EXODUS KALENDARZ WIELKOPOSTNY
+++ MOJA DROGA DO WOLNOŚCI! Redakcja: ks. Kamil Leszczyński SDS
W Y D A W N I C T W O S A L W AT O R KRAKÓW
Korekta Magdalena Mnikowska Projekt okładki Artur Falkowski Redakcja techniczna i przygotowanie do druku br. Krzysztof Konecko SDS Cytaty biblijne za: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. V, Poznań 2002. Imprimi potest ks. Józef Figiel SDS, prowincjał © 2019 Wydawnictwo SALWATOR
ISBN 978-83-7580-676-2
Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260 60 80 e-mail: wydawnictwo@salwator.com www.salwator.com
Zanim zaczniesz korzystać z Kalendarza Wielkopostnego… Każdego roku Kościół z wielkim zaangażowaniem celebruje Paschę Pana i podkreśla, że jest to najważniejsze wydarzenie w całym roku liturgicznym. Od słowa „pascha” pochodzą kolejne zwroty, jak: „Triduum Paschalne”, „Wigilia Paschalna” czy „Misterium Paschalne”. Słowo „pascha” oznacza „przejście”. W historii zbawienia pierwszą paschę odnajdujemy w Starym Testamencie, w Księdze Wyjścia, kiedy to Izraelici dokonali przejścia z niewoli do wolności. Wyjście Narodu Wybranego jest również symbolem przejścia Chrystusa ze śmierci do życia, a także przejścia każdego chrześcijanina z niewoli grzechu do wolności dziecka Bożego. Pascha otwiera przed nami nowe perspektywy, ale domaga się pozostawienia także tego, co stare. Aby dobrze przygotować się do Triduum Paschalnego, zapraszamy Cię na czterdziestodniową wędrówkę razem z Izraelitami, by towarzyszyć im w radości z opuszczenia niewoli, doświadczać Bożego prowadzenia i Bożej troski, kiedy to Bóg zsyła im mannę i przepiórki. Chcemy być przy nich, kiedy zawierają przymierze z Bogiem, ale również towarzyszyć im, gdy odwracają się od Boga, czyniąc złotego cielca. EXODUS to propozycja kalendarza na Wielki Post, aby w oparciu o historię Narodu Wybranego oraz współczesne treści przyjrzeć się przede wszystkim sobie i swojej relacji z Bogiem i z drugim człowiekiem. Zapraszamy Cię, abyś 3
śledząc losy Izraelitów, zobaczył, co jest dla Ciebie niewolą, oraz zastanowił się, czy i Ty nie szemrzesz przeciw Bogu. Abyś dostrzegł największe przeszkody na Twojej drodze wiary i odpowiedział na pytanie, czy dotrzymałeś w swoim życiu jakiejś umowy z Bogiem, a przede wszystkim – dokąd zmierzasz? Cały Kalendarz Wielkopostny składa się z dwunastu części – etapów historii Narodu Wybranego – z czego ostatnia nawiązuje do Wielkiego Tygodnia. Poszczególne etapy zaczynają się w środę (począwszy od Środy Popielcowej) oraz w niedzielę i składają się z cytatów biblijnych, a także z fragmentów współczesnych tekstów, które pozwalają lepiej odnieść historię Izraelitów do dzisiejszych czasów i Twojego życia. Zapraszamy Cię do przejścia drogi do wolności! Niech podczas tegorocznego Wielkiego Postu dokona się Twój życiowy Exodus. Bądź sumienny w pracy nad sobą, nie zniechęcaj się trudnościami. Jeśli potrzebujesz zatrzymać się dłużej przy którejś części – zrób to! Notuj dużo i bądź pewny, że na tej drodze jest z Tobą Bóg. Powodzenia na drodze do wolności!
4
Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie lecz wywiódł nas stamtąd Pan silną ręką i wyciągniętym ramieniem. A przecież gdyby Najświętszy, niech będzie błogosławiony, nie wyprowadził naszych Praojców z Egiptu, to wciąż i my, i nasze dzieci, i nasze wnuki bylibyśmy niewolnikami faraonów w Egipcie. A im kto bardziej oddaje się opowiadaniu o Wyjściu z Egiptu, tym bardziej jest godny pochwały. [fragment Hagady na Pesach, cyt. za: https://wodna.edu.pl/sites/default/files/ media/pliki/2018/exodus_www.pdf; dostęp: 21.01.2019]
5
CZĘŚĆ I
KO RZENIE Gdzie jesteś? Jak się tutaj znalazłeś? Rozpoczynając naszą wędrówkę z Narodem Wybranym, warto w pierwszej kolejności wyjaśnić okoliczności pojawienia się Izraelitów w Egipcie. Należałoby zatem przypomnieć sobie historię Józefa. Przestępstwo, jakiego dopuścili się jego bracia, sprzedając go w niewolę, staje się niejako początkiem wyzwolenia i ocalenia całego narodu Izraela. Kiedy Józef, dzięki umiejętności interpretacji snów, dochodzi do władzy na dworze faraona, ocala nie tylko Egipcjan, ale również swoich rodaków od klęski głodu. Dla Narodu Wybranego nastaje chwilowy czas dobrobytu. Izraelici coraz tłumniej zaczynają przybywać do Egiptu, gdzie zapewniona jest woda z Nilu, a więc można spodziewać się plonów. Jednak decyzja o przeprowadzce do Egiptu, która na początku mogła być przecież uznana za rozsądną, spowodowała, że Naród Wybrany znalazł się w pułapce. Ziemia dobrobytu i pewnych plonów staje się ostatecznie dla nich ziemią niewoli.
6
Józef powiedział do nich: „[…] Wy niegdyś knuliście zło przeciwko mnie, Bóg jednak zamierzył to jako dobro, żeby sprawić to, co jest dzisiaj, że przeżył wielki naród. Teraz więc nie bójcie się: będę żywił was i dzieci wasze”. I tak ich pocieszał, przemawiając do nich serdecznie. Józef mieszkał w Egipcie wraz z rodziną swego ojca. Dożył on stu dziesięciu lat i doczekał się prawnuków z Efraima. Również dzieci Makira, syna Manassesa, urodziły się na kolanach Józefa. Wreszcie Józef rzekł do swych braci: „Gdy ja umrę, Bóg okaże wam swą łaskę i wyprowadzi was z tej ziemi do kraju, który poprzysiągł dać Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi”. Po czym zobowiązał synów Izraela przysięgą, że spełnią takie polecenie: „Gdy Bóg okaże wam tę wielką swoją łaskę, zabierzcie stąd moje kości”. Po czym Józef umarł, mając sto dziesięć lat. Zabalsamowano go i złożono do trumny w Egipcie. Rdz 50, 19-26 Oto imiona synów Izraela, którzy razem z Jakubem przybyli do Egiptu. Każdy zaś przyszedł ze swoją rodziną: Ruben, Symeon, Lewi, Juda; Issachar, Zabulon i Beniamin; Dan, Neftali, Gad i Aser. Było zaś wszystkich potomków Jakuba siedemdziesiąt osób, Józef zaś już był w Egipcie. Potem umarł Józef i wszyscy jego bracia, i całe to pokolenie. A synowie Izraela rozradzali się, pomnażali, potężnieli i umacniali się coraz bardziej, tak że cały kraj się nimi napełnił. Wj 1, 1-7 7
Środa Popielcowa Tutaj jestem gdzie byłem, gdzie się urodziłem, Tu się wychowałem i tutaj zostałem. Mogłem jechać wyjechać i stąd się oddalić, Ale jednak zostałem z tymi co zostali. Może lepiej by było, kto by to ocenił, Gdybym rzucił to wszystko, miejsce bycia zmienił Mogłem jechać wyjechać i stąd się oddalić Ale jednak zostałem z tymi co zostali. […] Nie ma co nigdzie jechać, nigdzie się poruszać, Chyba że cię do tego niemoc bycia zmusza. Czy ci się tutaj uda, czy ci się nie uda, Czy cię byt zaciekawi czy cię strawi nuda. Pomyśl że o tym nigdy się nie dowiesz, Jeśli wszystko zostawisz i pojedziesz sobie. [G. Turnau, Tutaj Jestem, sł. M. Zabłocki, muz. G. Turnau, 1997, cyt. za: teksty.org/grzegorz-turnau,tutaj-jestem,tekst-piosenki; dostęp: 17.01.2019]
8
P Y TA N I A :
• Czy czujesz przywiązanie do domu rodzinnego i do wartości, według których Cię wychowano? • Czy układasz swoje życie zgodnie z zasadami, które wyniosłeś z domu? • Jakie są dzisiaj Twoje relacje z tymi, którzy Cię wychowali i z którymi się wychowywałeś? • Czy przypominasz sobie sytuację ze swojego życia, kiedy tak jak Izraelici wyjechałeś ze swojego dotychczasowego miejsca zamieszkania w poszukiwaniu szczęścia i dobrobytu? ZADANIE NA DZIŚ:
Jeśli to możliwe, zadzwoń do bliskiej Ci osoby (rodzica, siostry, brata), której na co dzień nie widujesz, lub spotkaj się z nią. Czy relacje z tą osobą są według Ciebie wystarczająco dobre? N OTAT K I :
9
SPIS TREŚCI Zanim zaczniesz korzystać z Kalendarza Wielkopostnego… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 CZĘ ŚĆ I
KORZE NI E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Gdzie jesteś? Jak się tutaj znalazłeś?. . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Środa Popielcowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Czwartek, I tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Piątek, I tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Sobota, I tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 CZĘ ŚĆ II
TOŻSAM OŚ Ć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy pamiętasz, kim jesteś?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I niedziela Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poniedziałek, II tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . Wtorek, II tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16 16 18 20 22
CZĘ ŚĆ III
N I EWO L A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Z czego chcesz się wyzwolić?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środa, II tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czwartek, II tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . Piątek, II tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sobota, II tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24 24 26 28 30 32
CZĘ ŚĆ IV
CEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Dokąd zmierzasz?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 110
II niedziela Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Poniedziałek, III tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . 38 Wtorek, III tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 CZĘ ŚĆ V
ZAG ROŻ ENI A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jakie przeszkody i obawy stoją na Twojej drodze?. . . Środa, III tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czwartek, III tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . Piątek, III tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sobota, III tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . .
42 42 44 46 48 50
CZĘ ŚĆ VI
ZAUFA NI E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy ufasz, że Pan troszczy się o Ciebie? A może narzekasz lub szemrzesz przeciw Bogu? . . . . . . . . . . . . III niedziela Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poniedziałek, IV tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . Wtorek, IV tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . .
52 52 54 56 58
CZĘ ŚĆ VII
ODWAGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy jesteś w stanie zawrzeć umowę z Bogiem? . . . . . Środa, IV tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czwartek, IV tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . Piątek, IV tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sobota, IV tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . .
60 60 62 64 66 68
CZĘ ŚĆ VIII
POTKN I ĘCI E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Co się dzieje, gdy upadasz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 IV niedziela Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 111
Poniedziałek, V tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . 74 Wtorek, V tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 CZĘ ŚĆ IX
AZYL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gdzie się spotykasz z Bogiem?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środa, V tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czwartek, V tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . Piątek, V tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sobota, V tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . . . . .
78 78 80 82 84 86
CZĘ ŚĆ X
KOLEJNA S Z A NSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy jesteś gotów na odnowienie przymierza? . . . . . . . V niedziela Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poniedziałek, VI tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . Wtorek, VI tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . .
88 88 90 92 94
CZĘ ŚĆ XI
UPRAG NI ONY K A NA A N. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Jak przyjmujesz swoje wyjście z niewoli?. . . . . . . . . . . . 96 Środa, VI tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Czwartek, VI tydzień Wielkiego Postu . . . . . . . . . . . . . . 100 Piątek, VI tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Sobota, VI tydzień Wielkiego Postu. . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Wielki Tydzień. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 O autorach Kalendarza Wielkopostnego. . . . . . . . . . . 108 Charakterystyka duszpasterstwa STUDENT+. . . . . . . 109