WS 84

De Wijnspiegel

P602638/P.B. 8685 – Afgiftekantoor Gent 1

Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent - Jaargang 23 - 2016-2017- Nr 84- Tweedekwartaal 2017

MUSCADET SAVENNIÈRES & MEER Wijnreis door Pays Nantais & Anjou Commanderij Gent - 25 - 28 mei 2017

De Wijnspiegel Nummer 84 Commanderij Gent Activiteitenkalender 2017 - 2018 September 2017

Oktober 2017

November 2017

23

21

19 25

Bubbels worldwide Algemene Vergadering

Blindproeven

Nationale wijnproeven Zuidelijke Rhône Châteauneuf-du-pape ism Erwin Devriendt

Januari 2018

Februari 2018

Maart 2018

27

04

24 25

Paul Meunier (Roussillon)

24

Feest van de Vlaamse Wijngilde (Oostenrijk) Domaine Larue Rood-Bourgogne

Hongarije Ken Wijn Wedstrijd: Commanderij Molenberg

April 2018

Mei 2018

Juni 2018

21 Kapittel en Banket 12-13 Wijnronde: Champagne

Wijnreis ( OLH-Hemelvaart)

9

Douro of Ribera del Duero + algemene vergadering

De Wijnspiegel Driemaandelijks tijdschrift van de Commanderij Gent Bestuur Commanderij Gent 2106-2017 Voorzitter: Karel Vercruysse Ondervoorzitter: Stefaan Deboosere Wijnmeester : Pierre Paul Stacanov Secretaris: Ann Waeyenberghe Penningmeester: Frans Moens PR: Steffie van der Heiden Keldermeester: Ronnie Blancquaert Webmaster: Peter Kok Eindredacteur: Gomaar Laureyns

Medewerkers aan dit nummer

Teksten Pierre Paul Stacanov Luc Wieme Foto’s Rob De Waele Proefcommentaren Luc Wieme Martin Verfaillie Cis Verschaeve

Redactie & lay-out

Lay-out Isabelle Van Tomme isabella.van.tomme@gmail.com redactie@commanderij-gent.be Verantwoordelijke uitgever Karel Vercruysse Rechtstro 29 -9185 Wachtebeke Voorzitter@commanderij-gent.be Redactieraad Gomaar Laureyns,Luc Wieme, Pierre Paul Stacanov, Hans De Smet

De Wijnspiegel Nummer 84

Colofon Deze wijnreis is een creatie van Commanderij Gent.

Voor dit boekje kon geput worden uit artikels in Wijnspiegels 41 (Muscadet) en 72 (Savennières), waarvoor dank aan Michel De Cuyper, Luc Van Steendam en Pierre Paul Stacanov. Voor de bezoeken aan de domeinen konden we terugvallen op eerdere eigen persoonlijke contacten en via Karel Vercruysse op tips van notoir Loire-liefhebber Patrick Neyt van De Lozen Boer en Hugo Van Landeghem, wijnmeester Commanderij Waasland. Foto’s, kaartjes en gegevens over de bezochte wijngebieden en domeinen komen van hun websites, de interprofessionele vereniging Interloire, “Vins de Nantes” en het INAO.

3

De Wijnspiegel Nummer 84

Inhoud Reisschema

5

De Loire-vallei

6

Pays nantais

7

Anjou

16

Domeinen 25 mei

21

Domaine Saint-Nicolas Domaine Ménard-Gaborit Domaine Julien Braud

Domeinen 26 mei

27

Domaine aux Moines Vignoble de la Coulée Serrant Domaine du Closel Domaine des Baumard Domaine des Forges

Domeinen 27 mei

34

Domaines Landron Domaine Pierre Luneau-Papin Domaine des Galloires

Domein 28 mei

39

Domaine Les Hautes Noëlles

Contactgegevens

41

The making of

42

4

De Wijnspiegel Nummer 84

Reisschema Donderdag 25 mei 2017 06h30 Vertrek per bus vanaf de park & ride te Merelbeke via de E17 naar Tourcoing (60 km) en vandaar met de Ouigo tgv naar Nantes (610 km) 12h50 Aankomst 13h00 Lunch in bar Bé2M, met degustatie van enkele wijnen van Domaine Saint-Nicolas, olv van de sommelier van Bé2M wijnbar.

15h30 Vertrek met de bus naar Monnières (25 km) 16h00 Bezoek en degustatie domein MÉNARD-GABORIT (Monnières) 18h00-18h30 met de bus naar Clisson (10 km) Hotel Villa Saint-Antoine, een voormalige vlasfabriek 8 rue saint antoine 44190 Clisson +33 2 40 85 46 46 www.hotel-villa-saint-antoine.com 19h15 Degustatie in het hotel van de wijnen van JULIEN BRAUD en aansluitend avondmaal

Vrijdag 26 mei 2017 08h15 Vertrek met de bus naar Savennières (100 km) 09h45Bezoek en degustatie DOMAINE AUX MOINES (Savennières) 11h15Vertrek met de bus naar het centrum van Savennières (2,5 km) 12h00 Bezoek en degustatie DOMAINE DU CLOSEL (Savennières) met lunch op het kasteel Château des Vaults (buffet) 14h30 Vertrek naar Rochefort sur Loire (4 km) Bezoek en degustatie domein DOMAINE DES BAUMARD (Rochefort sur Loire) 16h15 Naar Saint-Aubin-de-Luigné (7 km) voor bezoek en degustatie domein DOMAINE DES FORGES 18h15 - 19h40 Vertrek naar Clisson (65 km) .Avondmaal in Hotel Villa Saint-Antoine

Zaterdag 27 mei 2017 08h30 Vertrek met de bus richting La Haye-Fouassière (14 km) en om 09h00bezoek en degustatie op domein DOMAINE JO LANDRON (La Haye-Fouassière) 10h30 Vertrek met de bus naar Le Landreau (17 km) voor degustatie op domein DOMAINE LUNEAU-PAPIN (Le Landreau).We nemen hier ruim de tijd, want hier worden ons maar liefst NEGEN wijnen voorgeschoteld! Dit wordt een kuitenbijter. Gelukkig volgt erna een mooie buffetlunch.

14h00- 14h40 Vertrek met de bus naar naar Drain (24 km) Voorstelling van DOMAINE DES GALLOIRES (Drain) gevolgd door de degustatie (en vrije tasting ‘opendeurdag’).

16h15- 17h Terug naar Clisson (36 km). Ruim de tijd om het stadje te verkennen! Of een mooie wandeling langs de oevers van Sèvre?

19h30 Aanschuiven voor het feestmaal in Hotel Villa Saint-Antoine. Voorafgegaan door “mini-masterclass” COULEE DE SERRANT wijnen olv wijnmeester Pierre Paul.

Zondag 28 mei 2017 08h30 Vertrek met de bus naar Saint-Léger-les-Vignes (48 km) 09h15 Bezoek en degustatie DOMAINE LES HAUTES NOËLLES (Saint-Léger-les-Vignes); ons laatste maar zeker niet het minste Muscadet domein van deze vierdaagse.

11h00 Vertrek met de bus naar Nantes (19 km). Terug lunchen in bar Bé2M en vandaar rond 13h naar het station 14h08Vertrek richting Tourcoing;18h27Aankomst Tourcoing; bus naar Merelbeke 19h30Terug op de Park & Ride van Merelbeke!

5

De Wijnspiegel Nummer 84

De Loire-vallei De Loire-vallei als wijnstreek ligt vrij noordelijk, ook al zijn er ook meer noordelijk gelegen wijngaarden in Frankrijk (Champagne, Elzas, …) en daarbuiten (België, Duitsland, Luxemburg, …). Dat geldt eigenlijk vooral voor het noordelijke deel van de rivierloop, aangezien de Loire met meer dan 1000 km de langste rivier van Frankrijk is en diep in het Centraal Massief ontspringt. Dat Centraal Massief is het eerste van drie belangrijke geologische fenomenen die van fundamenteel belang zijn voor de wijnbouw langs de Loire: vanuit het Centraal Massief stroomt de rivier noordwaarts, tot aan de buitenrand van het bekken van Parijs, waarna ze afbuigt naar het westen, om nog voor de monding langs het Armoricaans massief te passeren.

De minder bekende wijngaarden van het Centraal Massief worden daarom ook bij de Loire-streek in ruime zin gerekend. Hier gaan we er niet verder op in.

De cijfers Met 65 000 ha is de Loire de derde grootste regio in Frankrijk voor AOC wijnen (na Bordeaux en de Rhône-vallei). Het is de grootste regio voor witte AOC wijnen en de tweede grootste producent van AOC rosé (na de Provence).

Er worden 400 miljoen flessen per jaar geproduceerd, door 7000 particuliere producenten, 100 wijnhuizen en 24 coöperatieven. Ook hier is schaalvergroting ingetreden: 70% van de omzet wordt door amper 15 ondernemingen gegenereerd.

Klassieke onderverdeling Er zijn vier grote wijngebieden te onderscheiden langs de Loire, met telkens duidelijke kenmerken qua klimaat, druiven en geproduceerde wijnen. Van west naar oost zijn dat: • Pays Nantais: met een oceanisch klimaat, langs de uitlopers van het Massif Armoricain, met vooral witte wijnen van de melon de Bourgogne die we als Muscadet kennen, naast de Gros Plant du Pays nantais, gemaakt van folle blanche. In de uithoeken van dit westelijk Loire-gebied vinden we de Fiefs Vendéens, in het zuidwesten langs de Atlantische kust, en de Coteaux d’Ancenis, aan de grens met Anjou in het oosten.

• Anjou & Saumur: nog steeds vooral oceanisch klimaat, met vooral (zoete) witte wijnen van de chenin en rode wijnen van cabernet franc. Ook veel rosé, vaak van het halfzoete type. Voornaamste herkomstbenamingen: Anjou & Anjou-Villages, Coteaux du Layon, Rosé d’Anjou, Cabernet d’Anjou, Saumur-Champigny, • Touraine: semi-oceanisch; aan de oevers met kalk- en tufsteen is de aanplant al gevarieerder, met chenin (Vouvray, Montlouis) en sauvignon blanc (Sauvignon de Touraine) voor wit en naast cabernet franc (Chinon, Bourgueil) ook gamay (Gamay de Touraine) voor rood.

• Centre: semi-continentaal; hier domineren de sauvignon blanc en de pinot noir. De bekendste appellatie is hier Sancerre, maar ook Pouilly Fumé en Menetou-Salon brengen interessante wijnen voort.

6

De Wijnspiegel Nummer 84

De wijnen van de Loire -vallei Pays Nantais

7

De Wijnspiegel Nummer 84

Tussen de Atlantische kust en Anjou vinden we de Pays nantais, met witte, rosé en rode wijnen. Muscadet is duidelijk de overheersende wijn, naast de Gros Plant du Pays nantais— en daarmee ook de witte kleur. Met de Coteaux-d’Ancenis komen naast witte ook rode en rosé wijnen aan bod.

Geschiedenis Rond 1635 brachten Bourgondiërs een druivenras met “ronde” bladeren naar het gebied rond Nantes.

Daar vond deze “Melon de Bourgogne” zijn geliefd terroir. Tijdens de bar koude winter van 1709 daalde de temperatuur in de streek tot -20° C. De barriques “ontploften” en de oceaan bevroor langs de kust.

De melon de Bourgogne overleefde deze beproeving en werd daarna dé druif voor dé lokale wijn, de Muscadet.

Geologie en klimaat De ondergrond van de Pays nantais vindt zijn oorsprong in de vulkanische en metamorfe gesteenten van het Armoricaans Massief. De belangrijkste gesteenten zijn gneiss, micaschistes, groene rots en graniet.

Het oceanisch klimaat tempert de schommelingen tussen de seizoenen: herfst en winter zijn mild, zomers warm en vaak vochtig.

Geschiedenis Zoals in vele Franse wijnregio’s hebben de Romeinen de wijnstok geïntroduceerd in het gebied rond Nantes, vanaf de eerste eeuw voor Christus. Ook zoals vaak in andere regio’s kende de wijnbouw een opgang dankzij de Kerk, als onderdeel van de eucharistie en voor de gastvrijheid in de kloosters. De invallen van de Noormannen en Britten vertragen de groei van de wijnbouw tussen de 7de en 10de eeuw.

In 843 wordt Nantes platgebrand en de omliggende wijngaarden worden vernietigd. Het is pas vanaf de 11de eeuw dat de wijnstok definitief wortel kan schieten in de streek.

De moderne wijngeschiedenis van de Pays Nantais begint in 1925, wanneer acht wijnbouwers uit La Haye-Fouassière aanvoelen dat de waarborg van herkomst van hun wijnen voor de consument een meerwaarde betekent. Reeds in1936 erkent het pas in 1935 opgerichte INAO (Institut National des Appellations d’Origine) de herkomstbenamingen Muscadet « Sèvre et Maine » en « Coteaux de la Loire ».

De regionale appellatie Muscadet volgt in 1937.

Na de Tweede Wereldoorlog zette de opwaartse trend zich door, met stijgende export en een grotere naambekendheid. In 1954 worden Gros Plant en de Gamay (in Coteaux d’Ancenis) erkend als Appellation d’Origine Vin Délimité de Qualité Supérieure (VDQS). In 1994 wordt de AOC Muscadet Côtes de Grand Lieu erkend als sub-regionale herkomstbenaming.

Muscadet

Muscadet vertegenwoordigt het grootste deel van de wijnproductie in de Pays Nantais. Voor één keer verwijst de naam van de wijnstreek niet naar een geografisch of historisch gebied, maar naar de wijn zelf. Onder de algemene noemer “Muscadet” gaan verschillende herkomstbenamingen schuil: • AOC Muscadet, met 1900 ha in productie, • AOC Muscadet de Sèvre et Maine, met 7100 ha, • AOC Muscadet Coteaux de la Loire, met 180 ha, en • AOC Muscadet Côtes de Grand-Lieu, met 300 ha.

Binnen de AOC Muscadet de Sèvre et Maine zijn sedert 2011 drie gemeentelijke cru’s erkend, met nog zes die op erkenning aanspraak maken, net als één binnen de Muscadet Coteaux de la Loire.

Melon de Bourgogne Muscadet wordt voor 100% gemaakt van één enkel druivenras: melon de bourgogne. Bovendien is zowat 100% van de wereldwijde aanplant van melon de bourgogne terug te vinden in de Pays nantais. Met andere woorden: Muscadet = melon de bourgogne (en vice versa), inzoverre dat men de druif gemakkelijkheidshalve ook “muscadet” noemt (naast meer dan een dozijn andere synoniemen. Voor één keer is de naam niet misleidend: melon de bourgogne is wel degelijk afkomstig uit Bourgogne en Franche Comté. Deze “melon blanc” is verwant met de gamay noir à jus blanc; DNA analyse heeft aangetoond dat

8

De Wijnspiegel Nummer 84 het een kruising is van pinot blanc en gouais blanc. De aanwezigheid van deze druif in de Pays nantais gaat zeker terug tot de 17de eeuw (1635). Na de zeer strenge winter van 1709 die een groot deel van de wijngaarden in het gebied vernietigde, werd de aanplant van melon de bourgogne veralgemeend.

Productie en product De oogst vindt meestal plaats rond midden september. De persing gebeurt meestal met een horizontale pneumatische pers om een delicate most te bekomen. De wijn wordt systematisch “gedebourbeerd”.

Daarbij worden de grove deeltjes die de smaak kunnen belasten verwijderd. De alcoholische gisting gebeurt bij 18 à 20° C. De stabilisatie van de wijn gebeurt door hem sterk af te koelen, waarbij het wijnsteenzuur neerslaat. De rijping van de wijn gebeurt voor Muscadet traditioneel in ondergrondse, met glas betegelde betonnen cuves, maar ook vaak in inox cuves en af en toe in houten foeders of vaten.

“Sur Lie” Rijping “sur lie” is iets typisch voor Muscadet. Deze fijne droesem (van de gistcellen) voedt de wijn tijdens de rijping en verleent de wijn vettigheid en complexiteit en ook bewaarcapaciteit. De rijping “sur lie” zou teruggaan op een plaatselijke gewoonte van de wijnbouwers om een vat van hun beste wijn “sur lie” te bewaren om de familiefeesten van de lente volgend op de oogst te vieren.

Om de vermelding “sur lie” te mogen gebruiken moeten specifieke voorwaarden vervuld worden qua rendement, minimum natuurlijk alcoholniveau en vooral, rijping. Na de alcoholische gisting moet de wijn minstens tot 1 maart van het jaar volgend op de oogst rijpen “sur lie”. De wijn mag slechts gedurende één winter in cuve of vat rijpen en de “lies” moeten aanwezig blijven tot aan de botteling - die dus niet later dan 31 december van het jaar volgend op de oogst moet plaatsvinden. Door deze beperking in de tijd van de rijping “sur lie”, kunnen de gemeentelijke cru’s die meestal minstens twee jaar “sur lie” rijpen, de vermelding niet gebruiken.

In het glas Muscadet wijnen vallen op door hun licht gele kleur met groene schijn. De neus is heel fris en getypeerd door citrusfruit (citroen, pompelmoes) en wit steenfruit (appel, perzik, abrikoos), maar ook florale aroma’s (witte bloesem) en toetsen van exotisch fruit (ananas). Bij sommige wijnen ontwaart men eveneens een zekere mineraliteit en zelfs een nootjes-aroma afkomstig van de rijping “sur lie” De structuur is licht tot krachtig, maar altijd levendig en fris.

Bewaarwijn Men associeert Muscadet niet spontaan met bewaarpotentieel. Toch is van de betere Muscadet geweten dat de aromatische complexiteit met de jaren toeneemt: compote van wit fruit, zacht rijp fruit (perzik, peer, abrikoos), gedroogd fruit (amandel en kleine nootjes), brioche, honing, karamel. Het mondgevoel ligt in dezelfde lijn: vol, rond en complex.

Wijn en gerecht Lichtere en frisse Muscadet past uitstekend bij zeevruchten. Fruitige en florale Muscadet gaat goed bij gegrilde zeevis met een licht botersausje (“beurre nantais”). Terroir-Muscadet past goed bij gerookte zalm of tonijn (leisteen), carpaccio van Sint-Jakobsvruchten (gneiss) of roggebrood (graniet). Geitenkaas past goed bij krachtige en aromatische Muscadet. De frisse doch krachtige en zeer aromatische Muscadet bewaarwijnen passen perfect bij wit vlees, gebraden kip en gegrilde zeeduivel.

9

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Muscadet Muscadet werd in 1937 per decreet als herkomstbenaming erkend. Ook al is het toegelaten herkomstgebied het grootste van de verschillende Muscadets, zijn er tegenwoordig slechts 1900 ha die op de benaming aanspraak maken.

Het gebied omvat wel de grote geologische diversiteit van het omvangrijke gebied, met stollingsgesteenten (graniet) en metamorfe gesteenten (schist, gneiss) van het Massif Armoricain.

De wijnen zijn lichtgeel van kleur, met soms een groene schijn, getypeerd door florale en fruit-aroma’s, met een toets mineraliteit.

AOC Muscadet Sèvre et Maine Van de drie sub-regionale Muscadet-appellaties is die van Sèvre et Maine veruit de grootste. Het herkomstgebied omvat 23 gemeenten en met 7100 ha die zich effectief op de AOC beroepen is dit ook de grootste van de hele Pays nantais. De AOC werd in 1936 per decreet erkend.

Het gebied strekt zich uit langs beide oevers van zowel de Maine als de Sèvre Nantaise, en rond de samenvloeiing van beide rivieren. De bodem is zeer verscheiden en bevat gneiss, orthogneiss, graniet, schist en gabbro. De wijn hebben veel finesse, met een fruitgedreven karakter en een rijke expressie van het terroir.

MUSCADET SÈVRE ET MAINE - GEMEENTELIJKE BENAMINGEN Binnen de AOC Muscadet de Sèvre et Maine zijn sedert 2011 drie gemeentelijke cru’s erkend: • Muscadet Sèvre et Maine Clisson • Muscadet Sèvre et Maine Pallet • Muscadet Sèvre et Maine Gorges Deze cru’s vormen de topcategorie van de Muscadet de Sèvre et Maine. De rijping “sur lie” duurt langer dan bij de basis-appellaties, met minstens18 of 24 maanden. Rendementen zijn beperkt, en vooral, de wijnen zijn elk de expressie van hun zeer specifieke ondergrond.

10

De Wijnspiegel Nummer 84

Zes andere gemeentelijke cru’s wachten al enkele jaren op officiële erkenning. Ze worden wel reeds als dusdanig, volgens het voorziene lastenboek, geproduceerd en op de markt gebracht: • Muscadet Sèvre et Maine Monnières-St Fiacre • Muscadet Sèvre et Maine Château Thébaud • Muscadet Sèvre et Maine Goulaine • Muscadet Sèvre et Maine Mouzillon-Tillières • Muscadet Sèvre et Maine Vallet • Muscadet Sèvre et Maine la Haye-Fouassière

11

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Muscadet Coteaux de la Loire Deze herkomstbenaming is gelegen rond het stadje Ancenis, op de grens tussen Pays Nantais en Anjou. De AOC werd erkend in 1936 en is met 180 ha en 35 producenten de kleinste appellatie van de Pays Nantais.

Er zijn slechts 35 producenten, die naast Muscadet ook meestal Coteaux d’Ancenis produceren. Binnen de Coteaux de la Loire is er één gemeentelijke cru in wording: Champtoceaux.

De wijngaarden liggen langs de hoger gelegen oevers van de Loire, op een ondergrond van leisteen, graniet en gneiss.

De wijnen zijn fris, mond vullend en met aroma’s van vuursteen.

AOC Muscadet Côtes de Grand-Lieu Het meer van Grand-Lieu, ten Z van Nantes is het grootste Franse meer in een vlakte.

Errond bevinden zich de wijngaarden van deze AOC die in 1994 werd opgericht. De 300 ha worden bewerkt door zo’n 40 wijnbouwers.

De rotsbodem bestaat voornamelijk uit gneiss, met ook enkele zandbodems.

De wijnen zijn licht en fruitig, delicaat met soms een zilte toets die de nabijheid van de oceaan verraden.

12

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Gros Plant du Pays nantais De Pays nantais was in de Middeleeuwen reeds één van de meest uitgestrekte van Frankrijk. Vanaf de 16de eeuw kent de productie van brandewijn opgang, onder impuls van de handel met Nederland. Om aan die vraag te voldoen werd de folle blanche uit de Charente één van de toonaangevende druiven in de Pays nantais. Het is een druif die - onder meer in Cognac - uitstekend geschikt bleek voor distillatie en bovendien in het gebied rond Nantes een perfect biotoop vond.

De naam folle wijst waarschijnlijk op de krachtige groei en hoge opbrengst. Op basis van DNA-onderzoek blijkt de folle blanche verwant aan de gouais blanc en de jurançon blanc. De oorsprong van dit druivenras ligt daarom wellicht in het zuidwesten van Frankrijk. Vandaar verspreidde het zich naar de Charente en later naar de regio rond Nantes. Het is een druif met hoog rendement, een vroege bloei en dus gevoelig voor nachtvorst.

Een eerste schriftelijke vermelding van “Gros Plant” dateert van 1732, verwijzend naar de witte wijnen op basis van folle blanche en die toen populair waren in West-Frankrijk. In het midden van de 19de eeuw waren de hoogdagen van de Gros Plant achter de rug, maar vertegenwoordigde in aanplant nog 20 000 ha - daar waar de hele Pays nantais nu rond de 10 000 ha schommelt.

Na de Tweede Wereldoorlog, met onder meer de oprichting in 1951 van een eerste “Syndicat de défense”, kent de Gros Plant du Pays nantais een wedergeboorte op nationale schaal, eerst als vin délimité de qualité supérieure (VDQS) en in 2011 als AOC. De wijnen worden meer en meer geproduceerd volgens de “méthode nantaise”, die erin bestaat de wijnen “sur lie” te rijpen gedurende minstens één winter (dus zoals bij Muscadet “sur lie”).

De 690 ha van de AOC strekken zich naar het zuiden uit richting lac de Grand-Lieu en richting Vallet in het oosten. Er zijn 310 producenten. De bodemsamenstelling is er één van gneiss, micaschistes, gabbro en vooral amphiboliet.

De wijnen zijn lichtgeel met een groene schijn - tenzij de druiven enkele weken later geoogst worden, dan krijgt men een gouden glans. De aroma’s zijn eerder vegetaal en floraal (witte bloemen) met soms minerale en citrus-toetsen (pompelmoes, citroen). In de mond is er veel citruszuur met soms een zilte nasmaak. De versies “sur lie” hebben een grotere aromatische complexiteit, meer vettigheid en rondeur.

De combinatie met zeevruchten zoals oesters is bijna vanzelfsprekend. Er zijn ook originelere combinaties mogelijk, zoals met comté bij het aperitief.

13

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Fiefs Vendéens De wijnstok gaat in deze streek terug op de Gallo-Romeinse periode maar kende een eerste bloei in de 17de eeuw dankzij een kardinaal (het moeten niet altijd monniken zijn),Armand Jean du Plessis, Duc de Richelieu. De productie nam gestaag toe, tot de jaren 1875-1897, toen de phylloxéra toesloeg. Na een moeizaam herstel, met aanvankelijk de aanplant van resistente maar kwalitatief zwakkere hybride wijnstokken, werd de wijngaard vanaf 1945 geleidelijk aan heropgebouwd, met klassieke druivenrassen als gamay, pinot noir, cabernet, négrette, chenin en chardonnay.

In 1953 groeperen de wijnbouwer zich onder de noemer« Anciens Fiefs du cardinal ». In 1965 wordt geopteerd voor « Fiefs Vendéens », aanvankelijk geklasseerd als VDQS (Vin délimité de qualité supérieure) en vanaf 2011 als AOC. Het gebied van Fiefs Vendéens valt uiteen in vijf terroirs, Brem, Chantonnay, Mareuil, Pissotte et Vix (zie kaartje). Door de geologische verscheidenheid van de Vendée is het moeilijk om een gemeenschappelijke noemer te vinden tussen de verschillende Fiefs, die elk hun eigen typiciteit hebben.

Zo zal een witte wijn uit Brem, aan de kust, op een alluviale ondergrond met klei en leisteen, sterk verschillen van eenzelfde assemblage uit Chantonnay, langs de rivier Lay en aan de voet van de heuvels van de “bocage”, waar de wijnstok wortel schiet in een bodem van gneiss en amfiboliet. Vix wordt dan weer gekenmerkt door zacht hellende kiezelruggen van de vroegere bedding van de rivier Vendée, met ondergronds eilanden van kalksteen. Wat verder landinwaarts, in Pissotte, bevinden de wijngaarden zich op de grens tussen bos en Vendée, op een bodem van rode leisteen. Mareuil is het gebied met de meeste wijnbouwers van de appellatie en kent een glooiend landschap tussen de rivieren Yon en Lay van zachte hellingen met schist en rhyoliet.

De aanplant in de AOC Fiefs Vendéens bedraagt 412 ha, verspreid over 18 domeinen.

Daarvan zijn er vijf die biologisch of biodynamisch werken (of in overgang daarnaar) en samen 40% van de totale oppervlakte vertegenwoordigen.

Rosé maakt het grootste deel uit van de productie (45%), met daarnaast vooral rode wijnen (38 %), waarvan er meer en meer op vat gerijpt worden. De witte wijnen (17%) zijn dus relatief zeldzaam.

Voornaamste domeinen: Domaine Saint-Nicolas (Brem), Clos Saint-André (Mareuil), Château Marie du Fou (Mareuil), Prieuré La Chaume (Vix).

14

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Coteaux d’Ancenis

De wijnbouw in het gebied rond Ancenis kende vooral een opgang vanaf de 11de eeuw, met de inplanting van kloosters langs de Loire. Ancenis zelf ontwikkelde zich tot een draaischijf voor het transport en de handel in wijn, die een intense ontwikkeling kende als we de belastingregisters mogen geloven. In 1573 krijgen vier makelaars een vergunning op de haven van Ancenis; in 1584 zijn ze al met tien.

Vanaf de 17de eeuw ontwikkelen de wijnbouwers de productie van zoete witte wijnen met de introductie van de pinot gris. Deze wijnen worden na een tijdje algemeen “Malvoisie” genoemd. Daarna schieten nog andere druivenrassen wortel in de regio, zoals de gamay noir die vanaf midden 19de eeuw wordt aangeplant. Die periode was ook het hoogtepunt voor de lokale wijnen, met afzet tot Parijs (via Orléans), Bretagne en Noord-Europa (via Nantes).

Zoals elders sloeg de phylloxéra toe en viel de productie sterk terug tegen het einde van de 19de eeuw. Continuïteit werd verzekerd met de oprichting van een “syndicat viticole” in 1907.

Na de Tweede Wereldoorlog werden de productieregels voor Coteaux d’Ancenis vastgelegd.

De erkenning as VDQS volgde in 1954, die als AOC in 2011.

De 150 ha wijngaard Coteaux d’Ancenis wordt door een veertigtal wijnbouwers bewerkt. De soms hellende bodem is er één van schist, micaschist, gneiss en groene rots.

De rode en rosé wijnen worden gemaakt op basis van gamay, de zoete witte wijnen op basis van pinot gris, plaatselijk “malvoisie” genoemd. De lichte, soepele rode wijnen zijn helder robijn- of kersenrood, met fruitige aroma’s van rood fruit (aardbei, framboos). De rosé heeft een mooi evenwicht tussen fraicheur en molligheid. De meer bijzondere “malvoisie” is licht goudgeel en heeft aroma’s van rijp fruit en witte bloemen; na enkele jaren ontwikkelt zich een honingtoets.

Wijn en gerecht De rode Coteaux d’Ancenis past goed bij charcuterie, wit vlees - vooral gevogelte. De rosé komt tot zijn recht bij slaatjes en charcuterie. Rond en mollig is de malvoisie ideaal als aperitief of bij het dessert.

15

De Wijnspiegel Nummer 84

Anjou Het wijngebied Anjou-Saumur rond Angers en Saumur ligt tussen de Pays nantais en Touraine. Het is een zeer diverse regio, met droge, zoete en edel-zoete witte wijnen, droge en halfzoete rosé, fruitige en krachtige rode wijnen, zonder de schuimwijnen te vergeten.

De ondergrond bestaat voor een groot deel uit leisteen, schist en vulkanisch gesteente afkomstig van het Armoricaans Massief. Het klimaat is nog steeds oceanisch, met zachte winters, warme zomers met veel zon en lage temperatuurschommelingen. Op sommige plaatsen heerst een zeer droog micro-klimaat, waar de flora Mediterrane allures krijgt.

We beperken ons hier tot de belangrijkste herkomstbenamingen die we op de wijnreis proeven.

AOC Savennières

Ligging en klimaat Het wijngebied Savennières maakt deel uit van de Loire-subregio Anjou en is genoemd naar het gelijknamige dorp, gelegen ten zuid-westen van Angers. Op dat punt ontmoet de loop van de Loire het hardere gesteente van de uitlopers van het Massif Armoricain, zodat de rivier een knik naar het zuiden maakt, De wijngaarden van Savennières liggen daardoor gericht op het zuid-oosten en het zuiden, wat mee hun typisch rijp karakter verklaart.

Klimaat De dominerende oceanische invloed wordt getemperd door een continentale invloed. De winters zijn koud en de zomers zacht. Met een gemiddelde jaartemperatuur van 10° C ligt Savennières net aan de limiet voor wijnbouw. De regenval tussen 550 en 700 mm per jaar is normaal.

Bodem De ligging aan een uitloper van het Massif Armoricain zorgt voor een unieke bodemstructuur, met leisteen, zandsteen en rotsen van vulkanische oorsprong. De bovenlagen worden gevormd door recentere afzettingen afkomstig van wind en regen.

16

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Savennières Roche aux Moines & Coulée de Serrant Herkomstbenamingen Het gebied Savennières is nu onderverdeeld in drie AOC: • Savennières: sedert 1952 • Savennières-Roche-aux-Moines: sedert 2011 • Savennières-Coulée-de-Serrant: sedert 2011 De twee recentste herkomstbenamingen onderscheiden twee terroirs die geologisch duidelijk aparte kenmerken vertonen en waar ook historisch de oudste en beste wijngaarden gelegen waren. De bodem wordt er, meer dan elders in Savennières, gekenmerkt door rotsen van vulkanische oorsprong. Hun aparte ligging - Roche-aux-Moines op een homogeen plateau en Coulée-de-Serrant langs een steile slenk - zorgt bovendien voor een beter rijpingspotentieel. Het valt dus niet te verwonderen dat deze plekken reeds meer dan duizend jaar geleden uitverkoren werden door de plaatselijke monniken om er wijn te verbouwen - vandaar trouwens de naam “Roche-aux-Moines”.

De cijfers Met een totaal van ongeveer 160 ha is Savennières een zeer klein wijngebied. De verspreiding over de drie AOCs is vrij logisch: • 130 ha Savennières (3800 hl); 40 producenten.

• 22 ha Savennières-Roche-aux-Moines (320 hl); 7 producenten.

• 7 ha Savennières-Coulée-de-Serrant (150 hl); 1 producent (Nicolas & dochter Virginie Joly).

De aangeplante oppervlakte is de laatste decennia sterk toegenomen. In de jaren 1950, toen de AOC werd erkend, bleven er amper een paar tiental hectare over.

Reglementering: Voor de herkomstbenamingen in Savennières gelden vrij strenge kwaliteitsnormen qua rendement (hl/ ha) en suikergehalte (m.a.w. minimum natuurlijk alcoholgehalte).

Savennières: • droog: 50 hl/ha & 11,5° • zoet: 35 hl/ha & 12,5° Savennières-Roche-aux-Moines & Savennières-Coulée-de-Serrant: • droog: 30 hl/ha & 12,5° • zoet: 25 hl/ha & 15,5° In de praktijk worden, vooral bij de kwaliteitsproducenten, deze rendementen niet eens benaderd en is er ook geen probleem om het minimum suikergehalte te overschrijden. Vroeger was Savennières vooral een gebied voor zoete wijnen. De heropleving over de laatste dertig jaar kwam er echter vooral dankzij de beendroge wijnen.

17

De Wijnspiegel Nummer 84

AOC Coteaux du Layon

De Layon, een zijrivier van de Loire, werd vanaf 1579 gekanaliseerd door Hollandse négociants. Daardoor werd de handel bevorderd in deze wijnen die bovendien bestand bleken tegen transport en een goed verouderingspotentieel hadden.

De wijngaarden liggen op zonnige hellingen ten zuiden van de Loire, met stenige bodems, gedomineerd door schist, maar ook zand en klei.

Er zijn 310 producenten op 1455 ha voor de appellatie Coteaux du Layon. Daarnaast is er de productie op 200 ha van Coteaux du Layon met gemeentelijke benaming uit zes gemeenten: Beaulieu-sur-Layon (1), Faye-d’Anjou (2), Rablay-sur-Layon (3), Rochefort-sur-Loire (4), Saint-Aubin-deLuigné (5) en Saint-Lambert-du-Lattay (6).

De wijnen hebben een heldere goudgele kleur, met jong nog een groene schijn die evolueert naar intens goudgeel of amber bij het verouderen. De neus is er één van honig en acacia-bloemen, abrikoos, kweepeer - ananas en citrus voor de jongere wijnen, gekonfijt fruit voor de oudere wijnen. In de mond zijn de wijnen rond, mollig met een mooie fraicheur.

AOC Premier Cru Chaume & Quarts de Chaume Grand Cru Binnen de Coteaux du Layon vinden we sedert 2014 de enige premier cru en grand cru herkomstbenamingen van de Loire: de Coteaux du Layon Premier Cru Chaume en de Quarts de Chaume Grand Cru. Beiden komen uit Chaume, een gehucht dat deel uitmaakt van Rochefort sur Loire.

De 56 ha Chaume worden door 35 wijnbouwers bewerkt, de 29 ha Quarts de Chaume zijn in handen van 20 domeinen.

18

De Wijnspiegel Nummer 84

Beide zijn gelegen op terrassen met een bodem van schist en kalksteen, gericht op het zuiden. De bovenlaag is ondiep.

Quarts de Chaume dankt zijn statuut aan een eeuwenoude erkenning als betere wijngaard: de naam verwijst naar het Middeleeuwse gebruik waarbij landbouwers een kwart (“quart”) van hun productie aan de landheer moesten afstaan.

De voorwaarden voor deze premier en grand cru wijnen zijn nog strikter dan voor de Coteaux du Layon, met onder meer extreem lage rendementen (gemiddeld 13 hl/ha voor Quarts de Chaume).

AOC Anjou, Anjou Villages & Anjou Coteaux de la Loire Zowel Savennières als Coteaux du Layon liggen binnen het overlappende lappendeken van de herkomstbenamingen in de bredere Anjou-appellaties voor rode en witte wijnen.

Anjou rouge en Anjou Villages worden geproduceerd op basis van cabernet franc. Anjou Villages bestaat enkel voor rode wijnen en legt iets strengere eisen op qua rendementen en minimum alcoholgehalte.

Anjou blanc en Anjou Coteaux de la Loire worden gemaakt op basis van chenin blanc. Het gebied voor Anjou Coteaux de la Loire overlapt voor een deel dat van de Muscadet Coteaux de la Loire. Het verschil is dus voornamelijk het gebruikte druivenras.

19

De Wijnspiegel Nummer 84

20

De Wijnspiegel Nummer 84

Domeinen 25 mei 2017 Domaine Saint-Nicolas Wijnen uit de Fiefs Vendéens mochten niet ontbreken in een wijnreis naar de Westelijke Loire. De timing indachtig was het echter niet mogelijk deze boeiende wijnstreek ter plaatse te bezoeken. De enige oplossing bleek dat als we niet tot de Fiefs Vendéens gaan, we de Fiefs Vendéens tot ons moesten laten komen. Met de bereidwillige medewerking van wijnbar-restaurant Bé2M in Nantes krijgen we de kans om de wijnen van het topdomein Domaine Saint-Nicolas te proeven (en te kopen).

Patrice Michon is de patriarch die in 1960 het domein vorm gaf en daarbij zorgde voor een heropleving en uitstraling van de wijnen rond Brem, aan de Atlantische kust. Zijn zoon Thierry introduceerde in 1995 biodynamie op het domein, dat hij nu samen met zijn twee zonen, Antoine en Mickaël, uitbaat. Het domein omvat 40 ha wijngaard, op een bodem van klei, schist en quartz en omgeven door de oceaan, bossen en zilte moerassen.

De oogst gebeurt manueel. In de kelder wordt de zuivere natuurlijke expressie van de typiciteit van het terroir gezocht: geen toevoeging van gistcellen of suiker. Men zoekt complexiteit, mineraliteit en elegantie. Het domein produceert witte, rosé en rode wijnen op basis van pinot noir, négrette, cabernet franc, gamay, chenin, chardonnay en groslot gris (ook grolleau genoemd en een typische druif voor de rosé uit de Loire-streek).

Naast het brede gamma aan traditionele wijnen, worden sinds enkele jaren ook schuimwijnen (méthode traditionnelle) geproduceerd en wijnen gerijpt in amforen.

21

De Wijnspiegel Nummer 84

Domaine Saint Nicolas is als biodynamisch domein gecertifieerd door Biodyvin (1995) en Demeter (1998). We proefden volgende wijnen voor en tijdens de lunch in wijnbar-brasserie Bé2M, in Nantes, onder begeleiding en met toelichting van de sommelier Mathieu:

“Be Swing” Domaine Saint-Nicolas 14,9€ Een rosé bubbel volgens méthode traditionnelle, PN 1 jr op lattes en eerst 6 maand op foudres gevinifineerd en gerijpt. Geen liqueur de dosage U: fijne belletjes; N: bloemig en fruitig (rijp fruit, framboos), retronasaal veel aroma’s van wit fruit, perzik; H: een echte aperitief schuimwijn.

Conclusie: un vin de gourmandise.1

Haut des clous 2013, Domaine Saint-Nicolas 100% chenin, op bodem v klei schiste en kwarts; 15 maand foudres.

U: goudgeel, schitterende spiegel. N: houttoets, boenwas, kweepeer, perzik, minerale toets. PAI: mooie vrij lange afdronk. 21€ Jacques 2011, Domaine Saint-Nicolas 100% PN 18 maand barriques. N: kers, hout, rijp fruit (zwarte bessen), chocolade, pepertoets. M: zijdezachte tannine, mooie zuren. 19,4€

Reflet rouge 2016, Domaine Saint-Nicolas Curieuze blend van PN , négrette, CF en gamay. Krokant rood fruit, pittige tannine, bewaarpotentieel.

13,3€ www.domainesaintnicolas.com

1

U:uitzicht N: neus M: mond H: herinnering PN/PAI : afdronk

22

De Wijnspiegel Nummer 84

Domaine Ménard-Gaborit Het Domaine Ménard-Gaborit gaat terug tot 1734. In 1914 was het één van de eerste in de Sèvre et Maine die een vatenkelder bouwde. Vanaf 1947 wordt de wijn op het domein gebotteld. In 2001 worden de wijngaarden van een naburig domein overgenomen om tot een oppervlakte van 70 ha te komen.

Monnières ligt op één van de hoogste punten van de Pays nantais en biedt een mooie uitkijk over de omgeving. Hier stonden daarom vroeger talloze windmolens, waarvan we er één op het logo van Ménard-Gaborit terugvinden.

De broers Philippe en Thierry Ménard staan aan het roer van dit grote familiedomein. Vanaf 2008 schakelden ze over op lutte raisonnée (beperkt gebruik van chemische stoffen) en verkregen in 2015 een certificatie “Haute valeur Environnementale”. Er wordt zowel in de wijngaard als in het op de markt brengen van de aanzienlijke productie naar de juiste balans gezocht.

Het gamma omvat verschillende categorieën: - MeGaLie - geen verwijzing naar een dochter des huizes, maar een samentrekking van Ménard-Gaborit en “sur lie”. Onder MeGaLie worden Muscadet en Gros Plant gebotteld.

- MéGaNome - hieronder vallen de meer gastronomische cuvées, zoals de gemeentelijke cru’s Le Pallet en Monnières Saint-Fiacre en op vat gelagerde Muscadet en Chardonnay; voor de rijping op vat worden vaten uit Bourgogne gebruikt - van Domaine Larue (Saint-Aubin), waar we de tip voor Ménard-Gaborit meekregen.

- Ô MeGa - een gamma IGP wijnen van chardonnay, gamay (rosé) en cabernet franc.

- Feestwijnen - met een zoete melon de bourgogne (verkregen door passerillage - zoals bij vin de paille) en enkele schuimwijnen.

Op dit eerste muscadet-domein kregen we dus reeds een volledig beeld van wat de regio te bieden heeft. We maakten hier ook van nabij kennis met de typische, met glas betegelde, ondergrondse cuves waarin de meeste Muscadet rijpt - soms gedurende verschillende jaren (eveneens kunnen aanschouwen en bewonderen bij Les Hautes Noëlles). De molen die in hun logo staat is het hoogste punt van hun

23

De Wijnspiegel Nummer 84 wijngaarden, 57 meter. De hellingen zijn hier dus vrij bescheiden.

We zullen meermaals het trieste verhaal horen van de vorst- en hagel calamiteit van de twee laatste jaren (2016 en 17) die een verlies tot de helft van de oogst met zich meebracht.

Muscadet S & M sur lie 2016 1 maand op fles , assemblage van meerdere percelen (rendement: 30hl/ha ipv de normale 50-55) (Benny Vanspringel)U: witgeel, heel helder.N: fruit: wit fruit, perzik, exotisch fruit van het type ananas, lychee, ook florale toetsen.M: harmonie tussen de fijne zuren en de mooie molligheid, zelfs een lichte vettigheid, evenwichtige wijn. PAI: korte afdronk. H: mooie aperitiefwijn. 4,3€ M S & M sur lie Cuvée prestige 2015 Komt van 1 perceel v 40jr oude stokken, 2015 was een zeer goed jaar. Botteling juni 2016. (Ronnie Blancquaert:) U: schitterende wijn, briljant, fijne traantjes, witgeel van kleur, groene nuance. N: aanvankelijk gesloten, na walsen licht fruitig (appel, lychee) en een mooie minerale toets. M: zachte zuren, minerale toets. PAI: 3 tot 4 seconden.

PG: de mooie fruitzuren overheersen. 5€

M S & M sur lie Le Pallet 2012 2 jaar sur lie, bodem van graniet Kreeg 93/100 in Decanter! (Luc Wieme) U: nog meer schittering dan de vorige wijn, terug een groene toets (heeft het te maken met de groene kleur van de muren van het proeflokaal?). N: minder citrusneus, meer complexe geconcentreerde neus van rijper fruit, ook een zekere grassigheid, wat gist en de schil van peer. M: een mooie balans van molligheid en aciditeit, een wijn die ‘gastronomisch klaar’ is. PAI: een lange afdronk.PG: een fijne fruitpersistentie.10€

Monnières Saint-Fiacre Cru communal 2012 Nog een jaar meer op lie ! en op hetzelfde moment gebotteld. (Michel De Cuyper :) U: goudgele wijn met een mooie vettigheid. N: immobiel nogal gesloten, maar na walsen pepermunt, salie, linde, honing en amandel. M: een mooie aciditeit, omfloerst door de vettigheid, een fijne elegante wijn, met een botertoets op het einde. H: deze wijn combineer je best met een forel of met asperges. 10€

Ambroisie vendanges d’automne 2015 50cl Van zoete gedroogde ( 8 tot 10 dagen) druiven met passerillage methode (//vin de paille) (Dominique Markey en Dominique Santens :) U: amberkleurige wijn, traag aflopende beentjes (hoge viscositeit). N: gist, bijenwas, een toets van abrikoos, rijpe meloen, amandel. M: mollige aanzet, gecombineerd met mooie zuren en een bittertje op het einde. PAI: lange afdronk van 4 tot 5 seconden. PG: een mooie herinnering met mooi bittertje. H: te combineren met een blauwe kaas, of een noten- of amandeltaart, of een foie gras. 10€

www.domainemenardgaborit.com

24

De Wijnspiegel Nummer 84

Domaine Julien Braud De nu 30 jarige Julien Braud groeide op in Monnières, op het ouderlijke Domaine du Fief aux Dames. Na zijn ingenieursstudie in Lyon en een opleiding in de Beaujolais keerde hij in 2009 terug naar het familiedomein, maar niet voor lang: in 2012 begon hij zijn eigen domein, ook in Monnières, met de ambitie om biologisch en meer terroir-gericht te werken. Hij nam enkele percelen over van zijn ouders en van enkele naburige wijnbouwers, waaronder een wijngaard uit 1936.

De focus van Julien Braud ligt op het werk in de wijngaard, waar de paarden Othello en Volcan worden ingezet bij het ploegen - een zeldzaamheid in de Muscadet. De liefde voor paarden heeft Julien van zijn vrouw Apolline. Ook past Julien enkele biodynamische technieken toe, zonder daarom momenteel de certificatie te beogen. De identiteit van elk perceel staat centraal en het is de bedoeling op termijn met meer parcellaire cuvées te komen. Terroir van gneiss, schiste en metamorf gesteente.

Momenteel is het gamma van Julien Braud beperkt: naast een paar klassieke Muscadets produceert Julien Braud ook een gemeentelijke cru Monnières-Saint-Fiacre en een IGP Val de Loire van pinot noir (spijtig genoeg niet beschikbaar).

We maken hier kennis met een jonge wijnbouwer die op korte tijd een reputatie wist op te bouwen als lid van de “nouvelle vague” van de Muscadet. Hij stelde ons zijn wijnen voor in het hotel te Clisson.

Muscadet S&M sur lie – Les Vignes du Bourg 2016 (Bob Driege :) U: lichtgeel, heldere wijn met schitterende spiegel. N: rijp wit geel steenfruit (perzik, peer), ook wat exotisch fruit, een zoete zeste, citroen, lychee en zoete specerijen.M: volop fruit maar met een duidelijk aanwezige frisheid (citrus vooral). 6,5€

Muscadet S&M sur lie 2014 (Linda Impe) U: lichtgele wijn. N: citrus, appel, perzik; deze 2de fles had een florale neus en een iodiummineraliteit.

25

De Wijnspiegel Nummer 84 M: eerst wat vettigheid, dan frisse zuren , het geheel mooi in evenwicht. PAI: een vrij korte afdronk. PG: een aangename herinnering. Conclusie: een eerder speelse wijn. 9â‚Ź

Muscadet S&M sur lie 2013 (Jan Vanermen) U: iets geler dan de 2014. N: wat opvalt is de rijpheid, wat honing, vijg, koriander. M: volume, gras tegenover de persistentie van de zuren (een Chablis-like). PAI: een langere afdronk dan de 2014. 9â‚Ź

26

De Wijnspiegel Nummer 84

Domeinen 26 mei 2017 Domaine aux Moines Rue des Vignes - 10200 Urville Domaine aux Moines ligt in het hart van de AOC Savennières Roche aux Moines, bovenop het plateau vanwaar men Savennières overschouwt en op een paar honderd meter van de Coulée de Serrant. Monique en nu vooral dochter Tessa Laroche (what’s in a name?) beheren het domein van 12 ha en zijn sinds 2009 naar biologische wijnbouw overgeschakeld.

Ook in de kelder wordt naar zuivere expressie van de chenin gezocht, met vinificatie in inox cuves en deels rijping op vat, zonder een boisé effect te beogen. De jonge stokken worden verwerkt in een tweede wijn (Vin de France) “Le Berceau des Fées”.

Van de Savennières Roche aux Moines kunnen, afhankelijk van de millésime, tot drie cuvées gemaakt worden: de klassieke, droge versie, een moelleux, “Cuvée des Nonnes”, en een zoete, “Cuvée de l’Abbesse”.

Ook de rode wijn van het domein is de moeite van het ontdekken waard: een Anjou-Villages (30% cabernet sauvignon, 70% cabernet franc) van oude stokken (90 jaar) en zonder toevoeging van sulfiet.

Hier begonnen we onze kennismaking met Savennières letterlijk en figuurlijk op een hoog niveau. Eerst natuurlijk even het domein, het gewezen abdijgebouw en de rozentuin(1600 st) bewonderen.

In de wijngaard, bio gecertifieerd, zagen we dat 1 rij op 2 met gras ingezaaid was, wat voor een concurrentie met de druivelaars zorgt en voor een bredere ecologische diversiteit. Zonodig wordt bouillie bordelaise gebruikt, in lage dosering (4kg/hl). Tri van de druiven gebeurt uitsluitend in de wijngaard zelf. Geen maceratie, persing is vrijwel onmiddellijk, binnen de twee uur. www.domaine-aux-moines.com

Savennières 2015 Was een perfect jaar met veel zon, botteling maart 2017.

(Luc Wieme) U: medium geel, mooi briljant, zuiver. N: citroen/limoen, wit wit fruit (perzik, kweepeer), ragfijne mineraliteit. M: bij de aanzet aciditeit, maar heel fijne aciditeit, een zachte molligheid, fruit. Conclusie: deze wijn speelt op finesse. 25€

Savennières2013 Was een moeilijker jaar, weinig zon, maar meer mineraliteit en aciditeit in de wijn.

(Michel De Cuyper) U: iets donkerder dan de vorige wijn, goudgeel, schitterende spiegel, traag aflopende beentjes.

N: er is een evolutie naar rijper wit fruit, roze pompelmoes, kweepeer, amandel, minerale toets. M: fijne zuren, mooi verweven met de molligheid. PAI: een afdronk van 5 tot 6 seconden. PG: een mooie herinnering. 25€

Savennières 1999 & 1998 ’99 was een jaar met mooi weer en op het einde wat regen, en 1998 was een koud jaar zoals 2013: oogst in oktober, met wat botritis ; in beide jaren werd in 5 tris geplukt! 21€ (Bob Driege gecombineerde comment 2 millésimes) U 1999: donkergeel, licht goudgeel, helder schitterend, trage tranen. U 1998: parallel qua kleur, iets briljanter in het glas. N 1999: geëvolueerde neus van boenwas, acaciaho-

27

De Wijnspiegel Nummer 84 ning, gekonfijt fruit, peer, abrikoos, mineraliteit, droog stro, doet aan een zoete wijn denken... N 1998: subtielere en fijnere neus, mooie mineraliteit en fijn exotisch fruit, ook wat boenwas, een frissere wijn. M 1999: edele zuren die in marche militaire opdraven en een mineraliteit die neigt naar de pétrolé (vergelijk met oudere riesling). M 1998: ragfijne zuren, fruitmolligheid en aciditeit.

Conclusie: de 1999 valt op door het contrast tussen neus en mond, de 1998 is eerder versmolten en is een toonbeeld van finesse. H: te serveren met een stukje kabeljauw, asperges, St-Jacques à la crème, oesters, snoek in crèmesaus.

Vignoble de la Coulée de Serrant Naast Domaine aux Moines ligt Château de la Roche aux Moines, waar het domein van Nicolas Joly en dochter Virginie Joly gevestigd is. Vignoble de la Coulée de Serrant is genoemd naar de 7 ha grote (of kleine) herkomstbenaming waarvan het domein enige eigenaar is. Net zoals La Roche aux Moines gaat de wijngaard van La Coulée de Serrant eeuwen terug: de wijngaard werd door cisterciënzers aangelegd in 1130. Doorheen de geschiedenis verwierf de wijn een reputatie als één van de beste witte wijnen van Frankrijk.

Het werk in de wijngaard is manueel of met paard, gezien de steile hellingen van de wijngaard. Nicolas Joly is met het domein sinds 1984 volledig op biodynamie overgeschakeld; hij wordt ook de “paus van de biodynamie” genoemd, waarvan hij de verdiensten wereldwijd verkondigt. “Pour que les choses se passent bien, il faut courtiser la vie au-delà du monde sensible. C’est cela, au fond, l’enjeu de la biodynamie.”

Het domein produceert drie cuvées, in de drie herkomstbenamingen van Savennières: “Coulée de Serrant“ (AOC Savennières Coulée de Serrant), “Clos de la Bergerie” (AOC Savennières Roche aux Moines ,3,2 ha) en “Les Vieux Clos“ (AOC Savennières, 5,5 ha). De wijnen karakteriseren zich door wat Joly niet doet: geen temperatuur controle, geen ‘allochtone’ gisten, geen débourbage, geen passage au froid, geen afbreken van de malo, geen filtering, geen nieuwe eik…

We konden spijtig genoeg het domein met de groep niet bezoeken, maar zoals al gezegd hield Pierre Paul een masterclass buiten op het hotelterras, net voor de gastronomische maaltijd. Van een grandioos aperitief gesproken!

Vieux Clos 2015 (14°alc) Cis: N de fles die we, reeds geopend en niet gekoeld konden proeven in de kelder van Joly zelf, had in de neus impressies van eau de vie, en deze vers ontkurkte had wat oxidatieve toetsen die aan sherry deden denken.

En ook in de mond is de Jura link niet veraf. Prachtige zuren, een wijn die het ongetwijfeld goed zou doen bij een poulet de Bresse aux morilles. 25€

28

De Wijnspiegel Nummer 84

Clos de la Bergerie 2015 (15° alc.!)

Deze wijngaard (2,3ha) is een deel van het plateau van la Roche aux Moines.max 10 000 fl.. Ongetwijfeld de meest ‘toegankelijke ‘ cuvée op dit moment die ook goed harmonieert met de aardse toetsen(rapen spelt) van het gerecht (we kregen hem dus tweemaal: bij apero en bij de maaltijd). 30€

Coulée de Serrant 2015 (14,5° alc ) Deze AOP is 7ha groot, en werd al in 1130 aangeplant. Daarmee is ze aan de 882° oogst! Francis: N een whisky neus met turf impressies M: te jong om nu te degusteren, moet zich nog volledig ontplooien. 52€ www.coulee-de-serrant.com

Domaine du Closel Domaine du Closel is gevestigd in het Château des Vaults, dat aan een pleintje ligt in het centrum van Savennières.

Vanuit het kasteelpark komt men rechtstreeks in de wijngaarden terecht. Het is een familiaal domein dat teruggaat tot de 18de eeuw. De 15 ha wijngaard produceren jaarlijks 50 000 à 60 000 flessen. Het domein wordt nu gerund door Evelyne de Pontbriand, die sedert 2001 de oenotoeristische activiteiten op het kasteel sterk heeft ontwikkeld.

Sedert 2009 heeft het domein een bio-certificaat. De Savennières van het domein zijn afkomstig van drie verschillende percelen en worden ook zo gecommercialiseerd: La Jalousie is fijn en elegant, Les Caillardières heeft meer mineraliteit en de Clos du Papillon kan, afhankelijk van het jaar, een rijp karakter vertonen. Ongeveer 3 ha van het domein zijn aangeplant met cabernet franc (60%) en cabernet sauvignon (40%), waarvan rosé en rode wijnen worden gemaakt.

Ook hier startten we met een obligaat wandelingetje naar een hoger gelegen wijngaard en kregen ondertussen de biografie en de bio-dynamische visie van onze gastvrouw te horen.

Ze probeert die pragmatisch waar te maken, zonder zweverig gedoe. Belangrijk is het goede oogst/rijpheid moment af te wachten. Uiteraard wordt met endogene gisten gewerkt: éen week voor de eigenlijke pluk oogsten ze een aantal kilo’s om een ‘pied de cuve’ of gistcultuur te maken. De wijn blijft 9 maand op cuve en er wordt zo nodig (bij gevaar voor reductie) een computergestuurde micro-oxidatie veroorzaakt. Alleen net voor de botteling wordt wat sulfiet 2gr/hl toegevoegd, anders niet. www.savennieres-closel.com

Savennières La Jalousie 2014 (Michel De Cuyper) U: lichtgeel, heel helder, briljant. N: minerale toetsen, wit fruit, kweepeer, vuursteen. M: mooie frisheid, beetje vettig. PAI: 2 tot 3 seconden. 23€

Savennières Les Caillardières 2013 (élevé en fût) U: meer kleur, strogeel, helder. N: meer consistentie, heel aromatisch, heel mineraal. M: krachtiger dan de vorige wijn. PAI: een lange afdronk van 5 tot 6 seconden. PG: een ‘voluptueuzere’ wijn met fijne aciditeit. 27€

29

De Wijnspiegel Nummer 84

Savennières Clos du Papillon 2015 (Rik De Buysser :) U: licht goudgeel. N: heel expressief, een gulle neus, mineraliteit, citrus, wit fruit, witte bloemen en ook wat rijper fruit, een flard honing en gegrilde amandelen. M: een mooie vettigheid, gevolgd door fijne elegante zuren die de bovenhand nemen; wat mineraliteit, een krokante toets. Conclusie: chenin in supervorm, een gastronomische wijn. 36€

Domaine des Baumard Domaine des Baumard is een familiedomein dat teruggaat tot de 17de eeuw. Het is, vanuit Savennières, gevestigd aan de overkant van de Loire, in Rochefort-sur-Loire, in het gebied van de Coteaux du Layon. Het domein, met nu 40 ha wijngaarden (80% wit) werd op de kaart gezet door Jean Baumard vanaf 1955. Hij was de eerste wijnbouwer in Anjou met wijngaarden op beide oevers van de Loire, na zijn aankoop van percelen in Savennières in 1968.

Sedert 1987 heeft zoon Florent Baumard het domein in beheer, na eerst een literaire vorming gevolgd te hebben.

Er wordt op het domein volgens klassieke methodes gewerkt, met in de wijngaard gras tussen de rangen. De wijnstokken worden als “Vignes Hautes et Larges” (VHL) gesnoeid, om de oppervlakte van de bladeren te verhogen en zo een betere rijping van de druiven te verkrijgen. De pluk is manueel, met opeenvolgende passages in de wijngaard voor de Savennières, Coteaux du Layon en Quarts de Chaume.

Hij heeft ook besloten vanaf 2005 alle (stille) wijnen van het domein met een schroefdop af te sluiten, ook de bewaarwijnen zoals Savennières en zijn topwijnen uit Coteaux du Layon en Quarts de Chaume. De ervaring leert nu dat een schroefdop zorgt voor een tragere veroudering van de wijnen.

Ons bezoek viel samen met de open-deur (en open-fles) dagen van het domein. Na een formele inleiding en geleide degustatie was er (kort) de mogelijkheid om het brede gamma van het domein te proeven.

We bezochten dit domein ook reeds tijdens onze eerste Loire-wijnreis met de Commanderij. www.baumard.fr

30

De Wijnspiegel Nummer 84

Savennières Clos St-Yves 2014 (Andy Haegeman ) U: helder, lichtgeel, schitterende spiegel, mooie trage traantjes. N: citrus, wit fruit, exotisch fruit (ananas, meloen), mineraliteit (vuursteen). M: fijne zuren, een toets van vettigheid en pompelmoes. PG: een mooie herinnering en een vrij lange afdronk. 15€

Savennières Clos du Papillon 2011 (Philippe Khazzaka) U: lichtgeel, schitterende spiegel en trage traantjes. N: 2011 was een mooi jaar dat vertaalt zich al in de neus van exotisch fruit, na walsen mineraliteit (vuursteen), exotisch fruit, honing, boenwas. M: mooie zuren, minder vettigheid dan de vorige wijn, meer levendigheid. PAI: lange afdronk PG: een mooie herinnering. H: te serveren met asperges en pieterman. 24€

Coteaux du Layon Carte d’Or 2014 (Koen Lebegge) U: intens gekleurde, heldere stro/goudgele wijn met traag aflopende beentjes. N: rijpe volle neus, honing, tropisch fruit (ananas, mango, lychee) en een iodiumtoets. M: idem, een frisse molligheid. PAI: lange afdronk. Conclusie: “smaakt naar meer”. 9,5€

Quarts de Chaume 2012 Baumard heeft 6ha in deze appellatie, gelegen aan de boorden van de Layon, is één van de twintig producenten.

(Dominique Markey) U: goudgele intens gekleurde wijn (cf. élixir d’Anvers), schitterende spiegel en een mooie viscositeit. N: finesse, gekonfijt fruit (ananas, mango, rozijnen), retronasaal wat honing. M: mooie molligheid, vrij vettig, fijne aciditeit maar minder aanwezig dan bij de vorige wijn. PAI: 5 tot 6 seconden.

PG: exotisch fruit en fijnere zuren. H: te serveren bij een foie gras, blauwe kaas, tarte à la pomme, canard laqué. 35€

Domaine des Forges Domaine des Forges, van de familie Branchereau, gaat terug tot de 19de eeuw; de huidige wijnbouwers vormen de vijfde generatie. Sedert 1996 is Stéphane Branchereau na zijn studie teruggekeerd naar het ouderlijk domein van 47 ha. In 2013 hebben hij en zijn vrouw Séverine formeel de leiding over Domaine des Forges overgenomen. Zij maken deel uit van de Vignerons Indépendants en komen jaarlijks naar het salon in Rijsel.

Het domein heeft zijn thuisbasis in Saint-Aubin-de-Luigné, dat midden in het herkomstgebied voor de Coteaux du Layon ligt, op de linkeroever van de Loire. Saint-Aubin-deLuigné wordt ook “La Perle du Layon” genoemd. In 1992 werd aan de overkant in Savennières een eerste wijngaard aangekocht, Moulin du Gué. In 2004 volgden percelen in Savennières Roche-aux-Moines en in de Clos du Papillon - waarvan ze samen met Domaine des Baumard en Domaine du Closel de enige eigenaars zijn. De zoete wijnen blijven echter de specialiteit van het domein, waarvan het een breed gamma aanbiedt, naast droge witte wijn en rode Anjou. www.domainedesforges.net

Anjou Blanc sec l’Audace 2015 Dit is een vrijwel onbekende appellatie, dat merken ze ieder jaar weer op de wijnbeurs in Rijsel. Ook hier een 100% chenin, op bodem van schist en kwarts. Ze plukken de druiven als ze mooi geel zijn, met een

31

De Wijnspiegel Nummer 84 heel klein beetje botritis. Zachte persing en dan in barriques zonder sulfiet toevoeging. Ze laten wel malo omzetting toe, om de wijn wat ronder te maken. 6,9€ (Peter Kok) U: heldere witgele wijn, doch met weinig tranen. N: vrij gesloten, na walsen wit fruit, amandelen, maar finaal geen complexe neus. M: frisse zuren, molligheid. E: een frisse wijn, met korte afdronk van 2 sec. H: te serveren als aperitief of bij een slaatje met geitenkaas of wat gegrilde kip.

Clos du Papillon 2015 Is een beetje houtgelagerd, maar dit gaat niet ten koste van de frisheid vd wijn.

(Linda Impe)U: heldere, lichtgele wijn. N: discrete neus, peer (cf. poire Williams), kruiden, citrus, vuursteen, marsepein. M: veel zuur en een pompelmoesbittertje op het einde. E: mooie afdronk, een wijn met een mooie prijs-kwaliteitverhouding. 12,85€

Coteaux du Layon St-Aubin 2016 (Ronny Blancquaert) U: heel briljante wijn, met een mooie schittering, lichtgeel van kleur met mooie tranen. N: honing (acacia), peer, kweepeergelei. M: een mooie molligheid gecombineerd met fijne zuren waardoor de wijn helemaal niet plakkerig overkomt. PAI: 4 tot 5 seconden. PG: de honing blijft in de mond. 7€

Coteaux du Layon 1er cru Chaume 2015 (Jan Vanermen) (Ronny Blancquaert) U: intens lichtgele wijn N: honing, kweepeer, een vleugje botrytis. M: een mooi evenwicht tussen de molligheid en de fijne zuren. PAI: een lange afdronk. PG: duidelijk restsuike. Conclusie: prijs-kwaliteit een prachtig product.10,65€

Coteaux du Layon Les Onnis 1er cru 2015 (Dominique Santens) (Dominique Santens) U: intens gele kleur, hoge viscositeit, heldere wijn met een schitterende spiegel.N: rijpe neus van ananas, honing, abrikoos, mango, rozijnen. M: deze wijn bezit meer molligheid en meer zuur dan de vorige; de wijn komt helemaal niet plakkerig over. Vrij lange afdronk en mooie herinnering. 10,65€

32

De Wijnspiegel Nummer 84

BASIS WIJNDEGUSTATIE Er worden over de hele wereld zeer goede, goede, minder goede en slechte wijnen geproduceerd. In deze cursus leer je de wijn te beoordelen en te beschrijven, zonder ‘etikettendrinker’ te willen zijn. Er worden per avond 7 à 8 wijnen geproefd.

Aalst, Asse, Gent, Oudenaarde en Sint-Niklaas • Duur: 4 avonden

ASPIRANT SOMMELIER Klanten in horecazaken verwachten steeds meer van de medewerkers dat ze de geschikte wijn kunnen bieden die past bij hun gerecht en hun persoonlijke smaak.

Aalst, Oudenaarde en Sint-Niklaas • Duur: 1 jaar

SOMMELIER CONSEIL WIJNHANDELAAR Deze opleiding kwam tot stand in nauwe samenwerking met de prestigieuze Franse Université Du Vin van Suze-La-Rousse in de Rhônestreek. Het diploma Sommelier Conseil dat de Vlaamse Wijnacademie aflevert, wordt erkend door de Franse Wijnuniversiteit.

Asse en Gent • Duur: 3,5 jaar

De Vlaamse Wijnacademie is in Vlaanderen dé referentie op het vlak van wijnopleidingen met een uitgebreid en kwaliteitsvol opleidingsaanbod.

Je krijgt les van hooggekwalificeerde docenten die gepassioneerd zijn door hun vak.

www.VLAAMSEWIJNACADEMIE.be

WIJNBOUWER WIJNMAKER Je leert alles over soorten druiven, druiventeelt, wijnbouw en het proces van wijn maken. Een theoriegedeelte wordt aangevuld met de nodige praktijklessen, waarin je niet enkel aan de slag gaat in de wijngaard, maar waarin je ook het proces van wijn maken onder de knie krijgt.

Gent • Duur: 2 jaar

33

De Wijnspiegel Nummer 84

Domeinen 27 mei 2017 Domaine Landron Jo (Joseph) Landron staat sinds 1990 samen met vrouw Jocelyne aan het hoofd van het domein dat door zijn vader Pierre en oom Julien Landron in 1945 werd opgericht. Het was Joceline die ons ontving en ons trakteerde op een gedreven les bio-dynamie. Het meervoud in “Domaines Landron” verwijst naar de twee domeinen die Jo Landron beheert: het oorspronkelijke Domaine de la Louvetrie (45 ha, 95% melon de bourgogne) en het in 1998 aangekochte Château de la Carizière (15 ha, 100% melon de bourgogne).

In 1987 zorgde een onkruidverdelger bijna voor een vergiftiging van de wijngaarden. Sedertdien worden de rangen geploegd. In 1999 begon de overgang naar bio-wijnbouw, met een eerste certificatie in 2002. Voor de millésime 2011 volgt de certificatie in biodynamie.

Ook de wijngaard van Château de la Carizière wordt sedert de overname biologisch bewerkt.

De filosofie van het domein is gericht op de minerale expressie van het terroir, door een combinatie van traditionele en moderne methodes. Zo wordt zelfs de instap cuvée Amphibolite naar een gesteente genoemd en via gravitatie (zonder pompen) gevinifieerd en gebotteld. Het gamma van Domaine de la Louvetrie is dan ook opgebouwd rond de geologische diversiteit van het domein, met onder meer “Le Fief du Breil”, een (toekomstige) gemeentelijke cru La Haye Fouassière.

Het gamma van Château de la Carizière is eenvoudiger, met een traditionele Muscadet de Sèvre et Maine en een Clos de la Carizière, van een ingesloten perceel 60 jaar oude stokken van 4 ha op een bodem van orthogneiss. We proefden:

Muscadet S&M sur lie Domaine de la Louvetrie 2015 De klassieke Muscadet de Sèvre et Maine sur lie, een assemblage van verschillende percelen of jongere stokken.

(Luc Wieme) U: heldere, licht strogele wijn. N: redelijk open neus, delicaat, citrusachtig, mineraliteit, witte appel. M: levendig, minder uitbundig fruit, mooie zuren.

Conclusie: un vin désaltérant (een dorstlesser), een typische muscadet. 7€

Muscadet S&M sur lie Les Houx 2015 “Les Houx” Komt van op een complexe bodem met zand, kiezels en klei, bezaaid met kalksteen en quartz, op een ondergrond van klei en gneiss.

(Steffie van der Heiden:) N: agrumen, perzik, peer en een minerale toets op de achtergrond. M: fijne zuren, ondersteund door fruitmolligheid, een wijn met structuur en ook wat mineraliteit. PAI: gemiddelde afdronk.PG: een bittertje in de finale. 9,5€

Les Houx 2009 (Michel De Cuyper) U: strogele tot lichtgele wijn, helder, mooie spiegel, trage tranen. N: mineraliteit (vuursteen), citroengeste, salie, pompelmoes. M: evenwicht tussen het zuur en de molligheid, zelfs een kleine vettigheid; wat Chablis-like, met een pompelmoesbittertje in de finale. Conclusie: mooie wijn. H: te serveren met kalfsvlees, kip met citroen, zeevruchten.

34

De Wijnspiegel Nummer 84

Muscadet S&M sur lie Haute Tradition 2014, Vvan op een bodem van orthogneiss met quartz, en klei in de ondergrond; rijping gedurende één jaar op vat.

(Benny Vanspringel) U: witgeel, helder, trage traantjes, schitterende spiegel. N: discrete neus, mineraliteit valt eerst op, daarna rijp wit fruit en een lichte toets van vanille. M: zachte fijne zuren, molligheid en mineraliteit. PAI: een afdronk van 5 seconden. PG: vooral de mineraliteit.H: te serveren met een vis in de pan. Conclusie: een wijn die zeker 10 jaar mee kan. 18€ www.domaines-landron.com

Domaine Pierre Luneau-Papin Het domein van 40 ha wordt tegenwoordig geleid door Pierre-Marie & Marie Luneau, die een 3 eeuwen oude

familietraditie voortzetten Het huidige domein van 45 ha ontstond na het huwelijk van Pierre-Marie’s vader Pierre met Monique Papin, toen de wijngaarden van beide families werden samengebracht. Zij verrichtten pionierswerk in de Muscadet door hun 47 verschillende percelen in kaart te brengen en terroir-getypeerde cuvées te ontwikkelen.

Het gamma omvat dan ook niet minder dan 11 verschillende cuvées Muscadet de Sèvre et Maine, waaronder in het bijzonder:

Froggy wine 2015 (Koen Lebegge) U: zeer lichtgekleurde wijn, lichtzilver met een groene schijn, trage tranen.

N: fris, fruitig (appel, citrus), wat hooi. M: een zachte aanzet, dan frisse zuren en een mooie rondeur. Een mooie vettigheid, met retronasaal ook wat fruit. PAI: een middellange afdronk.

6€

Muscadet S&M sur lie Excelsior 2014 “Excelsior” Is een gemeentelijke cru Goulaine, van op een perceel dat in 1945 werd geplant, en die 36 maand “sur lie” rijpt (de 2007 kwam onlangs als beste (99/100) in een degustatie door Decanter).

(Jan Vanermen) U: lichtgeel (// riesling), mooie tranen. N: vooraf: caraferen is hier misschien aangewezen; perzik, rabarber, yoghurt. M: breed, mondvullend, zuren, molligheid, tannine, met een bittertje op het einde. PAI: zeer lange afdronk. Conclusie: een wijn die nog niet op zijn hoogtepunt is; naarmate hij in het glas opwarmt, geeft hij zijn complexiteit weer. 16€

Muscadet S&M sur lie Terre de Pierre 2015 “Terre de pierre” Is een recentere cuvée (sedert 2008) en combineert percelen op het oosten en het westen.

(Rik De Buysser) U: licht goudgeel, heldere spiegel, mooie tranen. N: ineraliteit, rijp fruit (meloen, ananas). M: meer vettigheid en zachtere zuren, het geheel mooi in evenwicht. Conclusie: een zeer mooie gastronomische wijn met veel potentieel. 13€

35

De Wijnspiegel Nummer 84

“La Grange” (oude stokken),“Pierre de la Grange” en “Le Verger” Zijn klassiekere cuvées, met een onklopbare verhouding prijs/kwaliteit.

Muscadet S&M sur lie La Grange 2015 (Fanny Dhondt) U: lichtgele wijn met een mooie schittering. N: expressiever dan de vorige; mineraliteit, rijpe peer, witte perzik, subtiele citrus; ook een lichte verse kruidigheid, wat grassig. M: harmonie tussen zuur en molligheid; er is fruit en mineraliteit. PAI: middellange afdronk. H: te serveren bij rauwe St-Jacobsvruchten, oesters, gemarineerde courgette, een slaatje met waterkers. 7€

Muscadet S&M sur lie Le Verger 2015 (Linda Impe) U: lichtgele, heldere wijn met een mooie viscositeit. N: discreet, met mineraliteit, rijpe perzik, meloen, citrus. M: een mooie vettigheid en frisse zuren. PAI: gemiddelde afdronk. Conclusie: een nog ingetogen jonge wijn, veelbelovend. 6€

Vera Cruz 2015 Valt vooral op door een op Mondriaan geïnspireerd etiket dat de puzzel van de diverse percelen wijngaard verbeeldt; de wijngaard uit 1975 is gelegen op micaschist en gneiss.

(Peter Kok) U: licht goudgeel, schitterend, met mooie tranen. N: vuursteen, een zekere rokerigheid, ook wat minerale toetsen, wit fruit (zure appelen, granny smith type) en iets lactisch, ook amandel. M: frisse zuren, ondersteund door een mooie molligheid, een levendige wijn. PAI: een lange afdronk PG: een frisse herinnering. 13€

Muscadet S&M sur lie Clos des Allées 2015 “Clos des Allées” Is een perceel van 2,3 ha in Le Landreau, oorspronkelijk van de familie Luneau, op een bodem van schist en rolkeien.

(Andy Haegeman) U: heldere, lichtgele wijn met een schitterende spiegel. N: mineraliteit (niet rokerig, eerder graniet, krijt), limoen, kruiden, evolutie in het glas van het witte fruit. M: mooie zuren en een filmende botertje, met op het einde een agrumen-bittertje. PAI: een middellange tot lange afdronk. Conclusie: jammer dat “het glas te vlug leeg is”. 10€

Muscadet S&M sur lie L d’or 2010: “L” d’Or Is de vaandeldrager van het domein, afkomstig van graniet- & gneiss-bodems; de eerste jaargang was 1976 (de 2013 stond tijdens het banket van 2016 op tafel).

(Bob Driege) U: licht strogeel, trage tranen, heldere wijn met een schitterende spiegel. N: mineraliteit, fruit: ananas, wat oxydatieve appel, rijpe peer, perzik, abrikoos, pel van abrikoos en pel van peer, groene kruiden. M: veel complexiteit, fris en levendig, edele aciditeit, fijne molligheid. Conclusie: een nog jeugdige wijn. 16€

Muscadet S&M sur lie Pueri Solis 2009 Pueri Solis” (“kind van de zon”) Zag voor het eerst het licht in 2005, een atypisch zonnig jaar, en rijpte 42 maand “sur lie”; de volgende editie was 2009 die 32 maand onder de grond verbleef.

(Luc Wieme) U: strogeel. N: de wijn vroeg tijd om open te komen; ligt in het verlengde van de vorige maar is voluptueuzer; abrikoos, ananas, lychee, lactische toets, peer (doyenné). M: weelderig, molligheid en fijne zuren, vol rijp fruit, een en al finesse. Conclusie: un vin qui a de la mâche. Wijn met Bourgondische allure. 30€ Alsof dit nog niet volstaat, produceert het domein ook Gros Plant, schuimwijn (méthode traditionnelle van chardonnay, pinot noir en folle blanche), en een “froggy” gamma met wit van melon de bourgogne, rosé en rode wijn van gamay. Het domein is bio gecertifieerd. De proeverij hier was echt top en creëerde een euforische sfeer onder onze leden. En kijk, wat lees ik in de Revue du Vin de France 613, nr voor juli-aug.? een lovend artikel over Pierre-Marie, waarin wordt gesteld dat we hier te maken hebben met een “domaine riche d’une tradition ancrée dans le vignoble depuis neuf générations qui a su évoluer et se réorienter vers une valorisation singulière de chacun de ses terroirs”, zoals onze Pierre Paul hierboven ook al aangaf.

“Leurs vins ciselés donnent envie de redécouvrir le Muscadet” (Roberto Petronio)

36

De Wijnspiegel Nummer 84

Domaine des Galloires Dit groot familiedomein van 178 ha combineert landbouw (koeienras ’rouge des Prés’ AOP Maine Anjou) en wijnbouw. Het wordt beheerd door vijf geassocieerde familieleden: Jean-Louis, Gabriel, Christian, Maxime en Louis-Charles Toublanc. De familie is al 7 generaties aanwezig op de zuidelijke oever van de Loire, in Drain.

De 55 ha wijngaard op een bodem van micaschist bestaat voornamelijk uit gamay, melon de bourgogne, malvoisie (pinot gris), cabernet franc en chenin blanc. Daarmee wordt een zeer breed gamma wijnen geproduceerd, met herkomstbenamingen uit de Pays nantais (Muscadet, Coteaux d’Ancenis) en uit Anjou (Anjou blanc, Anjou rouge, Cabernet d’Anjou), naast een reeks crémants…. Het domein werkt volgens de “lutte raisonnée”. Er wordt gebruik gemaakt van de techniek van de confusion sexuelle (feromonencapsules in de wijngaard) De bemesting komt van de eigen koeien en voor de betere cuvées wordt er manueel geoogst. De vorstschade was bij hen beperkt.

37

De Wijnspiegel Nummer 84 We concentreren ons op de typische appellaties van het domein:

Muscadet Coteaux de la Loire sur lie “Les Chailloux” 2016 Een klassieker, met 6 maand rijping “sur lie”.

(Francis Verschaeve) U: licht strogeel, schitterend, heldere spiegel, trage tranen. N: een aanzet van fruit (rijpe peer, wit steenfruit, banaan) en een lichte kruidigheid. M: het fruit overheerst, aangename zuren. PG: een herinnering van fraîcheur. Conclusie: een dorstlesser. 4,4€

Muscadet Coteaux de la Loire “Roche de Loire” 2010 Een cuvée die werd gemaakt in de geest van de gemeentelijke cru’s, met niet minder dan 5 jaar rijping “sur lie” (Dominique Santens) U: schitterende spiegel, trage tranen, heldere wijn. N: fruit (framboos, aalbes, aardbei) en na walsen ook wat kruidigheid. M: een mondvullende wijn met veel fraîcheur (een lichte camparitoets volgens Bob Driege) PAI: 3 tot 4 seconden, met een mooie herinnering. H: te serveren als apéro in een rozentuin of met een charcuterieschotel. Kan ook klassiek vis en kazen aan. 8,6€

Coteaux d’Ancenis rosé “Les Deux Fillettes” 2016 Een rosé op basis van gamay. Geen comments. 4,1€

Coteaux d’Ancenis rouge “Le Vieux Planty” 2014 Een rode gamay met macération carbonique. (Benny Vanspringel).U: lichtrode wijn met paarse rand, trage beentjes. N: intense neus van fruit (framboos en aardbei) en peper. M: frisse zuren en tannine, mooi gefaseerd.

PAI: lange afdronk 4 tot 5 seconden, met charcuterie. 5,1€

Crémant de Loire extra brut (5gr s) 100% chardonnay : Francis : zacht en zoet in aanzet N is fris zuiver M vrij rijk en retour v mineraliteit, goede prijs/kwal verhouding. 6,7€

Coteaux d’Ancenis “Malvoisie” Een halfzoete rosé van pinot gris, druiven geoogst om 4-5u in de ochtend.

(Philippe Khazakka) U: schitterend, met heldere spiegel, strogeel, trage tranen. N: wit fruit, peer, met een toets van honing. M: eerst molligheid, dan zuren, een mondvullende wijn. PAI: lange afdronk PG: een aangename herinnering. H:ideaal als dessertwijn. 5,95€ .www.galloires.com

Clisson-kasteel, Sèvre en ooude stadscentrum

38

De Wijnspiegel Nummer 84

Domein 28 mei 2017 Domaine Les Hautes Noëlles Met Domaine Les Hautes Noëlles bevinden we ons in de Muscadet Côtes de Grand Lieu en vervolledigden zo onze verkenning van de drie onderverdelingen van de Muscadet. Dit domein van 25 ha gaat terug tot de jaren 1930. De huidige eigenaar, Jean-Pierre Guedon, nam het domein over in 2010 en verzamelde een nieuwe jonge ploeg rond zich. Hij ontving ons, heel charmant, samen met zijn echtgenote op deze zondagmorgen. Met ondermeer omstandige uitleg over de fameuze muscadet glaskelders.

Zoals bij vele domeinen op onze reis worden ook hier de Muscadet en de Gros Plant aangevuld met IGP wijnen van chardonnay, gamay, cabernet, merlot en grolleau. Natuurlijk kwamen we vooral voor de Muscadet Côtes de Grand-Lieu. Daarvan produceert het domein vijf cuvées “sur lie.”

Ook dit wijnbouwer is bio gecertifieerd (voor de witte wijnen). www.les-hautes-noelles.com

Gros plant du Pays Nantais “Le Long Chêne” 2016 Leuk om eindelijk eens terug die bijna vergeten en misprezen cépage te proeven en zo het pays nantais plaatje te vervolledigen (Steffie van der Heiden) U: lichtgeel, briljant met een schitterende spiegel en een mooie viscositeit. N: immobiel: citrus; na walsen, floraal, wit fruit, rijpe peer en wat kruidigheid.

M: de zuren zijn present, maar er is ook voldoende molligheid. Conclusie: de wijn is nog wat op zoek naar zichzelf, maar is vrij fris. H: geschikt als apérowijn in de zon, liefst met een paar oesters als sidedish. 5,3€

Muscadet GrandLieu sur lie “Les Parcelles” 2015 Verschillende percelen die samen de typiciteit weergeven van de Côtes de Grand-Lieu (Dominique Markey, Martin Verfaillie)U: lichtgele wijn, met een lichtgroene schijn, briljant, normale viscositeit. N: pompelmoes, perzik, groene appel en een lichte minerale toets op het einde.M: voldoende molligheid, gevolgd door fijne zuren, een wijn met structuur. PG: een herinnering van fruit en bittertje van frisse groene kruiden.H: ideaal bij oesters (alweer?). 5,8€

Muscadet-Grandlieu sur les “Les Granges” 2015 Is één enkel perceel met schist-bodem (Linda Impe) U: helder lichtgeel, schitterend, met een mooie viscositei. N: uitbundige neus; mineraliteit (vuursteen), witte bloemen, peer (conférence), perzik en citrus. M: zuren zijn lang present, maar er is voldoende molligheid. Conclusie: deze wijn is strakker, nerveuzer dan de vorige en wordt best nog 1 jaar bewaard.6,9€

Muscadet-Grandlieu sur lie “Les Moineries” 2011 Afkomstig van één perceel van 80 jaar oude stokken; minstens 18 maand rijping “sur lie”. 7,5€ (Jan Vanermen) U: iets geler dan de vorige wijnen, lichtgroene schijn, mooie tranen. N: lichtzoet fruit (rijpe perzik), krokante groente (selder, peulvruchten), ook een minerale toets. M: mooie evenwicht tussen de gras en de fijne aciditeit die bewaarpotentieel geeft aan de wijn. PAI: middellange afdronk. H: te serveren met een geitenkaas.

39

De Wijnspiegel Nummer 84

Muscadet-Grandlieu sur lie “Les Coteaux” 2015 Van één perceel met schist-bodem; uniek is dat deze wijn ook de malolactische omzetting meemaakt.

(Benny Vanspringel) U: intense van kleur dan de vorige, iets geler, mooie viscositeit, schitterende spiegel. N: intens, complex; rijpe perzik, peer, lactische toets. M: fijne zuren en een goede fruitmolligheid die zorgen voor een volle wijn. PAI: een afdronk van 4 seconden. PG: een herinnering van fijne zuren en mineraliteit. H: een echte maaltijdwijn, bij vis in de pan en een lichte botersaus. 8€

Muscadet-Grandlieu sur lie “Les Hautes Noëlles” 2014 Oudste wijnstokken van het domein (meer dan 80 jaar) waarvan de wijn minstens 12 maand op eikenhouten vaten rijpt.

(Koen Lebegge) U: lichte kleur, citroengeel, schitterende spiegel, mooie viscositeit. N: eerst discreet, minder fruitig maar eerder romig. Toch wat meloen en een lichte kruidigheid (salie). M: een zachte aanzet, heel mondvullend en ook veel fijne zuren. PAI: een lange afdronk. PG: een herinnering van fraîcheur. 13€

40

De Wijnspiegel Nummer 84

Contactgegevens Domein

website

adres

Telefoon

Domaine St Nicolas

domainesaintnicolas.com

Domaine Ménard-Gaborit

domainemenardgaborit. com

30-34 la Minière 44690 Monnières

+33 2 40 546 106

Julien Braud

domaine-aux-moines.com

102 La Cordouère 44690 Monnières

+33 6 74 81 83 59

Domaine aux Moines Vignoble de la Coulée de Serrant

domaine-aux-moines.com

La Roche aux Moines 49170 Savennières.

+33 2 41 722 133

Domaine du Closel

coulee-de-serrant.com

Château de la Roche aux Moines 49170 Savennières

+33 2 41 722 232

Domaine des Baumard

savennieres-closel.com

1 place du Mail 49170 Savennières

+33 2 41 72 81 00

Domaine des Forges

domainedesforges.net

Clos des Forges 49190 Saint-Aubin-de-Luigné

+33 2 41 783 356

Domaine Jo Landron

domaines-landron.com

Les Brandières BP 21 44690 La Haye-Fouassière

+33 2 40 548 327

Domaine Pierre Luneau-Papin

domaineluneaupapin.com

3, La Grange 44430 Le Landreau

+33 2 40 06 45 27

Domaine des Galloires

galloires.com

1, lieu dit “La Galloire” 49530 Drain, Orée d’Anjou

+33 2 40 98 20 10

Domaine les Hautes Noëlles

les-hautes-noelles.com

La Haute Galerie 44710 Saint-Léger-les-Vignes

+33 2 40 31 53 49

BAR Bé2M

be2m.eu

32 bis rue Fouré 44000 Nantes

+33 9 80 77 61 72

Villa Saint Antoine

hotel-villa-saint-antoine. com

8 rue Saint Antoine 44190 Clisson

+33 2 40 85 46 46

+33 2 51 331 304

41

De Wijnspiegel Nummer 84

The making of...

Omdat we op deze zaterdagavond nog niet echt kunnen terugblikken op de wijnreis willen we jullie inzage geven in hoe de reis tot stand kwam. We vinden dat jullie dat mogen weten.

Een eerste obstakel was het vinden van een geschikt hotel in deze nog niet zo toeristische wijnstreek. We hadden dit hotel Villa Saint-Antoine al in het vizier tijdens de terugreis uit Champagne vorig jaar. Binnen de week na de reis hadden we een offerte aangevraagd en gekregen. Dit bleek te mooi om waar te zijn,maar toch hebben we naar alternatieven gezocht tijdens een verkenning in oktober vorig jaar.

Tevergeefs, geen enkel alternatief voldeed aan onze en jullie verwachtingen. Een minpunt van de Villa was het verplichte halfpension. Voor alle zekerheid zijn we dan maar tijdens een tweede verkenning het eten komen testen.

Een hotel in Nantes was natuurlijk een mogelijkheid en ook gastronomisch interessant, maar verkeerstechnisch een zware dobber. Daar viel natuurlijk een mouw aan te passen: we zouden een domein per dag minder kunnen bezoeken. Positief voor onze lever en onze portemonnee. Bovendien is Nantes een mooie stad, met een mooi historisch centrum, dus hadden we gerust tijd voor een wandeling en zelfs wat shopping kunnen voorzien - dat was dan iets minder goed voor onze portemonnee. Met nog een domein minder per dag zou het wel lukken, dachten we. Na verder doordenken, en het inbouwen van de nodige marge in de timing, bleef er echter geen wijnreis meer over, maar een citytrip.

Het werd dus Clisson, waarvoor Patrick een intense briefwisseling met Vanessa heeft gevoerd, met deze locatie als resultaat.

Een tweede vraagstuk bleek het transport. Dat bleek minder evident. We hebben ongeveer alle mogelijke opties en vervoersmiddelen overwogen en grondig onderzocht: • een traditionele busreis was de logische optie, maar dat hield in dat we midden in de nacht zouden moeten vertrekken om op de eerste dag nog met Muscadet te kunnen kennismaken; bovendien leert de ervaring dat we naar het einde van de dag meer een groep zombies zijn dan gedreven wijnproevers; als wijnmeester was het mijn plicht om die optie af te voeren.

• het vliegtuig was de logische tweede optie, die in het verleden al haar deugdelijkheid had bewezen; met Nantes als bestemming bleek dit echter evenmin evident: geen enkel agentschap kon meer dan 20 plaatsen reserveren. We zijn redelijk ver gegaan om toch maar van de grond te komen: we hadden op een bepaald moment een optie op 20 plaatsen uit Zaventem, en 15 plaatsen uit Rijsel - voor toen nog 36 ingeschreven reizigers.

Voor alle zekerheid hebben we geïnformeerd naar de prijs van een exclusieve charter - alleen voor ons. Dat bleek perfect haalbaar, ware het niet dat het reisbudget onmiddellijk maal vier vermenigvuldigd werd.

• Iets minder lang hebben we gedaan om andere alternatieven te laten vallen: liften (wie zou jullie reisleiders willen meenemen? en zeg nu zelf, een wijnreis zonder reisleiders, dat kan toch niet); een karavaan van auto’s (op het gevaar af van door te gaan voor een Turkse trouwpartij of een groep voetbalsupporters - maar toen hadden we onze lokale FC Nantes bus nog niet gezien); de boot (want Nantes is rijk geworden dankzij het verschepen van slaven en jullie reisleiders worden nu al voor slavendrijvers versleten).

• Uiteindelijk verkozen we de low cost TGV boven de business jet; perfecte timing (altijd belangrijk) en budgetvriendelijk genoeg om ons toe te laten een extra wijntje aan tafel te schenken, of een masterclass Coulée de Serrant te improviseren.

Een hotel en vervoer hadden we dus al. Nu nog de wijnboeren. Dat was een meevaller, de meesten antwoordden ook zoals we ze op het domein gezien hebben: meestal hartelijk, goed georganiseerd en to the point. Soms kregen we de voor ons wereldvreemde vraag om een cheque te sturen als voorschot op het eten. Soms was het niet duidelijk of we welkom waren of niet. En soms werd er nogal licht gegaan over de lijstjes van de te proeven wijnen en hun prijzen. Dit begon verdacht vlot te gaan en tot op het einde dachten we dat er wel één zou afbellen of mailen.

Dus niet, ook hier hebben we geen plan B nodig gehad.

42

De Wijnspiegel Nummer 84 Vooraf hadden we één grote onbekende. Met de verkiezingen in Frankrijk waren we even ongerust dat we in het land van Marine zouden terechtkomen, niet echt sprookjesland. We hadden voor alle zekerheid genoeg tijd voorzien voor de strenge identiteitscontroles. Want er zijn drie dingen belangrijk bij een wijnreis: timing, timing en timing.

Dan toch liever Macron, die heeft iets met wijn, schijnt het, hij werkte bij Rotschild wel in de bank, maar die van Lafite en Mouton zijn van de familie. Toch liep het met Macron en onze reis bijna mis. Hij is niet van links of van rechts, maar “En Marche”: dat merkten we toen we stapvoets door Tourcoing reden, met een GPS die ook niet meer wist wat links of rechts was.

Tenslotte moet er ons iets van het hart. We zijn met onze Commanderij duidelijk het slachtoffer van bedrijfsspionage. We hebben met name een eitje te pellen met het Britse Decanter (Brexit of geen Brexit). Het wordt immers teveel om toevallig te zijn. Eerst was er ons programma van proefavonden: WIJ doen rosé, ZIJ doen rosé; WIJ doen Rioja, ZIJ doen Rioja. Voor deze wijnreis viel het nog meer op: in februari doen ze een artikel over droge chenin uit de Loire, met Savennières als uitblinker. En dan is er de editie van juni 2017 over Muscadet - jawel, juni, ze willen de Wijnspiegel voor zijn! Ze proberen ons duidelijk het gras voor de voeten weg te maaien.

Misschien moeten we voor volgend jaar onze bestemming geheim houden, tot een week voor vertrek. We hebben wel de blindproeven, dus waarom geen blindreis?

43