De Wijnspiegel
P602638/P.B. 8685 – Afgiftekantoor Gent 1
Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 23 - 2016-2017- Nr 83- Eerste kwartaal 2017
BLINDPROEVEN MARSANNAY PIEMONTE MARCHESI ALFIERI LA SPINETTA ......
De Wijnspiegel Nummer 83 Commanderij Gent Activiteitenkalender 2016 - 2017 September 2016
Oktober 2016
November 2016
24
22
26
Ronde van Frankrijk in Rosé Algemene Vergadering
December 2016 04 10
Nationale degustatie Grand Crus Classés Saint-Emillion Champagnediner Veuve Cliquot
Maart 2017 12 25
Ken Wijn Wedstrijd Kapittel en Banket
Blindproeven
Januari 2017 21
Februari 2017
Carignan wereldwijd
12 18
April 2017 22
Piemonte Marchesi Alfieri
Feest van de Vlaamse wijngilde Lalande de Pomerol Ch. La Fleur de Boüard
Mei 2017
Riesling uit Duitsland
21 Wijnronde 25-28 Westelijke Loirevallei
Juni 2017 10
Nieuw-Zeeland en Australië
De Wijnspiegel Driemaandelijks
tijdschrift
Bestuur Commanderij Gent 2106-2017 Voorzitter: Karel Vercruysse Ondervoorzitter: Stefaan Deboosere Wijnmeester : Pierre Paul Stacanov Secretaris: Ann Waeyenberghe Penningmeester: Frans Moens PR: Steffie van der Heiden Keldermeester: Ronnie Blancquaert Webmaster: Peter Kok
van
de
Commanderij
Medewerkers aan dit nummer
Teksten Pierre Paul Stacanov Luc Wieme Goomar Laureyns Foto’s David De Clercq Jacques Blancquaert Proefcommentaren Peter Kok
Gent Redactie & lay-out
Lay-out Jacques Blancquaert & Isabelle Van Tomme Voetbalstraat 95, 9050 Gentbrugge isabella.van.tomme@gmail.com redactie@commanderij-gent.be Verantwoordelijke uitgever Karel Vercruysse Rechtstro 29 -9185 Wachtebeke Voorzitter@commanderij-gent.be Redactieraad Luc Wieme, Pierre Paul Stacanov, Hans De Smet, Luc Van Steendam
De Wijnspiegel Nummer 83
Lezers reageren
5
Blindproeven, een blind date voor jou?
6
De nationale proeven
10
Marsannay
11
Piemonte Marchesi Alfieri
15
La Spinetta
22
Vers van de pers
25
Bekommernissen van een wijnstudent
27
Wistjedatje de wijnspiegel ook online kan lezen? Ga naar www.issuu.com
3
De Wijnspiegel Nummer 83
VERS VAN DE PERS Plaimont producteurs, coopérative de l’année
tone druiven zoals de manseng noir, de morenoa en de txacoli. Daarnaast brengen ze sinds 2012 ook (de eerste) bio wijnen van de Sud-Ouest op de markt. Deze nieuwe wind is vooral het werk van de huidige en recente (2012) directeur Olivier Bourdet-Pées, die als eresaluut aan zijn voorganger steevast diens béret basque draagt. www.plaimont.com
Op 28 november 2015 organiseerde onze Commanderij een avond rond de Coopérative Plaimont en nodigde daarvoor Gauthier Berthet uit (lees WS79). Wijnmeester Pierre Paul was er immers van overtuigd geraakt dat deze coöperatie uit le Sud-Ouest (met ongeveer de helft van de appellaties als Côtes de Gascogne, Madiran, Pacherenc du Vic-Bilh en 98% van Saint-Mont ) zeker onze aandacht verdiende. In zijn Tour de France des coopératives op 20/9/14 (WS75) bracht Pierre Paul trouwens ook al een Saint-Mont (Ch. Saint-Go) op de proeftafel. En kijk, zijn overtuiging werd bijgetreden door de Revue du Vin de France die deze wijnbouwersgroepering de titel van ‘Coopérative de l’année’ toekende in het februari nummer 2017 (N°608). De coöperatie werd opgericht in 1979, in volle Armagnaccrisis, om de lokale wijnbouwers te ondersteunen door de regionale stille wijnen terug op de kaart te zetten. André Dubosc verenigde toen de reeds bestaande coops van Plaisance, Aignan en St-Mont onder de noemer ‘Plaimont Producteurs’ . Hun eerste witte vin de pays Gascogne blanc (Colombelle merk) werd een schot in de roos: vandaag de dag maken ze er tien miljoen flessen per jaar van. Met zowat 1000 leden en 5300 hectaren en 40 miljoen flessen is Plaimont ook geen kleine speler. Eveneens opmerkelijk is dat meer dan de helft van de productie naar het buitenland gaat (25 landen). Maar de Cave werd denk ik vooral in the picture geplaatst door de RVF omwille van haar modern elan, gekoppeld aan het herwaarderen van oude autoch-
Olivier Bourdet-Pées Tekst: Luc Wieme
4
De Wijnspiegel Nummer 83
BASIS WIJNDEGUSTATIE Er worden over de hele wereld zeer goede, goede, minder goede en slechte wijnen geproduceerd. In deze cursus leer je de wijn te beoordelen en te beschrijven, zonder ‘etikettendrinker’ te willen zijn. Er worden per avond 7 à 8 wijnen geproefd. Aalst, Asse, Gent, Oudenaarde en Sint-Niklaas • Duur: 4 avonden
ASPIRANT SOMMELIER Klanten in horecazaken verwachten steeds meer van de medewerkers dat ze de geschikte wijn kunnen bieden die past bij hun gerecht en hun persoonlijke smaak. Aalst, Oudenaarde en Sint-Niklaas • Duur: 1 jaar
SOMMELIER CONSEIL WIJNHANDELAAR Deze opleiding kwam tot stand in nauwe samenwerking met de prestigieuze Franse Université Du Vin van Suze-La-Rousse in de Rhônestreek. Het diploma Sommelier Conseil dat de Vlaamse Wijnacademie aflevert, wordt erkend door de Franse Wijnuniversiteit. Asse en Gent • Duur: 3,5 jaar
De Vlaamse Wijnacademie is in Vlaanderen dé referentie op het vlak van wijnopleidingen met een uitgebreid en kwaliteitsvol opleidingsaanbod. Je krijgt les van hooggekwalificeerde docenten die gepassioneerd zijn door hun vak.
WIJNBOUWER WIJNMAKER Je leert alles over soorten druiven, druiventeelt, wijnbouw en het proces van wijn maken. Een theoriegedeelte wordt aangevuld met de nodige praktijklessen, waarin je niet enkel aan de slag gaat in de wijngaard, maar waarin je ook het proces van wijn maken onder de knie krijgt.
www.VLAAMSEWIJNACADEMIE.be
Gent • Duur: 2 jaar
5
De Wijnspiegel Nummer 83
Lezers Reageren Beste, chor (die we ruiken als geosmine), welke afkomstig is van een plant die groeide onder waterstress, maar die niet kan worden opgenomen door de bodem.
Ik besef dat we er omtrent het thema mineraliteit niet uitkomen, maar toch graag enkele bedenkingen. Wetenschap kan slechts antwoord geven op precieze vragen, daarom dienen we eerst een sluitende definitie van mineraliteit te hebben. Er is er echter geen die sensorische, chemische en linguïstische componenten in zich heeft.
De laatste keer dat ik bij Marcel Deis was had hij het over het horizontaal proeven van fruit in de mond en verticaal proeven van textuur en minerailteit terwijl de wijn langs de slokdarm naar de maag zakt! Ik denk dat we de complexiteit van wijn en alle factoren telkens opnieuw voor subtiele anderingen zorgen, nooit zullen begrijpen. daarom dat we er zo door gefascineerd
Meestal linken we mineralteit aan terroir en laatste is op zich al een controversiële term. Ballester toonde in 2013 dat een groep panel-leden die tot een gemeenschappelijke beschrijving van mineraliteit kwamen die niet konden gebruiken om 16 chardonnays uit Bourgondië te onderscheiden.
hoe verOok zijn.
Vriendelijke groet, Gomaar
Volgens Clarc Smith (2013) is het geen geur of smaak maar een tactische gewaarwording in het bovenste deel van de mond ( cfr ook artikel Luc, het likken aan een batterij) afkomstig van de reductie van ijzer. Dus zouden enkel reductieve wijnen mineraliteit hebben? Er is veeleer bewezen dat er geen link is met de bodemsamenstelling, dan wel. Zie Eden (2014) die aantoonde dat leem- en gneisbodem geen duidelijk verschil tonen in mineralteit bij dezelfde wijn maak technieken (wat wel bleek: hoe fruitiger de wijn, hoe lager de minerale perceptie) Veel gebruikte woorden om mineraliteit te beschrijven zoals vuursteen en minieme H2S, worden dan weer geproduceerd door gist en niet door de bodem. Heeft men dus natuurlijke gisten nodig om mineraliteit gewaar te worden? Nog geen 10% van de wijnen worden gemaakt met natuurlijke gisten, wanneer we dit doortrekken zouden we dus in slechts 10% van de Chablis en Sancerre mineraliteit mogen detecteren. Ik ben van mening dat natuurwijn blind geproefd, niet te koppelen is aan herkomst. De indirecte invloed van plant- en gistvoedingstoffen (belangrijkste: nitraat, fosfor, kalium, calcium, zwavel en magnesium) zijn ondergeschikt aan de directe invloed van de wijnmaker.
Beste lezer, heb je bedenkingen, vragen, suggesties voor deze rubriek één adres :
redactie@commanderij-gent.be
De geur van natte steen of bodem komt van petri
6
De Wijnspiegel Nummer 83
Blindproeven, een blind date voor jou?
Eén van de proefavonden waar onze leden toch altijd met een zekere spanning voor opdagen is ongetwijfeld de blindproefavond. Bij zoverre zelfs dat het in het verleden bijna iedere keer de avond met de kleinste opkomst bleek te zijn. Maar (wellicht) niet zo dit jaar: met 86 deelnemers moeten we immers teruggaan tot het jaar 2003 om een hoger quotum(89) tegen te komen! Laat ons hopen dat we het in de komende edities ook zo talrijk spelen, want het bewijst hoe benieuwd onze leden zijn omtrent hun objectieve praktische wijnkennis. Enige toelichting en een analyse van de resultaten is ook altijd leerrijk, daarom dit artikeltje.
kening in zijn selectie en bracht deze keer merlot en blaufränkisch mee. En net zoals vorig jaar liet onze didactische wijnmeester van beide soorten een “voorproever” op tafel brengen en gaf hij begeleidende proeftips mee. Deze organoleptische cépage beschrijvingen werden telkens ook muraal ‘ter lering’ geprojecteerd. Ik ga ze hier niet opnieuw opsommen – behalve die voor de 2 ‘nieuwe’ druiven - u vindt ze in mijn verslag van vorige Blindproeven in Wijnspiegel 79 en wie dat nummer kwijt is, of nog geen lid was vorig jaar, die kan dat raadplegen op https://issuu.com/winepps/docs/ws79. Wat leverde de witte ‘vierschaar’ dit jaar op? 36 van de 86 deelnemers kenden aan elk glas de correcte druivensoort toe, dit is een heel behoorlijk cijfer. Even ter vergelijking: 26/70 in 2015, 22/60 in 2012, 29/80 in 2007. Dat het niet voor iedereen zo evident was bewezen 9 leden door alles door elkaar te gooien en dus 0/4 te halen… Maar er was wel degelijk een grote typiciteit in elk glas te bespeuren.
Op 22 oktober hadden wijn- en keldermeester opnieuw 3 reeksen van 4 wijnen klaargezet ter blindproeving. Zo spelen we immers het spel al vanaf het jaar 2007 (met 1 uitzondering in 2011; en er waren geen blindproeven in 2013 en 2014). We spelen slechts één witte ronde, deels omwille van de timing, deels omwille van het feit dat alleen de grootmeester kandidaten aan de witte vuurproef worden onderworpen. En zoals we al altijd doen sedert het jaar dat men op de Nationale Proeven één (M) of twee (GM) wisselende rode druivensoorten kiest, onze wijnmeester houdt hiermee re-
De chardonnay was wat (goud)geler van kleur en de houtlagering (vanille) was al duidelijk merkbaar in de neus. Hij was wel niet te mollig, eerder een ‘modern style’ chardonnay zoals die te-
7
De Wijnspiegel Nummer 83
•kersenrood tot robijnrood; intensiteit afhankelijk van rendement en leeftijd. •aroma’s van zwarte kersen, aardbeien, vijgen, munt, chocolade en koffie, na ouderen truffel, kruidnagel, tabak en geroosterde toetsen •de wijn heeft weinig tannine en een matig zuurgehalte; kan alcoholrijk zijn. •Thuisland: Frankrijk (meest aangeplante rode druif!), Bordeaux (vooral in blend) en Languedoc (als mono-cépage).Vroeg rijp en gevoelig voor vorst, coulure en ziektes. Ook aangeplant in Spanje, Italië, Oostenrijk, Bulgarije, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, Australië, Chili en Californië.
genwoordig steeds meer de norm of het streven wordt in de Côte Chalonnaise. Dat konden we ter plekke ook constateren, en u weet misschien nog wel dat we op 17 mei 2012 onze Chalonnaise-tour startten bij Michel Briday, maker van deze Rully “La Pucelle” (niet van Orléans dus...).
Ik hield mijn hart echter vooral vast voor de rode reeksen. Bourgogne en Bordeaux zijn de ‘vaste klanten’ , in beide reeksen. Maar als je naast die Bordeaux ook nog een (Franse) merlot moet herkennen én onderscheiden, dan wordt het niet zo simpel, om nog te zwijgen van het grootmeestertrio Bordeaux – merlot – blaufränkisch! Want ook deze laatste druif kenmerkt zich dikwijls door behoorlijk pittige tannines, zoals we (alweer) op de Oostenrijk wijnreis mochten ervaren.
In de chenin neus detecteerde ik vrij uitgesproken kweepeer, ja dan moet je niet meer twijfelen, zeker als je in de mond naast die peer ook wat honig en pittig zuur smaakt. Dan was de eerder gesloten riesling neus iets minder verhelderend, hoewel er na een tijdje een aanzet van pétrolé vrijkwam. Hier was het meer de rijpe perzik en het gevoel van restsuikerzoet dat je in de richting van de Vieilles Vignes diende te sturen. De sauvignon blanc was voorbeeldig typisch met stekelbes en wat naar buxus op, maar niets groen-grassigs. Hij startte trouwens vrij zacht en had wat pompelmoes in de finale. Een fijne wijn uit een rijp en warm jaar.
De merlot fiche : De voorproever van Pierre Paul was hier dan ook meer dan welkom én het feit dat hij twee Bordeaux wijnen met uitgesproken linkeroever stijl zocht om te contrasteren met de merlots: Château Citran en Le Sartre. Citran is een zeer bekende Haut-Médoc die vijftien maand barrique krijgt waarvan 1/3 nieuw, bedruiving: merlot (49 %), cabernet sauvignon (43 %), cabernet franc (8 %). Ook al is het percentage merlot hier lichtjes hoger dan het cab. sauvignon gehalte, toch is deze wijn een rasechte linkeroever.
•Type: toegankelijke, •Te herkennen aan:
soepele
rode
Je mag trouwens niet vergeten dat je op die linkeroever tegenwoordig ver moet zoeken naar een fles waar meer dan 55% cabernet sauvignon inzit. Le Sartre is een Pessac-Léognan (buur van de
wijnen.
8
De Wijnspiegel Nummer 83
ons welbekende Malartic-Lagravière en Chevalier) met 60 % cabernet, en 40% merlot. De château Le Pey La Tour (1° reeks) daartegenover is sterk merlot gedomineerd (90%) en die was in 2014 mooi uitgerijpt dankzij de ‘indian summer’. Pey La Tour is een in de Entre-Deux-Mers gelegen Bordeaux supérieur van de Dourthe groep, een grote bordelese négociant. De château Carlmagnus tenslotte is een Fronsac met zelfs 100% merlot, maar die krijgt wel héél veel tot volledige nieuwe eiklagering. Hoe kon je ze proefondervindelijk herkennen? De Haut-Médoc (Citran) was behoorlijk getorréfieerd, had wat paprika en droge kruiden (laurier) in de neus, ik vond hem een prototype. De Pey La Tour gaf eerder rood fruit en je merkte geen houtlagering in de neus. Was je geduldig genoeg om hem wat te laten staan dan kwam de melkchocolade, die zo dikwijls in merlot zit, tevoorschijn. In de tweede reeks was Le Sartre duidelijk de donkerste (1° hint). Hij gaf eerst wat zurige fruittoetsen vrij en ontwikkelde daarna stilaan fumé en houtvuur geuren met wat ceder en klein zwart fruit. De Fronsac had een paarse rand (meer bij merlot dan bij cab. sauv. merkbaar) maar maakte het ons eerst moeilijk met zijn gesloten neus en zijn stevige tannine. Toch kwam ook hier na walsen het rode fruit (kers, zelfs wat aardbei) tot uiting. Ik geef wel toe dat het uitgesproken LO karakter van de Le Sartre mij van alle twijfel verloste.
En hoe moesten we die blaufränkisch detecteren? Dit is het plaatje dat de wijnmeester ons meegaf: • fruitige rode wijnen, vaak op vat gerijpt; niet echt bewaarwijnen. • mono-cépage of in assemblage met cabernet sauvignon, pinot noir .... • Te herkennen aan: • donker kersenrood • aroma’s van rood fruit en wat kruidigheid • veel zuren, soepel en soms wat ruwe tannine • Thuisland: Oostenrijk, maar ook Duitsland (als Lemberger) en Hongarije (als Kékfrankos) - vroege bloei & late oogst.
Ook aangeplant in Friuli (Franconia), Bulgarije (Gamé), in Slovakije (Frankovka). Persoonlijk viel mij in het proefglas vooreerst de animaliteit op, dat is al een gegeven dat ik zelden in Bordeaux op de voorgrond zie/zet. ‘Hij stinkt wat’ noteerde ik en dat deed ook al een belletje rinkelen want in de voorproever hadden we ook een duidelijk zwavelig kantje waargenomen (toch opmerkelijk want ik herinner me dat niet van bij de op reis geproefde blau’s). Maar je diende vooral op het volle fruit in het middenstuk van de mondbeleving te letten, en de daarmee gepaard gaande afwezigheid van vegetaliteit. En je vooral niet laten vangen door de krachtige tannine… Ik denk verder dat de bourgognes voor de meeste proevers geen echt probleem vormden, zeker in de eerste reeks was glas drie duidelijk het lichtste van kleur. In de eerste rode reeks zal wellicht de
9
De Wijnspiegel Nummer 83
Côte du Rhône meer roet in het glas gestrooid hebben, denk ik. Had je gemerkt dat er geen hout te ruiken was, en vooral dat het fruit naar pruimen opging? Daarmee kon je zeker al Bordeaux uitsluiten. En wat leverde dat imbroglio dan op op het scorebord, zul je je afvragen? Wel, merkwaardig genoeg bleek de eerste rode reeks (‘Bx Brg Rh Me’) moeilijker te zijn dan de tweede, want hier haalden slechts 33 deelnemers de 4/4, terwijl dat voor de tweede reeks 44 was, wat deze finale reeks dus eigenlijk en paradoxaal, de makkelijkste maakte… Maar ik maak dan toch deze opvallende constatatie: in de eerste rode reeks gooide niemand alles door elkaar (wel waren er 17 met slechts 1 wijn juist), terwijl dat voor reeks 3 wel het geval was met 7 spelers en er 13 slechts 1 wijn juist plaatsten. Als we alles op een rij zetten krijgen we dus R1 : 36; R2 : 33 en R3 : 44 scoorders. Een mooie grafiek, maar helaas waren het niet altijd dezelfden die in
10
elke reeks ‘vier op een rij’ plaatsten: het spel was eigenlijk al gespeeld na de tweede reeks: toen bleven er al maar 15 mensen in de running, waarvan er dus nog 5 de eindstreep niet haalden. 10 winnaars op 86 is een score die bewijst dat het – zoals ik voorspelde - geen makkelijke combinatie van druivensoorten/wijnen was en dat dit wellicht ook zou doorzetten op de nationale proeven zelf. Maar ook al zitten we met die tien winnaars een beetje onder het gemiddelde, dan moet ik toch ook meegeven dat het veel dramatischer kan: 1/60 (2012); 3/65 (2006) 4/76 (2002) en jawel 0/99 in 2001! De winnaars op een rij: Luc De Roo, Hans De Smet, Stefaan Deboosere, Christel Herwege, Gomaar Laureyns, Frans Moens, Noël Van Maldeghem, Benny Van Springel, Filip Verhoest en Luc Wieme.
De Wijnspiegel Nummer 83
De Nationale Proeven De Proeven vonden dit jaar plaats in de Hotelschool in Wemmel op 13 november. Er traden deze keer evenveel kandidaten meesters (41) als grootmeesters (40) aan. En ook de resultaten waren voor beide categorieën zeer gelijklopend: 8 niet geslaagden bij de ‘meesters’ en 7 bij de grootmeesters, terwijl er 21 meesters alle 4 de wijnen juist plaatsten en 22 grootmeesters alle 8 wijnen correct hadden. . Mijn voorspelling dat het voor de grootmeesters wel eens dramatisch zou uitdraaien kwam dus gelukkig niet uit. Misschien kwam dat deels door het feit dat wijnmeester Eddy Sarlet voor een Italiaanse merlot had geopteerd, wat misschien het verschil met een Haut-Médoc bordeaux groter en dus makkelijker maakte. En ja ook hier blijft Bourgogne de ‘cadeauwijn’: slechts 1 kandidaat op de 81 herkende die niet. Wat de overige drie rode betreft kwamen zowel voor meester als grootmeester alle mogelijke combinaties voor, zonder dat daar een lijn in te
vinden was, allicht tot groot soelaas van de wijnmeester die toch ieder jaar weer moet proberen le juste milieu te vinden tussen herkenbaarheid en moeilijkheidsgraad. Van onze Commanderij waren er dit jaar slechts 2 kandidaten grootmeesters; helaas haalde één van hen alle rode door elkaar en zullen we dus op het volgend banket 1 grootmeester-wijnproever mogen introniseren: Filip Casselman, die voor theorie en voor rode wijnen 100/100 haalde. Proficiat Filip Nog even meegeven dat volgend jaar de kandi daten opnieuw het genoegen zullen hebben een Beaujolais op te sporen, en dat voor de grootmeesters de rode vier Bordeaux, Bourgogne, Beaujolais en zinfandel zullen zijn. Dit moet dus zeker een haalbaardere kaart worden en ik hoop dat al onze in aanmerking komende kandidaten in beide categorieën op het appel zullen verschijnen! Luc Wieme
De wijnen van onze blind proeven Reeks 1 wit Chardonnay
Rully 1er Cru La pucelle 2014 Domaine Michel Briday
Riesling
Alsace Riesling Vieilles vignes 2014 Domaine F. Engel
Chenin
Savennières Moulin du Gué 2014 Domaine des Forges
Sauvignon Blanc
Pouilly-Fumé Rochailles Silex 2015 Domaine des Cordillères Reeks 2- rood 1 (voor meesters)
Merlot
Bordeaux 2014 Château Pey La Tour
Bourgogne
Bourgogne Pinot Noir 2014 Domaine M. Briday
Côtes du Rhône
Vinsobres Terroirs du Vent 2014 Jean-Luc Colombo
Bordeaux
Haut-Médoc 2014 Château Citran Reeks 3- rood 3 (voor grootmeesters)
Merlot
Fronsac Château de Carlmagnus 2014
Bordeaux
Péssac-Léognan Château Le Sartre 2012
Blaufränkisch
Burgenland Blaufränkisch Moric 2012
Bourgogne
Saint Aubin Les Eduens Dom. Larue 2012
11
De Wijnspiegel Nummer 83
Marsannay
Onze zomerreis in Frankrijk combineren we meestal met een bezoek aan één of meerdere wijnboeren, hoe kan het ook anders ? Dit jaar werd het een tripje naar de Bourgogne, ten noorden van Dijon. We opteerden dan ook om het meest noordelijke deel van de Bourgogne te bezoeken, de Côte de Nuits, en meerbepaald Marsannay, Fixin, Gevrey Chambertin. Een selectie maken uit het grote aanbod is niet altijd even simpel, dus lezen we er de Guide Hachette en de Revue de Vin de France op na. Uiteraard kan je kiezen voor de duurste of de bekendste wijnhuizen, maar voor ons ligt de uitdaging er toch altijd in de beste prijs / kwaliteitsverhouding te vinden. Zo kiezen we een aantal wijnboeren uit die we dan aanschrijven om hun aanbod en - niet onbelangrijk - hun prijslijst te verkrijgen. Afgaand op hun antwoord selecteren we dan een drietal domeinen die we effectief gaan bezoeken. Deze waren nu toevallig alle drie gelegen in Marsannay La Côte.
Het eerste wijnhuis werd Domaine du Vieux College . Dit domein met zo’n 25ha bestaat al zeven generaties en wordt sinds 2006 geleid door Eric Guyard. Sinds die tijd is hij bezig met bioconversie in de wijngaard. Vanaf het wijnjaar 2014 zijn alle cuvées gecertificeerd “Agriculture Biologique”. De druiven zijn vooral Pinot noir en Chardonnay, maar er is nog een kleine hoeveelheid Aligoté. Deze laatste moet echter meer en meer plaats ruimen voor de hoofddruiven, volgens eigen zeggen omdat de Aligoté vrijwel niet meer verkocht geraakt.
De appellatie Marsannay bestaat sinds 1987 en beslaat drie communes, nl. Marsannay La Cote, Couchey en Chenove. Hier wordt zowel rood, wit al rosé geproduceerd. De wijngaarden zijn gelegen op een klei/kalksteen plateau, tussen 260 en 320 m hoogte. Er zijn zo’n 78 climats waarvan 14 een aanvraag hebben ingediend om Premier cru te worden.
Alle percelen worden afzonderlijk gevinifieerd op vrijwel dezelfde manier, om zo hun terroir te laten spreken.
De appellatie Fixin ( 1936 ) ligt naast Marsannay. Er zijn zes climats in Premier Cru en een vijftigtal lieu-dits. 96 ha in rood en 4 ha wit, gelegen op mergel en kalksteen. Eén van de bekendere wijnappellaties is Gevrey Chambertin ( 1936 ), met een oppervlakte van 409 ha, enkel rode wijn. Zesentwintig climats bezitten de premier cru status, 9 grand cru en dan zijn er nog een 70-tal lieu-dits.
12
De rode wijnen ondergaan een fermentatie van ongeveer 20 dagen met geregelde remontages. Na persing gebeurt er een tweede gisting op eiken vaten en daar blijven de wijnen tot ze 18 maanden later op fles worden getrokken. De witte wijnen worden na persing meteen in eiken vaten gebracht om daar de twee fermentaties te ondergaan, na 12 tot 15 maanden mogen ze op fles.
We proefden: - Bourgogne Aligoté Traditionnel 2015: 7 euro mooie strogele kleur, helder, schitterend, in neus mineralig, wit fruit, exotisch, mooie zuren, vlotte wijn, rond, ideaal als aperitief. -Bourgogne Aligoté Sans souffre 2015: 7,5 euro in kleur vergelijkbaar met de vorige, mooie expressieve neus met wit fruit en bloemen, in mond veel meer zuren, komt veel frisser en levendiger over. Als
De Wijnspiegel Nummer 83 aperitief, maar ook bij wat fijngesneden charcuterie niet te versmaden. - Marsannay “Les Vignes Marie” 2014 ( wit ): 15 euro helder, strogeel, fijne beentjes, complexe neus met appel, citrus, vuursteen, nootjes, lindethee, een vleugje munt en veel mineraliteit, in de mond een lichte botertoets, de mineraliteit komt terug, veel aciditeit, goed ondersteund door molligheid. Pittig, met een lange afdronk. Zal mooi verouderen. De wijn heeft 30% nieuw hout gezien, maar deze is hier zeer goed in verweven. Voor bij schaaldieren, vis en bij asperges.
van te genieten of met een stukje hazenrug…. Andere cuvées zoals Les Recilles, Les Favieres, Les Champs de Charmes, … hebben we niet geproefd, maar we kregen toch al een goed idee van wat Pinot noir is en hoe de terroir een invloed heeft op de druif. De wijnen waren stuk voor stuk elegant met toch redelijk wat bewaarpotentieel . Onze persoonlijke voorkeur ging vooral uit naar de Fixin en de witte Marsannay. Marsannay “Les Recilles” 2014 en Marsannay “Les Vignes Marie” 2014 zijn momenteel te koop bij Colruyt Klassewijnen ( online ) voor resp. 17,99 euro en 16,65 euro.
- Bourgogne “Les Champsforeys” 2014: 10 euro helder robijnrood, een echte fruitbom: aardbei, framboos, rode bessen, lichte vegetaliteit, sappig, fruitige zuren, een wijn om jong en om zijn fruitigheid te drinken, zelfs licht gekoeld. Past bij charcuterie, lichte vleesgerechten. - Marsannay “Les Longeroies” 2013:18 euro robijnrode kleur, licht dierlijk, fijn rood fruit, gerookt, vuursteen, gestoffeerd, evenwichtig, met een lange afdronk. een wijn met een mooie struktuur, maar mag zeker nog wat blijven liggen. Een rosbiefje of zelfs wat wild moet lukken. - Fixin “Vieilles Vignes” 2013: 21 euro eveneens een schitterend granaatrode kleur, in neus vanille, zwarte kersen, frambozen, kruidigheid, peper, licht dierlijk, een gebalde wijn, goed in evenwicht met sappige zuren. Krachtig, vol, met een lange afdronk. Gaat nog wel enkele jaren mee. Met eend en gegrilde gerechten. - Gevrey Chambertin 2013:28 euro diep robijnrood, in neus aanvankelijk gesloten ( karafferen is aan te raden ), nadien rood fruit, bosbessen, rokerig, licht dierlijk, deze wijn heeft bijna 100% nieuw hout gekregen maar dat is er niet aan te merken, evenwichtig, fijne zuren, lange afdronk. Een jonge, stevige maar elegante wijn met alles op de juiste plaats. Om gewoon
Eric Guyard Domaine du Vieux College,
Eric Guyard, 4, Rue du Vieux College, 21160 Marsannay La Cote www.domaineduvieuxcollege.com jp-eric.guyard@wanadoo.fr tel. : 03 80 52 12 43 Het volgende wijnhuis is Domaine Bart. De zesde generatie met aan het hoofd Pierre Bart. Waar vijftig jaar geleden het domein slecht zes hectare besloeg heeft de familie het tot op heden uitgebreid naar 22 hectare. Er wordt weinig hout gebruikt, geen voor de “gewone” Bourgogne en de “instap”-Marsannays , 25% voor de andere wijnen en tot 50% nieuwe eik voor de twee grands crus van het domein. De witte wijnen worden heel klassiek gevinifieerd met nadruk op het fruit. De rode wijnen ondergaan een koude maceratie gedurende een week, waarna de temperatuur naar 18°C wordt gebracht voor de fermentatie. Hier ook weer de nadruk op fruit, elegantie en balans zonder overextractie. In de wijngaard werkt men met culture raisonnée,
13
De Wijnspiegel Nummer 83
de pluk gebeurt manueel.
maar een beetje vriendelijk aandringen helpt wel.
We proefden: - Bourgogne Aligoté 2014:6,50 euro helder, lichtgeel, frisse neus met wit fruit, citrus, zuivel en mineraliteit, in mond goed evenwicht, mooie levedige zuren. Frisse aperitief met jambon persillée. - Marsannay Rosé 2014: 7,50 euro schitterende zalmroze kleur, fruitige neus met rode besjes en perzik, heel veel sappige zuren, zeer verfrissende zomerwijn, aperitief met escargots, slaatje met gevogelte - Marsannay Les Longeroies 2014:14,00 euro helder, robijnrood, gerookte toetsen, mineralig, rood fruit, zachte vanille, elegante wijn met een mooi evenwicht, fijne zuren, past bij blanquette de veau. - Marsannay St. Jacques 2014: 14,50 euro helder, robijnrood, discrete neus, gerookt, tijm, mineralig, licht dierlijk, mooi rood en zwart fruit. Elegante wijn met fijne zuren, veel finesse en frisheid,komt nog heel jong en krachtig over. In de afdronk wat witte peper. Een bewaarwijn. Bij gevogelte. - Marsannay Echezots 2014: 15,00 euro helder, robijnrood, heel aangename neus: iets dierlijker, warmer met toetsen van koffie en leder, rijp rood fruit. Opnieuw een elegante wijn, tegelijk krachtig, vol en jong. Absoluut een bewaarwijn. Bij een coq au vin voor wie niet wil wachten.
Odile bart Domaine Bart, 23, rue Moreau, 21160 Marsannay-la-Côte domaine.bart@wanadoo.fr Tel. : 03 80 51 49 76 Domaine Fournier is voor velen geen onbekende.Het is één van de oudste wijnhuizen ( 17de eeuw ) van Marsannay. Laurent en Jean Fournier staan aan het hoofd en verbouwen 16,5 ha. 13 ha zijn voor Pinot noir, 2 ha voor Chardonnay en Pinot blanc en 1,5 ha voor Aligoté. Het grote merendeel bestaat uit “vieilles vignes”, 10 ha met meer dan 40 jaar oude wijnstokken. Sinds 2008 zijn ze volledig Ecocert ( biologisch ) gecertificeerd. Er worden geen herbiciden meer gebruikt sedert 2000. De pluk gebeurt volledig manueel. De witte wijnen worden 11 tot 18 maanden opgevoed in zowel eiken vaten ( van 350 en 600l ) als inox, weinig batonnage, lichte klaring en filtering. De rode wijnen worden 11 tot 20 maanden op eik en inox gebracht, geen klaring, weinig filtering.
We proefden: - Fixin Les Hervelets PC 2014: 28,00 euro helder, robijnrood. Licht gerookt, het hout is mooi verweven, frisse aardbei, rozen. Fijn, evenwichtig, krokante zuren, afgeronde tannine, lange afdronk. Een wijn die al goed op dronk is, maar zeker nog een viertal jaar kan blijven liggen. Met rosbief in de oven. Zeer interessant om deze klassieke stijl Marsannays te proeven, elke lieu-dit heeft zo zijn eigenheid, zijn karakter. Prijs / kwaliteit is dit domain een voltreffer. Niet zo gemakkelijk binnen te geraken,
14
- Bourgogne Aligoté Champ Forey Vieilles Vignes 2014:12,50 euro 80 jaar oude stokken Helder, lichtgeel. Frisse neus met citrus, agrumes, wit fruit, mineraliteit. Zeer fijne gastronomische wijn met een verrassend lange afdronk. Heel mooie aligoté. Als aperitief, maar kan ook met tarbot of zeetong. - Bourgogne Aligoté Cuvee S ...? !? 2013: 12,50 euro
De Wijnspiegel Nummer 83 Helder, lichtgeel. Ongewone neus, wit fruit, dierlijk, mineralig, grassing, muscat-toets. Pittige wijn met heel veel krokante zuren. Wat de cuvee S zo speciaal maakt gaan we hier niet verklappen, dat laten we aan de wijnbouwer over. Zeer geschikt als aperitief.
de nodige kracht. Een wijn om van te genieten aan een zeer schappelijke prijs. Met vederwild. Wat ons opviel in deze wijnen was de elegantie, de zijdezachte tannine, het smaakvolle en gastronomische. Wijnen die nu al zeer drinkbaar zijn, maar ook nog het nodige bewaarpotentieel hebben.
- Bourgogne blanc Origines 2014:14,50 euro 2/3 Pinot blanc, 1/3 Pinot beurot ( = naam in Bourgogne voor Pinot gris ) Helder, lichtgeel. Meloen, citrus, linde, bloemen in neus. Ronde evenwichtige wijn met frisse zuren en een zekere vettigheid. Een curiosum. Bij licht gevogelte. - Bourgogne Pinot noir 2014:12,50 euro Helder, licht baksteenrood. Heel fruitig, frambozen, rode besjes, pruimen, lichte kruidigheid. Heel evenwichtige wijn, met sappige zuren en een licht bittertje. Zeer vlot drinkbare wijn, soepel, jong te drinken voor het fruit. - Marsannay Cuvee St. Urbain 2014:17,25 euro Helder, robijnrood. aangename neus, frambozen, cassis, citrus, mineralen, krijt, kruiden. Stevige wijn, soepele zuren, tannines in evenwicht. Zijdezachte wijn, op dronk. Met een hazenrug. - Marsannay Clos du Roy 2013:22 euro Helder robijnrood. Heerlijk expressieve neus: dierlijk, gerookt, gebrand, koffie, cassis, kruidig. Elegante, dense, geconcentreerd. Zeer smaakvolle en gastronomische wijn. Bij wildgerechten. - Bourgogne Le Chapitre Vieilles Vignes 2013: 17,25 euro Meer dan 60 jaar oude stokken. Helder, robijnrood. Aardbei, framboos, citrus, zwavelig, licht dierlijk. Pittige wijn met fijne tannine, redelijk wat aciditeit. Behoorlijk wat bewaarpotentieel. Geen doorsnee Bourgogne.
Laurent Fournier Domaine Jean Fournier 29, rue du Château 21160 Marsannay-la-Côte domaine.jean.fournier@orange.fr Tel.: 03 80 52 24 38 interessante website: http://www.vins-bourgogne.fr/ leuk om te doen in de buurt: Het Cassissium: interactief museum over cassis in Nuits St. Georges http://www.cassissium.fr/ Het Imaginarium : museum in Nuits st. Georges over Cremant de Bourgogne mét proevertjes http://www.imaginarium-bourgogne.com/ Budgetvriendelijk restaurantje voor de lunch in Marsannay : Le Patara, 67-69 Rue de Mazy, 21160 Marsannay-la-Cote
Linda Impe
- Gevrey Chambertin 2014: 29 euro Helder, robijnrood. Uitnodigende neus, gebrand, veenbessen, aardbei, licht dierlijk, mineralig. In mond zeer fijn, elegant en evenwichtig met
15
De Wijnspiegel Nummer 83
Piemonte - Marchesi Alfieri heuvels tussen Alba en Asti, verrijst het kasteel van de vroegere markies wiens naam aan het stadje werd verbonden aan het einde van de 19de eeuw. De Alfieri’s maken deel uit van de geschiedenis van Piëmonte en Italië en hebben vooral in de 19de eeuw een politieke rol van betekenis gespeeld. In 1982 kwam het domein in handen van markies Casimiro San Martino di San Germano, een neef van de Alfieri’s. Het domein met 21 ha wijngaarden wordt vandaag gerund door zijn drie dochters: Emanuela, Antonella en Giovanna. Sedert 1999 is hun vaste wijnmaker Mario Olivero, die de productie van ongeveer 100 000 flessen per jaar verzorgt. Het bezoek aan Marchesi Alfieri was één van de hoogtepunten van onze wijnreis naar Piëmonte in 2009. Het was prachtig toeven in de mooie kasteeltuin van het historische domein, na een uitgebreide degustatie in aanwezigheid van de bevlogen wijnmaker Mario Olivero. Op wijngebied werd het domein vanaf de jaren 1960 nieuw leven ingeblazen. Van in het begin werd gestreefd naar topwijnen, met een hoofdrol voor de barbera-druif, die toen nog niet zo hoog in aanzien stond. Een goede 50 jaar later is de Barbera d’Asti als DOCG een bewijs van het potentieel van deze typische Piëmontese druif, en de wijnen van Marchesi Alfieri behoren er tot de top. We proeven ook de nebbiolo van het domein, naast hun pinot noir. De wijnen worden ons gepresenteerd door Donna Giovanna San Martino di San Germano, de drijvende kracht achter Marchesi Alfieri.
Marchesi Alfieri
Boven het dorpje San Martino Alfieri, ergens in de
16
Het domein heeft een geschiedenis, maar dat is niet het belangrijkste als men goede wijn wil maken. Het zijn de wijngaarden en niet toevallig konden de kasteelheren de betere wijngaarden uitkiezen. Kwaliteit van een wijngaard werd vroeger bepaald door de betrouwbaarheid om kwantiteit en kwaliteit (rijpheid) te produceren. Dat is misschien niet exact wat men nu zoekt: kwantiteit is minder belangrijk voor topwijn, maar kwaliteit des te meer. We proeven bijna het volledige gamma van het domein, met drie verschillende druiven (barbera, pinot noir en nebbiolo) in vijf verschillende herkomstbenamingen. Monferrato DOC Deze herkomstbenaming werd in 1994 in het leven geroepen en mag gebruikt worden voor wijnen uit de provincies Asti en Allessandria. De normen zijn zeer soepel en laten veel ruimte voor experiment - wat soms ook tot topwijnen kan leiden. De keuze van mogelijke druivenrassen is zeer breed. Zo zijn er de lokale druivenrassen grignolino, bonarda, barbera & nebbiolo (rood); cortese & favorita (wit), naast de internationale druivenrassen: cabernet sauvignon, merlot & pinot noir (rood); chardonnay, sauvignon blanc & muller thurgau (wit). De algemene benamingen zijn Monferrato rosso, Monferrato bianco en Monferrato chiaretto (“clairet” - een rosé-type). Daarnaast zijn er ook drie benamingen voor wijnen op basis van enkele lokale druiven: Monferrato dolcetto (rood), Monferrato freisa (rood) en Monferrato casalese (wit).
De Wijnspiegel Nummer 83
Sostegno 2014 Monferrato DOC Deze assemblage van pinot noir & barbera is de “huiswijn” van het domein. De pinot noir wordt eind augustus geoogst, de barbera eind september. De vinificatie is traditioneel en niet te lang, met een 10 à 12 dagen maceratie. De pinot noir rijpt deels in Franse eiken vaten gedurende 6 à 8 maanden, de barbera in inox cuves op een temperatuur van 15°C. De assemblage van beide wijnen gebeurt na de winter, botteling na de zomer. Vroeger zat er ook wat cabernet sauvignon in de cuvée maar dat was geen succes. De stokken werden uitgerukt. Donker kersenrood met een waterrand, mooie schittering, mooie tranen. Een warme neus met vooral fruit (bramen, kersen) en kruiden (peper, munt). Na walsen iets frisser met aroma’s van aardbei en framboos. Een soepele wijn, met een fruitig gevoel (frisse molligheid) in de mond,
17
De Wijnspiegel Nummer 83
ondersteund door voldoende tannine. Korte tot middellange afdronk van enkele seconden. Een mooie, frisse wijn. Zeer aangenaam om te drinken. 14/20
Piemonte DOC Ook deze herkomstbenaming kwam in 1994 tot stand en omvat wijnen uit de hele regio Piëmonte. Het gaat dus eigenlijk om streekwijnen, maar het elitaire Piëmonte ging voor een DOC (Denominazione di Origine Controllata) eerder dan voor een bescheidener IGP (Indicazione Geografica Tipica). Het is dan niet verwonderlijk dat deze vlag een zeer verscheiden wijnaanbod dekt, qua wijntypes (van schuimwijn tot zoet) en qua druivenrassen - autochtone (zoals dolcetto, freisa of albarossa - een kruising van nebbiolo & barbera) en internationale (sauvignon blanc, cabernet sauvignon, merlot, syrah, pinot noir). De naam van de druif mag vermeld worden indien ze 85% van de samenstelling uitmaakt. voor San Germano 2011 Piemonte Pinot Nero DOC
18
De pinot noir van het domein gaat terug tot 1870 toen pinot noir stokken werden geïntroduceerd op aanraden van een Frans oenoloog. In 1991 werd een wijngaard van 150 stokken aangeplant en later uitgebreid na positieve resultaten. Nu heeft men ook een schuimwijn (“méthode traditionnelle”) in de maak (eerste jaargang komt in
2017 op de markt). Het domein produceert niet alle jaren een San Germano; indien het te warm is, worden de druiven gebruikt voor de Sostegno.
Deze 100% pinot noir komt van een beperkt rendement van 1 kg per wijnstok. De oogst wordt verder geselecteerd op de sorteertafel. De gisting duurt 10 à 12 dagen, met temperatuurcontrole (maximum 28°C) in brede cuves die zorgen voor meer contact tussen schil en most. De wijn rijpt 1 jaar in Franse eiken vaten van 500 liter en daarna nog 3 à 6 maand op fles alvorens op de markt gebracht te worden. Robijnrood, redelijk intens voor een Pinot Noir. Wat verkleuring aan de rand. Immobiel is de neus wat ingehouden, verstopt achter vanille. Na walsen komt er wat discreet fruit vrij. Amandelen, verse vijgen - warme en rijpe aroma’s. In de mond is er
De Wijnspiegel Nummer 83 een volle aanzet, met fris maar rijp fruit. Het geheel wordt wat strakker naar het einde, met mooie zuren. De afdronk is lang, met met zachte, gebrande toetsen, en een fijn tannine-gevoel in de herinnering. Elegante wijn met een fijne aroma-structuur. 14,3/20 Terre Alfieri DOC De herkomstbenaming Terre Alfieri werd in 2009 in het leven geroepen en kan voor Nebbiolo en Arneis gebruikt worden; naast Langhe Nebbiolo en Nebbiolo d’Alba is het de enige DOC die de druif nebbiolo in de naam mag hebben. De wijnen moeten voor minstens uit 85% nebbiolo (of arneis) voortkomen. Het herkomstgebied in de provincies Asti en Cuneo wordt gekenmerkt door klei-bodems, daar waar bijvoorbeeld het gebied van de Barbaresco meer kalk en zandsteen heeft.
van 500 liter of barriques (225 liter) van 2 jaar oud. Robijnrood met een mooie schittering. Immobiel: vrij gesloten in de neus. Na walsen: bloemen, geparfumeerd, rood fruit, vijgen, kruiden (peper, basilicum), thee, mineraal, wat zoethout (houtlagering). In de mond zijn de smaken nog gefaseerd: rijp, maar heel tanninerijk met de zuren op de achtergrond. Een gebouwde wijn met een vrij lange afdronk, licht droog trekkend door de tannine. Mooie wijn, nog jong, met een luchtige structuur, helemaal niet zwaar. 14,7/20
Costa Quaglia 2013 Terre Alfieri Nebbiolo DOC
Barbera
Het domein beschikt over 0,5 ha nebbiolo, aangeplant in 2003 in San Martino Alfieri op een klei- & kalkbodem. In 2015 werd nog eens 0,6 ha aangeplant op een andere plaats, zodat er binnenkort ongeveer 1 volle ha in productie zal zijn.
Barbera is een typisch druivenras uit de Piëmonte, waar het aangeplant is in de gebieden rond Monferrato, Asti, Alba. Men vindt barbera ook in andere delen van Italië: Lombardije, Sardinië. Buiten Italië is de aanplant beperkt, maar verspreid over Slovenië, Californië, Australië, Zuid-Amerika en Zuid-Afrika.
Nebbiolo is een laat-rijpende druif. De oogst vindt plaats begin oktober. Deze wijn van 100% nebbiolo wordt verkregen na gisting in horizontale inox cuves gedurende 15 dagen, met temperatuurcontrole. De malolactische omzetting gebeurt op vat, waarin de wijn 15 maand lang rijpt. Het zijn vaten
Het is een robuuste en productieve druif, met een vroege bloei en latere oogst. Het type wijnen varieert van eenvoudige, soepele wijnen tot houtgelagerde topcuvées. De druif wordt gevinifieerd als mono-cépage of in assemblage met freisa, nebbiolo, pinot noir ….
19
De Wijnspiegel Nummer 83
Men herkent barbera aan de donker kersenrode kleur, aroma’s van zwart fruit en veel aciditeit in de mond, met soepelheid en relatief weinig tannine. Basiscuvées kunnen wat rustiek overkomen. Toen het domein in de jaren 1960 begon met eigen botteling stond de barbera reeds centraal, ook al was het toen een niet als kwalitatief erkende druif. Vanaf de jaren 1985-86 produceert men de “nieuwe” barbera. Sinds kort worden zowel La Tota als Alfiera voor 100% op vat gerijpt:
Barbera d’Asti DOCG en Barbera d’Asti Superiore DOCG De herkomstbenaming Barbera d’Asti DOC werd in 1970 als DOC opgericht. In 2008 werd ze opgewaardeerd tot DOCG. Het herkomstgebied ligt verspreid over de provincies Asti en Allessandria. De wijnen moeten voor 90 tot 100% van barbera gemaakt zijn, met een minimum natuurlijk alcohol-gehalte van 12%. De wijnen moeten ten minste tot maart van het jaar na de oogst rijpen alvorens op de markt te komen. De Barbera d’Asti Superiore, tezelfdertijd opgericht en gepromoveerd, komt uit hetzelfde herkomstgebied. De specifieke vereisten zijn een minimum natuurlijk alcohol-gehalte van12,5% hebben en een rijping gedurende ten minste 14 maanden, waarvan minstens 6 maand op vat.
Alfiera: sinds het begin La Tota: tot vijf jaar geleden 50/50 op inox en op vat; nu 100% op vat Volgens de wijnmaker is het belangrijk om vaten te gebruiken voor barbera. Door de micro-oxygenatie worden de aroma’s en smaken beter gefixeerd en wint de wijn aan complexiteit. Er wordt nu niet alleen meer gewerkt met klassieke barriques van 225 liter, maar ook met grotere vaten en met foeders.
La Tota 2014 Barbera d’Asti DOCG
20
De Wijnspiegel Nummer 83 De naam van de cuvée verwijst naar de laatste Alfieri die het kasteel bewoonde. Ze was nooit getrouwd, zodat naar haar werd verwezen als “La Tota” - de lokale term voor ongehuwde dames Deze 100% barbera is afkomstig van 11 ha wijngaarden met verschillende leeftijd, expositie, bodem en clones. De oogst en vinficatie gebeuren per perceel, met assemblage na de malolactische omzetting. De oogst gebeurt in de tweede helft van september. De vinificatie met temperatuurcontrole vindt plaats in inox cuves gedurende 12 à 15 dagen. Ook de malolactische omzetting gebeurt in inox. Na de assemblage volgt 1 jaar rijping op 2 à 3 jaar oude Franse eiken vaten van 225 en 500 liter, gevolgd door 3 à 6 maand rijping op fles. Technisch gezien beantwoordt de wijn aan de vereisten voor Barbera d’Asti Superiore. Het domein verkiest die benaming echter voor te behouden aan de topcuvée Alfiera. Intense donkere kleur met purperen rand. Ondoorzichtig, intens gekleurd met een schitterende spiegel. Trage, gekleurde tranen. De neus is immobiel vrij diskreet.Na walsen komen warme aroma’s vrij van rijp rood fruit (kersen), kruidigheid, licht gebrande toetsen. In de mond ligt het accent op de sappige fijne zuren en de fruitmolligheid, met lichte tannine. Soepele en toegankelijke wijn, ook al is hij nog niet helemaal versmolten. Middellange afdronk, met een nasmaak van kersen.
vat. De wijn rijpt gedurende 18 maand op Franse eiken vaten van 225 en 500 liter - voor de helft nieuwe vaten, voor de andere helft vaten van één wijn. Daarna volgen 6 à 8 maand rijping op fles.
Alfiera 2014 Barbera d’Asti DOCG Superiore 2014 was een minder warm jaar jaar, met een bewust lagere productie (9000 flessen). Om de kwaliteit te vrijwaren werd er 1/3 meer groene oogst gedaan en werden de druiven in drie opeenvolgende passages door de wijngaard geplukt. Ter vergelijking: 2015 was een zeer goed jaar zodat er zonder probleem 20 000 flessen Alfiera van goede kwaliteit konden geproduceerd worden: het is dus niet nodig om zeer weinig wijn te produceren om goede kwaliteit te hebben! Bovendien werden 15 hl apart gehouden voor een top-topcuvée. Ook 2016 belooft een topjaar te worden in Piëmonte. Intens donkerrood met een paarse schijn. ondoorschijnend, schitterende spiegel. Veel donker, zwart rijp fruit in de neus: bramen, zwarte bessen, vlier. Licht gerookt, drop, fijne kruiden. Verrassend fris in de mond met . Een combinatie van fijne zuren en mineraliteit; krachtige maar edele tannine. Veel sappigheid en een hoge fruitfactor. Lange afdronk. Een nog jonge, zeer geconcentreerde wijn. 17,0/20
15,5/20 Alfiera Barbera d’Asti DOCG Superiore Deze 100% barbera is afkomstig van één wijngaard van 4 ha uit 1937, met lage rendementen. De oogst vindt plaats eind september en de vinificatie met temperatuurcontrole in inox cuves gedurende 15 à 20 dagen. De malolactische omzetting gebeurt op
Alfiera 2013
21
De Wijnspiegel Nummer 83
Barbera d’Asti DOCG Superiore Heel zwart, heel donkere auberginekleur. Geen evolutie in het glas, dunne tranen, mooie spiegel. Neus van zwart fruit met bramen en kersen; ook vrij kruidig, ceder, gebrand tot gerookt met chocolade en koffie. Een fijne, gevareerde neus. Sterkere tannine-structuur dan de 2014. Veel power maar nog te jong. Grote sappigheid en lange afdronk. Zeer lange herinnering, niet vermoeiend. 17,1/20
De prijzen van de wijnen bij www.bestcaviar.be
Tekst: Pierre Paul Stacanov
• Sostegno Monferrato Rosso 2014 DOC - 12,78 € • San Germano Piemonte Pinot Nero 2011 * - 22,80 € • Costa Quaglia Terre Alfieri DOC Nebbiolo 2013 - 21,9 € • La Tota Barbera d’Asti 2014 DOCG - 16,45 € • Alfiera Barbera d’Asti Sup. 2013 */14 DOCG - 31,58 € * Niet meer beschikbaar
Proefcommentaren opgetekend door Peter Kok.
22
De Wijnspiegel Nummer 83
La Spinetta
In Castagnole Lanze, verscholen in de heuvels tussen Alba en Asti, vinden we La Spinetta, een vrij jong wijnbedrijf dat zich in geen tijd tot de top van de Piëmontese wijnwereld heeft gehesen. Het verhaal begint met emigratie door Giovanni Rivetti uit Piëmont naar Argentinië in de jaren 1890. Zijn zoon keerde terug naar het thuisland, kocht er wijngaarden en verhuisde in 1977 naar La Spinetta (“top van de heuvel”). Het domein specialiseerde zich aanvankelijk in Moscato d’Asti en bracht de eerste “single vineyard” Moscato’s op de markt: Bricco Quaglia en Biancospino, nog steeds vaandeldragers van het domein. Het is nog steeds een familiedomein, met drie broers Carlo, Bruno en Giorgio Rivetti aan het roer. Op veertig jaar tijd heeft het domein een opmerkelijke groei gekend. De eerste rode cuvée van het huis zag het licht in 1985, met de Barbera Cà di Pian. Het gamma werd tussen 1995 en 1998 verder uitgebreid met Barbaresco, Barbera d’Alba en Barbera d’Asti Superiore. Voor de Barolo, die in 2000 werd toegevoegd aan het gamma moesten de Rivetti’s een nieuwe kelder, La Spinetta Campé, bouwen. Om recht te hebben op de herkomstbenaming moet de vinificatie immers binnen het herkomstgebied plaatsvinden. Voor hun Barbaresco’s genieten de Rivetti’s nog van het verworven recht om in Castignole Lanze de wijn te maken. Uitzonderingen bevestigen de regel.
Buiten Contratto, produceert La Spinetta ongeveer 650.000 flessen per jaar (450.000 in Piëmonte en 200 000 in Toscane). In Piëmonte wordt de productie van 100 ha wijngaarden nog steeds overheerst door Moscato d’Asti (210.000 flessen), gevolgd door Barbera d’Asti en Barbera d’Alba (samen ongeveer 120.000 flessen). In verhouding is de productie van Barbaresco (ongeveer 50 000 flessen) en Barolo (nog geen 30 000 flessen) dan ook bescheiden in volume, maar toch nog groter dan die van de meeste lokale wijnhuizen. We kregen ter plaatse, in het professionele proeflokaal van La Spinetta in Castagnole Lanze, een mooie selectie te proeven uit het uitgebreide gamma van het huis. Daarnaast vonden we in de streek ook een paar wijnen van La Spinetta op de restaurantkaart, aan nog betaalbare prijzen.
De groei werd verdergezet met de aankoop in 2001 van 65 ha in Toscane en, in 2011, van een vierde wijnhuis, Contratto in Canelli (Piëmonte) de oudste producent van traditionele schuimwijnen in Italië.
23
De Wijnspiegel Nummer 83
De etiketten
Langhe Bianco Sauvignon Blanc 2009 Licht goudgeel, intens, sterk tranend. Veel vanille in de neus, kweepeer en rijpe kruisbessen. Wat fijne witte bloemen en na een tijdje ook acacia-honing. In de mond zeer veel zuren met een mooie structuur van houtlagering. Zachte honingtoets in de zeer lange afdronk.
Voor hun eerste Barbaresco koos La Spinetta voor een houtsnede van Albrecht Dürer, met de afbeelding van een neushoorn. Deze afbeelding is gebaseerd op een beschrijving en een schets van een Indische neushoorn die in 1515 in Lissabon was aangekomen. Dürer heeft het dier nooit zelf gezien, zodat de afbeelding niet volledig waarheidsgetrouw is. Het benadrukt echter het mythische karakter van het dier, dat daarom met de Barbaresco wijnen geassocieerd werd. Toen de Rivetti’s een etiket zochten voor hun Barolo, vonden ze voor deze “koning van de wijnen” bij Dürer een afbeelding van een leeuw, de koning der dieren. Gelukkig had Dürer een leeuw getekend, en geen konijn of koe…
Langhe Nebbiolo 2013 (op restaurant)
16/20
Barbera d’Asti Ca di Pian 2012
Intens steenrood, met nauwelijks evolutie. Mooi rijpe neus van pruimen en vijgen, ook een fris-minerale toets. Nog niet versmolten in de mond, maar met een goede balans tussen fruit, aciditeit en tannine - die krachtig is maar niet agressief. Middellange afdronk. Mooi product.
Een nog jonge kleur, mooi kersenrood. Zwarte kersen in de neus, wat alcohol maar ook frissere cassis. Ook vanille en chocolade. Reeds versmolten met goede tannine en aciditeit in balans. Zeer toegankelijk, met een aangename afdronk die een licht mineraal karakter heeft. 15/20
15/20 Barbaresco Borderini 2009 (op restaurant)
Barbera d’Alba Gallina 2012
Intens steenrood, mooie tranen. Neus van rijp gekonfijt fruit (vijgen, dadels) met een kruidige en fijn gebrande toets. Reeds mooi versmolten en zeer toegankelijk in de mond, met zachte tannine en toch veel zuren naast het rijpe, mond vullende, fruit. 16/20
Nog jonge kleur, intens kersenrood. Mooie rijpe kersen in de neus, ook hier “Mon Chéri”, met een aardse toets (grafiet). Versmolten, met elegante tannine, mondvullend fruit, en een lange aangename afdronk. Top. 16/20
24
De Wijnspiegel Nummer 83
Barolo Vigneto Garreti 2012
Barolo Campe 2005 Intens robijnrood, met een beetje evolutie. Zeer rijke neus, met vijgen, dadels en zoete kruiden (kaneel). Versmolten, met veel materie en een zijdezachte textuur. Zeer lange afdronk, met zacht bitter van walnoten en veel speekselvorming.
Helder, robijnrood, redelijk intens (voor nebbiolo). Aromatisch, met zachte aroma’s van pruimen; rijp en toch fris. Tannine wordt in toom gehouden door de fruitmolligheid. Een lange afdronk, met een zeer aangename herinnering. Een elegante en toegankelijke wijn.
18/20
16,5/20 Barbaresco Starderi 2012 Licht robijnrood, zeer helder en met een mooie schittering. Rijpe aroma’s van vijgen domineren in de neus Zeer krachtige maar edele tannine in de mond, naast een rijkdom aan nog niet versmolten fruit en aciditeit. Zeer langeafdronk. 17/20
meer op www.la-spinetta.com
De wijnen van La Spinetta worden ingevoerd door Licata (Diepenbeek). De Toscaanse wijnen vinden we bij Crombé (Marke). Bij Parkwest in Antwerpen vinden we ongeveer alles op de kaart. Pierre Paul Stacanov
25
De Wijnspiegel Nummer 83
Bekommernissen van een wijnstudent-Epiloog. Hoe laat is het? Het is 18 maand en 8 examens later. Een cocon van wijngebieden, hun geschiedenis en huidige kwesties, wijnbouw, productiemethodes, bodems, ligging, weer, klimaat, druiven, wijnstijlen en een ingestort sociaal leven. Omdat verschillende mensen me naar de manier van examineren vroegen, hierbij hoe het in zijn werk gaat. Er zijn 7 examens, waarvoor men zich inschrijft als men het gevoel heeft er klaar voor te zijn. Je kunt er – sterk af te raden- 3 op één dag doen. Tussen de examendagen zit een drietal maand. Daarenboven dient men ook een ‘Coursework assignment’ te schrijven tussen de 2600 en 3000 woorden over een opgegeven onderwerp. In mijn geval was dit Wine Branding. Dit dient naast een persoonlijke visie, de nodige referenties uit de vakliteratuur te bevatten en je hebt zes maanden om het in te dienen. Eén van de examens is de ‘Case Study’. Drie weken voor dit examen krijg je een onderwerp waarover je vragen zal krijgen, maar dat onderwerp wordt niet afgebakend. Je kunt er in die drie weken enkel zoveel mogelijk over lezen en hopen dat de vragen zacht glimlachend je richting uitkomen. In mijn geval was dit ‘biologische en biodynamische wijn’. Daar is wel één en ander over gepubliceerd, zo bleek. Het eerste examen is het gemakkelijkste, het noemt Vini/Viti en gaat over alle aspecten van wijnbouw en wijnproductie. Het geruststellende is dat het een multiple-choise examen is, de goden der uitsluiting reizen dus mee op je schouder. Honderd bolletjes inkleuren en je mag naar huis. Enkele voorbeelden: 1. You are fining to remove astringency in red wine, what would be your fining substance of choice? a. casein b. Isinglass c. PVPP d. Egg Albume 2. Which rootstock base would you choose to avoid chlorosis? a. V. amurensis b. V. berlandieri c. V. riparia d. V. rupestris
26
3. You are fermenting gewürztraminer and wish to make a very fruity, aromatic style. Which cultured yeast would you choose for fermentation? a. Lalvin Rhône 2323 ( efficient extraction of phenolics) b. Premier Cuvée (low foaming) c. R2 (low temperature tolerant) d. Lalvin K1V-1116 ( thiol-fixing) 4. Tyrosinase is a. Pectolytic enzyme b. Lactic bacterium c. Fining agent d. Oxidative enzyme 5. Which of the following is not necessary for successful floral initiation? a. Sufficient sunlight b. Sufficient temperature c. Sufficient carbohydrate reserves d. Sufficient rainfall. Inderdaad, waar is Bacchus als je hem nodig hebt? Dan is het examen mousserende wijn ten minste lekker. Het duurt 65 minuten en in die tijd dien je drie wijnen te analyseren en zoveel mogelijk neer te schrijven over 3 theorie vragen. Dat betekent 10 minuten per onderdeel en 5 minuten om wat te zitten vloeken. Blind komen volgende wijnen: 1. Champagne Janisson et Fils. Tradition Brut NV 2. Dr. Loosen. Extra Dry Riesling Sekt NV 3. Charles Heidsieck Brut Millésime 2005. De vraag bij wijn 1 en 3: beschrijf deze wijnen, beoordeel kwaliteit en verouderingspotentieel. Wijn 2: Beschrijf + wat is de productiemethode en welke elementen uit je beschrijving wijzen hier op? Theoretische vragen: 1. Tank method 2. Champagne Bollinger S.A. 3. Franciacorta Examen spirits, zelfde tijdslimiet, zelfde opzet: 1. Doorlys 3 yo Fine Old Barbados Rum 2. Plymouth Gin 3. 1800 Reposado Tequila. Voor 1 & 3: beschrijf en zeg van welke basisgrondstof deze dranken gemaakt werden. Welke stijl hebben ze in hun categorie? Voor de gin dient een kwaliteitsanalyse gemaakt te worden.
De Wijnspiegel Nummer 83
Derde reeks: beschrijf de verschillende kwaliteitsniveaus. Bleek een Brunello, Chianti Reserva en een gewone Chianti te zijn. De wijnen geografisch correct situeren levert echter slechts 2 van de 25 te verdienen punten op. Belangrijk is waarom de ene kwalitatief hoger staat dan de andere. Het juist ‘lezen’ van zoetheid, aciditeit, tannine, alcohol, body, balans, intensiteit, lengte en complexiteit.
Voor de theorie heb je drie uur, ik kon na 1 uur mijn eigen handschrift nog amper lezen en na twee uur schrijven had ik een kalligrafisch kunstwerk waar Jan Fabre jaloers zou van worden. Vraag 1: High levels of sweetness in light wines can be achieved in different ways. With reference to grape growing and winemaking, describe the production of the following three sweet wines. a) Tokaji 5 puttunyos b) Vin Santo c) Niagara Ice Wine Vraag 2: Why is Sauvignon Blanc popular with both producers and consumers? Use examples of wines from around the world to support the points you make. (An essay format is COMPULSORY for this question) Vraag 3: Describe the characteristics of the Malbec vine and the wines it produces in Argentina. Why do you think Argentinean Malbec has been such a commercial success in recent years? Vraag 4: Describe the Appellation Contrôlée structure of the Côte d’Or. Discuss the advantages and disadvantages of this classification system for producers and consumers. Vraag 5: Discuss the factors responsible for the variety of red DOC/DOCG wines in Piemonte. Vraag 6: Explain the role of blending in determining the style and quality of the following wines: a) Côte Rôtie b) Hermitage c) St-Joseph Why are some of these wines so expensive? Vraag 7: With reference to winemaking in Australia, write about FIVE of the following: a) GI’s / Geographical Indications b) Terra Rossa c) Adelaide Hills d) Barossa Valley e) Margaret River f) Irrigation.
Ik heb nog slechts 15 minuten voor de 4de reeks, het slecht timen doet me de das om want je kunt het je niet permitteren een wijn onbeschreven te laten. Dit zijn gelukkig losstaande wijnen zonder enig verband. Gestresseerd maak ik van een Chileense pinot noir, een Rioja ( hoe is het mogelijk?), een zinfandel herken ik vrolijk als grenache en verandert aldus in Chateauneuf-du-Pape. Gelukkig is de sauvignon Blanc uit Marlborough een inkopper dankzij die typerende tomatenplant met passievruchten.
Hebt u leuk kunnen quizzen? De antwoorden op vini/viti zijn: 1 D; 2 B; 3 C; 4 D; 5 D. Momenteel weet ik nog niet hoever ik naast de beer geschoten heb. Ik probeer dus geen vellen te verkopen die ik niet heb, maar het even op een afstand te schrijven alvorens opnieuw in de Wine Atlas en de Oxford Companion of Wine te kruipen, want in juni is er een herkansing en ik hoop dan weer op aarde te zijn. Gomaar.
Theorie: 1. The use of oak in spirits production 2. Smirnoff 3. Calvados Het is steeds een schizofrene situatie, je hebt maar 10 minuten per vraag en toch dien je voldoende detail in je antwoord te proppen. Het is alsof je je hand leegschrijft terwijl je geest scant en filtert omtrent deze woorden van 8 letters. Een zelfde oefening voor versterkte wijnen adh van Jerez, Principe de Barbadillo Amontillado NV, Fonseca Unfiltered LBV 2009, Henriques & Henriques 15 Years Old Verdelho. Men wil horen hoe kleuren tannine-extractie gebeuren in de productie van Port, wat je begrijpt en vergeet over het solera-systeem plus een verhaaltje over Beaumes-de-Venise. De finale is het examen ‘still wines of the World’ Je proeft 4 reeksen van 3 wijnen en krijgt hiervoor 2 uur. De eerste reeks heeft een gemeenschappelijke druif. Het was viognier. Nooit aan gedacht, zelfs niet even in mijn hoofd opgekomen. De tijdsdruk brengt je in een StarTrek universum waar een andere werkelijkheid het overneemt. Heb er chardonnay van gemaakt, wetende dat dit fout was. De tweede reeks heeft ‘iets’ gemeenschappelijk. Een duidelijk sauvignon gedomineerde witte, een zoete wijn met botrytis-aroma’s en een rode met cassis en grafiet. Jawel, deze lukt. Lang leve de ouderwetse Bordeauxdegelijkheid.
27
De Wijnspiegel Nummer 83
28