I h ud Edit riaal

Editoriaal

Beste Commanderijvrienden,

Deze drieënnegentigste Wijnspiegel kristalliseert de afsluiting van ons vijfentwintigste Commanderij Gent jaar. Dat zat gevat tussen de groots georkestreerde openingsplechtigheid op 8 september 2018 in de Kapittelzaal van de St-Pietersabdij – waar ook de wieg van ons genootschap heeft gestaan– en het feestelijke jubileum Kapittelbanket op 15 juni 2019, in de Lozen Boer, ons gastronomisch huis van vertrouwen. Tijdens het banket belichtten de twee vorige voorzitters een aantal aspecten van onze historiek en gaf hun huidige opvolger enkele wijnbeschouwingen ten beste . Ze leken mij de ideale opener voor dit terugbliknummer.

Hoe het begon…

Het verhaal van de commanderij begint zoals alle goede verhalen, met de magische woorden: Er was eens.. Welnu 50 jaar geleden, in 1968 werd de Westvlaamse wijnproeversgilde opgericht met o.a. in Gent een afdeling met onze erewijnmeester Roland Verbraeken zaliger. Twee jaar later, toen van de vereniging een vzw gemaakt werd was er een scheuring en dat had niet te maken met de taalfout “West-Vlaams” maar met de koppigheid van de voorzitters. Vrij snel kwam er nu 50 jaar geleden een fusie met ‘Vlaamse Wijngilde” als naam. Gent scheurde opnieuw af, nu uit frustratie, ze waren zo groot dat ze zowel op vrijdag als op zaterdag een degustatieavond hadden en ze dachten dat ze het alleen konden doen. Toen waren we al in 1985.

Stop Hugo, je voldoet niet aan de wensen het te hebben over 25 jaar Commanderij Gent, maar je hebt het nu over 50 jaar Gentse wijngilde. Zo komen we midden in het voorspel van de Commanderij Gent terecht.

Eén naam schiet daar bovenuit. Die van Wilfried Lissens. Wilfried was lid van de “Commanderij Kust” waar het vroeger allemaal begon. In 1980 werd hij er wijnmeester. Drie jaar later gaf hij in Gent zijn eerste cursus aan het toenmalige VLIED aan de Sterre. En ik was samen met Christine en Hugo zijn eerste cursist. Van die éne cursus kwam er en vervolg, en nog een vervolg én vrij snel werden die allemaal herhaald en verbeterd. En toen er volk genoeg was kwamen de eerste drie wijnreizen. De eerste al naar Bourgogne in 84 tien jaar voor de start van de commanderij. Een lang voorspel dus. Dan volgden Bordeaux en Côtes du Rhone. Dat was het dan, de wijnwereld voor de club van Vlied was nog heel klein en ze dachten alles van het toenmalige wijnlandschap gezien te hebben. Oef, er was dus geen andere keuze dan een eigen proefclubje op te richten. ‘La’tem” werd het, naar de plaats waar we samen kwamen. Het was leuk, blind, er was humor, interesse, kennis en het resulteerde in een heel conviviaal samenzijn. Hert is vandaag nog steeds de plaats waar Commanderij Osiris en Commanderij Gent elkaar maandelijks blind ontmoeten.

Voor de reizen deden we beroep op, je mag twee keer nadenken, Commanderij Kust. In de eerste wijnreis naar Beaujolais, zaten twee mensen van Gent, uiteraard Wilfried en dan mezelf. Daarna ging het vlug: steeds meer Gentenaars sloten aan bij de wijnreizen van Oostende totdat de meerderheid uit Gentenaars bestond. In de deelnemerslijst van 1994 telde ik 29 Gentenaars en 28 mensen van de kust. De Gentenaars vulden het laatste gedeelte van de bus en op de rijen daarvoor zaten Oostendenaars op hun knieën achterom te kijken naar die leuke bende. Op de Loirereis In Sancerre, op het laatste banket in Le Saint Georges speelde het toeval: de zaal was te klein en de groep moest zich in twee splitsen. Gent ging apart zitten natuurlijk, en dat werd de basis voor twee commanderijen. Het scheidingsproces met de Kust versnelde nog toen de Gentse Marcel, terwijl de groep Gentenaars zich aan zijn tafels installeerde, naar de groep Oostende ging om er een toast uitbracht “Buvons à nos femmes, (applaus op alle banken), à nos chevaux, et à tous ceux qui les montent”. Verwarring troef en extreem rode wangen. Ik moet zeggen, bij momenten was dit voorspel zeer opwindend.

De Commanderij Gent werd dus her-op-ge-richt, in 1994!

De eerste bijeenkomsten hadden plaats in de prachtige Sint Pietersabdij, stijl, grandeur, sfeer , alles maar veel te schaarsverlicht. Zo gebeurde het dat de ondervoorzitter naar iedere bijeenkomst moest zeulen met extra lichtarmaturen zodat we de kleuren konden onderscheiden. Jaarlijks een Kapittel en banket tot op vandaag. Ik wil die oprichtingsgeschiedenis niet sluiten zonder de vierde voorzitter erbij te halen. Moris De Witte, jarenlang boegbeeld van de commanderij, mijn voorganger is er deze avond niet bij. Hij schrijft niet verder in het boek van de commanderij. Ik wil hem er toch bij halen. Hoe kan ik dat beterden dan met een stukje van zijn memorabele tafelredes.

“Het schilderachtige wijnstadje Pauillac ligt nog half te slapen onder een bedsprei van zachte nevel en traag ontdooiende ochtendzon, wanneer Baron Pichon-Longueville zich aanmeldt bij zijn oude vriendin en vroegere jeugdliefde, La Comtesse de Lalande. Onder de arm draagt hij een origineel geschenk in schitterende paarsrode verpakking, geurend naar het putje en onfris stro uit de schapenstal. Het is een wollen vest in Mouton Rothschild retourné, “Mumm, Baron, fluistert de comtesse met omfloerste stem, ik word er helemaal heet van. J’aurai Belair met mijn schapenvel op het banket dat ik wil organiseren op het Vieux Château Certan. U komt toch ook, cher Baron? Je vous invite. Ik kom op

mijn Cheval Blanc samen met Frank Phélan, mijn neef uit Ierland”

Een banket op het vieux Château? Quelle merveilleuse idée, ma chère Comtesse. Ik kom zeker, maar niet te paard. C‘est vraiment Trop Long! Mon dos, ziet u, speelt me al maanden parten. Nee, ik kom met de Clarke die ik onlangs in Listrac heb gekocht. Dat is veel plezanter rijden, en vooral minder vermoeiend met al die Ausone-concentratie.”(Vervolg in Wijnspiegel 14).

Hugo Vandenbussche (voorzitter 2001 – 2006)

Korte terugblik op 26 wijnreizen Hugo bracht al aan hoe de wijnreizen van Wilfried Lissens een rol hebben gespeeld in het tot stand komen van onze Commanderij. We hebben er ondertussen 26 opzitten, 12 onder leiding van Wilfried, dan 9 van Bob en Marc, dan Zuid-Afrika, nog eens met Wilfried maar nu met Patrick Vandenberghe, en nu al 4 met een al goed gerodeerde nieuwe tandem Patrick en Pierre Paul Stacanov. Wie doet ons, enfin hen, dat na? Ik had het geluk ze bijna allemaal te mogen meemaken, ik sprak ontelbare dankwoordjes en een dik dozijn afscheid speechen uit maar vooral hou ik er een schat aan herinneringen aan over, en ik ben er van overtuigd dat dat laatste ook het geval is voor alle andere medereizigers. Meer dan onze gezellige proefavonden smeedden al die wijnreizen een sterke band onder onze leden. Ge moet dat toch allemaal ne keer meemaken, bezweer ik u! Daarom, op dit jubileum toch even een terugblik, uiteraard selectief en wat kriskras.

Laat ik beginnen bij het begin: de wijnreizen van Wilfried. Die waren baanbrekend, en van een triatlon intensiteit. Wilfried was al decennia lang bevriend met zoveel wijnbouwers dat hij die allemaal in zijn programma wilde opnemen, plus natuurlijk nog de ‘incontournabele’ domeinen uit de wijngidsen. Hij voorzag wel een namiddagje voor een cultureel bezoek of stadswandeling, maar die sneuvelden steevast uit tijdsgebrek. Met meerdere dagen van vijf kelder- of kasteelbezoeken kwam de keurig vooropgestelde reisplanning dikwijls onder gigantische wijnpersdruk te staan en parelden de zweetdruppels op de bezorgde gezichten van Moris, Michel en Hugo die het dan mochten gaan uitleggen aan de domeinen waar we met soms meer dan een uur vertraging aankwamen (met als absoluut record de Loire reis van 96). Bovendien dacht Wilfried dat een wijnreisbus met 50 man een amfibie voertuig was, waar je overal de Loire, de Gironde of de Rhône mee kan oversteken als kortste weg tussen twee wijnkelders.

Ook onderschatte hij wel eens de flexibilitieit of het comprimeerbaarheidsgehalte van onze bus. Zo herinner ik me nog die keer toen we in een klein Bordelees dorpje in een hoek van 90 graden muurvast kwamen te zitten en er pas na een dikke 20 minuten uit weg geraakten mét wat schroeven op de carrosserie. Het was ook de tijd dat het geregeld voorkwam dat de wijnbouwers in hun enthousiasme over onze professionele wijncommentaren hun ganse gamma cuvées uit de kast of liever de kelder haalden en we echte proefmarathons meemaakten. Denk aan Rolly Gassmann, Remizières, Jean Leon …. en de legendarische verticale met millésimes op cijfer 8 bij domaine de Chevalier, teruggaand tot 1928! Maar vooral: de ontroering bij ons afscheid met staande ovatie, op het gezicht van Peter en Linde Jost, van Gonet in Avize, vader Sanders in Haut-Bailly, wijlen Christine Valette in Troplong Mondot , de Bret Brothers, Remizières, Alfieri, Montaribaldi et j’en passe. Of nog bij Yvonne Hégoburu die we bloemen gaven op haar 85° verjaardag … dat waren echte moments de gloire.

Soms leken de wijnreizen geknipt uit de docu reeks “The most dangerous roads in the world”, zoals tijdens het bochtenwerk op de Elzasretour toen Bob en Marc de steeds indommelende chauffeur wakker probeerden te houden door er beurtelings en non-stop op in te praten. Of toen we op de Priorato reis voorwaar een buskaping meemaakten, wanhoopsdaad van een geradicaliseerde Wilfried ten overstaan van een aan de rijtijden vastgebonden chauffeur. Of nog, die terugreis vanuit Bourgogne in een overladen, tot de nok en onder de zetels met wijndozen volgestapelde bus. En last but not least de supersonische terugtocht vanuit Lille in een colonne zware Mercedessen in maffiastijl. Ja, dat waren nog eens heroïsche tijden!

Deelnemen aan de wijnreizen van Commanderij Gent vereist trouwens een prima conditie: het record van matinaal of beter nachtelijk vertrek werd dit jaar nog gebroken met een start om 4ukwart. En op de Zuid-Afrika reis moest een aantal van ons een flinke spurt maken doorheen de

Heathrow terminals om de connectie te halen. Ja, voor laatkomers waren onze organisatoren, van de eerste tot de laatste, altijd al onverbiddelijk, niewaar Ginette en Steffie? ‘t Waren soms marathon dagen, ik zei het al, zeker voor wie er de avond tevoren nog een cognac staart in de hotelbar had aan gebreeën. Zo zie ik voor mij nog het beeld van Hugo al staande slapend, als een olifant tegen een boabab, in casu een inox cuve, aandachtig luisterend naar de uitleg van le comte de Neipperg in Château La Gaffelière.

Om op dat sportieve aspect nog even door te gaan: Toen Bob en Marc aan de beurt waren wilden zij telkenmale een alternatieve, actieve parcours inbouwen, met soms zeer hilarische taferelen tot gevolg: zo wilden enkele onzer dames, Mitterrand achterna, de Solutré rots opklimmen, met naaldhakken nota bene, ipv bespijkerde bergschoenen. En de Hermitage heuvel afdalen kon voor sommigen niet beter dan door op de poep naar beneden te glijden. In de Jura werden een paar dames dan weer door would be Tarzan leden over een Reculée beek gedragen. Maar dé grootste sportieve fietsprestatie, op de Chalonnaise reis, staat op naam van Cis Verschaeve, toen die na een salto

Karels vinologische bedenkingen Hebt u dat ook wel eens? Tobben over wijn…? Onlangs zag ik een reportage over de manier waarop onze kledij, of een deel ervan, wordt vervaardigd. Niet zo fraai om zien, u weet wel: instortende ateliers in Bangladesh en kinderarbeid. Ik maakte me daarbij de bedenking of er parallellen zouden bestaan met de wijze waarop de wijn wordt gemaakt, het product waar wij allemaal zo verzot op zijn. Het bezoek aan de regio van Bordeaux een paar weken geleden deed me besluiten dat het, gelukkig maar, toch net iets genuanceerder is, zelfs in een grote coöperatieve zoals die van de ‘Vignerons de Tutiac’.

De herkomst is als regel wel duidelijk, al wordt die, vooral bij de goedkopere wijnen voor het gemak soms wel heel ruim genomen. Het land is meestal aangeduid, zoals bij Vin de France of Vino d’Italia enz. Hoewel, het kan nog ruimer, zo zag ik de aanduiding die vermeldde ‘wijn op basis van druiven uit de Europese Unie’. Het lijkt erop dat het voor de doorsnee consument, die overigens slechts 3 à 4 euro veil heeft om een fles aan te kopen, niet echt veel uitmaakt. De druif, dat wel, maar de herkomst, tja … wie maalt daarom? De zorgeloze consument aan de ene kant, daartegenover staat de wijndrinker die van tijd tot tijd of, godbetert voortdurend, tobt over zijn wijn. Geef trouwens toe dat het rijtje onderwerpen waarover u kan tobben lang is: denk maar aan sulfieten alcoholgehalte; biologisch, biodynamisch, duurzaam, ecologische voetafdruk, … ga zo maar door. Sommige mortale over een paaltje (potelet) zijn neus afschaafde, en er verder toch goed mee wegkwam.

Ik realiseer me plots dat indien ik hier aan toevoeg dat we op die 26 reizen zowat 2500 wijnen moeten geproefd hebben, ik dan onze wijnreizen zowaar een Guinness Book of Records gehalte toeken. En dat was nooit de bedoeling. Het waren vooral dagen waarin we samen onder commanderijleden mooie en verrijkende momenten beleefden, in vriendschap genoten van fijne wijnen en lekkere maaltijden, een massa dingen leerden over zovele appellaties en streken, ons een beklijvend beeld vormden van de historisch zo rijke wijnwereld, met open armen ontvangen werden door tientallen super vriendelijke , zeer gedreven en soms excentrieke wijnbouwers, en dat we terug thuis met een geplunderde portemonnee maar een gevulde wijnkelder nog lang konden nagenieten.

Schiet aub niet op de pianist omdat ik zoveel anecdotes niet vermeld heb. Laten we liever rendez-vous geven voor de volgende wijnreis, editie 2020.

Luc Wieme (voorzitter 2006 – 201

wijnboeren, zo leert ons nog de recente wijnreis, kunnen zich hierover sterk verwonderen. Het woordje ‘hype’ is nooit ver weg. Neem bijvoorbeeld sulfiet, behalve indien je er allergisch voor bent, maar in chips, vleeswaren, sommige gedroogde vruchten vind je ook sulfiet; en niemand die erom maalt. Het blijft tot nader order het beste bewaringsmiddel voor wijn.

Wat dan te denken van het alcoholgehalte? Al helemaal van de pot gerukt, als je dat niet wenst te drinken, laat je de alcoholische dranken toch gewoon staan, niet?

Tot slot lijkt het me dat op een duurzame wijze druiven telen belangrijker is dan het soms dogmatische biologisch of biodynamisch boeren.

Wat wordt de volgende hype, beste wijnvrienden? Wat te denken van histamine, als product van de malolactische omzetting? Welke bacterie, als gevolg van ‘wilde gisten’ waarmee men wel eens wil experimenteren, produceert het meest histamine? Dit zou wel eens de vraag van de toekomst kunnen worden. Zeker te onthouden omdat histamine kan leiden tot diarree of hoofdpijn. U bent dus gewaarschuwd.

Karel Vercruysse (voorzitter 2015-…)

I h ud

Edit riaal 2

Lede va het eer te uur 7

Overzicht pr everi e c mma deri Ge t Deel III 2014-2019 8

Da kw rd 10

XXV° ba ket c mma deri Ge t

F cu p ze p r : B b Drie e

Pr e av d 23 Februari

Drie wi mee ter p wi r de d r Fra kri k

Wi e uit de ieuwe wereld: ee r drei

‘Claere wy e ch ke ver vreemde vate

Spr kkel uit de l e p l