Wijnspiegel 91

Page 1

De Wijnspiegel

P602638/P.B. 8685 – Afgiftekantoor Gent 1

Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 25 - 2018-2019- Nr 91 - Eerste kwartaal 2019


De Wijnspiegel Nummer 91

Commanderij Gent Activiteitenkalender 2018 - 2019 September 2018

Oktober 2018

November 2018

Januari 2019

Februari 2019

Maart 2019

08

Feestelijke opening 25ste gildejaar in Sint-Pietersabdij

19 Toscane

20

2&3 23

April 2019 27

Het beste uit de nieuwe wereld

Libanon

18 24

Nationaal feest 50 jaar Vlaamse wijngilde Top-Garnacha uit Spanje

Mei 2019

30/05-02/06 Wijnreis Bordeaux

30 31

Nationale wijnproeven Pessac-LĂŠognan

3 Wijnmeesters Ken Wijn Wedstrijd: Commanderij Zele

Juni 2019 15

Kapittel en banket

De Wijnspiegel Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent Bestuur Commanderij Gent 2018-2019

Medewerkers aan dit nummer

Redactie & lay-out

Voorzitter: Karel Vercruysse

Teksten Pierre Paul Stacanov Luc Wieme Gomaar Laureyns Georges De Smaele Hans De Smet Koen Lebegge Karel Vercruysse Dominique Markey Foto’s Luc Wieme Fanny Dhondt Proefcommentaren Peter Kok

Lay-out Isabelle Van Tomme isabella.van.tomme@gmail.com redactie@commanderij-gent.be Verantwoordelijke uitgever Karel Vercruysse Rechtstro 29 -9185 Wachtebeke Voorzitter@commanderij-gent.be Redactieraad Gomaar Laureyns,Luc Wieme, Pierre Paul Stacanov, Hans De Smet,Koen Lebegge

Ondervoorzitter: Ronnie Blancquaert Wijnmeester : Dominique Markey Secretaris: Fanny Dhondt Penningmeester: Frans Moens PR: Steffie van der Heiden Keldermeester: Dirk Robbrecht Webmaster: Peter Kok Eindredacteur: Gomaar Laureyns

1


De Wijnspiegel Nummer 91

Editoriaal Het strijdperk der wijn. De reclame in de jaren ’60 waarbij tandartsen, doctoren en beroemdheden zoals Johan Cruijff, de -volgens henmeest hippe sigaret aanprezen, heeft nu iets vertederend grappig. Niet alleen in de prairie (Marlboro-cowboy), in het Stenen Tijdperk (Fred Flinstone), ook in talloze films en artsenpraktijken werden mogelijke twijfels over een negatief gezondheidsaspect weg genomen. De oppositie tegen de sigaret kruisvaarders doofde als de vlam van een korte lucifer. Een heviger strijd wordt verwacht met de aanval op wijn (of bij uitbreiding alcohol in het algemeen), waarbij men het verschil tussen alcoholgebruik en alcoholmisbruik wel eens durft te vergeten. Cijfers over die laatste categorie variëren naargelang de bron maar denk aan ongeveer 10% van de volwassenen. En de cijfers die bepalen of je in deze categorie terecht komt zijn al even wisselvallig. Ze lijken jaar na jaar strenger te worden en verschillen ook nog eens van land tot land. Zoals het in de jaren ’70 een element van gastvrijheid was om een assortiment sigaretten aan te bieden op de salontafel, was de consumptie van 5 glazen per dag sociaal aanvaard. Nu heeft men het eerder over één glas per dag en dan nog liefst twee alcoholvrije dagen per week. (preciezer is het om te spreken over units, dat zijn consumpties die 10 gram pure ethanol bevatten). Deze veranderende gevoeligheid leidde tot tal van anti-alcoholcampagnes waarbij de Franse wet Evin in het bijzonder de gebeten hond was bij wijnproducenten. Deze wet legt de reclame voor alcohol aan banden. Zolang het natuurlijk geen Tour de France is, want dan krijg je als potentiële wijnconsument tijdritten door de wijngaarden van Bordeaux en met Champagne klinkende wielrenners. In België gaat de ophef naar de Tournée minérale campagne, die volgens de horeca een vergelijkbaar effect zou hebben als een stadscentrum verkeersvrij maken. Commanderij begint met de letter C, net als cultuur. Wat betreft gezondheidsrisico’s bij overdadig alcoholverbruik staat de anti-alcohol lobby natuurlijk sterk, maar een glas wijn bij het eten is toch wat anders dan een fles whisky uitlebberen alvorens je grootste hit ‘Ace of Spades’ om middernacht voor een al even bezopen publiek te spelen. En misschien ondersteunt het besef van onze sterfelijkheid wel de plicht om de culturele schoonheid van wijn te verdedigen.

minder dik dan de andere muizen, omdat de vetverbranding gestimuleerd werd. Alcohol zou een dikmaker zijn, maar rode wijn zou hier toch een beetje tegen de stroom in kunnen gaan. Volgens de Canadese Universiteit van Alberta zorgt deze zelfde resveratrol voor verbetering van je hartritme en spiermassa, eenzelfde effect als een uur sporten. Er is wel een limiet: een fles drinken staat niet gelijk aan 6 uur sporten maar aan dronkenschap. Van tannine wordt je weerstand groter zodat je minder snel verkouden wordt en de verdunnende werking van alcohol zorgt voor betere bloeddoorstroming. Aan de Universiteit van Bristol kwamen ze tot het besluit dat 2 glazen wijn je aantrekkelijker maakt voor je omgeving. Wel degelijk twee, bij drie is het effect om zeep. En als dat allemaal niet overtuigend is, dan is er het wapen van de seks. Een Italiaans onderzoek (aan de Universiteit van Firenze) zou aangetoond hebben dat vrouwen die 2 glazen rode wijn per dag drinken meer zin hebben in seks. Volgens de Italiaanse onderzoekers bevordert het anti-oxiderend effect van rode wijn bepaalde bloedstromen in het lichaam wat een hogere seksdrive tot gevolg heeft. Al bij al niet zo moeilijk om deze proef zelf uit te voeren en waarschijnlijk deed u dat reeds herhaaldelijk. Hypes, lobbyisten, gezondheidsstatistieken en tijdgeest, ze zijn soms leuk en soms noodzakelijk om te bekijken, maar laat ons niet vergeten op een aangename manier te leven, met wat externe hulp van culturele grootheden zoals wijn.

Gomaar Sommelier-conseil DIPWSET

Daarom enkele opstekers. Onderzoekers aan de Washington State University gaven muizen resveratrol (een stof die je aantreft in rode wijn) en die werden 40%

2


De Wijnspiegel Nummer 91

Inhoud Editoriaal

2

Wijndagboek

4

Focus op onze sponsors

5

Minder bekende druivenrassen: Vermentino

7

Feestelijke opening 25ste gildejaar

9

Pessac-LĂŠognan

14

Blind proeven kan je leren

19

Jubileumfeest 50 jaar Vlaamse Wijngilde

21

Ook zin in een glaasje water? Un petit Verdot, messieurs, dames?

24

Hessische Bergstrasse

26

Proefavond Toscane/wijndomein Nittardi

27 30

Sprokkels uit de losse pols

3


De Wijnspiegel Nummer 91

Wijndagboek. Deel de dagdagelijkse aanwezigheid van wijn in uw leven met de commanderijleden. Stuur uw wijnavonturen naar redactie@commanderij.gent.be en laat ons mee genieten.

Alcoholvrije wijn. We studeren om kennis te verwerven, uit nieuwsgierigheid, om naast het mooiste meisje uit de klas te kunnen zitten, maar ook voor dat korte moment waarop je verneemt geslaagd te zijn voor je examens. Soms vergt dit jaren van inspanning, discipline en afwezigheid op vriendenbijeenkomsten, voor die seconde waarbij tyrosine omgezet wordt in levodopa door het enzym tyrosinehydroxylase, om vervolgens gedecarboxyleerd te worden door het enzym DOPA-decarboxylase, zodat dopamine ontstaat, de begeerde verwekker van blijdschap en welzijn. Dit prettig-gevoel-na-beloning krijgt dan nog een opstoot bij wat meestal de ‘plechtige diploma-uitreiking’ heet. Indien je studieobject wijn gerelateerd is, dan is die ook logisch onderdeel bij dit gebeuren. Daarom dat het me op de uitreiking van de Dipwset in het bijzonder opviel dat de 2-(3,4-dihydroxyfenyl) ethaanamine mij in de steek liet na het proeven van het eerste glas wijn. Wat was er aan de hand? De wijn was ontzettend lui, toonde niks aan complexiteit en de structuur was als een valkuil in een Indiana Jones film. Oninteressant fruit, vlakke zuren die niks te ondersteunen hadden, nauwelijks body, en om evenwicht te hebben moet er toch iets zijn om te balanceren. Daar wrong het schoentje: er was geen alcohol. Ik voelde me bedrogen. Wat een feest van dopamine had moeten zijn, leek wel een naderhandse poging om het diploma als niet verdiend achter te laten. Volgens sommigen moest het kunnen, als een practical joke. Voor anderen was het een beschamend moment omdat ze in de ontspannen sfeer geconfronteerd werden met een tekortschietende analyse, in een materie waarin ze nu toch als specialisten beschouwd werden.

Hoe je dat doet? Er zijn een aantal opties. Bijvoorbeeld: vacuüm destillatie. Op normale temperatuur maar bij zeer lage druk, laat je de wijn in een destillatiekolom uiteenvallen in verschillende fracties. Door de lage druk is het kookpunt van alcohol verlaagd en die kookt dan ook letterlijk weg aan kamertemperatuur. Omgekeerde osmose, vaak gebruikt voor de concentratie van most en de verwijdering van vluchtige zuren, kan hiervoor ook gebruikt worden. Via druk scheid je dan een oplossing met lage concentratie van die met een hogere concentratie. Hier ga je eerst de alcohol en het water isoleren, waarna je via destillatie ook deze twee componenten van elkaar kan scheiden. Daarna puzzel je alles weer in elkaar zonder de alcohol. Bevochtiging is een eufemisme voor de frequent toegepaste (maar vaak illegale) handeling om water toe te voegen en zo de alcohol procentueel te laten dalen. Toen ik na een klaagzang over de stijgende suikerniveau ’s in de druiven van Pomerol eens aan Fiona Morrison vroeg of ze dan als oplossing spinning cones gebruiken, verslikte ze zich bijna in haar glas Château Goubau. Dit mag dan een omarmde techniek zijn in de Nieuwe Wereld, Bordeaux wil er blijkbaar (nog) niet van weten. Het is een proces waarbij draaiende kolommen dankzij de centrifugale kracht en verdamping onder vacuüm erin slagen de meer volatiele componenten te scheiden van de zwaardere. Al deze methodes geven minder stabiele ‘wijn’, zijn veel duurder dan een glas minder drinken en een bedreiging voor je dopamine-ervaringen waar je soms zo hard voor werkt.

Gomaar Sommelier-conseil, DipWset

Hoe zit dat nu met die alcoholvrije wijn? Aangezien de definitie van wijn luidt: ‘drank die is verkregen door alcoholische vergisting van het sap van druiven’, gaat het erom de alcohol na gisting terug uit de wijn te krijgen. Men wil dus een product dat als wijn smaakt, maar zonder de negatieve gezondheidsimplicaties van alcohol. Dit hoeft geen volledige verwijdering te zijn, lage alcoholwijn bestaat ook.

4


De Wijnspiegel Nummer 91

Focus op onze sponsors: Alhambra De commanderijreis naar Portugal deed vele leden beseffen dat we dit land in de ‘onbekend = onbemind’-categorie hebben gedropt. De overdonderende autochtone puzzel van druiven in dit hoekje van Europa houdt de wijnen te ver van onze proeftafel. Soms hoor je het excuus dat Portugese wijnen en bij uitbreiding, wijnen van het Iberische schiereiland, moeilijk te vinden zijn op de Belgische markt. Een excuus dat je als Gentenaar moeilijk kan bovenhalen want er is Alhambra. Werelderfgoed en populaire trekpleister voor kunststudenten in Granada maar eveneens een boeiende wijnzaak op de Brusselsesteenweg 7 te Melle. Werd de naam gekozen als eerbetoon aan de in 1500 in Gent geboren Keizer Karel V? Of aan Yusuf I, die een deel van de decoratieve kunstschatten van het Alhambra ontwierp? Of misschien om aan de Moorse kunst op het Europese vasteland te herinneren? Best een romantisch idee maar de anekdote omtrent de naamkeuze is pragmatischer. Het (Belgische) Alhambra bestaat sinds 1989. Een tijd waarin het internet nog was ingepakt in een doos op zolder en men informatie zoals telefoonnummers en adressen

5

opzocht in naslagwerken als ‘De Gouden Gids’. Zoeksystemen volgens alfabet en dan was het commercieel een goed idee om vooraan te staan, bij de letter A. De winkel heeft licht, de zon is niet veraf, je voelt je 2000 km te ver naar het noorden afgezakt. Er komt een verlangen naar flamenco, tapas en wijn. En nu je hier bent kan aan één en ander voldaan worden. Het aanbod is gedurende drie decennia gegroeid om na Spaanse wijnen ook een gespecialiseerde wijnselectie uit Portugal aan te bieden. Naast wijn ook jamón serrano, pata negra, olijven, chorizo, salchichon, olijfolie, Manchego, turrones, kruiden, vegetarische kaviaar,… Hoe bouw je een dergelijke zaak op? Je begint eraan met een vakantiegevoel. Je doorkruist het Iberische schiereiland per moto. Een mooie manier om met nabijheid te voelen, te proeven en verliefd te worden. De taal spreken helpt. En je doorkruist de landen niet enkel met respect voor verschillen maar nieuwsgierig naar verschillen. Die Portugees is geen Spanjaard en die Spanjaard uit Navarra is niet die uit Malaga. Authenticiteit en vertrouwen.


De Wijnspiegel Nummer 91 Vertrouwen dat samenwerkingsverbanden van meer dan 20 jaar geven tussen de zaak in Melle en de wijnboeren meer dan duizend kilometer verderop. Een onderbouw van klassiekers met aangroeiende nieuwigheden. Uit enthousiasme voor wijn uit Spanje en Portugal organiseerde Alhambra ook reizen waarbij u de Zuid-Europese druivenpluk kan meemaken. Dan heeft u wel een beetje geluk nodig want een reis vergt voorbereiding en boekingen vooraf, terwijl de pluk afhankelijk is van het weer en niet van gemaakte reservaties.

teruggaan tot 1934. Een vergelijkbaar Port-verhaal met vintage van bijvoorbeeld 2002 naast colheita van 1963 zonder de LBV en tawny te vergeten. Dronk u al Palo Cortado van 30 jaar oud of Manzanilla Pasada? Gespecialiseerd, we zeiden het toch? Verdere informatie vindt u op www.alhambra.be. Gomaar

Indien u nieuwsgierig bent naar hoe dat nu proeft, kan u terecht op de halfjaarlijkse degustaties om met het aanbod van de winkel kennis te maken in aanwezigheid van sommige wijnbouwers. Maar u hoeft daar niet op te wachten, want terwijl u op vakantie bent in Spanje is de winkel open. Dit om duidelijk te maken dat men geen vakantieperiode neemt en u dus niet hoeft te wanhopen indien uw fles Madeira vlugger leeg is dan verwacht. Graag even over die Madeira. Toch één van de meest intrigerende wijnen van de planeet. Hier vind je Barbeito, Blandy, Cossart Gordon, Justinho’s en D’Oliveiras. Een aanbod waar de Madeira-aficionado een beetje wild van wordt. Zeker als u dan de keuze heeft tussen flessen die

6


De Wijnspiegel Nummer 91

Minder bekende druivenrassen: vermentino Elke wijnliefhebber kent natuurlijk de bekende internationale druiven. Cabernet sauvignon en chardonnay behoren tot de meest aangeplante druiven, en ook merlot en pinot noir zijn veel voorkomende wijnen. Het zou echter jammer zijn om onze horizon te beperken tot deze klassieke druivenrassen. De wijnwereld is veel breder dan dat; Jancis Robinson onderscheidt niet minder dan 1.368 druivenrassen waar wijn mee gemaakt wordt. Vandaar dat we met een klein groepje wijnliefhebbers maandelijks bijeen komen om eens diepgaand een minder bekende druif te leren kennen. 8 wijnen op tafel, telkens van dezelfde druif, maar liefst steeds uit een andere streek of in een andere stijl gemaakt. Onlangs bogen we ons zo over vermentino. Een aantal wijnliefhebbers zullen vermentino mogelijk kennen van de Italiaanse witte wijnen, maar het is misschien minder algemeen bekend dat de zuid-Franse Rolle genetisch identiek is aan vermentino. En ook binnen Italië vinden we de nodige variatie: ook de Piemontese favorita en de Ligurische pigato zijn variaties op hetzelfde thema. Genoeg diversiteit dus om ons een avond zoet te houden. Niemand weet eigenlijk goed waar vermentino ontstaan is. Volgens de overlevering zou de druif al in de 13de of 14de eeuw op Corsica geïntroduceerd zijn, maar de eerste schriftelijke vermelding dateert van 1658 in Montaldeo (provincie Allessandria, Piemonte). De oudste vermelding van de naam favorita dateert uit 1676, in een kelderboek van een Piemontese graaf. Vandaag vinden we deze druif terug in Ligurië, Piemonte en Toscane, op Sardinië en Corsica, en in het zuiden van Frankrijk. De belangrijkste aanplant vinden we in Frankrijk (cijfers van 2008): 3.453 hectare, hoofdzakelijk in de Var (Provence; 1.165 ha), op Corsica (814 ha) en in de Languedoc-Roussillon (813 ha). Het is de belangrijkste variëteit in de meeste Corsicaanse witte wijnen, met steeds een minimum aandeel van 75-80%. De aanplant in Italië (onder de naam vermentino) bedraagt 4.562 ha. Onder de naam pigato ging het om 264 ha, en favorita is goed voor 220 ha. Vooral op Sardinië speelt vermentino een belangrijke rol, aangezien de enige DOCG van het eiland ernaar genoemd is: DOCG Vermentino di Gallura. Deze DOCG bedekt de noordoostelijke punt van het eiland. Daarnaast bestaat er nog een DOC Vermentino di Sardegna, waarbij de druiven van over het hele eiland mogen komen.

7

Buiten Italië en Frankrijk vinden we nog een zeer beperkte aanplant in Malta, Libanon, Californië (en enkele andere Amerikaanse staten), Brazilië en Australië. Het is eerder logisch dat vermentino vooral in het middellandse zeegebied aangeplant is, aangezien het een vroeg ontluikende druivenstok is, waardoor ze dus gevoelig is voor voorjaarsvorst. Het is een aromatische druivensoort, met aroma’s die meestal floraal, fruitig of licht kruidig zijn, maar soms ook meer mineraliteit geven. De wijnen hebben meestal een bescheiden alcoholgehalte, vooral wanneer de druiven vroeg genoeg geplukt werden om aciditeit te behouden. Het zijn over het algemeen jong te drinken wijnen. Op onze proeftafel stonden 8 wijnen, gelijk verdeeld over Frankrijk en Italië. Over het algemeen werd de Italiaanse vermentino beter bevonden dan de Franse. Nochtans lag de gemiddelde prijs ongeveer gelijk (de Italiaanse wijnen waren gemiddeld 75 cent duurder). Mogelijk speelde het feit dat de Corsicaanse wijn, de duurste van de avond, nog veel te jong was een rol? Onze proefavond leerde ons in elk geval dat vermentino eerder een druif is voor fris gevinifieerde wijnen. Het oordeel over de enige houtgelagerde wijn op de tafel (Cuvée Saint-Honorat van Château les Mesclances) was quasi unaniem negatief. Zonder enige claim op representativiteit, hieronder in elk geval mijn eigen proefnotities. Le Jaja de Jau : helder citroengeel met mooie schittering. Heel aromatische wijn met immobiel bloemen en citroentaart, na walsen een klein mineraal toetsje. Volle en ronde aanzet, gevolgd door levendige zuren en mooi fruit. Op het einde een kleine bitter. Château les Mesclances Cuvée Romane: helder strogeel. In de neus rijpe witte bloemen en peer. Volle en ronde aanzet, heel mollig, duidelijke bitter. Te weinig aciditeit, eerder vlakke wijn. Vignetti Zanarda: helder citroengeel met groene toets. Immobiel bloemen, ananas en rijpe peer, na walsen citroentaart en wat kruiden. Volle aanzet, heel veel wit fruit; nadien fijne zuurtjes en een kleine bitter.


De Wijnspiegel Nummer 91 Nittardi Ben: helder strogeel. Aroma’s van bloemen en pompelmoes, na walsen citroenmelisse en perzik. Volle, fruitige en sappige aanzet; veel materie gecombineerd met stevige aciditeit. Château les Mesclances Cuvée Saint-Honorat: intens goudgeel. Het hout overheerst de neus, na walsen een vleugje rijp wit fruit.Vol, rond en mollige wijn, heel mondvullend met duidelijke bitter.

mollige tot zelfs vettige aanzet, daarna lichte aciditeit en een duidelijke citrusbitter. Bronnen: Jancis Robinson, Julia Harding en José Vouillamoz, ‘Wine Grapes’ Koen Lebegge

Bel Colle: strogeel met mooie schittering. Veel aroma’s van wit fruit, roze pompelmoes en zelfs wat framboos en cassis. Frisse en sappige aanzet, mooie bitter en veel fruit gecombineerd met een levendige aciditeit. Lunae etichetta nera: intens, helder goudgeel. Heel rijpe neus met honing, cassis en framboos, maar ook veel rijp wit fruit. Fruitige en sappige aanzet met mooie aciditeit en een klein bittertje. Domaine Leccia: helder strogeel met mooie schittering. Heel minerale neus, duidelijk gebrande toetsen en rijpe peer. Fruitige,

8


De Wijnspiegel Nummer 91

Feestelijke opening 25ste Gildejaar Wie het jaar 1994 opzoekt in de geschiedenisboeken, ziet dat het een jaar was met veel gemengde emoties. Het is het jaar van de Rwandese genocide, maar ook van de verkiezing van Nelson Mandela. De Kanaaltunnel werd geopend en Rusland viel Tsetsjenië binnen. Museeuw won de Amstel Gold Race, Ayrton Senna verongelukte. Het meest relevante geschiedkundige feit uit 1994 voor wijnliefhebbers uit Gent en omstreken is zeker en vast dat in dit jaar onze commanderij werd(her)opgericht. In 2019 bestaat Commanderij Gent dan ook 25 jaar; ‘zilver’ in huwelijkse termen. En zoals het een goede Bourgondiër betaamt, verdient dat een feestje. Het bestuur van de commanderij zette zich dan ook prompt aan het werk om een gedenkwaardige jubilieumviering uit te denken. Ze lieten zich daarbij duidelijk inspireren door het ‘en primeur’ systeem van Bordeaux: waarom wachten tot in 2019 als je ook al bij de opening van het gildejaar kan beginnen vieren? Meer dan 160 wijnliefhebbers tekenden present voor wat aangekondigd was als een niet te missen event. Meer dan 160 wijnliefhebbers waren niet alleen getuige van de welkomsttoespraak van onze voorzitter, maar ook van de vuurdoop van Dominique, onze nieuwe wijnmeester. Zij kreeg de eer om het concept van de avond uit de doeken te doen: een bloemlezing uit de beste wijnen die geproefd werden tijdens de geschiedenis van de Gentse Commanderij. De omgeving, de aanwezigen, de topwijnen en fantastische gerechten, de perfecte bediening: alles zat mee om er een gedenkwaardige avond van te maken. Iedereen genoot dan ook met volle teugen, bij sommigen begon de wijnspiegel zelfs licht te stijgen. Een woord van dank naar ons bestuur is dan ook op zijn plaats: dank voor die mooie avond, dank voor jullie vele werk en dank voor jullie engagement. En mogen we er van uitgaan dat die goudgele laatste wijn een toespeling is op nog 25 succesvolle gildejaren? Wat we proefden: Wijndomein Aldeneyck, Pinot Brut 2015 Een strogele mousserende wijn uit eigen land. Evenwichtige wijn die goed combineerde met de panna cotta van bloemkool en gerookte sprot. Champagne Michel Gonet, Grand cru, Millésimé Blanc de Blancs 2011 Topper uit de Champagne. . Een echte maaltijdchampagne die goed combineerde met de oester, het gelakt buikspek en de brunoise van butternut en burrata. Weingut Birgit Eichinger, Riesling Erste Lage Zöbinger Heiligenstein, Kamptal DAC 2017 Mooie frisse neus met veel citroen en duidelijk minerale toets. Volle aanzet, daarna frisse zuren. Evenwichtige wijn, complex.

9

Henri Bourgeois, Sancerre, La Côte des Monts Damnées 2016 Stuivende aroma’s van kruisbes en passievrucht, gecombineerd met veel mineraliteit. Een wijn die veel aciditeit combineert met voldoende fruitmolligheid om het geheel aangenaam af te ronden. Domaine Huet, Vouvray, Clos du Bourg sec 2017 Op papier een droge wijn, maar toch met een tikkeltje restsuiker. Zachte aciditeit en een kleine bittertoets. De drie wijnen combineerden vlot met zowel het voorgerecht op basis van gerookte paling als dat op basis van gemarineerde zalm. Finca Allende, Rioja Alta, Allende tinto 2010 De eerste rode wijn was een klassieke Rioja, met redelijk wat hout in de neus (aroma’s van vanille en kruidnagel). Veel body, een stevige en kruidige wijn met lange afdronk. Misschien iets te krachtig voor bij de parelhoenfilet. Nittardi Chianti Classico Riserva 2008 Ook deze Chianti Classico lijkt redelijk wat hout gezien te hebben, met aroma’s van vanille, jeneverbes en zoethout. Een fruitige en sappige aanzet, daarna heel stevige tannine en zachte aciditeit. Dankzij het fruit een mooie evenwichtige wijn. Goede combinatie met het Limousin rund met pepersaus. Château Phélan Ségur, Saint-Estèphe, Médoc 2009 Mooie kruidige neus, wat animale aroma’s, gedroogd zwart fruit, duidelijke hoettoetsen (kruidnagel en vanille). Een heel volle wijn, met nog steeds stevige tannine en toch wat gebrande toetsen. Deze wijn flankeerde de Comté-kaas, wat niet voor iedereen een even goede combinatie was. Optima Nobelzoet, Domein De Kluizen, Vlaamse landwijn 2015 Een dessertwijn uit eigen land. De druif is Optima, een kruising van Riesling en Silvaner. Een fruitige neus, met appel(moes) en wat specerijen. De appel komt terug in de mond, jammer genoeg vergezeld van een wat storende bitter. Dankzij het dessertkommetje van de chef werd die bitter wat gecompenseerd. Een geslaagde combinatie.


De Wijnspiegel Nummer 91

Menu

Feestelijke opening 25 ste gildejaar Commanderij Gent 8 September 2018

Panna Cotta van bloemkool en gerookte sprot Brunoise van butternut, burrata en vlierbloesem Gelakt buikspek met pickle groentjes Oester natuur Wijndomein Aldeneyck, Pinot Brut 2015 Champagne Michel Gonet, Grand cru, Millésimé Blanc de Blancs 2011 a Crème van gerookte paling, structuren van biet en Granny Smith Duo van gemarineerde zalm en gerookte heilbot met Oosterse invloeden Weingut Birgit Eichinger, Riesling Erste Lage Zöbinger Heiligenstein, Kamptal DAC 2017 Henri Bourgeois, Sancerre, La Côte des Monts Damnés 2016 Domaine Huet, Vouvray, Clos du Bourg sec AOC 2017 b Parelhoenfilet ‘fine champagne’ met zwammen en wortel Limousin rund met een 3 pepersaus en gratin Finca Allende, Rioja Alta, Allende tinto 2010 Nittardi Chianti Classico, Riserva 2008 b Comté kaas met kramiek en noten Château Phélan Ségur, Saint-Estèphe, Médoc 2009 b Dessertkommetje van de Chef Optima Nobelzoet, Domein De Kluizen, Vlaamse landwijn 2015

10


De Wijnspiegel Nummer 91

Toespraak van Dominique Markey, onze wijnmeester. “Doorsnuffel de archieven van de Commanderij en kies daar een tiental topwijnen”. Beste wijnvrienden, dat was de vakantietaak die ik op 18 juli 2018 kreeg. Wijnen die u als lid een mooie score had gegeven op de proefavonden in de voorbije 24 jaar, of excellente wijnen geproefd op onze wijnreizen. De geproefde jaargangen kon ik meestal niet meer verkrijgen, tenzij hier en daar een flesje, dat ik uit Hong Kong of New York kon laten verschepen, maar ik had er veel nodig … Dus koos ik voor u recentere maar beloftevolle jaargangen. Zeker voor de witte wijn zal u dat opvallen.

Belgische en Franse bubbels « La vie est nulle … sans bulles … belges” titelde de website van Vignerons de Wallonie in november 2016. Als eerste wijn stel ik u dan ook graag de Pinot Brut 2015 van het Belgische Wijndomein Aldeneyck voor. We hebben die nooit eerder samen geproefd en hij valt eigenlijk buiten de échte proeverij van deze avond. Het domein kennen we wel. Op 21 april 2012 hadden we een degustatie Wijnen uit Vlaanderen, waar we Aldeneyck hebben leren kennen via de Pinot gris 2010. Aldeneyck ligt niet ver van Maaseik, in het hart van de Limburgse Maasvallei. Rond 750 zou er in de streek al wijnbouw zijn geweest. Eind november 2017 kreeg de Maasvallei een BOB, een beschermde oorsprongsbenaming, wat overeenkomt met de Franse AOC en AOP. Karel Henckens en Tine Linssen van domein Aldeneyck hebben een wijngaard van 10 ha. Het terroir bestaat uit kiezel en grind. Gecombineerd met het milde microklimaat garandeert het mineralige, elegante en fruitige wijnen. Pinot Brut werd op Aldeneyck voor het eerst gebotteld in 2012 en werd voor de Vereniging Vlaamse Sommeliers meteen de beste Belgische mousserende wijn. Pinot brut is een assemblage van 1/3 pinot noir, 1/3 pinot gris en 1/3 pinot blanc. De tweede sprankelende wijn is een champagne van het huis Champagne Michel Gonet, Grand cru, Millésimé 2011 Blanc de Blancs. Op 6 december 1995 hebben we een hele reeks champagnes mogen proeven van dit huis. De brut blanc de blancs grand cru was toen geen millésimé, wel een assemblage van 30% van 1991 en 70% van 1992. Het was een karaktervolle champagne, die echter nog te jong was. De Commanderij gaf hem toen 14,1; in Parijs kreeg hij een médaille d’or in 1995. De familie Gonet maakt al sinds 1802 champagne, maar

11

het is Michel Gonet die in 1973 de productie moderniseerde en als enig doel had zuivere, excellente champagnes te maken, met respect voor de natuur. Zijn dochter Sophie zet deze filosofie verder. De champagnewijngaard van Gonet beslaat 40 ha in de Côtes des Blancs. De bodem is een krijtbodem. De cépages zijn 90% chardonnay en 10 % pinot noir, wat de champagnes extra finesse en elegantie geeft. De Grand cru Millésimé 2011 Blanc de Blancs (100 % chardonnay) is afkomstig van Le Mesnil-sur-Oger. Het is een brut nature, er wordt dus geen liqueur de dosage toegevoegd. De 2011 wordt door veel kenners beschouwd als één van de mooiste millésimés in de Champagne. Het voorjaar startte uitzonderlijk vroeg, er waren niet te veel stortvlagen, de zomer bracht warme dagen en koele nachten. De oogst gebeurde vroeger dan gewoonlijk. De geoogste chardonnaydruiven waren van buitengewone kwaliteit.

Witte wijnen Onze eerste stille wijn is een Oostenrijkse. We proeven van het domein Birgit Eichinger de Riesling Erste Lage Zöbinger Heiligenstein, DAC Kamptal 2017. Erste Lage betekent zo goed als premier cru; DAC betekent Districtus Austriae Controllatus, en komt overeen met een AOC of AOP in Frankrijk. De benaming “Heiligenstein” slaat op het beste terroir in Kamptal, een uniek terroir van zandsteen en vulkanische componenten. Sommigen onder u hebben deze wijn – maar dan een 2012 - geproefd op wijnreis naar Oostenrijk in mei 2014. Hij was toen slechts 2 jaar oud en u beschreef hem als “zeer mondvullend, fluwelig, lange afdronk, zeer mooie herinnering, een wijn in de typische lijn van het huis”. Het Weingut Birgit Eichinger werd gesticht in 1992, is goed voor 10 ha en wordt de jongste tijd steevast in de top 6 van Kamptal geplaatst, samen met kleppers als Hirsch, Loimer, Bründlmayer en Hiedler. Vooral de rieslings van Birgit Eichinger scheren hoge toppen. Voor oud-voorzitter Luc Wieme is riesling mogelijk de allerfijnste wijn ter wereld. Als die afkomstig is van een wijngaard met zo’n apart terroir als Heiligenstein en dan met veel speciale zorg wordt gevinifieerd, begrijpen we dat de riesling die we deze avond proeven, als winnaar werd aangeduid door het Oostenrijkse wijntijdschrift A la carte. De 2017 vraagt veel geduld, maar u wordt beloond met heerlijke aroma’s en een verrassend smaakpalet. De wijn is nog piepjong, maar hij wordt nu al beschouwd als een vurige, hartstochtelijke Heiligenstein.


De Wijnspiegel Nummer 91

Onze tweede witte wijn is een prestigieuze Loirewijn, de Sancerre Henri Bourgeois, La Côte des Monts Damnés 2016. Op 21 oktober 2001 kreeg de jaargang 2000 van u 15,28. U beoordeelde hem als een volle eetwijn met een prachtige herinnering. De naam Monts Damnés is mysterieus. Mogelijk betekent hij Berg van de Heer (Latijn: mons domini). In 1252 is er immers een verwijzing naar de Montdampni. Op de steile helling van ´La Côte des Monts Damnés` vinden we een uitzonderlijk terroir van Marnes Kimmeridgiennes, ook kenmerkend voor de grootste chablis. Bij Henri Bourgeois is momenteel de 10e generatie wijnbouwers-wijnmakers actief. Het wijndomein bevindt zich in Chavignol, bekend om zijn geitenkaas. In 1950 startte Henri Bourgeois met 2 ha in Sancerre, nu bezit het huis er 72 gespreid over de Sancerre en Pouilly-Fumé, en een 40-tal in Nieuw-Zeeland. De Monts Damnés 2016 is nog heel jong, maar vertoont al veel finesse. Bij verouderen zal hij nog meer rondeur, inhoud en complexiteit krijgen. Ik geef u nog mee dat De Monts Damnés 2016 van Henri Bourgeois door de Revue du Vin de France in september 2017 als derde beste sauvignon blanc is beoordeeld bij een selectie van de 50 beste ter wereld. Onze derde witte wijn is niet de minste. Hij kreeg de hoogste score op de uitzonderlijke bio-degustatie van 18 februari 2012, nl. 16,2 en de eindindruk was ‘edele wijn, top’. We proefden toen een 2009. Vandaag proeven we een 2017. Hij vliegt overal de deur uit. Hij wordt beschreven als een wijn die nu al een schitterende rijpheid heeft bereikt, die verleidelijk en zeer intens is, delicieuse zuurtjes heeft, en een grote finesse bezit. La Revue du Vin de France gaf hem 17,50/20. Ik heb het over de Clos du Bourg van Domaine Huet, een Vouvray, dus alweer een Loirewijn, maar van een totaal verschillende cépage, nl. de chenin blanc. Voor wijnmeester Michel De Cuyper is de chenin de meest edele witte druif van Frankrijk. Het domein Huet bestaat 90 jaar en beslaat 30 ha, verspreid over drie percelen: Le Haut-Lieu, Le Mont en Clos du Bourg. Huet is een voorloper geweest – 25 jaar geleden al ! – van de biodynamische druiventeelt. Met de biodynamie wil Huet aan zijn cuvées de typiciteit en authenticiteit van het terroir geven. Bij Clos du Bourg is dat de rondeur van de kalkbodem in dat perceel. Maar ik ben zeker dat deze Vouvray u nog veel meer te vertellen heeft zowel wat aroma’s als smaak betreft. Neem zeker uw tijd voor deze wijn.

Dames wijnvriendinnen, Rabelais, een van de bekendste humanisten uit de Renaissance, beschreef Vouvray in de 16e eeuw, de jaren 1500, als vrays vins de taffetas, de soie, de mousseline, – we kunnen maar dromen – en of deze wijnen secs ou doux waren, ze verheugden het hart: resjouissant les cœurs. Drie eeuwen later wou de Franse auteur Honoré de Balzac trouwens een wijnkasteel in de Vouvray kopen, maar hij had te veel schulden en geen geld, dus hij moest verzaken aan zijn project…

Rode wijnen Onze eerste rode wijn, een Allende tinto 2010 van het wijnhuis Finca Allende, komt uit de Rioja Alta in Spanje en kan nog liggen tot 2023. Het tijdschrift Decanter looft hem uitbundig. Parker geeft hem 91/100. Op 18 juni 2016, niet zo lang geleden dus, dronken we een 2008 en die kreeg van Parker 90/100, en van ons … de score 15,4. Dat lijkt aan de lage kant, maar blijkt een flatterende score voor Commanderij Gent. We vonden de Finca Allende 2008 aangenaam, warm en met veel materie. Monocépage, tempranillo van wijnstokken die gemiddeld 45 jaar oud zijn, vieilles vignes dus. De druiven zijn afkomstig van diverse wijngaarden. De teelt gebeurt op een duurzame wijze met respect voor de natuur. Finca Allende is de bodega van Miguel Angel de Gregorio en die ligt in Briones, het uiterste noordwesten van de Rioja, op een heuvel die 80 m uitsteekt boven de rest van het landschap. Het bedrijf is opgericht in 1986 en omvat 68 ha, verdeeld over 118 wijngaarden met een goede blootstelling aan Atlantische winden en met een goede luchtvochtigheid. De bodem is een kleibodem met grind in de onderlaag. Op de website spreekt de wijnmaker van een terroir “that allows us to get closer to heaven”… Komen we met onze tweede rode wijn ook dichter bij de hemel? Ja! We kloppen aan bij … aartsengel Michaël. De Nittardi Riserva 2008 Chianti Classico is een vino di meditazzione. Hij vraagt een pauze, rust en kalmte om te mediteren, om na te denken over de complexiteit die u in uw wijnglas zult aantreffen. Hij vraagt respect. In de 16e eeuw was de renaissance kunstenaar Michelangelo Buonarotti eigenaar van het wijnhuis Nittardi, gelegen tussen Sienna en Firenze, in het hart van de Chianti Classico streek … Op een bepaald moment, toen hij de Sixtijnse kapel aan het decoreren was, vroeg hij aan zijn

12


De Wijnspiegel Nummer 91 neef om hem Nittardiwijn op te sturen, “2 vaten van die wijn, liever dan acht onderhemden…”, en enkele flessen als “authentiek, onvervalst geschenk” voor paus Julius 2. Gemaakt van druiven afkomstig van de Vigna Alta, een wijngaard gelegen op een heuvel 500 meter boven de zeespiegel, met veel leisteen en schist. Daardoor krijgt de wijn elegante minerale toetsen en een aangename fraîcheur. De Riserva wordt enkel gemaakt in excellente wijnjaren. De wijnmaker is Carlo Perrini, één van de beste Italiaanse wijnmakers. De Nittardi Riserva krijgt geregeld de hoogste onderscheidingen toegekend door meerdere wijntijdschriften, bijv. Gambero Rosso en Wine Spectator. Op 22 maart 2003 proefden we de millésime 1998 en die kreeg 17,1/20, een zeer respectvolle score door Commanderij Gent. Vijftien jaar later proeven we de millésime 2008, inmiddels 10 jaar oud, maar die kun je eigenlijk nog 15 jaar laten liggen, wat wij dus niet zullen doen. Dan komen we bij onze derde en laatste rode wijn … Op 24 mei 1997 spraken we van een “coup de coeur” … Die dag, op een vertikale proeverij, kreeg de jaargang 1990 een ongeziene 17,3. Op 4 mei 2002 hadden we een vertikale. De hoogste score, 16,97 ging naar de millésime 1996, waarvan wijnmeester Wilfried Lissens zei: “Woorden schieten te kort …”. Ik heb het over Phélan Ségur, een Saint-Estèphe in de Médoc. We proeven straks een 2009. Wat zal die ons brengen? Pierre Paul Stacanov, onze gulle leverancier, kan het ons misschien al verklappen … 2009 was mogelijk een van de beste jaren voor Phélan Ségur. De wijn is nu ideaal om te degusteren, maar kan nog bewaard worden tot 2023. Sinds vorig jaar is de eigenaar van Phélan Ségur de Belg Philippe Van de Vyvere, topman bij Sea-Invest en amateur van grote Bordeauxwijnen. Daarvoor was het domein 30 jaar lang in handen was van de groep Gardinier. De naam Phélan Segur kwam er in de 20e eeuw en gaat terug op de Ier Bernard O’Phelan, een wijnhandelaar in Bordeaux en in 1805 eigenaar van Clos de Garamey en in 1810 ook van Ségur de Cabanac, die hij samenvoegde. Phélan Ségur beslaat 70 ha, en verbouwt de traditionele rassen Merlot (39%), Cabernet Sauvignon (58 %), Cabernet Franc (1,5 %) en nog maar sinds 2015 Petit Verdot (1,5 %), op een bodem van graves argileuses, een dikke laag keien en grind omgeven door klei. Klimaat en Gironde zorgen voor optimale groeicondities. Voor keldermeester Fabrice Bacquey zijn veeleisendheid en integriteit kenmerken van zijn werkmethode; elegantie is voor hem een obsessie.

13

Zoete witte wijn Op 21 april 2012, toen we Vlaamse wijnen proefden, eindigden we met de wijn waarmee ook wij de avond zullen besluiten, nl. de Optima Nobelzoet 2015 van Domein De Kluizen in Affligem. Deze Vlaamse landwijn kreeg toen de hoogste score 16,2 en de bespreking ervan eindigde met ‘Chapeau voor België!’ Domein De Kluizen werd opgericht in 1997. De wijngaard beslaat momenteel 2,8 ha binnen de muren van de vroegere abdij Maria Mediatrix. Wijnmaker Herman Troch streeft ernaar om de typiciteit van de gebruikte druivenrassen te accentueren. De Optima Nobelzoet is een monocépage van Optimadruiven gemaakt. Dit is een wit druivenras, een kruising van Muller-Thürgau met Rieslaner, zelf een kruising van Riesling met Sylvaner. Optima werd voor het eerst geteeld in 1930 in Duitsland. De opbrengst is laag. De populariteit is vandaag de dag zeer gering: slechts 0,2% van de gebruikte rassen in Duitsland. De druif groeit vandaag vooral in Rheinhessen, en wordt er in witte wijn blends gebruikt. Een monocépage als die van Herman Troch is dus vrij uniek. Optima Nobelzoet wordt gevinifieerd zoals een Sauterneswijn en is in dat opzicht ook opmerkelijk in België. Volgens de wijnmaker heeft deze wijn een uitgesproken fijn muskaataroma. Bovendien blijkt de cépage Optima op het terroir van Domein De Kluizen een soort sinaasappelaroma te ontwikkelen, iets wat in de beschrijvingen van deze druif niet terug te vinden is. Drie redenen dus om deze wijn nog eens te proeven: een unieke monocépage van een zeldzame druif, een uniek sinaasappelaroma, een voor België unieke vinificatie vertrekkend van de pourriture noble. Beste wijnvrienden, geniet van de voorgestelde wijnen. Ik hef met u het glas of de glazen op ons 25ste gildejaar, waarvan ik hoop dat • de brillance kleurrijk zal zijn, • de aroma’s adembenemend complex, • de gustatieve evenwichten en caudalies ongezien ... Als de herinnering in juni 2019 onuitwisbaar is, zoals het zicht op de Loire vanop de Pont-Canal in Briare om 18 u op een heldere zomeravond, een echt Watteau-schilderij, dan denk ik dat het 25e gildejaar geslaagd zal zijn … Op de gezondheid van onze Commanderij en van u allen! Dominique Markey Wijnmeester


De Wijnspiegel Nummer 91

Pessac-Léognan AOC Pessac-Léognan Pessac-Léognan is een AOC waarvan het gebied oorspronkelijk bij de AOC Graves hoorde. De ‘betere’ domeinen hebben geijverd om een aparte erkenning te krijgen. In eerste instantie leidde dit tot een decreet in 1984 dat twee onderverdelingen ‘Pessac’ en ‘Léognan’ erkende. De AOC Pessac-Léognan werd erkend door een decreet van 1987.

Ligging Het herkomstgebied Pessac-Léognan ligt ten zuiden van de agglomeratie Bordeaux, op de linkeroever van de Garonne. Het is in dit gebied dat de wieg stond van de wijnbouw rond Bordeaux, zo’n 2000 jaar geleden. De bodem in Pessac-Léognan wordt gekenmerkt door een opmerkelijk diepe laag kiezels (graves) en gerolde keien - soms tot drie meter diep. De ondergrond bevat zand en klei in afwisselende verhoudingen. De wijngaarden liggen in open plekken, omringd door pijnbomen die hen zo afschermen

van de vochtige westenwind. Er zijn tien gemeenten die de AOC vormen: Cadaujac, Canéjan, Gradignan, Léognan, Martillac, Mérignac, Pessac, Saint-Médard-d’Eyrans, Talence, Villenave d’Ornon. Deze voorsteden van Bordeaux waren in de jaren 1980 - net voor de invoering van de AOC Pessac-Léognan, nog het voorwerp van uitbreiding van bedrijfsterreinen. Deze uitbreiding werd binnen de perken gehouden en sinds de jaren 1970 is de aangeplante oppervlakte gestegen van 500 ha naar 1600 ha.

Aanplant en opbrengst Het gebied brengt voornamelijk (80%) rode wijnen voort, van vooral cabernet sauvignon en merlot; ook cabernet franc, petit verdot, malbec en carmenère komen voor. Voor de witte wijnen zorgen sauvignon blanc (verplicht minimum 25%), sémillon en muscadelle. De productie van 75,000 hl wordt voor 70% uitgevoerd.

14


De Wijnspiegel Nummer 91

Kwaliteitseisen Toegelaten rendementen zijn 45 hl/ha voor rood en 48 hl/ ha voor wit. De plantdichtheid is minimaal 6,500 stokken per ha maar ligt vaak rond 9,000 stokken per ha - dat laatste is vergelijkbaar met de gemeentelijke appellaties in de Médoc (Pauillac, Margaux, etc.). De wijnen moeten op het domein gevinifieerd en gebotteld worden. Het domein moet over een vatenkelder beschikken voor de rijping van de wijnen. De wijnen mogen het domein ten vroegste één jaar na de oogst verlaten. In Bordeaux werd 2015 meteen ingehaald als een groot jaar. Toen begin 2016 de wijnpers euforisch berichtte over de primeurcampagne, rijpte binnen het bestuur het idee

om rond de jaargang een grote Bordeaux-avond te plannen voor het 25ste gildejaar van onze Commanderij. Om zeker te zijn van de beschikbaarheid van de wijnen werd in primeur een selectie van acht wijnen aangekocht. Uit het uitgebreide aanbod werd gekozen voor Pessac-Léognan, een appellatie die pas in 1987 erkend werd, maar wel tot het historisch hart van de Bordeaux-wijnregio behoort. Het herkomstgebied is geografisch een subregio van de Graves, een gebied ten zuiden van Bordeaux langs de linkeroever van de Garonne. Niet toevallig bevinden alle “crus classés des Graves” van het klassement uit 1959 zich binnen Pessac Léognan.

Château Olivier Van die 16 crus classés zijn er 6 geklasseerd voor zowel hun witte als hun rode wijnen. We proeven wijnen uit 2015 van drie crus classés in wit en rood, aangevuld met die van één niet-geklasseerd château. De vier geselecteerde châteaux zijn: Château Olivier Deze cru classé in rood en wit bevindt zich in Léognan en is eigendom van Alexandre de Bethmann en zijn familie, die het sedert de 19de eeuw in bezit heeft. Het is een uitgestrekt domein van 220 ha, met bossen en landerijen; het was vroeger een jachtdomein en ook nu is er volop wild aanwezig. Van het totaal zijn er 60 ha wijngaard, waarvan 52 ha voor rood en 8 ha voor wit.

15

Château Latour-Martillac In 1930, bij de aankoop van deze cru classé door de familie Kressmann, werd Château Latour in Martillac omgedoopt tot Château Latour-Martillac, om alle verwarring met een ander Château uit Pauillac te vermijden. De familie Kressman, van Duitse afkomst, was sedert midden 19de eeuw actief in de bordelese wijnhandel. Het domein is gelegen op het plateau boven Martillac en een “croupe de graves” – en omvat 50 ha wijngaard, waarvan 40 ha voor rood en 10 ha voor wit. Château Malartic-Lagravière Ook deze cru classé ligt in Léognan. Het werd in 1997 door de Belgen Alfred-Alexandre & Michèle Bonnie aangekocht en wordt nu, na een grondige renovatie van zo-


De Wijnspiegel Nummer 91 wel wijngaarden als installaties, door zoon Jean-Jacques beheerd. De 53 ha wijngaard omvatten 46 ha voor rood en 7 voor wit. De familie Bonnie staat intussen aan het hoofd van “Vignobles Malartic”, met naast Malartic-Lagravière ook nog Château Gazin Rocquencourt (eveneens in Pessac-Léognan) en DiamAndes in Argentinië. Château Le Sartre We blijven in Léognan met dit château dat niet geklasseerd is als “cru classé des Graves”. Nochtans werd het in 1922 door de Guide Féret - dé Bordeaux-bijbel - geroemd als vergelijkbaar met “de grote wijnen van Léognan”. Het ligt tussen Château de Fieuzal en Domaine de Chevalier en werd tot 2017 beheerd door de familie Perrin die ook Château Carbonnieux bezitten. Het domein werd intussen overgenomen door Bordeaux-‘paus’ en verzamelaar van wijnkastelen Bernard Magrez (van onder meer Pape Clément). Van de 33 ha wijngaard zijn er 23 ha voor rood en 10 voor wit. Volgorde van de wijnen De wijnen werden enigszins willekeurig gerangschikt op basis van hun samenstelling:

Heel wat spankracht, de combinatie zit goed. Een wijn met een lange afdronk en mooi verweven hout. Een elegante wijn waarbij de veelzijdige neus opvalt. 15,6/20 37,70 € Château Olivier 2015 rood De samenstelling is toevallig identiek aan die van de vorige wijn: 55% cabernet sauvignon, 40% merlot en 5% petit Verdot. Ook hier kiezels op de bodem van klei, kalk en zand. De wijn rijpt 18 maanden in vaten, waarvan 50 à 75% nieuwe. Mooi donkerrood, intens gekleurd, mooie tranen. Immobiel wat gesloten in de neus. Na walsen: wat dierlijk, vegetaal, munt, champignons, onderbos, bloemen, rood fruit, bittere chocolade. In de mond vallen edele tannine en fijne aciditeit op. Het geheel is nog niet versmolten. Een sappige wijn met een lange afdronk die nog wat tijd nodig heeft. 16,1/20 34,70 €

•Rode wijnen: dalende verhouding cabernet sauvignon •Witte wijnen: stijgende verhouding sauvignon blanc Château Le Sartre rood 2015 60% cabernet sauvignon en 40% merlot op een bodem van zand en kiezels, met een ondergrond van kiezels en klei. De wijn rijpt 12 maand in eikenhouten vaten (nieuw tot 3 jaar oud). Briljante spiegel, donker kersenrood, intens gekleurd, met een kleine waterrand, trage traantjes. In immobiele fase vallen aroma’s op van groene paprika, vanille en chocolade. Na walsen krijgt men meer kruidigheid, tabak en donker fruit. De aanzet is rond, maar de tannine trekt droog op de tanden. Middellange afdronk en aangename herinnering. Een wijn die nog te jong is, niet versmolten. 14,5/20 17,45 € Château Latour-Martillac 2015 rood 55% cabernet sauvignon, 40% merlot en 5% petit verdot. De wijngaard ligt op het plateau boven Martillac, met kiezel-afzettingen van de Garonne. De wijn rijpt 16 maanden in vaten, waarvan 40% nieuwe. Donkerrood, schitterende spiegel, mooie tranen. Immobiel een wat gesloten neus. Na walsen komt die open en toont zich krachtiger dan bij de vorige wijn, met rijp fruit (kersen), peper, laurier, munt, gebrande toetsen (ceder, sigarenkistje). Volle, rijpe aanzet, fijne aciditeit en tannine. Mooie materie, een vlezige wijn. Goed gestructureerd.

Château Malartic-Lagravière 2015 rood 53% cabernet sauvignon, 35% merlot, 7% petit verdot en 5% cabernet franc. De wijngaard heeft een bodem met kiezels en klei, bovenop een ondergrond van kalk met schelpen en kleilagen. De 18 maand rijping gebeurt op voor 80% nieuwe vaten. Intens donkere kersenkleur, gekleurde fijne benen. Immobiel is de neus wat vegetaal. Na walsen worden de aroma’s complexer: tabak, ceder, warm fruit, chocolade. In de mond is de aanzet fris en mollig, gevolgd door mooie tannine. Het geheel is nog gefaseerd, niet versmolten en heeft een lange afdronk. Deze wijn toont zeer veel kracht

16


De Wijnspiegel Nummer 91 in een zacht omhulsel. Kan nog lang bewaard worden. 16,9/20 57,67 € Château Latour-Martillac 2015 wit Klassieke blend van 60% sauvignon blanc en 40% sémillon. De wijngaard op een klei- en kalkbodem is op het oosten gericht. De vergisting gebeurt op vat. De rijping gedurende 15 maanden rijping gebeurt “sur lies”, waarvan 11 maanden op vat (25% nieuw). Mooie lichtgele kleur met groene schijn, helder, schitterende spiegel. Zeer intense neus met rijp wit fruit (perzik, peer, abrikoos, passievrucht), ook wat kruidig. In de mond vindt men hetzelfde karakter als in de neus, met fijne sappige zuren (als van ananas), ondersteund door molligheid. Lange afdronk (6 à 7 s). Heel vineuze wijn, met een romige en zachte textuur doordat hij op zijn droesem gelegen heeft. 15,8/20 34,82 € Château Olivier 2015 wit 75% sauvignon blanc, 23% sémillon en 2% muscadelle, van op bodems van kiezels, klei-kalk en zand. Gisting en 10 maanden rijping “sur lies” op vat (35% nieuw) Lichtgeel met licht groene schijn, gemiddelde viscositeit. Neus waar de sauvignon blanc uitspringt: grassig, wat hooi, buxus, citrus, fijne florale elementen, mineraal. De smaak valt aardig mee, met een zachte aanzet, en een eerder lactische aciditeit die goed aanwezig is. Het hout is goed verweven en het geheel heeft een mooie lengte. Het is een aangename, mooie, rechtlijnige wijn waarvan de neus mooi evolueert naarmate hij in het glas staat. 15,6/20 33,70 €

Château Malartic-Lagravière 2015 wit 85% sauvignon blanc en 15% sémillon, van op een bodem met kiezels en klei, met een ondergrond van kalk met schelpen en kleilagen. Gisting en 12 maanden rijping op vat (65% nieuw). Goudgeel met mooie dikke langzame tranen, mooie spiegel. Immobiel vooral aroma’s van abrikoos en wat boter. Na walsen, meer buxus, rijpe peren, gedroogd fruit. Retronasaal opvallend veel hout. In de mond is de wijn zacht en vol maar ook levendig en fris met een mild bittertje. De afdronk is middellang. De wijn is nog te sterk hout-gedomineerd. 16,6/20 63,66 € Château Le Sartre 2015 wit 90% sauvignon blanc en 10% sémillon van op een bodem met zand, kiezels en klei. Gisting en 6 à 7 maanden rijping op vat (nieuw tot 3 jaar oud). Lichtgeel, mooie viscositeit, briljante spiegel. In immobiele fase is de wijn wat gesloten. Na walsen: iets lactisch, kruidig, wit fruit (peer, mango). De mond wordt gekenmerkt door frisse zuren en een pompelmoesbittertje in de finale, met een middellange afdronk. Het is een wijn die houtgelagerd is, maar waar het niet stoort. 16,3/20 20,22 €

famillie Kressmann

17


De Wijnspiegel Nummer 91

Was 2015 een groot jaar? De primeurcampagne in Bordeaux neigt vaak naar hype en als er van een ‘groot jaar’ gesproken wordt, is dat soms overdreven – al was het maar om de prijzen van de wijnen de hoogte in te jagen. Wijn wordt in de eerste plaats in de wijngaard gemaakt. Daarom bepalen, naast de ligging van de wijngaarden en het werk van de wijnbouwer, de klimatologische- en weersomstandigheden mee de uiteindelijke kwaliteit van een wijn. En laat nu juist die weersomstandigheden van jaar tot jaar vaak verschillen. Als we over een goed of groot wijnjaar spreken, dan hebben we het uiteindelijk over de kwaliteit van de druiven. Als we willen veralgemenen tot een hele regio – zoals Bordeaux, de grootste AOC-wijnregio van Frankrijk, dan moet die kwaliteit homogeen zijn over het hele gebied.

Conclusie: op vier van de vijf voorwaarden kan 2015 positief afvinken. Het uiteindelijke resultaat zijn wijnen met veel rijp fruit, door de warme zomer, maar ook rijpe tannine en nog net voldoende aciditeit om een bekoorlijk evenwicht te bereiken. Een groot jaar? Waarschijnlijk? Groots of uitzonderlijk? Net niet – dan had bijvoorbeeld 2016 net dat ietsje meer om met stip genoteerd te worden. Loont het om in primeur te kopen? Al wie ingeschreven is op nieuwsbrieven van wijnhandels ontvangt regelmatig aanbiedingen om wijnen ‘in primeur’ te kopen, in de lente van het jaar volgend op de oogst. In het geval van Bordeaux worden de wijnen pas één à twee jaar later effectief geleverd. Zo werden de wijnen voor deze proefavond in juni 2016 besteld maar pas in februari 2018 geleverd.

Er kunnen vijf criteria gehanteerd worden voor een geslaagd wijnjaar: Om te beginnen mag de botzetting niet te vroeg plaatsvinden (anders is er bijvoorbeeld gevoeligheid voor nachtvorst, wat voor een lagere en minder regelmatige productie kan zorgen). Dat was in 2015 het geval. Daarna moet de bloei gelijkmatig verlopen, zodat de cyclus van vruchtvorming eveneens evenwichtig en op een gelijkmatig ritme verloopt. Ook dat was in 2015 het geval: de droge lente was ideaal om de bloei vorst- en schimmelvrij te houden.

De vraag is natuurlijk of het loont om wijnen in primeur te kopen; zijn de prijzen echt lager dan wanneer ze uiteindelijk op de markt komen? Hieronder vind je een overzicht van de prijzen van de geproefde wijnen in primeur en aan welke prijs ze nu op de markt te vinden zijn. De conclusie lijkt duidelijk. Bovendien biedt een aankoop in primeur ook zekerheid met betrekking tot de beschikbaarheid van een specifieke wijn van een bepaald jaar – bijvoorbeeld als men een wijn wil van een specifiek geboortejaar of een andere gelegenheid.

Een droge maar niet te warme zomer is ideaal voor de wijnstok. Dit was in 2015 niet het geval: de zomer was heet, zodat de wijnstokken dreigden te lijden onder ‘hydrische stress’ – een vorm van uitdroging waardoor de vruchten niet verder rijpen doordat de plant naar overlevingsmodus is overgeschakeld. Gelukkig kwam daar in de nazomer een einde aan, met zon én net voldoende regen om de rijpingscyclus terug op gang te trekken.

Alle wijnen werden in primeur aangekocht bij Young Charly (Antwerpen). De meeste wijnen waren op het moment van de proefavond nog beschikbaar bij Topwijnen.be (Voeding Lesage NV in Oostvleteren), met uitzondering van (*) die nog beschikbaar was bij Colruyt Klassewijnen.

Pierre Paul Stacanov (proefnotities opgetekend door Peter Kok)

Uiteindelijk kwam de kers op de taart met ideale, droge omstandigheden om te oogsten – zonder regen die letterlijk en figuurlijk voor verwatering zou zorgen.

Rood

Wit

Primeurprijs

Actuele prijs

Verschil

Château Le Sartre

15,19 €

€17,45 (*)

13%

Château Latour-Martillac

31,08 €

37,70 €

18%

Château Olivier

26,23 €

34,70 €

24%

Château Malartic-Lagravière

45,86 €

57,67 €

20%

Château Latour-Martillac

29,89 €

34,82 €

14%

Château Olivier

25,47 €

33,70 €

24%

Château Malartic-Lagravière

50,65 €

63,66 €

20%

Château Le Sartre

15,19 €

20,22 €

25%

18


De Wijnspiegel Nummer 91

Blind proeven kan je leren! Iedereen die bezig is met wijn, weet het: wijn proeven is niet alleen een kwestie van natuurlijke aanleg, maar is vooral een kwestie van veel oefenen. Hoe vaker je wijn met je volle aandacht degusteert en analyseert, hoe beter je analyse zal worden. Een zeer goede oefening daarvoor is het blind proeven van een wijn, omdat je dan niet beïnvloed wordt door allerhande vooroordelen. Ikzelf en de andere regelmatige deelnemers aan de Ken Wijn wedstrijd en oefensessies weten dat blind proeven niet gemakkelijk is: probeer maar eens uit alle mogelijke druiven net die druif in je glas wijn te herkennen! We bouwen op basis van ervaring een aantal ‘kapstokken’ (druifeigen aroma’s en structuurelementen) op die echter regelmatig, soms al bij de volgende wijn, terug in de prullenmand verdwijnen. Ik was dan ook blij toen ik op het internet een studie zag verschijnen die aangeeft dat ook bij blind proeven de oefening kunst baart. (Qiang & Domen, 2018)

Opzet van het onderzoek Het onderzoek baseert zich op een reeks oefensessies die aan de universiteit van Oxford georganiseerd worden om de leden van hun ‘Blind Tasting Society’ voor te bereiden op de blindproefwedstijd tegen de universiteit van

Cambridge1. De auteurs bestudeerden de proefnotities van 15 deelnemers die over een periode van 36 dagen aan minstens 9 van de 18 oefensessies mee deden. Er werden 212 wijnen geproefd (104 wit, 108 rood), wat resulteerde in 196 te bestuderen proefformulieren. Voor elk van de wijnen moest een uitspraak gedaan worden over het druivenras; het land, de regio en de subregio van herkomst en het oogstjaar. Elk van die uitspraken moest kort verantwoord worden in de vorm van een proefnotitie. De bedoeling was om in kaart te brengen hoe zowel de groepsresultaten als de individuele resultaten van de proevers veranderen naar gelang de proefsessies vorderen en de proevers dus meer geoefend zijn.

Oefening baart kunst Uit het onderzoek blijkt duidelijk dat voldoende oefening de resultaten van blinde proeven verbetert. Van de 15 onderzochte deelnemers, waren er 9 die voordien slechts beperkte ervaring hadden met wijn degusteren, de overige zes hadden ofwel aan eerdere wedstrijden meegedaan of waren reeds langer (10 jaar) lid van een wijnclub. Deelnemers met meer ervaring gaven significant meer correcte antwoorden, vooral op vlak van druivenras en herkomst (land en streek) van de wijn.

1 De blindproefwedstrijd tussen Oxford en Cambridge is dit jaar aan haar 65ste editie toe. Het is de oudste universitaire blindproefwedstrijd ter wereld. Voor zover ik weet bestaat er (nog) niets gelijkaardigs aan de Belgische universiteiten.

19


De Wijnspiegel Nummer 91

Uit de resultaten blijkt echter ook dat zelfs beperkte ervaring (9 proefsessies) een positieve impact had op de resultaten. Proevers slaagden er beter in het druivenras correct te raden, maar waren minder vaak correct in hun idee over het oogstjaar. De bijkomende oefening bleek geen invloed te hebben op hoeveel correcte antwoorden er kwamen over het land of de streek van herkomst.

Inschatten van structuurelementen Er werd aan de deelnemers gevraagd een inschatting te geven van de aciditeit (score van 1 tot 5) en het alcoholgehalte (score van 1 tot 3) van de geproefde wijnen. Beide elementen zijn belangrijk in de identificatie van de wijn, aangezien ze een indicatie kunnen geven over het druivenras, de plaats van herkomst en zelfs over de mogelijke leeftijd van de wijn. De onderzoekers vergeleken de inschatting door de deelnemers met het werkelijke zuurgehalte en alcoholvolume van de wijn (op basis van de technische fiche). Het blijkt dat de deelnemers systematisch aciditeit en alcohol overschatten bij lage werkelijke waarden, en onderschatten bij hoge werkelijke waarden. Ook hier toont het onderzoek de impact van de oefensessies. De deelnemers evolueerden geleidelijk van het onderschatten van de aciditeit naar het overschatten ervan, maar de inschatting van het zuurgehalte werd wel accurater. Het verloop van de oefensessies lijkt geen invloed gehad te hebben op de inschatting van het alcoholgehalte.

Impact op proefnotities en wijnkeuze Tot slot werd nagegaan of er een verschil was in de proefnotities en de voorkeur voor bepaalde wijnen tussen geoefende proevers en beginnende proevers. Het blijkt dat meer ervaren proevers reeds vanaf het begin een grotere en iets andere woordenschat gebruiken om de geproefde wijn te beschrijven. Het verloop van de proefsessies had daar blijkbaar geen impact op: er bleven significante verschillen in gebruikte woordenschat tussen de beginnende en de meer ervaren proevers. De onderzoekers leiden hieruit af dat ervaring zorgt voor toegenomen woordenschat, maar dat dit effect pas na veel meer oefenen optreedt. Tot slot werd ook gevraagd welke geproefde wijnen de voorkeur van de deelnemers genoten. Het bleek dat duurdere wijnen duidelijk populairder waren (hoewel de wijnen volledig blind geproefd werden). Er was ook een duidelijk verschil tussen beginnende proevers en meer ervaren proevers; beginnende proevers hadden een voorkeur voor nieuwe wereld wijnen of wijnen met meer eik, terwijl de meer ervaren proevers de voorkeur gaven aan wijnen met meer aciditeit. Gedurende proefsessies gingen ook de minder ervaren proevers geleidelijk aan meer waarde hechten aan oudere wijnen, met meer aciditeit en meer alcohol, en minder voor wijnen met duidelijke houtinvloed.

Koen Lebegge

20


De Wijnspiegel Nummer 91

Jubileumfeest 50 jaar Vlaamse Wijngilde Voor de viering van haar vijftig jarig bestaan organiseerde de Vlaamse Wijngilde een indrukwekkend tweedaags feestelijk programma op 2 en 3 februari. Het 13 koppige Nationaal Comité, waarin ook onze oud-wijnmeester Pierre Paul Stacanov zit, én de erevoorzitter Hugo Van Landeghem en ook Erwin Devriendt zetten hun schouders onder een maandenlange voorbereiding om dit evenement concreet vorm te geven en tot succes te brengen. In het Ken Wijn Magazine 31 van juni 2019 zal hierover een uitgebreid verslag met veel fotomateriaal verschijnen, maar ik wou toch al in onze eigen Wijnspiegel een impressie meegeven. Dat dit groots project niet van een leien dakje zou lopen bleek al toen de schitterende locatie van het Godshuis in Sint-Laureins, waarmee al afspraken waren gemaakt voor het totaalpakket én het logement voor de gasten-wijnbouwers, plots in het water viel wegens faillissement. In extremis diende dus voor een alternatief gezorgd te worden en dat werd het ICC in het Gentse Citadelpark voor de Master Classes en de Wijnboulevard en de ons zo vertrouwde Lozen Boer voor het prestigieuze feestdiner met academische zitting. Die switch was uiteraard een enorme uitdaging voor de organisatoren maar voor de Gentse Commanderijleden eigenlijk een meevaller want we konden nu ‘dicht bij huis spelen’.

Zaterdag 2 februari Voor de zaterdag was men er – vooral dankzij de contacten van Hugo Van Landeghem – in geslaagd om een unieke, complete lesdag van maar liefst 8 master classes uit te werken die allemaal twee keer werden gegeven. Twee rond Bordeaux, twee rond Côtes du Rhône, 1 Oostenrijk, 1 Gaja Piemonte, 1 Spanje en 1 rond Champagne. Ook hier sneuvelde er ééntje op voorhand, héél spijtig want wie zou zich niet laten verleiden door ‘the feminine touch in Champagne’, uiteraard te geven door een charmante dame, Charlotte de Sousa, maar niet dus. Veel dramatischer was dat ook de Médoc spreker Fabrizio Bucella zijn kat stuurde op de tweede februari. En alweer was er het manusje van alles of nog beter gezegd de ‘factotum’ Hugo om deze voordracht te redden door zelf de spreker te vervangen, en naar ik hoorde op briljante wijze de nieuwste tendensen in die appellaties toe te lichten. Ik vermeld hier graag de namen van de wél aanwezige voordrachtgevers: Willy Klinger (Oostenrijk), Nicolas Constantin (2x Rhône), master of wine Pedro Ballesteros Torres (Spanje) en dan de grote kleppers Gaia Gaja en Stéphane Derenoncourt. Wie inschreef voor de classes diende voorafgaandelijk een keuze te maken en er vier te weerhouden. Wat later zou men ook de mogelijkheid geven om voor een halve dag en dus slechts twee voordrachten in te schrijven. En

21

het moet gezegd dat de ‘druppelsgewijze’ wijzigingen in de inschrijfopties voor de evenementen voor wat verwarring en wrevel zorgden bij sommige mensen. Ikzelf opteerde voor de rode Rhône rond grenache, Oostenrijk en of course Gaia en Derenoncourt. Die laatste naam én zijn reputatie ontdekte ik vele jaren geleden in de Knack columns van, jawel, Herwig Van Hove die in zijn primeurverslagen een lans brak voor de vernieuwende stijl van deze selfmade ‘flying winemaker’ in tegenstelling tot de Parker-Rolland visie. Zijn uiteenzetting over de link tussen terroir en wijnstijl met 5 prachtige wijnen van op beide Bordelese oevers was ronduit indrukwekkend. Lees mijn gedetailleerder verslag hierover in het komend Ken Wijn Magazine. Mijn enige kritische bemerking is dat deze spraakwaterval er op geen enkel moment aan dacht dat misschien niet alle toehoorders de Franse taal zo goed beheersten om hem in detail te kunnen volgen. Ik startte de dag echter met de Engelstalige uiteenzetting van de lieftallige Gaia Gaja, één van de twee dochters van huidig patriarch Angelo. Terloops gezegd kan ik u ook het recente boek van master of wine Fiona Morrison aanraden. In de tien Grote Wijnfamilies (Lannoo) schetst zij een mooi portret van deze pioniers familie uit Barbaresco. Gaia is verantwoordelijk voor de bezoeken en tastings in de wijnkelder(s) maar vooral vertegenwoordigt zij Gaja in het buitenland waardoor zij zowat het familiegezicht van het bedrijf is geworden. Met zo’n naam – Gaia is Grieks voor de oermoeder, de Aarde – zal het u niet verwonderen dat onze spreekster het op zeer gedreven wijze had over de ecologische aanpak van de Gaja’s in de wijngaard en hun eigenzinnige werkwijze en vernieuwingen voornamelijk geïnspireerd door de klimaatveranderingen. Zo deden zij beroep op botanici en entomologen, en niet op wijnbouwspecialisten om hun terroirs en velden te onderzoeken en hen raad te geven. Ze maken hun eigen compost (koemest en wormen), plantten overal cipressen, kweken bijen, zaaien (alpen)grassen en tarwe, ja zelfs rijst en mosterdplanten tussen de rijen wijnstokken. Uit alles wat ze zei en hoe ze het zei sprak haar liefde voor de natuur en specifiek voor de wijnstok, maar ook haar bewondering en geestdrift voor het familieteam. Wat een zalige, aanstekelijke les wijnbouw kregen we hier! Willi Klinger zou het verschil tussen riesling en Grüner Veltliner uit de doeken doen, maar de man is in de eerste plaats een marketeer en zijn voordracht was dan ook vooral een marketing-promotie van de Oostenrijkse wijnen en regio’s an sich. En vooral in de ochtendsessie kon de overigens sympathieke man het niet nalaten om ook


De Wijnspiegel Nummer 91 zijn eigen ego en cv in het licht van de schijnwerpers, in casu de beamer, te plaatsen. De keuze van de proefstalen was ook niet over de hele lijn geslaagd (wel een paar toppers van Loimer en Knoll, onze Commanderijreizigers wel bekend) en een organoleptische bespreking moesten we van hem niet echt verwachten. Hij schetste wel een goed en up to date totaal plaatje van het Oostenrijkse wijnlandschap, duidelijk in opmars in België maar toch nog door vele wijnliefhebbers niet zo betreden. Tenslotte volgde ik ook nog het item ‘De grenache in al zijn glorie’ door Nicolas Constantin, voorzitter van de oenologenvereniging van de Regio Vallée du Rhône-Provence-Corse. Hij begon natuurlijk met de verspreiding en rol van de grenache in die regio te situeren en de kenmerken van dit druivenras/familie. Daarna nam de voordracht de vorm aan van een zeer interactieve degustatie, dankzij de interventie van Erwin Devriendt die niet alleen voor vertaling zorgde maar als ervaren kenner, want zelf wijnbouwer in Vacqueyras, heel wat bijkomende duiding en synthese gaf. Een verademing in een hele dag les, want dat is bij mij toch al een hele tijd geleden… Peter Arijs liet mij over de Spaanse MCl het volgende weten: Elisa Errea’s masterclass droeg als ondertitel “Spain’s new classics in 2029”: een blik op de toekomst van Spaanse wijnen. De focus lag op “extreme climates” (bv. regio’s met Atlantische invloeden of op grotere hoogte) en aangepaste druivenrassen die bij klimaatopwarming aan belang zullen winnen. We proefden een originele selectie van frisse wijnen die bewijzen dat Spanje veel meer is dan Rioja, Priorat en Ribera del Duero. In totaal woonden 302 leden van de Commanderijen de master classes bij. Een mooi cijfer. Zij konden tussendoor ook de 42 standjes met cavisten aflopen, maar dat bleek in de praktijk niet zo evident: tussen twee voordrachten was er telkens een half uurtje tijd, maar van zodra een lesgever iets over tijd ging of je een goed plaatsje vooraan in de zaal wilde schoot daar onvoldoende tijd van over om echt te beginnen proeven aan de standjes. Eigenlijk kon je alleen maar echt op verkenning gaan onder de middag, na de overigens zeer lekkere hapjes en broodjes van de lunch, of na de laatste MClass. Het wijnaanbod van de standhouders – zij mochten telkens een doordachte selectie van 10 wijnen presenteren - was het nochtans zeker waard om er meer tijd aan te besteden. Niet verwonderlijk dus dat een aantal standhouders achteraf niet zo gelukkig was. Het aantrekken van geïnteresseerde niet-leden had dit wat kunnen opvangen maar het is natuurlijk niet evident om dat publiek aan te trekken.

er voor gezorgd niet met eigen vervoer te moeten terugkeren, en maar goed ook! Het zou een memorabele dag worden voor de 370 deelnemers. Dat cijfer lag in de lijn van de vorige jaren maar is weliswaar een stuk lager dan verhoopt voor zo’n uitzonderlijke jubileumeditie. Het prijskaartje voor het tweedaags ‘combi-ticket’ zal allicht meegespeeld hebben, maar ik blijf stellen dat vele van onze leden zich niet realiseren wat een uniek vinologisch gebeuren dit telkens weer is. Zo nam de grootste Commanderij van Vlaanderen slechts twee tafels in, niets meer dan vorige jaren. Het waren ook grotendeels de ‘vaste klanten’ en de twee oud-wijnmeesters en oud-voorzitters. De 370 man dienden over de twee grote zalen van De Lozen Boer verspreid te worden, en voor de toespraken had men in onze zaal een reuzescherm geplaatst waarop we alles perfect konden volgen. Het te verwachten academisch kwartiertje werd een half uurtje, want de eregast minister Weyts liet op zich wachten, in het Frans zegt men: le beau monde se fait toujours attendre… Voorzitter Luc Dewulf stak dan toch maar van wal met een mooie speech in de hem eigen gedreven stijl, met natuurlijk een terugblik op 50 jaar Vlaamse Wijngilde en de meer dan terechte bedankingen voor de inzet van zovelen in al die jaren en meer bepaald voor de realisatie van dit weekend. Ook de uitgebreide delegatie wijnbouwers werd voorgesteld en alvast bedankt voor de meegebrachte wijnen. Nadien deed de minister zijn duit in het zakje met een vlotte, wat geïmproviseerde uiteenzetting waarin hij stelde dat onze grootste verdienste onze ambachtelijke creativiteit was op gastronomisch vlak en in product verwerking. Een mooie insteek maar de minister miste wel de kans vond ik om hierbij aansluitend de opkomst en bloei van onze Vlaamse wijnbouw in de verf te zetten.

Zondag 3 februari S ’anderendaags werden we om 11 uur verwacht in De Lozen Boer voor de obligate speechen en het jubileumdiner. Vorige edities indachtig had ik (en zeer vele anderen)

22


De Wijnspiegel Nummer 91 En zo konden we toch een half uurtje vroeger dan de voorziene 13 uur aan het diner beginnen. Zoals u weet focusten de organisatoren op top Bordeaux en de grands crus van Chablis voor de wijnen. Het zal u niet verwonderen dat wij aan onze tafel de vertegenwoordigster van het ons vertrouwde huis William Fèvre kregen, in de persoon van de vriendelijke jonge Florie Nessie. We startten met feestelijke klasse met een Henriot champagne in magnums met hoogstaande hapjes. Dat culinaire niveau zou de ploeg van Patrick Neyt weer eens naadloos schitterend volhouden tot aan de laatste desserthap, en de Franse gasten staken hun bewondering en complimentjes niet onder stoelen of banken! Twee visvoorgerechten, zeebaars en kabeljauwhaasje lieten toe om de grands crus rijkelijk en meervoudig aan bod te laten komen: elke tafel kreeg zes flessen toebedeeld, en mits wat uitwisselen met nabije tafels konden wij niet minder dan 8 top Chablis met elkaar vergelijken. Ik zei het al: een uitzonderlijke tasting! Maar het kon nog straffer. Voor de hoofdschotel, een super malse én warm gegaarde filet de veau de Corrèze met fijne groentjes in een bordelaise saus bien sûr, kwam een Pichon Longueville Comtesse de Lalande van 2009, een Brane-Cantenac van hetzelfde jaar, een Calon-Ségur van 2006 én, jawel, een Mouton-Rothschild van 2005 op elke tafel. Een krachttoer van Hugo en zijn Comité. En de Mouton, die maakte zijn grandeur meer dan waar en overtrof met lengte de drie anderen. Hoedje af en terug

23

‘respect’ voor deze premier grand cru die mij in het verleden in minder grote jaren wel een paar keer ontgoochelde, maar nooit in de grote millésimes. Ne mens wordt soms verwend in het leven …. Met een bordje van drie stukjes kaas konden we daarna een Branas Grand Poujeaux 2009 , een Cantemerle van hetzelfde jaar en een Beychevelle van 2008 met elkaar vergelijken. Beychevelle was de zachte St-Julien charme in persoon, en ik had het geluk om drie weken later dat zalige gevoel opnieuw te beleven met een 2009 en 2016 op onze Commanderie de Bordeaux diner met tasting van Le Quattuor wijnen. Ik vond het ook een uitstekende optie van de wijnmeester dat de ‘grootste’ wijnen eerst werden geserveerd, misschien lijkt dat op het eerste gezicht tegen de gewoonte in maar het liet wel toe die wijnen met de (nog) scherpste concentratie en in een betere gerechtcombinatie te beoordelen. De sfeer was ondertussen bepaald uitgelaten, zeker toen de Chablisiens het bekende ‘tralali, tralala’ liedje ten beste kwamen geven. En daarna kregen we nog bij het dessert de mooie ‘G’ van Erwin Devriendt als toemaatje, zijn topcuvée een 100% grenache van het jaar 2015. Zo werd het stilaan tijd om de wijnbouwers dankbaar uit te zwaaien en zelf huiswaarts te keren, voor sommigen onder ons niet zonder eerst de opkomende nadorst met een fris biertje te lessen.

Luc Wieme


De Wijnspiegel Nummer 91

Ook zin in een glaasje water? “Un petit verdot, Messieurs Dames?” Met de populariteit van bepaalde druivenrassen is het eigenlijk een beetje gesteld als met die van popvedetten: ze duiken vanuit een obscure origine op uit het niets, beleven een ruime verspreiding en succes en deemsteren dan stilaan weg van de walk of fame. Maar sommigen worden een hele tijd later – net voor het volledig uitsterven van de species - plots weer opgevist en maken een tweede bloeiperiode mee. De biografie van zo’n druivenras uitpluizen is een boeiende bezigheid, ampelografen maken er zelfs hun beroep van. Vandaag willen we het hebben over zo’n “nouveau-né”: de petit verdot. Als wijnliefhebbers weten jullie het wel: Bordeaux telt naast zijn drie grote rode wijnrassen (CS, Me en CFr) ook nog drie kleine toegelaten spelers: malbec, carmenère en petit verdot. Carmenère is omzeggens uit de Gironde verdwenen maar beleeft nu een glorierijke tijd in Chili, waar hij zowat als ‘nationale’ rode druif gelauwerd wordt. Malbec, (of cot/côt/auxerrois), afkomstig uit en in steeds betere goeden doen in het nabije Cahors, zien we de laatste tijd wel weer meer vermeld op de linkeroever, vooral in de Blaye regio (bijnaam daar : tinturin), Malbec is goed voor 2% van de totale aanplant. Maar het is vooral de petit verdot die het laatste decennium aan een intrigerende remonte bezig is. Daar wilden we toch het fijne van weten, temeer omdat die revival niet alleen lokaal is en de druif in heel wat andere landen opduikt en daar zelfs als monocépage naar voren geschoven wordt. Daarom proefden we een tiental flessen om te achterhalen hoe we het DNA van die druif kunnen vatten en omschrijven. Laten we beginnen met het intrappen van de open deur dat petit verdot in Bordeaux zo goed als nooit in monocépage voorkomt. En dat het uitsluitend op de linkeroever voorkomt, iets meer in de Graves dan in de Médoc. Dat heeft alles te maken met zijn origine, ook al is die wat in de nevelen des tijds gehuld. Petit verdot zou uit de Pyrénées afkomstig zijn. Een zekere Levadoux vond in 1950, in de vallée d’Aspes (Béarn), een pré-phylloxera lambruscus druivenras dat sterk verwant bleek aan ons druifje en daar trouwens als ‘lambrusquet’ bekend is. Maar een andere bijnaam van de druif is nog veelzeggender: plant de palus. De palus zijn de door de Nederlanders in de XVI°-XVII° eeuw ingepolderde moerassige Médoc gebieden, afgezoomd met beekjes (jalles). De Hollanders beplantten die vervolgens in mooie rijen (du jamais vu!) met wijnstokken en dat waren bijna uitsluitend, jawel, petits verdots! Bij zoverre dat men soms leest dat er in de Bordeaux regio al langer petit verdot staat dan de fameuze cabernet sauvignon. Toch hadden die vins de palus

geen echt kwaliteitsvolle reputatie en werden ze lang gebruikt om de andere Médoc wijnen te versnijden. Nog een weetje: de druif wordt petit geheten omdat de besjes vrij klein zijn (de trossen eerder cilindervormig) en ook omdat er blijkbaar nog een ‘grand verdot’ broertje bestaat. Maar die zou minder kwaliteit bieden en is dus al helemaal een rariteit, alleen te vinden in Nieuwe Wereld wijnlanden. Later kregen dus de grote drie rode rassen het overwicht en werd petit verdot in het hoekje gedrumd, want minder aangepast aan het Bordelese klimaat. Het is namelijk enerzijds een vlugge ontknoper, met wit-donsachtige knopvorming 4 dagen na de als referentie gebruikte chasselas, maar anderzijds een trage rijper “moyen-tardif”, 3,5 tot 4 weken nà de chasselas, wat in de praktijk betekent dat hij zelfs pas na de cabernet sauvignon tot volle rijping komt, én als het weer wat meezit. U hebt het al geraden: de opwaardering van de petit verdot is te danken aan de klimaatopwarming die er voor zorgt dat hij de laatste tijd wél meestal mooi uitrijpt, en men zijn potentieel beter kan benutten in de assemblage. Wijnbouwers beweren dat hij zowel body (tannine) als kleur en levendigheid in de cuvée brengt, een beetje als peper en zout in de soep. Het zal u ook niet verwonderen dat het vooral de grote, rijke domeinen zijn die zich de petit verdot spielerei kunnen veroorloven.

1958 1968 1979 1988 1998 2008

2016

685

1371ha

401

522

338

364

729

De cijfers liegen er niet om: van het dieptepunt in de jaren zestig tot 2000 met amper 400 à 338 ha, verviervoudigt dit aantal hectaren op nog geen twintig jaar tijd. En ondertussen is de druif ook uitgewaaierd naar andere landen. Zo vond ik dat er in Italië (Centrum en Zuiden) in 2000 60ha petit verdot stond maar tien jaar later al 737. In het warmere Spanje doet hij het nog beter en zie je hem als monocépage opduiken. De eerste cépage wijn van de petit verdot werd er gemaakt door Marques de Griñon.

24


De Wijnspiegel Nummer 91 Naast die ‘Marques de Grinon Petit Verdot’ (Vinos de Pago), is er bvb ook de ‘Dehesa del Carrizal’ (Vinos de Pago), Pago del Vicario (Toledo) en ‘El Rapado’ van Raul Perez. Ook in Portugal scoort de druif steeds beter. Zo maakt de jonge en uitstekend aangeschreven Douro quinta do Romaneira (zie ook mijn artikel over Ronde Tafel Douro tasting) al zeker zes jaar een Petit Verdot cuvée naast haar andere monocépage wijnen met touriga nacional, touriga franca en syrah. Maar het is vooral in het zuidelijke Alentejo dat de druif steeds populairder wordt. Nog wat mediterraner komen we bizar genoeg in Macedonië meerdere petits verdots tegen. Maar de druif is tegenwoordig wereldwijd te vinden: USA, Zuid-Afrika, Australië, Chili, Peru, Argentinië, telkens weer in monocépage, én telkens maar enkele (hoogstens tientallen) hectaren. Cépage wijnen van petit verdot hebben dankzij hun hoge tannine- en zuurgehalte een zeer lange bewaartijd. Dat werd ook in onze proeverij overduidelijk bewezen met de Petit Verdot 2004, van Enrique Mendoza, D.O. Alicante, Espagna. Qua kleur was die nog steeds héél donker met amper wat verkleuring aan de rand, en zijn tannine was nog heel overheersend. Alleen het fruit was hier ook wel een beetje zoek geraakt… Dit was de selectie: • • •

• • • • • • •

Papin 2008, Vignobles Landeau, Bordeaux Supérieur ( Château Mirambeau Papin) Domaine De La Baume 2016, Pays D’Oc (à Servian, entre Béziers et Pézenas) Petit Verdot Colère 2016,Vellaz Père & fils, à Teyran (= Languedoc en toch met vermelding Vin d’Espagne!) Dona Maria 2013, Julio Bastos, Alentejano, Portugal. Petit Verdot 2004, Enrique Mendoza, D.O. Alicante, Espagna. A Solo 2006, Tenute Guicciardini Strozzi, IGT Maremma, Italia Petit Verdot Barrique 2011, Stobi, Tikves, Macedonia. Verdot Private Reserve 2012, Stobi, Tikves, Macedonia. Petit Verdot 2013, Vat Series n° 4, De Bortoli, NSW Australia Petit Verdot Seleccion Especial 2013, Tacama, Peru.

Ik ga u de bespreking per wijn onthouden maar liever aangeven wat we er als ‘algemene deler/kenmerken’ konden uit distilleren: •

Een eerste constatatie is dat de druif, net als zovele andere, niet voor een gat te vangen is. De proeverij gaf een meervoudig gamma van wijnstijlen weer, van

25

• •

• • •

zeer strak tanninerijk tot soepel fruitig. De wijnen zijn altijd zeer intens van kleur, diep, geconcentreerd, met zeer weinig verval. De Bordeaux in de reeks beantwoordde wel heel goed aan het standaard plaatje van een diepgekleurde, tanninerijke, ietwat vegetale, cabernetachtige wijn, maar toch ook behoorlijk fruitig nog voor zijn leeftijd. In de krachtige exemplaren zat het fruit – vooral zwart, bosbessen – wat verdoken en kon het wat confituré of ingedroogd overkomen. Petit verdot is dus inderdaad meestal gedomineerd door prominente, wat droogtrekkende tannine. De paar vatgelagerde exemplaren – de Bx en de Macedoniër - ontwikkelden dan ook een typische Bordeaux torréfaction. Soms aards, rokerig tot putje, maar even goed een paar keer muntig, eucalyptus. De krachtiger exemplaren hebben veel vlezigheid, structuur en kruidigheid. De grote verrassing waren de paar lichtvoetige types met een floraal kantje (viooltjes) die beiden uit Frankrijk kwamen. Ook de Australiër en de Alentejano kunnen we bij de fruit gedomineerde stijl plaatsen. Speelt terroir of regio dan toch een beslissende rol of is het de door de wijnboer gezochte stijl die primair bepalend is?

De wijnen zaten in een zeer betaalbare prijsvork maar het is zeker zo dat we - gezien het uitzonderlijke en experimentele karakter die de druif uitmaakt voor de gepassioneerde wijnbouwer – in de nabije toekomst hoog geprijsde exemplaren wereldwijd zullen kunnen ontdekken.

Luc Wieme


De Wijnspiegel Nummer 91

Hessische Bergstrasse (Zuid-Duitsland) Bezoek deze pittoreske wijnstreek in de vroege lente!

berg in de regio, zijn de bovenste percelen in terrasvorm aangelegd. De meeste wijnen komen uit Bensheim en Heppenheim. De meeste wijn wordt in de regio door de wijnboeren zelf verkocht. Meer dan 600 kleine wijnbedrijven, is het merendeel verenigd in wijnbouw-coöperaties. Zijn micro klimaat heeft deze regio te danken aan het Odenwald die bescherming biedt tegen de koude luchtstromen uit het noorden en het oosten.

De wijnstokken vangen dan ook meer dan 1600 uur zonuren. Op bodemkundig vlak zijn de bodems droog, opwarmend vulkanish en van löss structuur dat watervasthoudend is.

Het waren de Romeinen die zo’n 2000 jaar geleden, langs de ‘strata montana’, de bergweg en handelsroute die de grens van de Duitse deelstaten Hessen en Baden-Württemberg doorkruist, de eerste wijnstokken aanplantten. Deze wijnregio, sinds 1971 apart wijnbouwgebied, ligt halverwege Frankfurt en Nümberg, tussen de rivieren Neckar, Rijn en Main en is beschut door het Odenwälder Weininsel, een enclave bij Gross-Umstadt. Würtzburg ligt in het midden van Duitslands kleinste wijnbouwgebied.

Toerisme

Aanplant

Ca. 440 ha. Aandeel witte wijn 79%

Belangrijkste druivenrassen Riesling, spätburgunder, grauburgunder

Dit is een regio met aromatisch krachtige wijnen, droog met ietwat restzoet. Deze ‘Duitse Rivièra’, erkend als “anbaugebiet” is zeker de moeite waard om te bezoeken en is goed bereikbaar met de auto. Een kleine maar fijne wijnregio!

Belevenispad ‘Wein und Stein’ bij Heppenheim Klooster Lorsch en de geschiedenis van de wijnbouw Het geo-natuurpark Bergstasse-Odenwald (Unesco-Global Network of Geoparks)

Weetje Binnen het Odenwald ligt als een eiland het Odenwälder Weininsel. Natuurlijk is dit geen echt eiland, maar een kleine, van de rest van de Hessische Bergstrasse wat geïsoleerde wijnbouwzone in de omgeving van Gross-Umstadt ten westen van Darmstadt. Wijnbouw wordt hier op amper 62 ha bedreven. Niet ver er vandaan ligt de Hessische metropool Frankfurt am Main met zelfs een eigen wijngaard in de vorm van de Lohrberg. Ten eerste valt die echter onder het wijngebied Rheingau en ten tweede hebben de Frankfurters een uitdrukkelijke voorliefde voor een ander type wijn, namelijk die uit appels, ter plaatse ‘Ebbelwoi’ genoemd. Bron: Deutches Weininstitut-Mainz

De lente begint hier het vroegst van heel Duitsland. Langs de Bergstrasse groeien vijgen- en amandelbomen, forsythia’s en magnolia’s en natuurlijk druivelaars. Dit wijngebied is verdeeld over twee uit elkaar liggende districten. Het Bereich Starkenburg begint ten zuiden van Darmstadt met geïsoleerde wijngaarden. Verder naar het zuiden toe, vanaf Zwingenberg worden de wijngaarden meer aaneengesloten. Ten zuiden van Heppenheim houdt het district op aan de landsgrens van Hessen. Bereich Umstadt is het 2e veel kleinere district, het zogenaamde Odenwälder (wijneiland). De naam van het district verwijst naar Gross-Umstadt, het stadje in het centrum van het district. Op de Melibokus bij Zwingenberg, de hoogste

Georges De Smaele, wijnrecensent.

26


De Wijnspiegel Nummer 91

Proefavond Toscane/ wijndomein Nittardi. De avond werd als volgt ingeleid door onze wijnmeester Dominique Markey:

“Nostro vino è il vino di Michelangelo”. Enkel het team van Fattoria Nittardi in Toscane, beste wijnvrienden, kan deze straffe uitspraak doen. Producent Peter Femfert zal onze eerste proefavond van 2019 begeleiden. Hij zal ons het beste laten proeven van zijn domein, ooit Michelangelo Buonarottis domein. We nodigen u dan ook graag uit om, onder meer, Nectar Dei en Casa Nova de Nittardi te komen degusteren. We laten u ook de top wijn Chianti Classico Riserva herontdekken: velen onder u maakten er kennis mee in maart 2003 of op onze feestelijke openingsavond in september 2018. Nittardi is een familiebedrijf in het historisch hart van de Chianti Classico, het DOCG gebied tussen Firenze en Siena. Laten we beter kennis maken met Nittardi. Het wijngoed was de eigendom van Michelangelo Buonarotti en is na verschillende minder illustere eigenaars in 1982 aangekocht door Peter Femfert, een Duitse uitgever en galerijhouder uit Frankfurt, en zijn echtgenote Stefania Canali, een geschiedkundige en kunsthistorica uit Venetië. Stefania en Peter restaureerden het ganse domein stap voor stap met zorg en liefde en vooral veel geduld.

Peter is een fijne man, die zijn hart verloren heeft aan Italië, aan de kunst en… aan de wijn. Deze 3 elementen heeft hij op een unieke wijze gecombineerd in zijn wijnbedrijf Casanuova di Nittardi. Via vele kilometers strade bianche, bereik je, omgeven door eikenbossen, olijfgaarden en uiteraard ook wijngaarden ‘het huis met de toren’ dat dateert van 1183 en in de 16de eeuw eigendom was van Michelangelo, die er toen ook reeds wijn produceerde. Niet alleen het domein maar ook de wijngaarden en de cantina kregen een volledige make-over. In 1992 kon het Nittardi team fier zijn op een moderne en goed uitgeruste wijnkelder. Met Carlo Ferrini als oenoloog, Giorgio Conte als agronoom en commercieel directeur en Antonio Spurio als technisch directeur had Peter een bekwaam team om van zijn wijnen toppers te maken in het Chianti Classico gebied. Sinds 2013 is Leon, de zoon van Stefania en Peter, voltijds op Nittardi werkzaam en is zo de ploeg komen versterken. De 12 ha Chianti Classico bevinden zich hier in Castellina in Chianti, tot op een hoogte van 500m. in deze wijngaard is de sangiovese koning. Sinds 1999 hebben zij ook nog 20 ha wijngaard aangelegd in de Maremma, 150 km verderop gelegen tussen Scansano en Magliano, dichter bij de kust op een hoogte van 250m. Hier zijn cabernet sauvignon, merlot, syrah , petit verdot en vermentino aangeplant. In totaal produceert Nittardi 120.000 flessen, 80.000 flessen Chianti Classico en Chianti Classico Riserva. Recenter kwam ook de Belcanto. Deze kreeg volgende bespreking voor de 2015: robijnrood, gebrand, gerookt, Parmaham. Na walsen ook kersen, laurier, kaneel en mineraliteit. Fris en sappig, gestructureerd met edele tannine. Voor € 15.5 ook in uw kelder. Verder een productie van 40.000 flessen Maremma wijnen, zoals de Nectar dei en Ad Astra. Laatste is een robijnrode wijn met zure krieken, zwarte kersen en veel kruiden die met een beetje geduld ook chocolade en paardenstal laat ruiken. De aciditeit is fijn, maar de tannine nog streng. Opnieuw een lange afdronk voor deze wijn met meer body, meer kracht en aldus meer veroudering potentieel dan de Belcanto. Dit voor dezelfde prijs. De Nectar Dei speelt in een nog hogere klasse, aldus de bespreking van deze wijn: intens donkerrode aan het glas klevende kleur. Van rijp rood fruit naar paprika, vanille, cederhout en gedroogde kruiden. Kracht en elegantie die enkel zullen verbeteren bij veroudering. Te zien als een soort Italiaanse Bordeaux.

27


De Wijnspiegel Nummer 91 Sinds kort is er ook een witte wijn van vermentino, Ben. De in de commanderij geproefde 2017 was licht strogeel, helder en schitterend met immobiel een aanzet op mineraliteit en citrus , die na walsen overschakelt op exotisch fruit (lychee, ananas) en jasmijn. Mond vullend sappig, veel fraîcheur en een bittertje. Met daarbovenop een lange afdrong van meer dan 5 seconden hebben we voor € 11.95 een kwaliteitswijn in het glas. Het domein, zowel binnen als buiten en zelfs in de cantina, herbergt een echte kunstschat, en is zowel voor de wijn- als voor de kunstliefhebbers meer dan een bezoek waard. De Chianti Classico Casanuova di Nittardi “Vigna Doghessa” is op de eerste plaats een schitterende wijn, maar is misschien nog meer gekend door zijn elk jaar wisselend kunstetiket en kunstverpakking. Al meer dan 30 jaar verleenden beroemde namen zoals Hundertwasser, Corneille, Mimmo Paladino, Yoko Ono, Dario Fo, Pierre Alechinsky… … Joe Tilson en Allan Jones hun medewerking. Of hoe Nittardi zijn illustere vroegere eigenaar Michelangelo blijft eren. We proefden de intens, ondoorzichtige, donkerrode 2016 met rijp rood fruit, stalgeur, lever, vanille en kaneel. Buiten de ronde aanzet is alles fijn, zowel de zuren als de tannine. De sappigheid en elegantie worden meegenomen in de herinnering. (€ 19.95) Op deze avond proefden we ook nog de Reserva Selezionata 2015, opnieuw een Chianti Classico. Dit keer donker auberginerood met een heel pak geuren: inkt, grafiet, tabak, licht gebrand, cederhout, leer, veel fruit (zwarte rijpe kers, kers die drop wordt). Zachte zuren en een zalvend mondgevoel. Heel grote drinkbaarheid, ondanks zijn jeugd, geholpen door de ronde tannine. Dit met de lange afdronk verantwoordt de prijs van € 36. Wijnen dus uit Toscane, het kloppende hart van de Italiaanse wijnbouw.Nog een korte situering: De glorie van Toscane, zijn de 11 DOCG wijnen die moeten voldoen aan een strenge wetgeving en een historische achtergrond hebben: Brunello di Montalcino Carmignano Chianti Chianti Classico Vernaccia di San Gimignano Vino Nobile di Montepulciano Morellino di Scansano Elba Aleatico passito Montecucco Sangiovese Suvereto Sangiovese, Merlot, Cabernet Sauv. Val di Cornia Rosso

Met zijn heuvelachtig landschap is Toscane ideaal voor de wijnbouw. Wij vinden er wijngaarden tot een hoogte van 700 m. Toscane heeft een duidelijk mediterraan klimaat aan de Tyrreense zee, met warme zomers en zeer zachte winters, en naarmate men meer naar het binnenland gaat is er een continentaal klimaat met warme zomers en vrij koude winters. Meestal droog, met een matige neerslag in de lente en late herfst – jaarlijks gemiddelde neerslag van 700 mm. Om een beter overzicht te krijgen van de Toscaanse wijnbouw trekt men een denkbeeldige lijn van Carrara naar de Lago di Bolsena. Toscane bestaat uit twee zeer verschillende geografische gebieden: ten Oosten van de lijn de centrale heuvels rond Firenze en Siena, het klassieke hart van de Toscaanse wijnbouw met de historische DOCG gebieden van Montalcino, Montepulciano, Chianti, San Gimignano, Carmignano. Hier speelt in de rode wijnen de Sangiovese de hoofdrol. Ten Westen van de lijn hebben we de Tyrreense kuststeek, de Maremma, met een veel recentere wijnbouw (na WO II) met wereldwijd gekende wijnbouwgebieden zoals Bogheri met o.a. de grote Sassicaia. Naast de Sangiovese vinden we hier ook aanplanten van internationale druivensoorten zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en voor wit Viognier, Chardonnay. Toscane kan worden onderverdeeld in diverse terroirs , gebaseerd op de oorsprong en samenstelling van de bodem, de hoogte en expositie en andere natuurlijke factoren zoals het klimaat.De bodem of ondergrond van Toscane vormt een echte mozaïek met als typische bodems de pietra forte, albarese, galestro en macigno.

28


De Wijnspiegel Nummer 91 Pietra Forte behoort tot de alleroudste gesteenten (> 60 miljoen jaar oud) en vinden we o.a. in Montalcino, maar ook in Chianti Classico. Een harde bodem met weinig zandsteen en neutraal tot alkalisch qua zuurgraad. Galestro/ Flysch Ontstaan in het Paleoceen (66 tot 56 miljoen jaar geleden) en aanwezig in Montalcino bij Santa Fiora (Mont Amiata) en Sillano (Panzano-Greve) in Chianti Classico Zeer harde, rotsachtige bodem van 2/3 klei en 1/3 zand met wat kalksteen en een pH van 7,5 tot 8,0. Albarese Uit het Eoceen (56,0 tot 33,9 miljoen jaar geleden) en vrijwel alleen te vinden in het Chianti Classico district bij Castellina en Gaiole Zeer harde, rotsachtige bodem van gelijke delen klei en zand met veel kalksteen en pH van 7,5 tot 8,0. Macigno zandsteen Eveneens afkomstig uit het Eoceen en voornamelijk aanwezig in het Chianti Classico district. Een stevige bodem met weinig zandsteen; vergelijkbaar met Pietra Forte, maar minder hard en iets zuurder. De Maremma, de kuststreek van Toscane was een onherbergzaam moerassig gebied met vooral veefokkers, mijnbouwers en bandieten. De moerassen zijn op grote schaal drooggelegd in de jaren 30 tijdens het fascistische regime en kregen een andere bestemming , waar ook wijnbouw een belangrijke rol kreeg. Hier vinden we een andere bodemsamenstelling van zand, klei, kalk, grint en keien in verschillende verhoudingen. In bepaalde gebieden vinden we ook veel mineralen in de ondergrond.Een enorme diversiteit die we dan ook konden proeven in de wijnen van Nittardi. Silvana Bearzatto. (proefnotities genoteerd door Peter Kok en bewerkt door Gomaar Laureyns)

29


De Wijnspiegel Nummer 91

Sprokkels uit de losse pols Wijncitaat:

te zijn).

“Lachen voor de ziel en wijn voor het lichaam”. (François Béroalde de Verville. Frans romanschrijver en dichter 1556-1626)

Wijndruif: Gaglioppo

Wijnpersoon: Stéphane Derenoncourt Internationale wijnconsulent/oenoloog. Geboren in Duinkerke in 1963. Autodidact met de rechteroever van Bordeaux als thuisbasis. Hij begon zijn carrière met de druivenpluk in Fronsac van 1982, waar hij als lifter terecht kwam. Het wijn maken begon pas in 1990 op Château Pavie Macquin waar hij stelde dat hij beïnvloed is door het werk in de wijngaard en Bourgondische gevoeligheid. Het allerbelangrijkste in zijn filosofie is het proeven van het terroir. In 1999 verwerft hij met zijn vrouw Christine Domaine de l’A in Castillon Côtes de Bordeaux waarbij hij voor de distributie samenwerkt met négociant François Thienpont. Zijn team bestaat uit 6 jonge oenologen en 2 technische consulenten, die ook het werk in de wijngaard moeten kennen. Van de honderd wereldwijde bedrijven waarvoor hij consulting doet, bevindt de helft zich op de rechteroever van Bordeaux (bv: Château Canon La Gaffelière) en 20 op linkeroever (bv: Domaine de Chevalier). Verder nog een twaalftal producenten elders in Frankrijk en dan verder nog domeinen in Spanje, Portugal, Italië, Oostenrijk, Griekenland, Turkije, Oekraïne, Marokko, Libanon, Syrië, India, Virginia en Californië (Inglenook). Zo werden ze bijvoorbeeld ingehuurd door Francis Ford Coppola om wijn te maken in Napa voor de Rubicon Estate Winery. Sinds 2009 zijn er de wijnen van Derenoncourt California; 5 single-vineyard wijnen met positieve besprekingen in Wine Spectator, Wine & Spirits ea. Tot zijn klanten behoren onder andere Smith Haut Lafitte, Clos Fourtet, Clos de l’Oratoire, Château Pavie-Macquin, Château Malescasse, La Gaffelière, Petit Village, Brown, Les Carmes Haut-Brion, Rol Valentin, Prieuré-Lichine, Beauséjour ,Duffau-Lagarrosse,…. U heeft dus vast al iets geproefd waar hij de hand in heeft.

Karaktervolle rode wijndruif uit Calabria. De eerste vermelding is van 1240 wanneer Frederic II honderd vaten bestelt. De naam zou uit het Grieks afkomstig zijn. Kalos podos = goede voet, de voet die verwijst naar de druiventros. Niet identiek aan de gallioppo delle Marche, maar wel een mogelijke kruising tussen sangiovese en mantonico bianco. Goede weerstand tegen vorst en droogte. Goede opbrengst maar gevoelig aan echte en valse meeldauw. Voor 95-100% aanwezig in de DOC Ciro en verder een dominant deel van de blend in andere wijnen uit Calabrië (Bivongi, Donnici, Lamezia). Ze is ook aangeplant in de Marche, Umbrië, Abruzzo, Campanië en Sicilië. In totaal zo’n 3700 ha. Aroma’s van rozen en uitgesproken, ‘stoffige’ tannine.

Wijnweetje: Het etiket van de 2016 Grand Vin van Château Mouton Rothschild is een werk van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge. Dit is de eerste kunstenaar van het Afrikaanse continent om het label van deze top wijn te illustreren. Mouton Rothschild vraagt hiervoor sinds 1945 ieder jaar een andere artiest. Ditmaal gaat het om een serie silhouetten, getiteld ‘De triomfen van Bacchus’. In 2017 kon u het werk van Kentridge nog bekijken in het St Janshospitaal te Brugge. Gomaar

Wijnactualiteit: De wijnwereld betreurt Gerard Basset die stierf op 16 januari op 61-jarige leeftijd. De enige persoon die zowel Master of Wine, Master Sommelier en Wine Business MBA verwierf. In 2010 werd hij bovendien de beste sommelier van de wereld. Geboren en opgegroeid in Frankrijk rolde hij pas in de jaren ’80 in de wijnwereld. Bekend om zijn gedrevenheid om kennis door te geven ( de jonge sommeliers die hij onder zijn vleugels opleidde behoren allemaal tot de wereldtop) en bescheidenheid ( wijn leerde hem vooral nederig

30


Wistjedatje... De wijnspiegel ook kan lezen op issuu.com

Château Malartic-Lagravière


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.