zijn familie

2 De reder en de visveiling

3 De vis-groothandelaar

4 De vishandelaar

5 De vistrap Oostende

6 De garnaalkruier

7 De chef

8 De visserijschool (Maritiem Instituut Mercator)

Kwaliteitskeuring

Diplomatisch en objectief

De Vlaamse Visveiling brengt het aanbod en de vraag naar verse vis samen. De bedoeling is om zowel de vissers als de kopers de best mogelijke prijs te bieden. De visser hemelt de kwaliteit van zijn vis altijd op; de koper keurt altijd te streng. Gelukkig heeft de veiling haar kwaliteitskeurder: een standvastige diplomaat die de vis objectief in de juiste categorie onderbrengt en respect krijgt van beide partijen.

Veiling

Nu even het hoofd koel houden

Zeven uur ’s ochtends, en de veiling is begonnen. Voor ieder lot dat wordt aangeboden, telt de veilingklok af, van een hoge naar een lage prijs. Kopers houden het hoofd best koel. Ja, de vis is van jou als je snel afdrukt, maar dan betaal je een hoge prijs. Halen de eerste loten betere prijzen dan de laatste? Dat kan voorvallen. Daarom wordt de volgorde van de vissersboten verloot. Om aan de loting deel te nemen, moet je je vangst op tijd melden.

In de koeltoog

Van viswinkel tot groothandel

Op de veiling kan je ter plaatse of online kopen. Maar wie zijn de geregistreerde kopers die hun verse vis hier aan de haak slaan? Het kan om lokale viswinkels gaan. Of bepaalde supermarktketens, die rechtstreeks in Zeebrugge en Oostende kopen. En tot slot gespecialiseerde handelaars, die aan restaurants en winkels leveren.

Op je bord

Klassiek met kappertjes?

Moraal van dit verhaal: de vis blijft altijd traceerbaar. Van boord tot bord, van visgrond tot winkeltoog, de keten wordt nergens doorbroken. Daardoor kan onze visserij over de hele (vis)lijn verduurzamen (zie p. 8). Tijd nu om je rog in de pan te mikken. Klassiek met botersaus en kappertjes, of eens iets anders proberen? Verderop in deze krant vind je nog leuke recepten.

Vrijdag, visdag in Nieuwpoort

Ook op de Stedelijke Vismijn van Nieuwpoort is het traject dat de vis aflegt van boord naar bord bijzonder kort. Ze is kleiner dan de Vlaamse Visveiling in Zeebrugge en Oostende, maar respecteert dezelfde principes qua duurzaamheid.

BELUISTER HIER:

De vis die in Nieuwpoort wordt geveild, kan je meteen kopen in de viswinkels op de kaai of proeven in de visrestaurants. Dé specialiteit van de Nieuwpoortse vissers zijn overheerlijke grijze garnalen. In oktober halen ze de grootste vangsten binnen en viert de stad de Maand van de Garnaal. Overal worden dan leuke activiteiten georganiseerd. Leer garnalen pellen, ga kruien met een netje, smul van garnalenspecialiteiten op restaurant. Benieuwd hoe de Stedelijke Vismijn werkt? Koop dan je ticket voor Vrijdag Visdag en volg de vis van het schip tot op je bord. Op je programma: de visveiling, een havenrondvaart en een bezoek aan een visbedrijf. Voor je aan tafel gaat voor je Noordzeelunch, geniet je van een Nieuwpoorts vissersaperitief: verse garnalen met een Rodenbach. Meer info op www.visit-nieuwpoort.be

VIS

VAN HET JAAR

Prijsbeest: de schartong

De vis van het jaar voor 2023 is de schartong. De VLAM en de visserijsector kozen voor een ondergewaardeerd neefje van de tarbot, dat als bijvangst van tong wordt opgevist. Schartong smaakt smeuïger dan tong, maar hoort bij de magere vissoorten, en is op z’n best in de zomer en de herfst. Scharrel dit prijsbeestje op in je vishandel en bak hem op de graat. Heerlijk!

visserijschool

Maritiem vakmanschap

Op televisie hoorde je de vissers lachend zeggen tegen Wim Lybaert: ‘Ga gerust slapen, dit schip wordt bestuurd door mensen met een diploma.’ Het Maritiem Instituut Mercator in Oostende stoomt jongens en meisjes klaar voor een carrière op zee, of zelfs aan wal.

Door 'Een jaar op zee' is het aantal inschrijvingen verdubbeld. Vanaf

12 jaar stromen de leerlingen in, zoals in iedere secundaire school. In de tweede en derde graad kiezen ze hun maritieme opleiding. Zeevisserij of koopvaardij, schipper, motorist of matroos: op zee moet je technisch stevig op je benen staan. Je kan ook voortstuderen als wetenschapper of ingenieur, aan de slag gaan bij de overheid of in de sleep- en baggersector.

DUURZAAMHEID

Groen vinkje op de veiling

Duurzamer vissen, meer verdienen, hoe werkt dat? Vissers die goed scoren bij 'Visserij Verduurzaamt', krijgen een groen vinkje op de veilklok. Kopers zullen sneller toehappen en misschien 2 euro per kilo extra betalen voor een lot duurzame vis. Als je weet dat een vissersboot 15.000 kilo vis kan binnenbrengen, dan wordt duurzaamheid beloond. Maar je groene vinkje moet je verdienen! Wetenschappers van het ILVO* volgen de inspanningen van de vissers nauwgezet op en berekenen ieder jaar hun score. Vissers die zwak scoren, krijgen coaching en stippelen een verbetertraject uit.

*Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek

vinnige viswinkels aan zee

De weg van boord tot bord is nergens korter dan in de betere viswinkels aan de Kust. Deze 7 adresjes moet je zeker eens uitproberen.

MARE NOSTRUM

Strandlaan 321, Koksijde

Sinds 1919, al vijf generaties lang, selecteert deze familie zelf de lekkerste vis en schaal- en schelpdieren op de veiling. Koop de dagverse oogst in de viswinkel of ga gezellig genieten bij vis- en oesterbar Julia. www.julia-baaldje.be

PLACIDE

Albert I-laan 69, Koksijde-Oostduinkerke John (25) trad in de voetsporen van zijn overgrootvader Placide, die lang geleden een vishandel uitbaatte. Zijn specialiteit: verse, duurzame vis van lokale vissers. www.placideodk.com

DE PANGER

Kaai 33, Nieuwpoort

In deze vishandel komt de Noordzeevis rechtstreeks van de eigen boot, de Z.279 Ramblers. Proef het ritme van de seizoenen en ontdek onbekende, ondergewaardeerde vissoorten. www.depanger.be

VISHANDEL LUK

Groentemarkt 14, Oostende

Bij Diederik Eggers haal je piekfijn gefileerde vis, vers aangevoerd van de Vlaamse Visveiling. Ook voor lekkere meeneemgerechten ben je hier aan het juiste adres. www.vishandel.be

VISHANDEL SIMONNE

Van Maerlantstraat 26, Blankenberge

Rog! Zeebaars! Pladijs! Langoustines! Schartong! Garnalen! De dagverse aanvoer zorgt altijd voor deining in deze vishandel, bij de uitbaters én de klanten. www.facebook.com/vishandelsimonne

3 x

Economisch

De Belgische visserij heeft haar eigen duurzaamheidserkenning ontwikkeld. 'Visserij Verduurzaamt' coacht onze vissers op hun pad naar een klimaaten milieuvriendelijke toekomst. Ook economisch is er winst te maken: vis efficiënt, spring zuinig om met materieel en brandstof, verdien beter aan je vis. Duurzaamheid en rendabiliteit kunnen dikke vriendjes zijn.

duurzamer vissen

Sociaal

De rederij bezit de vissersboot en heeft werknemers in dienst. Vaak gaat het om kleine familiebedrijfjes met één boot, en om een reder die zelf schipper is en al lang samenwerkt met zijn bemanning. Je moet je mensen soigneren, vindt hij. 'Visserij Verduurzaamt' begeleidt hem qua verloning, veiligheid en welzijn op het werk.

Ecologisch

Nieuwe boten scoren beter bij 'Visserij Verduurzaamt'. Ze gebruiken verbeterde vismethodes, die de zeebodem minimaal verstoren. Ze zijn zuinig met brandstof en bieden de bemanning meer comfort. Maar oudere boten worden niet uitgesloten. Vrijwel de hele Belgische vloot doet mee. Op criteria als respect voor seizoenen en visbestanden kan je op ieder schip scoren.

VISHANDEL WESTHINDER

Vismijnstraat 20, Zeebrugge

Deze vishandel keurt zijn vis eerst op de veiling en koopt hem dan pas aan. Sla hier je visje aan de haak en je mag gerust ook kooktips of informatie over duurzame visvangst vragen. www.dewesthinder.be

VISHANDEL DEPAEPE

Knokkestraat 20, Knokke-Heist Kristoffel houdt het traject van veiling tot winkel hyperkort en weet altijd wat zijn favoriete vissers aan boord hebben. Zijn vrouw Anneke is gediplomeerd kok en befaamd om haar garnaalkroketten. www.vishandeldepaepe.be

MUSTSEES MET EEN VERHAAL

Over vissers en het leven op de Noordzee

Bij elke plaats aan zee horen stoere en ontroerende verhalen van vissers en hun familie. Dat is aan onze Kust niet anders. Authentieke vissershuisjes, maritieme musea en vismijnen tonen hoe het leven op de Noordzee er vroeger uitzag en hoe het er vandaag aan toegaat.

STANDBEELD

Pier Kloeffe

Tussen de duinen van De Panne tuurt Pier Kloeffe, vereeuwigd als standbeeld, naar het strand. Geboren als Petrus Decreton, met Franse roots, vestigde de IJslandvaarder zich na WO I als visser aan de Belgische Kust. Zijn bijnaam dankt hij aan zijn voorouders, die ooit herberg De Kloeffe op de weg naar Veurne uitbaatten.

Zeedijk 101, De Panne

GARNAALVISSERS TE PAARD

In december prijken ze tien jaar op de Unescolijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid: de garnaalvissers te paard van Oostduinkerke. Van maart tot november trotseren ze de golven. Raadpleeg hun agenda op de website van het Nationaal Visserijmuseum, dat volop vernieuwd wordt en je vanaf 2024 opnieuw verwelkomt.

NIEUWPOORT

Vismijn

De vismijn van Nieuwpoort mag dan de kleinste van onze Kust zijn, het blijft een boeiend schouwspel om de vissersboten hier aan de kaai te zien aanmeren. Nadat ze hun verse vangst hebben uitgeladen, trekken ze naar de veiling. Fascinerend.

Vismijn, Nieuwpoort

BEAUFORT-KUNSTWERK

The Navigator Monument

Kunstwerken, ahoy! De nieuwe editie van Beaufort, de grote kunsttriënnale aan zee, meert aan in 2024, en dan komen er nieuwe meesterwerken bij in het vaste beeldenpark. The Navigator Monument is een publiekslieveling uit 2018. Zet hier koers naar de horizon, met je voetjes in het zand.

Koning Ridderdijk, Westende

OOSTENDE

Vistrap

Aan deze bekende openlucht vismarkt koop je de kraakverse Noordzeevis en de populaire Oostendse grijze garnalen rechtstreeks bij de visser. De unieke sfeer krijg je er gratis bij.

Visserskaai, Oostende

VISSERSKAPEL

Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen

De binnenmuren van deze historische visserskapel hangen vol ex voto's, dankbetuigingen aan heiligen, foto's van sloepen en omgekomen bemanningsleden. Tot op vandaag is dit een bedevaartsoord voor vissersfamilies, die hier voor een 'goeie vaart' komen bidden. Klemskerkestraat, Bredene

DUINPAVILJOEN

Spioenkop

Op de Spioenkop (31 m), de op één na hoogste duin van de Kust, prijkt een wit paviljoentje met een rood dak. Vroeger werd deze uitkijkpost onder meer gebruikt om smokkelschepen te bespioneren, vandaag is het een romantische plek met een fantastisch panorama.

Spioenkop, Wenduine

VISSERHUISJE

Huisje van Majutte

Dit authentieke vissershuisje, nu een museum, katapulteert je terug naar de late 18de eeuw. Het goed bewaarde interieur laat zien hoe visser Pé Majutte er met zijn gezin van veertien zielen leefde.

Breydelstraat 10B, Blankenberge

VISSERSKRUIS

Zeebrugge

Hou zeker eens halt bij het Visserskruis in Zeebrugge, een eerbetoon aan de op zee gebleven vissers. Een betonnen meesterwerk van 16 m hoog, ontworpen door architect Jozef Viérin. Sta even stil bij dit krachtige gedenkteken voor meer dan 150 verongelukte vissers van de oostkust.

Omookaai, Brugge

HEY KNOKKE-HEIST

Visserslatijn of waargebeurd? In Hey KnokkeHeist sla je meeslepende verhalen aan de haak. Over de Zwinstreek, haar polderboeren en vissers, het ontstaan van de toeristische badstad. Hey is het vernieuwde Museum Sincfala, dat al gedeeltelijk opende. In 2024 is het nieuwe belevingscentrum helemaal klaar.

Pannenstraat 140, Knokke-Heist

Stranden tussen de Schipgatduinen en Groenendijk, Oostduinkerke

Deze chefs doen het met vis

Goeie vangst!

1 Waarom werk je graag met Noordzeevis?

2 Wat is je favoriete vis en in welke bereiding?

3 Zie je het aanbod van Noordzeevis evolueren?

4 Waarom hou je van de Noordzee?

5 Favoriete plek of geheimtip aan zee?

6 Hoe werk je duurzaam met vis?

1 Ons restaurant ligt op de Oosteroever aan de kade. Ik steek de straat over en kan mijn dichtste leveranciers spreken, de vissers. Wat vangen ze, wat raden ze aan?

2 Ik zeg altijd: iedereen mag kiezen, ik neem het overschot. Steenbolk, leng en wijting zijn zwaar onderschat! De bereiding? Zo puur mogelijk.

3 Doordat het water opwarmt, verschuiven de seizoenen en komen hier andere vissoorten voor.

4 Ik ben geboren in Oostende. De zee is er al mijn hele leven. Ze geeft en neemt, dat vind ik supermooi.

5 Als je van het veer stapt op de Oosteroever, kan je naar links gaan en een paar bankjes vinden met uitzicht op de havengeul. Echt prachtig, vooral bij zonsondergang.

6 Ik ben North Sea Chef. Ons restaurant was in 2021 het eerste dat de erkenning van 'Visserij Verduurzaamt' behaalde. We werken ook samen met 'Fishing for Litter', dat vissers aanmoedigt om afval aan wal te brengen.

Restaurant STORM, Hendrik Baelskaai 21, Oostende www.stormoostende.be

1 Er is altijd verse aanvoer en je kan er eindeloos creatief mee koken.

2 Rode poon, onder een laagje van Indiase specerijenpasta, gewikkeld in een bananenblad en gebakken in de oven. Met een flinke kneep limoensap!

3 De visserij investeert in duurzame visvangst. Dat brengt minder bekende maar even lekkere visjes op ons menu, zoals rode poon, horsmakreel, zeebarbeel of zeeduivel.

4 Ik ben op het platteland opgegroeid, tussen de koeien en de kolen,

maar word sinds mijn kindertijd naar de zee gezogen. Geen vakantie zonder zee voor ons!

5 BONK in Westende, een seafoodbar met logies op een idyllische plekje. Lekkers uit de zee en voetjes in het zand!

6 Het hoofdgerecht van onze weeklunch is altijd een dagvers visje uit de bijvangst. Als de dagaanvoer verandert, pas ik me aan. Zelfde bereidingswijze, ander visje! Restaurant Boîte, Oostendelaan 1, Koksijde (Sint-Idesbald) www.uneboiteamanger.be

Michiel Rabaey van STORM (Oostende)

Hilde Stekelorum van Boîte

1 Dat is mijn engagement als North Sea Chef: alleen Noordzeevis op het menu. Ik geniet ook van de informatie, vakkennis en recepten die we uitwisselen.

2 Grijze garnalen, omdat ze nergens fijner smaken dan bij ons. Liefst puur bereid, met tomaat of aardappels. Maar de garnaalkroketten blijven onze bestseller!

3 Door de opwarming van de Noordzee komt hier nu ook inktvis voor. Die zetten we natuurlijk graag op de kaart.

4 Ik hou van de zee omdat ze altijd verandert. Ze is rustig, agressief, stil, luid, warm, koud, ver weg, dichtbij… Je raakt er nooit op uitgekeken.

5 De Spioenkop in Wenduine voor het prachtige vergezicht. Ik rust er graag uit als ik ga mountainbiken. Ik heb zelfs communiefoto’s die bij de Spioenkop gemaakt zijn.

6 We luisteren altijd eerst naar onze leveranciers en onze vissers en proberen altijd met dagverse aanvoer te werken.

Bistro De Kruidenmolen, Dorpsstraat 1, De Haan (Klemskerke) www.dekruidenmolen.be

1 Onze Noordzee zit vol heerlijke vissen die te weinig gewaardeerd worden. Ik laat mijn gasten deze soorten graag ontdekken.

2 Heek. Kort gebakken met een risotto en een citroen- en zeekraalsausje op basis van noilly prat en courgettes.

3 Ja. Onze manier van werken houdt er rekening mee. Het menu Yelo verandert om de drie weken, het lunchmenu iedere week. Zo blijf ik creatief bezig met onze vissoorten.

4 Ik ben opgegroeid aan zee. In de vakantie

bracht ik hele dagen door aan het water. Krabbetjes zoeken op de golfbreker, vissen met een netje, garnaaltjes vangen. Mooie tijden!

5 De Spioenkop in Wenduine voor het fantastische uitzicht. Zoek het huisje met het rode dak in de duinen, klim naar boven en je kan kilometers ver kijken!

6 Ik stem mijn menu af op het aanbod, ik hou van de afwisseling van de seizoenen Restaurant Yelo, Pauwaertstraat 13, De Haan (Wenduine), www.restaurantyelo.be

1 Omdat mensen niet beseffen hoeveel lekkers er in de Noordzee zit. Ik verras mijn gasten graag met minder bekende vissoorten.

2 Zeebaars, omdat je er alle kanten mee op kan. Rauwe bereidingen, gegaard in een zoutkorst, gegrild op de barbecue… noem maar op.

3 Dat houdt het boeiend. Ik kijk altijd naar wat de vissers binnenbrengen en experimenteer graag met bijvangst.

4 Ik kom uit een vissersfamilie en heb van kleins af een sterke band met de zee. Als

zesjarige ging ik mee garnaalvissen. Mijn liefde voor de zee is toen al ontstaan.

5 De achterhaven van Zeebrugge, waar de vissersboten aanmeren. Ik vind het ontspannend om over de kade te wandelen en een praatje te slaan met de vissers.

6 Vis komt bij ons altijd dagvers binnen. Ik probeer alles van de vis te gebruiken en niets weg te gooien.

Amuzee, Zeedijk 12-13, Zeebrugge www.amuzee.be

Stijn Bauwens van De Kruidenmolen

Jessica Vansever van Yelo

Laurent Law van Amuzee

20x ZILT Heerlijke kustadressen

1 LE FOX

Walckierstraat 2, De Panne

Le Fox is al jaren een gevestigde waarde aan de Kust. Sterrenchef Stéphane Buyens werkt met topproducten uit de Noordzee en het hinterland. De Franse keuken op haar best, in combinatie met een passie voor de Noordzee. www.hotelfox.org

2 KAPELLE Diksmuidestraat 68, Middelkerke

In het pittoreske Sint-PietersKapelle kiest chef Evelyn Vandermeersch voor producten uit de nabije omgeving. De Noordzeevis krijgt dus gezelschap van seizoensverse groenten, recht van het veld. www.restaurantkapelle.be

3

BISTRO MATHILDA

Leopold II laan 1, Oostende

Een van de beste brasserieën van de Kust.

Chef Luc Deklerck haalt zijn dagverse garnalen aan de Vistrap. Probeer dé klassieker op de kaart: tatjespap met garnalen van de kustvissers.

www.bistromathilda.be

4

BRASSERIE RUBENS

Zeedijk-Albertstrand 589, Knokke-Heist

Met zijn authentieke keuken, Franse brasseriesfeer en terras met zeezicht heeft Brasserie Rubens charme op overschot. En dan heb je de artisanale garnaalkroketten nog niet geproefd!

www.rubens-knokke.be

5

ONISM

Graaf Jansdijk 5, Blankenberge

Onism haalt Barcelona een beetje naar Blankenberge.

Chef Korneel Vandermeersch haalt zijn dagverse vis bij lokale leveranciers en creëert verrassende, internationale gerechten.

www.onism.be

6

ESTAMINET DE PEERDEVISSCHER

Pastoor Schmitzstraat 4, Koksijde-Oostduinkerke

De families van de unieke Oostduinkerkse paardenvissers baten deze authentieke herberg uit. De dagverse in boter gebakken sliptongetjes zijn legendarisch, de garnalen altijd supervers.

www.estaminetde-peerdevisscher.com

7

AU BISTRO Kaai 23, Nieuwpoort

Geniet van verse vis met uitzicht op de vismijn. Chef Laurent Ghys plaatst Noordzeevis prominent op de kaart. De bouillabaisse is om van te watertanden.

www.aubistro.be

8

LE HOMARD ET LA MOULE

Duinenstraat 325, Bredene

Bij Seaweedchef Donald

Deschagt is zeewier al jaren een sterkhouder in de keuken. Zijn liefde voor zeegroenten, wieren, algen en ander lekkers uit de Noordzee kleurt natuurlijk ook het menu.

www.lehomardetlamoule.be

9

In het oudste cafeetje aan de Zeebrugse Kust flitsen interieurelementen en scheepsattributen uit de jaren 1930 je terug in de tijd. De garnaalkroketten worden zelfs door topchefs bejubeld. www.twerftje.be

’T WERFTJE Werfkaai 29, Zeebrugge

10

VILLA DE TORRE

Memlinglaan 2, De Haan

Laat je in dit prachtig belle époquegebouw verrassen door de catch of the day, dagverse vis bereid volgens de inspiratie van chef Thibaud Hermans. Of heb je trek in een rijkgevulde zeevruchtenschotel?

www.villadetorre.be

11

VLASS Leopoldlaan 246, Middelkerke

Op een zucht van duin en strand stomen chefs Stefaan en Elien de heerlijkste bereidingen klaar met Noordzeelekkers. Sommelier Kenzo schenkt er de passende wijnen bij.

www.vlass.be

12

LA COUPOLE Nieuwpoortlaan 9, De Panne

Chef Jean-Paul Bonnez groeide op in het vissersleven. Noordzeevis schittert in zijn keuken. Hij is dol op pijlinktvis. De huisgemaakte garnaalkroketten prijken al ruim 30 jaar op het menu.

www.la-coupole.be

13

BISTRO JETT

Dorpsstraat 113, Knokke-Heist

JETT betekent Just Enjoying Time Together. Chef Dries Huisseune bereidt vernieuwende gerechten met een knipoog naar de klassieke keuken. Origineel en seizoensgebonden.

www.bistro-jett.be

14

MONDIEU Ten Bogaerdelaan 10, Koksijde-Oostduinkerke

In de prachtige setting van een voormalig klooster keert chef Iain Wittevrongel terug naar de essentie: een authentieke, natuurlijke keuken met respect voor het ambacht.

www.mondieu.eu

15

TABL’O

Sint-Bernardusplein 4, Nieuwpoort

Tabl’O is een gezellige eetplek in Nieuwpoort-Bad, waar je ongedwongen kan ontspannen en genieten van een aperitief, tapas, lunch of diner.

www.tablo-nieuwpoort.be

16

LE KOK SUR MER

Warvinge 49, De Haan

Chef Jean-Philippe

Furnémont ontvangt je in zijn stijlvolle restaurant in het polderdorpje Vlissegem. Proef de Noordzee en het platteland in originele, seizoensgebonden menu’s.

www.lekoksurmer.be

17

TOI MOI ET LA MER

Albert I Promenade 68, Oostende

Misschien wel het kleinste restaurantje op de zeedijk.

NorthSeaChef Christophe Snauwaert verwent je met lokaal gevangen Noordzeevis en garnalen van de Vistrap. Ga aan tafel voor een korte lunch of geniet ’s avonds van een culinaire ‘strandwandeling.’

www.toimoietlamer.be

18

ROOTS

(BY SOLL CRESS)

Koninklijke Baan 225, Koksijde

Chef Lolo staat voor familiekeuken met marktverse gerechten en duurzame, seizoensgebonden vis. De Noordzeevisbouillabaisse is een absolute aanrader. www.sollcress.be

19

LE BASSIN

Visserskaai 1, Oostende

Chef Tom Vanhaecke werkt uitsluitend met Noordzeevis en laat je kennismaken met minder gekende soorten. Proef de zelfgemaakte garnaalkroketten en de bouillabaisse à l’Ostendaise of ga voor de catch of the day.

www.hoteldubassin.be

20

OOSTERSTAKETSEL

Oosterstaketsel, Blankenberge

In deze brasserie, helemaal op het einde van het Oosterstaketsel, waan je je midden op zee. Op het menu uitsluitend verse vis van bij ons. De rijkelijk gevulde vissoep is een klassieker.

www.oosterstaketsel.be

“Door duurzamer te werken besparen vissers geld én houden ze hun beroep in stand. Ze zijn daar erg mee begaan, uit liefde voor hun vak en de Noordzee.”

De 7 zeewijsheden van Wim Lybaert 2

Wim Lybaert was als kind al gefascineerd door de zee en het vissersleven. Met het tv programma 'Een jaar op zee' kwam zijn jeugddroom uit. Hij scheepte in op verschillende Belgische vissersboten en hielp wekenlang de netten binnenhalen. Zijn avontuur leverde een bijzondere bijvangst op: zeven levenswijsheden die onze vissers en hun vrouwen graag met hem deelden.

1De Noordzee is de moestuin van onze vissers

‘Wanneer ik voor 'Een jaar op zee' inscheepte op een boot, bracht ik altijd groenten uit de moestuin mee. De vissers zagen altijd het verband met hun beroep. Een tuinier is een visser op het land, of de visser een tuinier op zee. Put de bodem uit door je teelten niet af te wisselen en je moestuin brengt steeds minder op. Als visser hypothekeer je de toekomst door visgronden en -soorten te overbevissen. Ze willen er allemaal voor zorgen dat de komende generaties nog vis hebben. Door duurzamer te vissen besparen ze geld op brandstof én houden ze hun manier van leven in stand. Ze zijn daar erg mee begaan, uit liefde voor hun vak en de Noordzee.’

Het zeewier is niet groener aan de overkant

‘Mijn motivatie voor 'Een jaar op zee' komt eigenlijk uit de moestuin. Wat je zelf kweekt, smaakt beter dan groenten of fruit uit de supermarkt. Waarom zou ik nieuwe-wereldwijnen kopen als we uitstekende Belgische wijnen hebben? De filosofie van vers en gezond eten met zo weinig mogelijk voedselkilometers kan je ook toepassen op vis. Waardeer de vis van bij ons! In de Noordzee, het Kanaal en de Ierse zee zwemt de beste vis ter wereld. Het koude water versterkt de smaak, omdat de vis meer vet aanmaakt, en de stromingen zorgen voor textuur. Vissers vangen tientallen soorten, maar mensen kennen ze niet en zweren bij tong en kabeljauw. Of kopen geïmporteerde zalm en scampi’s die het milieu zwaar belasten. Mijn tip als je vis wil leren kennen: koop de goedkoopste vis in de viswinkel. De smaak valt nooit tegen, en je ontdekt minder bekende soorten. Op zee aten we om de dag vis. In plaats van een dure tarbot mikte de kok dan een visje uit de bijvangst in de pan. Soorten waarvan ik nog nooit had gehoord, smaakten fantastisch.’

WIM LYBAERT

van Wim Lybaert

3

Wees recht door zee

‘Ik voelde me snel thuis bij de vissers. Dat had veel te maken met hun manier van communiceren. Ze zeggen zonder omwegen waar het op staat. In de televisiewereld word je met fluwelen handschoenen aangepakt, iets waar ik me ongemakkelijk bij voel. Op de boot kreeg ik direct naar mijn voeten als ik ergens in de weg stond. Je schrikt dan even, maar er blijft niks van hangen. Dat werkt perfect voor mij. Als je dagenlang op elkaars lip zit, is er echt geen ruimte om ergernissen op te kroppen of rond de pot te draaien. De sfeer blijft luchtig en kameraadschappelijk omdat dingen direct worden uitgesproken.’

4

Wat op zee gezegd wordt, blijft op zee

‘Vissers delen jarenlang dezelfde kleine ruimte met elkaar. Door het zware werkritme ben je vermoeid en emotioneler dan normaal. Als er iets scheelt, merken de anderen dat en praat je erover. Er wordt vaak gezegd dat vissers meer met elkaar delen dan met hun vrouwen. Maar hun hechte vriendschap op zee betekent niet dat ze thuis elkaars deur plat lopen. De zee en het land zijn gescheiden werelden. Wat op zee gezegd wordt, blijft op zee. Ik vind dat herkenbaar in mijn job. Het is niet omdat je als collega’s op het werk een ijzersterke band hebt dat je in je privéleven vrienden moet worden.’

5

Verse vis is verse liefde

‘Je zou denken dat je relatie verzwakt als je weinig kan samen zijn. Maar de vissersvrouwen in 'Een jaar op zee' bekeken dat anders. Hun man brengt veel tijd door op zee, maar iedere keer als hij terugkeert, laait de liefde hoog op. In plaats van te kibbelen proberen ze er allebei een feestje van te maken. Voor de kinderen is het moeilijker, zij moeten hun vader veel missen, en omgekeerd. Ik ben blij dat mijn kinderen al wat ouder waren toen ik de reizen met De Columbus maakte. De vissers doen heel hard hun best, maar bouwen hun band met de kinderen vaak pas later op, als ze niet meer op zee gaan.’

6

Vergeet niet je eigen koers te varen

‘Sommige mensen gaan helemaal op in hun relatie en versmelten met elkaar. Dan ben je niet geschikt voor het vissersleven. De visserskoppels die ik heb ontmoet, waren sterke koppels, maar de vrouwen waren even hard gesteld op hun zelfstandigheid als de mannen en deden hun ding terwijl hun man op zee was. Mijn kijk op relaties is ook zo: geef je partner steun en wijsheid, maar ook de ruimte om zichzelf te kunnen blijven.’

Geef het roer op tijd door aan de jongeren

‘Oudere vissers hebben het soms moeilijk om het roer door te geven aan de nieuwe generatie. Maar je bedrijf moet mee zijn met de tijd. De truc is om je ervaring te gebruiken én te vertrouwen op jonge gasten, want zij brengen nieuwe ideeën aan. Ik ben inmiddels de oudste op de redactie en werk samen met twintigers en dertigers. Ik zou me als televisiemaker kunnen afsluiten voor het succes van YouTubers als ACID of Average Rob, maar dan mis ik een kans om bij te leren. De vraag is: waarom kijken jongeren zo graag naar hun kanalen? Wat kan ik daarvan integreren in mijn vak? Wie zich vastklampt aan vroeger, heeft weinig toekomst. De jongeren met wie ik samenwerk, leren me om kritisch op mezelf te blijven en mijn ideeën in vraag te stellen.’

Zeebenen en zevenmijlslaarzen: het visserijverleden in een oogopslag

De visserij is stevig verankerd in ons verleden. Zeil mee door twaalf eeuwen maritieme geschiedenis.

9DE EN 10 DE EEUW

Onze kust bestaat nog uit getijdengebieden. Maar de Noordzee dringt steeds minder ver door. Vissers kunnen zich in permanente dorpen vestigen: Oostende, Nieuwpoort, Brugge.

15DE EEUW

Het land is ingepolderd, de kustlijn beter beschermd. Vissers ontwikkelen gespecialiseerde vaartuigen. De bomschuit kan aanmeren op het strand dankzij zijn platte bodem, maar trotseert ook de woelige Noordzee.

1830

De vloot blijft groeien, vooral na de Belgische onafhankelijkheid. Oostende ontpopt zich tot een grote vissershaven. Dankzij de komst van stoomschepen worden langere zeereizen mogelijk.

1914-‘18

Eerste Wereldoorlog. De marine vordert vissersschepen op voor de oorlog, de visserij lijdt zware economische schade.

1940-’45

Duitse bezetting en een geallieerde zeeblokkade: ook tijdens de Tweede Wereldoorlog is vissen moeilijk en gevaarlijk. Vissers verliezen hun schepen en lijden honger.

1950-70

Gouden jaren. De visserijvloot groeit gestaag en moderniseert zich, ook het aantal jobs neemt toe.

ROND 2000

In de docureeks 'Een jaar op zee' gaat Wim Lybaert acht afleveringen lang op zoek naar de ziel van onze vissers uit Zeebrugge, Oostende en Nieuwpoort. Te zien op VRT MAX

De groei botst op haar grenzen. Strengere regels en vangstquota moeten de visbestanden en ecosystemen helpen in stand houden. De sector krimpt, de werkgelegenheid daalt.

VANAF 2011

Transitie naar een duurzame Belgische visserij. Nagenoeg alle vissers gaan aan boord voor 'Visserij Verduurzaamt'. Een traject met 11 criteria begeleidt hen naar de klimaat- en ecosysteemvriendelijke toekomst. Hun inspanningen leveren een duurzaamheidserkenning en betere prijzen op.

WIM LYBAERT

“De vissersvrouwen die ik heb ontmoet, zijn even hard op hun zelfstandigheid gesteld. Ze doen hun eigen ding terwijl hun man op zee zit.”

1 BOT

Deze smakelijke vis staat in Duitsland en Denemarken steevast op het menu.

Kies de juiste verse vis op het juiste moment

SCHATTEN UIT DE ZEE

2 GEEP

Gerookt is de geep een echte lekkernij.

3 GRIET

Deze ‘paracommando van het water’ is een meester in het camoufleren.

De ene vis is de andere niet. Tegenwoordig kun je het hele jaar door tientallen vissoorten kopen. Maar toch is elke vis op z’n best tijdens een gelimiteerde periode. Met deze viskalender zie je meteen wanneer.

22 ROODBAARS

Deze vis kan meer dan 60 jaar oud worden!

23 SCHAR ’s Winters een prima alternatief voor pladijs, die dan te mager is.

10 KONGERAAL

De grootste zeepaling haalt een lengte van 2,5 meter.

4 GRIJZE GARNAAL

Van 1 kg ongepelde garnalen hou je zo’n 330 gram garnalen over.

11 LANGOUSTINE

De kleine zeekreeftjes heten in Italië ‘scampi’, maar dat zijn bij ons reuzengarnalen.

16 PALING

Koop verse paling altijd een duim dik, zo ben je zeker van vet vlees en de beste smaak.

17 PIJLINKTVIS

Hij dankt zijn naam aan de twee zijwaartse vinnen in de vorm van een pijl.

24

De vis van het jaar is sterk ondergewaardeerd. Heerlijk op de graat gebakken!

25

In het Verenigd Koninkrijk is dit dé favoriete vis voor fish-and-chips.

5 HARING

Verse haring herken je aan de kleur:

6 HEEK

Ideaal om te bakken, of te verwerken in een ovenschotel.

7 HONDSHAAI

Zijn ruwe huid voelt aan als schuurpapier, hij is verwant aan de kathaai.

8 HORSMAKREEL

In de herfst is het vet- en energiegehalte het hoogst en de smaak het best.

9 KABELJAUW

Wist je dat een kabeljauw tot maar liefst 25 jaar oud kan worden?

12 LENG

Het witte vlees bevat weinig of geen graten, handig in de keuken dus!

13 MAKREEL

Deze onderschatte vis is superlekker om vers te braden in olijfolie of op de barbecue.

18 PLADIJS, SCHOL

Deze zomervis is op z’n best van mei tot november.

26 SINT-JAKOBSSCHELP

Het topseizoen is februari en maart, ze zijn dan ook vers te krijgen.

19 POLLAK

De pollak of witte koolvis is minder bekend dan kabeljauw maar zeker even lekker.

27 STEENBOLK

Culinaire topper uit de familie van de kabeljauwen. Het visvlees is fijn van structuur, maar heel fragiel.

14 NOORDZEEKRAB

Jonge krabben wisselen bijna elke maand van pantser, tot ze volgroeid zijn.

20 POON, KNORHAAN

Met zijn buikvinnen ‘loopt’ hij over de zeebodem.

15 OCTOPUS

In het zuiden slaan ze hem mals op de rotsen, maar door invriezen bereik je hetzelfde resultaat.

21 ROG

Samen met pladijs en zeetong de belangrijkste soort voor Belgische vissers.

28

Om de vis in z’n geheel te bereiden zijn er speciale ruitvormige tarbotpannen.

29 TONG, ZEETONG

Is ze kleiner dan 24 centimeter, dan noemen we deze delicatesse sliptong.

SCHARTONG

SCHELVIS

TARBOT

30 TONGSCHAR

Deze melktong dankt zijn naam aan de zeer witte filets.

31 WIJTING

Aan onze Kust is gezouten en gedroogde wijting (bolling) een echte attractie.

Kook ze en eet ze koud als voorgerecht met mayonaise, net zoals in Bretagne en Normandië.

33 ZEEBAARS

Door hem in zoutkorst te bereiden bewaar je de pure smaken.

34 ZEEBARBEEL

Met hun dubbele baarddraad onder de kin zoeken ze kleine prooidieren.

Vergelijk vissen gerust met groenten en fruit: ze zijn op hun best in een bepaald seizoen. Dat heeft uiteraard te maken met de temperatuur van het water, de aanwezige hoeveelheid voedsel, de klimatologische omstandigheden maar ook met de paaitijd, de periode waarin vissen zich voortplanten. Pladijs is minder van vleeskwaliteit wanneer hij kuit schiet, maar andere vissoorten hebben hier geen last van.

De schartong, die dit jaar tot vis van het jaar verkozen is, is een echte

topper in de herfst, want dan is zijn energiegehalte het hoogst en z’n smaak het meest uitgesproken. De viskalender houdt ook rekening met het aanbod op de vismijnen, want onze vissers mogen niet altijd evenveel vangen. Daarnaast visten we enkele nuttige weetjes op over de vissoorten die bij ons verkrijgbaar zijn. Wist je dat octopus malser wordt door hem in te vriezen? Dat jonge krabben elke maand hun pantser verwisselen tot ze volgroeid zijn? En dat de zeeduivel een slechte zwemmer is, maar toch aan prooi

geraakt dankzij een soort hengel mét aas op z’n rugvin?

Nogal wat Belgen beperken zich in hun viskeuze tot tong, kabeljauw of garnalen. Maar er is zoveel méér lekkers uit zee dat je aandacht – en een plaatsje in je kookpot of braadpan – verdient. Leuk meegenomen: de korte keten, dus het eten van vis van bij ons, is niet alleen goed voor de smaak maar ook voor het milieu. Eet smakelijk!

36 ZEEKAT

Zeekatten onderscheiden zich van de octopus door hun grote lichaam of mantel.

37 ZEEWOLF

Niet Moeders Mooiste, maar met zijn grote uitstekende tanden kraakt hij weekdieren.

35 ZEEDUIVEL

Deze slechte zwemmer heeft een soort ‘hengel met aas’ op z’n rugvin, waarmee hij prooien lokt.

32 WULK

Goud voor

griet, rog en inktvis

Stel, je draait lange dagen in de keuken als chef-kok. Offer je dan je vrije maandag op om deel te nemen aan een kookwedstrijd?

Toch wel, zeker als het om de 'Zee van Smaak'-wedstrijd gaat en je passie voor vis dieper gaat dan de diepste zee! Kijk mee in de potten van de vijf laureaten en leer heerlijke, originele gerechtjes bereiden met rog, griet en inktvis.

Door de ruime, lichtrijke leskeuken van Hotelschool Ter Duinen waait een koel zeebriesje. Er staat een venster open, maar vooral de vijf chef-koks zelf stralen een zen-zeegevoel uit. No stress, alles onder controle. Dat ze hier in de finale staan, maakt van hen al winnaars. Hun vijf recepten zijn geselecteerd uit ruim vijftig inzendingen. ‘We hebben gekozen voor originaliteit, terroir en duurzaamheid’, zegt jurylid en lesgever aan de hotelschool Dries Cloet. ‘Voor ideeën of smaakcombinaties die ons intrigeerden. Kiezen is natuurlijk verlie-

Griet • Langoustine • Bloemkool

Restaurant Julien, Nieuwpoort

Griet, langoustine en bloemkool zijn de ankerpunten in het vernieuwende recept dat de jonge chef Emin Avdocic aan het klaarstomen is. Een paar jaar geleden was hij nog leerling aan Hotelschool Ter Duinen. Horecaondernemer Wim Rommens spotte zijn uitzonderlijke talent. Voor zijn nieuwe zaak, die hij naar zijn grootvader Julien had vernoemd, koesterde hij grote gastronomische ambities. Of Emin de keuken wilde komen leiden?

De opstart van Julien werd verstoord door de covidcrisis. 2023 is het eerste ‘normale’ jaar. En jawel hoor, Emin

kaapt het goud weg in de 'Zee van Smaak'-finale. Durf wordt beloond! ‘De Franse keuken kan je helemaal anders brengen’, zegt Emin. ‘Licht, modern, met nieuwe combinaties. Wist je dat garnalenbisque perfect matcht met een espresso? En mosselen met aardbeien, venkel en zeekraal? Ik wil de vis altijd respecteren, de smaak en textuur moeten herkenbaar blijven. Griet is voor mij een even mooie vis als tarbot.’

zen. Er zijn heel mooie inzendingen die het net niet gehaald hebben.’

Dries heeft straks de beste job in de wereld. Samen met zijn collega-juryleden Peter De Coster, Bart Denys en Axel Montoye mag hij vijf verrukkelijke culinaire creaties degusteren. Maar ons hoor je evenmin klagen. Wij mogen kennismaken met vijf heel verschillende chefs en tussen pot en pan een praatje slaan. Ga je mee de keuken in?

Le Pavillon du Zoute, Knokke-Heist

Over onderschatte visjes gesproken: griet is hét schoolvoorbeeld. Chef Sébastien Charlemagne laat de platvis schitteren in een originele, wat moeilijkere bereiding met een zuiderse touch. Hij is opgegroeid in Duinkerke, werkte in Parijs en aan de Azurenkust, maar voelt zich nergens beter thuis dan aan de Belgische kust. ‘Chef-koks worden in België écht gewaardeerd’, zegt hij.

Le Pavillon du Zoute is een iconisch hotel in Knokke-Heist, dat zich opmaakt voor zijn honderdste verjaardag.

Dat wordt een prachtfeest, belooft eigenaar Caroline Hoste. En Sébastien zal de gasten in het restaurant in de watten leggen met slimme visrecepten. ‘Koken met vis draait om technieken’, zegt hij. ‘Aroma’s, combinaties, nauwkeurigheid. Er zijn altijd nieuwe soorten te ontdekken. Ik zal nooit uitgekeken raken op vis.’

In olijfolie gebakken grietfilet, marinière van schelpdieren

Tover eens een slim recept met griet op tafel.

Durf jij Emins recept thuis klaar te maken?

de Zee van Smaak-wedstrijd

Rog in galengaboter met gebakken venkel

Mange Tout, Oostende

Peter Moyaert heeft een funky alternatief bedacht voor de klassieke rog met kappertjes en botersaus. Hij laat de vis bij zestig graden garen in galengaboter. Galenga? ‘Thaise gember’, zegt Peter. ‘Maar galenga smaakt veel fruitiger, zelfs citrusachtig. De venkel zorgt voor anijsachtige frisheid. Dat zijn smaken die heel mooi samengaan met vis.’

Mange Tout is een vertrouwd adresje voor fijnproevers aan de Visserskaai in Oostende. ‘Ik werk kleinschalig en leef mijn passie voor

vis en groenten uit. Van de venkel laat ik niets verloren gaan: je kan nog puree en chips maken met de restjes. Onze Kust is een paradijs voor visliefhebbers. De variatie die je bij ons op de visveiling vindt, is uniek. Maar veel mensen kennen amper vijf soorten. Ik leer mijn gasten graag onderschatte vissoorten eten.’

Galenga op de kop kunnen tikken? Ga dan aan de slag.

Frietjes van pijlinktvis met aïoli

Tijdok, Zeebrugge

De lady chef die rustig reepjes pijlinktvis aan het snijden is, is Marianne Pauwaert. ‘Inktvis verkoopt moeilijker’, vertelt ze, ‘omdat mensen nog altijd denken dat het taai is. Ik maak er frietjes van, in plaats van calamares. Frietjes uit de zee dus! Kinderen zijn er dol op. Je kan ze ook delen als aperitiefhapje.’

Als dochter van reders is Marianne opgegroeid met vis en de visserij. Vissers en hun families komen graag eten in haar restaurant, dat ook al eens de prijs voor beste Vlaamse vis -

soep wegkaapte. ‘Toen ik kind was, aten we iedere dag vis, ’s middags of ’s avonds. In het restaurant stem ik de suggesties af op de visaanvoer. De Noordzee is mijn tuin! Door de opwarming van het zeewater zijn de vangsten veranderd. De pijlinktvis zwom vroeger veel zuidelijker rond. Nu exporteert België de soort naar Italië en Spanje!’

Zelf frietjes uit de zee bakken? Check hier het recept.

ZIN IN EEN ZEE VAN SMAAK?

Dankzij de QR-codes kan je de vijf winnende recepten uit dit artikel ook thuis klaarmaken. Liever de beentjes onder tafel steken dan zelf in de potten roeren? Van 15 september tot en met 15 oktober zetten ruim 60 restaurants die aan de 'Zee van Smaak'-wedstrijd deelnamen, hun gerecht op het menu. Lees meer over de actie op de volgende pagina.

Cannelloni van koolrabi met gepekelde rog

De Wasserette, Nieuwpoort

Een week voor de finale van de 'Zee van Smaak'-wedstrijd konden chefs de inspiratieworkshop over rog, griet en inktvis volgen. Wibo Lemmens raapte er het idee om rog te pekelen: ‘Het is een andere methode om vis te garen, met zout en kruiden. De kruiding van de pekel verrijkt de smaak van de rog.’ Wibo dresseert een klein en een groot bordje voor de jury. ‘In ons restaurant serveren we alles in kleine en grote porties’, vertelt hij. ‘Je kan gerechtjes dus gemakkelijk delen met je hele tafel.

Naast de vis krijgt ook het vlees van mijn schoonvader, die slager is, een mooi plekje op de kaart. Weet je wat me dan opvalt? Dat gasten vlees beter begrijpen. Een Alpenkoe verschilt van een polderkoe, dat weet iedereen. Maar de zee is ook een terroir! De stroming, de watertemperatuur, de bodem… alles beïnvloedt de vis.'

Do try this at home: pekel eens een rog.

Kom proeven van een

zee van smaak

Kom deze herfst naar de Kust en laat je culinair verrassen door topchefs met een passie voor vis van bij ons. Van 15 september tot en met 15 oktober zetten meer dan 60 kustrestaurants een origineel 'Zee van Smaak'-gerecht op het menu. Ze gaan creatief aan de slag met de herfstvissen van VLAM: griet, rog en inktvis.

Zee van van Smaak nodigt je uit van 15 september tot 15 oktober

Niet minder dan 60 restaurants aan zee presenteren van 15 september tot 15 oktober een Zee van Smaak-gerecht. Au Bistro in Nieuwpoort verwent je met een gegrilde grietfilet met risotto van zeekat, shiitake en dashibouillon. Bij Mondieu in Koksijde smul je van een met look en madrascurry gesauteerde inktvis, die bovendien gezelschap krijgt van een coulis van zoete puntpaprika.

Toi, Moi et la Mer in Oostende tovert gebakken kaakjes van rog op tafel, met onder meer tomaatjes in Zeevonkbier.

Ontdek alle deelnemende kustrestaurants en hun gerechten op de Zee van Smaak-website. Rest je enkel nog een tafeltje te reserveren en volop te genieten van al dat lekkers uit de Noordzee. Alle info op www.zeevansmaak.be

DE KUST Praktisch

Gratis Kustpas

Happy Trip

Kustkaart

Met de Q van Quality Logies, vakantiewoningen, campings, restaurants, cafés, tearooms, attracties en toerismekantoren met een Q-label hebben extra aandacht voor kwaliteitszorg en garanderen een uitstekende beleving.

Meer info op www.westtoer.be/ q-traject

COLOFON

‘Zee van Smaak’ is een uitgave van

Het zou zonde zijn om er géén gebruik van te maken: de gratis kustpas is goed voor een hele rij kortingen en voordelen op meer dan dertig attracties, musea, themaparken, expo's en excursies. Gratis downloaden op www.kustpas.be

Kusttram & trein

De kusttram - de langste tramlijn ter wereld! - brengt je snel en veilig van Knokke naar De Panne. Treinstations zijn er in De Panne, Koksijde, Oostende, Blankenberge, Zeebrugge en KnokkeHeist.

De Happy Trip-formule is ideaal voor een korte vakantie aan zee. Boek een verblijf in één van de deelnemende logeeradressen en koop een voordeelticket voor trein, bus of tram. Www.visitwestvlaanderen.be/ happytrip

Wandelen & fietsen

Dankzij het uitgebreide fiets- en wandelnetwerk ontdek je de mooiste trajecten aan zee, in duinen- en natuurgebieden en in de polders van het hinterland. In de badplaatsen wijzen erfgoedwandelingen je de weg naar verborgen parels. Of stap de Kustwandelroute, helemaal van De Panne naar Knokke-Heist (of omgekeerd).

Kaarten van fiets- en wandelnetwerken of -routes zijn te koop bij de diensten voor toerisme of op shop.westtoer.be.

Op de toeristische kaart van de volledige kustlijn zie je dankzij de handige icoontjes waar precies de musea, uitzichtspunten, natuurreservaten, strandclubs én de startpunten van fiets- en wandellussen liggen. Voor elk seizoen zijn er ook tips en suggesties. Gratis bij de diensten voor toerisme

Toerismekantoren

In alle kustplaatsen en deelgemeenten kun je terecht in een plaatselijk toerismekantoor. Adressen en nog veel meer op www.dekust.be

Westtoer. Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Gheysen, Koning Albert I-laan 120, 8200 Sint-Michiels Brugge. Realisatie: Roularta Brand Studio. Concept en coördinatie: Tom Wattez. Coördinatie Westtoer: Evelien Waffelaert, Frank Vansteeland, Dirk Marteel. Art direction en vormgeving: Line Broeckx Teksten: Gert Corremans. Fotografie: Laura Vleugels, VRT en Westtoer.