Wijnspiegel 92

Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 25 - 2018-2019- Nr 92 - Tweede kwartaal 2019

Château Giscours

WIJNREIS DOOR BORDEAUX 602638/P.B. 8685 – AFGIFTEKANTOOR GENT 1

COMMANDERIJ GENT – 30 MEI-2 JUNI 2019

De Wijnspiegel nummer 92

Commanderij Gent Activiteitenkalender 2019- 2020 September 2019

OktOber 2019

NOvember 2019

28

19

24 27 30

Noordelijke Côtes du Rhône

Blindproeven

Aula Vini VlWG La Nueva Rioja Nationale proeven in Denderleeuw Bob Maasvallei Limburg

JaNuari 2020

Februari 2020

maart 2020

18 Slovenië 26 Feest van de Vlaamse Wijngilde

15

22 Ken Wijn Wedstrijd 28 Alto Adige

april 2020

mei 2020

JuNi 2020

5

16-17 Wijnronde in de Chablis 21-24 mei Wijnreis Languedoc-Roussillon

13

25

Aula Vini VlWg meets Vini Piemontesi Coteaux du Giennois

Ahr

Kapittel en banket

De Wijnspiegel Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent Bestuur Commanderij Gent 2018-2019

Medewerkers aan dit nummer

Redactie & lay-out

Voorzitter: Karel Vercruysse

Teksten Pierre Paul Stacanov Luc Wieme Aanvullende (proef)notities Linda Impe Francis Verschaeve Foto’s Remi De Bruycker

Lay-out Isabelle Van Tomme isabella.van.tomme@gmail.com redactie@commanderij-gent.be Verantwoordelijke uitgever Karel Vercruysse Rechtstro 29 -9185 Wachtebeke Voorzitter@commanderij-gent.be Redactieraad Gomaar Laureyns,Luc Wieme, Pierre Paul Stacanov, Hans De Smet,Koen Lebegge

Ondervoorzitter: Ronnie Blancquaert Wijnmeester : Dominique Markey Secretaris: Fanny Dhondt Penningmeester: Frans Moens PR: Steffie van der Heiden Keldermeester: Dirk Robbrecht Webmaster: Peter Kok Eindredacteur: Gomaar Laureyns

2

De Wijnspiegel nummer 92

Colofon

Deze wijnreis is een creatie van Commanderij Gent.

Voor dit boekje kon geput worden uit artikels in verschillende Wijnspiegels. Voor de bezoeken aan de domeinen konden we terugvallen op de contacten van onze Commanderij met verschillende domeinen waarvoor dank aan Michel De Cuyper en Wilfried Lissens, en introducties door Hugo Van Landeghem, erevoorzitter van de Vlaamse Wijngilde, aangevuld met ontdekkingen ter plaatse. Foto’s en gegevens over de bezochte kastelen werden ons met het oog op deze brochure verstrekt door de kastelen. Algemene informatie over en kaarten van de Bordeaux-regio, de druivenrassen en de verschillende herkomstbenamingen komen van de website van de Conseil Interprofessionnel du Vin de Bordeaux (CIVB of de Wijnraad van Bordeaux): www.bordeaux.com 3

De Wijnspiegel nummer 92 Editoriaal ........................................................................................................................................................6 Reisschema ...................................................................................................................................................8 Overzicht .....................................................................................................................................................8 De wijnen van Bordeaux ...............................................................................................................................9 Bordeaux vroeger en nu ............................................................................................................................10 De wijnketen van Bordeaux .......................................................................................................................12 Classificaties in Bordeaux .........................................................................................................................14 Druiven voor rode wijn ..............................................................................................................................18 Druiven voor witte wijn ..............................................................................................................................19 Donderdag 30 mei 2019 ..............................................................................................................................21 Médoc als wijnregio ..................................................................................................................................21 De appellaties van de Médoc ....................................................................................................................22 Château Giscours ......................................................................................................................................24 Château du Tertre .....................................................................................................................................25 Caiarossa...................................................................................................................................................25 Masterclass Derenoncourt Consultants ....................................................................................................29 Vrijdag 31 mei 2019 .....................................................................................................................................31 AOC Pessac-Léognan ...............................................................................................................................31 Château Pape Clément .............................................................................................................................32 Château Haut-Bailly ..................................................................................................................................35 Loupiac .....................................................................................................................................................36 Château Dauphiné-Rondillon - Vignobles Darriet .....................................................................................37 Château Dauphiné-Rondillon ....................................................................................................................38 Sauternes ..................................................................................................................................................38 Château Guiraud .......................................................................................................................................40 Zaterdag 1 juni 2019 ...................................................................................................................................42 Blaye Côtes de Bordeaux & Côtes de Bourg ............................................................................................42 Blaye Côtes de Bordeaux & Blaye ............................................................................................................42 Les Vignerons de Tutiac ............................................................................................................................43 Fronsac .....................................................................................................................................................44 Château de La Dauphine ...........................................................................................................................45 4

De Wijnspiegel nummer 92 Pomerol .....................................................................................................................................................47 Château Beauregard .................................................................................................................................49 Saint-Emilion .............................................................................................................................................50 Château Soutard .......................................................................................................................................54 Zondag 2 juni 2019 ......................................................................................................................................56 Château du Tailhas - Château Haut-Ségottes ..........................................................................................56 Catherine Papon-Nouvel ...........................................................................................................................57 Castillon Côtes de Bordeaux.....................................................................................................................57 Contactgegevens ........................................................................................................................................60

5

De Wijnspiegel nummer 92

Editoriaal Enkele beschouwingen na de Bordeauxreis 30 mei – 2 juni Voor u ligt, naar jaarlijkse gewoonte sedert 2007, het Wijnspiegel nummer dat integraal gewijd is aan onze wijnreis die ons voor de derde maal naar het Girondijnse wijnlandschap voerde (na 1995 en 2004). Hoewel deze wijnregio historisch niet de éérste Franse wijngaarden voortbracht blijft ze voor velen zoniet de bakermat dan toch dé referentie en de meest gelauwerde oorsprongsbenaming van “les grands vins de France”. Nergens anders in Frankrijk zijn de wijnkelders gelegen onder of naast zo’n prestigieuze, met geschiedenis beladen châteaux’s, nergens voel je je zo als geprivilegieerde gast vereerd ontvangen door grands seigneurs of hun keurige, charmante vertegenwoordig(st)ers. Dat mochten we ook deze keer weer ervaren op Giscours, Malartic-Lagravière, Pape Clément, Haut-Bailly, Beauregard en Soutard. Als delegatie van een grote Vlaamse wijnproeversvereniging was dat niet nieuw, maar vandaag de dag is het wel zo dat de Bordelezen meer dan ooit hun kasteelpoorten wijd openzetten, perfect ingesteld zijn op de ontvangst van wijntoeristen, met jonge hostesjes, chique proef- en aankoopruimte, en dat ze door gespecialiseerde traiteurs verzorgde diners aanbieden aan hun grote klanten of invités, in design gedecoreerde salons of orangeries. De tuinen hebben dikwijls veel weg van openlucht kunstparken en velen richtten zelfs enkele kamers in in het château of de dépendances. Aan een overnachtingsprijs van 250€ of nog veel meer blijft zo’n B & B wel een exclusieve vorm van luxe-oenotoerisme. “Bordeaux, toujours Bordeaux”.

Maar dat Bordeaux gelukkig niet alleen aristocratische grandeur is, mochten we ook weer ervaren: onze reisorganisatoren zorgden voor een rijk aanbod aan familiale domeinen, kleine(re) en grotere, én wilden ons confronteren met een dikwijls ‘onder de mat geveegde’ doch heel belangrijke speler, namelijk de coöperatieve, in casu die van Tutiac. De proeverij daar heeft ons misschien niet doen opkijken van de kwaliteit van hun producten, maar wel van hun professionalisme en van het volume wijn dat zij verzetten (30 miljoen flessen/jaar!). Ze zijn van levensbelang voor honderden wijnbouwers die door de controles van de Coopérative gedwongen worden kwalitatiever te gaan werken. De familiale domeinen, met DauphinéRondillon, du Tailhas, Haut-Segottes en de kastelen van Catherine Papon-Nouvel, zorgden eens te meer voor de warmste ontvangsten en bleken ook in hun gamma mooie prijs-kwaliteit wijnen te kunnen presenteren. In die categorie kunnen we zeer aantrekkelijke, moderne of traditionelere bordeaux wijnen vinden die spijtig genoeg nog teveel onder de radar blijven bij het grotere publiek, omdat ze zich tussen het grootwarenhuis segment en de prestigieuze, onbetaalbare kleppers bevinden. Tweemaal konden we ook een overzichtsproeverij van één appellatie meemaken: een van Margaux (met 14 wijnen van 2012 en 11) waar we de subtiele verschillen tussen die twee jaargangen konden aftoetsen, en een van de volgens mij veelbelovende en miskende appellatie Fronsac.

Daarmee is het woord millésime weer aangekaart, echt wel een sleutelwoord in Bordeaux want nergens anders worden de wijnen zo van jaar tot jaar tegen elkaar afgewogen. Daar waar in andere Franse regio’s het vooral de verschillen in terroir/percelen zijn die het onderscheid tussen de wijnen bepalen, blijven in Bordeaux de onvoorspelbare wisselvalligheden in het klimaat het niveau en de typering van de wijnen determineren. We hadden het geluk veel 2015 en 16 te kunnen proeven, twee zeer rijpe millésimes, waarvan de zestien de meest uitgebalanceerde en ‘langstlevende’ zal worden. Zet daarnaast de fruitige toegankelijkheid van de elf en de twaalf, en je ziet dat Bordeaux zich in dit decennium kan tonen als een modernere, volfruitige wijn aan diegenen die zich afgekeerd hebben van haar wijnen, wegens te droogtrekkend, vegetaal of te duur. Tijd om ze te herontdekken en te herwaarderen dus.

Tenslotte werden we met de neus gedrukt op een wel zeer opvallende wending in de viticulture bordelaise: de opmars van bio en biodynamie en van het ecologisch besef. Waar we vroeger steeds te horen kregen dat de zojuist aangehaalde onberekenbaarheid van het weer het onmogelijk of té risicovol maakte om 6

De Wijnspiegel nummer 92 biologisch te gaan werken, bezochten we op deze wijnreis meer bio domeinen dan traditionele culture raisonnée domeinen. Van de 14 waren er 10, jawel tien, die ofwel bio of biodynamisch gecertifieerd waren of fier met het SME of HVE label zwaaiden! SME staat voor Système de Management Environnemental, en HVE voor Haute Valeur Environnementale. Beiden leggen een aantal verplichtingen op die moeten leiden tot bescherming en diversifiëring van fauna en flora, tot bezuiniging en recyclage van grondstoffen en energie, kortom tot een gezonder milieu voor plant en mens. In 2018 waren niet minder dan 800 domeinen bij SME aangesloten. En wist u dat er al bijna 11000 ha - hetzij zo’n 10% - bio-wijngaarden zijn. Is Elzas koploper met 16,5%, dan is Bordeaux in totale bio oppervlakte de grootste van de Hexagone! Een verbluffende inhaalbeweging.

Opmerkelijk is ook dat een aantal grote namen resoluut of progressief de bio-kaart trekken. Zo heeft Moueix al de kleine helft van zijn 1000 ha wijngaard in bio of biodynamie geconverteerd. Zij kunnen het uiteraard makkelijker overleven wanneer de mildiou of andere kwalen ravages aanrichten en teren op hun reservekapitaal. Je kunt je ook de vraag stellen of ze die reconversie uitsluitend uit nobele overwegingen hebben gedaan, of eerder uit commerciële. De consument vraagt immers meer en meer naar producten zonder schadelijke ingrediënten. Bio labels dekken evenwel niet altijd de lading : zo kan men sulfiet reduceren om aan de norm te beantwoorden maar andere conservatoren toevoegen of hard filteren om te stabiliseren… Maar anderzijds brengen de machtige voortrekkers in hun kielzog een grote research op gang die nieuwe middelen en technieken zal opleveren waar uiteindelijk ook de kleinere producenten van zullen profiteren. Ik denk hier aan alternatieven voor het koper in de bouillie bordelaise, en aan de gesofisticeerde machines die nu al op de markt zijn voor het machinaal oogsten of het triëren van de druifjes met optische lezer techniek of in een suikerbad (tri densimétrique). Kortom, Bordeaux is allesbehalve een verstarde, op zijn lauweren rustende wijnregio! A suivre, zou ik zeggen.

Luc Wieme

Vice-maître Commanderie de Bordeaux Vlaanderen

7

De Wijnspiegel nummer 92

Reisschema Overzicht We begonnen onze rondreis in de Médoc, waar we voor de lunch te gast zijn op Château Giscours. We kregen er ook de kans de wijnen van andere châteaux uit Margaux te proeven alvorens aan tafel te gaan.

Ons tweede bezoek was eveneens in Margaux, bij Gonzague & Claire Lurton en we proefden er drie crus classés (Durfort-Vivens en Ferrière - Margaux, Haut-Bages Libéral - Pauillac). Na aankomst in het hotel werden we verwacht voor een masterclass door Simon Blanchard van Derenoncourt Consultants - van steroenoloog Stéphane Derenoncourt.

De tweede dag brachten we door in het gebied van de Graves en de Entre-Deux-Mers, met bezoeken aan Château Pape-Clément en Château Malartic-Lagravière vóór de lunch die doorging op Château Haut-Bailly, waar we een speciale band mee hebben. Het is het enige kasteel van deze reis dat we ook tijdens de twee vorige Bordeaux-reizen van onze Commanderij bezochten. We maakten bovendien in 2005 een degustatie van Haut-Bally in aanwezigheid van Véronique Sanders mee in Gent. Na de middag trokken we richting Loupiac, in de Entre-Deux-Mers, het gebied tussen Garonne en Dordogne, waar we op Château DauphinéRondillon de zoete wijnen proefden, en ook de wijnen van hun Château Moulin in de Graves. We eindigden de dag met een bezoek aan Château Guiraud in Sauternes dat, uitzonderlijk voor dit gebied, op biowijnbouw is overgeschakeld. Het avondmaal vond plaats in het restaurant op het domein, La Chapelle de Guiraud.

Op zaterdag 1 juni bezochen we de wijncoöperatie Les Vignerons de Tutiac. We zakten voor de lunch af naar Château de la Dauphine, in Fronsac, waar we ook een degustatie kregen van de wijnen van Fronsac en Canon-Fronsac die ons werd aangeboden door de Conseil des Vins de Fronsac. De volgende halte was Pomerol, met Château Beauregard, dat sinds ons vorig bezoek in 2004 een hoge vlucht genomen heeft en zich ook op vlak van oenotourisme heeft ontwikkeld. Ook Château Soutard, in Saint-Emilion, bezochten we eerder, tijdens de eerste Bordeaux-reis in 1995. We beleven er deze keer voor het avondmaal, ter afronding van een eerste dag op de zogenaamde ‘rechteroever’.

Voor de laatste dag van onze reis keerden we op zondag terug naar Pomerol en Saint-Emilion, met eerst een bezoek aan Château du Tailhas in Pomerol. Ook de wijnmaakster van het naburige Château Haut Segottes komt hier haar wijn voorstellen. Voor ons laatste bezoek en middagmaal trokken we naar Clos Saint-Julien, op wandelafstand van het historische centrum van het stadje SaintEmilion. We werden er ontvangen door Catherine Papon-Nouvel, die we ook reeds kennen van een degustatie in Gent in 2014. Zij liet ons de wijnen van haar drie domeinen in Saint-Emilion proeven - Château Gaillard, Château Petit Gravet Aîné en Clos Saint-Julien, maar ook van haar Château Peyrou in Castillon Côtes de Bordeaux.

8

De Wijnspiegel nummer 92

De wijnen van Bordeaux

9

De Wijnspiegel nummer 92

Bordeaux vroeger en nu Biturica Omstreeks de zesde eeuw vóór Christus wordt de wijnstok via de haven van Marseille door Griekse en Fenicische zeevaarders in Zuid-Gallië geïntroduceerd. De ontdekking tijdens de eerste eeuw na Christus van de biturica, een druivenras dat bestand was tegen strenge winters, markeert de ontwikkeling van de wijnbouw in de streek van Bordeaux. Dit druivenras rijpt voorspoedig tijdens de ‘Pax Romana’ die de handel bevorderde. Na de neergang van het Romeinse rijk en vijf eeuwen invasies redden de monniken het genetisch kapitaal van de biturica in percelen rond kerken en abdijen.

Vanaf de Middeleeuwen wordt de wijnstreek van de Gironde het oenologische en commerciële model dat het sindsdien altijd gebleven is. In 1152 speelt het huwelijk tussen Aliénor, hertogin van Aquitanië en Henri Plantagenet, toekomstige koning van Engeland, een bepalende rol voor de wijnen van Bordeaux. Bordeaux geniet immers een monopolie op de productie, verkoop en export naar Groot-Brittannië. De wijnbouw maakt zich meester van de omgeving van Fronsac, Saint-Emilion, Cadillac, Barsac, Langon etc. De oudste van de 18 wijngildes van Bordeaux, die van Saint-Émilion, wordt gesticht in 1199.

Onze goede Hollandse vrienden Een nieuw tijdperk van voorspoed begint in de 17de eeuw met het verschijnen van nieuwe klanten: de Hollanders, de Hanze-steden en de Bretoenen.

De Hollanders bepalen mee de productie van de eerste wijnen van de beste cru’s zoals de beroemde ‘HoBryan’, de toekomstige Haut-Brion. Zij introduceren de sterilisatie van vaten met zwavel om de wijn gemakkelijker te kunnen bewaren en transporteren. De Bordelese wijnbouwers leveren de traditionele ‘clarets’ (clairets), maar ook droge en zoete witte wijnen bestemd voor distillatie. Daarnaast ontstaat de ‘New French Claret’, het prototype van de moderne rode Bordeaux wijn.

De eeuw van de Verlichting Engeland brengt fijne en krachtige bewaarwijnen in de mode, die in trek zijn bij de Londense high society.

Thomas Jefferson, toekomstig president van de Verenigde Staten, die in 1787 op doorreis was in Bordeaux, vermeldt een door de négociants en handelaars opgestelde classificatie van de wijnen. De eerste gekurkte en verzegelde flessen verschijnen, die geleidelijk de vaten vervangen bij de verzendingen.

In voor- en tegenspoed Op het begin van de 19de eeuw begint een nieuwe gouden tijd. De productie verdubbelt, de export verdrievoudigt en de Engelsen worden opnieuw belangrijke kopers. De kwaliteit ontwikkelt zich en wordt in 1855 op verzoek van Napoleon III ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling vastgelegd in een classificatie dat we nog steeds kennen.

Oïdium, een schimmelziekte, treft de wijnstreek omstreeks 1851. In 1857 wordt ontdekt dat bestuiving met zwavel de ziekte tot staan kan brengen. Tussen 1875 tot 1892 verwoest de druifluis phylloxera de wijngaarden, die uiteindelijk worden gered door het enten van druiven uit de Bordeaux-streek op Amerikaanse onderstokken die resistent zijn tegen de phylloxera. Na de druifluis volgt de meeldauw. Deze schimmel wordt onder controle gebracht dankzij de ontdekking van de Bordelese pap -‘bouillie bordelaise’, een mengsel van kalk en kopersulfaat.Na het tot staan brengen van de ziektes gaat de snelle uitbreiding van de wijngaarden echter gepaard met fraude en daling van de prijzen.

10

De Wijnspiegel nummer 92 Kwaliteit voor alles In 1936 wordt het ‘Institut National des Appellations d’Origine’ (INAO) opgericht met als doel waardeverhoging van de wijnproductie door verbeterde kwaliteit op basis van duidelijke, per decreet vastgelegde regels. Ook Bordeaux ontsnapt niet aan de nieuw reglementeringen.

Om maar enkele van de verdere ontwikkelingen te vermelden: In 1952 worden de gildes verenigd in de Grand Conseil du Vin de Bordeaux. In 1955 wordt een classificatie van de wijnen van Saint-Emilion ingevoerd en in 1987 wordt de nieuwe AOC Pessac-Léognan in het leven geroepen.

Traditie en moderniteit In de 21ste eeuw wil Bordeaux een leidende rol blijven spelen in de geglobaliseerde wijnwereld. Men wil een duurzame en concurrentiële wijnbouw ontwikkelen in overeenstemming met de uitdagingen van deze tijd op het gebied van oenologie, technologie en milieu. Bij de innovatie speelt de faculteit voor œnologie van Bordeaux een grote rol, samen met vele onderzoeksinstellingen die bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe knowhow. Opvallende investeringen leiden tot wijnkelders met een architectonisch gedurfd design, die even mooi als doelmatig zijn, ten dienste van de wijn.

Ook het wijntoerisme heeft in Bordeaux de wind in de zeilen. Châteaux openen hun deuren voor de liefhebbers, internationale touroperators en gespecialiseerde reisbureaus in Bordeaux zorgen voor professionele begeleiding. Wijnbars, originele uitstapjes, workshops of cursussen in de Wijnschool: Bordeaux heeft tegenwoordig wel iets voor ieder publiek: jongeren, volwassenen, nieuwsgierigen of beslagen liefhebbers. De succesvolle Cité du Vin werd gebouwd langs de kaaimuren waar vroeger vaten wijn lagen opgestapeld en opende op 1 juni 2016. Het-is meer een belevingscentrum dan een museum en biedt eveneens voor elk wat wils. Ook buiten Bordeaux kan de wijnbeleving voortgezet worden, tijdens evenementen in alle hoeken van de wereld.

La Cité du Vin

11

De Wijnspiegel nummer 92

De wijnketen van Bordeaux Cijfers Met meer dan 100.000 hectare is Bordeaux de grootste AOC-wijnregio van Frankrijk. 6.100 wijnbouwers, 300 handelaren, 33 coöperaties en zo’n honderd wijnmakelaren vormen de wijnketen van Bordeaux. De meeste inwoners van de Gironde werken overigens in de wijnindustrie. De gemiddelde oppervlakte van een wijngaard in Bordeaux telt 17 hectare.

Wijnbouwers De Bordeauxstreek telt ongeveer 6.100 wijnbouwers, eigenaren en uitbaters. Het bijzondere karakter van deze wijnstreek schuilt in de grote diversiteit aan uitbaters. Families die het wijndomein van de ene generatie aan de andere doorgeven, grote bedrijven die eigendom zijn van nationale en internationale groepen of nieuwe uitbaters die vaak een carrièreswitch hebben gemaakt …. 60% vinifieert zijn wijn zelf, 40% is coöperant.

In dit vakgebied duiken er steeds vaker vrouwen en jongeren op die een opleiding in landbouwkunde, oenologie en marketing hebben gevolgd. Ze brengen nieuwe oplossingen aan en hebben een nieuwe kijk op het beroep.

Wijnbouwcoöperaties In de Bordeauxstreek zijn er 33 wijncoöperaties. Tegenwoordig groeperen ze 2.500 producenten en zijn ze goed voor 25% van de productie van bordeauxwijnen. Coöperaties bestaan al sinds het begin van de twintigste eeuw en zijn gebaseerd op het principe dat de productiekosten gedeeld worden. Een wijncoöperatie is een groepering van wijnbouwers die hun druiven leveren aan de coöperatie die voor de vinificatie en de commercialisatie zorgt.

De wijncoöperaties spelen op minstens drie vlakken een belangrijke rol. In de eerste plaats staan ze in voor de kwaliteit. Ze volgen niet alleen de technische opleidingen van de wijnbouwers op, maar ook de selectie van wijnstokken, het snoeien en het controleren van de rijpheid van de druiven. Daarnaast zijn de wijncoöperaties ook belangrijke economische actoren dankzij de grote volumes en hun enorme opslagcapaciteit. Ze beschikken over ruime verkoopnetwerken binnen en buiten Frankrijk, ook als belangrijke leveranciers voor de internationale groothandel.

Négociants Er zijn 300 handelshuizen die al vele eeuwen een belangrijke economische en financiële invloed uitoefenen onder de naam ‘Place de Bordeaux’. Deze zorgt voor meer dan 70% van de totale verkoop van bordeauxwijnen en staat in voor de export naar meer dan 170 landen.

De activiteit van deze internationale groothandel ontstond rond de elfde eeuw in Bordeaux dankzij de handel die zich tussen Bordeaux en Engeland ontwikkelde. In die tijd werd bijna alle wijn in bulk aangekocht op het wijndomein zelf. Daarna werd de wijn opgeslagen in de wijnkelders van de négociants die deze dan verkochten.

De négociant heeft een dubbele taak: enerzijds verkoopt hij geselecteerde wijnen (grand cru’s of wijnen gebotteld in het château door de wijnbouwer); anderzijds produceert hij zelf ook wijnen (één négociant op twee is ook eigenaar). Négociants assembleren en rijpen wijn die ze aanbieden onder hun eigen handelsmerk. Ze willen daarmee consumenten en verdelers een regelmatige bevoorrading garanderen.

12

De Wijnspiegel nummer 92 Tot slot is de ‘Place de Bordeaux’ een belangrijk element op de markt van de primeurs omdat ze financieel instaat voor de voorraden van de laatste millésime die na verkoop ’en primeur’ 18 tot 24 maanden in de châteaux gerijpt zullen worden.

Makelaren Een ‘courtier’ (makelaar) is een belangrijke tussenpersoon tussen wijnbouwers en négociants. Hij kent de wijnbouwers en hun wijnen zeer goed en maakt een selectie die hij vervolgens aan de négociants voorstelt.

Als bemiddelaar en onderhandelaar bestaat zijn rol erin om het aanbod nauwer bij de vraag te laten aansluiten en het goede verloop van de overeenkomst met respect voor alle partijen te garanderen. Hij volgt het transport van de wijnen op, van bij de producent tot bij de handelaar, en zorgt voor de conformiteit van de geselecteerde wijnen. Het beroep van wijnmakelaar werd in 1321 op bevel van Filips IV van Frankrijk in het wetboek opgenomen.

Tegenwoordig zijn er zo’n honderd wijnmakelaren in Bordeaux. Een dertigtal onder hen is beëdigd en bepaalt de officiële prijs op de ‘Place de Bordeaux’. Als experts worden ze vaak om advies gevraagd over de prijsbepaling van de verkochte wijnen in primeur. In Bordeaux verloopt 75% van de transacties tussen eigenaar-verkoper en handelaar-koper via een makelaar.

Wijnconsulenten Grote kastelen hebben altijd al een beroep gedaan op specialisten om de kwaliteit van de wijn op peil te brengen en te houden, In sommige gevallen ging het om professoren van de faculteit oenologie van de universiteit van Bordeaux - de bekendste zijn Emile Peynaud en Denis Dubourdieu. Mettertijd nam de activiteit van wijnconsulenten toe en ze zijn onmisbaar geworden in de hele wijnketen.

Meestal beperken ze zich tot het discreet adviseren van hun klanten-wijnbouwers over snoei, oogst en vinificatie. Sommigen hebben echter zodanig naam gemaakt dat hun ‘signatuur’ duidelijk te merken is in de wijnen. De bekendste onder hen is ongetwijfeld Michel Rolland, die samen met zijn vrouw Dany hun laboratorium voor wijnanalyses uitbouwde tot een internationaal consultancy-bedrijf. Ook Stéphane Derenoncourt heeft een eigenzinnige kijk op het wijn maken, die we tijdens deze reis zullen ontdekken.

De kuiper Vaten spelen een belangrijke rol in het productie- en rijpingsproces van wijn en zeker in Bordeaux.

In een ‘barrique bordelaise’ (wijnvat uit Bordeaux) past doorgaans 225 liter. De kuiper is de ambachtsman die de vaten vervaardigt en herstelt. Het is een oud beroep dat door de eeuwen heen maar weinig is veranderd.

Het productieproces voor een vat duurt zo’n acht uur en gebeurt bijna volledig met de hand.

Na veroudering worden de platte stukken hout of ‘duigen’ zorgvuldig bewerkt en samengevoegd. In deze fase 13

De Wijnspiegel nummer 92 verzegelt de kuiper de naden door met een vochtige doek over de duigen te gaan en het vat te verhitten.

Deze stap wordt ‘la chauffe’ genoemd. Na de verhitting is het hout buigbaar en kan het geleidelijk aan tot een vat gebogen en gesloten worden. Het hout kan daarbij lichtjes, gemiddeld of fel gebrand worden. Een wijnbouwer kiest de chauffe in functie van de wijn die hij wil maken.

Classificaties in Bordeaux In 1855 voert Bordeaux onder leiding van Napoleon III het idee van classificaties in. Deze term wordt wereldwijd een synoniem voor kwaliteit en prestige. Het principe van de ‘crus classés’ illustreert het verband tussen het specifieke karakter van een terroir en de inspanningen die de wijnmakers al generaties lang doen om een zo goed mogelijke kwaliteit te bekomen.

Er bestaan verschillende classificaties. In chronologische volgorde zijn deze: • De classificatie van 1855 • De classificatie van de Graves • De classificatie van Saint-Émilion • De classificatie van de Crus bourgeois du Médoc • De classificatie van de Crus artisans De classificatie van 1855: Dit palmares werd samengesteld op vraag van Keizer Napoleon III, die voor de Parijse Wereldtentoonstelling van dat jaar aan de bezoekers een ‘vademecum’ wou geven voor de beste Bordeauxwijnen. Opdracht werd gegeven aan de toenmalige Union des courtiers de commerce die de Bordelese wijnhandel in handen hadden. Zij stelden, in opdracht van de Kamer van Koophandel, twee lijsten op, één voor de likoreuze wijnen van Sauternes-Barsac, en één voor de rode, die uitsluitend Médoc wijnen bleken te zijn, op één uitzondering na: Haut-Brion, uit de Graves. Van alle gelauwerde domeinen hadden slechts vijf het ‘château’ aan hun naam toegevoegd.

Een classificatie in vijf niveaus, van Premier Grand Cru Classé - toen vier in aantal, Mouton-Rothschild kwam erbij in 1973 - tot Cinquième Grand Cru Classé. In 1856 kwam er ook al een kasteel bij: Château Cantemerle (5 GCC). Dat zijn de enige twee wijzigingen ooit. De klassering gebeurde op basis van de prijs van de wijnen, dat was het voornaamste criterium, niet de kwaliteit (trouwens een eerder subjectief gegeven).

De classificatie van 1855 was geen primeur. Anderen hadden reeds een poging gedaan om de topwijnen op te lijsten. Zo schreef in 1846 een Engelsman, Charles Cocks, een boek ‘Bordeaux, its wine and the claret country’,met daarin een classificatie. De lijst werd, lichtjes aangepast, voor het eerst in het Frans gepubliceerd door ene Michel Féret.’Bordeaux et ses vins, classés par ordre de mérite’. De ‘Féret’ is nog steeds een standaardwerk - zij het niet meer als classificatie opgevat.

14

De Wijnspiegel nummer 92

Voor de rode wijnen zijn er nu 60 crus uit de Médoc en één cru uit Pessac-Léognan (Château Haut-Brion) in vijf categorieën: • 5 Premiers Crus, • 14 Deuxièmes Crus, • 14 Troisièmes Crus, • 10 Quatrièmes Crus, • 18 Cinquièmes Crus.

Voor de zoete witte wijnen zijn er 27 crus uit Sauternes en Barsac: • 1 Premier Cru Supérieur (Yquem), • 11 Premiers Crus, • 15 Deuxièmes Crus.

• Château Durfort-Vivens, Margaux

• PREMIERS CRUS • Château Haut-Brion, Pessac, AOC PessacLéognan • Château Pauillac

Lafite-Rothschild,

Pauillac,

• Château Gruaud-Larose, Beychevelle, AOC Saint-Julien

AOC

• Château Margaux

• Château Latour, Pauillac, AOC Pauillac • Château Margaux, Margaux, AOC Margaux • Château Mouton Rothschild, Pauillac, AOC Pauillac • DEUXIÈMES CRUS • Château Brane-Cantenac, Cantenac, AOC Margaux

Lascombes,

AOC

Saint-Julien-

Margaux,

AOC

• Château Léoville-Barton, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Saint-Julien-

• Château Léoville-Las-Cases, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Saint-Julien-

• Château Léoville-Poyferré, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Saint-Julien-

• Château Montrose, Saint-Estèphe, AOC SaintEstèphe

• Château Cos-d’Estournel, Saint-Estèphe, AOC Saint-Estèphe • Château Ducru-Beaucaillou, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Margaux,

• Château Pichon-Longueville-Baron-de-Pichon, Pauillac, AOC Pauillac

Saint-Julien15

De Wijnspiegel nummer 92 • Château Pichon-Longueville-Comtesse-deLalande, Pauillac, AOC Pauillac • Château Margaux

Rauzan-Ségla,

Margaux,

• Château Pouget, Cantenac, AOC Margaux • Château Prieuré-Lichine, Cantenac, AOC Margaux

AOC

• Château Saint-Pierre, Beychevelle, AOC Saint-Julien

• Château Rauzan-Gassies, Margaux, AOC Margaux

Saint-Julien-

• TROISIÈMES CRUS

• Château Talbot, Saint-Julien-Beychevelle, AOC Saint-Julien

• Château Boyd-Cantenac, Cantenac, AOC Margaux

• Château La Tour-Carnet, Saint-Laurent-deMédoc, AOC Haut-Médoc

• Château Calon-Ségur, Saint-Estèphe, AOC Saint-Estèphe

• CINQUIÈMES CRUS

• Château Cantenac-Brown, Cantenac, AOC Margaux

• Château Batailley, Pauillac, AOC Pauillac

• Château d’Armailhac, Pauillac, AOC Pauillac • Château Belgrave, Saint-Laurent-de-Médoc, AOC Haut-Médoc

• Château Desmirail, Margaux, AOC Margaux • Château Ferrière, Margaux, AOC Margaux

• Château Camensac, Saint-Laurent-de-Médoc, AOC Haut-Médoc

• Château Giscours, Labarde, AOC Margaux

• Château Cantemerle, Macau, AOC HautMédoc

• Château d’Issan, Cantenac, AOC Margaux • Château Kirwan, Cantenac, AOC Margaux

• Château Clerc-Milon, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Lagrange, Saint-Julien-Beychevelle, AOC Saint-Julien • Château La Lagune, Ludon, AOC Haut-Médoc

• Château Cos-Labory, Saint-Estèphe, AOC Saint-Estèphe

• Château Langoa-Barton, Beychevelle, AOC Saint-Julien

• Château Dauzac, Labarde, AOC Margaux

Saint-Julien-

• Château Croizet-Bages, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Malescot-Saint-Exupéry, Margaux, AOC Margaux

• Château Grand-Puy-Ducasse, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Marquis-d’Alesme, Margaux, AOC Margaux

• Château Grand-Puy-Lacoste, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Palmer, Cantenac, AOC Margaux

• Château Haut-Bages-Libéral, Pauillac, AOC Pauillac

• QUATRIÈMES CRUS • Château Beychevelle, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Saint-Julien-

• Château Branaire-Ducru, Beychevelle, AOC Saint-Julien

Saint-Julien-

• Château Haut-Batailley, Pauillac, AOC Pauillac • Château Lynch-Bages, Pauillac, AOC Pauillac • Château Pauillac

Lynch-Moussas,

Pauillac,

AOC

• Château Duhart-Milon, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Pédesclaux, Pauillac, AOC Pauillac

• Château Lafon-Rochet, Saint-Estèphe, AOC Saint-Estèphe

• Château Pontet-Canet, Pauillac, AOC Pauillac • Château du Tertre, Arsac, AOC Margaux

• Château Marquis-de-Terme, Margaux, AOC Margaux

vet gedrukt: wijnen die we tijdens de reis proeven 16

De Wijnspiegel nummer 92 De Crus bourgeois du Médoc De algemeen gebruikte term ‘cru bourgeois’ dateert uit de middeleeuwen toen de burgers van de stad Bordeaux, de 'bourg', de beste percelen van de streek opkochten, die vervolgens met de benaming crus bourgeois werden aangeduid.

In 1932 stelden de wijnhandelaars van Bordeaux, onder het toeziend oog van de Kamer van koophandel en de Kamer van landbouw van de Gironde, een lijst op van de crus bourgeois. De criteria waren de kwaliteit en de waarde van de rode wijnen die werden geproduceerd in de acht appellaties van de Médoc: Médoc, Haut-Médoc, Listrac, Moulis, Margaux, Saint-Julien, Pauillac en Saint-Estèphe.

Men maakte een onderscheid tussen drie subgroepen: de Grands Crus Bourgeois Exceptionnels, de Grands Crus Bourgeois en de Crus Bourgeois met in totaal 444 kastelen. Om de wildgroei een halt toe te roepen maakte in 2003 een commissie van 18 professionelen onder leiding van Thierry Gardinier (toen eigenaar van Château Phélan-Ségur), een strenge selectie en weerhield slechts 247 kastelen van de 490 kandidaten.

Opnieuw in drie groepen maar nu genoemd: Crus Bourgeois Exceptionnels (9) , Crus Bourgeois Supérieurs (87) en verder 151 Crus Bourgeois. Protest alom natuurlijk en processen bij de vleet, met als gevolg in 2007 de annulering van deze classificatie door de Cour d’Appel van Bordeaux, met als argument: “on ne peut être juge ét partie”.

Sinds 2010 wordt jaarlijks in september de officiële selectie gepubliceerd. De classificatie is het resultaat van een nieuwe procedure. Er is één niveau, zonder hiërarchie. Jaarlijks maken 240 à 260 domeinen, waarvan de meeste familiebedrijven zijn, deel uit van de Alliance des Crus Bourgeois. Dit komt neer op meer dan 40% van de productie van de Médoc. De exceptionnels van 2003 en nogal wat andere grote namen (o.a. Sociando-Mallet et Gloria) hebben zich echter gedistantieerd en nemen niet deel aan het systeem. Er ligt intussen een nieuwe benadering op de tafel (van toepassing vanaf de millésime 2018) dat terug zal grijpen naar het systeem met drie niveaus van de classificatie uit 2003 en die vijf jaar zou gelden.

De Crus artisans In de Médoc bestaat de benaming ‘crus artisans’ al meer dan 150 jaar. Deze kleine wijndomeinen waren meestal in het bezit van ambachtslieden: kuipers, wagenmakers of hoefsmeden.

In 1989 wordt deze onderscheiding nieuw leven ingeblazen met de oprichting van de vakvereniging: Syndicat des Crus artisans du Médoc. Het gaat hier om onafhankelijke bedrijven die AOC wijnen produceren en hun productie gebotteld verkopen. De criteria zijn de kwaliteit en de waarde van de wijnen geproduceerd op kleine domeinen (minder dan 5 hectare) in de acht appellaties van de Médoc: Médoc, Haut-Médoc, Listrac, Moulis, Margaux, Saint-Julien, Pauillac en Saint-Estèphe.

In 1994 herstelt de Europese regelgeving deze benaming in ere en geeft toestemming om ‘cru artisan' te vermelden op het hoofdetiket. 44 domeinen werden in 2012 in een publicatie in het Journal officiel geklasseerd. De lijst wordt elke tien jaar herzien.

17

De Wijnspiegel nummer 92

Druiven voor rode wijn Merlot Merlot is de meest voorkomende druif in de Bordeaux streek. Dit ras heeft een soepel en rond karakter en heeft veel kleur en aroma’s van sappig rood fruit. Na enkele jaren in de fles krijgt merlot vaak ook gebrande toetsen. Dit ras weet op koele en vochtige grond zijn volledige potentieel tot uitdrukking te brengen.

De naam is waarschijnlijk afkomstig van de gelijkenis met het blauwzwarte verenkleed van de merel. Merlot is ontstaan uit een kruising van cabernet franc met de madeleine noire des Charentes.

Cabernet Sauvignon Cabernet sauvignon is de traditionele druif van de Bordeaux wijnstreek. Door de optimale rijping en dankzij de warmte van de grindhoudende grond op de linkeroever, geeft dit druivenras wijnen structuur en krachtige tannine. De tannine is bevorderlijk voor het goede verouderingspotentieel.

Cabernet sauvignon is diep van kleur en zeer aromatisch met geuren van donkere vruchten, zwarte bessen, zoethout en munt.

Merlot

De naam is waarschijnlijk afgeleid van de rode kleur, 'carminium' in het latijn. Een ander kenmerk van dit oude druivenras is dat het een kruising is tussen cabernet franc en sauvignon blanc.

Cabernet Franc Cabernet franc is de aanvullende druif bij uitstek vanwege haar karakter, de vroege rijping en de elegante tannine. De druif is matig gekleurd en zorgt voor frisheid en aromatische complexiteit met toetsen van framboos en viooltje. De kleine bessen bezorgen de wijnen veel polyfenolen, die zorgen voor verouderingspotentieel.

Deze oudste van de Bordeaux-druiven is afkomstig uit het Spaanse Baskenland. Het werd omgedoopt tot bouchet in Saint-Emilion, bouchy in de Pyrénées Atlantique en breton in de Loire vallei.

Carménère Carménère is een uit de Bordeaux streek afkomstige kruising tussen cabernet franc en gros cabernet. De wijnen zijn rijk, kleurig en tanninerijk, met soms een licht bittere toets.

Malbec Malbec, die auxerrois wordt genoemd in Cahors en Malbec in Bordeaux, is ook bekend onder de naam Cot. Deze zeer fruitige, kleurige en tanninerijke druif geeft blends kleur en volheid.

18

De Wijnspiegel nummer 92

Petit Verdot Petit verdot is een druivenras afkomstig uit de Pyreneeën. Lange tijd werd het voornamelijk in de Médoc verbouwd, maar tegenwoordig is het ook te vinden in de Graves. Door de late rijping voorziet het de wijn van een diepe kleur, rijke tannine en een aromatische kracht die wordt gekenmerkt door viooltjes.

Druiven voor witte wijn Sauvignon blanc Sauvignon blanc is het druivenras bij uitstek voor de productie van droge witte wijnen. Het geeft wijnen de nodige zuurtegraad, mineraliteit en aromatische frisheid. Het karakter wordt bepaald door drie types aroma: citrusvruchten, buxus en vijgenblad.

De druif wordt sauvignon blanc genoemd, maar in andere landen ook sauvignon petit of gros.

Sémillon Sémillon is het voornaamste druivenras voor zoete en likoreuze wijnen. Het heeft een rond en vet karakter met aroma’s van abrikoos en honing. Deze druif ontwikkelt door 'edele rotting' (botrytis) een heerlijk en rijk boeket.

De druif wordt sémillon genoemd, maar ook wel seminion in Bulgarije, chevrier, mansois of sauternes.

Muscadelle Muscadelle is de aanvullende druif van de droge of zoete witte wijnen. Door het zeer Sauvignon blanc verfijnde karakter produceert dit ras zeer aromatische, weinig zure, ronde en krachtige wijnen. Hoewel slechts sporadisch aangeplant schuilt de aantrekkingskracht van deze druif in de bloemige en muskusachtige tonen.

Het ras wordt muscadelle genoemd, maar ook wel Issal de Tarayre, Marmésie, Bouillenc, Musquette, Raisinote, Cadillac of Muscat Fou in de Dordogne.

Sauvignon Gris De sauvignon gris, die typisch is voor de Bordeaux-streek, is het resultaat van een mutatie van de sauvignon blanc, met een lichtroze kleur als zij rijp is. Het zijn krachtige en pittige wijnen met elegante aroma’s van bloemen en muskaat.

Merlot Blanc De merlot blanc ontstond in de Bordeaux-streek na een kruising tussen de folle blanche en de merlot noir.

Het is een vroege en regelmatige druif van een gemiddelde kwaliteit voor tamelijk neutrale wijnen.

19

De Wijnspiegel nummer 92

Ugni Blanc De sterke en productieve ugni blanc komt oorspronkelijk uit Toscane waar deze druif bekend is als trebbiano. Het ras komt voor in de regio’s Cognac en Armagnac, waar het vroeger Saint-Emilion werd genoemd. De wijnen van deze druif zijn vrij neutraal, maar evenwichtig.

Colombard Colombard, een van de oudste druivenrassen uit de Charentestreek, is een vroeg, vruchtbaar en krachtig ras. Dat geeft wijnen iets levendigs, fijns en pittigs met aroma’s van citrusvruchten en bloemen.

20

De Wijnspiegel nummer 92

Donderdag 30 mei 2019 Médoc als wijnregio De Médoc is een van de zes grote wijnstreken binnen Bordeaux en vertegenwoordigt ongeveer tien procent van de productie. De Médoc regio maakt de noordelijke helft uit van de linkeroever: het is het gebied boven Bordeaux, tot aan de monding van de Gironde. Laten we vooreerst duidelijk het onderscheid maken tussen de AOC Médoc, die zich aan de monding bevindt, en de regio Médoc, die het geheel omvat, dus de AOC (Bas) Médoc, de AOC Haut-Médoc en de zes gemeentelijke appellaties, van St-Estèphe (meest noordelijk) tot Margaux. De Haut-Médoc slingert zich tussen en rond die zes appellaties en ligt met zijn zuidelijkste deel langs de Garonne, tot aan de stad Bordeaux. Qua oppervlakte is er niet zo’n groot verschil tussen die drie subgebieden: de Bas-Médoc telt 5.612ha wijngaard, de Haut-Médoc 4.567ha en de zes communales samen ongeveer 6.100ha.

Een beetje geschiedenis Tegenwoordig zijn de Médoc wijnen misschien wel de meest prestigieuze van Bordeaux, naast die van Saint-Emilion en Pomerol, maar het is ooit wel anders geweest. In de Middeleeuwen was bordeaux al een zeer bekende en gegeerde wijn, zeker voor de Engelsen die er het merendeel van importeerden. Er was een tijd dat gans het Zuidwesten van het huidige Frankrijk - Aquitanië , Gascogne, en op bepaalde momenten nog veel meer - in Engelse handen was. Maar de wijn die de Engelsen toen importeerden was onvergelijkbaar met de huidige bordeaux: het ging hem om een rosé wijn ,clairet of claret (=Engels) genoemd, fris en lichtvoetig zuur, die binnen de twee jaar moest gedronken worden. Hij kwam ook niet uit de Médoc maar vooral uit de Graves, onder Bordeaux.

Ten noorden van de havenstad bevonden zich alleen maar moerassen, en dan verder naar het westen bossen van pijnbomen. Het inpolderen van die paluds (=moerassen) zou het werk worden van vooral de Nederlanders, die hadden daar de nodige knowhow voor, en dat gebeurde voornamelijk in de 16de en 17de eeuw. Zij maakten er keurige percelen van, afgewaterd met kanaaltjes én gingen ook de wijnstokken op een andere manier aanplanten: netjes op een rij én telkens één druivenras per perceel, in plaats van de vroegere chaotische complantation. De ijskoude winter van 1709 maakte trouwens een grootschalige heraanplant nodig. Een nieuwe wijnstreek was geboren. De huidige topdomeinen Latour, Lafite en Margaux werden toen al snel voortrekkers en leidinggevend.

De Médoc is bezaaid met honderden prachtige kastelen. Zij werden gebouwd door rijke kooplui, door parlementariërs, edellieden en rijke burgers, en niet allemaal waren ze oorspronkelijk ook wijndomeinen. Tot aan de Franse Revolutie werd een onderscheid gemaakt tussen crus bourgeois (burgers) , crus artisans (middenstanders) en crus paysans, naargelang de sociale klasse van de eigenaar van de wijngaard.

Aangezien de négociants in de XIX° eeuw al vele eigendommen bezaten in de Médoc, en zij zelf de selectie maakten voor de fameuze classificatie van 1855, is het niet verwonderlijk dat deze lijst zich bijna vanzelfsprekend beperkte tot de Médoc. Een tweede reden zou zijn geweest dat op dat moment de Graves zwaar geteisterd was door mildiou en dus geen topwijnen had voortgebracht. En ten derde was het zo dat op de rechteroever de wijngaarden veelal eigendom waren van de kerk en de kloosters , en in Pomerol meer bepaald van de Johannieters (kruisridders van de Orde van Malta). Die haalden allicht hun neus op voor zo’n decadente wijnhitparade…

21

De Wijnspiegel nummer 92 Cabernet sauvignon Linkeroever, dat is dominant cabernet sauvignon. Inderdaad, maar laten we toch even nuanceren: het is zeker zo dat de belangrijkste druif in de médoc-assemblage praktisch altijd die stoere cabernet sauvignon is, maar zijn aandeel overstijgt meestal niet de 55 à 60%. Hij wordt aangevuld met merlot , bijna altijd op de tweede plaats, en dan met cabernet franc, wiens aandeel vroeger groter was. Het ‘zout en de peper’ wordt geleverd door petit verdot, een druivenras met zeer diepe kleur, fijn violet aroma en pittig zuur, en we kunnen zeker spreken van een revival van deze druif, die te danken zou zijn aan de opwarming van het klimaat.

Probleem met die petit verdot was namelijk dat het een zeer trage rijper is en dus niet optimaal rijp kon worden. Malbec en zeker carmenère zijn eerder confidentiels, zoals de Fransen dat zo mooi zeggen, ze komen iets meer voor in de Côtes de Bourg op de Rechteroever.

De geologie en het klimaat Cabernet sauvignon aardt perfect op de croupes graveleuses médocaines. De geologie van de regio is grotendeels bepaald door vier periodes van kiezelafzetting (graves uit het quaternair tijdperk), aangevoerd door de gletsjers uit de Pyreneeën (de oudste, witte kiezel) en uit het Massif Central (later) en natuurlijk ook gerold door de twee stromen , de Garonne en de Dordogne. In de beste terroirs vind je overal kiezelplateautjes, croupes genoemd; de meeste zijn nog geen 30 meter hoog. En onder die kiezels krijg je een complexe ondergrond met voornamelijk zand en hier en daar kalk. De drainage via kanaaltjes en de grote doorlaatbaarheid van de bodem zijn een essentieel gegeven voor de kwaliteit van de wijnbouw.

Klimatologisch zitten we op de 45ste breedtegraad, en met een gematigd oceanisch klimaat. De Médoc ligt eigenlijk tussen twee watermassa’s: de zee en de stroom. De pijnbossen zorgen voor een goede afscherming tegen al te felle zeewind.

De appellaties van de Médoc

22

De Wijnspiegel nummer 92 AOC Médoc:

AOC St-Estèphe

• Ook Bas- Médoc genoemd; meest noordelijk en aan de monding van de Gironde gelegen. Epicentrum is het stadje Lesparre.

• 5.612ha, 584 producenten , waarvan 239 zelfstandigen en 345 verenigd in vijf wijncoöperaties (4 van de 5 zijn verenigd in l’Union Uni Médoc) • Geen crus classés, wel veel crus artisans.

• Geologie: gevarieerd: veel zand, kiezels, klei, kalk en alluviale afzettingen, arme bodems.

• 1.214ha, met136 producenten waarvan 80 coöperanten • Eén 2° GCC (Cos d’Estournel), naast Calon-Ségur (3°), Lafon-Rochet (4°) en Cos-Labory (5°) als klinkende namen.

• Zeer gevarieerde geologie, met calcaire marin (veel schelpjes) en minder magere kiezel dan in Pauillac of St Julien

AOC Pauillac AOC Haut-Médoc: • Pauillac is het grootste ‘stadje’ van de zes gemeenten, aan de stroom gelegen.

• Het is de meest prestigieuze appellatie met drie 1° GCC, twee 2° GCC, een 3° GCC en twaalf 5° GCC (=18 in totaal), die samen 85% van de productie van de AOC voor hun rekening nemen.

• 1.300ha, 88 producenten, waarvan 54 in coöperatie.

• Geologie: ook hier croupes de graves (Gunz-periode), op zeer oude kalkafzettingen; zeer arme grond met perfecte drainage door de vele waterloopjes (jalles).

• Net benoorden Bordeaux stad, een 60 km lange strook rond de gemeentelijke appellaties en meestal niet aan de stroom.

• 4.567ha, 400 producenten (waarvan 150 coöperanten) • Aandeel cabernet sauvignon is hier het grootst (3585% naargelang het château) • 5 crus classés; 22 crus artisans; 82 Crus bourgeois in 2003.

• Geologie: zeer gevarieerd: zeer doorlatende kiezel en onderaan de ‘hellingen’ klei.

AOC St-Julien

AOC Listrac

• 920ha met slechts 24 producenten (geen coöperanten).

• Vijf 2° GCC, waaronder de drie Léoville’s (Las Cases, Barton, Poyferré), twee 3° GCC en vier 4° GCC (= 11 in totaal).

• Graves uit het Quaternair (zoals in St-Estèphe en Pauillac). Veel rolkeien (galets) en complexe ondergrond, zeer goede drainage. Meest homogene terroir.

• Is het verst van de stroom en dus iets hoger gelegen; • 565ha, 34 wijnbouwers + 40 in coöperatie.

• Hier is merlot het meest aangeplant, maar uiteraard is cabernet sauvignon ook sterk aanwezig. De bekendste naam is Château Clarke van Baron Edmond de Rothschild, met een overwicht aan merlot (60%).

• In het westen vooral graves uit de Pyreneeën met veel kalk; in het oosten graves garonnaises, en in het midden een klei-kalk bodem. Zacht glooiende hellingen tot 43 m.

AOC Margaux • Met 1.488ha de grootste van de zes, verspreid over vijf gemeenten (Cantenac, Arsac, Labarde, Soussans en Margaux zelf) • 74 producenten, 21 Grands Crus Classés. (waarvan 9 in Margaux zelf) • Kiezel, zand , klei. Een archipel van croupes tot 15m hoog Het plateau des graves blanches waar de crus liggen wordt zeer goed gedraineerd door vier riviertjes.

AOC Moulis • Het tweede kleinste broertje met 610ha, en ook wat ‘continentaler’.

• 53 producenten, waarvan 10 in coöperatie.

• Geen crus classés • Vrij vlak, kleine croupes met als hoogste Grand Poujeaux (26m) en. Maucaillou (23m) Rijk aan kiezels op klei, met ondergrond van kalk.

• Twee nuttige websites: www.medoc-wines.com / www.crus-bourgeois.com

23

De Wijnspiegel nummer 92

Château Giscours De geschiedenis van Château Giscours gaat terug tot de 14de eeuw, toen het als burcht de omgeving verdedigde. Het huidige domein vindt zijn oorsprong in 1552 toen Pierre de Lhomme, een lakenhandelaar uit Bordeaux, het kasteel en de omliggende gronden aankocht en er de eerste wijnstokken aanplantte. De transformatie in neoklassieke stijl vond plaats tijdens de 19de eeuw., net als de aanleg van het landschapspark met zeldzame boomsoorten. Ook de productie-infrastructuur voor wijn werd toen duchtig uitgebreid. In 1855 wordt Château Giscours als 3° Grand Cru Classé opgenomen in het fameuze Classement.

In 1995 neemt de Nederlandse zakenman Éric Albada Jelgersma het kasteel over en begint een grondige renovatie van wijngaard en gebouwen. Hij is sinds 1997 ook eigenaar van Château du Tertre, eveneens een Grand Cru Classé (5°). We bezochten Giscours, maar proefden ook de andere wijnen van deze ondernemende Nederlander.

Château Giscours ©

Château Giscours

Dit domein van in totaal 300ha omvat 80ha wijngaard in de AOC Margaux. Deze is voor 60% aangeplant met cabernet sauvignon, 32% merlot, 5% cabernet franc en 3% petit verdot. De wijngaard strekt zich uit over drie croupes de graves - ophopingen van kiezels die door de Garonne afgezet werden. De Petit Poujeau en Grand Poujeau zijn ongeveer 20 meter hoog, de croupe van Cantelaude 17 meter. De kiezels zorgen voor ideale omstandigheden door het zonlicht te weerkaatsen en de warmte op te slaan om ze ‘s nachts af te geven. Dit zorgt voor optimale rijping van de cabernet sauvignon in het bijzonder. Het micro-klimaat is eveneens zeer mild en zorgt voor evenwicht en finesse in de wijnen. www.giscours.com 24

De Wijnspiegel nummer 92

Château du Tertre De 52ha wijngaard van deze 5°Grand Cru Classé zijn nog steeds die van in 1855. We zitten hier op het hoogste deel van de Margaux appellatie. De zonovergoten ligging beschermt de wijnstokken tegen de lentevorst en een beek tussen de croupes zorgt voor de nodige drainage en afkoeling. Tegelijk biedt de beek bescherming tegen overdreven hitte en droogte. Het kasteel gaat wel duizend jaar terug, maar bloeide als wijndomein vanaf de 19de eeuw.

Het meest opmerkelijk aan de wijngaard is de aanplant, met slechts 33% cabernet sauvignon, tegenover 32% merlot, een opmerkelijke 30% cabernet franc en 5% petit verdot. Deze samenstelling zorgt voor een uniek karakter in de wijnen van Château du Tertre. Het kasteel produceert ook een witte wijn op basis van chardonnay (42%), gros manseng (31%), viognier (16%) en sauvignon blanc (slechts 11%). www.chateaudutertre.fr

Caiarossa In 2004 nam Eric Albada Jelgersma dit Toscaans domein van nu 70ha over. De wijngaard is aangeplant met een waaier aan druivenrassen met de Bordelese merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc en petit verdot, de locale sangiovese, maar ook chardonnay, syrah, viognier en alicante. De naam verwijst naar de godin Gaia - de vruchtbare aarde - die hier rood kleurt, net als de wijn die we bij de maaltijd gaan proeven. www.caiarossa.com Extra Margaux degustatie Marc Verpaalen, onze gastheer op Château Giscours, organiseerde voor ons in samenwerking met Edouard Miailhe van het Syndicat Viticole de Margaux een bijkomende degustatie. We proefden de jaargangen 2011 en 2012 van een hele reeks châteaux uit Margaux waaronder verschillende Grands Crus Classés. Dat liet ons toe de streek grondiger en vooral sneller te verkennen dan mogelijk was geweest indien we alle châteaux hadden moeten bezoeken. We proefden en commentariëerden: Desmirailles 2012, Durfort-Vivens 2012, Ferrière 2012, Giscours 2012 , Cantenac Brown 2012, Prieuré Lichine 2012, Siran 2012, d’Issan 2012.

Château Lascombes 2011, Brane-Cantenac 2011, Du Tertre 2011, Paveil de Luze 2011, Monbrison 2011, Rauzan-Ségla 2011.

Lunch voorafgegaan door een glas champagne op het terras

25

De Wijnspiegel nummer 92

De hierbij gevoegde proefnotities zijn van Linda Impe die voor ons een persoonlijke en dus uiteraard subjectieve selectie maakte van de voor haar meest relevante wijnen Degustatie op Château Giscours: Château Desmirail 2012 – Margaux Troisième Grand Cru Helder robijnrood met lichte evolutie, Mooie neus met mokka, karamel, mineralen, vuursteen, kruiden ( rozemarijn ), vlezig ( rauwe biefstuk, zwarte woudham ), Ronde aanzet, alles goed aanwezig, zachte tannine, retro wat kruiden, een evenwichtige wijn met veel fraicheur en een lange afdronk.

Château Durfort-Vivens 2012 - Margaux Deuxième Grand Cru 79 % cabernet sauvignon, 19 % merlot, 2 % cabernet franc Helder robijnrood met een weinig evolutie, Discrete neus, heeft wat tijd nodig, grafiet, cuberdons, cassis, kersen, vanille, onderbos, paprika, zoethout, cayennepeper, Fluwelig, afgeronde wijn, warm, evenwichtig met een lange afdronk.

Château Giscours 2012 – Margaux Troisième Grand Cru 60 % cabernet sauvignon - 32 % merlot - 5 % cabernet franc - 3% petit verdot Helder robijnrood, Neus heeft wat tijd nodig om open te komen, gebrand, nootjes, cassis, zwart fruit, licht dierlijk, vlezig, leder, dragon, Warme aanzet, sappige zuren, stevige maar rijpe tannine, veel materie. Lange afdronk. Wijn die nog jong overkomt en nog iets gefaseerd.

Château Siran 2012 – Margaux Cru Bourgeois 55 % merlot, 35 % cabernet sauvignon, 10 % petit verdot Iets lichter, kersenrood, gekleurde tranen, Discrete neus, peper, paprika, rijp rood fruit ( zwarte kers, frambozen ), gebrande toetsen, mokka, ceder, Mooie sappige zuren, tannine rijp maar goed aanwezig, fijne elegante wijn met nog veel potentieel.

Château Lascombe 2011 - Margaux Deuxième Grand Cru 55 % merlot, 40 % cabernet sauvignon, 5 % petit verdot Robijnrood, Dierlijk, vlezig, cassis, pruimen, gebrande koffiebonen, metalig, kruiden ( rozemarijn ), vuursteen, drop, Stevige tannine, mooie vulling fijne zuren. Klasse, maar nog jong.

Château du Tertre 2011 – Margaux Cinquième Grand Cru 43 % cabernet sauvignon - 33 % merlot - 19 % cabernet franc – 5 % petit verdot Robijnrood, lichte evolutie, Vrij gesloten neus, gebrand, cassis, kruidig, dierlijk, zoete toets, Mondvullende wijn met fijne zuren, vesmolten tannine. Op dronk.

26

De Wijnspiegel nummer 92

Les Hauts du Tertre 2018 – Margaux ( tweede wijn van du Tertre ) 43 % cabernet sauvignon - 33 % merlot - 19 % cabernet franc – 5 % petit verdot Donkerrood, paarse rand, Aardbei, kersen, fruitbom, Reeds een mooie verwevenheid, heel sappig en goede vulling.

La Sirène de Giscours 2018 – Margaux ( tweede wijn van Giscours ) 60% cabernet sauvignon/ 10% cabernet franc/ 30% merlot Donkerrood, paarse rand, Kersen, aardbei, heel veel fruit, Goed evenwicht, stevige tannine.

Château du Tertre 2018 - Margaux Cinquième Grand Cru Donkerrood, paarse rand, gekleurde tranen, Gebrand, vegetaal, munt, kersen, aardbei, Fijne zuren, stevige tannine, goed in balans, krachtige wijn.

Château Giscours 2018 – Margaux Troisième Grand Cru Zeer donker, geconcentreerd, Kruidig, kaneel, zoethout, kersen, Goed evenwicht, stevige tannine, veel vulling, krachtige wijn.

Bij de lunch op ChâteauGiscours: Château du Tertre blanc 2015 – VSIG Chardonnay, gros manseng, sauvignon, viognier Licht strogele kleur, Boter, vanille, exotisch fruit ( mango ), kruiden, buxus, gerookt, mineralig, witte peper, Vettige aanzet, frisse levendige zuren, bittertje in de afdronk.

Caiarosso 2010 – IGT Toscana Merlot, cabernet franc, cabernet sauvignon, syrah, sangiovese, petit verdot,alicante Robijnrood, beetje evolutie, Pruimen, kersen, ceder, cassis, vanille, Zoete aanzet, rond, zachte tannine, op dronk.

Château du Tertre 2008 - Margaux Cinquième Grand Cru Helder, robijnrood, met redelijk wat evolutie, Koffie, gebrand, dierlijk, onderbos, putje, grafiet, kaneel, Evenwichtig, afgeronde tannine, op dronk.

Château Giscours 2006 – Margaux Troisième Grand Cru Donker kersenrood, beetje evolutie, Kruiden, koffie, mokka, cassis, pruimen, vijgen, Komt nog jong over, rijpe tannine, frisse zuren, mooie balans.

27

De Wijnspiegel nummer 92

Château Durfort-Vivens - Vignobles Gonzague et Claire Lurton We blijven in Margaux en bezoeken Château Durfort-Vivens, één van de zes domeinen van het wijnkoppel Gonzague Lurton en Claire Villars. Zij maakt deel uit van de Merlaut familie, die eigenaar is van ChasseSpleen, Camensac en Graud Larose. Gonzague Lurton is de zoon van Lucien Lurton, waarvan de familie eigenaar is van Climens, Bouscaut, Desmirail, Brane-Cantenac, Villegeorge, Tour de Bessan. Zelf hebben ze als koppel zes domeinen in hun portefeuille. In totaal verenigen beide families 17 domeinen, waarvan acht Grands Crus Classés uit 1855. We beperken ons hier tot de drie topdomeinen van Claire en Gonzague.

In de kelders stonden ook een groot aantal amforen, van Italiaanse makelij, die zouden beter van kwaliteit zijn dan de Franse die op een lager temperatuur (900°) gebakken worden, wat hen “niet voldoende neutraliserend maakt”. Gezien de mooie resultaten wordt het aantal amforen jaarlijks stevig uitgebreid.

Château Durfort-Vivens Deze 2° Grand Cru Classé draagt nog de naam die teruggaat tot zijn oorsprong in de 14de eeuw, met de familie Durfort de Duras, aangevuld met die van de Vicomte de Vivens in de 19de eeuw. Het kasteel werd aangekocht door Lucien Lurton in 1961 en ging over op zoon Gonzague in 1992. De wijngaard van 55ha ligt in het hart van het dorpje Margaux en grenst aan die van Château Margaux.

De aanplant bestaat voor 70% uit cabernet sauvignon, 24% merlot en 6% cabernet franc. De bodem heeft een diepe laag kiezels en is bijzonder arm. Eerste Bordeaux domein met biodynamische wijnbouw over de 28

De Wijnspiegel nummer 92 hele wijngaard sedert 2012, gecertifieerd vanaf de jaargang 2016. Sedert 2013 wordt zelfs geen collage meer toegepast, en zeer weinig filtering. Een beetje opletten dus voor dépôt in de flessen.

Château Ferrière Dit is een 3° Grand Cru Classé, opgericht in de 18de eeuw door Gabriel Ferrière en aangekocht door de familie Villars-Merlaut in 1988. Met 20ha is het één van de kleinste châteaux die in 1855 geklasseerd werd.

Kasteel en wijngaard liggen in het hart van Margaux, aan de kant van de Gironde. Het was in 2015 de eerste wijngaard in Margaux die biologisch gecertifieerd werd. Intussen is het ook overgeschakeld op biodynamie Ook hier overweegt cabernet sauvignon met 61% in de wijngaard, naast 30% merlot, 6% petit verdot en 3% cabernet franc. De bodem heeft een ondergrond van kalkrots, bedekt met een diepe laag kiezels. De wijnstokken zijn ongeveer 50 jaar oud.

Château Haut-Bages Libéral Deze 5° Grand Cru Classé ligt in het zuiden van de appellatie, niet ver van de Gironde. Een deel van de wijngaard ligt rechtover Château Latour, en een deel achter Château Pichon Longueville Baron. Sinds 2011 wordt een deel van de wijngaard biodynamisch bewerkt en in 2017 werd het château biologisch gecertifieerd.

De 30ha wijnstokken zijn 70% cabernet sauvignon en 30% merlot. De bodem is bedekt met kiezels, op een ondergrond van klei en kalk. www.gc-lurton-vineyards.com

Masterclass Derenoncourt Consultants Stéphane Derenoncourt, oenoloog, is een autodidact uit Duinkerken en één van de invloedrijkste Franse wijnconsulenten. Na een carrière waarbij hij alle échelons van het wijnvak doorliep, kocht hij in 1999 samen met zijn vrouw Domaine de l’A in Côtes de Castillon. Datzelfde jaar richtten zij ook Vignerons Consultants op (sedert 2010 Derenoncourt Consultants), dat nu wereldwijd meer dan 140 wijndomeinen adviseert.

Stéphane Derenoncourt laat zich inspireren door het Bourgondisch model en het concept ‘terroir’. Hij wil de wijnen niet signeren, maar hun identiteit tot uiting brengen.

Simon Blanchard, één van de vijf associés van Derenoncourt Consultants, presenteerde ons zes wijnen in een ‘dégustation géo-sensorielle’, met wijnen uit drie verschillende bodemtypes. De perfecte afsluiter van een dag in de Médoc en een inleiding tot de rest van Bordeaux.

29

De Wijnspiegel nummer 92 Terroirs de sables et graves

Coteaux argilo-calcaire:

Plateaux argilo-calcaire:

• Château Malescasse 2015 – Haut Médoc Cru Bourgeois

• Château Rol Valentin 2015 – Saint-Emilion Grand Cru

• Château Louis 2015 - SaintEmilion Grand Cru

• Château Larrivet Haut Brion 2015 – Pessac Léognan

• Domaine de l’A 2015 – Castillon Côtes de Bordeaux

• Château Vrai Canon Bouché 2015– Canon Fronsac

www.derenoncourtconsultants.com Château Durfort-Vivens 2009 - Margaux Deuxième Grand Cru 75 % cabernet sauvignon, 20 % merlot et 5 % cabernet franc Helder, robijnrood, Veel fruit ( kersen, pruimen, cassis, bramen,), gebrand, koffie, vanille, nootmuskaat, viooltjes, Sappige zuren, vrij warm en rond, rijpe tannine, komt nog jong over. Rijke wijn.

Château Ferrière 2009 - Margaux Troisième Grand Cru 65 % cabernet sauvignon, 30 % merlot, 5 % cabernet franc Helder, robijnrood, weinig evolutie, Aanvankelijk gesloten neus, kruiden, schimmelkaas, dierlijk, putje, cassis, floraal, groene paprika, kersen, pruimen, chocolade, Sappige aanzet, stevige maar rijpe tannine, warm.

Château Haut Bages Libéral 2010 – Pauillac Cinquième Grand Cru 72% cabernet sauvignon, 28 % merlot Helder, robijnrood, lichte evolutie, Gebrand, kersen, boenwas, koffiebonen, inkt, ceder, mineralen, retro mokka, Sappige zuren, rijpe tannine, evenwichtige wijn.

30

De Wijnspiegel nummer 92

Vrijdag 31 mei 2019 AOC Pessac-Léognan Pessac-Léognan is een AOC waarvan het gebied oorspronkelijk bij de AOC Graves hoorde. De ‘betere’ domeinen hebben geijverd om een aparte erkenning te krijgen. In eerste instantie leidde dit tot een decreet in 1984 dat twee onderverdelingen erkende: ‘Pessac’ en ‘Léognan’. De uiteindelijke AOC Pessac-Léognan werd erkend door een decreet van 1987.

Ligging Het herkomstgebied PessacLéognan ligt ten zuiden van de agglomeratie Bordeaux, op de linkeroever van de Garonne. Het is in dit gebied dat de wieg stond van de wijnbouw rond Bordeaux, zo’n 2.000 jaar geleden. De bodem in PessacLéognan wordt gekenmerkt door een opmerkelijk diepe laag kiezels (graves) en gerolde keien - soms tot drie meter diep. De ondergrond bevat zand en klei in afwisselende verhoudingen. De wijngaarden liggen in open plekken, omringd door pijnbomen die hen zo afschermen van de vochtige westenwind.

Er zijn tien gemeenten die de AOC vormen: Guide Hachette des Vins © Cadaujac, Canéjan, Gradignan, Léognan, Martillac, Mérignac, Pessac, Saint-Médard-d’Eyrans, Talence, Villenave d’Ornon. Deze voorsteden van Bordeaux waren in de jaren 1980 - net voor de invoering van de AOC Pessac-Léognan, nog het voorwerp van uitbreiding van bedrijfsterreinen. Deze uitbreiding werd binnen de perken gehouden en sinds de jaren 1970 is de aangeplante oppervlakte gestegen van 500ha naar 1600ha.

Aanplant en opbrengst Het gebied brengt voornamelijk (80%) rode wijnen voort, van vooral cabernet sauvignon en merlot; ook cabernet franc, petit verdot, malbec en carmenère komen voor. Voor de witte wijnen zorgen sauvignon blanc (verplicht minimum 25%), sémillon en muscadelle. De productie van 75,000 hl wordt voor 70% uitgevoerd.

31

De Wijnspiegel nummer 92 Kwaliteitseisen Toegelaten rendementen zijn 45 hl/ha voor rood en 48 hl/ha voor wit. De plantdichtheid is minimaal 6.500 stokken per hectare maar ligt vaak rond 9.000 stokken per hectare - dat laatste is vergelijkbaar met de gemeentelijke appellaties in de Médoc (Pauillac, Margaux, etc.). De wijnen moeten op het domein gevinifieerd en gebotteld worden. Het domein moet over een vatenkelder beschikken voor de rijping van de wijnen. De wijnen mogen het domein ten vroegste één jaar na de oogst verlaten. www.pessac-leognan.com De classificatie van de Graves Op verzoek van het Syndicat de défense de l’appellation des Graves stelde het INAO in 1953 deze classificatie op. Er is één enkel classificatieniveau zonder hiërarchie. Deze classificatie is nooit herzien. Er zijn 16 crus classés die intussen allemaal behoren tot de AOC Pessac-Léognan: er zijn zeven crus classés enkel in rood, drie crus classés enkel in wit en zes crus classés in zowel rood als wit.

Château Haut-Brion is de enige Bordeaux wijn die is opgenomen in zowel de classificatie van de crus classés de Graves als in die van de Grands Crus Classés uit 1855.

Crus Classés de Graves Château Bouscaut, Cadaujac, rouge et blanc Château Carbonnieux, Léognan, rouge et blanc Domaine de Chevalier, Léognan, rouge et blanc Château Couhins, Villenave-d’Ornon, blanc Château Couhins-Lurton, Villenave-d’Ornon, blanc Château de Fieuzal, Léognan, rouge Château Haut-Bailly, Léognan, rouge Château Haut-Brion, Pessac (également Premier Cru classé en 1855), rouge Château Latour-Martillac, Martillac, rouge et blanc Château Laville-Haut-Brion, Talence, blanc Château Malartic-Lagravière, Léognan, rouge et blanc Château La Mission-Haut-Brion, Talence, rouge Château Olivier, Léognan, rouge et blanc Château Pape-Clément, Pessac, rouge Château Smith-Haut-Lafite, Martillac, rouge Château La Tour-Hout-Brion, Talence, rouge

Château Pape Clément 32

De Wijnspiegel nummer 92 Dit kasteel in Pessac is genoemd naar zijn bekendste eigenaar, Paus Clemens V, die in 1305 het pauselijk hof in Avignon installeerde. De wijngaard in Bordeaux werd toevertrouwd aan het aartsbisdom en heeft sindsdien de tand des tijds doorstaan. Het is altijd een een modern en vooruitstrevend domein geweest op technisch vlak. Na de Franse Revolutie wordt het kasteel in beslag genomen en verkocht. Verschillende eigenaars volgen elkaar op en krijgen te maken met de plagen die de Franse wijngaard eind 19de eeuw teisteren: meeldauw, oïdium en phylloxera.?

In 1937 wordt de wijngaard volledig vernield door een hagelbui. In 1939 is het de landbouwingenieur Paul Montagne die het domein overneemt, om het na de oorlog zowel in de wijngaard als in de kelder in zijn glorie te herstellen. Eind jaren 1980 is het de beurt aan Bernard Magrez, een door wijn bevlogen ondernemer.

Hij tilt de wijnen van Pape Clément naar nieuwe hoogtes, daarin geholpen door wijnconsulent Michel Rolland.Toen Bernard Magrez aan Michel Rolland vroeg wat er nog beter kon, antwoordde deze laatste: 'manueel ontristen'. Zo gezegd, zo gedaan: de druiven voor Château Pape Clément worden sindsdien één voor één met de hand ontrist. Dat heeft natuurlijk een prijs. Intussen heeft Bernard Magrez een internationaal imperium uitgebouwd, maar zijn trots is het bezit van crus classés in vier grote regio’s van Bordeaux: naast Pape Clément (Graves) zijn dat Fombrauge (Saint-Emilion), La Tour Carnet (Haut-Médoc) en LafauriePeyraguey (Sauternes).

Men zou bijna vergeten dat dit niet voor niets een Grand Cru Classé de Graves is - zij het enkel in rood.

Voor de rode wijn zijn er 50ha met 50% cabernet sauvignon, 47% merlot, 2% petit verdot en 1% cabernet franc. De witte aanplant van 7,2ha omvat 48% sémillon en 44% sauvignon blanc, aangevuld met 5% sauvignon gris en 1% muscadelle. Er wordt sinds enkele jaren opnieuw een beroep gedaan op ossen om de wijngaard te ploegen en drones worden ingezet om de evolutie van de wijnstok te volgen. Traditie en moderniteit.

Ontvangst door sommelier-conseil Jérémy, die ons de mooie tuin met eeuwenoude olijfbomen, het kasteel (B&B de luxe), het glazen paviljoen in art nouveau en de vatenkelder met religieus-pauselijk tintje liet bewonderen, en ons na een symbolisch proevertje van de rode Pape Clément 2015 uitwuifde.

www.bernardmagrez.com

Château Pape Clement 2015 – Pessac Léognan 56% Cabernet sauvignon, 40% Merlot, 4% Cabernet franc.

Helder, robijnrood, Kruiden, kersen, ceder, tabak, chocolade, drop, vanille, speculooskruiden, retro pruimen, Fijne zuren, goede vulling, fluwelige tannine. Nog jong, met veel potentieel Château Malartic-Lagravière Deze cru classé ligt in Léognan. Het kasteel werd in 1997 door de Belgen Alfred-Alexandre & Michèle Bonnie aangekocht en wordt nu, na een grondige renovatie van zowel wijngaarden als installaties, door zoon JeanJacques beheerd. De familie Bonnie staat intussen aan het hoofd van Vignobles Malartic, met naast Malartic-Lagravière ook nog Château Gazin-Rocquencourt (eveneens in Pessac-Léognan) en DiamAndes in Argentinië. Net als bij Pape-Clément wordt hier met Michel Rolland samengewerkt.

Château Malartic Lagravière ligt in midden tussen de grand cru domeinen van Pessac-Léognan. Op het einde van de achttiende eeuw werd het domein Lagravière gekocht door de familie Mourès de Malartic. Als 33

De Wijnspiegel nummer 92 eerbetoon aan graaf Hippolyte de Maurès de Malartic, admiraal in dienst van de Franse koningen, kreeg het kasteel in 1850 de naam Malartic Lagravière - vandaar ook het schip op het etiket. Het domein is voor zowel de rode als de witte wijn opgenomen in de classificatie van de Grand Cru Classés de Graves; De 53 ha wijngaard omvatten 46ha voor rood (45% merlot, 45% cabernet sauvignon, 8% cabernet franc en 2% petit verdot) en 7ha (80% sauvignon blanc, 20% sémillon) voor wit.

Sinds 1997 is het domein eigendom van het Belgische koppel Michèle en Alfred-Alexandre Bonnie. Ze zijn erin geslaagd om dankzij doorgedreven investeringen en het aantrekken van de nodige knowhow een van de beste wijnen van Pessac-Léognan te maken. Het kasteel heeft intussen reeds vele onderscheidingen gekregen en staat hoog aangeschreven in de professionele wijnliteratuur. Voor velen onder ons was dit niet het eerste bezoek aan dit prachtige domein, spijtig dat blijkbaar niemand van de familie beschikbaar was om ons rond te leiden in de ronde ‘kathedraal’chai. Maar Mathilde en Alexandra waren uiterst vriendelijke gidsen voor beide halve groepen, en we kregen een mooie tasting in wit en rood.

Château Gazin-Rocquencourt De familie Bonnie bezit sinds 2005 ook Château Gazin Rocquencourt, een domein dat tot de veertiende eeuw teruggaat. De naam was oorspronkelijk kortweg 'Gazin', maar in 1990 heeft het gelijknamige Château Gazin uit Pomerol het merk gedeponeerd. Sedertdien werd de naam van de nabijgelegen landbouwschool Rocquencourt aan de benaming toegevoerd. De vorige eigenaars waren dokters en hadden banden met Colruyt opgebouwd. Daardoor wordt de wijn goed verdeeld in België. Na de overname hebben de Bonnie’s het roer volledig omgegooid. De wijnen worden hier met dezelfde zorg behandeld als bij een cru classé. www.vigobles-malartic.com Château Gazin Rocquencourt 2014 – Pessac-Léognan Cabernet sauvignon 50%, merlot 50% Helder, kersenrood, Heel fruitig in neus, cassis, rode bessen, kersen, vegetaal, ceder, tabak, zoethout, Heel veel zuren, sappig, stevige rijpe tannine, soepel reeds afgerond en evenwichtig.

Château Malartic Lagraviere 2014 – Pessac- Léognan Cabernet sauvignon 52 %, merlot 40 %, cabernet-franc 5 %, petit verdot 3 % Robijnrode kleur, Vlezig, vanille, cassis, onderbos, groene paprika, gebrand, houttoets, koffie, Heel veel zuren, frutig, mooie vulling, stevige tannine, gebalder, veel extractie, goed evenwicht, zeer elegante wijn.

Château Gazin Rocquencourt blanc 2015 – Pessac-Léognan 100% sauvignon Helder, lichtgeel, Mooie neus, zuivel, boter, citrus, ananas, pompelmoes, perzik, passievrucht, mango, mandarijn, groene kruiden, vanille, mineralen Vettige aanzet, frisse zuren, romige wijn met een fris pompelmoesbittertje.

34

De Wijnspiegel nummer 92

Château Haut-Bailly Hier wordt al sinds de 15de eeuw wijn geproduceerd, met name op ‘Pujau’, de plaatsnaam op de ‘croupe’ van Haut-Bailly. In de 17de eeuw krijgt het domein zijn huidige oppervlakte van 33ha, dankzij Firmin Le Bailly en Nicolas de Leuvarde die vanaf 1630 de nodige fondsen verzamelen om er een commercieel wijnbedrijf van te maken. Het domein kent een steile opgang tot begin 20ste eeuw, waarna een terugval in kwaliteit en reputatie volgden. Pas in 1955 werd het roer omgegooid door Daniel Sanders, van Belgische afkomst. Daniel en na hem zijn zoon Jean vernieuwen de wijngaard en de gebouwen, bevorderen de selectie in de wijngaard en slagen erin uiteindelijk stijl en reputatie terug te brengen op het hoogste niveau.

In 1998 koopt de Amerikaan Robert G. Wilmers Château Haut-Bailly. Wijnconsulent en professor Denis Debourdieu wordt ingeschakeld om de wijngaard in kaar te brengen en het vinificatieproces te verbeteren.

De gebouwen worden grondig gerenoveerd.Na de dood van ‘Bob’ Wilmers, blijft zijn familie nauw betrokken, met in het bijzonder zijn zoon Chris. Hij wordt daarin bijgestaan door Véronique Sanders-Van Beek, kleindochter van Jean Sanders en echtgenote van Alexander Van Beek - directeur op Château Giscours en Château du Tertre. Zij werd door Bob Wilmers aan boord gehouden na de verkoop van het kasteel in 1998 en houdt er nog steeds stevig de teugels vast. Zij was van 2006 tot 2009 de eerste vrouw aan het hoofd van de Union des Crus Classés de Graves. Wijnmaker Gabriel Vialard zorgt voor de technische kant van het wijn maken en laat niets aan het toeval over; hij werkt nauw samen met de universiteit van Bordeaux. Huidig wijnconsulent is Axel Marchal, Maître de Conférence à l’Institut des Sciences de la Vigne et du Vin. Deze Grand Cru Classé de Graves (enkel rood - er wordt trouwens geen witte wijn geproduceerd) ligt in Léognan. De wijngaard ligt op een zanderige kiezelbodem met ondergrond van klei. Een uitzonderlijk terroir op het hoogste punt van een 48m hoge heuvel gelegen, nog steeds in 1 perceel. De aanplant bestaat voor 60% uit cabernet sauvignon, 34% merlot, 3% cabernet franc en 3% petit verdot Opmerkelijk is een oud perceel van meer dan 100 jaar oud dat nog in complantation is aanplant, met verschillende druivenrassen door elkaar. Hier gaat men er niet van uit dat door de nabijheid het rijpingsproces van de druiven gelijk loopt: er wordt dus in de wijngaard stok voor stok naar de rijpheid gekeken en in verschillende passages geoogst. Vooral de cebrnet sauvignon probeert men altijd zo laat mogelijk te plukken.

Naast de Grand Vin, produceert Haut-Bailly ook een zeer mooie tweede wijn - La Parde Haut-Bailly, één van de eerste 'second vins’ in Bordeaux (eerste jaargang in 1967 - toen Domaine de la Parde en tot 2011 La Parde de Haut-Bailly). Sinds 2004 wordt er ook een rosé de saigné gemaakt en sinds 1987 ook een troisième vin, simpelweg Pessac-Léognan genaamd. Volledigheidshalve vermelden we nog Château Le Pape, een domein dat Haut-Bailly enkele jaren geleden overgenomen heeft en dat met meer merlot ook soepelere wijnen geeft. Hier hadden we volop het gevoel van ‘thuis te komen’: we werden ontvangen door de innemende Véronique Sanders die van dit derde bezoek van Commanderij Gent aan Haut-Bailly iets feestelijk wilde maken (we kwamen hier in 1994, in 2004 en zijzelf kwam naar Gent in april van hetzelfde jaar, lees WS 37). Na de proeverij op het achterbordes bracht ze ons naar een mooie zaal waar we ons allen rondom één lange tafel konden scharen, met Véronique in het midden en de drie voorzitters recht tegenover haar. De lunch was een gastronomisch hoogstandje en de wijnen had Véronique zelf gekozen, allen symbolisch beladen met Gentse of familiale referenties. De laatste was zelfs van de jaargang 1986, haar laatste exemplaar in Jéroboam.

35

De Wijnspiegel nummer 92

Château Haut Bailly 2014 – Pessac-Léognan 66% cabernet sauvignon, 34% merlot Helder, paarsrood, Kruiden, vanille, hout, chocolade, rood fruit, onderbos, leder, vegetaal, Sappige zuren, veel inhoud, nog jonge stevige tannine, lange afdronk. Intense gebalanceerde wijn.

Château Haut Bailly 2015 – Pessac-Léognan 60% Cabernet sauvignon 36% Merlot 4% Petit verdot Helder, paarsrood, Iets discretere neus, vegetaal, groene paprika, mokka, cassis, eucalyptus, viooltjes, karamel, Fruitige zuren, stevige tannine, de wijn komt soepeler en rijer over dan 2014.

Ook geproefd: La parde 2015, en Haut-Bailly 2008 en 1986

Loupiac Loupiac is binnen de Entre-Deux-Mers - het gebied tussen Garonne en Dordogne - met 344ha één van de grootste appellaties voor zoete witte wijnen. Daarnaast zijn vooral de naburige Cadillac en Sainte-Croix-duMont bekend. Zij liggen langs de Garonne, aan de overkant van Sauternes, Barsac en Cérons en genieten van een gelijkaardig micro-klimaat dat bevordelijk is voor edelrot - botrytis. Vanaf begin september is er in het gebied regelmatig mistvorming -mee i de hand gewerkt door de smanvloeiing van de Garonne met kleine zijrivieren of beekjes en het temperatuurverschil in de verschillende stromen water.

Botrytis cinerea is een schimmel die zorgt voor edelrot of pourriture noble die zich ontwikkelt op de schil van de druif en uitdroging veroorzaakt - de schil wordt poreus en door het vochtverlies worden suikers maar ook zuren en aroma’s geconcentreerd. De vochtige mist helpt de schimmel tot ontwikkeling komen, en na het optrekken van de mist zorgt de zon voor het verdampen van het vocht in de druiven. De ontwikkeling van botrytis kan zeer snel gaan: soms op amper vijf dagen ziet men druiven volledig verschrompelen door toedoen van de schimmel. Toch is de ontwikkeling van botrytis meestal niet gelijkmatig en moet er in verschillende passages geoogst worden. Een werk van lange adem dat enkel et de hand kan gebeuren.

36

De Wijnspiegel nummer 92

Château Dauphiné-Rondillon - Vignobles Darriet Château Dauphiné Rondillon werd in 1798 door Alfred Debat opgericht. Ook al was dat toen niet zeer gangbaar, heeft hij zich van in het begin exclusief toegelegd op likoreuze wijnen. Vanaf 1920 worden de wijnen op het kasteel gebotteld - het etiket is sindsdien nauwelijks veranderd. Dat was een initiatief van Jean Darriet, wiens familie het domein nog steeds leidt. Vanaf de jaren 1930 diversifieert Jean Darriet de productie met droge witte wijnen en rode wijnen(Château Moutin - Graves, Château Les Tourelles Premières Côtes de Bordeaux, Château la Maroutine - Bordeaux). Château Moutin behoort reeds 200 jaar tot de familie Darriet. De verschillende wijndomeinen worden nu geleid door de drie kinderen van Guy en Isabelle Darriet: Sandrine, die de commerciële kant opvolgt, Jean-Christophe die voor wijngaard en kelder zorgt.

Vignobles Darriet omvat zes kastelen: • Château Dauphiné Rondillon – Loupiac

• Château Moutin- Graves rouge et blanc

• Château de Rouquette – Loupiac

• Château Les Tourelles – Premières Côtes de Bordeaux

• Château des Gravières – Bordeaux Blanc et rouge

• Clos du Château de Cadillac – Cadillac Côtes de Bordea

Château Dauphiné-Rondillon 2014 – Loupiac 70 % sémillon - 25 % sauvignon - 5 % muscadelle Helder, goudgeel, Abrikoos, rozijnen, vaste honing, rokerig, mango, citrus, gekonfijt fruit, citroentijm, Frisse zuren, mooie molligheid, sappig, fris en zuiver. Elegante soepele wijn.

Château Dauphiné-Rondillon 2015 – Loupiac Helder, goudgeel, Minder uitbundige neus, gedroogde abrikozen, rozijnen, vloeibare honing, licht gerookt, cacao, Rond, zacht, redelijk wat molligheid, maar voldoende gedragen door de zuren, pompelmoesbittertje in de afdronk. Volle rijke wijn om de avond mee af te sluiten.

Château Dauphiné-Rondillon Cuvee d’Or 2010 – Loupiac 80% sémillon, 20 % sauvignon Diep goudgeel, Honing, botrytis, rozijnen, abrikozen, citrus, mango, ananas, vanille, Mooie zuren, molligheid goed aanwezig, evenwichtige wijn, zeer rijk maar toch verfijnd.

37

De Wijnspiegel nummer 92

Château Dauphiné-Rondillon Het kasteel ligt bovenop de wijngaard van Loupiac, met het hoogste punt op 103 meter. Vanop het kasteel kan men de grote châteaux van Sauternes zien: Rayne-Vigneau, Yquem, Rieussec, LafauriePeyraguey. De ligging is zeer belangrijk voor het produceren van zoete wijnen: het is het unieke samenspel van wind, zon en mistvorming die zorgt voor een mysterieus resultaat.

De bodem bestaat uit een kiezellaag van 60cm diep, boven op klei gemengd met kiezels en een onderlaag van kalkrots. Er zijn ook sporen van ijzer waar te nemen aan de oppervlakte. De wijngaard is zuid-zuidoost gericht. Er wordt zeer milieubewust gewerkt in de wijngaard, volgens het Système de Management Environnemental, waarbij gestreefd wordt naar beperking van het energie- en waterverbruik, duurzame wijnbouw, sorteren en recycleren van afval, beschermen van de gezondheid van werknemers, buren en consumenten. Zo staan er ook perelaars tussen de wijnstokken.

De wijn van Château Dauphiné-Rondillon (millésime 1937) werd in 1952 geserveerd op het Elysée in Parijs, naast een Château Yquem 1939 naar aanleiding van het bezoek van de Nederlandse koningin. Een nog recentere erkenning kwam uit Japan: in de manga-reeks Les Gouttes de Dieu (deel 24) werd Dauphiné Rondillon opgenomen samen met grands crus uit Sauternes.

Ook hier wachtte ons een warme ontvangst en een uiterst gezellige, omstandige proeverij met wit, rood en zoet. Voor hun likoreuze wijn gebruiken ze geen muscadelle meer, die druif is te gevoelig voor ziektes en geeft een lage opbrengst. www.vignoblesdarriet.fr

Sauternes De AOCs Sauternes en Barsac werden in september 1936 erkend. Ze bevinden zich ongeveer 40km ten zuiden van Bordeaux en zijn ingesloten in de regio van de Graves. Ze omvatten de gemeenten Preignac, Bommes, Sauternes, Fargues en Barsac. Châteaux in Barsac mogen kiezen of ze hun wijnen als Barsac of als Sauternes op de markt brengen. De zilte alluviale bodem in Barsac geeft over het algemeen frissere en lichtere wijnen dan de andere gemeenten.

De gezamenlijke oppervlakte van Sauternes en Barsac ligt rond de 2.000ha. De wijngaarden met sémillon, sauvignon blanc en muscadelle liggen op kiezelbodems, op kalksteen met klei. Het gebied ligt langs de Garonne en wordt doorkruist door de kleinere rivier de Ciron (die haar naam gegeven heeft aan Cérons, een naburige kleinere appellatie - minder dan 30ha - voor zoete wijnen). Er is een perfecte drainage, die ook bijdraagt tot de ideale omstandigheden voor de vorming van botrytis cinerea.

De ontwikkeling van de zoete wijnen van Sauternes kende een stijgende populariteit vanaf de 17de eeuw, wanneer de vraag van de Hollandse handelaars naar dergelijke wijnen toenam. Geleidelijk aan ontwikkelde de techniek zich om de kwaliteit te verbeteren - door langer te wachten met te oogsten verhoogde men de kans op botrytis, men begon in opeenvolgende passages te oogsten en ook de bewaartechnieken werden verbeterd (om onder meer te vermijden dat de restsuiker opnieuw zou beginnen gisten in de fles).

38

De Wijnspiegel nummer 92 www.sauternes-barsac.com Sauternes in de classificatie van 1855 PREMIER CRU SUPÉRIEUR

DEUXIÈMES CRUS

Château d’Yquem, Sauternes, AOC Sauternes

Château d’Arche, Sauternes, AOC Sauternes

PREMIERS CRUS

Château Broustet, Barsac, AOC Barsac

Château Climens, Barsac, AOC Barsac

Château Caillou, Barsac, AOC Barsac

Clos Haut-Peyraguey, Bommes, AOC Sauternes

Château Doisy-Daëne, Barsac, AOC Barsac

Château Coutet, Barsac, AOC Barsac

Château Doisy-Dubroca, Barsac, AOC Barsac

Château Guiraud, Sauternes, AOC Sauternes

Château Doisy-Védrines, Barsac, AOC Barsac

Château Lafaurie-Peyraguey, Bommes, AOC Sauternes

Château Filhot, Sauternes, AOC Sauternes

Château Rabaud-Promis, Sauternes

Bommes,

Château Rayne-Vigneau, Sauternes

Bommes,

AOC

Château Lamothe (Despujols), Sauternes, AOC Sauternes

AOC

Château Lamothe-Guignard, Sauternes, AOC Sauternes Château de Malle, Preignac, AOC Sauternes

Château Rieussec, Fargues-de-Langon, AOC Sauternes Château Sigalas-Rabaud, Sauternes

Bommes,

Château de Myrat, Barsac, AOC Barsac Château Nairac, Barsac, AOC Barsac

AOC

Château Romer-du-Hayot, Fargues-de-Langon, AOC Sauternes

Château Suduiraut, Preignac, AOC Sauternes Château La Sauternes

Tour-Blanche,

Bommes,

Château Romer, Sauternes

AOC

Fargues-de-Langon,

Château Suau, Barsac, AOC Bar

39

AOC

De Wijnspiegel nummer 92

Château Guiraud Château Guiraud, opgericht in 1766, werd in 1855 geklasseerd als premier cru van Sauternes en Barsac.

Sedert 2006 is het domein van meer dan 120ha in handen van Robert Peugeot (van de auto’s), Olivier Bernard (Domaine de Chevalier - Pessac-Léognan), Stephan von Neipperg (Canon La Gaffelière - SaintEmilion) en Xavier Planty, die het domein sinds 1991 beheerde. Château Guiraud is de allereerste premier cru classé uit Sauternes die het officiële AB (Agriculture Biologique) label heeft verkregen. Dat gaat gepaard met een bijzondere zorg voor flora en fauna (onder meer door het aanplanten van hagen) en 'massale selectie' van wijnstokken die voor diversiteit in de wijngaard zorgt - in tegenstelling tot het klonen, dat identieke kopies van dezelfde wijnstok voortbrengt. Ondanks alle recente veranderingen is het etiket nog steeds dat van de beginjaren, De bodem bestaat voor 80% uit kiezels met zand, naast kiezelbodems met kalk en zware klei. De wijngaard is goed gedraineerd. Sauvignon blanc vertegenwoordigt 42% van de aanplant en sémillon 58%. Het relatief hoge aandeel sauvignon blanc (in vergelijking met andere Sauternes) zorgt voor een aparte signatuur van Château Guiraud. De rendementen zijn spectaculair klein: 8 à 10 hectoliter per hectare. Men oogst in kistjes van amper 6 kilo. Het persen gebeurt héél zachtjes met een druk die opgedreven wordt tot 2 bar. De barriques zijn voor 80% nieuw.

Opmerkelijk is de droge witte G de Guiraud, gemaakt met sauvignon blanc en sémillon (in variërende verhoudingen, afhankelijk van de jaargang - vaak 50-50) van op een 15ha groot perceel met een zandhoudende kiezelbodem. De gisting gebeurt op eiken vaten van één wijn (waar de Sauternes in rijpte).

We dineerden in La Chapelle de Guiraud, een modern ogend groot restaurant gelegen in een zijvleugel van het kasteel en een oorspronkelijk protestantse kapel gebouwd door de handelsfamilie Guiraud. www.chateauguiraud.com 40

De Wijnspiegel nummer 92

Château Guiraud 2010 – Sauternes Helder, goudgeel, 65% sémillon, 35% sauvignon Helder, goudgeel, Kruiden, rozijnen, honing, champignons, mandarijnzeste, gekonfijt fruit, mirabellen, Fruitige wijn, fijnen zuren, goede molligheid, heel mondvullend en zuiver.

Château Guiraud 1996 – Sauternes Helder, amberkleurig, Zuivel, kandijsiroop, honing, jodium, mandarijn, kruiden, champignons, amandel, anijs, Meer zuren, goede molligheid, licht bittertje, vol en rijk.

Bij het diner op La Chapelle de Guiraud: Petit Guiraud 2016 – Sauternes Helder, strogeel, Rozijnen, honing, abrikoos, vegetaal, lychee Mooie zuren, goede vulling, veel fraîcheur.

41

De Wijnspiegel nummer 92

Zaterdag 1 juni 2019 Blaye Côtes de Bordeaux & Côtes de Bourg

Blaye Côtes de Bordeaux & Blaye De wijngaard van Blaye ligt aan de rechteroever van de Gironde, tegenover het zuidelijke deel van de Médoc.

Het licht glooiend landschap is aangeplant met 6.500ha wijngaarden, op klei- & kalkbodems. Het microklimaat is zonnig, met 240 dagen zon per dag. In combinatie met de aanplant op hellingen zorgt dit voor een optimale rijpheid van de oogst.

Vanaf 1938 werden de AOCs Premières Côtes de Blaye Rouge, Premières Côtes de Blaye Blanc en Blaye Rouge erkend. In 1987 groepeerden de producenten zich in de Maison du Vin de Blaye. In 2008 werden de herkomstbenamingen van de Côtes de Bordeaux herzien. Daarbij werden de Premières Côtes de Blaye omgedoopt tot Blaye Côtes de Bordeaux (zoals Côtes de Castillon veranderden in Castillon Côtes de Bordeaux, Bordeaux Côtes de Francs in Francs Côtes de Bordeaux en Premières Côtes de Bordeaux in Cadillac Côtes de Bordeaux).

Er zijn nu drie types wijnen in Blaye: Blaye Côtes de Bordeaux in rood en wit, en ook de meer exclusieve AOC Blaye. Rode Blaye Côtes de Bordeaux wordt vooral gemaakt met merlot, al dan niet aangevuld met cabernet sauvignon en/of cabernet franc voor een traditionele bordeaux-blend. Van de andere toegelaten Bordelese druivenrassen is vooral malbec aanwezig. 5,213ha komen in aanmerking voor de appellatie. De droge witte wijnen van Blaye Côtes de Bordeaux worden gemaakt met sauvignon blanc, sémillon, muscadelle en, in mindere mate ugni blanc en colombard, op een totale oppervlakte van 27ha. Er is ook nog een AOC Blaye, enkel voor rode wijnen en op nauwelijks 37ha. De normen zijn strenger qua rendementen, densiteit van aanplant en rijping.

www.vin-blaye.com 42

De Wijnspiegel nummer 92

Côtes de Bourg Deze herkomstbenaming ligt op de rechteroever, aan de samenvloeiing van Dordogne en Garonne, 35km ten noorden van Bordeaux. Het gebied heeft 10% meer zonne-uren dan gemiddeld in Bordeaux en de temperatuurextremen zijn 1 à 2°C lager - in 1991 werd er daardoor minder vorstschade geleden. Er valt 10 tot 20% minder regen. Dit milder klimaat komt door de ligging aan het water. De bodem bestaat uit een ondergrond van kalk, tot 20 meter diep, met een dikke bovenlaag van klei, die minder diep wordt naar het oosten toe. Rode kiezel, afkomstig van het Centraal Massief vervolledigen het plaatje. Door het golvend landschap krijgt de regio de bijnaam van ‘La Petite Suisse Girondine’.

Bourg is een wijngebied dat teruggaat tot de Romeinse tijd, en een belangrijke haven voor de wijnhandel vanaf de Middeleeuwen. Al vanaf 1920 werden appellaties als Côtes de Bourg, Bourg et Bourgeais in het leven geroepen. In 1936 volgde de AOC voor rode wijnen en in 1945 voor de witte Côtes de Bourg.

400 wijnbouwers zijn actief in de appellatie; twee derde zijn zelfstandig actief binnen een familiedomein, één derde als coöperant. De gemiddelde oppervlakte per domein is 10ha. Het totaal De vier wijncoöperaties produceren 23% van het volume binnen de AOC. 85% van de productie blijft in Frankrijk, maar de export kent een stijgende trend.

Rode Côtes de Bourg is afkomstig van 3.950ha wijngaard, met vooral merlot (65%) en cabernet sauvignon (20%). De derde speler is hier malbec, die hier 10% vertegenwoordigt - de hoogste verhouding in Bordeaux.

Cabernet franc (5%) sluit het rijtje. Witte Côtes de Bourg is aangeplant op slechts 29ha, met de traditionele Bordelese witte druiven: sauvignon blanc (41 %), colombard (23 %), sémillon (23 %), muscadelle (8 %) en sauvignon gris (5 %). www.cotes-de-bourg.com

Les Vignerons de Tutiac Deze wijncoöperatie werd in 1974 als Cave des Hauts de Gironde opgericht en groepeert tegenwoordig 450 wijnbouwers, 70 châteaux, voor een totaal van meer dan 4.000ha wijngaarden. Daarmee is het de grootste producent van AOC wijnen in heel Frankrijk en voornaamste voor Côtes de Bordeaux. Deze wijncoöperatie groeide doorheen de jaren en fuseerde in 1993 met de Cave de St Vivien. Pas in 2004 werden zelf gebottelde wijnen op de markt gebracht en werd de de coöperatie omgedoopt tot Vignerons de Tutiac. De naam verwijst naar de kapel van Tutiac, gelegen midden in de wijngaarden, niet ver van de thuisbasis in Marcillac, midden de Blaye-herkomstbenaming. Er volgen nog fusies met andere coöperaties en er wordt verder geïnvesteerd in een nieuwe bottelarij, een experimentele wijngaard om resistente druivenrassen te selecteren en, pas vanaf 2015, in een oenotoeristisch programma.

Door de gigantische schaalvoordelen kan er op een zeer gesofisticeerde manier gewerkt worden. Ieder perceel van elke wijnbouwer is in kaart gebracht (ligging, bodem, ondergrond, onderstok, leeftijd, densiteit…) en wordt geselecteerd voor de meest geschikte cuvée. Het resultaat is een zeer uitgebreid gamma aan zeer redelijke prijzen.

We werden er vriendelijk ontvangen en vergaapten ons aan de gigantische inox installaties van wat bijna op een wijnfabriek leek, en misschien nog meer aan de 3000 eiken vaten (95% Frans, 5% Amerikaans) die daar torenhoog opgestapeld lagen en voor één derde jaarlijks vernieuwd worden! Wanneer zij op een etiket “élevé 43

De Wijnspiegel nummer 92 en fût de chêne” vermelden betekent dat een minimum lagering van 6 maand eik, en dus geen schilfers of planken!

Met de aangesloten wijnbouwers sluiten zij een contract of om ofwel Pink (17%), Fun of Orfèvre wijnen te kunnen produceren, in stijgende kwaliteit en eisen naar de teelt toe. Die wijnbouwers zijn nu ook niet meer verplicht om hun volledige oogst aan de Coopérative te leveren. Nog een opvallende constatatie: minimum één derde van de wijn gaat naar het buitenland (China, USA, Canada, UK en… België! De helft is vrac (gaat naar de négoce) de andere helft fles, die dus voor ongeveer 70% in Frankrijk geconsumeerd wordt.

We proefden hier een zestal wijnen, wit, rosé, rood en een crémant , en wel leuk, een 100% petit verdot:

Château Gelineau 2016 - Côtes de Bourg 100% merlot Robijnrood, paarse rand, Kersen, aardbei, vanille, karamel, ceder, koffie, kaneel, Goede materie, sappige zuren, licht droogtrekkende tannine. Mooie lengte, goede prijs/kwaliteit.

Lieu-dit Verdot 2015 – Bordeaux 100% petit verdot Robijnrood, Peper, groene paprika, kersen, cassis, bloemen, chocolade, mokka, munt, zoethout, Stevige tannine, rustiek, frisse zuren, goede vulling. Volle wijn met nog toekomst.

www.tutiac.com

Fronsac

Château de La Dauphine-© 44

De Wijnspiegel nummer 92

Karel de Grote liet rond 770 in Fronsac een burcht bouwen. De plaatsnaam Fronciacus dateert van die tijd en ligt aan de oorsprong van de huidige naam Fronsac. In 1663 wordt het gebied opgenomen in het familievermogen van Cardinal de Richelieu. In die periode begint ook de opgang van de wijnbouw in de regio van Libourne. De wijnen van Fronsac genieten dan een zeer goede reputatie en in de 18de eeuw overschrijden hun prijzen zelfs die van Saint-Emilion en Pomerol.

Fronsac is een AOC voor rode wijnen. De 770ha van de appellatie worden gedomineerd door merlot, naast de andere klassieke druiven zoals cabernet franc, cabernet sauvignon en malbec. Het landschap is heuvelachtig, met bodems van klei en kalksteen. De diepere lagen bevatten krijt en kalk. Het kleinere CanonFronsac (250ha) ligt ingekapseld in het zuidelijk deel van het herkomstgebied voor Fronsac. De twee appellaties zijn nu zo goed als gefusioneerd, met sommige châteaux die het onderscheid achterwege laten en hun volledige productie als Fronsac bottelen.

Château de La Dauphine Voor de chauffeur was het even zoeken naar de ingang van dit prachtige en prachtig gelegen kasteel. “Vaut le détour” schrijven ze dan in de Michelin, en terecht.

Het werd in 1750 gebouwd door Jean-Baptiste de Richon, advocaat in Parijs en rechter van het hertogdom Fronsac. Kort daarna verblijft Marie-Josèphe de Saxe in het kasteel. Zij was de Dauphine - echtgenote van de Dauphin (kroonprins) Louis-Ferdinand, zoon van Louis XV en moeder van de laatste Franse koningen, waaronder Louis XVI. De naam van het kasteel herinnert aan dit prinselijke verblijf.

In 1985 komt het kasteel in handen van de familie Moueix uit Libourne - ook eigenaars van Château Petrus, Château Trotanoy en Château Magdeleine. In 2000 neemt de zakenman Jean Halley het domein over en investeert er om het kasteel meer uitstraling te geven. Hij overlijdt echter in 2011 en in 2015 gaat La Dauphine over naar de industriële familie Labrune. De strategie van kwaliteitsverbetering wordt verdergezet, met onder meer de verderzetting van de conversie naar bio en biodynamische wijnbouw. In 2015 wordt het domein bio gecertifieerd. In 2018 werden de labels Haute Valeur Environnementale (niveau 3) en Système de Management Environnemental verkregen. Tussen de rijen wijnstokken wordt één op de twee rangen ingezaaid met tarwe, en bemest met schapenmest.

Met 53ha is het één van de grootste domeinen van de Libournais. De wijngaard is op het zuiden gericht, in de vorm van een amfitheater. Het hoogteverschil tussen de laagste en de hoogste percelen bedraagt 60 meter. Er zijn in totaal 14 onderscheiden bodemtypes, verdeeld over drie delen van de wijngaard: een kleikalkplateau met een ondergrond van calcaire à astéries, een klei-kalkhelling met sedimenten en de voet van de helling met een klei- en zandbodem.

De technische installaties zijn indrukwekkend, met 26 betonnen cuves, 16 inox cuves en, sinds 2017, 6 tulpvormige betonnen cuves met ingebouwde temperatuurcontrole. De vatenkelder telt 600 vaten waarin sz wijn 12 maanden rijpt. Er wordt sinds kort geëxperimenteerd met amforen. www.chateau-dauphine.com

45

De Wijnspiegel nummer 92

Extra degustatie Fronsac Michel Ponty, voorzitter van de Conseil des Vins de Fronsac, vergast ons voorafgaand aan de lunch op een degustatie van enkele topwijnen uit de appellatie, waaronder zijn eigen Château Grand Renouil.

• Château Gaby 2010 • Château de La Rivière 2012 • Château Barrabaque Prestige 2014 • Château Clos du Roy 2016 • Château Grand Renouil 2016 We rondden af met een mooie lunch in de salons van het kasteel, in gezelschap van Mijnheer Ponty www.vins-fronsac.com (site in ontwikkeling)

46

De Wijnspiegel nummer 92

Degustatie op Château de La Dauphine Delphis de la Dauphine 2014- Fronsac 100% merlot Robijnrood, Pruimen, vijgen, bramen, kersen, rode kool, chocolade, groene kruiden, zoethout, Fijne zuren, goede molligheid, rijpe tannine, komt nog jong over.

Château Barrabaque Prestige 2014 – Canon-Fronsac 80% merlot, 18% cabernet franc, 2 % malbec Intens robijnrood, Koffie, mokka, cassis, zwart fruit, pruimen, peper, eucalyptus, groene kruiden, vlezig, retro kruidig, gebrand, Heel veel zuren, rijpe tannine, licht droogtrekkend, klassieke stijl. Nog jong en gefaseerd.

Clos du Roy 2016 – Fronsac 90% merlot, 5% cabernet franc, 5% cabernet sauvignon Intens robijnrood, paarse rand, Vanille, karamel, chocolade, zuivel, rood fruit , kersen, cassis, vegetaal, onderbos, peper, Heel veel zuren, stevige tannine, zoete toets, krachtige wijn, nog veel te jong, veel potentieel.

Château Grand Renouil 2016 – Canon-Fronsac 100% merlot Robijnrood, paarse rand, gesloten neus, vanille, cassis, kruiden, inkt, vegetaal, Mollige fluwelige aanzet, fijne zuren, droogtrekkende tannine. Nog heel jong en krachtig.

Château La Dauphine 2010 – Fronsac 90% merlot 10% cabernet franc Helder, robijnrood, lichte evolutie, Gecompoteerd fruit, pruimen, vijgen, rozijnen, bramen, licht gebrand, Provençaalse kruiden ( oregano, tijm, laurier ), Soepele aanzet, fijne zuren, goede vulling, zachte rijpe tannine, evenwichtig, elegante wijn. Mag gedronken worden, maar is nog niet over zijn hoogtepunt.

Pomerol Het dorp Pomerol gaat terug tot de Romeinse tijd, toen het plateau van Pomerol doorkruist werd door twee heirwegen. Tijdens de middeleeuwen werd er een Commanderie van de hospitaalridders van Sint-Jan van Jeruzalem opgericht (nu gekend als de Orde van Malta), waarvan nog verschillende sporen terug te vinden zijn - hun kruis siert ook menige fles Pomerol. Van het klooster blijft er niet veel over - de Romaanse kerk werd in de 19de eeuw vervangen door een neogotisch bouwsel.

Na de Romeinen waren het dus de hospitaalridders die de wijngaarden van de streek tot bloei lieten komen.

Pomerol lag op één van de bedevaartsroutes naar Compostella en de innerlijke mens van de pelgrims werd dan ook met een goede portie wijn versterkt. Tijdens de Honderdjarige Oorlog (14de en 15de eeuw) werd de wijngaard vernietigd en verlaten. Na de heropbouw in de 15de en 16de eeuw kende de wijnbouw in Pomerol een stijgende bloei. Vanaf de 19de eeuw kwam de export op gang om de naam en faam van 47

De Wijnspiegel nummer 92 Pomerol wereldwijd te vestigen. Toch wordt nog 60% in Frankrijk verbruikt. De distributie is voor 70% in handen van de nĂŠgociants uit Bordeaux en Libourne.

AOC In 1936 werd Pomerol een AOC. De wijngaard van deze kleinste AOC binnen Bordeaux beslaat momenteel ongeveer 800ha die door 150 wijnbouwers worden bewerkt. De beplanting is voor 70% merlot, 25% cabernet franc ( hier ook buchet genoemd) en 5 % cabernet sauvignon. Het rendement ligt rond 45hl/ha.

De wijngaarden van de Libournais

Het Syndicat Viticole de Pomerol werd in 1900 gesticht en groepeert de producenten van de AOC. Het baat een Maison du Vin uit waar de wijnen van Pomerol aangeboden worden aan dezelfde prijs als op het domein.

Het genootschap Hospitaliers de Pomerol - verwijzend naar de historische wortels van de streek - zorgt voor de promotie van de AOC in een meer prestigieus en traditioneel ornaat.

Ligging en Terroir De gemeente Pomerol ligt naast Libourne en wordt ten noorden van de AOC Lalande de Pomerol gescheiden door het beekje de Barbanne. Ten oosten van Pomerol ligt het grote wijngebied van SaintEmilion. De wijngaard is gelegen op een plateau dat in terrassen daalt naar de vallei van de Isle en de samenvloeiing met de Dordogne. De bovenlaag van het plateau bestaat uit min of meer compacte kiezel, zand- of kleibodem. De ondergrond bevat overal ijzeroxide - die crasse de fer genoemd wordt. Deze zorgt voor het uitgesproken karakter van de Pomerol wijnen. De kleibodem zorgt voor een natuurlijk regelend effect: bij hevige regenval zwelt de klei zodanig dat de wijngaarden niet wegspoelen en tijdens de zomer wordt het geaccumuleerde water geleidelijk doorgegeven aan de wijnstokken die daardoor zelden te lijden hebben van extreme droogte.

48

De Wijnspiegel nummer 92 Koopwijzer De wijnen zijn toegankelijk en weten zowel kenners als niet-ingewijden te bekoren. Ze combineren kracht en finesse en zijn jong reeds genietbaar, ook al hebben ze een goed bewaarpotentieel. De textuur is fluwelig, met afgeronde tannine. Het violet-aroma is typisch en komt voort uit de ijzerhoudende bodem. De gemiddelde kwaliteit van Pomerol wijnen ligt vrij hoog. De opbrengst is beperkt door de beschikbare oppervlakte (alles wat kan aangeplant worden is in gebruik). De prijzen zijn dan ook navenant aan de hoge kant. Pomerol kent geen klassering zoals in Saint-Emilion of de Médoc, maar er is wel een historisch gegroeide pikorde. Toppers zijn o.m. Château LʼEglise-Clinet, Château Lafleur, Pétrus, Château La Conseillante, Clos LʼEglise, Château Hosanna, Château LʼEvangile, Château Trotanoy, Château Le Pin, , Vieux Château Certan. Deze top is uiterst duur - bij de iets minder onbetaalbare Pomerol (dan spreken we toch nog van prijzen rond 50 euro) vinden we Château Latour à Pomerol, Bon Pasteur, Beauregard, Bourgneuf-Vayron, Clinet, Château Nénin,…

Château Beauregard Dit domein van 17,5ha bevindt zich op de grens met Saint-Emilion, op het plateau van Catusseau, waarop ook Cheval Blanc en Pétrus gelegen zijn. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de 12de eeuw en de hospitaalridders van Sint Jan van Jeruzalem, waarvan het kruis nog het embleem van Beauregard vormt.

Vijf eeuwen later bouwde de familie Beauregard een eerste verblijf, dat in de 19de eeuw vervangen werd door het huidige kasteel, een ‘chartreuse girondine’, met een uitgebreid park. De omschakeling van polycultuur naar wijnbouw vindt plaats in de 18de eeuw. Geleidelijk aan groeit de reputatie van de wijnen die gerekend worden tot de betere in Pomerol.

In 2014 begint voor Beauregard een nieuw tijdperk met de aankoop door de families Moulin en Cathiard.

Zij zorgen voor een grondige transformatie en vernieuwing. De architectuur blijft intact. Er wordt een nieuwe chai gebouwd naast de vatenkelder die ook aangepast wordt. Het toeristische luik bestaat uit vijfgagastenkamers en twee ontvangstruimtes.

De families Moulin en Cathiard investeerden ook in drie andere domeinen: Château Pavillon Beauregard in Lalande de Pomerol, Château Bastor Lamontagne in Sauternes et Château Saint Robert in de Graves. Net als in Beauregard hebben ze de conversie naar biowijnbouw ingezet.

De wijngaard is onderverdeeld in 35 percelen, aangeplant met merlot (70%) en cabernet franc (30%). Elk perceel werd met bodemanalyses bestudeerd om het optimaal te beplanten en er de biologische diversiteit alle kansen te geven. Fauna en flora worden gestimuleerd, met het behouden van bomen en struiken. De densiteit van de wijnstokken is hoger (7600 tot 9000 st/ha) dan vereist door de regels van de appellatie: de wijnstokken komen zo met elkaar in concurrentie en zorgen voor een betere benutting van de rijkdom in de bodem.

Ze hebben nu ook een halve hectare met cabernet sauvignon aangeplant, met de bedoeling ten gepaste tijd tot 2% hiervan toe te voegen. Net zoals de wijngaard met precisie - en met de hand - wordt bewerkt, gebeurt de verwerking van de oogst met de meeste zorg en met de modernste technieken, zoals het optisch sorteren van de druiven. Alles gebeurt met zwaartekracht en temperatuurcontrole. De malo omzetting gebeurt in de barriques, daardoor kunnen ze geen twee jaargangen in één ruimte stockeren, omwille van de benodigde temperatuurverhoging voor die malo.

Commanderij Gent bezocht ook dit domein op een eerdere Bordeauxreis (22 mei 2004), en we keken dus onze ogen uit hoe eens te meer big money voor grandeur zorgt in de grote Bordeaux appellaties.

Ik zou de ontvangst hier als ‘kort maar glamourous’ omschrijven. De bevallige Roxanne bracht ons eerst 49

De Wijnspiegel nummer 92 naar de tuin voor het panorama en voor de foto’s, daarna naar de chai de réception , de cuverie met Cheval blanc allures en tenslotte de obligate vatenkelder. Ter afronding liet ze ons volgende twee wijnen proeven: Benjamin de Beauregard 2015 – Pomerol 75 % merlot / 25 % cabernet franc Helder, robijnrood, Bosbessen, bramen, kersen, verse kruiden, gebrand, chocolade, koffie, zoethout, mon cherie, Fruitige zuren, vrij warm, fluwelige tannine, bittertje in de afdronk. Rijpe, toegankelijke wijn.

Château Beauregard 2015 – Pomerol Helder, robijnrood, Zoetige neus, chocolade, koffie, kruiden, gebrand, leder, eucalyptus, bessen, bramen, kersen, Fruitige zuren, stevige maar rijpe tannine, evenwichtig, bittertje in de afdronk. Elegante wijn.

www.chateau-beauregard.com

Saint-Emilion Saint-Emilion is een wijngebied met een lange traditie dat reeds ten tijde van de Romeinen en de Galliërs hoog aangeschreven stond. Deze herkomstbenaming beslaat 5.400ha en biedt daardoor een zeer uiteenlopend gamma aan wijnen. Er zijn zeer veel producenten - de meeste wijnbouwers zijn nog steeds familiebedrijven van ongeveer 7 hectare – en door de uitgestrektheid is er een grote verscheidenheid aan terroir-types.

Er zijn negen gemeenten die Saint-Emilion mogen produceren: • Saint-Emilion (2,290ha) • Saint-Christophe des Bardes (545ha) • Saint-Etienne de Lisse (525ha) • Saint-Hippolyte (290ha) • Saint-Laurent des Combes (235ha) • Saint-Pey d'Armens (290ha) • Saint-Sulpice de Faleyrens (595ha) • Vignonet (275ha) • Een deel van Libourne (160ha) De negen gemeenten produceren een brede waaier aan wijnen met elk een eigen persoonlijkheid wat het moeilijk maakt om over een 'typische Saint-Emilion' te spreken. De jonge wijnen hebben aroma's van braambessen, jeneverbessen en framboos. De oudere wijnen hebben een boeket van hertenvlees en leer met een krachtige structuur. Ook de verscheidenheid aan terroirs zorgt voor een grote diversiteit.

Vier terroirs Saint-Emilion kan onderverdeeld worden in vier grote terroirs: • Kalksteenplateau: is grotendeels gelegen rond de stad van Saint-Emilion en voor een deel in de gemeenten Saint-Christophe des Bardes, St-Hippolyte en Saint-Etienne de Lisse.

• Klei-kalksteen hellingen: deze omringen het kalksteenplateau.

• Kiezel-klei-grind terras: komt voor in het noordwesten, tot de gemeenten Pomerol en Libourne.

50

De Wijnspiegel nummer 92 • Zand-gravel vlakte: Het zuidelijke deel van de benaming tot de vallei van de Dordogne.

Drie Druivensoorten De merlot overheerst als druivensoort Saint-Emilion maar ook cabernet franc (of bouchet) en cabernet sauvignon worden gebruikt.

Eén classificatie, drie niveaus Naast de algemeen verplichte goedkeuring door het INAO (Institut National des Appellations d'Origine) legt Saint-Emilion de wijnbouwers extra verplichtingen op, zoals botteling op het domein zelf om recht te hebben op de AOC. De grote Saint-Emilion wijnen zijn ondergebracht in een officiële classificatie die de wijnen opdeelt in drie niveaus: • Premiers grands crus classés A • Premiers grands crus classés B • Grands cru classés.

Daarnaast heb je ook nog de 'standaard' AOC Saint-Emilion wijnen, waaronder de 'gewone' Saint-Emilion Grand Cru. Deze benaming betekent enkel dat de wijn aan enkele bijkomende criteria (zoals een hoger natuurlijk alcoholgehalte) voldoet. Deze wijnen komen in geen enkele officiële classificatie voor.

De classificatie van Saint-Émilion Op verzoek van het Syndicat de défense de l’appellation Saint-Émilion stelde het INAO in 1954 de classificatie op van de châteaux van de appellation. Het INAO herziet deze classificatie elke tien jaar. Zo is deze classificatie sinds 1954 zes keer herzien. De zesde en laatste classificatie werd gepubliceerd op 6 september 2012 en is het resultaat van een nieuwe procedure.

51

De Wijnspiegel nummer 92 De classificatie van 2012 erkent 82 domeinen: 64 Grands Crus classés en 18 Premiers Grands Crus classés.

Dit is natuurlijk de officiële classificatie maar we raden iedere wijnliefhebber aan deze lijst met een korreltje zout te nemen. Het is belangrijk uw eigen voorliefde te zoeken via het proeven van meerdere wijnen uit verschillende châteaux.

PREMIERS GRANDS CRUS CLASSÉS

Château le Chatelet

Château Angélus (A)

Château Chauvin

Château Ausone (A)

Château Clos de Sarpe

Château Beau-Séjour (héritiers Duffau-Lagarrosse)

Château la Clotte

Château Beau-Séjour-Bécot

Château la Commanderie

Château Bél Air-Monange

Château Corbin

Château Canon

Château Côte de Baleau

Château Canon la Gaffelière

Château la Couspaude

Château Cheval Blanc (A)

Château Dassault

Château Figeac

Château Destieux

Clos Fourtet

Château la Dominique

Château la Gaffelière

Château Faugères

Château Larcis Ducasse

Château Faurie de Souchard

La Mondotte

Château de Ferrand

Château Pavie (A)

Château Fleur CardinaleChâteau

Château Pavie Macquin

La Fleur Morange Mathilde

Château Troplong Mondot

Château Fombrauge

Château Trottevieille

Château Fonplégade

Château Valandraud

Château Fonroque Château Franc Mayne

GRANDS CRUS CLASSÉS

Château Grand Corbin

Château l’Arrosée

Château Grand Corbin-Despagne

Château Balestard la Tonnelle

Château Grand Mayne

Château Barde-Haut

Château les Grandes Murailles

Château Bellefont-Belcier

Château Grand-Pontet

Château Bellevue

Château Guadet

Château Berliquet

Château Haut Sarpe

Château Cadet-Bon

Clos des Jacobins Couvent des Jacobins

Château Cap de Mourlin 52

De Wijnspiegel nummer 92 Château Jean Faure

Château le Prieuré

Château Laniote

Château Quinault l’Enclos

Château Larmande

Château Ripeau

Château Laroque

Château Rochebelle

Château Laroze

Château Saint-Georges-Cote-Pavie

Clos la Madeleine

Clos Saint-Martin

Château la Marzelle

Château Sansonnet

Château Monbousquet

Château la Serre

Château Moulin du Cadet

Château Soutard

Clos de l’Oratoire

Château Tertre Daugay

Château Pavie Decesse

Château la Tour Figeac

Château Peby Faugères

Château Villemaurine

Château Petit Faurie de Soutard

Château Yon-Figeac

Château de Pressac

53

De Wijnspiegel nummer 92

Château Soutard Deze ‘kasteelroute dag’ was echter nog niet voorbij. Er wachtte ons nòg een groots domein mét de traditionele afsluitende feestmaaltijd. Laat dat dan maar op Château Soutard wezen.

De eerste vermelding van Soutard gaan terug tot 1513. Een deel van de huidige gebouwen dateert nog steeds uit de 16de eeuw, daar waar de hoofdgevel uit de 18de eeuw stamt. Men bereikt Soutard langs een indrukwekkende oprijlaan met lindebomen.

Toen we het kasteel in 1995 bezochten tijdens de eerste wijnreis van Commanderij Gent was het nog in handen van de adellijke familie des Ligneris. Sinds 2008 is het eigendom van Groupe AG2R La Mondiale MatMut, die ook eigenaar is van Château Larmande, Château Petit Faurie de Soutard en Château Grand Faurie La Rose, allemaal in Saint-Emilion. In 2009 wordt het naburige Château Cadet-Piola aangekocht, dat sinds 2012 integraal deel uitmaakt van Soutard.

De wijngaard beslaat 30ha uit één stuk en bevindt zich voornamelijk (70%) op het kalkplateau van SaintEmilion. Dat plateau wordt gekenmerkt door een bovenlaag van amper 30cm diepte, met de fameuse calcaire à astéries (kalksteen met fossiele schelpjes en zeevruchten). De aanplant bestaat uit merlot (63%), cabernet franc (28%), cabernet sauvignon (7%) en malbec (2%). Het domein heeft het label Haute Valeur Environnementale (niveau 3). De gemiddelde densiteit is 6.500 stokken per hectare; sinds 2008 worden er 8.000 stokken per hectare aangeplant.

De overname door La Mondiale zorgde ook voor investeringen in de gebouwen, zowel voor de technische installaties, die op en top modern zijn (met onder meer sorteren van de druiven volgens densiteit in een dab met suilerwater), als voor het toeristische gedeelte, met ontvangstruimtes en gastenkamers.

We werden rondgeleid door de jonge Line, bezig met een WSET opleiding, die naarmate het bezoek vorderde, haar initiële timiditeit aflegde en ad rem informatie gaf. Zowel in de chai, de vatenruimte als in de met de lift te bereiken ondergrondse degustatieruimte, ademt alles hier de grote financiële injectie in Soutard uit. Grand chic die zich gelukkig ook vertaalt in de kwaliteit van de wijnen. En wist u dat België de grootste buitenlandse afnemer is, voor één keer komen we vòòr de Chinezen!

Spijtig dat niemand van het Château vertegenwoordigd was op het aansluitende diner, waar het ook even mis liep toen bij het aperitief het personeel de sleutel niet bleek te hebben die toegang gaf tot de champagne Nicolas Feuillate millésimé 2012. Maar dat werd goedgemaakt door en attendant en als zoethouder de eerste rode wijn een eerste keer te schenken. www.soutard.com Degustatie op Château Soutard Château Petit Faurie de Soutard 2014 – St-Emilion Merlot 65 %, cabernet franc 30 %, cabernet sauvignon 5 % Helder, kersenrood, Hout, vanille, grenadine, chocolade, rozen, munt, groene kruiden, peper, paprika, krijt, mineralen, champignons, Fruitige zuren, stevige rijpe tannine, koel. Evenwichtig, elegante wijn met veel finesse.

Château Soutard 2014 – St-Emilion Grand cru Classé 63% merlot, 28% cabernet franc, 7% cabernet sauvignon, 2% malbec Helder, kersnerood, gekleurde tranen, Pruimen, rijp fruit, chocolade, vanille, gerookt, drop, tabak, rozen, krijt, mineralen, rauw vlees, 54 Fluwelige ronde aanzet, fijne zuren, mooie vulling, krachtige mondvullende wijn.

De Wijnspiegel nummer 92

Diner op Château Soutard Château Larmande 2011 – St-Emilion Grand cru Classé 5% cabernet sauvignon, 65% merlot, 30% cabernet franc Donkerrood, Gesloten, kruidig, rijp rood fruit, munt, vlezig, vanille, leder, Stevige tannine, goede vulling, evenwichtig.

Château Soutard 2006 – St-Emilion Grand cru Classé ( magnum ) 70% merlot, 30% cabenet franc Helder, robijnrood, Kruiden, pruimen, koffie, vanille, chocolade, metalig, balsamico,

Veel zuren, mooie verweven tannine.

55

De Wijnspiegel nummer 92

Zondag 2 juni 2019 Château du Tailhas - Château Haut-Ségottes Château du Tailhas Pomerol is een herkomstbenaming die tot de verbeelding spreekt, met enkele van de duurst wijnen ter wereld (denken we maar aan Pétrus, Le Pin, L’Evangile, etc.). Ook al heeft het geen classificatie is het één van de meest prestigieuze appellaties van Bordeaux. Château du Tailhas bewijst dat goede Pomerol daarom nog niet noodzakelijk peperduur hoeft te zijn. Het domein is gelegen op de grens tussen de herkomstbenamingen Pomerol en Saint-Emilion. Reeds in 1289 bepaalde een patentbrief van Edward I, koning van Engeland en Aquitaine, dat de grens tussen beide gemeenten gevormd werd door een beek, de 'Tailhayat' - vandaar ook de naam van het domein.

In 1932 werd het Château aangekocht door Philippe de Nebout. Sinds 1981 beheren zijn afstammelingen het domein. Sedert 1998 produceren ze ook La Paillette-Villemaurine op een perceel van 0,45ha in SaintEmilion.

De wijngaard beslaat 11ha uit één stuk en ligt op de zuidelijke helling van het plateau van Pomerol. De nabijgelegen grands crus van Saint-Emilion zijn van een hoog niveau. Bij een blik de wijngaard vooraf hadden we een mooi zicht op het kerkje van Pomerol, geen echt dorpscentrum, op enkele omringende kastelen en zelfs op het befaamde Château Cheval Blanc.

De zandbodem met fijne kiezels ligt op een ondergrond rijk aan ijzer. De beplanting is voor 80% merlot, 10% cabernet sauvignon en 10% cabernet franc. De wijnstokken zijn gemiddeld 35 jaar oud, maar er zijn delen die 60 jaar oud zijn. De oogst gebeurt met de hand en de vinificatie is traditioneel. Daarna rijpt de wijn eerst in cuves vooraleer voor enkele maanden op vat te gaan. Twee jaar na de oogst wordt de wijn gebotteld. www.tailhas.com

Château du Tailhas 2016 – Pomerol 80% merlot, 20% cabernet franc Donkerrood, paarse rand, Zuivel, drop, zoethout, warm fruit, kersen, pruimen, eucalyptus, verse kruiden, vanille, Sappige zuren, warm, goede vulling, stevige rijpe tannine, bittertje in de afdronk. Nu al drinkbaar maar nog potentieel.

Château du Tailhas 2011 – Pomerol Donkerrood, helder, lichte evolutie, Pruimen, kersen, cassis, viooltjes, ceder, licht dierlijk ( pels, leder ), kruiden, jeneverbessen, rozen, retro kruiden, Heel veel zuren, vrij strak, tannine goed afgerond, komt nog jong over.

56

De Wijnspiegel nummer 92 Château Haut Segottes Familiedomein van 9ha op het plateau van Saint-Emilion onder leiding van Danièle Meunier, wijnbouwster en oenologe. Zij is de vijfde generatie van de familie die sinds 1850 aan het roer staat van het domein. De wijngaard ligt in de buurt van toppers als Figeac en Cheval Blanc en is verspreid over verschillende percelen.

60% merlot, 40% cabernet franc, op een ijzerhoudende bodem. De rijping gebeurt op voor 35% nieuwe eiken vaten, gedurende 12 maand (afhankelijk van de jaargang). Een ‘eenvoudige’ Saint-Emilion Grand Cru, die met zorg en toewijding wordt gemaakt en meer dan de moeite van het ontdekken waard bleek. We mogen denk ik wel verklappen dat het vriendelijke, bijna ootmoedige dametje meer complimenten kreeg voor haar wijn dan haar Pomerol buur. www.hautsegottes.com

Catherine Papon-Nouvel Catherine Papon Nouvel is een fenomeen. Deze dynamische wijnbouwster timmert al dertig jaar aan de weg en beheert nu vier domeinen. Tot voor kort waren haar wijnen vooral gegeerd in het buitenland - geen sant in eigen land, dus. Daar komt verandering in, nu ook het Franse duo Bettane & Desseauve en Robert Parker haar wijnen opgemerkt hebben en met lof overladen. De vele bekroningen die Catherine in bekende wijntijdschriften en -gidsen bekomt zijn het bewijs van haar savoir-faire. Geen blockbusters maar wel fijne, elegante en complexe wijnen.

De verschillende domeinen van Catherine Papon-Nouvel en van haar familie liggen op de rechteroever van de Gironde – de streek waar vooral merlot gebruikt wordt, naast cabernet sauvignon en cabernet franc. Eén domein ligt in Castillon Côtes de Bordeaux, de overige drie in Saint-Emilion.

Castillon Côtes de Bordeaux Deze appellatie voor rode wijnen maakt deel uit van de ‘Libournais’. De 1.853ha wijngaard liggen op drie types terroir: kiezels langs de Dordogne, klei aan de voet van de hellingen en klei-kalkbodems op het plateau - gelijkaardig aan het plateau van Saint-Emilion. De hoogteverschillen tussen wijngaarden gaan tot 100 meter.

Er zijn 230 wijnbouwers, met een gemiddelde oppervlakte van amper 10ha per domein. 25% van de wijngaard is biologisch of biodynamisch. castillon-cotesdebordeaux.com Catherine Papon-Nouvel De best denkbare afsluiter voor een vatgevulde en all round Bordeaux wijnreis. Catherine Nouvel, de zoveelste vrouwelijke wijnmaakster-ontdekking van Michel De Cuyper, ontving ons midden in de wijngaarden op amper 100 meter van de busparking van St-Emilion, in een bijna bucolisch wijngaardoptrekje. Ze maakte ons opmerkzaam op de geur van kamperfoelie in de wijngaard die vrijkomt op het moment van de bloemzetting. Ze had het verder uitvoerig over het intensieve werk dat biologisch werken in de wijngaard vereist en gaf haar bedenkingen over voor-en nadelen van de fameuze bouillie bordelaise. Na de voordegustatie was ze niet te beroerd om zelf een handje toe te steken om het buffet campagnard vlot te laten verlopen. Velen onder ons hadden al vroeger kennis met haar gemaakt, in Gent in 2014 (na een door storm mislukte eerste poging om haar in januari 2009 naar onze Commanderij te krijgen), of op de wijnbeurs Vins Nature en Nord waar ze jaarlijks present is ( in Ennevelin bij Lille).

57

De Wijnspiegel nummer 92 Château Peyrou - Castillon Côtes de Bordeaux Dit domein werd door Catherine Papon-Nouvel in 1989 aangekocht. Het wijndomein is 5ha groot en is beplant met 78 à 80 jaar oude merlot wijnstokken (80%), 10% cabernet franc en 10% cabernet sauvignon, de laatste twee iets 'jonger'. Het gemiddeld rendement bedraagt 40 hl/ha.

De wijngaarden liggen aan de voet van de hellingen, met vooral leemgrond die rijk is aan silicium. Deze reguleert de waterhuishouding: het kan zeer veel water opslorpen bij vochtig weer, zodat de bodem niet wegspoelt. Het aldus opgeslagen vocht wordt in drogere periodes geleidelijk aan vrijgegeven aan de wijnstokken, die daardoor minder te lijden hebben van de hitte.

Sedert een paar jaar is men hier overgegaan op 'Bio'. Dit betekent alleen nog het gebruik van de bekende bouillie bordelaise voor de bestrijding van grijsrot (mildiou). Voor de rest geen pesticiden, geen herbiciden en worden natuurlijke technieken toegepast zoals enherbage (gras tussen de wijnranken) en behandeling met huiles essentielles…

De wijnen van Château Peyrou worden niet op nieuw eikenhout gelagerd. De rijping van de wijn gebeurt gedeeltelijk in roestvrij stalen cuves, gedeeltelijk in eikenhouten vaten van 1, 2 of 3 wijnen volgens de jaargang. Deze vaten worden aangekocht bij haar goede vriend van Château Beauregard (Pomerol). De wijnen zijn fris, elegant en krachtig. www.chateaupeyrou.fr Vignobles JJ Nouvel - Saint-Emilion Sinds 1998 runt Catherine Papon-Nouvel de familiale wijndomeinen in Saint-Emilion: Château Gaillard (StEmilion), Clos Saint-Julien (St-Emilion Grand cru) en Château Petit Gravet Aîné (St-Emilion Grand Cru).

Château Gaillard Dit domein is 20ha groot en is beplant met 60 jaar oude merlot (70%) en 30% cabernet franc. Het terroir is dat van de zanderige gronden van de plaine van Saint-Emilion. De gemiddelde opbrengst is 40 hl/ha. Ook hier werd overgegaan op 'Bio' wijncultuur.

Chäteau Petit Gravet Aîné De wijngaard is slechts 2,3ha groot en is beplant met 80 jaar oude cabernet franc (80%) en merlot (20%) wijnstokken waarvan de wortels tot 7 meter diep gaan. Het domein ligt tussen Château La Gaffelière (Premier Grand Cru Classé) en Château Canon La Gaffelière (Grand Cru Classé) op een meer dan bijzondere bodem nl. 'pieds de côtes, sables anciens très profonds – molasse du Fronsadais' die tot 7 meter diep gaat.

Ook hier wordt biologisch gewerkt. Om de kwaliteit van de oogst te bevorderen worden effeuillage en éclaircissage toegepast. De alcoholische gisting gebeurt in inox cuves, de malolactische gisting en verdere lagering in 100% nieuwe eikenhouten vaten.

Clos Saint-Julien, Het wijndomein ligt aan de rand van de gemeente naast Guadet Saint-Julien (Grand Cru Classé), op het plateau van Saint-Emilion in de omgeving van Château Soutard, Château Cadet Bon en Château La Couspaude, allen Grand Cru Classé. Het is slechts 1,2ha groot en werd in de jaren 1950 door de familie Nouvel aangekocht. De bodem bestaat uit een laag zand op harde maar poreuze kalkrots.De wijngaard is beplant met de helft merlot van 80 jaar oud en de helft cabernet franc van 40 jaar oud. Het rendement bedraagt slechts 25 hl/ha en er worden gemiddeld 250 kisten wijn geproduceerd. De alcoholische gisting 58

De Wijnspiegel nummer 92 gebeurt in inox, de malolactische gisting en lagering in 100% nieuwe barriques. De rijping op vat duurt 18 maanden. www.vignoblesjjnouvel.fr Bij het buffet : Château Peyrou 2015 ;Château Gaillard 2015 ; Château Petit Gravet Aîné 2015 ; Clos SaintJulien 2013 & 2015 Clos Saint-Julien 2018 - Saint-Emilion Grand Cru( vat ) 50% merlot, 50% cabernet franc Donkerrood, geconcentreerd, Fruitig, aardbeienconfituur, vanille, licht gebrand, peper, cuberdon, Veel fruit in de mond, stevige tannine, warm, alcohol. Rijpt nog tot januari op vat.

Château Tour de Mirambeau 2017 – Entre-Deux-Mers 100% sauvignon Helder, lichtgeel, Citrus, buxus, kruisbes, witte bloemen, ananas, groene appels, munt, Frisse zuren, pompelmoesbittertje, levendige wijn.

Château Peyrou 2015 – Castillon Côtes de Bordeaux 100% merlot Donkerrood, veel concentratie, Kruiden, mokka, zwart fruit, bosbessen, ceder, Vol, veel fruitmolligheid, zachte zuren, versmolten tannine. Wijn met veel inhoud.

Château Gaillard 2015 – Saint-Emilion Grand Cru 70 % merlot, 30 % cabernet franc Robijnrood, intens, Discrete neus, karamel, kruiden, peper, drop, melkchocolade, munt, ceder, tabak, koffie, rijp rood fruit, Fluwelige aanzet, mooie zuren, rijpe tannine, maar trekken nog licht droog, krachtige rijke wijn.

Château Petit Gravet Aîné 2015 - Saint-Emilion Grand Cru 10% merlot, 90% cabernet franc Donkerrood, ondoorzichtig, Cassis, dierlijk, kruiden, aards, bloemen, bramen, frambozen, vijgen, gedroogde pruimen, Licht droogtrekkende tannine, warm, vol, rond, bittertje in de afdronk.

Clos Saint-Julien 2013 - Saint-Emilion Grand Cru Donkerrood, geconcentreerd, Drop, onderbos, viervruchtenyoghurt ( zoals in vatstaal ), vanille, koffie, verse kruiden, dierlijke toets, leder, tabak, Aanzet van fijne zuren, minder warmte, rijpe licht droogtrekkende tannine, elegante wijn, nog iets hoekiger.

Clos Saint-Julien 2015 - Saint-Emilion Grand Cru Donkerrood, ondoorzichtig, Zwoel, koffie, peperkoek, vanille, zoet rood fruit, chocolade, grafiet, viooltjes, Fluwelig, vol, evenwichtig, bittertje in de afdronk.

PS : wie de volledige lijst wil van alle geproefde wijnen én hun prijzen kan een mailtje sturen naar een van de twee organisatoren.

59

Contactgegevens Domein CHATEAU GISCOURS CHÂTEAU DURFORT-VIVENS CHÂTEAU PAPE CLEMENT

website

adres

Telefoon

Contact

Email

chateaugiscours.com

10 route de Giscours 33460 LABARDE

+33 (0)5 57 97 09 21

Marc Verpaalen

m.verpaalen@chatea u-giscours fr

durfort-vivens.fr

3 Rue du General de Gaulle 33460 Margaux Avenue du pont de l’orient 33600 PESSAC 43, avenue de Mont de Marsan 33850 Léognan

+33 (0)5 57 88 31 02

Sylvie Vennetier

s.vennetier@durfortvivens.com

+33 (0)5 57 26 38 34

Pauline Leymeregie

p.leymeregie@papeclement.com

+33 (0)5 56 64 75 08

Stéphanie Corne

malarticlagraviere@malarticlagraviere.com

103 Avenue Cadaujac, 33850 Léognan 8 Rue Jean Faux 33410 Loupiac

+33 (0)5 56 64 75 11

Jessica Lawther

mail@haut-bailly.com

+ 33 (0)6 12 35 08 05

Sandrine Froleon

sandrine@vignoblesd arriet.fr

luxurywineexperience .com

CHÂTEAU MALARTICLAGRAVIÈRE

malarticlagraviere.com

CHÂTEAU HAUTBAILLY

haut-bailly.com

de

CHÂTEAU DAUPHINÉRONDILLON

dauphinerondillon.co m/accueil.php

CHÂTEAU GUIRAUD

chateauguiraud.com/

1 Château Guiraud 33210 Sauternes

+33 (0)5 56 76 61 01

Nicolas Lascombe

contact@nicolaslasco mbes.fr

VIGNERONS DE TUTIAC

tutiac.com/fr/oenotou risme

La Cafourche 33860 Marcillac

+33 (0)6 43 27 71 63

Karin Sautiran

karin.SAUTIRAN@tuti ac.com

chateaudauphine.com/

5 Rue Poitevine 33126 Fronsac

+33 (0)5 57 74 06 61

Marion Merker

contact@chateaudauphine.com

chateaubeauregard.com/

73 Rue de Catusseau 33500 Pomerol

+33 (0)5 57 51 13 52

Roxane Gomez

visite@chateaubeauregard.com

CHÂTEAU SOUTARD

chateausoutard.com/

Soutard 33330 Saint-Émilion,

+33 (0)6 14 01 70 23

Robin Chevillard

robin.chevillard@sout ard.com

CHÂTEAU DU TAILHAS

tailhas.com/

195, Route de SaintEmilion 33500 Libourne 33330 Saint-Émilion

+33 (0)6 84.30.83.14

Luc Nebout

info@tailhas.com

+33 (0)5 57 24 60 98

Florent Caldier

hautsegottes@wanad oo fr

Clos Saint-Julien 33330 Saint-Émilion

+33 (0) 6 11 91 03 54

Catherine Nouvel

catherine.peyrou@wa nadoo.fr

CHÂTEAU LA DAUPHINE CHÂTEAU BEAUREGARD

CHATEAU HAUTSEGOTTES

hautsegottes.com

PAPON-NOUVEL CLOS ST. JULIEN

vignoblesjjnouvel.fr

Darriet-

Papon-

chateaupeyrou.fr

Bordeaux, toujours Bordeaux !