WIjnspiegel 95

De Wijnspiegel

P602638/P.B. 8685 – Afgiftekantoor Gent brugge

Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 26 - 2019-2020- Nr 95 - Eerste kwartaal 2020

Beaum es de V enise Sauter nes Sloven ië de Ahr Châtea u La D ominiq ue Freisa

De Wijnspiegel Nummer 95

Commanderij Gent Activiteitenkalender 2020- 2021 September 2020

Oktober 2020

November 2020

Januari 2021

Februari 2021

Maart 20201

April 2021

Mei 20201

Juni 2021

19 Pouilly FumĂŠ - algemene vergadering

30 Alto Adige 31 Feest van de Vlaamse Wijngilde (thema: Bandol)

24 Coteaux du Giennois

24 25

Blindproeven Nationale proeven (comm. Kempen)

27 Vulkaanwijnen 28 Aula Vini Piemonte

Wijnreis Roussillon

28

Confuron- Bourgogne

21 Ken Wijn Wedstrijd (Roeselare) 27 Kapittel en banket (Coninxdonck)

12

Portugal - algemene vergadering verkiezing

Wijnronde in de Chablis : datum nog niet gekend De data van het programma 20/21 liggen vast maar er kan mogelijks met onderwerpen geschoven worden.

De Wijnspiegel Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent Bestuur Commanderij Gent 2019-2020

Medewerkers aan dit nummer

Redactie & lay-out

Voorzitter: Karel Vercruysse

Teksten

Lay-out

Ondervoorzitter: Ronnie Blancquaert

Hans De smet

Isabelle Van Tomme

Alain Dupont

isabella.van.tomme@gmail.com

Gomaar Laureyns

redactie@commanderij-gent.be

Koen Lebegge

Verantwoordelijke uitgever

Penningmeester: Frans Moens

Martin Verfaillie

Karel Vercruysse

PR: Steffie van der Heiden

Luc Wieme

Rechtstro 29 -9185 Wachtebeke

Foto’s

Voorzitter@commanderij-gent.be

Maarten Brys

Redactieraad

Remi De Bruycker

Luc Wieme, Pierre Paul Stacanov, Hans

Bob Driege

De Smet,Koen Lebegge

Wijnmeester : Dominique Markey Secretaris: Fanny Dhondt

Keldermeester: vacant Webmaster: Peter Kok Eindredacteur: Luc Wieme

Alain Dupont Martin Verfaillie Luc Wieme Proefcommentaren Peter Kok

1

De Wijnspiegel Nummer 95

Editoriaal Hinken op twee gedachten Zijn jullie ook (een beetje) Covid19 moe? Wat in het TV avondjournaal bij het einde van de krokusvakantie uitvoerig door het olijke duo De Block en Van Ranst geduid werd als een nieuwsoortige griep, kreeg toch wel een totaal andere wending een aantal dagen later. Het vervolg van het verhaal kennen we en is, gelukkig maar, voor een stuk geschiedenis. Ootmoedig beken ik dat het tevens voor mij een kwestie geweest is van voortschrijdend inzicht, zelfs nog toen we met het bestuur na ongeveer twee maanden lock-down begin mei het kapittel & banket dienden af te gelasten. Zoals ik eerder al schreef: het contrast van dit gildejaar, abrupt gestopt in februari in de Ahr, ten opzichte van vorige jubileumjaar overtreft alles. Slechts 5 van de 7 degustaties, geen wijnreis, geen kapittel en banket, zelfs geen algemene vergadering in april waar de bestuursmandaten van PR en webmaster aan herverkiezing toe waren. Ik hoop, weliswaar met een bang hart, dat we in september ons nieuw jaar kunnen opstarten. Tegelijkertijd hoop ik, maar met een gerust gemoed, dat we daarbij ook opnieuw op jullie allen als trouwe Commanderij-Gent leden kunnen rekenen.

Zeker voor optimistisch ingestelde personen, waartoe ik mezelf reken, was de tsunami aan nieuws en doemscenario’s over de pandemie geen makkelijke periode.

Voor iemand als ik die in normale tijden slechts één weekdagavond per week thuis ben, was het in het begin zoeken naar een ontsnappingsroute. Vrij snel bij de start van de lock-down begaf ik me op terra incognita, Netflix. Na een ganse dag telefoneren, in al zijn vormen, bleek dit voor mij al vlug een perfecte vorm van avondontspanning, een paar uur weg van... even de zinnen zetten op iets Covid-vrij. U moet namelijk weten, beste wijnvriend, dat ik me sedert eind februari, net in die periode dus, op een alcoholvrij regime had geplaatst, waardoor genieten van een goed glas wijn of bier er toen niet in zat en moest wachten tot het mezelf opgelegde ‘deconfinement’ moment van Pasen. Wat ik dit voorjaar ook sedert lang heel bewust heb meegemaakt én gezien is de lente, het prachtige seizoen waarin de natuur zich van haar mooiste kant toont.

Mijn bureau, thuis dus, heeft zicht op de tuin en die ziet er op vandaag (ik schrijf dit op Hemelvaartsdag) totaal anders uit dan pakweg twee maand geleden. Mijn tuin doet duidelijk niet mee aan de door de TV-virologen opgelegde stilstand. Is het jullie ook opgevallen dat men het dikwijls, maar nogal vaag omschreven, heeft over het nieuwe-normaal? Ik ben er nog niet achter wat dit zal betekenen voor mij als individu, als echtgenoot en vader, als zelfstandige, als wijnliefhebber, ... kortom voor al onze rollen die we als

mens hebben. Het wordt naar alle waarschijnlijkheid wel iets hybride. Snakken we immers met z’n allen niet naar een ‘good old fashioned’ degustatie-avond in het Europahotel of een zalig terrasje in de Gentse binnenstad of in de rand? Anderzijds zullen we ongetwijfeld (nog) kritischer nadenken over sommige van onze gewoontes. Kortom, hinken op twee gedachten! Één ding weet ik zeker, morgen ben ik verlost van mijn Corona-kapsel!

Geniet van de zomer 2020, het wordt er ongetwijfeld eentje om nooit te vergeten en hou het gezond, met een flinke portie gezond verstand, en geniet vooral van de fijne producten uit de wijngaarden.

Uw voorzitter, Karel

De Redactie en het Bestuur betuigen graag hun steun aan onze trouwe sponsors in deze uitzonder-

lijke corona tijden.

2

De Wijnspiegel Nummer 95

Inhoud Sprokkels uit de losse pols

4

Beaumes de Venise, een appellatie in de kijker

5

De ahr, een paradijs voor wijnliefhebbers

10

SloveniĂŤ, een minder bekend maar boeiend wijnland

14

Sauternes, een grand seigneur in de branding

21

A la rencontre de Château La Dominique

26

Freisa, rood uit Piemonte

31

V-day, Victorie, Victoire, Victory!

34

Graag inschrijven op de nieuwsbrief? Stuur een mailtje naar info@wijnhuistinto.be 3

De Wijnspiegel Nummer 95

Sprokkels uit de losse pols Wijncitaat: “Schoonheid is erger dan wijn, het bedwelmt zowel de houder als de toeschouwer.” (Aldous Huxley, Engels schrijver 1894-1963)

Wijnpersoon: Michael Broadbent.

Stierf op 17 maart op 92-jarige leeftijd. Het is moeilijk om de vele prestaties van Michael Broadbent samen te vatten, maar hij was misschien het best bekend als de man die Christie’s wijnveilingen in de jaren zestig opnieuw heeft opgestart. Hij was bijgevolg een leidende figuur in de ontwikkeling van de internationale markt voor premium wijn in de tweede helft van de 20e eeuw, hoewel hij ooit opmerkte dat hij nooit het idee had overwogen dat wijn voor sommige mensen ooit een investering zou kunnen worden.

Broadbent was ook een productieve auteur en wijnschrijver. Hij schreef tussen 1977 en 2012 meer dan 400 columns voor het tijdschrift Decanter. Hij schreef ook baanbrekende boeken over wijn, waaronder ‘Wine Tasting’, (1968) één van de eerste gestructureerde handleidingen over het proeven van wijn.

In 1960 was hij de 24ste persoon die Master of Wine werd.

Broadbent publiceerde in 1980 ook ‘The Great Vintage Wine Book’, waarin duizenden proefnotities en persoonlijke ervaringen met het proeven van enkele van ‘s werelds beste flessen werden samengebracht. In 2002 publiceerde hij ‘Vintage Wine’, waarin hij 50 jaar proeverijen samenbracht.

Wijnactualiteit: De primeur proeverijen van Bordeaux staan voorlopig ingepland voor het ‘einde van de zomer. De Union des Grands Crus de Bordeaux (UGCB) en ‘Bordeaux Négoce’ zeggen dat ze voor dit jaar een herzien plan voor de proeverijen in primeur gaan uitbrengen. Er zijn nog geen details, maar een ‘eenmalig format’ wordt overwogen waarbij men critici, journalisten en handelaren zou uitnodigen om in kleine groepen, in Bordeaux en in andere steden over de hele wereld, vatmonsters van de oogst 2019 te proeven. De proefweek, die normaal van 30 maart tot en met 2 april had moeten plaatsvinden, werd uitgesteld omdat Frankrijk en andere landen grensblokkades oplegden om de verspreiding van het coronavirus te vertragen en de druk op gezondheidsdiensten te verlichten.

en meeldauw en haar harde hout geeft bescherming tegen de wind. Late ontbotter en late rijper. Geeft krachtige maar ook intens frisse wijnen met mineraliteit, typisch voor de vulkanische bodem van Santorini waar assyrtiko is aangeplant op 70% van de wijngaarden. Ondanks haar neiging tot oxidatie planten vele Griekse wijnboeren haar aan omwille de eigenschap (wijnsteen) zuren goed te behouden. Met een kleine 2000 ha is ze de derde meest aangeplante witte druif in Griekenland, na savatiano en roditis. Wordt ook gebruikt voor vinsanto. De wijnstokken worden zeer oud (wortelgestel van soms 500 jaar) omdat ze niet geënt zijn en gesnoeid als een ‘nest’ waarbij de gevlochten takken het fruit beschermen tegen de wind.

Het is maar een kwestie van tijd alvorens deze druif over de hele wijnwereld zal reizen!

Wijnweetje: Nieuwe Cru Bourgeois indeling.

Het verwarrende verhaal achter ‘Cru Bourgeois’ blijft maar groeien. Na iets meer dan een decennium een jaarlijkse ‘kwaliteitsstempel’ te zijn geweest, die in wezen de kenmerken van individuele jaargangen beoordeelde, is men teruggekeerd naar een classificatie die kastelen beloont voor een periode van vijf jaar. Het gaat over de jaargangen 2018, 2019, 2020, 2021, 2022. Men keert terug naar een indeling in drie niveaus: 14 Châteaux zijn nu ‘Cru Bourgeois Exceptionnel, 56 Châteaux ‘Cru Bourgeois Supérieur’ en 179 Châteaux ‘Cru Bourgeois’. Maar de nieuwe lijst bevat geen van de negen Bordeaux-wijndomeinen die in 2003 ‘Exceptionnel’ werden genoemd, toen de rangschikking voor het eerst op deze manier werd hervormd! Er is bijvoorbeeld geen Château Poujeaux, geen Chasse-Spleen, geen Potensac, geen Ormes-de-Pez, geen Phélan Ségur bij; en evenmin Sociando-Mallet of Gloria, maar die wilden ook in 2003 al niet meespelen.

Men vraagt zich dus nu al af of deze zoveelste hervorming zal stand houden.

Gomaar

Wijndruif: Assyrtiko.

Intense Griekse topkwaliteit druif die haar zuren behoudt in intense hitte. We vinden haar op de Egeïsche eilanden en dan vooral op Santorini. Resistent tegen droogte

4

De Wijnspiegel Nummer 95

Beaumes de Venise, een appellatie in de kijker Er zijn zo van die appellaties die een zeer evocatieve naam hebben, die rechtstreeks of onrechtstreeks verwijst naar een landschappelijke of culturele bezienswaardigheid, die je onweerstaanbaar aan het dromen zet en je verlangen wekt om daar (nog) eens op bezoek te gaan.

Zo zit ik bij het horen van de naam Cassis onmiddellijk op een terrasje in dat idyllische haventje aan de Middellandse Zee, klaar voor een boottochtje langs de Calanques; de AOC Chinon katapulteert me naar de oevers van de Loire waar je tientallen prachtige Renaissance kastelen kunt bewonderen, en ik zou graag eens een glas Corton-Charlemagne drinken in gezelschap van de keizer met de witte baard, met zicht op de grote Bourgogne wijngaarden rondom mij. Ook Beaumes de Venise is zo’n poëtische naam die je doet wegdromen, maar wel een beetje misleidend is.

Zo verwijst Venise natuurlijk niet naar de dogenstad Venetië, want we bevinden ons in de Zuidelijke Rhônestreek, meer bepaald in de historische ‘Comtat Venaissin’. Venise is een ‘misgelopen’ afleiding van dat adjectief, maar daarover later. Ook het eerste woord in de naam, beaume(s), heeft zeker voor een Franstalige een zwoele connotatie: het betekent balsem, parfum. En is er één wijn die uitbundiger floraal en exotisch fruitig geurt dan de lokale vin doux naturel? Sorry, weer mis: Beaumes komt van het Latijn ‘(ad) Balmas’, of het Occitaans ‘bauma’ dat verwijst naar de naburige grotten, uitgegraven in de rotshellingen of zelfs onder het dorpje.

En daarmee zijn we bij dé geografische troef van het plaatsje, dat zo warm tegen de voet van de Dentelles de Montmirail aangeschurkt ligt. De Dentelles vormen een uniek berglandschap van amper 15 km lang met wel duizend scherpe kalkrotspunten, tot zo’n 750 meter hoog.

Het zijn die grillige, smalle pieken die tot de veelzeggende naam Dentelles, kantwerk, hebben geleid. Nog geen twintig kilometer van hier, gescheiden door het Rhône dal, zie je de Mont Ventoux (1909m), met een totaal andere fysionomie. Is de Ventoux het paradijs voor de fietsers, dan zijn de Dentelles dat voor de escaladeurs (500 pistes) en de randonneurs (40 km gemarkeerde wandelpaden).

Nog drie andere wijndorpjes liggen aan de voet van de tot de verbeelding sprekende Dentelles: Gigondas, Sablet en Séguret. Die laatste staat bekend als “un des Plus Beaux Villages de France”.

1

Ik wil me in dit artikel concentreren op Beaumes de Venise, hiertoe geïnspireerd door een mooie oeno-toeristische uitgave “Beaumes” n°4, die ik daar ter plekke bij mijn laatste passage meenam.

Als wijndorp is Beaumes de Venise in de eerste plaats bekend en beroemd voor de vin doux naturel (VDN) die men daar al eeuwenlang maakt. Het kreeg daarvoor al het AOC statuut in 1945; het is één van de 2 VDN van de Rhône streek1. Maar daarnaast promoveerde Beaumes’ in 2005 voor zijn rode, stille wijn van ‘Côtes du Rhône villages communales’ naar het hoogste statuut van cru.

Er is dus de AOP Muscat de Beaumes de Venise en de AOP Beaumes de Venise cru, één van de nu 9 cru’s van de Zuidelijke Rhône.

Een vleugje geschiedenis Reeds ten tijde van de Romeinen had de wijn van dit dorp een goede reputatie, ten bewijze een zin uit het XIV° boek van de Encyclopedie van Plinius de Oude waarin hij het heeft over een lokale zeer gesuikerde druif: “de wijngaarden kregen hier de bijnaam van bijenwijngaarden omdat de bijtjes zo gek zijn op hun vruchten.” Dat is dus vermoedelijk reeds de muskaatdruif. Bij opgravingen in het nabijgelegen kapelletje van St-Hilaire vond men een bas-relief met een wijntafereel: drie mannen zijn aan het kneuzen in een vat, de middelste met een wijntros in de hand.

En ô heiligschennis, daarboven enkele fallussen, één ervan zelfs gevleugeld…

De andere is het piepkleine Rasteau, 35 ha wijngaard die een rode VDN geven, van grenache noir.

5

De Wijnspiegel Nummer 95 Begin vijftiende eeuw is er in de archieven sprake van een “muscadière” van 70 hectaren, die zou zijn aangeplant op bevel van paus Clemens V (paus van 1305-1314). Tijd om het terug over de Comtat Venaissin te hebben, want hun eerste kadaster van 1404 vermeldt de verkoop door Benoît XIII van die pauselijke wijngaard van niet minder dan 693 000 stokken.

De Comtat was namelijk een deel van de Pauselijke Staat, gesticht in 1274 en pas opgeheven tijdens de Franse Revolutie (1791). Het omstreden adjectief Venaissin komt ofwel van Venasque (dorp ten ZO van Carpentras) of van Avennicinus (= van Avignon). Het bestond al vroeger dan ten tijde van de Pausen van Avignon (1307-1377), als ‘marquisat’ toebehorend aan de graven van Toulouse.

Het beslaat – ook nu nog als geografische regio of enclave - een groot deel van het département Vaucluse, tussen Rhône en Durance, met daarin de Mont Ventoux, de Dentelles, en de steden, Vaison-la-Romaine, L’Ise -sur-laSorgues, Carpentras en Cavaillon Na een lange crisis te wijten aan de godsdienstoorlogen komt er in de XVIII°-XIX° eeuw terug een bloeiperiode in de wijnbouw, bezongen onder meer door de Provençaalse dichter Frédéric Mistral (1830-1914). Ook hier slaat de phylloxéra hard toe maar de wijngaard wordt in de twintigste eeuw, echter pas na WO II, hersteld en de muskaatwijn verovert dan Frankrijk en Europa als fijnste vin doux naturel van het land. De toekenning van het AOC statuut met ingang van het jaar 1943 is vooral te danken aan Louis Castaud († 1959) van Domaine des Bernardins, die meer dan tien jaar lang ‘gevochten’ heeft voor de toen bedreigde muskaatdruif, en die in de Zuidelijke Rhône alleen hier geteeld wordt. De man kon daarvoor gelukkig rekenen op de juiste connectie: zijn vriend “baron” Le Roy, uit Châteauneuf-du-Pape (Fortia). Die was namelijk medestichter en 20 jaar lang voorzitter van de INAO (°1935).

Het domein Les Bernardins bewaart nog met fierheid een fles Muscat van 1847!

De muskaatdruif van Beaumes, primus inter pares De muskaat waarover het hier gaat is de fameuze ‘ muscat blanc à petits grains’ alom beschouwd als de fijnste van de grote muskaatfamilie (met oa muscat Ottonel en de muscat d’Alexandrie, … op zich al een heel artikel waard) en we vinden die terug in alle andere muscat appellaties van het Franse Zuiden: Muscat de Rivesaltes (hier mag ook muscat d’Alexandrie), de Lunel, de Mireval, de St-Jean de Minervois, du Cap Corse, de Frontignan.

De naam ‘muscat de frontignan’ wordt trouwens ook soms als synoniem gebruikt voor de muscat à petits grains.2

De volrijpe muskaatdruiven hebben opvallende rode of koperkleurige vlekjes. De Guide Hachette vermeldt dat er op bepaalde percelen in Beaumes gemuteerde stokken staan die rosédruiven geven, en ook Inter Rhône vermeldt zelfs 13% rosé en 2% rood. Ikzelf heb nog nooit een VDN muscat rosé of rouge gedronken. Maar de Cave coopérative heeft er een onder de naam ‘MUSCAT 1348 Vin d’Apéritif Rose’, én een ”Rouge Exclusif”.

https://www.muscat1348.fr/rose/

Een brok terroir Geologie is als het ware de speleologie van de wijnbouwer. Perfecte kennis van de ondergrond is essentieel voor de optimale inzet van de druivenrassen en is de garantie voor kwaliteit én diversiteit van de cuvées. Benoît France redigeerde op dat vlak in 2002 het standaardwerk “Grand Atlas des vignobles de France” (Eds Solar, p.260; in het Nederlands: Lannoo 2003 “Wijnatlas Frankrijk”). En Inter Rhône geeft op zijn website mooie geologische doorsneden per appellatie.

2 De droge, niet versterkte muscat uit de Elzas is meestal ook die ‘petits grains’, en daar noemen ze die na-

tuurlijk ‘muscat d’Alsace’. Maar die term kan ook een blend met muscat Ottonel druiven dekken en met muscat rose à petits grains ; de Muscat Grand cru moet wel zuiver muscat petits grains zijn.

6

Copyright inter Rhône

Maar er zijn ook lokale specialisten zoals Georges Truc die letterlijk en figuurlijk diepgaande beschrijvingen bieden.

We keren terug tot zo’n 230 miljoen jaar geleden toen deze streek een strandplateau was van een immense oceaan. 30 miljoen jaren lang stapelen zich hier afzettingslagen op van gips (pleistergesteente), zout, wat kalk en klei. Daarboven vormen zich later lagen van mergel (kalkrijke klei) en zuivere kalk die stilaan verstenen. Op het eind van het secundair tijdperk komt dit allemaal naar boven en trekt de oceaan terug. Tenslotte zullen door de druk van de breuk van Nîmes op die onderste zout- en gipslagen de grote kalkmassa’s van de Juratijd verticaal naar boven gestuwd worden en de Dentelles gevormd worden.

De appellatie Muscat de Beaumes de Venise strekt zich uit over een oppervlakte van 355 ha over de dorpen Aubignan en Beaumes-de-Venise zelf. Voor de rode cru gaat het over 660 ha, te vinden over 4 dorpen: Beaumes zelf natuurlijk en verder het kleine Lafare, het schitterend gelegen la Roque Alric “village perché” op meer dan 500 meter en het lieflijke Suzette, op 400 meter, te midden van le cirque de Saint-Amand. Die Saint-Amand piek is het hoogste punt van het hele massief van waarop je een waanzinnig panoramisch uitzicht hebt, 360° rond.

Concreet geeft dat drie terroirs die de wijnbouwers duidelijk onderscheiden. De Trias gronden rond Suzette, herkenbaar aan hun okergele kleur, zijn de oudste (200-230 mio jr). Weinig vruchtbaar maar rijk aan magnesium en calciumcarbonaat en ijzer geven zij rijke wijnen met lang bewaarpotentieel.

7

Aan de zuidkant van de Dentelles en noordelijk van Lafare heb je de ‘terres grises’, die bestaan vooral uit ‘zwarte mergel’ met klei en zand uit de Oxford periode van de Opperjura. Mede dankzij het scherm dat de Dentelles hier vormen tegen de ijzige mistral én de zon kan men hier rekenen op uniform rijpe druifjes die veel fruit aan de wijn geven.

Tenslotte zijn er ‘les terres blanches de Bel Air’, rond La Roque Alric, gevormd tussen 100-140 miljoen jaar geleden. Wie wit zegt denkt aan krijt en kalkgrond, hier met een dunne kleimergel bovenlaag. Hier staan de wijnstokken dikwijls op terrassen. Niet alleen grenache en syrah voelen zich hier perfect in hun nopjes, ook de muscat van dit terroir is de fijnste en meest complexe.

Maar Benoît France en de website van de AOC vermelden als vierde terroir de jongere, quaternaire afzettingen van le ‘Safre helvétien’, ook ‘terres blondes’ genaamd (amper 14 mio jr oud).

De Wijnspiegel Nummer 95 Die geven een kruimelige klei-zandlaag, aan de voet van de Dentelles rond Beaumes, niet hoger dan 300 meter, en daar staan de meeste muskaatstokken. Die groeien dikwijls op fotogenieke wijnterrassen , want de wijnbouwers hebben hier in het verleden veel muurtjes gebouwd van gedroogde aarde en steen, ‘faysses’ genoemd. Overtuigd dat deze complexiteit van terroirs garant staat voor diversiteit in de wijnen?

(Zie ook kaart: https://www.beaumesdevenise-aoc.fr/

een tiental ‘zuiderse’ rassen toegelaten, zoals carignan, cinsaut, counoise, mourvèdre, terret noir, vaccarèse, om het bij de rode te houden. De druiven moeten manueel geoogst worden en de assemblage van de cuvées moet hoofdzakelijk van de twee hoofddruiven grenache noir en syrah komen.

presentation/terroir/)

De appellatie concreet De AOP Muscat de Beaumes de Venise beslaat 355 ha en heeft een jaarlijkse productie van zo’n 5700 hl (cijfers van Inter Rhône). De Muscat de Beaumes de Venise is een VDN of gemuteerde wijn: er werd tijdens de gisting en na de persing van de witte druiven zo’n 8 à10% neutrale wijnalcohol van 96% volume aan toegevoegd. Die geeft geen enkele exogene smaakverandering, vandaar de term vin doux naturel, die ook slaat op het feit dat er geen gram suiker wordt toegevoegd. Doordat de muskaatmost zeer rijk aan suikers is (min. 252gr/l) en de omzetting in alcohol door het muteren gestopt wordt krijgen we een zoete wijn met nog minstens 110 gr restsuiker, die 15% alc/vol titreert. Het hoge suikergehalte in de druiven bekomt men door een zeer klein rendement van zo’n 16 hl/ ha, en de Provençaalse zon doet de rest (2600 à 2700 uren/jaar!). Het aroma van een VDN muscat herken je uit de duizend: weelderig, exotisch, acacia én natuurlijk de muskaatdruif zelf.

AOP Beaumes de Venise cru wijnen (°9 juni 2005) zijn uitsluitend rood, afkomstig van 660 hectaren die door het ook hier lage rendement van zo’n 32hl/ha ongeveer 21.500 hectoliter opleveren. Er wordt dus bijna vier keer meer rode wijn als vin doux naturel geproduceerd! In 1957 ging Beaumes-de-Venise deel uitmaken van de productiezone van de Côtes du Rhône.

De wijnen mogen dus als Côtes du Rhône in de markt gezet worden. In 1978 verkrijgen de wijnbouwers de hogere catégorie, mét dorpsnaam: zij maken vanaf dan Côtes du Rhône Villages Beaumes-de-Venise. Het uitsluiten van wit en rosé voor het cru statuut is niet uitzonderlijk, het geldt ook voor Vinsobres, Rasteau en Cairanne. Gigondas heeft 1% rosé, en alleen Lirac en Vacqueyras hebben de drie kleuren.

De hoofddruif is natuurlijk grenache noir, minimum 50% van de ‘encépagement’ (= de beplanting van de wijngaard dus, niet noodzakelijk per cuvée); de syrah is complementair en moet 25-50% uitmaken. Beide samen moeten 80% of meer totaliseren.

Eventueel aangeplante witte druiven mogen niet meer dan 10% van de aanplant uitmaken. Daarnaast zijn er

Een ‘emblematische’ appellatie In 1956, zo’n tien jaar na de creatie van de AOC overtuigt de apotheker van het dorp (!) Pierre Blachon, de wijnbouwers om zich te verenigen in een cave coopérative: La Cave de Balma Venitia. Een heel belangrijke stap, zo zou blijken, want de Muscat de Beaumes de Venise van de Cave, zeer herkenbaar aan de speciale vorm van de fles, zal emblematisch worden voor de appellatie. De Cave heeft haar boutique net voorbij de bocht die de D7 in het centrum van het dorp maakt.

Beaumes telt 2200 inwoners, maar in de zomermaanden moet je dat aantal enkele keren vermenigvuldigen: toeristen alom die gretig hun weg naar de Cave vinden. De coopérative van het naburige Vacqueyras heeft zich dan ook in 2016 gefuseerd met die van Beaumes in ‘Rhonéa’ en bouwde een splinternieuwe Caveau, met boutiek, degustatieruimte en nieuwe bottelinglijn, langs dezelfde D7 net buiten en ten noordoosten van Vacqueyras.

De twee liggen nog geen vier kilometer van elkaar. Je kunt er wijnen vinden van de twee vermelde appellaties, maar ook Gigondas en Rasteau cuvées. Ze maken 2 Muscats: Bois Doré en Carte d’Or. Meer dan 200 wijnbouwers zijn aangesloten bij Rhonéa.

8

De Wijnspiegel Nummer 95 Beaumes de Venise is duidelijk een appellatie die haar marketing en haar uitstraling verzorgt. Zo ontwierpen ze voor hun tiende verjaardag een blazoen of logo dat een mooie heraldische synthese is van de wapenschilden van de vier dorpjes (vertelde ik al dat de 3 kleine samen nog geen 200 vaste inwoners tellen?). Het beeldt twee wolven af (Lafare en Suzette) en een complex teken waarin zowel de T’s of taus van Beaumes als de kruisen van La Roque Alric in herkenbaar zijn. .

Het is misschien wel zo dat Beaumes geen echt grote, ronkende namen onder zijn wijnbouwers telt, maar dat betekent daarom nog niet dat de kwaliteit matig zou zijn.

Voor de cru wijnen is vooral Domaine Martinelle een uitschieter, en verder La Bouissière (die zijn beiden familiaal gelinkt), Château Redortier, Domaine Beauvalcinte, Domaine St-Amant (alle drie in Suzette), La Ferme St-Martin, La Ligière …

Hoe ambitieus ze ingesteld zijn blijkt ook uit het gebruik van een fles met wapenschild in relief, naar het voorbeeld van de pauselijke Châteauneuf-du-Pape flessen.

Ook het mooie tijdschrift “Beaumes”, een uitgave van de Interprofession des Vins de Beaumes de Venise, waarin ik heel wat informatie vond is exemplarisch. Naast interviews en info over de terroirs en de twee AOC’s, bevatte nummer 4 ook beschrijvingen van de 4 dorpjes, wandelen fietsroutes en vormde gans de tweede helft van de brochure een culinair luik, met suggesties van regionale chefs én 28 recepten. Een ploeg van drie, onder leiding van Gabriel Valverde beheert fulltime allerlei oenotoeristische initiatieven in samenwerking met de 236 artisans vignerons van de appellatie. Hier is een overduidelijk besef van het belang van dat oenotoerisme én van de noodzaak het ecologische patrimonium te verzorgen, zowel voor de wijnbouw zelf als voor de toeristen.

De beste domeinen? Met enkele tips van kenner Bart Van Canegem kan ik u volgende top 5 meegeven voor de muskaatwijnen: Domaine des Bernardins, Domaine de Fenouillet, Domaine La Pigeade (trouwe fan van de Belgische Baronnies), Domaine de Durban en Domaine Alain Ignace. En ik mag toch zeker niet nalaten te vertellen dat Erwin Devriendt, consul van de Baronie Gent, sedert 2015 een verleidelijke muskaatwijn aan zijn gamma heeft toegevoegd, in ‘verstandige’ flesjes van 50cl. Hij kon het jaar ervoor samen met zijn partner Jérémy Onde een kleine, oude muskaatwijngaard van een halve hectare verwerven.

De eerste jaargang was al dadelijk een voltreffer, mede doordat zij zich voor die specifieke vinificatie hadden laten bijstaan door Claude Vaute van La Pigeade. Geen oogst helaas in 2017 wegens de voorjaarsvorst. En er zijn amper 1000 flesjes per jaar te krijgen!

9

Een lans breken voor de Muscat de Beaumes de Venise hoeft eigenlijk niet: wie geniet er niet van als zonnig aperitief, met een meloentje en hesp of als begeleider van een foie gras poêlé, etc.? Maar misschien moeten jullie bij een volgende post-corona vakantie in de Provence wel eens die rode cru’s gaan proeven, want die staan toch een beetje teveel in de schaduw van de muscat (en van de naburige Gigondas en Vacqueyras). A la vôtre!

En als uitsmijter geef ik jullie nog een toeristische, nostalgische tip: vlakbij ligt het kasteel Le Barroux, uit de XII° eeuw, en goed geconserveerd als ruine sedert 1930. Hier werden in 1971 een aantal scènes opgenomen voor het BRT jeugdfeuilleton “Keromar”, met Mike Verdrengh in de hoofdrol en verder Jan Decleir en Janine Bischops. Wij hebben nog in de jaren tachtig meerdere namiddagen doorgebracht aan een meertje vlakbij, in gezelschap van Janine en de recent overleden Johny Voners, die verliefd op de streek, daar telkens blijven terugkomen.

Luc Wieme

De Wijnspiegel Nummer 95

DE AHR : EEN PARADIJS VOOR LIEFHEBBERS VAN RODE WIJN. De Ahr is met ongeveer 560 ha wijngaarden (480 ha rood en 80 ha wit) één van de kleinste van de in totaal 13 wijnbouwgebieden in Duitsland. De Ahrvallei, beschut door het Ahrgebergte, de Eifel en de Hoge Venen, is bij wijnliefhebbers vooral bekend als het rode wijnparadijs van Duitsland. Naast Spätburgunder (340 ha) behoort ook Früburgunder (35 ha) tot de specialiteiten van de regio.

Het zware werk in de extreem steile wijngaarden wordt er beloond met topkwaliteit.

Spätburgunders gekozen omwille van de typiciteit van de streek. Als afsluiter proefden we een Frühburgunder, ook gekend als pinot précoce of pinot Madeleine, de “diva der Duitse druiven” genoemd. Voor wie nog extra info wenst over de Ahr, verwijs ik graag naar het artikel dat werd gepubliceerd in het Ken Wijn magazine nr 32, pag. 66 naar aanleiding van de Wijnronde in 2019.

Tot voor een dertigtal jaar werden de wijnen uit het Ahrgebied (Duitsland) niet echt au sérieux genomen. Het waren dunne, zoetige wijnen, gemaakt van Spätburgunder of pinot noir, die vooral de dagjestoeristen konden bekoren.

Kwantiteit stond voorop in de productie.

Midden de jaren tachtig wilden Werner Näkel (Weingut Meyer-Näkel) en wijlen Gerhard Stodden (Weingut Stodden) daarin verandering brengen en de Ahr ook als gebied voor droge kwaliteitswijnen op de kaart zetten. Beiden waren geïnspireerd door de Bourgogne. En inderdaad, de Ahrstreek is vandaag vooral gekend als het paradijs van de pinot noir, hoewel er 22 rode druivenrassen en 45 witte zijn toegestaan.Een opvallend mild en zonnig mesoklimaat (1450 zonuren per jaar), vergelijkbaar met dat van de regio rond Beaune qua temperatuur en neerslaghoeveelheid (615 mm), de gunstige invloed van de nabijheid van de Rijn, steile hellingen waar de fotosynthese en de bodemopwarming wel bij varen, een interessante bodemvariëteit en een grote vakkennis zorgen voor uitstekende wijnen. Wijnen die boeiend zijn omdat de druiven hier niet op een kalkbodem groeien, maar op leisteen (Schiefer) en kiezelzandsteen (Grauwacke) (hoger deel van de Ahrvallei) of op klei, leem en löss (lager deel). Wijnen die het product zijn van diverse vinificatietechnieken en daarom grote stijlverschillen kunnen vertonen. Wijnen die soms kunnen concurreren met de wereldtop van pinot noir …

Grosso modo kunnen we 2 grote stijlen onderscheiden: enerzijds pinot noir van het klassieke type met een roestachtige tint, weinig kleurintensiteit, weinig tannine en relatief veel zuren; anderzijds pinot noir van het moderne type met krachtige rode kleur, meer tannine en minder zuren. Voor de Duitse Spätburgunder avond van 15 februari 2020 selecteerde de wijnmeester voor u bijzondere wijnen bij Meyer-Näkel, Kreuzberg, Deutzerhof (allen lid van het Verband Deutscher Prädikatsweingüter, afgekort VDP en herkenbaar aan de adelaar afgebeeld op de flessenhals) en de rijzende ster Julia Bertram. Er werden vooral

Meyer – Näkel Familiaal domein sinds 5 generaties. Momenteel geleid door vader Werner, de man die de Ahr groot maakte, en zijn dochters Meike en Dörte Näkel die hun opleiding kregen aan de Hochschule in Geisenheim. 18 ha aanplant, waarvan drie kwart Spätburgunder, voornamelijk op blauwe leisteen. De wijnen zijn mineralig en fruitig, en barrique-aroma’s worden zoveel mogelijk vermeden.

We proefden een Spätburgunder van het jaar 2017, een Blauschiefer Spätburgunder eveneens van het jaar 2017 en een Frühburgunder 2017.

De eerste wijn (gisting op inox, malo en 6 maanden lagering op eiken foeders, geen filtering noch klaring) was zeer licht intens, helder, granaatrood met fijne tranen; in de neus aroma’s van kaneel, kersen, jeneverbessen, onderbos, minerale ondertoon; in de mond nog gefaseerd, sappig rood fruit, frisse, elegante zuren, rijpe, soepele tannine; combinatie wijn/gerecht: konijn, fricandon met krieken. Score: 13,7/20; Prijs: 11,80€.

De tweede wijn van Meyer - Näckel (schilmaceratie tot 18 dagen en 10 maanden opvoeding op eiken vaten van 2 tot 4 jaar) die duidelijk van alte Reben op leisteenbodem afkomstig is, kleurt net zoals de eerste granaatrood maar dan iets intenser; in de neus nemen we immobiel zoet rood fruit waar evenals een lichte animale toets, na walsen mineraliteit (zwavelig), visolie, ansjovis, zwarte ta-

10

De Wijnspiegel Nummer 95 penade, balsamico, licht gebrand aroma, chocolade; in de mond een volle fruitige aanzet, duidelijk meer materie en structuur dan in de eerste wijn; een fijne wijn met evenwichtige afdronk en een frisse herinnering; combinatie wijn en gerecht: fazant. Score: 15,2/20. Prijs:21€.

dig, peper, retronasaal cassis; in de mond ronde aanzet, iets minder aciditeit dan de Spätburgunders, rijpe, zachte tannine; complexe, elegante wijn met lange afdronk, mooie fraîcheur en ongetwijfeld een goed bewaarpotentieel. Combinatie wijn en gerecht : eendenborstfilet.

Score: 15,1/20. Prijs: 19€.

Kreuzberg

De derde wijn van het huis Meyer – Näckel die als afsluiter van de avond werd geserveerd, was de Frühburgunder 2017. Bodem: leisteen, Grauwacke en verweringsgesteente. Zes maanden lagering deels in foeders, deels in barriques. In uitzicht granaatrood, helder, vrij transparant; in de olfactieve fase zacht rood fruit, bosaardbei, licht vegetale toets (stengels van reukerwten), cederhout, krui-

11

De zeer steile, grotendeels zuidwest georiënteerde wijngaard van 9 ha, met deels leisteenbodem, deels löss en leem, van Ludwig Kreuzberg en Frank Josten, is zonder twijfel een vaste waarde in de Ahr regio. Negen wijngaarden staan gecatalogeerd als VDP Grosse Lage (grand cru). Er wordt gewerkt volgens de principes van de geïntegreerde wijnbouw (ecologische bodembewerking met stalmest, stro, gras tussen de rijen en dergelijke). Beperkte rendementen, soms tot 35 hl/ha (groene snoei), gedeeltelijke ontbladering in de late zomer, uitdunning van de trossen en manuele oogst zijn evenveel elementen die een topkwaliteit moeten garanderen. In de wijnkelder vergisten de rode VDP-wijnen in open kuipen waarna ze lageren op deels oude, deels nieuwe barriques. De wijnen worden steevast gekenmerkt door de mooie balans tussen de zuren en de tannine, de precieze dosering van de extractie en de fijne houttoetsen.

De eerste wijn die we proefden van dit huis was de Spätburgunder trocken van 2018. Bodem: leem, löss,

De Wijnspiegel Nummer 95 Grauwacke en Devonschiefer. Gisting in open vaten, 6 maanden lagering op 70 jaar oude foeders van 1000 liter.

In de visuele fase: intens, donker kersenrood, glanzende spiegel, kleeft mooi aan het glas; qua aroma’s in de neus valt opnieuw de kaneeltoets op in de immobiele fase, na walsen komt het fruit sterk naar voor (cassis, zwarte bessen, pruimen, aardbeigelei), ook wat melkchocolade met kersenvulling; in de mond is de aanzet eerder mollig tot licht geconfitureerd, maar veel fijne zuren en een hint van muntkruid maken het geheel toch evenwichtig ondanks het snoeperig fruit; de tannine is zacht; retronasaal: caramel. In de afdronk blijft een impressie van restsuiker aanwezig waardoor de wijn eerder zwoel overkomt. Score: 14/20. Prijs: 10€.

De tweede wijn van dit domein was de Neuenahrer Spätburgunder 2018. Bodem: leisteen, löss, lössleem. Grand cru wijngaard. Tien maanden houtlagering in barriques van 3 tot 6 jaar, Allier-eik medium getoast. In het glas zien we een dieprode kleur, lichtjes getuileerd; in de neus opnieuw kaneel, zoet fruit, na walsen wat vegetale toetsen, paprika, roze peperbollen, leder, zwavel, onderbos, cederhout, koffie; qua smaak houden het fruit, de zuren en de tannine elkaar mooi in evenwicht; elegante wijn die goed zou passen bij een rundscarpaccio.

Score: 14,4/20. Prijs: 17€.

de wijnkelder wordt bepaald volgens de maanfasen van de maankalender van Maria Thun. Tussen de wijnranken groeien grassen en kruiden die de waterhuishouding in de wijngaard reguleren en tevens de humusvorming bevorderen. De rode cépages worden opgevoed op een mix van nieuwe en oude eiken vaten om zo beter de terroirexpressie tot uiting te laten komen.

We proefden van dit domein de Caspar C Spätburgunder van het jaar 2016 (Falstaff 90/100). Manuele pluk, schilmaceratie en spontane gisting op hout, lagering op barriques van 1 tot 2 jaar gedurende 9 maanden. In het glas zien we een pinot noir getypeerde wijn: licht getuileerde dakpanrode kleur; complexe neus : cederhout, onderbos, humus, ‘putje’, peper, zwarte chocolade met munt (‘after eight’), rokerig, vuursteen, kersen, aardbei; de aroma’s blijven evolueren in het glas; de wijn heeft een krachtige structuur, veel materie, mooi versmolten tannine, een lange afdronk, kortom een complexe, krachtige en zeer geraffineerde wijn te combineren met verfijnde gerechten met klein pluimwild (parelhoen, houtsnip…).

Score: 16,3/20. Prijs: 23€

Julia Bertram Julia Bertram, wijnprinses van de Ahr in 2012 en wijnkoningin van Duitsland in 2013, is één van de grootste talenten van de laatste jaren in de Duitse wijnbouw. Ze bottelt haar eigen wijn pas sinds 2014.

Deutzerhof Een domein met een geschiedenis die tot 11 generaties ver terug gaat. Caspar en Catharina Cossmann worden in 1574 voor het eerst vermeld als wijnbouwers. In totaal zijn er 7 ha wijngaard aangeplant, voor 70% met Spätburgunder. Het domein behoort tot de top 100 van beste wijndomeinen in Duitsland. Aan het hoofd staat Hella Hehle samen met keldermeester Hans-Jörg Lüchau. De filosofie van het domein bestaat erin om zo natuurlijk mogelijk te werken. Zowel het werk in de wijngaard als in

In 2017 breidde ze haar domein uit met de wijngaard van haar grootvader Ernst Sebastian (4,5 ha vooral spätburgunder). De percelen liggen verspreid in de Ahrvallei en haar gamma reflecteert dan ook in zekere zin de verschillende wijnstijlen van deze piepkleine wijnregio. Haar credo luidt: alle werk in de wijngaard, zo min mogelijk in de wijnkelder. Eenmalige sulfitering zo dicht mogelijk bij de botteling teneinde een zo expressief mogelijke wijn te verkrijgen. Het resultaat mag er zijn: verfijnde, elegante, puristische pinots noirs gemaakt met veel precisie en met de juiste dosering van de concentratie.

12

De Wijnspiegel Nummer 95 We proefden de Handwerk Spätburgunder 2017. Bodem: leisteen, kiezelzandsteen en löss. De wijn wordt gemaakt van de jonge stokken van alle percelen. Spontane gisting, geen filtering, lagering op oude foeders en barriques.

Uitzicht: licht intens kersenrood, heel transparant, schitterende spiegel; Immobiel: animaal, mineralige accenten (zwavelig, fumé-toets), ‘putje’, gebrand, koffie; na walsen: rood fruit (aardbei, kriek), kruidig, lichte vegetaliteit. Retronasaal : bevestigend. Mooie fruitmolligheid gevolgd door frisse, sappige zuren en fluwelige tannine. Elegante vlezige wijn met lange afdronk, veel fraîcheur, strakke middenbouw, tegelijk krachtig en verfijnd, verbluffend voor een zogenaamde ‘instapwijn’. Prijs/kwaliteit: top! Combinatie wijn en gerecht: charcuterie, gevogelte (duif), gegrilde vis.

Score: 15,1/20. Prijs: 11€

ste eigenschap van de betere Frühburgunder is zijn grote klasse en finesse. Het resultaat is een kleurrijke, volle en expressieve wijn met een fluwelen karakter. De wijn rijpt meestal op eikenhouten vaten en gaat heerlijk samen met (wild)stoofschotels (patrijs) en wilde paddestoelen.

De Frühburgunder heeft vele benamingen, wat één van de bewijzen is dat de druivensoort reeds lang bestaat en op verschillende plaatsen in de wereld aangeplant wordt of is geweest. Een aantal voorbeelden zijn: Augustklevner, Blauer Augustiner, Früher Clävner, Frühreifer, Madeleine Noire, Madeleine Violette, Morillon Hatif, Morillon Noir, Morillon Parisien, Noir Printannier, Petit Noir Précoce, Petit Noirien, Pineau Plant de Juillet, Pineau Madeleine, Pinot Hatif de Rilly, enz.

De Frühburgunder is een blauwe druif die voornamelijk verbouwd wordt in Duitse wijnstreken. Het is een mutatie van de pinot noir, in het Duits ook wel Spätburgunder genoemd. Wikipedia Hans De Smet

De VDP wijnbouwers

Früburgunder: een specialiteit van de Ahr, Diva der Duitse druiven.

Dit is een zeer oud Europees druivenras, ook wel pinot madeleine genaamd, een mutant van pinot noir. De naam ‘Frühburgunder’ kan begrepen worden als ‘vroege Spätburgunder’, omdat de druif doorgaans 2 tot 4 weken vroeger rijp is dan de Spätburgunder. Het is een zeer moeilijk te verbouwen druivenras met zeer lage en onzekere opbrengst. De druif komt hoofdzakelijk voor in Duitsland, voornamelijkin de Ahr, Pfalz, Baden-Württenberg, Rheinhessen en Franken (slechts 250 ha in totaal waarvan in de Ahrvallei 35 ha). De prijzen zijn bijgevolg aan de gepeperde kant. Doorgaans worden de wijnen gekenmerkt door een hoog fruitconcentraat, een krachtige maar evenwichtige structuur, fijne zuren en een goed verouderingspotentieel.

De beste Frühburgunders moeten zeker niet onderdoen voor de beste pinot noir uit de Bourgogne. De voornaam-

13

Het Verband Deutscher Prädikatsweingüter werd al ruim een eeuw geleden in 1910 opgericht (en in 1926 erkend) met de bedoeling topkwaliteitswijnen af te leveren. Ze noemden zich (tot 1971) “Verband Deutscher Naturweinversteigerer”, waarbij die Naturwein niet in de moderne betekenis mag begrepen worden. Bedoeld werd: niet-gechaptaliseerde wijn (chaptaliseren was toen in Duitsland zeer gebruikelijk).

De 196 aangesloten Winzer (wijnbouwers) streven naar een aanplant van voornamelijk (80%) streek typische druiven, voornamelijk riesling en pinots, en sedert 1990 staat biologische teelt in hun vaandel. In 2012 lagen zij aan de basis van een nieuw klassement (zie piramide elders) die niet meer op het Oechsle gewicht is gebaseerd maar op de oorsprong én vooral de kwaliteit van de wijnbergen, en eigenlijk een soort Bourgondisch cru systeem vormt.

De VDP wijnen zijn zeer herkenbaar aan hun arend logo op de capsule. https://www.vdp.de/de/die-winzer

De Wijnspiegel Nummer 95

Slovenië: een minder bekend maar boeiend wijnland.

Eind mei 2018 trokken we samen met een bevriend koppel, naar jaarlijkse gewoonte trouwens, op reis naar een wijnregio met het plan lokale wijnen te leren kennen en proeven. Deze keer hadden we gekozen voor een ons weinig bekende regio, namelijk Brda, in het zuidwesten van Slovenië in de buurt van Nova Gorica vlakbij de grens met Italië. Die keuze was ingegeven door wat lectuur over het Sloveense landschap, de lokale cultuur en meer bepaald de wijncultuur, en ook door het vinden van een aantrekkelijke logeerplaats (Hotel Gredic, Dobrovo) middenin de wijnvelden van de Sloveense Brda wijnregio.

We zitten hiervlakbij de Friuli- Giulia Italiaanse wijnstreek , maar met uitzichten over wijngaarden, op kastelen en middeleeuwse dorpen is het Sloveense Brda best te vergelijken met Toscane, maar veel rustiger. Er zijn hier nog vele kleine, onafhankelijke wijnboeren van wie sommigen top-wijnen maken die internationaal hoog staan aangeschreven. De streek is ook bekend om zijn olijfolie, kersen en honing.

en meer in het bijzonder van de Vipava vallei. De avond werd aangevuld met enkele boeiende wijnen uit andere delen van Slovenië die door de wijnmeester zelf besproken werden.

We deden boeiende wijnontdekkingen in Brda maar bezochten ook de Vipava vallei, slechts op een uur rijden, met toch heel andere eigen lokale wijnen en even boeiende proeverijen. Zo werden we zeer gastvrij onthaald op het wijngoed Jamšek 1887 door Ivan en Erika Jamšek en waren we onder de indruk van de aantrekkelijke (prijs-) kwaliteit en variëteit van de wijnen. Dit contact was de aanleiding om aan onze wijnmeester Prof. Dominique Markey voor te stellen eens een “Slovenië proefavond” te organiseren.

Ivan Jamšek en Erika Jež in hun wijnkelder

Logo Jamšek De heer en mevrouw Jamšek zijn op 18 januari 2020 naar Gent gekomen om enkele van hun Vipava wijnen voor te stellen. Ze waren vergezeld van mevrouw Barbara Repovš, directeur van de toeristische dienst van Vipava, die aan de hand van een power point een schets gaf van de (oeno)toeristische troeven van Slovenië in het algemeen

Slovenië Slovenië is een bergachtig en bosrijk landje dat ongeveer 70% van het Belgische grondgebied groot is. In het westen grenst het land aan Italië en in het noorden aan Oostenrijk.

In het noordoosten is er een korte gemeenschappelijke grens met Hongarije en in het zuiden en zuidoosten met Kroatië. Slovenië heeft in het zuidwesten een klein stukje kust aan de Adriatische Zee. Het is een klein land met slechts 2 miljoen inwoners, maar dat landschappelijk zeer gevarieerd is en aan de bezoeker qua natuur heel wat te bieden heeft: grotten, meren, bergketens (met bergtoppen tot boven 2.500 m), heuvelruggen en zacht glooiende landschappen, mooie rivieren, uitgestrekte bossen en pastorale land- en wijnbouwgebieden. Volgens sommige bronnen was het Sloveens landschap een inspiratiebron voor de zesde symfonie van Beethoven, de ‘Pastorale’.

Ondanks de bescheiden omvang heeft het land enkele behoorlijk verschillende klimaatzones, wat te maken heeft met de geografische diversiteit in het landschap.

De republiek Slovenië (Sloveens: ‘Republika Slovenija’), werd een soevereine staat nadat het op 25 juni 1991 zijn onafhankelijkheid uitriep. Vóór de onafhankelijkheidsverklaring maakte Slovenië deel uit van het voormalige Joegoslavië. Sindsdien is Slovenië een presidentiële republiek, waarbij de president rechtstreeks verkozen wordt,

14

De Wijnspiegel Nummer 95 én ook een moderne parlementaire democratie, met scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke machten zoals bij ons.

Op 1 mei 2004 werd Slovenië lid van de Europese Unie waarna het zich snel ontwikkelde tot een welvarend Midden-Europees land. Op 1 januari 2007 is het als eerste nieuwe EU-lidstaat officieel toegetreden tot de eurozone.

Dit betekende het einde van de Sloveense ‘tolar’ en het invoeren van de euro als betalingsmiddel.

Slovenië is etnisch het meest homogene land van de opvolgerstaten van Joegoslavië. De Slovenen spreken Sloveens, een Zuid-Slavische taal, maar naar het schijnt vloeken ze in het Kroatisch of Servisch. Veel ouderen spreken ook nog Duits, terwijl de jongere Slovenen vooral Engels als tweede taal spreken. Naast het Sloveens als officiële ambtstaal worden het Italiaans en Hongaars gehandhaafd in de regio’s waar de Italiaanse en Hongaarse minderheden leven. Het land heeft op een kaart wat weg van een kip, en inwoners van Slovenië leggen soms aan landgenoten uit waar ze wonen door te zeggen in welk lichaamsdeel van de kip hun dorp ligt.

Sloveense wijnregio’s Hoewel in het huidige Slovenië ruim 2500 jaar geleden de Kelten en Illyriers reeds wijn verbouwden is Slovenië als wijnland weinig bekend. Dit komt vooral omdat er weinig wijn uitgevoerd wordt. De 33.000 ha wijngaarden, waarvan in 2009 slechts 16.600 ha in productie, liggen in het uiterste oosten en westen van het land. Er wordt jaarlijks ongeveer een miljoen hectoliter wijn geproduceerd, voor de helft wit en voor de helft rood. Slechts 5-6% van

15

deze productie wordt naar het buitenland uitgevoerd. Het oenotoerisme wordt vandaag evenwel meer en meer gepromoot en geeft buitenlandse wijnliefhebbers de mogelijkheid om ter plaatse bij de wijnboer zelf de Sloveense wijnen te ontdekken.

De Sloveense regelgeving onderscheidt drie wijnregio’s met elk een eigen beschermde herkomstbenaming. Elke regio kent zijn eigen specifieke wijncultuur, druivenrassen en smaken, en is verdeeld in subregio’s en districten. De wijnwetgeving van 1997 bepaalt dat wijnen met een beschermde herkomstbenaming en ook landwijnen een chemische analyse moeten ondergaan en door een proefcommissie moeten worden gekeurd.

De oudste wijnstreek van Slovenië, het oostelijke Podravje, tegen de grens met Oostenrijk en Hongarije, is een zeer oud wijngebied. Tijdens de Romeinse tijd was de regio al zeer populair. Tegenwoordig is het de grootste Sloveense wijnregio (7.000 ha; 44% van de productie) met 2 subregio’s (Prekmurje en Štarjerska Slovenija) en zes districten (Maribor, Radgona-Kapela, Srednje Slovenske Gorice, Haloze, Ljutomer-Ormoz en Prekmurske Gorice). De regio staat vooral bekend voor witte wijnen, vooral bruisende wijnen en dessertwijnen van topkwaliteit die volgens kenners tot de beste van het land behoren.

Duitse invloeden zijn zichtbaar in de druivenrassen (o.a. šipon (furmint), ranina, rieslings …) die vaak vergelijkbaar zijn met de populairste druiven uit het Rijn- en Moezelgebied. Maar het warmere klimaat en de specifieke bodemsamenstellingen maken de wijnen rijker en aromatischer. Belangrijke wijnlocaties zijn Maribor, Jeruzalem, Ormoz en Ptuj.

De Wijnspiegel Nummer 95 De Posavje regio (2.800 ha; 20% van de totale productie) ligt in het zuidoosten van Slovenië en is begrensd door Kroatië in het zuiden. Posavje heeft drie subregio’s (Bela Krajina, Dolenjska en Bizelsjko-Sremiĉ). De wijngaarden concentreren zich rond de rivier Sava en brengen vooral lichte witte en rode wijnen voort. Het is de streek waar inmiddels al ruim 200 jaar de rode wijn ‘Cviček’ wordt gemaakt, een wijn met een rijke historie en met een licht rode kleur (rosé), een laag alcoholgehalte, heel fruitig en een kenmerkende zure smaak. De wijn wordt dikwijls gedronken bij de nogal pikante worst uit Kranj. De wijnboeren opereren hier vaak kleinschalig en houden vast aan de lokale wijntradities, die van vader op zoon zijn overgedragen. De wijnen zijn hier zelden droog, eerder half-zoet tot helemaal zoet, en worden vooral in de vroegere exportlanden Polen, Tsjechië, Hongarije en Rusland op prijs gesteld, maar passen minder bij de ‘Westerse smaak’.

De Primorska regio, met Koper als de belangrijkste stad en 6.800 ha wijngaarden, is goed voor 36% van de lokale productie. Deze regio grenst aan het Italiaanse gewest Friuli-Veneza Giulia en is deels op het Karstplateau aan de kust gelegen. De regio bestaat uit vier subregio’s (Goriŝka Brda, Vipavska Dolina, Kras en Slovenska Istra). De Primorska regio, die ook ‘Primorje’ genoemd wordt (wat ‘bij de zee’ betekent) is vooral gekend om zijn rode wijnen die ongeveer de helft van de totale productie uitmaken en waarbij de refošk en teran de meest gebruikte plaatselijk druiven zijn. De andere helft van de productie is witte wijn vaak droog en rijk aan mineralen, met bescheiden zuren en subtiele aroma’s. In het dal van Vipava, ten noorden van Triëste, vind je naast rode ook elegante witte wijnen waarbij plaatselijk druiven als rebula, zelen en pinela gebruikt worden. De meeste wijngaarden in de wijnregio Primorska zijn relatief kleine particuliere landgoederen, waardoor maar weinig van hun wijn naar het buitenland

wordt geëxporteerd. Voor de wijngaarden in deze regio zijn de matigende invloed van de Adriatische zee, de mineraalrijke gronden en de ‘burja’ van belang. De burja is de krachtige, koele noordoosten wind, die in de lente en in de herfst door de wijnranken blaast. Hij houdt de grond droog, waardoor alleen de sterkste planten gedijen.

In Podravje en Primorska is de oppervlakte van de wijngaarden tussen 2009 en 2015 verder gereduceerd tot respectievelijk 6.500 en 6.400 ha. In het oosten hebben wijnbouwers zich vaak verenigd in coöperaties, terwijl in het westen vooral kleine zelfstandige wijnboeren actief zijn.

Druivenrassen Slovenië kent een heel groot aantal druivenrassen. In het Oosten worden onder andere riesling, müllerthurgau, ranina, chardonnay, sauvignon, pinot blanc, pinot gris, muscat ottonel, traminer, bouvier, chasselas, kerner en furmint aangeplant. Die laatste wordt in Slovenië ook ‘šipon’ genoemd, een verbastering van ‘c’est si bon’ zoals de soldaten van Napoleon de wijn eertijds beoordeelden.

In het Westen, de regio Primorska, worden naast merlot, cabernet sauvignon, barbera, pinot noir en pinot blanc ook lokale druiven aangeplant zoals refošk, teran, rebula, pinela en zelen.

De Vipava vallei De vallei van de Vipava rivier ligt een 30-tal km ten oosten van Nova Gorica en is net als Goriška Brda een befaamd wijngebied. De streek biedt ook veel natuurschoon en is ook op cultureel vlak de moeite waard. De Vipava vallei ligt tussen de Dinarische Alpen in het Oosten en het Karstplateau in het westen. Ze ligt dus op een kruispunt van Middellandse Zeeklimaat, Alpenklimaat en landklimaat, met hete zomers en zachte winters. Het is de zonnigste plek van heel Slovenië, ook heel sterk gekenmerkt door de hoger vermelde ‘burja’, de afkoelende droge noordoostenwind. Die wind die snelheden tot 200 km per uur

16

De Wijnspiegel Nummer 95 kan bereiken, zorgt ervoor dat ziekten van de wijnranken beperkt blijven doordat regen en dauw snel verdampen en schimmels weinig kans krijgen. De bodem bestaat vooral uit mariene afzettingen uit het Eoceen geologisch tijdperk met mergel en zandsteen, rijk aan mineralen. Het is een uitstekende bodem voor de talrijke familiale wijngaarden (er zijn een 80-tal wijnhuizen in Vipava) die vooral geconcentreerd zijn op terrassen in hogere gebieden en die zowel witte als rode wijnrassen huisvesten. Wit: rebula, pinela, zelen, sauvignon, malvazija, laški rizling, beli pinot (=blanc), sivi pinot (=gris), muscat en chardonnay. Rood: merlot, barbera, cabernet sauvignon en modri pinot= noir). Wijn maken is in Vipava een kunst die duizenden jaren terug in de tijd gaat.

Het stadje Vipava ligt mooi in het groen aan de voet van het Nanosplateau en is bekend van de vele bronnen die aan de noordzijde uit de rotsen komen en die samen de gelijknamige rivier vormen. Op het centrale plein is er een vinotheek waar je de wijnen uit de vallei kan proeven.

De twee eerste witte wijnen die we tijdens de degustatie in januari geproefd hebben zijn gemaakt met uiterst zeldzame druivenrassen, namelijk pinela en zelen, die typisch zijn voor de Vipava vallei en enkel hier geproduceerd worden.

Geselecteerde wijnen voor de proefavond

De vier witte wijnen en de laatste twee rode wijnen die geproefd werden zijn gemaakt en werden voorgesteld door onze gasten, de heer en mevrouw Jamšek. Hun wijngoed ligt in het charmante dorpje Manče aan de hellingen van de Vipava vallei. De datum “1887” heeft betrekking op een oud antieken eiken vat dat van 1887 dateert en nog steeds in gebruik is. Het is de enige ‘officiële’ vermelding van een lange traditie van wijn produceren in dit domein die echter tot veel vroegere tijden teruggaat. Sinds 2016 wordt het wijngoed gerund door een trio: Ivan, de eigenaar die ook verantwoordelijk is voor alle werk in de 6 hectaren wijngaarden, Marko die voor de vinificatie instaat en het werk in de wijnkelder, en Erika die verantwoordelijk is voor de

17

wijnproeverijen en de verkoop, en ook verbonden is aan de Faculteit Viticultuur en Oenologie van de Universiteit van Nova Gorica.

Familie Jamsek en Marko Het Jamšek 1887 wijngoed produceert nu 20.000 flessen per jaar en behaalde verschillende nationale en internationale prijzen voor hun wijnen. Ze maken 2 types wijnen: enerzijds frissen witte aromatische wijnen om jong te drinken, en anderzijds wijnen die “sur lie” gefermenteerd worden in eiken vaten.

Jamšek 1887, Pinela 2018 De pinela druif stond reeds beschreven in 1844 en werd in 1932 ‘The king of wines from the Vipava valley’ genoemd.

Het is één van de autochtone druivenvariëteiten in Vipava die vooral aangeplant is op de hoger gelegen zonnige wijngaarden met een mergelbodem. Volgens sommige bronnen komt dezelfde druif ook voor in Friuli onder de naam pinella. De druif levert een fijne frisse wijn ‘voor elke dag’ die ook goed samengaat met visgerechten.

De druiven worden met de hand geplukt en dan gekneusd voordat ze geperst worden. De gisting, na toevoegen van lokale gisten, gebeurt in inox vaten op koude temperatuur

De Wijnspiegel Nummer 95 (12-13°C) om het intense aroma tot uiting te laten komen.

Het alcoholpercentage bedraagt 12,5%.

Proefnotities: Lichtgeel met een groene schijn, fijne tranen. Aroma’s van groene appel, peer, citrus, viooltjes, mineraal. Opvallend zijn de heel fijne zuren (zoals rabarberzuur). Middellange afdronk met pompelmoesbittertje.

Deze wijn zouden we eerder als aperitief drinken. Score:13,6/20. Prijs: 7 €

met lange afdronk. Duidelijk vineuzer dan de vorige wijn.

Score: 14,3/20. Prijs: 7 €

Jamšek 1887, Rebula 2016 De rebula druif is ook gekend onder de Italiaanse naam ribolla gallia. Het is een authentieke druivenvariëteit uit Friuli, maar die ook in het aangrenzende Zuid-Slovenië wordt verbouwd. De druif heeft een heel lange geschiedenis, zoals blijkt uit documenten uit het jaar 1503 die melden dat de Romeinse keizer Maximilianus toen ook reeds ‘Vipavska Rebula’ (Rebula uit de Vipava vallei) bestelde.

De wijn wordt daarom ‘The Emperor’s Choice’ genoemd.

Het is een witte wijn die eigenlijk als rode wijn ontwikkeld wordt. De druiven worden laat geoogst en met de hand geplukt. Na de persing en de koude fermentatie blijft het sap gedurende één jaar in contact met de schil in hergebruikte eiken vaten, daarna rijpt de wijn nog 2 jaar in eiken vaten ‘sur lie’. Er is ook een volledige malo-lactische omzetting. Deze wijn werd in 2019 gebotteld. Het alcoholpercentage bedraagt 13%.

Proefnotities: Okerkleurig met een mooie viscositeit. Mirabellen, overrijpe bananen, kruiden, calvados, sherry.

Complex in de mond: redelijk doortrekkend, mooie zuren, molligheid, iets bitters. Lange afdronk. Te combineren met harde kazen. Score: 15,0/20. Prijs: 7 €

Koen Feyen Jamšek 1887, Zelen 2017 Zelen is een autochtone druifvariëteit die enkel in het bovendeel van de Vipava vallei voorkomt en nergens elders in de wereld aangeplant is. De druif werd voor het eerst in 1844 vermeld in het boek ‘Vinoreja’ van de wijnexpert Matija Vertovec. Hij beschreef zelen als ‘een nobele witte variëteit met een vintage smaak’.

De wijn wordt traditioneel vooral tijdens feesten gedronken. Hij is gewoonlijk strokleurig met licht groene tinten (zelen betekent groen in het Sloveens). Typische aroma’s zijn droge grassen en mediterrane kruiden zoals tijm en rozemarijn.

De druiven worden met de hand geplukt en de gisting gebeurt in inox vaten op koude temperatuur. Het alcoholpercentage bedraagt 12,5%.

De wijn kan onmiddellijk gedronken worden, maar kan ook wat verouderen en dan zouden acacia- en honingtoetsen meer prominent worden. Jamšek adviseert om deze wijn te combineren met Italiaanse gerechten met veel kruiden.

Proefnotities: Vrij geconcentreerd geel met een groene toets, ook een beetje grijs. Een totaal andere neus dan de vorige wijn: hars, kruiden (rozemarijn, tijm), limoen, honing. De wijn heeft veel fijne aciditeit. Heel mondvullend

Jamšek 1887, Zlati Prepih 2015 Het eerste deel van de proefavond werd afgesloten met deze unieke witte blend (“ dé specialiteit van het huis” volgens mevrouw Jamšek) van 80% rebula, 10% zelen en 10% pinela. De naam ‘Prepih’ slaat eigenlijk op de tocht die onder de deur ontstaat als de krachtige burja wind door de Vipava vallei raast.

Deze bijzondere wijn wordt dus gemaakt met rebula druiven die laat geoogst en handgeplukt geworden. Na de fermentatie is er één jaar maceratie met contact met de schillen in nieuwe eiken vaten, waarna lagering ‘sur lie’ in kleine eiken vaten gedurende 2 jaar.

De lokale variëteiten pinela en zelen, die gevinifieerd worden zoals beschreven voor de twee eerst geproefde wijnen (de ‘frisse lijn’), worden op het einde elke voor 10% toegevoegd om voor de nodige frisheid te zorgen. De wijn werd gebotteld in 2018 en het alcoholpercentage is 13%.

Jamšek adviseert deze wijn bij Japanse gerechten.

Proefnotities: Amberkleurig, zeer helder, de tranen worden snel gevormd. Aroma’s: dennenhars, vuursteen, kruidenkorf (zaadspecerijen zoals kardemom, koriander, kaneel, kerrie), amandelen, kweeperengelei. Een frisse wijn: frisse zuren, veel body, een hoge viskositeit. Lange afdronk. Een mooie wijn met een zeer lange herinnering.

Score: 15/20. Prijs: 15 €

18

De Wijnspiegel Nummer 95 Vinakoper, Rex Fuscus Refošk 2018 Dit grote wijngoed (590 ha) ligt in Istrië in de wijnstreek Primorska in zuid-west Slovenië. De geschiedenis van dit domein begint in 1947 met de oprichting van “Vino”, een groothandel in alcoholische en niet-alcoholische dranken en een wijnkelder in Koper. In 1951 kwam er een nieuwe wijnkelder en een nieuwe naam: “Vino-Koper”. In 1961werd de export uitgebouwd en in 1981 werd “Vinakoper” een autonoom wijnproductiehuis dat veel internationale medailles zou behalen. Sinds 1996 is dit de belangrijkste wijngroep van Slovenië, die biowijnen produceert en ook een wijnacademie heeft opgericht. De wijnproductie is merlot, cabernet sauvignon, refošk en malvasia.

Refošk, een laatrijpende druif, vindt zijn oorsprong in Friuli (de “trots van Istrië”), heeft meerdere varianten en is goed bestand tegen rot en schimmels. De oogst gebeurt manueel eind september, gecontroleerde gisting en maceratie op 25–30°C. Na de malolactische gisting wordt gelagerd in grote eiken vaten. Het alcoholpercentage bedraagt 13,0 %.

Vinakoper adviseert om deze wijn te combineren met rijke, vette vleesschotels (worst, gerookt spek, schapenvlees), rund, hert, maar ook met gegrilde sardines, tonijn, makreel, en pasta met pikante sauzen of sterke kazen.

Proefnotities: Donkerrood met paarse rand, dikke tranen.

Blauwe en rode bessen, cassis, jammy, kruidig (laurier),

19

chocolade, wat hout, wat onderbos. Een stevige aciditeit, zoals in yoghurt. Wat tannine en een pompelmoesbittertje. Middellange afdronk. Dit is de basis-refošk van Vinakoper. Score: 12,9/20. Prijs: 4,99 € Dveri Pax, Modra Frankinja 2009 Dit wijngoed, gelegen in Jarenina Manor, in de Podravje wijnregio in het noordoosten van Slovenië, ziet zichzelf als een voortzetting van een traditie van 800 jaar Benedictijnse wijnbouw. Het domein omvat 73 ha wijngaarden die in de omgeving liggen van Maribor, Jerusalem, en Radgone-Kapela en behaalde meerdere internationale medailles.

De geproefde wijn is gemaakt van 100 % Blaufränkisch / Modra Frankinja. DNA-onderzoek in 2016 leverde het bewijs van de Sloveense oorsprong van deze druif, nl. Styria of Štajerska (streek Maribor). Er is 700 ha aangeplant in Podravje en Posavje, en het is de vierde wijnvariëteit in Slovenië. De Blaufränkisch is een vroege bloeier die relatief laat geoogst wordt en gevoelig is voor meeldauw. De druiven van deze wijn, afkomstig van de wijngaard Murski in Štajerska, worden manueel geplukt. Na 3 weken gisting en maceratie (geen filtering) is er 24 maanden lagering op nieuwe en gebruikte Franse eiken vaten. Het alcoholpercentage bedraagt 13,0 %. Deze wijn wordt door Dveri Pax voorgesteld bij vleesgerechten, pasta met prosciutto en gegrild eekhoorntjesbrood.

De Wijnspiegel Nummer 95 Proefnotities: Donkerrood, intens gekleurd, evolutie is zichtbaar in de lichtbruine rand. Tranen aan het glas. Intense neus: tabak, koffie, cacao, rokerig, vanille. Een wijn met een kleine aciditeit. Fris maar niet al te zuur. Weinig molligheid. Nog flink wat tannine. Gemiddelde afdronk met een klein bittertje. Mooie herinnering. Score: 14,3/20.

Prijs: 14,95 €

Jamšek 1887, Modri Pinot 2015 Het Jamšek wijngoed heeft minder dan 1ha noord-oost geörienteerd (“ver van de zon”), aangeplant met pinot noir. Hun Modri Pinot werd voor de eerste keer geproduceerd in 2013 met druiven van jonge wijnstokken die zeer geselecteerd worden. Enkel de volledig rijpe druiven worden met de hand geplukt aan een heel laag rendement.

Een maand voor de oogst knippen ze de bladeren weg De druiven worden gekneusd en schillen en sap worden dan samen ondergebracht om gedurende een week te macereren in een open vat. Na de maceratie rijpt de wijn in kleine eiken vaten gedurende één jaar “sur lie” (10% nieuwe vaten, de rest hergebruikte Sloveense vaten; ook volledige malolactische omzetting). Het alcoholgehalte is 13%.

Proefnotities: Jonger en donkerder van kleur dan de vorige wijn. Een complexe neus: kruidig, vegetaal, kardemom. Veel fraîcheur en finesse. Zeer lange afdronk. Een pinot noir van een betere kwaliteit dan de vorige wijn.

Score: 15,4/20. Prijs: 10 € Jamšek 1887, Barbera 2014

Thomas verbeke Klet Brda, Krasno Pinot Noir 2016 Klet Brda, gesticht in 1957, is een coöperatieve van 400 lokale wijnbouwers in de wijnregio Primorje, in het zuid westen van Slovenië. De coöperatieve beschikt over ongeveer 1.000 ha wijngaarden en produceert 6-8 miljoen liter wijn per jaar. De coöperatieve staat in voor de stockage, de marketing en voor advies over de wijnbouw.

Deze wijn wordt gemaakt van 100% pinot noir stokken van meer dan 20 jaar oud in terrasbouw aangeplant op een hoogte van 80-150 m op de leembodem van de regio Brda, die een submediterraans klimaat heeft met warme zeelucht en koele Alpenwinden. Na manuele pluk gebeurt de gisting op Franse eik bij 25 °C – 28 °C, daarna is er een volledige malolactische omzetting, en een lagering op Franse eik. Volgens de producenten kan de wijn 15 jaar verouderen en kan hij best gecombineerd worden met eendenborstfilet, tonijn, risotto met paddenstoelen, gerookte zalm.

Proefnotities: Licht robijnrood met verkleuring naar de rand toe, helder met een matige intensiteit. Klein rood fruit (framboos), animaal, vanille, aards. Mooie molligheid, mooie zuren, vrij evenwichtig en mooi versmolten. Mooie lange afdronk. Score: 14,3/20. Prijs: 11,5 €

Barbera is vooral een ‘Piemonte druif’, soms ‘the lady in red’ genoemd, wordt veel aangeplant in de Vipava vallei.

De terroir van deze barbera is de typische ‘Flysh’ bodem, steile hellingen, 140 meter boven de zeespiegel. Deze wijn heeft internationale prijzen behaald. Het jaar 2014 was nochtans een moeilijk jaar met heel veel regen en weinig zon.

De druiven werden daarom geselecteerd in de wijngaard en enkel de gezonde druiven werden met de hand geplukt . Daarna werden ze een tijdlang op het dak gestockeerd om ze te laten drogen, waardoor er een 10% toename in concentratie bekomen werd. Na persen worden schillen en sap samen ondergebracht in een open vat om gedurende twee weken te macereren in een open vat. Na de maceratie rijpt de wijn in kleine eiken vaten gedurende één jaar. Daarna blijft de wijn nog 2 jaar in inox ‘sur lie’ op constante temperatuur (ook volledige malolactische omzetting). Het alcoholpercentage is 13%. De wijn wordt aanbevolen bij vleesgerechten.

Proefnotities: Donker kersenrood, helder, schitterend, een waterrand, dunne tranen. Wat gesloten in de aanzet.

Daarna een aangename complexe neus met rood fruit (kersen, rode bes, aardbei), kruidig, mineraal, gebrande toetsen, chocolade. Fijne zuren en flink wat molligheid (licht Amarone effect). Mooi in evenwicht en op dronk.

Mooie volle afdronk. Zeer mooi en anders dan de Piemonte barbera’s. Score: 15,9/20. Prijs: 25 € Alain Dupont- Proefnotities opgetekend door Peter Kok

20

De Wijnspiegel Nummer 95

Sauternes, een grand seigneur in de branding In het segment van de zoete witte Franse wijnen torent van oudsher één naam met kop en schouders boven alle andere uit: sauternes, de likoreuze weelde afkomstig van dat gebied in de Graves, 40km bezuiden Bordeaux, waar het riviertje de Ciron in de Garonne uitmondt. De 1557 hectaren wijngaard bestrijken de gemeenten Sauternes, Fargues, Bommes, Preignac en Barsac en geven jaarlijks amper zes miljoen flessen zoete nectar. Hun unieke aromatische en gustatieve complexiteit is het resultaat van de vergisting van met botrytis cinerea aangetaste druifjes die in meerdere manuele tris geoogst worden. Maar wist u ook dat dit type wijn helemaal niet zo oud is, en alleszins later dan de fameuze edelfäule uit de Rheingau (°1775) geboren werd? Het verhaal gaat dat in 1836 de wijnhandelaar Focke te laat kwam voor de oogst op zijn domein La Tour Blanche en toch maar besloot de grotendeels ‘rotte’ druifjes te vinifiëren. Of was het de marquis de Lur Saluces bij zijn te laat geoogste 1847? Natuurlijk claimt Château Yquem het ‘eerstgeboorterecht’ van de sauternes en schrijft de vondst op naam van Françoise-Josephine die wélbewust - volgens haar nazaat Alexandre (RVF 639 p. 29) - haar plukkers de opdracht gaf de aangetaste druifjes te selecteren. En dat was dan zowat een halve eeuw vroeger want ze huwde in 1785 met Louis-Amédée de Lur Saluces.

Thomas Jefferson was een groot liefhebber van ‘Sauterne’, prees hem zelfs aan bij president Washington en plaatste voor hen beiden ooit een bestelling van 40 dozijn flessen (bron: Hugh Johnson). In de negentiende eeuw was men zot van zoete wijnen en het is dan ook niet verwonderlijk dat le Sauternais dik in de prijzen viel bij de toekenning van het grand cru classé statuut in het klassement van 1855: er werden niet minder dan 26 kastelen gelauwerd, 15 seconds en 11 premiers, met een aparte troon gereserveerd voor de premier cru supérieur Yquem.

Sauternes, de onbeminde oude suikertante?

Maar daar waar het vandaag de grands crus meer dan ooit voor de wind gaat maken de wijnen van Sauternes al een paar decennia lang een serieuze crisis door. Waar is de tijd dat elke gastronomische maaltijd - vooral bij communie- en trouwfeesten van enige allure- niet voor vol aangezien werd zonder sauternes, hetzij bij de foie gras, hetzij als afsluiter bij het gebak?

Akkoord, dat trieste lot is niet alleen de grote likoreuze Bordeaux wijnen beschoren, alle zoete wijnen wereldwijd

21

zijn in hetzelfde bedje ziek, van Tokaj, (Trocken)Beerenauslese, Ausbruch, Late Harvest wines, tot Jurançon, Montbazillac en de Coteaux du Layon, Quarts de Chaume, etc..

stadia v botrytis Er valt hier trouwens een bizarre paradox vast te stellen: niemand trekt de fabuleuze complexiteit, de grandioze zuurtjes, die unieke botrytis gerelateerde aroma’s en smaaktoetsen én de fenomenale levensduur van deze wijncategorie in twijfel. En als er zo’n fles op een Commanderij proefavond op tafel komt - dikwijls als curiosum ter afronding van de avond - dan haalt ze de grootste onderscheiding in de scores. Maar tegelijkertijd reppen we ons zelden naar de wijnhandel om er kistjes van in te slaan, en hebben we in het beste geval in een hoekje van onze kelder een ‘unieke’ bonte verzameling kwart en halve liter flesjes die ongemoeid onder het stof begraven liggen, als Doornroosjes en Sneeuwwitjes wachtend op de verlossende kus van de Prins…

In een tijd waar ons smaakpatroon massaal door zoete smaken wordt geconditioneerd zou je het verwonderlijk kunnen vinden dat de jongere consumenten niet door deze wijnen verleid worden, maar hier kun je natuurlijk aanhalen dat die likoreuze wijnen veel te duur zijn voor hun portemonnee, en je ze ook niet zomaar voor het rapen vindt in de grootdistributie. Een andere zo goed als opgedroogde afzetmarkt zijn de miswijnen, de tijden toen

De Wijnspiegel Nummer 95 mijnheer pastoor dagelijks zijn gezegend glaasje Monbazillac of Ste-Croix-du-Mont achterover sloeg… Sommige wijnregio’s hebben dan maar het geweer van schouder veranderd en zijn droge witte wijnen gaan maken van hun druifjes: denk maar aan Jurançon sec of Graves supérieures die omzeggens van de kaart is verdwenen in ruil voor Graves sec. Dat gebeurde trouwens ook al langer geleden in de Entre-deux-Mers. Was het u bekend dat daar vroeger ook massaal zoete wijn geproduceerd werd? Het was patriarch André Lurton († mei 2019, 94 jaar oud) die in de jaren zeventig vanuit Château Bonnet in Grésillac de wijnbouwers van de streek aanzette om over te gaan op droge E2M. Maar dat is natuurlijk geen optie voor Sauternes en Co, alhoewel (zie verder). We zien daar het aantal actieve wijnbouwers slinken, er staan ettelijke domeinen te koop en er worden zelfs percelen op gereputeerde terroirs aangeboden voor amper 20 000 € per hectare, wat niet veel meer is dan de prijs voor een AOC Bordeaux wijngaard. Wie hier toch droge witte wijn wil maken kan die trouwens alleen op de markt brengen onder de generieke Bordeaux blanc appellatie, dat weten jullie wel. Xavier Ponty, co-eigenaar van het door ons op de wijnreis bezochte Château Guiraud (met 100 ha wijngaard het grootste domein, net als Yquem) en voorzitter van de ODG Sauternes-Barsac (123 kastelen), situeert de crisis tussen 1991 en 2014 met een daling van de productie van maar liefst 35% (RVF 636 p 12). Toch ziet de man de toekomst positief in.

Nee, geen sclerose in Sauternes!

Zo merk je bijvoorbeeld dat buitenlandse investeerders hun neus niet ophalen voor Sauternes, au contraire. De Zwitser Silvio Denz kocht in 2014 château Lafaurie-Peyraguey, bouwde er een luxe hotel uit en opende een ster-

renrestaurant in 2018. Het hotel staat vol prachtstukken van glaskunstenaar Lalique, Denz kocht namelijk voordien al de cristallerie Lalique in de Elzas.

Gezien de bezettingsgraad van meer dan 90% van hotel en restaurant rekent directeur David Bolzan op een zakencijfer van 1 miljoen euro voor de oenotheek van het domein, maar dat was natuurlijk vóór het corona-virus…

(RVF HS nov 19, p. 42). De Commanderijleden die mee waren op 31 mei herinneren zich ongetwijfeld ook het knappe restaurant La Chapelle in moderne bistro-stijl dat château Guiraud inrichtte in de dépendances, onder de vleugels van Nicolas Lascombes (uitbater van 7 restaurants in Bordeaux en omgeving). Het kasteel zelf werd in 2006 overgenomen door een originele associatie van 4 grote namen: Xavier Ponty, de gentleman graaf Stephan von Neipperg, de olijke Olivier Bernard van domaine de Chevalier én de automobiel PDG Robert Peugeot. Ook dat getuigt van optimisme en geloof in het product.

Met andere woorden, Sauternes heeft begrepen dat het oeno-toerisme dé moderne weg kan zijn die leidt naar de wijdopen poorten van hun prachtige kasteeldomeinen. De aangeboden formules rivaliseren in originaliteit: wat dacht u van yoga lessen op château Climens? Maar er is meer: in tijden van crisis sluiten de rangen (dat merken we ook in Covid-19 tijden), er wordt onderling veel overlegd en er ontspruiten nieuwe ideeën en projecten. Zo ontstond nóg een associatie: 4 naburige 1ers crus - Sigalas-Rabaud, Rabaud-Promis, Rayne-Vigneau en La Tour Blanche – gaven een gezamenlijke kist van 6 flessen uit in zeer beperkte oplage van slechts 500 stuks, mét een assemblagewijn van de 4 domeinen, naast uiteraard een fles van elk. Ze waren op een paar minuten tijd allemaal verkocht

La Chapelle ( interieur)

Xavier Ponty

22

De Wijnspiegel Nummer 95 op de place de Bordeaux! Wordt ongetwijfeld vervolgd, de andere premiers crus staan te trappelen om ook op die kar te springen.

Sauternes op weg naar een nieuwe stijl Maar er is meer, ook de wijn zelf ondergaat een transformatie: sedert 2011 staat in de cahier de charges dat chaptalisatie voortaan verboden is. Dat maakt dat Sauternes wint aan zuiverheid en minder zwaar of gesuikerd overkomt. Die tendens naar minder overweldigende en dus vermoeiende liquoreux’s is al langer door een aantal wijnbouwers nagestreefd. Misschien kent u de wijnen van Château Closiot, van Françoise Closiot, echtgenote van de Waalse wijnjournalist Bernard Sirot? Op deze 7,5ha wijngaard in Barsac maakten ze jarenlang naast hun klassieke Sauternes een cuvée genaamd “Les premières Brumes de Closiot” met de bedoeling een easy drinking aperitief sauternes te presenteren.

Behalve hier en daar nog een stockrest is hij helaas niet meer te krijgen, want Jean-Marie Guffens – van de gereputeerde bourgognes ‘Verget’ – zag blijkbaar het potentieel en de kwaliteit van Closiot in en kocht het over in 2017. Hij maakt er nu twee cuvées: Closiot Bonneau en de krachtiger Les Dames de Bonneau. In dezelfde lichtere, meer A+ lijn en stijl kunnen we ook ‘Symphonie’ plaatsen, de tweede wijn van de onlangs door Bernard Magrez overgekochte Clos Haut-Peyraguey.

Of de (Lieutenant de) Sigalas Rabaud van Laure de Lambert Compeyrot met lager restsuikergehalte. Zij heeft trouwens zelfs twee droge witte wijnen in haar gamma.

Een nog opmerkelijker experiment komt op dat vlak van Daniel Alibrand: hij maakt een droge witte wijn van gebotrytiseerde druiven ‘Déclinaison’ genaamd, want voor hem is de identiteit van Sauternes onlosmakelijk verbonden met dat edelrot. Alleen mag hij zijn wijn niet als AOC Sauternes op de markt brengen, maar als een vin de France.

Alibrand is zowat de woordvoerder van de niet geklasseerde Sauternes wijnbouwers die de minderheid uitmaken binnen de appellatie en dus nog meer in het hoekje geduwd worden.

Maar hij verzet zich met hand en tand tegen het idee van sommigen om een subcategorie AOP Côtes de Sauternes te creëren, dat zou alleen maar tot een niveau afglijding leiden.

Tenslotte moeten we vermelden dat ook hier enkele toonaangevende kastelen de bio(-dynamische) tour opgaan, geen evidentie voor een zeer moeilijk te vinifiëren product. Château Guiraud, alweer, is sedert 2015 bio gecertifieerd en gaat naar bio-dynamie op. Xavier Ponty is al lang voorstander van bio-landbouw, in de ruime zin: hij verbouwt al zestien jaar meer dan 100ha graan op een boerderij langs de Garonne.

De bio-dynamische kaart wordt onder andere nog explicieter getrokken door Bérénice Lurton op Château Climens, sedert 2010 en gecertifieerd in 2018; of al twintig

Château Guiraud

23

De Wijnspiegel Nummer 95 jaar door Alain Dejean op Rousset-Peyraguey (zie hun website). Verder vermeld ik onder de ‘kleintjes’ château Dudon, Ecocert gelabeld. Verbaast het u dan dat ook Yquem niet kon achterblijven, zoals Bernard Arnauld in mei 2019 op Vinexpo aankondigde?

In 2009 ontstond Sweet Bordeaux, die de 8 zoete en likoreuze appellaties van Bordeaux vertegenwoordigt (https://www.sweetbordeaux.com/www, zonder Sauternes) met de bedoeling de samenwerking en de uitwisselingen onderling te bevorderen. In 2015 verenigden een aantal kleine Sauternes wijnbouwers zich in een coöperatie, dé oplossing om het hoofd boven water te houden, en nog belangrijker, twee jaar later gingen ze op in de grootste Coopérative van de Bordeauxregio: Les Vignerons de Tutiac. (Ook door de Commanderij bezocht en bewonderd voor zijn moderne aanpak). Die ligt weliswaar niet in de buurt van Sauternes maar in Marcillac op de rechteroever boven Blaye, maar kan stellen dat zij met een totaal van 150ha wijngaarden de grootste sauternes producent is geworden! Op die manier kunnen die wijnen meedrijven op de distributiekanalen van deze gigant en hoeven ze niet meer te smeken bij de négoce die al lang de belangen van de kleine spelers van de appellatie niet meer behartigde.

Wat eigenlijk ook in het voordeel van Sauternes zou moeten spelen is de prijs. Die ging namelijk, op Yquem na, niet mee met de wilde stijgingen van de andere crus classés uit Médoc of St-Emilion : Guiraud, bijvoorbeeld, toch een 1er cru classé kun je al vinden voor 36 €! Heel wat sauternes betaal je maar een goede 20€, en de ‘randappellaties’ nog minder: Château du Payre, een Cadillac, biedt je zijn bio-liquoreux aan tegen de belachelijke prijs van 11 € maar die is wel goed voor 16,5/20 punten voor RVF. Vergeet ook niet dat het rendement per hectare hier spectaculair laag is: 15 à 20 hl/ha, of 1 glas wijn per stok!

Misschien zou men beter de verkoop van halve flesjes promoten, of nog een radicaler idee: als standaardfles opteren voor halve liter flessen? Die zou de consument toch makkelijker boven halen zonder bang te hoeven zijn dat er een halve fles op tafel overblijft.

Het laatste snufje, een brug te ver?

U ziet dat er dus heel wat aan het bewegen is in de regio, en de progressisten willen nog een stuk verder gaan om de consument opnieuw te verleiden met sauternes.

“Waarom zouden we sauternes niet promoten als cocktail(ingredient)? “ Met andere woorden, zeggen ze, we moeten de mogelijkheden van sauternes niet alleen als bredere maaltijdbegeleider in de verf zetten (bij Aziatische keuken, wit vlees, daubestoofpotje,…, kazen), er kan ook een hele apéro wereld opengaan op basis van onze likoreuze wijn. On the rocks bijvoorbeeld op een zomerterras, of met wat sinaasappelzeste (le Sweetz van Lafaurie-Peyraguey), of probeer eens een sauternes-mojito,

met citroen, muntblaadje en soda! Waw! Ik zie hier onvermijdelijk een parallel met de port wereld.

Zonder van een crisis te kunnen spreken is ook daar al een tijd sprake van een stagnatie van de markt. De portmakers hebben het antwoord in twee richtingen gezocht: enerzijds het naar voren schuiven van de betere types - Reserve, LBV, Colheita, en natuurlijk Vintage – anderzijds de creatie van port-tonic en vooral van de ‘pink’ of rosé port. Croft lanceerde die in 2008 en, jawel, op 21 mei 2009 erkende de anders zo conservatieve IVDP de pink als een nieuw soort porto. Een aantal gereputeerde porthuizen schreeuwden vermaledijding en schande, maar kijk, zo’n tien jaar later zijn er zeker al meer dan twintig pinkport merken op de markt.

Sauternes, een slagveld « entre les Anciens et les Modernes » En ja, een geschandaliseerde reactie op al die ‘revolutionaire’ verkrachtingen van de edele sauternes kon natuurlijk niet uitblijven. De best geplaatste persoon om die ‘colère’ te verwoorden - en ik moet zeggen op zeer eloquente wijze, hoe kan het ook anders – was uiteraard graaf Alexandre de Lur Saluces, ex-gerant van château Yquem (1968-2004), onder de titel: “C’est Sauternes qu’on abîme!”( in RVF 639 p. 29). Hij houdt een vlammend pleidooi voor de traditionele stijl van sauternes, de vrucht van meer dan 200 jaar ervaring en strenge vinificatienormen met mini-rendementen (voor Yquem is dat 1200 flessen op 1 hectare beplant met 6500 stokken!). De moeilijkste weg is de enige die de toekomst zal halen is zijn stelling. ”En ja, onze wijn is duur, maar dat geldt eveneens voor een rolex, een zeldzaam juweel, caviaar of water in de Sahara.”

Hij heeft het misprijzend over de nieuwe “mixologie” tendens, volgens hem “une voie de garage”. Hij vindt het arrogant om te durven beweren dat men de sauternes moet ‘verbeteren’, want in zijn ogen is de klassieke stijl de perfectie natuurlijk. Hij voorspelt dat de vernieuwers zich in promotionele kosten zullen verliezen en tegen de muur te pletter zullen knallen als zij sauternes gaan verlagen tot een cocktailwijn. Dan kun je hem even goed als warme hoestsiroop in de winter gaan serveren! knarsetandt Alexandre.

24

De Wijnspiegel Nummer 95 in op modern consumptiegedrag. Vergeet niet dat de jonge consumenten ‘die goede, oude tijd’ nooit gekend hebben. Waar het toch op aan komt in essentie is “prendre du plaisir à boire ce vin”. Voilà een aantal van hun argumenten. De toekomst zal uitwijzen wie het bij het rechte eind heeft….

Beste lezer, ben je na dit boeiend verhaal toe aan een glaasje? Dan kun je er misschien eentje proeven van de jongste jaargang, millésime 2018. Die zag er in het begin niet veelbelovend uit, maar ook al was de oogst klein, de kwaliteit is goed met behoorlijk geconcentreerde wijnen. Roberto Petronio raadt ondermeer volgende kastelen aan: château Suduiraut, Coutet, de Fargues, La Tour Blanche, Lamothe Guignard of Rabaud-Promis en natuurlijk ook de ons goed gekende Raymond-Lafon. En geniet maar mateloos van deze zoete nectar!

Luc Wieme Bronnen: Revue du Vin de France (RVF) nrs 631; 635; 636; 639; HS29 en 39; 640; 641 en het web

Foto Alexandre de Lur Saluce. (bron Slate Fr) Even terzijde: het eigenzinnige dikkenek karakter van Yquem blijkt ook uit het feit dat sedert 2011 het kasteel niet meer meedoet aan het systeem van de primeurs (gevolgd door Latour het jaar daarop). De huidige directeur Pierre Lurton gaat nu nog een stap verder en zal de wijn ook niet meer bij de primeurs (dus onafgewerkt) voorstellen. Een aantal andere kastelen vrezen dat door de afwezigheid van de topper van de appellatie de aandacht van de professionals nog minder naar Sauternes zal gaan, alweer een reden voor gramschap!

Uiteraard liet het andere kamp deze verwijten niet over zich heen gaan en kropen ze massaal in hun pen (niet zonder de steun van een aantal RVF-lezers). In het daaropvolgende RVF-nummer vind je dan ook het wederwoord van een vijftal ‘modernisten’ oa. J-J Dubourdieu en de reeds vernoemde Laure de Lambert Compeyrot en David Bolzan. Moeten we soms in onze winterslaap blijven? Elke vernieuwing krijgt kritiek maar leidt toch meestal tot succes. Traditie sluit trouwens nieuwe wegen niet uit. De verbeelding van de visionaire vernieuwers is geen gebrek aan respect voor de vorige generaties maar gaat

25

De Wijnspiegel Nummer 95

A la rencontre de Château La Dominique que: Dominique beschouwt het immers als aan zijn naam verplicht om 12 flessen van elke jaargang van het kasteel te kopen. En als Dominique en Philippe ma Dominique, mezelf en enkele wijnvrienden van de Commanderij uitnodigen voor een verticale proeverij van La Dominique, dan is het van ‘k Hoore tuitend’hoornen’ zoals Guido Gezelle schrijft. Zeg nu zelf, La Dominique of de 2de wijn, van de jaargangen 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 en 2016, je oren zouden voor minder tuiten. Meteen was dit de gedroomde gelegenheid om de bewering van Jean-Claude Fayat op waarheid te toetsen.

La Dominique, grand cru classé Saint-Emilion: enkele data “Château La Dominique est un vin généreux, richement coloré, intense, opulent et soyeux”. Zo beschrijft Jean-Claude Fayat, huidig eigenaar van Château La Dominique, zijn wijn op de website van ‘L’Union des Grands Crus de Bordeaux’. Is La Dominique werkelijk die gulle, uitbundig gekleurde, intense, weelderige en fluweelzachte wijn die hij pretendeert te zijn? Om die vraag met recht van spreken te kunnen beantwoorden moet je de wijn proeven. Per slot van rekening ligt ‘the proof of the wine in the tasting’.

Bij de verkoop van het domein in 1690, staat de naam ‘Dominique’ op de eigendomsakte van Jacques en Isabelle Macheau. Het domein wisselt van eigenaar in de loop der jaren en in 1862 verwerft een zekere Henry Greloud het wijngoed. Deze wijnhandelaar geeft het de naam ‘Château La Dominique’, de wijngaard is dan zo’n 21 ha groot. Greloud zou­ verantwoordelijk zijn voor het – verzonnen - verhaal dat de naam verwijst naar de eerste eigenaar van het domein die fortuin zou gemaakt hebben in de huidige Dominicaanse Republiek. Tot daar voor la petite histoire over de naam.

Mijn eerste kennismaking met La Dominique dateert van 1978: wijlen Chris Vermeire (oud-collega latijn en grieks van ‘ma Dominique’, ook oud-collega leerkracht van mij van het Sint-Lievenscollege en later oud-collega directeur) kwam bij ons thuis eten en schonk ons een La Dominique 1975 uit zijn rijk gevulde kelder. Chris hield van wijn, was een groot kenner én bleek ook een grote fan van La Dominique te zijn. Hij introduceerde ons in de ‘color, odor, et sapor’ van deze wijn.

In 1917 koopt Louis Soualle Château Gazin én Chateau La Dominique. Hij staat in 1933 La Dominique af aan zijn schoonzoon, Edgard de Baillencourt dit Courcol.

Mijn voorlaatste contact met La Dominique dateert van oktober 2019. De Commanderie de Bordeaux Vlaanderen organiseerde onder de kundige leiding van Hugo Van Landeghem een Bordeauxreis. Op zich al ruimschoots voldoende om als lid van deze commanderij in te tekenen. De bekendmaking van het programma – met bezoek aan La Dominique – trok ons over de streep. Het werd een onvergetelijke reis mét bezoek aan het kasteel, een kleine degustatie en een diner in La Terrasse Rouge, het restaurant dat hoort bij het domein.

1969 is een belangrijk jaar in die zin dat dan het kasteel overgaat in de handen van Clément Fayat. Deze selfmade ondernemer, actief in de bouwsector en de openbare werken en ooit op plaats 35 (!) in de ranking van de rijkste Fransen, koestert de ambitie om zijn kasteel het prestige en de uitstraling te geven van andere gerenommeerde grands crus classés uit de buurt. La Dominique ligt immers vlak naast Cheval Blanc, in het noordoosten van de Saint-Emilion appellatie en grenst o.a. aan Pétrus en Figeac in Pomerol. Geld vormt geen probleem voor Fayat en hij pakt de zaken dan ook grondig aan: hij zorgt voor een betere drainage van de wijngaard, hij bouwt een nieuw ‘cuvier’ en een nieuwe ‘chai à barriques’. Fayat omringt zich ook door specialisten: in 1979 wordt de fameuze Michel Rolland oenologue conseil op het domein. In 1995

Het laatste contact met La Dominique dateert van februari 2020: Dominique (nog een Dominique!) Santens en Philippe Khazakka, beiden lid van onze Commanderij Gent, beschikken over een mooi assortiment aan La Domini-

Bij de eerste klassering van Saint-Emilion in 1955 wordt La Dominique weerhouden als Grand Cru Classé en het kasteel heeft tot op vandaag die rang altijd behouden.

26

De Wijnspiegel Nummer 95 komen er 22 nieuwe thermogereguleerde inoxvaten om parcellaire vinificatie mogelijk te maken. Fayat vergroot ondertussen gestaag de wijngaard.

2006 is weer een belangrijk jaar: Jean-Luc Thévenin neemt de leiding van het domein op zijn schouders. Hij vernieuwt de wijngaard, verbetert nog de drainage, verhoogt het aantal wijnstokken per hectare (van 5700 naar 7000 en zelfs 9000 voor de laatst aangeplante percelen).

Dat jaar wordt er ook gestart met ‘viticulture raisonnée’. In 2012 telt het domein 29 ha.

2013: Jean-Claude Fayat, zoon van, wordt de voorzitter van de groep. Hij bestelt een nieuwe cuverie bij de beroemde architect Jean Nouvel. Deze constructie van 600m2 biedt nieuwe mogelijkheden: een ‘tri optique’ van de oogst, een verdubbeling van de vinificatiecapaciteit (42 vaten in de vorm van afgeknotte kegels van 73 hl in functie van vinificatie per perceel), een gekoelde chai à barriques. Het is bovendien een esthetisch gedurfde constructie, met boven de cuverie een degustatieruimte van 250 m2, een restaurant voor 100 personen en een terras van 450 m2 met rode glazen kiezels die de druiven symboliseren. Het terras biedt een weids uitzicht op de wijngaarden van Saint-Emilion en Pomerol. Er is een parking in het park en voor de kapitaalkrachtige klanten is er een heliport. Kan tellen als je oenotoerisme promoot.

Voor wie meer wil weten over het project, verwijzen we naar de website van Jean Nouvel, http://www.jeannouvel. com/projets/chateau-de-la-dominique/

27

De Wijnspiegel Nummer 95 Vandaag telt het domein 29 ha, de wijnstokken zijn gemiddeld 35 jaar oud. De wijn rijpt ca 16 maand op eiken vaten (60% nieuwe eik, 40% van 1 jaar). De gemiddelde opbrengst bedraagt ca 40 hl/ha en gemiddeld schommelt de productie rond de 80 000 flessen. Het kasteel produceert ook een tweede wijn, vroeger Saint-Paul de Dominique genoemd, nu heet hij Le Relais de La Dominique.

[Opmerking: in verband met de 2de wijn hebben we begin mei extra informatie opgevraagd bij het domein zelf. We vroegen naar het jaar van de vervanging van Saint-Paul door Le Relais. Verder ook naar de klassering van de 2de wijn en naar de gebruikte cépages met hun percentages.

We vroegen ook naar het waarom van het dalende percentage van merlot (ten voordele van cabernet) in de aanplant op La Dominique. Op 31 mei wachtten we nog altijd op een antwoord]

Van de geschiedenis naar het terroir en de cépages La Dominique heeft een unieke ligging, op de rand van de appellatie Pomerol en het bezit een uniek, voor Saint-Emilion wat atypisch terroir: ten noorden van het domein vindt je de klei-kiezelbodems van Pomerol met de cabernet sauvignon. De kiezels zorgen voor de goede rijping van de cabernet sauvignon, een laatrijpende druif, de klei geeft concentratie. In het zuiden vind je de kleikalk grond van Saint-Emilion en de fameuze ‘argile bleu’ die zorgen voor de spankracht, finesse en mineraliteit van de merlot en de cabernet franc.

volgen door een groot jaar, 2010, het excellent jaar 2009 en dan af te sluiten met recentere jaargangen, de 2de wijn van 2014, 2014, en de 2de wijn van 2015 en 2016.

Iedere wijn wordt besproken door één lid, de anderen vullen aan. Iedereen geeft een kwotering. We vermelden bij elk jaar de assemblage en zo merken we de evolutie naar een groter aandeel cabernet franc in de wijn: van 90 % merlot en 10 % cabernet franc in 2009, gaan we naar 85 % merlot en 15 % cabernet franc in 2014 (ter info, 2016 heeft 80 % merlot, 12 % cabernet franc en 8 % cabernet sauvignon!). De cabernet franc moet de wijn de nodige fraîcheur en spankracht bezorgen en het palet aan aroma’s complex en intens maken, volgens de technische directeur Pierre Meylheuc.

De proefnotities 2013, 87 % merlot en 13 % cabernet franc: structuur die nog wat tijd nodig heeft We zien een donkerkersenrode wijn met een kleine evolutie, fijne beentjes en een schitterende spiegel. De neus is complex: rood fruit, wat onderbos, een kruidige toets, een zekere vlezigheid, ook iets malolactisch. De gebrande toetsen zijn aanwezig: koffie, melkchocolade. In de mond is de wijn nog gefaseerd: mooie zuren, voldoende fruitmolligheid en tannine mooi present, een bittertje op het einde. De afdronk is middellang, de herinnering is mooi (fruit, gebrande toetsen). We denken dat de wijn gerust nog een vijftal jaar kan rijpen.

La Dominique, zoals reeds gezegd mét de rang van grand cru classé - en in het achterhoofd de hoop om te kunnen opklimmen naar de rang van premier grand cru classé – werkt met een beplanting van merlot, cabernet franc en cabernet sauvignon. Merlot vormt nog altijd het leeuwendeel, maar van 90% en meer in het verleden, zitten we de laatste jaren aan ca 81%. Daarnaast is er een stijgend percentage aan cabernet franc, nu toch zo’n 16% én een kleine hoeveelheid cabernet sauvignon (5%). 5 ha die niet bijdragen in de grand cru classé wijn, zijn beplant met malbec, kwestie van in de Bordelais alternatieven uit te proberen. Deze 5 ha worden ook biologisch geteeld.

2012 Saint-Paul: soepel, sappig en elegant

De proeverij

2012, 95 % merlot, 5 % cabernet franc: structuur en elegantie

18 februari 2020. Dertien uitverkorenen verzamelen voor wat zich voor de meeste van de aanwezige wijnliefhebbers aankondigt als een ‘once in a lifetime experience’, een degustatie van 10 wijnen en 8 jaargangen van het fameuze chateau.

We leggen samen de volgorde vast: we kiezen niet voor een op- of aflopende rangorde gedicteerd door de leeftijd (vb van jong naar oud), maar opteren om 2013, de 2de wijn van 2012, 2012 en 2011 – goede wijnjaren – te laten

We maken kennis met een mooi geconcentreerde, nog vrij paarse wijn met een schitterende spiegel, een kleine waterrand en een lichte evolutie. We appreciëren de mooie viscositeit. In de neus merken we veel rood fruit, vooral kersen, een malotoets (karnemelk), wat chocolade, leder, paprika en een lichte kruidigheid. De mond is duidelijk nog gefaseerd: we krijgen een mollige aanzet, dan neemt de aciditeit de overhand, de tannine is minder present. Op het einde is er een klein bittertje. Dit is een sappige, fruitige en elegante wijn.

In het glas een mooie kleurconcentratie, met een schitterende spiegel en fijne trage beentjes. In de neus: fruit (kers, rode bes), kruidigheid, leder, paprika, ook wat grafiet. In de mond krijgen we een wijn met een mooie structuur: een mooie fruitmolligheid gecombineerd met fijne aciditeit en zachte tannine en weer dat bittertje op het einde. We vinden het een mooie wijn, met structuur, materie en elegantie. We gaan duidelijk in stijgende lijn qua vinositeit.

28

De Wijnspiegel Nummer 95 2011, 95 % merlot, 5 % cabernet franc: materie, elegantie, op dronk én nog reserve

2015 Saint-Paul: lichte fruitcavalerie

De 4de wijn, de 2011, is de meest geconcentreerde wijn van kleur tot nu toe. Donkerkersenrode wijn met amper evolutie voor een 2011, een schitterende spiegel en mooie gekleurde tranen. In de neus mooi rijp fruit (kersen en frambozen), een mooie kruidigheid, peper en mooie gebrande toetsen (koffie, chocolade). De mond biedt een mooie structuur: fruitmolligheid, zachte tannine en fijne aciditeit zijn goed in balans. De wijn biedt nog verrassend veel fraîcheur, de afdronk is lang. Een sappige wijn die best nog enkele jaren voor de boeg heeft.

2010, 90 % merlot, 10 % cabernet franc: kracht én finesse én velours De 5de wijn is licht robijnrood, met een mooie spiegel en een matige concentratie. In de neus veel rood fruit (cassis), een lichte ledertoets, vanille, onderbos, gebrande toetsen, drop. In de mond krijgen we een sappige, mondvullende wijn met een fijne aciditeit. Goede evenwichtige wijn, met veel finesse en velours, voldoende kracht en met een zekere graad van versmoltenheid. De afdronk is zeer lang, de herinnering is die van een heel mooie wijn die finesse met kracht combineert.

2009, 90 % merlot, 10 % cabernet franc: finesse en harmonie De 6de wijn, donker kersenrood, toont opvallend weinig evolutie voor een wijn van 11 jaar. In de neus: kersen, zwart fruit, lichte vegetale toets, wat kruidigheid, koffie.

In de mond: een heftige aanzet, mooie tannine en mooie zuren, een krachtige structuur. Harmonie tussen en versmelting van tannine en zuren. De afdronk is middellang.

Net zoals zijn voorganger is dit een heel mooie wijn die aantoont hoe La Dominique kan evolueren.

De negende wijn is mooi kersenrood met een schitterende spiegel. In de neus is er volop rood fruit (aardbei, kers), een lactische toets (yoghurt) en ook wat animaliteit en vegetaliteit, wat grafiet en wat peper. De mond is mollig qua aanzet, fruit volop, nadien een mooie aciditeit en veel fraîcheur. De afdronk is gemiddeld, de herinnering is fruit en kruidigheid.

2016 Saint-Paul: fruit en elegantie De laatste wijn is geconcentreerder dan de 2015, hij heeft alweer een schitterende spiegel. In de neus merken we veel rood fruit, een lichte kruidigheid en gebrande toetsen (koffie, melkchocolade) en wat paprika. De mond kenmerkt zich door fruit, fijne aciditeit en weinig tannines. De wijn heeft een hoog drinkbaarheidsgehalte. Kortom, een soepele, sappige wijn met voldoende fraîcheur.

De scores (op /20) en de klassering: 1° 2010: 17,61; 2°2009: 17,5; 3° 2011: 16,53; 2012: 16,5;2014: 16,34; 6°pl. 2016 2de wijn: 16,23; 2015 2de wijn: 16,03; 2012 2de wijn: 15,34; 2014 2de wijn: 15,34;2013: 14,65ptn Enkele kanttekeningen bij dit klassement 1 De ‘grand vin’ scoort beter dan de 2de wijn, maar het verschil tussen de 1ste en 2de van het zelfde oogstjaar is klein: 1,16 punt voor jaargang 2012, 1 punt voor jaargang 2014.

2 Het puntenverschil tussen de cuvée 2010 en 2009 is minimaal: ondanks het stijlverschil 2010 eerder een rijk jaar met een harmonieuze wijn vol finesse en velours, 2009 een jaar met kracht en concentratie – scoorden deze wijnen het best en vielen deze cuvées het meest in de smaak.

2014 Saint-Paul: fruit en jonge kracht Wijn 7: in het glas mooi schitterend, kersenrood. De neus combineert fruit, gebrande toetsen (koffie, chocolade), kruidigheid en een vleugje paprika. In de mond een mooie fruitmolligheid, met voldoende aciditeit en zachte tannine.

Alles is nog gefaseerd. De afdronk is middellang, de herinnering is die van fruit en kruidigheid.

2014, 85 % merlot, 15 % cabernet franc: speelse lichte kracht Wijn 8 is kersenrood, helder, met een schitterende spiegel. De neus is nog vrij gesloten, na voldoende walsen noteren we kersen, kruidigheid, zuivel en ook wat grafiet.

De mond brengt veel zuren, voldoende tannine en retronasaal een chocoladebittertje. De wijn heeft potentieel maar rijpt best nog enkele jaren vooraleer hij wordt aangesproken.

29

3 Constanten in de geproefde wijnen zijn de ­­ mooie kleurconcentratie, de schitterende spiegel, een complexe neus (aroma’s van rijp fruit, subtiele kruidigheid, gebrande toetsen, wat vegetaliteit), structuur, veel elegantie en afhankelijk van het jaar, kracht, souplesse, elegantie, velours.

Het staaft de bewering van de wijnmaker dat La Dominique de gulheid van een Saint-Emilion koppelt aan de kracht van de Pomerol.

4 Als we een factcheck moeten toepassen op de bewering van Fayat, dan kunnen we stellen dat zijn stelling waar is. Om het met de woorden van een van de aanwezige proevers te zeggen: “Ik wil gerust een 2de zit geven aan de meeste van de geproefde wijnen, om ze nogmaals te kunnen proeven”.

Slotbedenking Deze schitterende Saint-Emilion heeft een minpuntje: de prijs van het ‘beestje’. Ter plekke kostte in 2019 de La Dominique 2015 zo’n 57,60 euro, de 2014 45,60 euro, de 2013 38,40 euro. Le Relais 2013 stond aan 18 euro. Bij Thienpont vind je vandaag de 2015 aan 50 euro. Kopers kijken dus best uit hun doppen, een voorafgaande vergelijkende prijsstudie dringt zich op. Misschien voelt een ander lid-fan van La Dominique zich hiertoe geroepen?

Met heel veel dank aan Dominique Santens en Philippe Khazakka voor deze onvergetelijke avond!

Martin Verfaillie, met dank aan de aanwezige wijnvrienden voor de commentaar.

Bronnen We consulteerden de website van Château La Dominique Le Figaro Vin Vin vigne ABC du vin The wine cellar insider Union des grands crus de Bordeaux

De Wijnspiegel Nummer 95

Freisa: rood uit Piemonte De meeste wijnliefhebbers zullen wel hun favoriete wijnen hebben, afkomstig uit een bepaalde streek of gemaakt van een specifieke druif. Niets mis mee, natuurlijk. Maar het zou jammer zijn om ons tot dat ene type wijn te beperken, als je weet hoe divers de wereldwijde wijnwereld is.

Diverso is een groepje wijnvrienden dat net de bedoeling heeft die diversiteit aan druiven te verkennen. We komen regelmatig samen en proeven een hele avond één enkele minder bekende druif, in al haar mogelijke verschijningsvormen. Verslag van de Diverso-avond over freisa.

men werd door de soepelere en zachtere barbera. Ze is in zekere zin ten onder gegaan aan haar eigen succes: er werd zoveel freisa geoogst dat de kwaliteit niet meer kon gegarandeerd worden. De reputatie zakte als een pudding in elkaar, waardoor de druif enkel nog gebruikt werd in blends, of als zoete frizzante gevinifieerd werd. Door de mondiale interesse in autochtone druiven, beginnen opnieuw steeds meer wijnbouwers erin te investeren. Het wordt stilaan weer mogelijk om goede monocépage freisa te vinden.

Situering

Freisa-wijnen zijn typisch hoog in aciditeit en tannine, ze kunnen soms bitter tot wrang overkomen. Het geheim voor goede freisa-wijn is zeer rijpe druiven gebruiken, de oogst vindt daarom normaal plaats begin oktober. Typische aroma’s zijn volgens de literatuur aardbei en framboos, maar ook sandelhout en aardse toetsen. Traditioneel werd ze vaak licht mousserend en licht zoet gevinifieerd, om de kenmerkende bittere tannine te compenseren. Door betere vinificatietechnieken is dit niet meer nodig, dus vandaag worden de meeste wijnen droog gevinifieerd.

Freisa is één van de oudste blauwe druiven uit Piemonte.

De druif werd al eind 18de eeuw beschreven door Giuseppe Nuvolone Pergamo, de graaf van Scandaluzza (in de buurt van Asti). DNA-analyse heeft aangetoond dat freisa nauw verwant is met nebbiolo, ze stamt er hoogstwaarschijnlijk van af. En opmerkelijk, ze zou ook nauw verwant zijn met viognier. Sommige auteurs spreken over twee belangrijke klonen: een Freisa Piccola met kleine besjes en een Freisa Grossa of Freisa di Nizza met grotere bessen, die eerder aangeplant is op vlak, vruchtbaar terrein en mogelijk daardoor een minder goede wijn levert. Freisa is een robuuste druivenstok die bessen geeft met veel anthocyanen (kleurstoffen) in de schil.

Freisa werd in Piemonte gedurende lange tijd gebruikt als druif voor alledaagse tafelwijnen, tot die rol overgeno-

Uit onze degustatie bleek toch eerder zwart fruit als kenmerkend aroma, vaak ook met wat animale geuren, mogelijk te verklaren door de leeftijd van de wijnen? Over de hele lijn vonden we een hoge aciditeit, maar dat is typisch voor veel Italiaanse wijnen, gecombineerd met aanwezige tannine. Die combinatie kan wrange wijnen geven, maar

Zicht op de Colli d’Asti, wellicht het oorsprongsgebied van de freisa

31

De Wijnspiegel Nummer 95 hier was meestal voldoende fruit aanwezig om alles toch wat af te ronden. Kortom: een interessante druif, voor liefhebbers van de meer gestructureerde wijnen.

Geografisch De druif is bijna enkel aangeplant in Piemonte (98% van de aanplant), zowel in de provincies Asti, Torino en Cuneo als in de gebieden in de uitlopers van de Alpen in het noorden. Buiten Piemonte is er een beperkte aanplant in de Veneto en in Valle d’Aosta. De totale aanplant in Italië bedroeg in 2000 1.453 ha. Buiten Italië moet je goed zoeken om freisa te vinden: enkel in Californië en Argentinië is er zeer beperkte aanplant.

In Piemonte is ze niet alleen toegelaten als aanvullende druif in een heel aantal appellaties, maar er zijn ook enkele appellaties specifiek voor freisa: DOC Freisa d’Asti en DOC Freisa di Chieri.

Daarnaast mag de druif gebruikt worden in de volgende DOC’s: • DOC Canavese: een appellatie in noordelijk Piemonte, freisa mag hier enkel gebruikt worden in combinatie met andere druiven.

• DOC Colli Tortonesi: in de regio Monferrato. De druif mag hier als monocépage gebruikt worden (minstens 85%) in droge of zoete wijnen, maar de traditionele frizzante wijnen vallen niet onder de appellatie.

• DOC Langhe: dit is een grote subregionale herkomstbenaming rond de stad Alba, freisa mag hier als monocépage (minstens 85%) gevinifieerd worden Dat kan droog of zoet zijn. De producenten hebben ook de keuze tussen stille of frizzante wijnen.

• DOC Monferrato: gemeentelijke appellatie rond het dorp Monferrato. Freisa mag hier als monocépage (minstens 85%) gevinifieerd worden. De wijnen moeten steeds droog zijn en frizzante is niet toegelaten.

• DOC Piemonte: de grote regionale herkomstbenaming die de hele provincie dekt. Freisa mag gebruikt worden als monocépage (minstens 85%), maar enkel in droge, stille rode wijnen.

• DOC Pinerolese: een zeer kleine appellatie in het noorden van Piemonte, freisa mag hier als monocépage (minstens 85%) gevinifieerd worden.

DOC Freisa d’Asti Erkend in 1972, in 2017 werd er 172 ha (5.360 hl) aangegeven. Zoals de naam al aangeeft, mag hier enkel freisa gebruikt worden (steeds 100%). Deze rode wijnen kunnen zowel droog als zoet zijn, maar ook frizzante en zelfs spumante. De mousserende wijnen moeten steeds zoet zijn (extra dry tot demi sec), en worden via de charmat-methode gemaakt (tweede gisting op een inox tank,

zoals bij prosecco.

Er mag ook een droge Freisa d’Asti superiore gemaakt worden, die minstens 1 jaar moet rijpen en iets meer alcohol moet hebben.

DOC Freisa di Chieri Kleine appellatie in het noorden van Piemonte. Erkend in 1973, in 2017 werd er 77 ha (1.550 hl) gerapporteerd.

Ook hier mag enkel freisa op de fles vermeld worden (minstens 90% in de blend). Er mag stille en frizzante wijn gemaakt worden (droog of zoet), maar ook spumante (droog of zoet). De spumante wordt gemaakt volgens de charmat-methode. Ook hier mag een ‘superiore’ gemaakt worden, die minstens 1 jaar moet rijpen, waarvan 6 maand op vat. De superiore moet ook iets meer alcohol hebben.

De geproefde wijnen Cavallotto Langhe Freisa 2013 (14 %vol): 100% freisa, uit de cru Bricco Boschis in het dorp Castiglione Faletto (dat trouwens één van de gemeenten is waar Barolo mag gemaakt worden). Men gebruikt eigen gisten en voorziet in 3-5 dagen maceratie. De wijn rijpt 12-15 maand op Slavonische foeders. Helder granaatrode wijn met aroma’s van rood fruit en peper. Stevige tannine en mooie zuren, voldoende fruit en veel structuur. Evenwichtige wijn met middellange afdronk.

Stella ‘Convento’ Freisa d’Asti. Hier proefden we zowel de 2014 als de 2016. Hier is een jonge wijnmaker aan het werk, die het bedrijf pas enkele jaren geleden over nam van zijn vader. Convento verwijst naar de wijngaard, die in Costiglioli d’Asti ligt, één van de dorpen vlakbij Asti. De 2014 had 13 %vol, de 2016 zat op 14,5 %vol. De wijnen worden op inox gevinifieerd en gerijpt. De 2016 had een duidelijk vlezige neus, gecombineerd met zwart fruit en kruiden. Krachtige tannine en mooie zuren, duidelijk nog iets te jong. De 2014 was dan weer iets van zijn materie verloren, minder fruit, vooral meer scherpte. Aroma’s van rood fruit en wat menthol.

Cascina Roera ‘La Pivetta’ Vino Rosso 2015 (14 %vol).

Dit is een natuurwijn gemaakt van 100% freisa, ook uit Costiglioli d’Asti. De druiven fermenteren en macereren gedurende 30 dagen waarna de wijn nog één jaar rust op oude vaten (in de praktijk één vat, dit is een kleine producent). Duidelijk animale neus, maar ook rood fruit en een vegetale toets. Hoge aciditeit gecombineerd met veel vulling en fijne tannine. Eerder drogend, maar niet storend. Nog wat gefaseerd.

Beccaria ‘Lilàn’ Monferrato Freisa 2014 (13 %vol). De freisa macereert 8-10 dagen en rust dan nog 6 maand op

32

De Wijnspiegel Nummer 95 inox en fles vooraleer de wijn gecommercialiseerd wordt.

De naam van de wijn verwijst naar de naam voor de friesa in Monferrato. Monferrato is trouwens geen gemeente, maar een historisch markgraafschap in Piemonte. In de neus een combinatie van zwart fruit (pruimen en kersen) en animale aroma’s. Toch ook wat viooltjes, die misschien wijzen op de familieband met de nebbiolo. Lichte tannine en mooie zuren, veel fruit. De soepelste wijn van de avond.

Cascina Albano Langhe Freisa 2013 (13 %vol). Afkomstig van een wijngaard in Barbaresco, ten noordoosten van Barolo. Manuele oogst en vinificatie op inox. Daarna wel lagering op barrique. Er wordt ook een niet-houtgelagerde versie gemaakt, maar die konden we niet proeven. In de neus lichte cassis en iets gebrand, de barrique toont zich in de aroma’s van kruidnagel en nootmuskaat. Krachtige tannine, drogend. Te weinig fruitvulling om het hout op te vangen. Veel zuren. Uit evenwicht.

Giacomo Fenocchio Langhe Freisa 2014 (13,5 %vol). : 100% freisa uit de omgeving van Monforte d’Alba, ten zuidoosten van Barolo. Er worden enkel eigen gisten gebruikt en de de druiven macereren 8 dagen op inox vaten.

De wijn rust dan nog zes maand op inox en zes maand op grote foeders. De neus is zeer tertiair: leder, animaliteit,

www.cavatappi.be - info@cavatappi.be - 0476526460

Poel 10 9000 Gent ( vrij 10 tot 20u & za van 10 tot 18 u )

Victor Braeckmanlaan 136 9040 Sint Amandsberg (op afspraak)

33

wat kruiden. Fruit is ver te zoeken. Ook hier weer die combinatie van hoge aciditeit en stevige tannine. Maar ook deze wijn kan dat wel verdragen dankzij het mooie fruit.

GD Vajra ‘Kyè’, Langhe Freisa 2015 (14 %vol): 100% freisa van de San Ponzio wijngaard in Vergne (tussen La Morra en Barolo). Manuele oogst, gevolgd door 15-25 dagen fermentatie. Niet minder dan 26 maand lagering, hoofdzakelijk op foeders. Kruidige neus, veel zwart fruit, maar ook wat chocolade. Deze wijn combineert die typische hoge aciditeit met veel molligheid en veel body.

Een heel evenwichtige wijn met presente maar zachte tannine. Lange afdronk. Voor velen de beste wijn van de avond. Deze was dan ook afkomstig van één van de top wijnmakers in Piemonte.

Koen Lebegge

De Wijnspiegel Nummer 95

V-day, Victorie, Victoire, Victory!

De Ken Wijn wedstrijd, jaarlijks gepland in maart (22/3), werd zoals jullie weten uitgesteld naar 7 juni, maar ook dat was buiten de corona duivel gerekend. Peter Doomen kreeg toen het lumineus idee om voor een alternatief te zorgen onder de vorm van een ‘digitale’ Ken Wijn Quiz via Zoom. Commanderij. Gent stelde een ploeg samen met Fanny Dhondt, Bob Driege, Koen Lebegge en Rob De Waele, met een ‘backing hulplijn’ Linda Impe, Hans De Smet en Luc Wieme. En ja, mijn titel verraadde het al, zij kaapten met brio de eerste prijs weg! Reeds van bij de eerste van de vijf rondes nestelden zij zich in de kopgroep van vijf en behaalden uiteindelijk 83 punten, gevolgd door een Amici ploeg (die een straffe, verrassende remonte maakte in de sprint van de laatste ronde: 77 ptn) en Commanderij Leuven met 75 punten.

Negen ploegen namen deel en mede dankzij twee try-outs verliep de quiz technisch vlekkeloos – met ruim anderhalf uur superspanning - een huzarenstukje van de organisator(en)! De 5 rondes waren inhoudelijk zeer gevarieerd qua onderwerpen én formules: de Alfabet-raket ronde (waar Gent 24/26 haalde), de foto ronde waar wijnpersonaliteiten van alle slag werden gezocht (12/20 ptn), de

leuke en makkelijker rebusronde, de moeilijke Ken Wijn Magazine ronde, waarvoor de antwoorden in de laatste nummers van het tijdschrift dienden gezocht te worden (doe dat maar op een paar minuten! 10/20) en tenslotte de ‘proeversronde’ waar aan de hand van een Nederlandse/Engelse wijnbeschrijving de druif én het land van de 10 wijnen (5 wit + 5 rood) diende bepaald te worden, wereldwijd! Op dit laatste item, dat zich aandiende als een huzarenstuk of gok ronde haalde onze ploeg maar liefst 9 op de 10 juiste wijnen binnen en bevestigde daarmee zijn suprematie.

Bravo, driewerf bravo! Nog een geluk dat de volgende, ‘echte’ Ken Wijn wedstrijd al vastligt op 21 maart 2021 in Roeselare, anders mocht onze Commanderij die nòg eens organiseren!

Luc Wieme

• Wijnrestaurant SOMM, Steendam 39 in Gent • In juni open op donderdag, vrijdag en zaterdag van 18h30 tot 23h • In juli en augustus ook open op woensdagavond • Een take out keuzemenu zal gedurende de hele zomer mogelijk blijven • Alle info op www.somm.gent

34