Ws77

De Wijnspiegel

P602638/P.B. 8685 – Afgiftekantoor Gent 1

Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 21 - 2014-2015 - Nr. 77 - Tweede kwartaal 2015

Witte weelde uit Portugal Triguédina Chablis Grand Cru

De Wijnspiegel Nummer 77

Commanderij Gent AUGUSTUS 2015

Activiteitenkalender 2015 - 2016 SEPTEMBER 2015

19

Côtes de Nuits

Algemene vergadering

OKTOBER 2015 24

Blindproeven

NOVEMBER 2015 15

Nationale proeven

22

Nationale degustatie Fronsac en Canon Fronsac

28

Producteurs Plaimont

DECEMBER 2015 23

FEBRUARI 2016 20

Domaine Rijckaert

4de Wijnronde «Waalse pijl»

5-8

Wijnreis

Zinfandel Primitivo

MAART 2016 19

Kapittel en Banket

20

Ken Wijn Wedstrijd

MEI 2016 1

JANUARI 2016

APRIL 2016 23

Corsica

JUNI 2016 18

Rioja

De Wijnspiegel Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent Bestuur Commanderij Gent

Medewerkers aan dit nummer

2014 -2015

Redactie Jacques Blancquaert

Teksten:

Drooghout 3 , 9860 Oosterzele

Voorzitter : Luc Wieme

Luc Wieme, Pierre-Paul Stacanov

jacques@blancquaert.be

Ondervoorzitter: Stefaan Deboosere

Georges De Smaele, Bavo Van Eyken

redactie@commanderij-gent.be Verantwoordelijke uitgever

Wijnmeester: Pierre Paul Stacanov Secretaris : Ann Waeyenberghe

Foto’s:

Luc Wieme

Penningmeester: Karel Vercruysse

Geplukt van het internet

F. Lousbergskaai 128 , Gent

PR: Steffie van der Heiden

Rudy Vermeulen

voorzitter@commanderij-gent.be

Webmaster: Peter Kok

Proefcommentaren:

Redactieraad

Hoofdredacteur: Jacques Blancquaert

Peter Kok, Steffie van der Heiden

Luc Wieme, Piere Paul Stacanov,

Keldermeester: Hans De Smet

Hans De Smet, Luc Van Steendam

-2-

De Wijnspiegel Nummer 77

De Wijnspiegel - 77 INHOUD 8 Clos TriguĂŠdina 16 Witte weelde uit Portugal 28 Chablis 2 4 5 6

8

Clos TriguĂŠdina

16

Witte weelde uit Portugal

28

Chablis

36

Fruitvliegje

38

Bewaren en beheren

Activiteitenkalender Editoriaal Afscheidspeeches Speech van onze ondervoorzitter

-3-

De Wijnspiegel Nummer 77

Editoriaal Beste commanderijvrienden

grootste en de grootste gebleven – jaarlijks was het spannend afwachten op de steeds later binnenkomende inschrijvingen, ja, ik ben nogal een zwartkijker – maar ook een commanderij met een brede kijk op wijn, zonder etiketten snobisme, met oog voor de nieuwe tendenzen en opkomende regio’s en met veel jonge instroom. Het geeft dan ook een gerust gevoel ze te kunnen uit de hand geven na een gildenjaar waarin we iedere proefavond met meer dan 100 aanwezigen voor een nokvolle zaal speelden. Ik heb tevens het geluk gehad te kunnen rekenen op een bestuursploeg vol sterke persoonlijkheden, mensen in wie ik het volste vertrouwen kon hebben en die in symbiose konden en wilden samenwerken. Ik heb me dan ook nooit een solo kapitein aan het roer gevoeld. Ik wil hen hier allemaal nog eens uitdrukkelijk bedanken voor al die inzet en die toffe momenten samen, en verder is het mijn grootste wens dat zij en hun opvolgers het schip op koers houden. Onze nieuwe penningmeester, Frans Moens, zal daar ongetwijfeld ook (opnieuw) zijn steentje toe bijdragen. Welcome back Frans, maar nu geen gesleur met wijnkisten meer, hou de financiële balans nu maar in evenwicht. En voor de wijnstockering en servering kunnen we voortaan op de kloeke Ronnie Blancquaert rekenen, geassisteerd door Jean-Pierre Nieuwbourg.

Welkom aan boord mannen!

Wijnspiegel 77 betekent voor mij mijn laatste editoriaal als voorzitter van Commanderij Gent. Mijn eerste schreef ik voor nummer 44 “met een zeer goed gevoel”, zo bekende ikzelf, in september 2006... Ik ga het niet onder stoelen of banken steken maar dit is voor mij toch wel een geladen moment: afscheid nemen van negen jaren voorzitterschap en in totaal 14 jaar bestuurswerking (2001-2015). Je weet wel dat zo’n moment er ooit aan komt en ‘ooit’ lijkt meestal nog ver maar plots is het zo ver. Stefaan schetste op de Algemene Vergadering met veel egostrelende woorden en wiskundige precisie mijn inzet gedurende al die jaren, «verzilverd» in een prachtige reeks topwijnen waarvoor mijn grootste dank.

Too much honour of course, maar ik ga niet ontkennen dat de commanderij in mijn leven een zeer belangrijke rol heeft gespeeld, een rol die eigenlijk parallel liep met mijn steeds groeiende passie voor wijn. Van bij de oprichting heb ik me sterk aangetrokken en betrokken gevoeld tot ons proevers-genootschap, ook al omdat ik er zoveel boeiende en warmmenselijke persoonlijkheden leerde kennen, uit een zeer brede en verscheiden beroepswereld. Mijn goesting om mij te engageren voor een groep, waar ik mij zo goed thuis voelde en met zo’n gedeelde fascinatie voor wijn, was er dan ook zeer snel.

Ik moest wel even Michel laten voorgaan in zijn doorstroming via ondervoorzitter naar het wijnmeesterschap, maar ik had een paar jaar later het geluk mij te kunnen inwerken onder het zeer gesmaakte voorzitterschap van Hugo, van wiens organisatietalent ik veel heb opgestoken. Ik geef toe dat mijn bezig zijn voor de commanderij dikwijls een obsessief kantje heeft gekregen, niemand zal dat meer beamen dan Gerda, die me telkens opnieuw van achter de computer moest weghalen omdat er ook nog ander werk op mij lag te wachten. De commanderij heeft mij zeer veel kansen en gelegenheden geboden om mijn bescheiden talenten te manifesteren en te ontwikkelen, niet in het minst op de wijnreizen, de banketten en in de Wijnspiegel. Dat heeft mij niet alleen veel voldoening gegeven, ik heb het ook altijd de meest zinvolle invulling van mijn (vrije) tijd gevonden. Tegelijkertijd is mijn passie voor wijn, waarmee het toch allemaal begonnen is, gegroeid op een bijna verslavende wijze. Daarin heeft ook mijn sommelieropleiding een scharnierrol gespeeld. Die uitwisseling tussen kennis en praktijk heb ik voortdurend kunnen beleven in de commanderij en ik heb er een schat aan ervaringen en kostbare herinneringen aan overgehouden. Die ‹ wijn-herinneringenschatkelder › is wellicht mijn grootste rijkdom die ik over al die bestuursjaren heb kunnen opbouwen. Het grootste voorrecht van de voorzitter ligt misschien wel in die geprivilegieerde contacten met de wijnboeren, zowel hier op de proefavonden als op hun domein, daar heb ik ten volle van genoten. En in de vele stadswandelingen met hen heb ik mijn liefde voor onze prachtige stad kunnen ontplooien. Ik heb me ook een trotse voorzitter mogen voelen van een bloeiende commanderij, niet alleen de

De tijd van gaan is gekomen maar toch zie ik dit niet als een écht afscheid: uiteraard blijf ik niet alleen lid, ik wil me blijven inzetten in de redactieraad voor mijn dierbare Wijnspiegel en het is mijn vurigste hoop dat ons tijdschrift nog een lang leven beschoren is. En in november speel ik nog éénmaal mijn voorzitterrol tijdens de wijnreis naar Zuid-Afrika die deel uit maakt van het programma van het nu voorbije gildenjaar. Het fameuze zwarte gat blijft dus hopelijk wel veraf.

Luc Wieme

-4-

De Wijnspiegel Nummer 77

Afscheidspeeches Dankwoord voor keldermeester Hans en penningmeester Karel

Op 13 juni stapte nog een zeer gewaardeerd en verdienstelijk man uit het bestuur: Hans De Smet. Hij werd lid van de commanderij in 2003 en zes jaar later, in 2009 dus, werd hij onze vijfde keldermeester, en dat voor zes jaar. Hij had zich ondertussen kunnen spiegelen aan zijn voorganger Frans die de job uitoefende gedurende nog een jaartje meer, 7 dus, maar die had wel ook een lieve assistente Martine. Ik ben nog altijd content van mijn eigen dat ik indertijd Hans als mogelijke kandidaat gedetecteerd heb, en nog contenter van het feit dat hij toen ja gezegd heeft. Want Hans is geen hansje, pardon haantje de voorste, integendeel hij is de bescheidenheid en de minzaamheid zelve. Maar wat een professionalisme gaat daarachter schuil! Binnen de kortste keren ontwikkelde hij een gedreven én doorgedreven perfectionisme in de behandeling van de te proeven flessen. Dat begon bij hem thuis waar hij de avond voor de proefavond al dikwijls de flessen en kisten verhuisde naar de voor hem optimaal geclimatiseerde ruimte, en dan in het Europahotel, daar koerste hij ettelijke keren van de kelder of van het kleine zaaltje naar de grote zaal. Hij hanteerde de thermometer als een bezorgde huisdokter, stelde zijn diagnose en trok er zijn conclusie uit voor de vereiste nabehandeling van de proefbaby’s.

Indien nodig geacht vond hij het geen moeite teveel om alle flessen op voorhand te openen en ze te karafferen en daarna terug in de flessen te gieten (dat zijn er toch telkens minimum 90!). Maar technische sommelier vaardigheid dient gestoeld op een diepgaande kennis van het product, vond Hans, en hij vatte de 3 jaar durende opleiding van sommelier conseil aan, waarin hij slaagde met brio in de bio. (Zijn thesis ging immers over biodynamie in de Rhône). Niets was aan Hans teveel gevraagd om het benodigde materiaal (flessen ,maar ook bvb mantels) telkens op tijd ter plekke te krijgen, en dat zes jaar volhouden is een indrukwekkende prestatie, want het is toch wel een beetje een ondankbaar werk om de hele proefavond én zelfs daarna voor de opruiming, bezig te moeten zijn in plaats van ontspannen aan het proefglas te nippen. Dat is gratuit en groot engagement. En hoewel Hans een echte sportman is als wielrenner (ook al woont hij in de Voetbalstraat) , toch heeft ook hij geen ijzeren ruggengraat, en begon het wijntransport wel wat belastend te worden. Tijd dus om de riem af te leggen, alhoewel ik hier de hoop durf uit te spreken dat Hans ooit terugkomt in het bestuur want we kunnen er zijn veelzijdige talenten zeker nog gebruiken!

Samen met een set Triguédina flessen kreeg Hans dan ook een daverend applaus om ons aller erkentelijkheid en dankbaarheid uit te drukken.

En! dan! wil! ik! ook! nog! een! woordje! zeggen! over! Karel,! ui3redend! penningmeester! én! mijn! opvolger! als! vierde! voorzi3er!van!onze!commanderij.!Het!is!misschien!een!beetje! paradoxaal:! hoewel! elk! van! jullie! iedere! proefavond! langs!! onthaal!en!kas!en!dus!langs!Karel!passeerden!denk!ik!toch!dat! velen! hem! amper! kennen.! Maar! ‘dat! kan! verkeren’! zei!

Bredero,! en! dat! zal! zeker! zo! zijn! wanneer! hij! zich! zal! manifesteren!in!zijn!voorzi3ersEfuncFe.!Karel!werd!lid!in!1999! en!grootmeester!in!2010,!want!in!die!Fjd!moest!je!nog!10!jaar! lid!zijn!om!die!Ftel!te!kunnen!behalen.!Maar!hij!stapte!al!in!het! bestuur!in!2005,!als!opvolger!van!Alain!Verheylezoon.!Karel!is! zomaar!even!10!jaar!penningmeester!geweest,!omzeggens!de! helO!van!ons!commanderijbestaan.!Boekhouding,!planning!en! financiëel!doorzicht!zi3en!hem!in!het!bloed!en!onze!tresorerie! beheren!was!een!kolRe!naar!zijn!hand.!Maar!Karel!betekende! meer!dan!dat!in!het!bestuur:! !Karel!is!een!man!van!principes,! recht! door! zee! en! zonder! doekjes! voor! het! bloeden.! Het! huishoudelijk! reglement! is! voor! hem! geen! dode! le3er! maar! een! te! respecteren! houvast.! Zijn! nuchtere! visie! op! soms! delicate! aangelegenheden! was! dikwijls! van! een! verlossende! duidelijkheid! voor! de! te! nemen! beslissingen! binnen! het! bestuur.! ‘Streng! maar! rechtvaardig’! zou! zijn! devies! kunnen! zijn,!maar!Karel!houdt!ook!van!laconieke!humor!en!ambiance! en! jullie! zagen! het! al! meermaals! op! het! banket,! hij! kan! zich! smijten! op! de! dansvloer.! Ik! wil! Karel! daarom! graag! bedanken! voor!die!rol!van!steunpilaar!binnen!het!bestuur!,!een!rol!die!hij! de! volgende! jaren! nog! veel! meer! vorm! zal! kunnen! geven! in! zijn!voorzi3erschap.!Ik!ben!erg!blij!dat!ik!een!commanderij!op! stevige! kruissnelheid! kan! overlaten! aan! het! pas! verkozen! team,! met! een! nieuwe! cruisekapitein.! Hij! zal! allicht! andere! accenten! leggen,! vanuit! zijn! temperament,! enr! dat! is! precies! het!credo!van!waaruit!de!sFchters!van!de!Commanderij!Gent!

21! jaar! geleden! van! uit! gegaan! zijn:! geen! verstarring! maar! evoluFe!en!verjonging.!Ik!wens!hem!en!jullie!allen!a!bright!and! brillant!future!voor!en!met!onze!commanderij.!

Luc Wieme

-5-

De Wijnspiegel Nummer 77

Speech van onze ondervoorzitter Stefaan Deboosere Beste Commanderijvrienden,

tekst. Want ook dat is Luc: wat hij ook deed, het moest perfect zijn, voor minder ging hij niet.

Vandaag oefent Luc voor de laatste keer zijn functie als voorzitter uit en het is dan ook niet meer dan gepast dat we hier even hem onze dankbaarheid tonen voor zijn inzet de voorbije jaren.

Met Luc hadden we ook een voorzitter die echt gepassioneerd is door de wijncultuur. Hij volgde diverse opleidingen, te beginnen

Luc kan met recht en rede zeggen dat hij een echte ancien is: zolang de Commanderij Gent bestaat, was hij erbij, het is te zeggen van sedert de oprichting in 1994, dus 21 jaar al.

- bij Wilfried

In 2001 heeft hij zijn eerste bestuursfunctie opgenomen nl die van wijnkeldermeester ter vervanging van Renaat Crevits, die dan ondervoorzitter werd.

- Daar bovenop is Luc commandeur van de Baronie

Een jaar later werd Luc verkozen tot ondervoorzitter en die functie heeft hij 4 jaar vervuld. In 2006 werd hij dan voorzitter tot op de dag van vandaag.

- Luc probeerde ook geen enkele bijeenkomst van Ken

Dit betekent in totaal 14 jaar in het bestuur waarvan 9 jaar als voorzitter. Wat meteen ook een record is, geen enkele voorzitter heeft hem dit voorgedaan.

- En dan zijn er nog de wijnweekends.

- daarna de 3 jarige opleiding van Syntra, waardoor hij volwaardig Sommelier-Conseil werd.

Gent van de Costes du Rhône en vice-maître van de Commanderie de Bordeaux.

Wijn te missen en nam vele malen deel aan de wedstrijd.

- Luc zijn agenda herken je omdat er op elk weekend een kruisje staat en dat is niet om niet te vergeten naar de mis te gaan. Nee, elk kruisje staat voor een wijnbeurs of een degustatie van bvb een sponsor van de Wijnspiegel. Ja, alle redenen zijn goed om te gaan proeven. De grootste ramp is als er twee kruisjes op een dag staan. Maar dan gebruikt Luc het motto: wie kiest verliest en dus gaat hij naar de beide proeverijen.

Je begrijpt het, Luc zijn hart en nieren bestaan vermoedelijk uit wijn.

Ik heb het even nagerekend in de voorbije 14 jaar heeft Luc ongeveer

- 70 bestuursvergaderingen bijgewoond waarvan 45 als voorzitter en die tellen meer dan dubbel aan voorbereiding en achternageloop.

- Op 63 degustaties van de commanderij heeft hij ons verwelkomd en een afscheidswoord geformuleerd.

Maar hier ga ik misschien een beetje uit de bocht want Luc heeft nog andere liefdes, naast Gerda natuurlijk, heeft hij ook de liefde voor de taal en dat is op menige avond en wijnreis van pas gekomen: Franse, Spaanse en Italiaanse wijnboeren werden vloeiend in hun taal verwelkomd op onze proeverijen. En daarenboven kregen ze ook nog een boeiende stadswandeling door Gent, meestal in hun eigen taal. Il faut le faire !

- Te l d a n d a a r b i j n o g d e 9 w i j n re i z e n e n 9 kapitelbanketten en het opstellen van 9 niet te onderschatten tafelredes.

- En dan heb ik nog niet de 27 vergaderingen van het nationaal bestuur gerekend

- en de vele uren, wat zeg ik, dagen, die Luc aan de Wijnspiegel gespendeerd heeft.

Om te eindigen zou ik ook nog graag Luc bedanken in naam van het bestuur. Negen jaar lang hebben we fijne bestuursvergaderingen gehouden en het was altijd een plezier als het bij jouw thuis was om te genieten van Gerda’s keuken en van de schatten uit jouw kelder.

Uiteindelijk scherpen die bestuursvergaderingen wel de vriendschapsbanden aan.

Als je alles optelt zal 2000 uren geen overschatting zijn.

Dit is meer dan een jaar een voltijdse job. Hopelijk trekt Karel zijn kandidatuur nu niet onmiddellijk in als hij dat allemaal heeft gehoord….

Dit doe je alleen maar als je het graag doet, en daar zijn we allemaal van overtuigd. Luc heeft al die vergaderingen en degustaties steeds met de glimlach geleid. Ik heb hem zelden horen sakkeren tenzij er bvb toch nog een taalfoutje in de Wijnspiegel zou geslopen zijn waar hij overgelezen had bij het verbeteren van de

En dat is dan de positieve noot om te eindigen, Luc. Je bent nu wel voorzitter af, maar ik denk dat je met fierheid mag terugkijken op de voorbije 14 jaar en dankzij de commanderij heb je er heel wat vrienden bijgemaakt en dat duurt langer dan vandaag.

-6-

De Wijnspiegel Nummer 77

We laten je natuurlijk niet met lege handen naar huis gaan.

We hebben voor een mooi boeket bloemen gezorgd voor Gerda, als compensatie voor al die tijd dat ze jou thuis heeft moeten missen. En voor jou hebben we een uitgelezen verticale selectie gemaakt van 14 wijnen van het jaar 2001 tot het jaar 2014 die symbool staan voor elk jaar dat je in het bestuur zat. Het moeilijkste was een goede wijn vinden van het jaar 2014, maar gelukkig oogsten ze in Zuid-Afrika 6 maanden vroeger, zodat ook dat gelukt is.

Luc, bedankt en graag een denderend applaus.

13 juni 2015

-7-

De Wijnspiegel Nummer 77

Clos Triguedina Pierre Paul Stacanov

ha. Ondanks - of mede door - die steile opgang legde Cahors een wisselvallig parcours af, waarbij de lage kwaliteit van bulkwijnen het imago van de hele regio geen goed gedaan heeft. De crisisjaren na 2008 hebben de regio bovendien extra hard geraakt. Toch blijven, naast enkele vaste waarden, jonge wijnbouwers voor vernieuwing zorgen, met een rotsvast geloof in het potentieel van Cahors om topwijnen te produceren.

Cahors als wijnstreek De wijnbouw in de streek rond het stadje Cahors gaat meer dan 2000 jaar terug. Het gebied combineert een oceanisch klimaat met Mediterrane invloeden. Het ligt in het Zuid-Westen van Frankrijk, 275 km ten oosten van Bordeaux en 570 km ten zuiden van Parijs.

De typiciteit van Cahors is voor een groot deel te danken aan het unieke landschap waar de rivier Lot voor zorgt.

Doorheen de opeenvolgende ijstijden kreeg de vallei van de Lot immers een opbouw in drie terrassen, met telkens specifieke geologische kenmerken die ook in de wijnen tot uiting komen. Ook het kalkplateau dat de vallei domineert - de zogenaamde vierde terrassen - is uitermate geschikt voor wijnbouw, ook al werden er hier na de verwoesting door de phylloxera minder wijngaarden heraanplant.

Wijnreglementering De AOP Cahors bestaat enkel voor rode wijnen. Naast de herkomst uit het afgebakende gebied, zijn de voornaamste voorwaarden qua samenstelling:

- minstens 70% malbec

- maximaal 25% merlot

- maximaal 25% tannat

Het maximum toegelaten rendement is 50 hl/ha.

Er worden in het herkomstgebied van de AOP Cahors ook witte en rosé wijnen geproduceerd, of rode wijnen die niet in aanmerking komen voor de Cahors-benaming.

Zij mogen op de markt komen als IGP Comté Tolosan of IGP Côtes du Lot.

Cahors heeft zich relatief recent op de kaart gezet als herkomstbenaming. De eerste erkenning als “Vin Délimité de Qualité Supérieure” (VDQS) dateert van 1951. In 1971 promoveerde Cahors tot AOC en begon een steile uitbreiding van de wijngaarden: van 450 ha in 1971 tot 4300 ha in 2010, op een potentieel van 21,700 -8-

De Wijnspiegel Nummer 77

Malbec Malbec is ook gekend als côt of auxerrois. Het is een druif die haar oorsprong vindt in de streek van de Quercy, niet ver van Cahors. Ze is verwant aan de tannat en de négrette, twee andere typische druivenrassen van het Franse Zuid-Westen. Malbec was een wijd aangeplant druivenras in Frankrijk, vooral in Cahors en Bordeaux, tot de phylloxeraplaag in de 19de eeuw.

Anders dan bijvoorbeeld cabernet sauvignon en merlot, bleek malbec minder gemakkelijk te enten op de Amerikaanse onderstokken die tegen de druifluis bestand waren. Daardoor is er nog nauwelijks malbec in Bordeaux en leidde Cahors tot na de Tweede Wereldoorlog een slapend bestaan als wijnstreek.

De heropbloei van malbec in Cahors kwam er mede door de populariteit van de Argentijnse malbec. Die heeft de wijnbouwers in Cahors ertoe aangezet hun voornaamste druivenras meer en meer voorop te plaatsen in de promotie van hun wijnen. Argentinië heeft bijna zesmaal meer malbec dan Frankrijk: 30,000 ha tegenover 5250 ha. In Frankrijk vindt men buiten Cahors ook malbec in Bordeaux en de Loire-streek. Buiten Argentinië en Frankrijk wordt malbec ook verbouwd in Chili, Italië, Spanje, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, VS…

Ook dat nieuwe wereldverhaal van malbec kwam reeds aan de orde in onze commanderij, zeer onlangs zelfs, met de proeverij van de DiamAndes wijnen van de familie Bonnie, op 18 oktober 2014 (WS 75).

-9-

De Wijnspiegel Nummer 77

De op optimale rijpheid geplukte oogst wordt manueel gesorteerd en de vergisting gebeurt meestal in inox cuves van verschillende formaten om een vinificatie per perceel mogelijk te maken. Er wordt gebruik gemaakt van temperatuurcontrole en over het algemeen mikt men op een “zachte” vinificatie, zonder overdreven extractie, met een maceratie van één tot drie weken.

Clos Triguedina Een korte geschiedenis De familie Baldès bewoont de Clos Triguedina en verbouwt er wijn sinds 1830. Het domein ligt op één van de wegen naar Santiago de Compostella en de Clos deed dienst als herberg. In het Occitaans betekent "me trigo de dina” - “il me tarde de dîner”. Vanaf 1830 legde Etienne Baldès de eerste percelen wijngaard van het domein aan. Ze zijn nog steeds in gebruik - ook al werden ze sedertdien heraangeplant.

Voor de rijping van de wijnen beschikt het domein over niet minder dan 800 barriques (eik uit de Allier) - dat vertegenwoordigt zo’n 240.000 flessen. De vaten worden jaarlijks voor een deel vernieuwd en afhankelijk van de cuvée ingezet: hetzij niet, voor een deel of volledig - en dan telkens met een precieze mix van gebruikte en nieuwe vaten. De meeste wijnen rijpen tussen 12 en 18 maanden en rusten zes maand op fles vooraleer ze op de markt gebracht worden.

In de twintigste eeuw was René Baldès één van de actoren in de heropleving van Cahors vanaf 1951. Hij was medestichter van het syndicaat van lokale wijnbouwers en de “Confrérie des vins de Cahors“ (1964). Hij was gekend om zijn bekwaamheid in het enten van wijnstokken - een belangrijke vaardigheid voor malbec.

In 1976 introduceerde Jean Baldès de eerste inox cuves in Cahors. Hij verdubbelde de oppervlakte van het domein en mikte op kwaliteit, onder meer door het introduceren van de topcuvée “Prince Probus”

Zijn zoon Jean-Luc Baldès vertegenwoordigt de zevende generatie van de familie Baldès op Clos Triguedina. Hij studeerde in Beaune en werkte onder meer in Sauternes.

Het is dus niet echt toevallig dat hij met zijn Trilogie van terroir-wijnen de Bourgondische tour opgaat of eraan houdt een zoete witte wijn te maken (hij stond er ook op om die in de selectie wijnen voor onze proefavond op te nemen).

Vanaf 1990 neemt Jean-Luc Baldès de leiding van het domein over en brengt het naar de top van Cahors. Hij profileert zich als « maître du Malbec » en combineert in zijn aanpak traditie en moderniteit.

Wijngaard en kelder De wijngaarden van Clos Triguedina liggen ten westen van Cahors, verspreid over vier gemeenten: Puy l’Evèque (« capitale » du vignoble de Cahors), Vire sur Lot, Floressas en Touzac. Het totaal van 70 ha is verspreid over de 2de, 3de en 4de terrassen. De aanplant bestaat voor rode (en wat rosé, inclusief een schuimwijn) wijnen uit malbec, merlot en tannat; voor wit zijn er chardonnay, viognier en chenin.

De wijnbouw is er traditioneel, met regelmatig omploegen van de grond aan de voet van de wijnstokken. Er groeit gras tussen de rangen, wat zorgt voor draagkracht voor de machines en ook voor concurrentie met de wijnstok. Voor de behandelingen volgt men de filosofie van “lutte raisonnée" - een matig gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Het domein is Qualenvi® gecertifieerd. Men past groene oogst en ontbladering toe. Het rendement wordt beperkt tot 45 hl/ha (de AOP laat tot 50 hl/ha toe)

- 10 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Clos Triguedina 2006: Intens donkerpaars, ondoorzichtig met tranen die het glas kleuren. Fijn gebrande neus, met koffietoetsen, cederhout en grafiet. Na walsen meer zwart fruit. Intense mond, met veel zuren en krachtige tannine. Lange afdronk.

Score: 14,6 - Prijs: 14,5 euro

Wat voorafging ….

De proefavond Clos Triguedina was niet de eerste Cahors-degustatie in Commanderij Gent. We proefden reeds een paar keer wijnen uit die streek en ook de proefavond Clos Triguedina van dit jaar kende een proloog:

Probus 2006: Intens paarsrood met donkere tranen.

Sterk gebrande neus met veel chocolade en koffie.

Zwart fruit (cassis) en iets van metaal. Zeer gefaseerd in de mond - veel zuren en krachtige tannine verdringen het fruit. Zeer lange afdronk. Score: 15,1 Prijs: 24,5 euro

Op 27 januari 2007 proefden we een reeks Cahorswijnen, waaronder de Clos Triguedina “Prince Probus” 2004. De wijn, die ook de duurste van de reeks was, kwam er ook als beste uit.

•

Proefcommentaren toen: Donkerrood, bijna zwart, gekleurde tranen die aan het glas blijven hangen, zeer ondoorzichtig. Aanvankelijk gesloten in de neus, daarna geleidelijk aan toetsten van vanille, viooltjes, eucalyptus, zwart fruit. Mollige aanzet, heel veel fijne zuren en tannine. Aangename lange afdronk.

Mondvullende wijn met heel veel bewaarpotentieel.

Probus 1999: Topscore voor deze oudere wijn, die ten volle bewijst dat hij met verouderen beter tot zijn recht komt. Score: 16,7 - Prijs: 26,9 euro

Black Wine 2006: Controversieel - alhoewel de kracht en concentratie door niemand negatief worden beoordeeld, lijken ze wel de beoogde extra finesse en bijkomende dimensie te maskeren. Score: 15,3 - Prijs: 40,5

De wijn scoorde toen 16,2/20 en kostte 24,5 euro ter vergelijking, de “Probus 2011” die we deze keer proefden haalde 16,4/20 en kost 32 euro.

Moelleux du Clos 2005 (IGP) Prachtig uitzicht. Zeer intens goudgeel en sterk tranend. Schitterende, briljante spiegel. Neus van kweepeer, frangipane, amandelen, droge abrikoos en geconfijte ananas.

Veel molligheid (zoals te verwachten) maar ook veel zuren. Duidelijke houttoets. Lange aangename afdronk. Nog jong. Score: 15,8 - Prijs: 18,5 euro (50 cl)

Volledig verslag in Wijnspiegel 46, eerste kwartaal 2007 •

•

Op 28 januari 2012 proefden we een verticale van negen jaargangen Cahors Cuvée “A” van Château les Hauts d’Aglan. Het verslag in Wijnspiegel 64, eerste kwartaal 2012 bevat een overzicht van de geschiedenis van de AOP Cahors.

Volledig verslag in Wijnspiegel 55, derde kwartaal 2009

Uw wijnmeester ontmoette Jean-Luc Baldès voor het eerst tijdens het Salon des Vignerons Indépendants te Rijsel in november 2008. De toen gekochte flessen, aangevuld met een paar bijkomende aankopen, werden in april 2009 geproefd door de “Morning After Wine Club”. Het opzet van de degustatie was gelijkaardig met dat van de proefavond dit jaar, met als voornaamste verschil dat de Trilogie nog niet op de markt was; in de plaats werden toen een rosé, de instap-Cahors en een oudere jaargang Probus geproefd.

Koopwijzer Prijzen van de wijnen ter plaatse:

• Viognier-Chardonnay 2012 - 14,20 €

• Clos Triguedina 2011 - 17,35 €

• Trilogie 2009 - 78€ per drie flessen Probus 2012 – 32€

• The New Black Wine 2011 - 58 €

• L’or du Clos 2011 - 21,60 €

Deze prijzen liggen ongeveer op hetzelfde niveau als bij de meeste invoerders (of zelfs iets hoger). Tot voor kort was er nog steeds geen invoerder in België, maar wel in Nederland - www.cahors.nl; sommige wijnen zijn nu wel beschikbaar bij Wijnen Couvreur in Linter -

www.wijnimport-couvreur.be.

Een kort overzicht van hoe de wijnen toen werden beoordeeld:

Le Sec du Clos 2007 (IGP): Uitzicht en neus bekoren het meest bij deze wijn. De krachtige zuren en het (te) jonge karakter zorgen voor meer discussie. Al bij al een zeer mooi product van een minder gebruikelijke assemblage met ook duidelijke terroir-expressie. Kan nog enkele jaren wachten. Score: 14,1 - Prijs: 11,5 euro

Tip: Naast het gamma wijnen dat het domein zelf verkoopt en verdeelt, zijn er ook andere cuvées die onder meer via supermarkten en cavisten verdeeld worden. Zo vermeldt de “Guide des bonnes affaires du vin” van de Revue du Vin de France de volgende cuvées:

• Cahors La Chapelle du Clos 2012 - 9,5 € - 16/20

• Cahors Le Petit Clos 2011 & 2012 - 9,5 € - 16/20

• Cahors Malbec du Clos 2012 - 6,8 € - 15/20

• Cahors Elégant Malbec 2012 - 6 € - 14,5/20

Le Rosé du Clos 2006 (IGP): De intensiteit van de kleur zorgt voor wat discussie - is dit nog rosé? In de Elzas noemt men dit rood… Score: 13,7 - Prijs: 7 euro

Le Petit Clos 2006 (Cahors): Unanimiteit over het hoge drinkbaarheidsgehalte van deze eerste rode wijn. Score: 13,7 - Prijs: 8,5 euro

- 11 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Clos Triguedina, top uit Cahors

We hadden na meerdere enthousiaste contacten JeanLuc Baldès bereid gevonden om zijn wijnen te komen presenteren in Gent. Baldès is de eigenzinnige eigenaar van het topdomein Clos Triguédina. Dat de wijnen van Jean-Luc Baldès goed zijn weten we al: tijdens onze Cahors-proeverij van januari 2007 gooide zijn Probus 2004 hoge ogen. Maar daar laat onze wijnmaker het niet bij: naast een logisch opgebouwd klassiek gamma van drie cuvées met Probus als top, heeft hij ook een Cahors op basis van gedroogde druiven en een trilogie van de drie betere “terrassen”, niet toevallig in een Bourgognefles gebotteld. Bovendien produceert het vrij grote domein van 60 ha ook wit en rosé.

Clos Triguedina 2012

Een rijk gamma dat we met veel passie gepresenteerd zouden krijgen door een uitzonderlijk wijnbouwer, ware het niet dat een operatief ingrijpen hem het reizen onmogelijk maakte voor de datum van onze proefavond.

Onze wijnmeester vulde de leemte op en lichtte het domein en de wijnen met kennis van zaken toe. Hij had ze ter plekke voorgeproefd en de presentatie van JeanLuc Baldès herwerkt.

Lichtgeel, fijne traantjes. Uitgesproken aroma’s, citrus (pompelmoes), mineraal, ananas(kern). Fijne zuren in balans met de molligheid. Gefaseerd: molligheid voorop en zuren eerder in de finale. Impressies van rijpe peer in de mond. Middellange afdronk met een pompelmoesbittertje. Goed als aperitief. Eerder chardonnay-getypeerd.

Viognier Chardonnay (Sec du Clos)

IGP Comté Tolosan

Droge witte wijn van 50 % Chardonnay en 50 % Viognier. De noordoostelijk gerichte wijngaarden hebben een klei- en kalkbodem. Dit is een “Vin de Lune”, waarvoor de druiven in de nachtelijke of ochtendlijke koelte worden geoogst. Dit bevordert de fraîcheur. Het verhaal gaat dat de wijnbouwers vroeger ’s nachts een deel van de oogst plukten om die aan de landheer te laten voorbijgaan. De wijn rijpt 6 maand, deels op vat.

13,8

/20

- 12 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Clos Triguédina 2011

Les Galets 2009

AOP Cahors

AOP Cahors

Deze klassieke cuvée van het domein wordt geproduceerd met 80 % malbec, 18 % merlot en 2 % tannat, van gemiddeld meer dan 30 jaar oude stokken gelegen op de tweede en derde terrassen. De gisting duurt 10 tot 15 dagen, met remontages. De wijn rijpt 18 maand op vat (1/3 nieuw).

Wijn afkomstig van de derde terrassen, op 100 à110 meter hoogte. Het perceel is sterk hellend, met een bovenlaag van klei en zand, met rolkeien en een complexe ondergrond met ijzer, kalk en lava.

Intens donkerrood, gekleurde tranen. Kruidig, gebrande toetsen, vanille, zwart fruit, animaal, truffels. Fijne zuren en edele tannine: een elegantere mond dan de vorige wijn. Deze wijn heeft een zilte toets (‘salinité’) in de mond. Lange afdronk. Zeer uitgesproken en precieze terroir-expressie - op het Bourgondische af.

Dieprood, gekleurde tranen, een sterke viscositeit. Zwart fruit, kruidig, pepermunt, leer, gebrande toetsen, tabak.

Eén en al fruit, hoge concentratie met zuren en vrij veel tannine. Lange afdronk met een frisse finale. Mooie structuuropbouw van fruitig naar krachtig.

15,6

13,9

/20

/20

Les Cailles 2009

La Trilogie

AOP Cahors

Sélection des Terroirs

Deze wijn komt van op het kalkplateau of zogenaamde vierde terrassen - op 300 meter hoogte. Het perceel van 1 ha is vrij vlak, met een bovenlaag van ijzerhoudende paarse klei en kalksteen. De ondergrond van kalksteen dateert uit de geologische kimméridgien-periode.

Sedert 2007 produceert Jean-Luc Baldès een trilogie wijnen afkomstig van drie geselecteerde percelen, op de tweede, derde en vierde terrassen. De bedoeling is de typiciteit van elk onderdeel van het terroir van Cahors in de verf te zetten. Deze selectie is sterk geïnspireerd op de Bourgondische benadering van terroir. De wijnen worden dan ook in een Bourgogne-fles gebotteld, in contrast met de in Cahors meer gangbare Bordeauxfles. De selectie is enkel verkrijgbaar als volledige trilogie.

Auberginezwart, ondoorschijnend met mooie spiegel, gekleurde tranen. Aanvankelijk vrij gesloten in de neus.

Eucalyptus, grafiet, inkt, zwart fruit, kruidig (peper, pepermunt), vegetaal, leer. Soepel in de mond, zacht en toch krachtig, mooie zuren en edele tannine. Lange afdronk. Mooie herinnering met pepermunt. Dit is de meest Cahors-getypeerde van de drie laatste wijnen.

Deze drie cuvées van 100 % malbec worden op een gelijkaardige manier gevinifieerd en gerijpt: maceratie van 20 à 25 dagen en12 maand rijping op vat (30% nieuw).

15,9

/20

Au Coin du Bois 2009

AOP Cahors

Probus 2012

Wijn afkomstig van de tweede terrassen, op 90 meter hoogte. Het perceel van 2,1 ha is zacht hellend, met een bovenlaag van rode klei en een ondergrond met kalk die drainerend werkt.

AOP Cahors

Sedert 1976 is dit de prestige-cuvée van Clos Triguedina - oorspronkelijk “Prince Probus”. De naam verwijst naar de Romeinse keizer Probus die in 280 na Christus de toestemming gaf tot het heraanplanten van wijnstokken in de streek van Cahors.

Intens donkerrood, bijna zwart. Schitterende spiegel, ondoorzichtig, geen evolutie in de rand, trage beentjes.

Mooie en elegante neus, wat minder intens fruitig dan de vorige wijn. Lijkt geen houtlagering te hebben. Kruidig, onderbos, dit is een aardse wijn. Verweven in de mond, deze wijn is al in evenwicht. Vrij lange afdronk (7 seconden). Lange herinnering met een bittertje. Komt wat Bordelees over.

De wijn is afkomstig van oude, meer dan 100 jaar in gebruik zijnde percelen - vooral gelegen op de derde terrassen. De 100% malbec gist gedurende 20 à 25 dagen en rijpt daarna 18 maand in nieuwe eiken vaten.

Heel donkerrood, bijna zwart, fijne gekleurde traantjes.

Aangename neus met fruit (kersen, rood en zwart fruit), bloemig, ceder, gebrand, eucalyptus. Zeer volle en sappige mond met voldoende fraîcheur maar nog niet afgerond. Zeer lange afdronk (10 seconden). Grote wijn.

15,0

/20

16,4

/20

- 13 -

De Wijnspiegel Nummer 77

The New Black Wine 2011

Clos Triguedina 2011

Chenin (L’Or du Clos)

AOP Cahors

Verwijst naar de traditionele Engelse benaming voor de Cahors-wijnen die al vanaf de Middeleeuwen naar Groot-Brittannië werden uitgevoerd. Ook de bereiding van de wijn grijpt terug naar een vroegere praktijk uit de streek, waarbij de druiven of de most werden opgewarmd om een hogere concentratie te verkrijgen.

Jean-Luc Baldès heeft er een uitzonderlijke cuvée mee op de markt gebracht.

De druiven, 100% malbec, komen van een perceel met oude stokken van 1,30 ha, op de derde terrassen. Een deel van de oogst wordt opgewarmd in ovens die normaal dienen voor het verwerken van de pruimen uit het nabije Agen. De maceratie duurt 15 à 20 dagen en de rijping in eiken vaten 18 maand.

IGP Comté Tolosan

Paarsrood, heel intens en geconcentreerd met gekleurde tranen. Veel fruit, inkt en wat hout in de neus. Ook wat gebrand. Doet qua aroma’s denken aan wijnen uit de Languedoc of Priorat. Door zijn mooie aciditeit blijkt hij niet zo zwaar als men zou verwachten, afgaande op de rijpe aroma’s. Vrij veel fruitmolligheid. De tannine heeft iets van de schil van walnoten. Lange afdronk. Een aparte wijn, anders gemaakt dan de andere.

16,4

Net als de droge Chardonnay-Viognier is dit een “Vin de Lune”, deze keer van 100% chenin. De zuid-gerichte wijngaarden liggen op de hoger gelegen vierde terrassen. De oogst vindt pas plaats in november, op een moment dat de druiven hetzij gebotrytiseerd, hetzij gepasserilleerd zijn. De wijn wordt in vaten gevinifieerd en rijpt er nog 18 maand.

Diep goudgeel, schitterende spiegel en dikke tranen.

Gedroogde abrikozen, honing, sinaasappelmarmelade, zesty, artisjok, noten, gekarameliseerde kweeperen. Vrij veel molligheid natuurlijk, maar met mooie zuren. Lange afdronk. Lichtvoetig, eerder Loirezoet dan likoreus.

/20

15,7/

20

- 14 -

De Wijnspiegel Nummer 77

- 15 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Witte weelde uit Portugal Luc Wieme

Pierre Paul Stacanov

!

Eén wijnland,14 regio’s

Als je vraagt welk beeld Portugal als wijnland oproept dan krijg je wellicht naast ‘Porto, Mateus Rosé en stevige rode wijnen’ als antwoord. Dat de Portugezen in alle bescheidenheid ook mooie, aparte en zeer gediversifieerde witte wijnen maken die de laatste jaren topkwaliteit halen, dat wilden we met deze avond bewijzen. Bovendien is dit thema het logische vervolg op de proefavond van 24 april 2010, gewijd aan de rode Portugezen (zie WS 59).

Portugal is geen klein wijnland, ook al is het maar driemaal zo groot als België (92 200 km)² en telt het slechts evenveel inwoners als ons landje. Het staat namelijk op de twaalfde plaats in de wereldranglijst, en in Europa bekleedt het zelfs de vijfde plaats, met een productie die schommelt van 6 tot 7 miljoen hectoliter 1.

Bovendien exporteert het land meer dan de helft van die wijn naar het buitenland (51% in 2008), wat een absoluut rekord is binnen Europa. Die wijn komt van 243 000 hectaren wijngaard, waaruit blijkt dat de rendementen in Portugal behoorlijk klein zijn 2. Het land telt momenteel

De recentste cijfers geven vrij grote verschillen aan naargelang het jaar : 2009: 5,9 miohl; 2010 :7,1 miohl; 2011: 5,6 miohl, 2012 : 6,3 miohl) Het land is dus duidelijk onderhevig aan sterk wisselende klimatologische omstandigheden 1

2 Een vergelijking met Duitsland is verbluffend: daar maakt men op 102 000ha niet minder dan 10 miljoen hectoliter!

- 16 -

De Wijnspiegel Nummer 77

14 wijnregio’s, die worden opgedeeld in 29 DOC/DOP’s , 14 IGP’s en verder gewone (tafel)wijn.De Portugezen spreken van DO wat staat voor Denominação de Origem. De laatste jaren zijn er enkele niet onbelangrijke hergroeperingen en naamveranderingen doorgevoerd.

Zo spreekt men bijvoorbeeld niet meer van Ribatejo, maar kortweg van Tejo; Lisboa heette vroeger Estremadura, en de VR Beiras omvatte eerder de Bairrada en Dao regio, nu is er alleen nog tegen Spanje aan de regio Beiras interior. Eigenlijk een vrij overzichtelijk plaatje, zeker als je gaat vergelijken met het DOC(G) kluwen van Italië en de meer dan 400 AOC/ P’s in Frankrijk. 3.

Kwaliteitsniveaus

Lisboa telt met 9 het grootste aantal DOP’s. Die DOP’s produceren in totaal de kleine helft van de productie ( tussen 51 en 44,5% voor de laatste jaren). De regionale wijnen zijn goed voor + 1/4de, wat betekent dat het volume tafelwijn (vinho, of vinho de mesa) nog zeer aanzienlijk is: zowat één derde. Veel wijnmakers opteren graag voor de categorie Vinho regional omdat ze meer vrijheid geeft qua keuze van druivenras(sen) en zelfs toelaat 15% wijn uit een andere regio toe te voegen. De Europese term IGP zie je nauwelijks op Portugese flessen staan. De belangrijkste regio’s qua volume/ productie zijn de Douro streek (op 1 met 1,339 miohl in 2012-13), Lisboa (1,096) en Alentejo met 0,969 miljoen hectoliter, de kleinste is de Azoren met een kleine 5000 hectoliter. En tenslotte, want daarover hebben we het nu, 31% van alle geproduceerde Portugese wijn is wit.

Elk van de veertien streken maakt dus één Vinho regional (VR) en één of meerdere DOP’s die aldus kleinere afgebakende gebieden uitmaken binnen de VR.

Portugal kent geen cru systeem, men hanteert wel termen zoals reserva, garrafeira (garrafa=fles) 4. en grande escholha (letterlijk ‘grote selectie’), die echter niet

3

Spanje telt ongeveer 65 DO’s en 3 DOC’s, maar is natuurlijk meer dan vijf keer groter dan Portugal

4

Volgens João Paulo Martins, die jaarlijks een soort Hachette gids uitgeeft getiteld ‘Vinhos de Portugal’ is de term garrafeira, die dus verwijst naar een lagering op fles, stilaan in ongebruik. Misschien even vermelden dat er ook een Garrafeira Port soort bestaat, die decennia lang op glazen dames jeannes van 11 liter veroudert. Zeer zeldzaam bij ons.

- 17 -

De Wijnspiegel Nummer 77

aan een wettelijk vastgelegde omschrijving beantwoorden. Theoretisch zijn het de betere, geselecteerde cuvées die ook altijd wel een zekere houtlagering achter de rug hebben. Maar hoe lang die moet duren, daar krijg je veelal tegenstrijdige bepalingen voor.

claimt het land dan ook – net als Italië – de eerste plaats qua cépagerijkdom 5 . Dat is zeker een grote troef, maar tegelijkertijd is het voor de consument een jungle om zich een weg te banen in al die ‘rare’ druivennamen en ze te associëren met bepaalde regio’s of met een bepaalde smaakverwachting. Om maar enkele witte te noemen: castelão branco, fernao pires of maria gomez, antao vaz, arinto, viosinho, sercial... geef toe, die namen liggen ons toch niet zo vlot op de tong. Als ik een tip mag geven: maak je eerst wat vertrouwd met de streeknamen en koppel er daarna de meest typische druif/druiven aan, ook al is het zo dat sommigen over het hele land voorkomen. Ook onze wijnmeester stippelde een parcours uit op basis van de link regio-druivenras en dat gaan we nu even nader bekijken. Nog even dit: er wordt tegenwoordig over heel Portugal goede witte wijn gemaakt. Dat was vòòr de thermoregulatie anders wel een hele opgave en resulteerde in dikwijls zeer rustieke of oxidatieve producten. Maar het overwicht ligt toch nog steeds in het noordelijk, dus was frisser of hoger gelegen deel van het land. Met name de regio’s Vinho Verde, Douro, Dao, Bairrada 6.

Klimaat

Door zijn ligging aan de westkust van het Iberisch schiereiland heeft Portugal een oceanisch klimaat dat naarmate je naar de Spaanse grens opgaat steeds continentaler wordt. Die maritieme invloed betekendt ondermeer een belangrijke regenval, zeker in het Noorden, waar je in Minho en Vinho Verde een diepgroen landschap krijgt. Porto is één van de ‘natste’ steden van Europa, terwijl je in Pinhao,100 km landinwaarts op de Douro, in de zomer op temperaturen van 35° à 43° graden kan rekenen.

Landschap

En tenslotte: Portugal maakt ook heel behoorlijke schuimwijnen ‘espumantes’, volgens charmat of traditionele (champenoise) methode (ook in al die voornoemde regio’s). Eén kleine DOC is er zelfs in gespecialiseerd en verdient toch een vermelding, want onterecht onbekend bij ons. Het gaat om het gebied onder Lamego (Douro) ‘Tavora e Varosa’, die schuimwijnen maken hetzij met de klassieke Franse druiven pinot nero en chardonnay (vooral bij Raposeira) hetzij met autochtone bvb malvasia fina, gouveio real, sercial (meer bij het huis Murganheira).

Portugal is overwegend heuvelachtig (hoogste punt op het vasteland is de Torre 2200m, maar de Pico op de Azoren haalt 2600m). Een van de meest opmerkelijke bomen van het land is natuurlijk de kurkeik (quercus suber L) die de helft van de wereldproductie van kurk levert. Tenslotte mogen we niet vergeten dat Portugal naast die verafgelegen Azoren ook nog het eiland Madeira omvat, waar met witte druiven een fantastische versterkte wijn wordt gemaakt. Daar besteedden we in nov. 2008 al een mooie avond aan(zie WS 52).

De castas brancas ofte de witte druivenrassen

Als Portugal zo’n uniek en veelbelovend wijnland is dan komt dat vooral door zijn reusachtig assortiment autochtone druiven. Met zo’n 300 echt eigen sooorten 5

Voor een volledig overzicht zie bvb https://pt.wikipedia.org/wiki/Castas_portuguesas.

6

Dat zie je bvb ook in de selectie ‘melhores vinhos brancos 2015’ van João Martins zie 2 vinho verde, 3 Douro’s 2 Dao’s en 2 Bairrada’s in zijn top tien zet en slechts 1 Setubal en 1 Alentjeo wijn.

- 18 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Quinta do Encontro ligt in San Lourenço do Bairro, Anadia, op 30 km van Coimbra.

De wijngaarden bestonden destijds voornamelijk uit baga (90%),tinta pinheira en jaen. In 2000 zocht de toenmalige eigenaar João Paulo Seabra Almeida een partner en startte samen met Dão Sul het project Bairrada Sul. De wijnmaker was aanvankelijk Carlos Rodrigues, in 2011 opgevolgd door Oswaldo Amado. De wijngaarden beslaan 25 ha in S.Lourenço, óis do Bairro en Anadia.

Het zijn voornamelijk rode druiven 60% baga, maar voor wit vind je er bical, Maria Gomes, arinto en chardonnay.

Onze wijn is echter een 100% bical, 12% alc., gevinifieerd in inox, maar toch manueel geoogst ook al is dit een basiswijn. Absoluut een omweg waard om de hypermoderne (°2007) circulaire chai eens te bezoeken, een werk van architect Pedro Mateus. Lijkt van ver op een havengastank, maar dan in hout. Het omvat tevens een restaurant en een eventruimte.

Bairrada Deze wijnstreek ligt in de Beira Litoral regio, dus achter de duinen van de Atlantische kust, tussen de steden Agueda en de universiteitsstad Coimbra. Het klimaat is er zacht maritiem, en zeer vochtig. Het landschap is er vlak of licht glooiend en er zijn twee bodemtypes: de kleihoudende - in het Portugees ook wel ‹ barrento’ (modderig) genoemd, wat dus het woord Bairrada verklaart - en de zanderige. Het is in de eerste plaats een rode wijnstreek (85%), met 1 dominante druif, de baga, die op de kleigrond staat aangeplant en tanninerijke goed verouderende wijnen levert, wat stug soms in hun jeugd. Recentelijk werd het ook toegelaten om cabernet, syrah, merlot en pinot noir aan te planten en in de DOC te integreren. Wat de witte wijnen betreft, deze worden gemaakt met de lokale bical en met de alom in Portugal aangeplante Fernao Pires, die ze hier dikwijls Maria Gomes noemen. In Bairrada maakt men ook redelijk wat espumante. Ik las tot mijn verwondering dat die schuimwijn ter plekke veel geserveerd wordt met... speenvarken met sinaasappelsaus (leitao) !

http://www.quintadoencontro.pt/pt/

Proefnotities: Quinta do Encontro, Bical 2013 DO Bairrada

Bical is een druif die frisse en aromatische wijnen kan

Helder, lichtstrogeel met groene schijn, schitterend oppervlak. Citroen, limoen, appels, minerale toets, ook een exotische toets van ananas, cake-aroma’s, kruidigheid, gember, amandel . Mollige, vettige aanzet, veel fijne zuren. Gemiddelde lengte en aangenaam met een kruidige gemberherinnering.Verfrissende wijn.

geven, mits ze vrij vroeg geplukt wordt. Ze is dus ook goed geschikt voor de productie van schuimwijn en je kan ook houtgelagerde bicalwijnen vinden. De druif is ook goed bestandig tegen rot.

Quinta do Encontro

12,5/20 Alhambra 6,05 €

Dao

Dao is ook de naam van een rivier die uitmondt in de Mondegostroom (die in Coimbra passeert). De streek, in de districten Coimbra, Guarda, Viseu, is een plateau (400-700m) dat langs die kanten door granietmassieven (oa de indrukwekkende Serra da Estrela) wordt afgeschermd van de Atlantische oceaan. Dus is de bodem een zanderige laag op een granieten ondergrond, met ook wat leisteen. De zomers zijn er warm, maar in de winter valt heel wat regen.

Onze eerste wijn komt van een in 1930 gesticht familiedomein dat in het jaar 2000 overgenomen werd door de groep Dao Sul, in het teken van hun Bairrada Sul uitbreidingsproject. Dao Sul/Global Wines is een nu al 25 jaar oud succesverhaal van enkele progressief denkende wijnmakers uit Dao, Carregal do Sal, die Dao in een moderne stijl op de wereldkaart wilden plaatsen.

Algauw werd hun ambitie groter en vanuit hun thuisbasis Quinta de Cabriz begonnen ze ook in alle andere grote Portugese wijnregio’s bedrijven over te nemen of op te richten. Het zijn er nu al een tiental en uiteraard ging dit gepaard met een actieve wereldwijde exportstrategie.

Zie ook volgende wijn.

Dao is ongetwijfeld de regio waarmee Portugal zich vooreerst heeft gemanifesteerd in het buitenland, als we natuurlijk de versterkte wijnen van het Porto en Madeira type buiten beschouwing laten. Het was trouwens ook de eerste erkende Região demarcada, al van in 1908. Er zijn nu ook zeven subregio’s binnen de 20 000ha Dão, en die kunnen op het etiket vermeld worden: Alva, Besteiros, Castendo, Serra da Estrela, Silgueiros, Terras de Azurara en Terras de Senhorim. Ook voor mij persoonlijk was het zo dat de allereerste Portugese wijn die ik ooit kocht een Dao was, met name een Quinta de Cabriz, in de tijd dat Alhambra nog een klein winkeltje

- 19 -

De Wijnspiegel Nummer 77

had in de Waaistraat, vlakbij de Vrijdagsmarkt. Dat was natuurlijk een rode wijn 7 en ook vandaag zijn er nog heel wat mensen die amper weten dat er ook witte Dao wijnen zijn. Bovendien waren die vroeger van het oxidatieve type, niet direct beantwoordend aan de moderne smaak dus. Cijfers omtrent het aandeel van wit in de hedendaagse productie lopen nogal uiteen, van 20% tot zelfs 40%...

aanwezig. Persistente afdronk met mineraliteit en vanille.

Behoeft de wijn die houtlagering? vroegen sommigen zich af.

Score:

13,4/20 Alhambra 7,9€

Te j o

Encruzado is dé witte Dao druif bij uitstek, maar niet de enige speler, want hij wordt dikwijls geassembleerd met bical (veel witte Dao’s bevatten 50% of meer encruzado), en verder vind je ook malvasia fina, verdelho en cercial.. Het is een druif met goed rendement en weerstand, met redelijk wat alcoholgehalte. Citrus, appel, peer en dikwijls ook gemaaid gras zijn typische aroma’s. Encruzado’s verouderen zeer goed en lenen zich ook tot bourgondische vinificatie, maw ze verdragen heel goed houtlagering. Gastronomisch breed inzetbaar: met bvb risotto’s, stevige vis, kalfsvlees en halfzachte kazen. Je zou encruzado volgens ‘Vinhos de Portugal’ immers kunnen zien als een combinatie van chardonnay met fernao pires, en volgens veel oenologen vormt encruzado met alvarinho (Vinho Verde) en Rabigato de top drie van de meest edele witte druiven van Portugal.

Quinta de Cabriz ligt, zoals reeds gezegd, aan de basis van Dao Sul, en werd opgericht in 1989 door 3 oenologen, waarvan Carlos Lucas de meest emblematische zou worden. Sedert 2011 is Osvaldo Amado er zijn opvolger. We kunnen gerust stellen dat deze Quinta de Dao wijn een moderne facelift heeft gegeven, ondermeer dankzij moderne technologie. Het domein maakt wijn uitsluitend afkomstig van de eigen 35 hectaren, voornamelijk op hellingen gericht op het Zuiden. De 100% encruzadodruiven van de door ons geproefde cuvée worden volledig ontsteeld, lichtjes gekneusd. De helft van de druiven fermenteert in inox vaten, en de andere helft fermenteert in Franse eiken vaten, met bâtonnage (omroeren van de most). Voor de wijn wordt gebotteld heeft een lichte filtering plaats, om zoveel mogelijk structuur en smaak te behouden. http:// www.quintadecabriz.pt/

Met 640 000 hectoliter de 5° belangrijkste streek van Portugal, langs de Taag gelegen, en tot voor kort - tot 2008 - Ribatejo (DO in 2000) genoemd. De naam kan dus zowel op DO als op IGP of regionale wijnen slaan 8 Tejo’ op de , en ook hier hebben we zes subgebieden: Tomar, Santarem, Chamusca, Cartaxo, Almeirim en Coruche. Net als Dao binnenlands gelegen, noordoostelijk van Lissabon, is de streek nogal divers van klimaat en bodem. Qua geografie zijn de Serra de Aires e Candeeiros én de Tejo/Taag stroom een bepalende factor), qua terroir onderscheidt men 3 zones. Het Charneca gebied ligt westelijk van de stroom, dus linkeroever, met zandgrond (zowel wit als rode wijnen).

Bairro is het rechteroever gebied, met kleikalk grond ideaal voor rood en tenslotte Campo, de smalle zone langs beide rivieroevers met (vroeger veel) overstromingen die de grond zeer vruchtbaar maken. Hier worden bij uitstek witte wijnen geproduceerd. En noordelijk in de buurt van Tomar, is er een kleine schiste/ leisteen zone. In wit zijn er 4 dominante rassen aangeplant: fernao pires, arinto en dan de internationale chardonnay en sauvignon.

Er zijn twee reuze cooperatieven, die van Almeirim en die van de Cartaxo die samen tientallen miljoenen liters wijn vertegenwoordigen. Ik citeer even João Martins (in Vinhos de

Proefnotities:

Cabriz Encruzado 2013 Dão DOC Helder, lichtgele kleur met groene schijn, viskeus. We roken peer, ananas, zuivel, karnemelk, na walsen groene kruidigheid, vanille van de vatlagering. Complex in de mond, citrus en ananas, hout is hier minder aanwezig dan in de neus, de wijn is gebalanceerd, de zuren

7

Rode Dao moet voor 20% bestaan uit touriga nacional, met verder nog alfrocheiro, trincadeira, jaen, tinta roriz...

8

Voor de pietjes precies:’ Tejo’ slaat eigenlijk op de vinhos regionales ‘DO do Tejo’ slaat op de DO - 20 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Portugal 2015 p421): “ Tejo wijnen zijn goedkoop, te goedkoop eigenlijk. Uiteindelijk is dat het stigma van de regio, voor eeuwig geassocieerd met goedkope wijnen. Langs de ene kant vindt de consument die lage prijzen zeer interessant, maar langs de andere kant verhindert dit dat de regio een sprong voorwaarts maakt en zich op andere vlakken profileert. Toch (…) heeft de regio een handvol goede wijnen die uitstekende vertegenwoordigers zijn van het beste wat de regio te bieden heeft.”

de trossen met de voeten. http://www.casalbranco.com/ index.html

Fernão Pires Is de meest aangeplante witte druif van Portugal, en is dus ook zeer verspreid aanwezig, maar vooral in Tejo, Lisboa en Bairrada. Zoals reeds gezegd noemt men ze in laatstgenoemde streek ook Maria Gomes. Reeds geidentificeerd einde 18° eeuw zakte ze van het noorden naar de Tejoregio af. Het is een vrij vorstgevoelige druif, die rijke bodems verkiest waar ze dan heel productief kan zijn. Vroegrijp dient ze ook vroeg geoogst te worden om haar aciditeit te bewaren.

Dan is ze aromatisch (floraal, sinaas) en polyvalent, je kan er alle kanten mee op: als monocépage, in blends, als schuimwijndruif maar ook zoet. Wel is het aangeraden de wijn in zijn jeugd te drinken. Er staan zowat 17000 ha fernao pires in Portugal , maar ook Zuid-Afrika en Australië hebben er een paar honderd aangeplant.

Commanderijleden aan het werk op Casal Branco !

Casal Branco

Falcoaria Fernão Pires 2013

Dit is een prachtig domein van - verschiet niet - 1100 hectaren, sedert 1775 in handen van de adellijke familie Cruz Sobral. Het hoofdgebouw Casa Lobo de Vasconcellos heeft grote kasteelallures. De 140 hectaren wijngaarden, gemiddeld 30 jaar oud, liggen in de zandleem Almeirim subregio, langs de linkerzijde van de Taag (Charneca area dus) en er worden niet minder dan 15 cuvées in wit (5) en rood van gemaakt. De rode worden met zowel autochtone als internationale druiven (oa cab sauv., petit verdot, alicante bouchet) gemaakt, de witte uitsluitend met fernao pires (behalve de basiswijn Terra de Lobos waar ook sauvignon in zit). Wie het domein bezoekt kan zich ook vergapen aan de prachtige stoeterij met lusitano paarden, ook aanwezig op de capsules. By the way: wist u dat i Lusitani een Indoeuropees volk was dat leefde in een gebied dat ruwweg overeenkomt met het huidige Portugal en die naam van de Romeinen kreeg ? (Hispania Lusitania heette die provincie)? Casal Branco combineert traditie met moderne technologie: zo beschikken ze ondermeer over granieten lagares, waar ook nog de pisa-a-pés methode kan toegepast worden, dwz het kneuzen van

De naam verwijst naar de valkenjacht, nog zo’n adellijke bezigheid en slaat op hun 3 topwijnen, 1 wit, 2 rood. De witte is gemaakt van oude stokken (min 30 jaar oud) , met de hand geplukt. De helft gist op inox cuves, de rest bourgondisch op Franse eiken vaten , die dan verder veroudert op de lie (gistbezinksel, ‘borra’ in het Portugees) met bâtonnages.

Proefnotities:

Strogeel . Zeer aromatisch: acaciahoning, lindebloesem, valeriaanwortel, wit fruit, peer, vanilletoets van het hout.

Vettige aanzet, houttoets, zuren aanwezig, evenwicht, levendig, een wijn met inhoud . Gemiddelde afdronk, mooie herinnering. Eindindruk: Gemiddeld kwaliteitsniveau, van de eerste drie wijnen was dit de betere wijn, krachtig en complex.

Score:

- 21 -

14,3/20 Alhambra 9,2€

De Wijnspiegel Nummer 77

loureiro, azal, avesso, trajadura. (Voor rood zijn dat espadeiro, padeiro, vinhao). Zeer lokale, autochtone rassen dus, aangepast aan dat specifieke klimaat. Maar precies omdat de wijn dikwijls gestigmatiseerd wordt als een flauw tafelwijntje zijn een aantal wijnbouwers de laatste twee decennia bezig met een opwaardering van de beste rassen, zijnde alvarinho en loureiro. Zij slaagden erin een vinho verde nieuwe stijl te ontwikkelen. We proefden er zo een paar van:

Vinho Verde We gaan terug naar het Noorden, naar een streek die onze wijnmeester terecht wat veelzijdiger wou belichten, namelijk de Vinho Verde. Dit is de wijnstreek in de noordwestelijke hoek van Portugal en ze loopt ook een stukje door onder de Dourorivier. De bodem is hier overwegend graniet. Ook dit deel van Portugal werd recentelijk “hertekend” en anders betiteld. Eigenlijk liggen de Vinho Verde wijngaarden in de Minho streek (Minho is ook de grensrivier tussen Spanje en Portugal), vandaar de vroegere ‘VR Minho’ naam met daarbinnen de DO Vinho Verde. Nu heten én de regionale én de DO wijnen beiden gewoon Vinho Verde. Er zijn 9 subzones afgebakend. Net als voor Dao dateert deze DO al van 1908. Logisch, gezien hier toch al zeer lang een uniek type wijn gemaakt wordt dat na Port de meest geexporteerde Portugese wijn is. Vinho Verde is voornamelijk wit, maar veel mensen weten niet dat er ook een rode Vinho Verde bestaat. En er zijn ook espumantes en aguardente (grappa) van vinho verde. In 2013 werd er op 21000 ha een productie van 75 mio liter opgetekend, waarvan 10 mio rood was en 2 à 3 mio rosé. (http://www.vinhoverde.pt/pt/regiao-demarcada)

Loureiro is een ras afkomstig uit de Limavallei (op 1 na de meest noordelijke subregio). Het woord betekent ook ‘laurier’. Loureiro geeft florale wijnen met aroma’s van oranjebloesem, acacia en ... laurierbloesem. Ze zijn fruitig met frisse zuren. Dit krachtige en productieve ras wordt meer en meer als monocépage gepresenteerd, precies omwille van zijn intrinsieke kwaliteiten.

Quinta do Ameal ligt in Ponte de Lima en bestaat al van begin 18° eeuw; het werd opgekocht in 1989 door Nuno Araújo, met een deel van het kapitaal verkregen door de verkoop van het beroemde familie portohuis Ramos Pinto aan Louis Roederer. Pedro Araujo is er de wijnmaker die rotsvast overtuigd is van de grote mogelijkheden van de loureiro druif. Een van zijn cuvées is trouwens houtgelagerd. Hij maakt op zijn 12 hectaren ongeveer 40-50 000 flessen waarvan 60% geëxporteerd wordt. Het domein is sedert 2005 volledig bio. http://www.quintadoameal.com/index.php/en/

Dat is dan zeker de fameuze Mateus Rosé, in zijn alombekende ‘bocksbeutel’ fles? vraagt u zich misschien af. Toch niet, Mateus rosé is een succesproduct van Sogrape (20 miljoen flessen/jaar) daterend van WO II en een creatie van Fernando Van Zeller Guedes; het wordt tegenwoordig geproduceerd in de Dao streek. Gemaakt van rode druiven (baga, tinta barroca, touriga franca en rufete, voor 80% aangekocht, uit verschillende streken) maar halfzoet gevinifieerd (15gr restsuiker, vroeger 20gr) zoals een witte wijn en licht bruisend gehouden/gemaakt(?). De naam Mateus en het barokke kasteel op het etiket komen van een parochie vlakbij Vila Real (Douroregio), Sogrape kocht gewoon het ‘gebruikrecht’ ervan, een beetje zoals bij ons het geval is met de abdijbieren.

Quinta do Ameal Loureiro 2012

: Vinho

Verde DOC

Gele wijn, medium intens, met groene schijn. Aroma’s: Citrus, rijp wit fruit, dille, groene kruiden, cake met citroenschil, floraal, mineraal, warme neus. Smaak is droog, met veel mooie zuren, iets bitters, sappig en mineraal. Gemiddelde afdronk, licht rokerig. Eindindruk: kan bewaard worden, een mooie wijn in zijn slankheid.

Score:

Vinho Verde is een lichte wijn, met vrij laag alcoholgehalte maar behoorlijk wat (appel)zuren, vandaar ook de ‘verde-groen’ in zijn naam. Een klassieke vinho verde heeft ook meestal een frizzante aanzet. De druiven worden dus vroegrijp geoogst en de stokken zijn traditioneel geleid langs pergola’s "vinha de enforcado".

Lang geleden liet men de wijnranken gewoon in de bomen slingeren en werden ze met ladders geoogst, zoals je nog kunt zien op één van de azulejo taferelen in het Sao Bento station in Porto. Die pergola’s zorgen ervoor dat de druiven voldoende hoog van de grond af groeien zodat ze minder door de vochtigheid, en dus ziektes, bedreigd worden. Minho is immers een zeer regenachtige streek , met sterke Oceanische invloed.

13,6/20 Alhambra 10,6€

Avesso betekent ‘tegenstrijdig’is een druivenras dat zich opperbest voelt op graniet en droge arme bodems. De druif levert meer alcohol (> 11°) en body dan de overige vinho verde rassen.Het is productief en resistent aan meeldauw, maar gevoelig voor botritis. Het komt zelden voor als monocépage.

(Quinta de) Covela ligt in een heel andere, zuidoostelijke subregio, aan de oevers van de Douro (stadje Baiao, tussen São Tomé de Covelas en Santa Cruz do Douro ) en is een zeer oud domein dat teruggaat tot de 16° eeuw maar dat pas eind jaren tachtig werd uitgebouwd als wijndomein van 49 ha, waarvan 18 beplant. De nieuwe (2011) eigenaar, Anthony

Meestal is vinho verde een assemblage wijn. De meest voorkomende witte druivenrassen zijn alvarinho, arinto,

- 22 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Smith komt van Manchester. Hij kocht in joint venture met de Braziliaanse groep Lima ook de Quinta de Tecedeiras en Quinta da Boavista, twee klinkende port namen. Hun oenoloog Rui Cunha, die al ter plekke was sedert 1992, bracht onder die nieuwe vlag eerst een monocépage met avesso en een met arinto uit, en in 2014 ook een rosé. http://www.covela.pt/en/client/skins/ geral.php?id=11

Alvarinho

Covela, Edição Nacional Avesso 2013

Quinta de Soalheiro

Vinho Verde DOC

Het supermoderne complex ligt in de noordelijke Monçao subregio, in Alvaredo-Melgaço, vlakbij de grensrivier Minho. De bescherming van de omliggende bergen zorgt voor voldoende zonneschijn en rijpheid van de druiven. João Antonio Cerdeira vond dit een ideaal microklimaat om de eerste alvarinho aan te planten in 1974 waarmee hij in 1982 in primeur op de markt kwam.

Momenteel maakt hij er vier en eentje met wat loureiro erbij, maar ook spumante en aguardente. www.soalheiro.com

Helder, lichtgeel, lichtgroene nuance, fijne traantjes.

Citrus, fruit, onrijpe groene appel, mineraal, graniet .

Mollig in de mond, frisse zuren, aardse toets, graniet, minerale bevestiging. Afdronk: 5 seconden met een bittertje .Eindindruk: Nogal alcoholrijk.

Score:

is het paradepaardje binnen de vinho

verde druiven, jullie kennen hem allicht als albariño, uit de nabijgelegen Spaanse Rias Baixas (Galicia) regio.

Qua oorsprong speculeert men erover of de druif niet van de riesling zou komen. Het is alleszins een heel fijne, aromatische (floraal) druif met grote minerale expressiviteit, die met zijn dikke schil én warmte én vochtigheid verdraagt. Ideaal dus voor die regio en dat granietterroir.

14,2/20 Alhambra 11€

- 23 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Soalheiro Alvarinho 2014 Vinho Verde DOC is zijn ‘klassieke’ cuvée. Afkomstig van verschillende perceeltjes op granietbodem, gelegen op 100 à 200 m hoogte. In 2014 zorgde de niet al te warme zomer voor goed uitgebalanceerde zuren en evenwicht. Begin september geoogst, in inox gegist en gerijpt.

Duero heet) dwong de boeren tot terrassenbouw (socalcos) en tot het aanleggen van ontelbare kleine wijngaardjes (85 000 percelen telt men nu nog!); later werden die mechanisch aangelegd (patamares) en nog later (jaren 70-80) begon men ook met vertikale rijen aanplant (vinhas ao alto) zoals je die bvb langs de Rijn of Moezel ziet. De ondergrond is leisteen (en graniet, maar daar zal men geen voor port bestemde stokken op planten).

Proefnotities:

De kleur is verschillend van de twee vorige wijnen, schitterend, helder tot hel. Aroma’s: opmerkelijke rieslingneus, Duitse slag, appel, rijp fruit, ananassnoepjes, mineraal, evoluerende neus. Smaak : mineraliteit in de aanzet, prikkeling, veel materie, mooi evenwicht, een pak fijne zuren, molligheid, restsuiker.

Afdronk: Gemiddeld. Eindindruk: Mooi evoluerende, schitterende maaltijdwijn, heeft nog wat tijd nodig en mag blijven liggen.

Score:

14,7/20 Wijnhuis Jeuris 14,3€

Douro Is ongetwijfeld de mooiste, indrukwekkendste regio van Portugal, en natuurlijk ook de beroemdste omwille van de portproductie. De DO Douro lag vroeger in de VR Tràs-osMontes, nu reikt die laatste niet meer tot aan de Douro rivier en heet deze streek Porto e Douro, met als DO Douro/Porto en regionale wijn VR Duriense. De dubbele naam Douro/Porto is terecht want de productiearealen voor port en die voor stille wijn overdekken elkaar voor het grootste deel 9 In totaal staan er 44000 hectaren wijngaard in deze wijnregio, in het Engels ook DDR genoemd, wat staat voor Douro Demarkated Region, en dit is dus met zo’n 1,3 mio hectoliter in totaal goed voor 1/5 van de Portugese productie en meteen de belangrijkste wijnstreek. 55% daarvan is Porto, maar daar gaan we het niet over hebben, ook al proefden we tijdens de Algemene Vergadering een trendy white port lemon tonic cocktail.

De ‘stille’(= niet versterkte) DO wijnen, voornamelijk rood maar ook meer en meer wit en rosé, werden pas een succes sedert een goede 25-30 jaar, en hun steeds stijgend aandeel in het totaal plaatje is nu goed voor één derde. Uitbreiding van het areaal is maar mogelijk in de Douro Superior, de subregio die het dichtst bij de Spaanse grens aanleunt. Frisse, witte wijn maken zonder al te veel alcohol was lang geen evident gegeven door het zeer warme zomerweer, maar met de moderne technologie vormt dit geen probleem meer. De witte wijnen zijn bijna altijd assemblagewijnen. Vier druiven domineren: gouveio, viosinho (uniek voor de Douro), malvasia fina en rabigato. Alleen de laatste druif komt echter voor in de speciale cuvée die bij ons op de proeftafels stond. De Douro streek is immers tientallen druivenrassen rijk (R en W), waarvan er een twintigtal courant gebruikt worden (de ‘aanbevolen’ castas dienen 60% van de cuvées uit te maken).

Douro is ongetwijfeld de mooiste, indrukwekkendste regio van Portugal

is zeker geen

onbekende naam voor portliefhebber, opvallend door zijn nederlandse klank, die inderdaad teruggaat op een Hollandse port shipper reeds actief in 1842. Nu zijn we met Dirk Niepoort aan de vijfde generatie toe. Ze kochten in 1987 een eerste domein bestemd voor gewone wijn. Zij maken dus nu een hele range stille wijnen, waaronder de exclusievere witte Redoma Reserva Branco met een courantere blend van Rabigato, Códega, Donzelinho, Viosinho and Arinto.

www.niepoort-vinhos.com

Niepoort Tiara 2013 Douro DOC

De DO dateert slechts van 1982, maar toch claimt de regio de oudste AOC afbakening ter wereld, namelijk die uitgevoerd voor de portproductie door de Real Companhia Velha op bevel van de markies de Pombal in 1756, met 335 granieten grenspalen die men later pombalina’s is gaan noemen. De spectaculaire natuur langs de Douro stroom (die van Spanje komt en daar

9

Niepoort

Tiara wordt gemaakt van Códega do Larinho, rabigato, donzelinho, cercial en andere, afkomstig van zeer hoog gelegen percelen op 600 à 800 meter. De Tiara is het resultaat van een stijlwending voor het eerst in 2013 toegepast met de bedoeling vooral elegantie te beklemtonen. Daarom ook gekoelde oogst, geperst

Port kan geproduceerd worden op 31 700ha, stille wijnen op 39 350ha.

- 24 -

De Wijnspiegel Nummer 77

tijdens de nacht. Gisting in grote houten vaten op toch wel zeer lage temperatuur: 8 à 13° die er voor zorgde dat de fermentatie over bijna een jaar verliep. De wijn onderging ook malolactische omzetting. Stokken van rond de 60 jaar oud.

Lisboa

Proefnotities:

Goudgeel, viskeus, schittert. Zeer gesloten, delicaat, kweepeer, fijne koekjes, karamel, citrusschil, mineraliteit.

Veel molligheid, fijne zuren, evenwichtig, beetje karamel, sappig, een beetje tanninegevoel.Volle, vettige wijn met lange afdronk.

Score:

Tot 2009 was dit Estremadura en is met dik 1 miljoen hl wijn/jaar is het de tweede belangrijkste streek van Portugal. Alweer negen subregio’s, maar die deze keer elk een eigen DO uitmaken, met namen die ons weinig zeggen behalve Obidos, genaamd naar het pittoreske – helaas al te toeristisch uitgebate - witte dorpje, en Colares, waar je nog (mits goed zoeken) pre-phylloxera stokken in metersdiepe putten in de zandgrond kunt vinden. 10 Volgens Martins is dit een streek waar je makkelijk goede wijn aan aantrekkelijke prijzen kunt vinden, meer bepaald in Colares (alsmaar beter) en Lourinhã (ook pinot noir en druivenrassen die liever koel dan warm staan). Lisboa is ook een vruchtbare landbouwstreek met gevarieerd landschap en klimaat. Er

14,7/20 Young Charly 17€

Mateus paleis

De DO Colares gaat trouwens terug tot 1908. De rode , op vaten verouderde wijnen komen van de ramisco druif (verplicht 80% indien op kalkarme bodem geplant) of van joao santarém (op kalkrijke bodem). De witte zijn gemaakt met min. 80% malvasia. Deze laatste zijn wat oxidatief maar verouderen probleemloos decennialang. Ook de rode lijken wel ‘onverslijtbaar’. Een referentie in de streek is Paulo da Silva (Ribamar).

10

- 25 -

De Wijnspiegel Nummer 77

zijn wel 30 druivenrassen toegestaan, vooral witte, en ook wat internationale. Kwaliteit enerzijds maar anderzijds ook nog veel bulkwijn en négoce, en er is een stevige distillatietraditie.

Casal Figuera

Casal Figueira Antonio 2013

Vinho Regional

Lisboa

Dit is de eerste wijn met een goudgele kleur, een vettige wijn in het glas, trage tranen, eigenzinnigheid van de druif aanwezig. De neus is krachtig, rijp wit fruit, zelfs gestoofde appelmoes, oxidatie, peper, muskaat, zoete koek met kaneel. Er is fruitmolligheid, goede aciditeit, duidelijke bitterheid, houtbeleving weegt weinig door.

Afdronk is lang, gedragen door mooie zuren.Eindindruk: Een eigenzinnige wijn.

is het geesteskind van Antonio

Carvalho († 2009) en Marta Soares. De recente geschiedenis van het domein van 50ha is nogal dramatisch, met een failliet, een verkoop en een heroprichting met accent op lokale druivenrassen. Zo is de Antonio, gemaakt van de zeer zeldzaam geworden vital druif, een hommage van Marta aan haar overleden echtgenoot. In een vorig leven was Marta schilderes. De druiven voor deze wijn komen van 5 kleine, oude wijngaarden in de heuvels ten noorden van de Serra de Montejunto, op zo'n 50km boven Lisboa en een 4-tal km van de Atlantische kust. De bodem is hoofdzakelijk kalkhoudend. Door de hoogte van de wijng aarden (250 à 400m), de oriëntatie naar het noorden en de nabijheid van de oceaan is er maximale afkoeling voor de wijnstokken zodat de zuren in de druiven behouden blijven en de basis voor een finessevolle wijn gegarandeerd is. De teelt is biodynamisch, met 8 maand rijping op Franse eiken vaten. 12,5°alc

Score:

15,2/20 Wijnhuis Jeuris 18,5 €

Proefcommentaren opgetekend door Steffie van der Heiden

- 26 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Een oplossing voor wijn met kurk Trevi produceert groene stroom uit afval.

Trevion verkoopt de groene stroom van Trevi.

U koopt groene energie bij Trevion aan een scherpe prijs.

Met het verschil in prijs koopt U wijn.

Is de fles goed dan drinkt u ze uit en geniet ervan.

Heeft de fles kurk dan maakt Trevi er elektriciteit van en hierdoor kunnen wij u een extra korting geven op uw elektriciteitsprijs.

Bel ons vandaag nog op 09/255.70.10 en vraag naar de formule voor wijnliefhebbers.

Trevion nv Dulle-Grietlaan 17/17 9050 Gentbrugge Belgium

T F E S

+32 9 255 70 10 +32 9 222 88 89 info@trevion.be www.trevion.be

ISO 14001 ISO 9001 BE 0839.663.969

- 27 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Chablis grand cru Luc Wieme

Chablis, vroeger en nu

Probus (III° na Chr.) de wijnbouw stimuleerde in Gallië werden ook hier al wijnstokken aangeplant. Daarna is er in de vroege Middeleeuwen (1114) de klassieke stichting van een Cisterciënzer klooster (abbaye de Pontigny) waarvan de paterkes naarstig de wijnbouw ontwikkelden en wellicht de chardonnay uit Bourgogne meebrachten.

De oudste nog bewaarde Chablis kelder ‘le Cellier du Petit Pontigny’ gaat trouwens terug tot de XII° eeuw.

Weldra overklassen ze in kwaliteit de wijnen van het naburige Auxerre. In de XIV°eeuw (1328) telt Chablis 500ha wijngaard, in de XVII° 640 ha, in de XVIII° 700 ha en in de XIX° bijna 800 hectaren. En toen al was een stevige exportmarkt ontwikkeld, tot in Rusland toe.

Tolstoi’s Anna Karenina dronk met veel plezier champagne en ... chablis. Maar met de phylloxera werd dat allemaal van tafel geveegd en mocht men van nul herbeginnen. In de jaren vijftig had men al terug 500 ha opgebouwd, rond 1970 waren het er ongeveer 700, en nu ....- verschiet niet – 4800ha, goed voor 282 100 hectoliter! 4 (Verder lees je hierover meer). En ja ook vandaag gaat hier echt wel een leeuwendeel van 65% naar export, dat doet zelfs Bordeaux met 42% export hen niet na. België importeert jaarlijks 2 miljoen flessen Chablis, en ons klein landje staat daarmee op de 4° plaats vd exportlanden in omzet (8,8 mio euro of 7% van het totale chablis exportcijfer) maar zelfs op de tweede plaats in volume (7,6%, cijfers voor 2010)!

Elke wijnliefhebber weet dat de wijnen van Chablis witte bourgognes zijn, gemaakt van de edele chardonnay druif (kloon B). Maar toch is Chablis een geval apart, ook letterlijk. Dit wijngaardareaal ligt immers totaal afgesneden van de rest van het Bourgogneplaatje dat aaneensluitend van noord naar zuid de Côte d’Or (met Nuits en Beaune), de Côte Chalonnaise, de Mâconnais en eigenlijk ook de Beaujolais omvat. Het aan de Serein gelegen stadje ligt namelijk op 25 km van Auxerre in het departement van de Yonne, en je moet van Chablis tot Marsannay 135 km rijden voor je opnieuw aansluiting vindt met de Bourgogne! Het is best vergelijkbaar met de situatie van de Côte des Bar ten opzichte van de rest van de Champagne. Eigenlijk maakt de Chablisien vooral deel uit van wat men le Grand Auxerrois noemt - vroeger een reusachtige wijngaard, leverancier van de Parijzenaars - die onderverdeeld is in le Jovinien (NW, Joigny), le Tonnerrois (NO,Tonnerre), le Vézelien (Z, Vézelay) en l’Auxerrois. Deze laatste is misschien wel de bekendste dankzij de rode Irancy en de Sauvignon de St-Bris.1 Maar de roem van Chablis is zo groot dat die kleine buren altijd in de vergeethoek geduwd worden, ten onrechte soms.2 Wist u trouwens dat de syndicat van Chablis, net als de Comité Champagne van de CIVC dat deed voor champagne, juridische stappen moest ondernemen om de term “Chablis” als alleenrecht voor hun Aop te laten beschermen? In 2001 werd in de USA tussen de 1,2 en 1,5 miljoen hectoliter namaak Chablis geproduceerd! 3 Voor de Amerikanen is ‘chablis’ bijna synoniem geworden voor hun witte (chardonnay) wijn.

Chablis is een zeer oud verhaal dat teruggaat tot de Romeinen die hier een villa rustica bouwden. Toen keizer

1Jawel,

er wordt dus wel degelijk op een 100 ha sauvignon blanc en een beetje sauvignon gris in de Bourgogne als druivenras gebruikt!

2Zo

wordt in die streek ook heel wat aligoté gemaakt én Crémant de Bourgogne. Bezoek bvb maar eens de spectaculaire Cave de Bailly waar je met de auto in de reusachtige, in de rots uitgegraven kelders kunt rijden. De kalksteen van deze steengroeve werd gebruikt voor talloze herenhuizen én voor het Panthéon, wiens architect Soufflot in Irancy geboren is.

3http://www.chablis.net/bivb/usurpfr.html 4Cijfers

van Guide Hachette 2015, maar op de ‘commerciële’ BIVB site www.chablis.fr vind ik, bizar, ook het cijfer 5400ha. Voor 2008 geeft de BIVB 4845 ha en 287 843 hectoliter of 38 mio flessen. Ter vergelijking: De Grand Auxerrois was in dat jaar goed voor 10 miljoen flessen, Crémant inbegrepen.

- 28 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Ha#aanplant# 1997 Pe#t%Chablis

Ha#aanplant################################################## Volume'2004 Ha#aanplant#2014 Volume''2014 2004

499

650

%%40.951%hl

780

%46.000%hl

2.708,50

3.056

191.677%hl

3.150

187.000%hl

Premier%Cru

739,30

775

45.963%hl

770

%43.900%hl

Grand%Cru

98,40

100

%4.366%hl

103

%%5.200%hl

Chablis

Cijfers : Vallenot (1997) en Hachette 2015.

cru’ op het etiket. Zij hebben echter de keuze om ofwel onder hun eigen climatnaam gelabeld te worden, of onder die van de dichtstbij gelegen bekende cru. We kunnen de 17 voor het gemak ‘primaire’ cru’s noemen, en de andere secundaire; de climats die geen recht hebben op een expliciete vermelding als premier cru noemen we dan best ‘lieux-dits’. U begrijpt dat veel eigenaars van secundaire cru’s om commerciële redenen liever onder de paraplu van een welbekende primaire premier cru op de markt komen: een Chablis Beauroy zal vlotter verkopen dan zeg maar een Troesmes. Toch zijn er een paar die koppig hun eigenheid beklemtonen en onder de secundaire cru naam op de markt komen (ze staan in de bijgevoegde lijst in vet gedrukt). 8 Die lijst geeft voor alle duidelijkheid niet alle climats weer, alleen de meest voorkomende.. Tenslotte kun je ook flessen vinden met de vermelding ‘Chablis Premier Cru’ zonder climatvermelding (die komen dan allicht van meerdere climats).

De chablis hiërarchie

Chablis is goed voor één vijfde van alle Bourgogne wijnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we zo’n volume niet allemaal uit hetzelfde vat laten lopen. Er is dus een niveau aanduiding, gekoppeld aan drie Aop’s: Petit Chablis, Chablis en Chablis Grand Cru . Naar Bourgondische normen – die regio telt precies 100 Aop’s, zonder die van de Beaujolais! – is dit dus op het eerste zicht een eenvoudig klassement. In werkelijkheid ligt het toch iets gecompliceerder. Laat ik vooreerst een sterk verbreide misvatting rechtzetten: meestal spreekt men van een piramide van 4 trappen (zie schema) waarvan de 3° de Premiers Crus zijn. Juist, maar die premiers crus hebben geen apart Aop statuut, zij vallen met andere woorden onder de ‘gemeentelijke appellatie’ AOP Chablis. 5 Sommige van die wijnen hebben wel recht op de toevoeging van de ‘climat’ 6 waar ze vandaan komen en op de vermelding ‘premier cru’ op het etiket (welke dat zijn staat opgesomd in de cahier des charges van de INAO, 2011).7 Tenslotte kun je ook flessen vinden met de vermelding ‘Chablis Premier Cru’ zonder climatvermelding (die komen dan allicht van meerdere climats). En nog iets: er zijn 7 grands crus, maar er is maar 1 Aop Chablis Grand Cru. Zo werkt het Bourgondisch systeem hier. Want buiten de Chablis regio, in de Côte d’Or dus, is elke Grand Cru wél een aparte Aop, en zo zijn er in totaal 33. Van een verwarrend verhaal gesproken!

Hiermee is de kous echter nòg niet af. Er zijn traditioneel 17 premiers crus, verspreid rondom het dorp, maar in totaal telt Chablis 79 climats, en daarvan zijn er 40 die principieel recht hebben op hun vermelding als ‘premier

zelfs de term ‘appellation communale’ dekt eigenlijk de lading niet want het afgebakende ‘Aop Chablis’ areaal ligt uitgespreid over Chablis én 19 omliggende gemeenten.

5

Voor de ‘leek’: een climat is een welomlijnd en kadastraal afgebakend stuk grond, met wijnstokken beplant en behorend tot een appellatie. Het heeft een eigen, meestal eeuwenoud, toponiem en is verdeeld in percelen die toebehoren aan verschillende eigenaren. Is er maar één eigenaar dan spreken we van een ‘monopole’. Elke wordt geacht zich te onderscheiden van de omliggende door zijn specifieke terroirkenmerken. De grootte van een climat is toch wel erg variabel: van bvb < 11 are voor de Toppe au vert in Corton tot Beaune Grèves met > 31 ha. Bourgogne is hier wel absolute kampioen in met 1463 climats...

6

Ook in de rest van de Bourgogne zijn de premiers crus climats die toegevoegd (mogen) worden aan de appellation communale waaronder ze vallen. Maar niet alle climats zijn ‘premiers crus’ : er zijn er immers een 600 tal.

7

Maar een wijnbouwer die een cuvée maakt van de lieu-dit ‘Sous Boroy’ mag die niet als dusdanig op de markt brengen, hij moet die wijn als ‘Chablis Premier Cru Beauroy’ etiketteren.

8

- 29 -

De Wijnspiegel Nummer 77

%Dorp(en)

primaire%CRU%(17)

%%%%%Secundaire%cru%

Fleys,%Fyé

MONT%DE%MILIEU

Vallée#de#Chigot°°

Fyé La%ChapelleI Vaupelteigne,% Poinchy,%Fonteney,% Maligny

MONTEE%DE%TONNERRE FOURCHAUME

Chablis

VAILLONS

Chablis

MONTMAINS

Chapelot,%Pied%d’Aloue,%%% Côte%de%Bréchain

Sous%pied%d’Aloue

Vaupulent% Côte%de%Fontenay% L’Homme%mort% Vaulorent

La%Fourchaume,%Les%Vaupulents,% la%Côte,%DintIchien,%La%Grande% Côte,%l’Ardillier,%Bois%Seguin,%La% Ferme%Couverte,%Les%Couvertes,% Les%Quatre%Chemins

Châtains,%Les#Lys,%Sécher,% Beugnons,%Melinots,%Les% Epino]es,%Roncières

Sur%les%Vaillons,%les%Châtains,%Les% Grandes%Chaumes,Les%Beugnons,% Champlain,%%%%%%%%%%%%%%%Les%Minos

Forêts,%Bu=eaux#

Les%Fôrets,%Le%bout%de%Bu]eaux%%% Les%Ecueillis,%Vaugerlains,%%%%%%%%% Vaux%Miolot

Le%Milieu%des%Bu]eaux°°

Milly Poinchy,%Beines

COTE%DE%LECHET

%%%%%%%%%%%%%%LieuIdit%(79)

Le%Château°° Troesmes%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%Sous%Boroy,%Vallée%des%Vaux,% Benfer,%Côte%de%Troesmes,% Côte%de%Savant Frouquelin,%Le%Verger,%Le%Cotat%

BEAUROY

Château%;%Adroit%de%Vaurenard%%

Beines

VAU%LIGNEAU

La#Forêt

Sur%la%Forêt,%Vau%de%Longue,% Vau%Girault,%Vau%Vigneau

Beines

VAU%DE%VEY

Vaux%Ragons

La%Grande%Chaume

Chichée

VAUCOUPIN

Adroit%de%Vaucoupin°°

Chichée

VOSGROS

Fleys

LES%FOURNEAUX

Fyé,%Chablis

COTE%DE%VAUBAROUSSE

Fyé,%Chablis

BERDIOT

Vaugiraut

Adroit%de%Vosgros

Morein,% Côte%des%Prés%Girots

La%Côte,%Sur%la%Côte

Courgis

CHAUME%DE%TALVAT

Les%Landes°°%

Courgis

LES%BEAUREGARDS

Côte%de%Cuissy

Courgis

COTE%DE%JOUAN°

Vallée%de%Cuissy,%Haut%des% Chambres%du%Roi,%Bec% d’Oiseau,%Les%Corvées

Bron: Véronique Vallenot-Temmerman, “Les Vins de l’Yonne” 1999 p 30-1.

in vet: secundaire crus die veel onder eigen naam gelabeld worden. ° was vroeger een cru secondaire onder de naam Verjuts. °° niet meer vermeld in de Cahier des Charges van 2011

- 30 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Van small naar XL

Het in 1967 ingevoerde curieuze systeem van de 17 ‘primaire’ crus en de 40 ‘secundaire’ zou volgens Guy Renvoisé 9: eigenlijk niets anders geweest zijn dan een poging om de wildgroei te camoufleren... De laatste afbakening van het Aop areaal dateert van 13 februari 1978 (+ 6800 ha).10 Chablis beschikt nu over 5272ha, waarvan 4.419 potentieel voor premier cru (maar effectief beplant zijn er vandaag maar een 700ha) en 111 voor de grand cru. Hoeveel hectaren schieten er dan nog over voor gewone Chablis? Voor de Petit Chablis is het verhaal nog straffer: het potentieel areaal bedraagt nu 1562ha, waarvan er in 1978 amper 200 beplant waren. In alle geval, van de 5 miljoen flessen afkomstig van 756 ha in 1970 zijn we heden ten dage naar 37 miljoen flessen gegaan op 4.800ha.

Over de reuze uitbreiding van het Chablis areaal moeten we toch iets meer vertellen. De regio klom uit het ‘dieptepunt’ van de jaren zestig (te wijten aan migratie naar de grote steden, de concurrentie van de wijnen uit le Midi, en een paar zeer harde winters) dankzij de investeringen van zakenlui zoals William Fèvre en Drouhin in de jaren tachtig: zij kochten goedkoop wijngaarden op en legden zich vervolgens toe op het opkrikken van de kwaliteit én van die wijngaarden én van hun wijnen. Figuren zoals Raveneau en Dauvissat zorgden verder voor internationale uitstraling. Maar ... ging dat succes niet gepaard met ongelijke kwaliteit en commerciële dorst ? Het Chablis areaal werd afgebakend in 1923 en in 1038, bij de toekenning van het Aop. Er werd vanaf dan massaal aangeplant op g ro n d e n d i e o n d e r t u s s e n a n d e re l a n d b o u w bestemmingen hadden gekregen en zelfs op gerooide bosgronden. Bij de totstandkoming van de ‘premiers crus’ percelen ( er kwamen er elf bij in de decennia nadien) ging het er ook soms zeer willekeurig (?) aan toe, of moeten we zeggen: in het belang van handige speculanten die vooraf goed geïnformeerd waren? En de INAO toonde zich langs haar meest genereuze kant. Hoe kan je anders verklaren dat bvb 5 lieux-dits in Beines en Courgis (Vau Ligneau, Vau de Vey, Vau Ragons, La Côte de Jouans en Les Beauregards) premiers crus werden terwijl ze nog niet zolang tevoren bebost waren?

9

“Le Monde du Vin, Art ou Bluff”Eds du Rouergue 1999, p 213-7.

10

“Le Vin de Bourgogne” van Jean-François Bazin, p 54.

- 31 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Petit Chablis,

De Grand Cru

de kleine broer ?

Zoals reeds gezegd zijn ze met zeven op honderd hectaren: Bougros , Les Preuses, Vaudésir, Grenouilles, Valmur, Les Clos en Blanchot (kloksgewijs). Maar zijn ze niet met acht? Er is toch ook nog “La Moutonne”, 2ha35 groot? Die climat ligt eigenlijk vooral op het gebied van vooral Vaudésir en Les Preuses. Moutonne was een wijngaard die toebehoorde aan de monniken van de al eerder genoemde abdij van Pontigny tot in 1791. Het is niet als grand cru climat geklasseerd maar wel ‘erkend’ door de INAO en wordt dus verkocht onder de noemer ‘Chablis Grand Cru’. Hoe klein ze ook zijn ( de grootste is Les Clos met 25ha, de kleinste is Grenouilles met 9,1ha), toch heeft elke cru wel een eigen reputatie. Zo zegt men dat Les Clos de krachtigste is, Vaudésir is intens en elegant, Valmur heeft diepte en breedte, Bougros en Grenouille zijn robuust en Blanchot zou de zachtste zijn. Uiteraard zijn dit veralgemeningen en speelt ook hier de stijl van de wijnbouwer de hoogste viool. Maar geologisch en qua expositie zijn er toch objectieve verschillen die dan ook de diversiteit verklaren.

Aop sedert 1944 en goed voor 17% van de productie zou je de Petit Chablis als de ‘instapchablis’ kunnen beschouwen.. Vroeger werd de Petit Chablis zelfs niet gebotteld maar binnen het jaar vooral en vrac verkocht (lokaal en voor de Parijse markt-) en in karaf geserveerd.

Het adjectief ‘petit’ is ten andere ook nogal ‘kleinerend’ of devaloriserend. De wijnbouwers kregen hem dan ook soms moeilijk verkocht. Maar tegenwoordig wordt ook Petit Chablis gebotteld en is er sprake van een zekere opwaardering. Uiteraard minder complex is hij vooral wat scherper van zuren, met een groen kantje dus. Maar mits wat zoeken, en zeker in de betere jaren, zijn hier mooie dingen te vinden voor wie een betaalbaar dagdagelijks te consumeren product zoekt.

Basis rendement is bepaald op 60hl, net als voor de Chablis tout court. De Petit is vooral aangeplant bovenaan, op de plateaux waar we de kalkrijke, maar minder goed aangeschreven Portlandien laag vinden. Vooral op het grondgebied van Beine liggen een aantal percelen tussen de premiers crus climats en die leveren best wel kwaliteit op. De aire de production telt 1560 ha waarvan dus vandaag een kleine helft beplant is.

De meest uitgestrekte, Les Clos, is bovenaan de helling zeer steil, en op dat hoogste deel (215m) staan de beste stokken op de ‘moederrots’(op een diepte van 80cm) van de midden Kimméridgien. De Exogyra schelpjes zitten hier in een zeer homogene kalk-mergel laag. Het onderste deel van de côte op 150m is dan weer rijk aan klei. Wijnen van Les Clos zijn behoorlijk streng in hun eerste levensjaren, het is dus echt een bewaarcru die met de tijd uitgesproken vuursteenaroma’s vrijgeven.

Valmur (12ha3a) ligt deels op het zuiden, deels W-NW, en levert wat zachtere wijnen, zeer aromatisch en toch ook levendig.

- 32 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Vaudésir (14ha45) : pal op het zuiden gelegen amfitheater, met een stevige vegetale bovenlaag, ondanks de hellingsgraad. Zeer hoog aangeschreven cru. Er is wel ook een deel dat N-NW georiënteerd is waar de druiven dus moeilijker rijpen en minder complexe wijn geven.

dateert uit het Jurassiek tijdperk (201 -145 mio jr) , meer bepaald de Boven Jura (163,5 – 145 mio jaar geleden).

De Jura era behoort tot het Secundaire tijdperk (voorafgegaan door Trias en gevolgd door het Crétacé of Krijt) en die Jurassique supérieur wordt onderverdeeld in drie subtijdperken: Oxfordien, Kimméridgien en als jongste Thitonien of Portlandien 13. Deze laatste ligt uiteraard het hoogst, op de top van de heuvel en is meestal bebost. In het middendeel bevindt zich dan de fameuze Kimméridgien strook, die zijn naam ontleent aan het Zuid-Engelse Dorset kustgebied rond het stadje Kimmeridge. Kimméridgien is voor de wijnkenner met geologische achtergrond synoniem voor ‘kalklaag, ontstaan door afzetting van het Bekken van Parijs’, toen heel Frankrijk op Bretagne na onder zeewater stond. De Chablis, Jura en Bourgogne kalklagen vormen de oostelijke rand van dit bassin of bekken. Dat dit gebied ooit een zee was merken we nog steeds aan de vele fossielen, die trouwens toelaten de Kimméridgien op zijn beurt in drie sublagen te verdelen, naargelang het type afdrukken we daar vinden. De bovenste zone is de ‘beroemdste’ met haar gefossiliseerde oestertjes Exogyra virgula genoemd, kleine kommavormige schelpjes. In de middenste zitten vooral Mutabilis zeeanemonen, en in de onderste lagen, die zich onderaan de côtes bevinden, vind je massa’s astarten (lijken op venusschelpen) in een kalk-mergellaag. Een speurtocht door de wijngaarden levert met wat geluk enkele mooie exemplaartjes op!

Grenouilles (9ha8a) is een Z-ZW geöriënteerde climat, zeer homogeen hellend, dus met perfecte drainage.

Complexe, consistente wijnen, die soms de beste, elegantste van de 7 zijn.

Les Preuses (11ha7a) is net als Vaudésir concaaf en vrij steil hellend. Onder een halve meter lichte grond ligt een compacte strook van 20cm harde Kimméridgien, met daaronder wat klei en tenslotte de ‘roche-mère’ die wel zeer gescheurd is en zo de wortels goed doorlaat.

Finesse en mineraliteit verzekerd.

Bougros: (14ha35a) ligt uiterst links in het grand cru areaal, op een lager gelegen deel van de helling (150-170m). De grond is er vrij diep met mergel en klei.

De Bougros zijn altijd sterk mineraal, maar minder complex, precies omwille van die minder hoge ligging en de NW tot Z-ZW oriëntatie.

Blanchot (12ha19a) ligt volledig aan de andere kant, naast Les Clos en krijgt alleen ‘s morgens zon. Ook hier bruine kalkgrond die wat strenge wijn geeft, mineralig maar minder verouderingspotentieel. In de goede jaren geeft hij echter zéér complexe cuvées. 11

De grands en premiers crus en de meeste gewone chablis liggen uiteraard in de Kimméridgienstrook. De bodembovenlaag is eerder bruin (mergel), de kalkresten zijn beige van kleur.

Quid met houtlagering voor Chablis? Hier zijn duidelijk twee kampen bij de wijnbouwers: de pro en de contra’s.

Over één ding zijn ze het wel eens: met nieuw eikenhout mag je zeker niet overdrijven bij Chablis (dus zelden meer dan 20%).12 «Oud» hout daarentegen is wijd verbreid, zeker voor de grands crus lagering. Er wordt ook met demi-muids vaten gewerkt (Grossot, Dauvissat,...). Met de opkomst van de roestvrije stalen tanks werd het hout voor vatgisting l omzeggens volledig opzij geschoven, maar het kwam terug vanaf de jaren tachtig. Toch vergisten de meesten nog steeds in tanks en leggen ze de wijnen pas na de malolactische omzetting op eiken vaten. Alles draait rond de vraag of het hout de fameuze chablis mineraliteit al dan niet onderdrukt.

Ook de Côte d’Or heeft een sterk kalkhoudend terroir en dat is historisch de reden waarom ook de Chablis van oudsher tot de Bourgogne wordt gerekend. Wist u trouwens dat de lokale naam voor de chardonnay hier “beaunois” is, toch een duidelijke knipoog naar de beroemde Côte de Beaune broers (of zijn het zusters?) 14

Geologie:

Chablis dankt zijn reputatie aan zijn geologische ondergrond, waar bijwijlen vrij lyrisch over gedaan wordt.

Het ligt op een kalkplateau, doorsneden met valleien, dat

11

Bron: Grand Atlas des Vignobles de France (2002), van Benoît France

Raveneau vernieuwt jaarlijks amper 5 à 10% nieuw hout. Dauvissat werkt met fusten van alle jaren, kris kras door elkaar; zijn oudste vat dateert van 1959. Bron: Proefschrift,sept./okt 2014.

12

handige Harry’s zullen hier zeker een belletje horen rinkelen want Portland is een type cement dat wij courant in de bouw gebruiken 13

14

Het gelijknamige dorpje Chardonnay ligt nog iets lager, in de Mâconnais, tussen Tournus en Viré.

- 33 -

De Wijnspiegel Nummer 77

De terreur van de vorst

Gezien de zeer noordelijke ligging van de appellatie (semi-continentaal klimaat) zal het u niet verwonderen dat maximale zon captatie een eerste vereiste is voor optimale rijping. De Grands crus liggen dan ook mooi, een beetje in halve maan, voornamelijk op het zuidwesten georiënteerd. Maar mede dankzij de opwarming van de aarde is het niet zozeer een tekort aan uv-belichting die de wijnbouwers zorgen baart, hun eeuwige bekommernis is de lentevorst. De winters zijn niet alleen koud (-15° is niet zeldzaam) maar lopen dikwijls lang uit, niet zelden tot de fameuze ijsheiligen dagen (11-15 mei). 1957 was zo’n rampjaar: op de 100 ha grand cru oogste men ... 1 hectoliter wijn. Tot de jaren 60 was omzeggens én jaar op drie een vriescatastrofe.

De twee ‘klassieke’ systemen die toen ontwikkeld werden om hieraan te verhelpen kent u wellicht: de fameuze kacheltjes op fuel die een temperatuursverhoging van een vijftal graden creëren zodat het dus tot -5° mag vriezen. En de ‘aspersie’ methode waarbij grote sproeiers de knoppen bevochtigen zodat zich errond een ijscocon vormt die ze beschermt tegen het vervriezen omdat ze op 0° blijven. Een duur en omslachtig procédé, waarvoor er zelfs een kunstmatig meer werd aangelegd in de gemeente Beine; het wordt dus alleen gebruikt voor de grands crus en enkele premiers crus wijngaarden. Er wordt ook met een derde systeem geëxperimenteerd op La Moutonne: electrische kabels die langs de leidraad lopen verwarmen de lucht over een straal van een tiental centimeter, voldoende om de knoppen droog en ‘warm’ te houden.

In het boek «Chablis» van Bernard Ginestet vond ik het volgende pittige verhaal : La légende raconte que par une glaciale nuit de mai, un dénommé Martin Simon s’en revenait à Fyé après avoir passé une mémorable et gargantuesque soirée au Cabaret de la Mère Dondaine, à Chablis. A deux heures de la nuit, sur le chemin caillouteux menant au bourg, entre La Maladiére et Les Grenouilles, l’homme eut envie d’uriner. Il stoppa sa monture, fit quelques pas de coté et vida copieusement sa vessie sur un superbe pied de vigne. Le lendemain matin, toute la côte des Grenouilles gela, sauf le cep arrosé dont les bourgeons recouvert d’un manteau de glace avaient survécu. Les chablisiens venaient d’inventer le moyen le plus efficace de lutter contre le gel en… « gelant » le froid.

[Source http://www.chablis-michaut.com/]

- 34 -

De Wijnspiegel Nummer 77

h t t p : / / 6 0 g p . o v h . n e t / ~ c h a b l i s f / cdcchablishomo111202.pdf de cahier des charges déc 2011

Tenslotte nog wat randinformatie van diverse aard.

Chablis moet slechts 10° alcohol bevatten. De minimale plantdichtheid is 5500 stokken/hectare. Men kan kort snoeien (cordon de Royat) of (meestal) lang (enkele of dubbele Guyot). Men kan tot 10 500 kilo druiven per hectare oogsten (10 000 voor premiers crus) waarmee men maximum 60hl/ha wijn mag maken (PLC :70 hl) en 58 voor de premiers crus. Zowat 80% van de druiven wordt machinaal geoogst! De Aop Chablis dateert van 1938, maar de Syndicat des Vignerons is een stuk ouder en gaat terug tot 1908. De zeer goed aangeschreven Cave coopérative, “La Chablisienne” (°1923) verzekert een kwart van de productie en verder zijn er zo’n 300 wijndomeinen. En de wijnbouwers hebben ook hun eigen Confrérie ter promotie van hun wijn: Les Piliers Chablisiens (kostuum: een gele robe, zwarte toque en lint met tastevin), opgericht in 1953. 15

P.S. : In een van de volgende wijnspiegels publiceren we de proefresultaten van een chablis grand cru proeverij van de Ronde Tafel.

Le pilier is een gotische pilaar, zoals de stichter van de Confrérie, Me Sotty, ze bewonderend zag in de keldergewelven van de Mont St-Michel abdij. Het met wijn gerelateerde figuurtjes uitgewerkte kapiteel van die zuil dient ook als embleem van de Confrérie. Zie foto p. 29 15

- 35 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Zo onschuldig is dit fruitvliegje niet !

Georges De Smaele

minstens 300 eitjes. De ontwikkeling is afhankelijk van de temperatuur. De larven doorlopen drie stadia in 5 tot 7 dagen. Men onderzoekt nog hoe en waar ze overwinteren. Wel is bekend dat ze in staat zijn om bij lage temperaturen te vliegen. Aangetast fruit herkent men aan de scheurtjes, gaatjes en deukjes. Het fruit kan zich niet meer verder ontwikkelen omdat de larve aan het vruchtvlees vreet. Andere fruitvliegjes (3800 soorten) maken ook gebruik van de beschadigde plekken om hun eitjes af te zetten. Gerichte bestrijding met middelen zoals insectenspray is alleen mogelijk op basis van gedegen monitoring (vallen met lokstof). De beste periode voor bestrijding situeert zich al in het voorjaar, direct na de bloei en van zodra de eerste vruchten worden gevormd. Aangetast fruit moet verwijderd en vernietigd worden. Zeker niet composteren of in de groentecontainer deponeren ! Deze fruitvliegen ontwikkelen zich ook op rottend fruit.

Sinds enkele jaren is er wereldwijd een nieuwe plaag waargenomen in de wijngaard, namelijk de Drosophila Suzukii fruitvlieg. Deze fruitvlieg (3mm groot) zorgt voor ophef in de wijnwereld door de zware schade die ze aanricht. Het uit Japan afkomstig beestje is gesignaleerd van Bordeaux tot aan de Rijn en van Canada tot in Nederland en België.

Naast de weersomstandigheden waar men geen invloed op heeft zijn plantenziekten en insecten een grote zorg voor de land-, tuin- en wijnbouw. Denk maar terug in de geschiedenis (19e eeuw) aan de bekendste druivenplaag, de phylloxera vastatrix (druifluis). Oplossingen ter bestrijding werden gevonden, maar vergeet niet dat het beestje nog steeds wereldwijd actief is. Ieder jaar liggen schimmels en insecten op de loer die onze wijngaard kunnen aantasten zoals de pokkenmijt, rebzicade(*), roofmijten, sluipwespen en andere natuurlijke vijanden.

Als wijnboer moet je dus steeds alert zijn voor deze onnodige gasten in de wijnvelden. Gelukkig zijn er steeds meer schimmeltolerante rassen beschikbaar en worden door de overheid steeds strengere eisen gesteld inzake milieuvriendelijke schimmelbestrijdingsmiddelen.

Hét grote verschil tussen de Suzukii fruitvlieg en de gewone fruitvlieg is dat deze Aziaat ook onrijp fruit aantast. Alle klein fruit zoals rozebottel, wilde bramen, frambozen, aardbeien, blauwe bessen, kersen en vooral druifjes zijn zeer geliefd bij dit vliegje.

In 2014 werd aantasting gemeld in alle wijnlanden. Bij rode druiven: Dornfelder, Lemberger, Trollinger, Regent, Pinotin, Acolon, Cabernet Dorsa…. Sporadische aantasting bij witte/gris soorten. Het is dus waarschijnlijk zo dat rode of gris druiven eerder worden aangetast, maar witte druiven zijn zeker niet immuun. In België en Nederland werden eind seizoen 2014 vierendertig wijngaarden besmet waaronder deze van Syntra Gent (cépages pinot noir en merlot, johanniter en solaris), Monte Blandinius-wijngaard Sint-Pietersabdij Gent (Johanniter) en in de wijngaard Kampenberg te Vlierzele.

Het probleem met deze vlieg is dat ze weinig natuurlijke vijanden heeft en gedijt in een klimaat van min 10° C en plus 35° C

Bij deze concludeer ik dat een strenge winter best onder de min 10° C dé oplossing geeft ter bestrijding van deze wijngaard boosdoener.

(*) klein (1 à 2 mm) lichtgroen beestje dat veel voorkomt in onze wijngaarden (België en Nederland)

Georges De Smaele, wijnrecensent,

augustus 2015.

De vrouwkes hebben een soort zaagje dat het hen mogelijk maakt om door het harde onrijpe fruit door te dringen om dan hun eitjes af te leggen. De mannetjes zijn herkenbaar aan de vlekken op hun vleugels. Ze vermenigvuldigen zich zeer snel. Een vrouwtje legt -1-

De Wijnspiegel Nummer 77

De Vlaamse Wijnacademie Aalst • Asse • Gent • Oudenaarde • Sint-Niklaas De “Vlaamse Wijnacademie” is in Vlaanderen uitgegroeid tot een begrip op het vlak van wijnopleidingen met een kwaliteitsvol aanbod en hooggekwalificeerde docenten. Sinds haar ontstaan in 1996 heeft ze niet stilgezeten. Ontdek hieronder ons opleidingsaanbod.

WIJN LEREN PROEVEN BASIS WIJNDEGUSTATIE

ASPIRANT SOMMELIER

SOMMELIER CONSEIL WIJNHANDELAAR

WIJNBOUWER WIJNMAKER

Er worden over de hele wereld zeer goede, goede, minder goede en slechte wijnen geproduceerd.

Om van wijn te kunnen genieten is het noodzakelijk het onderscheid hiertussen te kunnen maken.

In deze cursus leer je de wijn te beoordelen en te beschrijven, zonder ‘etikettendrinker’ te willen zijn. Gedurende 6 lesavonden worden per avond 7 à 8 wijnen geproefd. Deze opleiding wordt gegeven in al onze campussen.

Deze opleiding is ontstaan uit de vraag van horecamedewerkers die dagelijks te maken krijgen met een kritisch publiek. Klanten in horecazaken verwachten steeds meer van de medewerkers dat ze de geschikte wijn kunnen bieden die past bij hun gerecht en hun persoonlijke smaak.

Deze éénjarige opleiding wordt gegeven in onze campussen Aalst, Oudenaarde en Sint-Niklaas.

Deze opleiding kwam tot stand in nauwe samenwerking met de prestigieuze Franse Université Du Vin van Suze-La-Rousse in de Rhônestreek. Het diploma Sommelier Conseil dat de Vlaamse Wijnacademie aflevert, wordt erkend door de Franse Wijnuniversiteit. Deze opleiding duurt 3,5 jaar en wordt gegeven in onze campus campussen te Asse en Gent.

Van druif tot fles: het wordt je in deze opleiding haarfijn uitgelegd.

Je leert alles over soorten druiven, druiventeelt, wijnbouw en het proces van wijn maken. Een theoriegedeelte wordt aangevuld met de nodige praktijklessen, waarin je niet enkel aan de slag gaat in de wijngaard, maar waarin je ook het proces van wijn maken onder de knie krijgt. De opleiding wordt gegeven in onze campus Gent en duur ongeveer 1,5 jaar.

Ontdek ook ons uitgebreid aanbod aan kortlopende opleidingen op www.vlaamsewijnacademie.be

- 37 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Wijnen bewaren en beheren Bavo Van Eycken

een verbouwingslening om onder het huis een bewaarwalhalla uit te graven. Afhankelijk van budget en drinkprofiel zijn er andere, creatieve mogelijkheden om uw favoriete drank in huis te bewaren.

Inleiding Een grote, propere kelder, het hele jaar door 12°C, geen daglicht, geen tocht, geen trillingen, geen geurtjes, en droog maar met voldoende luchtvochtigheid. Dat zou de ideale opslagplaats moeten zijn om wijn te bewaren. En tegelijk de al dan niet bereikbare droom van veel wijnliefhebbers, zeker wanneer de geordende rekken vol liggen met een overvloed aan grote wijnen die langzaam hun top aan het bereiken zijn.

In dit artikel kijken we zonder oogkleppen naar de mogelijkheden om wijnen te bewaren en te beheren.

Welke wijn bewaren?

De overgrote meerderheid van de wijn die op de markt komt, is gemaakt om onmiddellijk te consumeren. Dit soort wijnen, die zowel in de supermarkt als bij de (betere) wijnhandel te vinden zijn, worden vaak vlak voor de consumptie gekocht en vrij snel soldaat gemaakt.

Flessen die over zijn, kunnen verhuizen naar een koele en donkere kast, berging of garage. Daar kunnen ze zonder problemen een paar maanden blijven liggen (of staan, maar daarover later meer). Op zo’n korte periode zal de smaak van deze wijnen voor alledag niet beter worden, maar ook niet slechter.

Maar dit wil natuurlijk niet zeggen dat alle kelderloze wijndrinkers meteen naar de bank moeten lopen voor

Anders ligt het natuurlijk bij bewaarwijnen, of wijnen met ‘bewaarpotentieel’ (the proof of the pudding..., weet u wel). Deze wijnen worden gekocht met als doel ze tot een smaakhoogtepunt te laten evolueren door flesrijping, aangezien ze nog niet het allerlekkerst zijn wanneer ze op de markt komen. Het gaan dan over degelijke wijnen uit een degelijk jaar, gemaakt van druiven waarvan het verouderingspotentieel bekend is, zoals volgende klassieke voorbeelden:

●

●

●

Rood: Het betere gerief gemaakt van pinot noir, caber net sauvignon, merlot, nebbiolo, sangiovese, syrah, en versterke wijnen zoals Vintage Port, Banyuls, Madeira of Marsala.

Wit: Chardonnay, riesling, chenin blanc en natuurlijk gebotrytiseerde en zoete witte wijnen: Sauternes, Tokaj, Icewine, Straw Wine,

Schuimwijn: vintage champagnes en andere schuimwijnen van gelijkaardig kaliber.

Deze types wijn kunnen (uiteraard) zowel uit de ‘oude’ als de ‘nieuwe’ wereld komen en zijn meestal aan de duurdere kant. Toch weigeren sommige liefhebbers meer dan een bepaald plafondbedrag aan hun (bewaar)wijn uit te geven, aangezien ze ervan overtuigd zijn dat de kwaliteit daarboven toch niet meer toeneemt. Afhankelijk van de bron gaat het om bedragen tussen 25 en 50 euro.

De vaststelling dat zelfs de grootste kenners het (kwaliteits)verschil niet kunnen proeven tussen een

- 38 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Château Reignac van 15 euro en een Château Petrus die 100 keer duurder is, lijkt deze stelling te ondersteunen1.

Sinds kort is er trouwens een nieuw wijnaccessoire op de markt dat toelaat om wijnen per glas te proeven zonder de fles te ontkurken, en daarna terug te leggen zonder risico op oxidatie. Coravin heet het apparaat, dat de kurk doorboort met een fijne metalen naald, en het volume uitgeschonken wijn opvult met argon. Het edelgas voorkomt oxidatie, de natuurkurk sluit zich na gebruik weer volledig, en uit langdurige tests blijkt dat zelfs na verschillende jaren de wijnen ‘goed’ blijven en niet van onaangeroerde flessen te onderscheiden zijn.

Het apparaat is met € 300 niet goedkoop, maar biedt wel een unieke manier om wijn proeven anders te benaderen.

Een dergelijke regel sluit natuurlijk een groot deel ‘legendarische’ (bewaar)wijnen uit, die voor andere wijnliefhebbers misschien net de pronkstukken van de collectie vormen. Ongetwijfeld is dit een onderwerp waarover lang gediscussieerd kan worden.

Hoeveel wijn bewaren?

Men zou misschien kunnen denken: ‘hoe meer, hoe beter!’ Maar de ideale kelder voor een specifieke wijndrinker telt zeker niet altijd honderden, laat staan duizenden flessen. Een doordacht kelderbeheersysteem houdt rekening met budget, gemiddelde consumptie, stockageplaats en natuurlijk ook de tijd die de flessen nodig hebben om ‘op dronk’ te komen. De meeste kelders worden dan ook geleidelijk opgebouwd en regelmatig aangevuld, zodat er altijd genoeg rijpe wijnen liggen, maar niet te veel. Het zou immers doodzonde zijn mooie wijnen te laten ‘sterven’ en van een wijnkelder een grafkelder te maken.

Eén van de leuke aspecten van een mooie kelder is dat je de smaakevolutie van je wijnen kan opvolgen. Proeven dus, en evalueren of de top al in zicht is, al bereikt is, of al voorbij is. Daarom koopt men bewaarwijn dan ook meestal niet per individuele fles, maar per veelvoud van zes. Proeven wordt trouwens ook sterk aanbevolen vòòr de flessen in de kelder belanden, want alleen zo ben je zeker dat de wijn wel het kopen waard is.

Dit bleek uit een blinddegustatie op 29 juni 2009 van de grand jury Européen onder leiding van François Mauss. Een videoverslag hiervan kan men vinden onder de titel ‘The unbelievable blind tasting of the finest bordeaux wines’.

1

- 39 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Hoe wijn bewaren?

ook goed in het tegenhouden van vocht. Het vocht dat toch wordt opgenomen door de kurk is hoofdzakelijk van de wijn afkomstig. De vochtigheidsgraad in de lege ruimte tussen kurk en fles is 100%. Die waterdamp houdt de kurk vanbinnen uit dus sowieso vochtig.

Stel dat je voor jezelf uitgemaakt hebt welke wijn je wilt kopen en bewaren en hoeveel. Rest dan nog de vraag hoe je dat best doet. Met andere woorden, in welke omgeving kunnen de potentiële negatieve invloeden op de wijn(rijping) geminimaliseerd worden? We overlopen de boosdoeners die flessen om zeep kunnen helpen en kijken dan naar de oplossingen.

Dit alles in acht genomen kunnen we stellen dat het belang van de luchtvochtigheid in een wijnkelder fel overschat wordt. Kurken in wijnflessen gaan niet zozeer door uitdroging kapot: ze verliezen geleidelijk hun elasticiteit door voortdurende compressie, en kunnen door contact met wijn(zuren) té vochtig worden, waardoor ze verbrokkelen.

Bewaartemperatuur

Horizontaal of verticaal?

Het is belangrijk om op te merken dat wijn relatief traag reageert op bewaaromstandigheden. Onderzoekers uit de Rhônestreek deden een empirische test tussen ‘goede’ en ‘slechte’ bewaaromstandigheden en kwamen tot de vaststelling dat ze de eerste zes maanden van stockage geen invloed hadden op de smaak (van rosé en rode wijn). Voor alle duidelijkheid: in de ‘slechte’ omstandigheden stonden de flessen in vol daglicht onder stabiel hoge temperatuur (22°C) of wisselende temperatuur (12°C-26°C). Pas na drie jaar werd duidelijk dat ‘goed’ bewaarde wijn door het proefpanel beter werd beoordeeld (stabiel bewaard onder 14°C).

Nu we weten dat kurken niet vochtig gehouden moeten worden om uitdrogen te voorkomen, kunnen we meteen ook de bewaarpositie van (stille) wijnflessen ter discussie stellen. Kort gezegd: ze moeten niet neerliggen, maar mogen ook rechtstaan. Onderzoekers in Spanje ontdekten dat kurken uit horizontaal bewaarde flessen door polyfenolen worden aangetast en beschadigd. Ze vergeleken de kurken van flessen Rioja die 10 jaar ofwel verticaal, ofwel horizontaal werden bewaard. De densiteit en elasticiteit van de kurken bleef het best behouden bij rechtopstaande flessen. De densiteit van kurken van neerliggende flessen steeg en de elasticiteit verminderde.

Ander onderzoek uit o.a. Gascogne, Duitsland en Bourgogne lijkt aan te geven dat lagere temperaturen (< 12°C) op lange termijn beter zijn voor wijn. Maar omdat lagere temperaturen zorgen voor meer absorptie van zuurstof en hogere temperaturen voor meer oxidatie, raden onderzoekers aan om zoveel mogelijk tussen 13°C en 18°C te blijven. Bruuske temperatuurswisselingen worden best vermeden. Dit alles ondersteunt dus de klassieke aanbeveling om wijnen in een frisse omgeving t e b e w a re n e n v o o r a l t e b e s c h e r m e n t e g e n temperatuurschommelingen (zeker binnen een kort tijdsbestek: langzame stijging of daling die parallel loopt met de seizoenen is minder bedreigend). We moeten benadrukken dat de evolutie van wijn verloopt over maanden en jaren. Het is dus echt niet nodig om een snelheidsovertreding te begaan om je flessen van de winkel naar huis te brengen.

Voor Champagne en andere (bewaar)schuimwijnen is de bewaarinstructie ondubbelzinnig: verticaal, net omdat zoals gezegd de elasticiteit van de wijnkurk door voortdurend contact met de vloeistof versneld achteruit gaat. Onderzoek door het Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne (CIVC) heeft uitgewezen dat horizontaal bewaarde Champagne sneller verouderde.

Rechtop bewaren geldt trouwens als advies voor Madeira (hoge zuren) en Fino (Sherry) die gevoelig is voor oxidatie.

Vochtigsheidsgraad Een hoge luchtvochtigheid (meer van 70%) wordt a l g e m e e n aangeraden, met als argument dat de vochtige lucht het uitdrogen van wijnkurken zou voorkomen. Voor het uitdrogen van kurk is echter geen wetenschappelijk bewijs te vinden. Een afgewerkte wijnkurk heeft een vochtgehalte van 5-8%, en blijkt dit vocht zeer goed te kunnen vasthouden. Daarnaast is natuurkurk

Flessen met schroefdop kunnen zowel horizontaal als verticaal bewaard worden, aangezien het materiaal (kunststof en metaal) geen reactie aangaat met de wijn.

Uit onderzoek blijkt wel dat dezelfde wijn onder kurk en schroefdop gebotteld totaal anders veroudert, maar ook dat is voer voor een andere discussie.

Donker De UV-straling in zonlicht versnelt de oxidatie van wijn.

Om dit een stuk tegen te houden wordt wijn daarom meestal in gekleurde flessen gebotteld. Het (langdurig) bewaren van wijn moet dus in een donkere omgeving gebeuren. Gelukkig is dit meestal niet zo moeilijk. Het soort licht dat daar dan aanwezig is, brandt meestal zo

- 40 -

De Wijnspiegel Nummer 77

weinig dat het eigenlijk niet uitmaakt. Maar loop je dagelijks meer dan tien keer je kelder in en uit dan verdient het toch aanbeveling je wijncompartiment wat af te schermen.

De bovengrondse ‘kelder’ Als je ook nog wat geld wilt overhouden voor de wijn zelf kan je ook een bovengrondse ruimte in je huis of zelfs tuinhuis (laten) ombouwen tot een wijnbewaarplaats.

Door zeer goed te isoleren en (eventueel) ook te koelen kan je zo een bovengrondse ‘kelder’ bouwen die de omstandigheden van een echte kelder evenaart. Op het internet kan je hierover veel tips vinden.

Zonder trillingen Net zoals de temperatuur en de lichtinval zouden ook trillingen de evolutie van bewaarwijnen negatief beïnvloeden door het laten opdwarrelen van bezinksel.

Dit is echter niet diepgaand of langdurig onderzocht.

To c h w o rd e n b i j v o o r b e e l d w i j n b e w a a r k a s t e n aangeprezen die ‘trillingsvrij’ zijn.

De wijnbewaarkast Een vrij eenvoudige en populaire oplossing bij gebrek aan een (geschikte) kelder is de wijnbewaarkast. Dit is eigenlijk niet meer dan een koelkast met enkele technologische toevoegingen om de perfecte omstandigheden te creëren voor het bewaren van wijn.

Er zijn dergelijke toestellen specifiek voor het langdurig bewaren van wijn, maar er zijn er ook die de wijn op een schenktemperatuur (kunnen) houden.

Geen geurtjes Wijnen die gebotteld zijn onder natuurkurk wisselen gassen uit met de omgeving. Zeker wanneer het de bedoeling is om flessen jaren of zelfs decennia lang te laten liggen is het dus belangrijk dat er geen doordringende geuren van lijm, verf of oplosmiddelen in de ruimte hangen. Voor wijnen onder schroefdop is een dergelijke contaminatie (veel) minder waarschijnlijk.

Deze toestellen gaan van goedkoop - minder dan € 200 voor 18 flessen, tot duizenden euro’s voor kasten voor honderden flessen. Als het nog wat meer mag kosten is er ook de ‘walk-in’ wijnkoelkast, als het ware een combinatie tussen de bovengrondse kelder en de wijnbewaarkast. Uiteraard ligt de prijs hiervan nog hoger.

Als vuistregel kunnen we dus stellen dat de geuren in de wijnbewaarruimte neutraal moeten zijn, en dat er best voldoende ventilatie is.

Waar wijn bewaren?

Een creatieve oplossing bij gebrek aan budget voor een ‘echte’ wijnkoelkast is een oude of defecte koelkast of diepvriezer. Als je die in je huis zet op de plaats waar de temperaturen het minst schommelen heb je een goedkope oplossing om de bewaaromgeving toch nog meer constant te houden.

Wijnflessen nemen plaats in. Veel wijnflessen nemen dus veel plaats in. Bij de zoektocht naar de ideale ruimte om je wijncollectie te bewaren is het dus belangrijk om rekening te houden met de gewenste grootte van de collectie. Uiteraard moet niet alle wijn op dezelfde plaats bewaard worden. Wijnen voor alledag vereisen tenslotte niet dezelfde gecontroleerde omstandigheden als de echte bewaarwijnen.

Kelderbeheer?

Als het gaat over het beheer van een wijnkelder zijn er bijna evenveel systemen als wijnliefhebbers, gaande van rudimentair tot zeer geavanceerd. We presenteren een kort overzicht van de mogelijkheden.

De wijnkelder Zoals ik in de inleiding al vermeldde: een wijnkelder is voor de meeste mensen de plaats bij uitstek om een wijnverzameling aan te leggen. Als je al een kelder ter beschikking hebt in je huis of appartement lijkt dit dus ook de meest logische keuze. Het grote voordeel is natuurlijk dat er meestal weinig inspanningen nodig zijn om een stabiele en lage temperatuur te hebben. Het is dan alleen zaak om wijnrekken te plaatsen en te vullen.

Basis De meeste wijnliefhebbers vullen hun kelder constant aan, om de gedronken wijn te vervangen en de voorraad op peil te houden. Ze zijn er veel mee bezig en het is dus niet ondenkbeeldig dat ze een zeer goed beeld hebben van de hoeveelheden, streken, soorten en leeftijden. Een beeld dat volledig in hun hoofd (kan) zitten. Dit is de meest eenvoudige manier om je kelder te beheren: de boel goed ordenen en sorteren, eventueel wat kaartjes of bordjes met basisinformatie erbij voor het overzicht en klaar is kees.

Aan deze wijnrekken uit metaal, hout of steen kan men trouwens ook een fortuin uitgeven, zeker wanneer de bewaarruimte ook als ontvangst- of degustatieruimte moet dienen. In dat geval zijn er genoeg gespecialiseerde bedrijven die een volledige inrichting op maat verzorgen. Prijzen hiervoor lopen al snel in de duizenden of tienduizenden euro’s.

Een iets meer gestructureerde versie hiervan is het bijhouden van een papieren overzicht in een boek, map of op fiches. Op deze manier is de kans kleiner dat wijnen in een vergeten hoekje terecht komen en verkommeren. Bovendien kunnen andere mensen het beheer van de kelder makkelijker mee op zich nemen.

Als dergelijke bedragen geen issue zijn, kan je natuurlijk ook een ‘nieuwe’ kelder laten graven. Bedrijven als Spiral Cellars of The Stone Cellar Company leggen zich toe op het uitgraven van (cilindervormige) wijnkelders onder keukens en leefruimten. Door middel van een deur in de vloer krijg je dan toegang tot een wenteltrap en ruimte voor honderden of duizenden flessen.

Gevorderd Een logische volgende stap is het digitaliseren van de wijncollectie op de computer. Een rekenblad (vb.

Microsoft Excel) is een veel gebruikte manier van - 41 -

De Wijnspiegel Nummer 77

Conclusie

werken. De voordelen zijn groot: door met filters te werken op basis van leeftijd, streek, gastronomische mogelijkheden en dergelijke kan je onmiddellijk de beste fles voor elke gelegenheid naar boven toveren. Met kleurencodes kan je aanduiden welke voorraad aangevuld moet worden, je kan proefnotities toevoegen, enzovoort.

Wijn bewaren en beheren kan op veel verschillende manieren. Zolang enkele vuistregels gevolgd worden moet het voor de meeste liefhebbers mogelijk zijn om een grote of kleinere voorraad aan te leggen in goede omstandigheden. Het consequent opvolgen van de voorraad vraagt soms misschien wat inspanning, maar deze wordt ruimschoots gecompenseerd wanneer je voor elke gelegenheid snel de gepaste fles wijn naar boven kan toveren. Laat ze dus goed liggen, maar laat ze vooral goed smaken!

Geavanceerd De komst van het internet heeft nog extra dimensies toegevoegd aan het kelderbeheer. De bekendste en m e e s t v o l l e d i g e w e b s i t e i s C e l l a r Tr a c k e r.

Bavo Van Eycken

Honderdduizenden gebruikers maken hier ondertussen gebruik van, waardoor er informatie, proefnotities en prijzen beschikbaar zijn van miljoenen flessen. Door je eigen flessen toe te voegen kan je ze beginnen ‘volgen’ en krijg je een mooi en dynamisch kelderbeheer.

Momenteel is de dienst nog gratis, maar er wordt ‘gesuggereerd’ een bijdrage te doen op basis van het aantal flessen dat je bijhoudt. Er is ook een handige app, zodat je op verplaatsing alles ook kan blijven bijhouden.

- 42 -

De Wijnspiegel Nummer 76

Seizoensgebonden keuken Menuâ&#x20AC;&#x2122;s met aangepaste wijnen - formules op maat Mogelijkheid tot aankoop van de geproefde wijnen aan interessante meeneemprijzen

- 43 -

RESTAURANT

WINEBAR

WINE SHOP

Vintage is een wijnrestaurant, wijnbar ĂŠn wijnwinkel met passie.

In het restaurant vormen wijn en gerecht een geheel.

Sommelier en maitre Mathieu gaat samen met zijn team weloverwogen op zoek naar de juiste wijn bij elk gerecht.

In de wijnbar wordt gewerkt met een variabel assortiment van een 30-tal wijnen. Wit, rood, en bubbels die zowel per glas als per fles besteld en gedegusteerd kunnen worden op elk moment van de dag.

In de wijnwinkel zijn alle wijnen verkrijgbaar aan meeneemprijzen.

Eerst even proeven en deskundig advies vragen is steeds mogelijk.

Telefonisch bestellen of snel binnenspringen voor een flesje wijn kan natuurlijk ook.

Het jonge en gepassioneerde team ontvangt u graag en staat steeds open voor uw vragen.

Onze sponsor sloot definitief de deuren.

We danken voor het gestelde vertrouwen en maandag tot zaterdag : wensenVanhet team succes in hun toekomstige MIDDAG / 2 of 3ondernemingen gangen weeklunch AVOND / driegangenmenu Ă la carte

Voor reservaties en verdere informatie kan u steeds onze website raadplegen.

Onderbergen 35 9000 Gent + 32 9 223 51 32 www.vintagewine.be info @ vintagewine.be GESLOTEN OP ZONDAG