KS. ARTUR SEWERYN
Idźcie i głoście... K A Z AN IA NA RO K A
W Y D A W N I C T W O S A L W AT O R KRAKÓW
Redakcja Magdalena Mnikowska Korekta Anna Śledzikowska Projekt okładki Artur Falkowski Redakcja techniczna i przygotowanie do druku Artur Falkowski Imprimi potest ks. Józef Figiel SDS, prowincjał
© 2019 Wydawnictwo SALWATOR
ISBN 978-83-7580-730-1 (wersja drukowana) ISBN 978-83-7580-731-8 (wersja elektroniczna)
Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260 60 80 e-mail: wydawnictwo@salwator.com www.salwator.com
OKRES ADWENTU
PIERWSZA NIEDZIELA ADWENTU (Iz 2,1-5; Ps 122(121),1-2.4-5.6-7.8-9; Rz 13,11-14; Mt 24,37-44)
„POSTĘPUJMY W ŚWIATŁOŚCI PANA” Najmilsi! W Beskidzie Żywieckim znajduje się szczyt Skrzyczne. Kiedy w pogodny dzień spoglądamy stamtąd na Żywiec i Bielsko-Białą, widać ogromną liczbę domów, ulic, ale odległość i wysokość sprawiają, że nie słychać żadnych odgłosów życia tych miast. To dziwne wrażenie. Jakbyśmy patrzyli na świat po jakiejś ogromnej katastrofie, która zgładziła wszystko, co żyje. Kiedyś na naszej planecie zapadnie taka cisza. Apokalipsa nie jest tylko wymysłem literackim. Jest proroctwem, które spełni się na pewno. Nie wiemy tylko kiedy. Dzisiejsze słowo Boże przypomina o tym. Mówi o czasach ostatecznych, gdy przyjdzie Syn Człowieczy i osądzi ludzkość. „Jeden będzie wzięty, drugi zostawiony”1 – czyli dla jednego sąd będzie momentem szczęścia, dla drugiego totalnej klęski. W pierwszym czytaniu mamy tego zapowiedź. Proroctwo Izajasza kończy się konkretnym wezwaniem: „Chodźcie, domu Jakuba, postępujmy w światłości Pana”. To „postępowanie w światłości” sprawi, że tego momentu sądu nie będziemy się obawiać; nie będziemy oczekiwać go z trwogą. Wręcz przeciwnie. „Ucieszyłem się, gdy mi powiedziano: «Pójdziemy do domu Pana»” – śpiewaliśmy w psalmie. Ten, kto „chodzi w światłości”, raduje się, gdy idzie do domu Ojca. Czeka go tam bowiem wieczna nagroda. Cytaty biblijne, o ile nie podano inaczej, za: Lekcjonarz mszalny, Poznań – Warszawa 1991. 1
7 |
Co to znaczy „chodzić w światłości”? Najpierw trzeba wyjść z mroku. Święty Paweł zachęca nas do tego w drugim czytaniu: „Noc się posunęła, a przybliżył się dzień. Odrzućmy więc uczynki ciemności, a przyobleczmy się w zbroję światła. Żyjmy przyzwoicie jak w jasny dzień: nie w hulankach i pijatykach, nie w rozpuście i wyuzdaniu, nie w kłótni i zazdrości”. Jest, moi drodzy, szansa już w tym Adwencie „odrzucić uczynki ciemności”, czyli klęknąć przy kratkach konfesjonału i wyznać swoje grzechy. Nie odkładajmy tego na ostatnią chwilę, na przedświąteczny czas gonitwy za wszystkim. Dokonajmy już teraz szczegółowego rachunku sumienia. Święty Paweł podpowiedział nam dzisiaj niektóre elementy tego rachunku sumienia. Hulanki? Pijatyki? Rozpusta? Wyuzdanie? Kłótnie? Zazdrość? A może jakiś jeszcze inny grzech stanowi naszą strefę ciemności? Nie odkładajmy niczego na później. Nie odsuwajmy w czasie. Pamiętajmy, w chwili, której się nie domyślamy, Syn Człowieczy przyjdzie. Przed apokalipsą w wymiarze ogólnoświatowym będzie nasze spotkanie z Jezusem, Sędzią i Zbawicielem. W chwili śmierci. Miłosierny i sprawiedliwy Pan wyjdzie nam naprzeciw. On pragnie zastać nas przygotowanymi, „chodzącymi w świetle”. Wielu mówi: „Mam jeszcze czas”. Jakże niebezpieczne bywa takie stwierdzenie. Jeden z polskich muzyków rockowych napisał w Internecie na swoim profilu: „Drodzy przyjaciele i korespondenci! Jeżeli nie odpisuję, to znaczy, że pracuję w studio. Zaległości nadrobię w wolnej chwili. Tymczasem życzę miłej, gorącej soboty i niedzieli”2. To były ostatnie słowa artysty skierowane do znajomych. Kilkanaście godzin później już nie żył. Zmarł nagle. Niespodziewanie. Korespondencja pozostała bez odpowiedzi. Wielu ludzi żyje w przekonaniu, że w sferze duchowej będzie można później coś nadrobić, że do tego „światła łaski” zawsze mogą zdążyć. Tymczasem pozostają w cieniu zła 2
| 8
Cyt. za: R. Koper, Okruchy mądrości, t. 3, Sandomierz 2017, s. 168.
i grzechu. Takie zachowanie jest jak chodzenie po cienkiej linie nad głęboką przepaścią. Jezus mówi: „Czuwajcie więc, bo nie wiecie, w którym dniu Pan wasz przyjdzie”. A zatem trzeba pozostawać w świetle, trwać w dobrym. Co nam może w tym pomóc? Z pewnością słowo Boże, poprzez które Bóg do nas mówi, podpowiada to, co dobre, ukazuje właściwe drogi. Będą w naszej parafii rekolekcje adwentowe, gdy to słowo będzie obficie głoszone. Módlmy się o to, aby pomogło nam „chodzić w świetle”, żyć w łasce. Będzie możliwość uczestniczenia w roratach, Mszach Świętych, podczas których rozważamy radosne oczekiwanie Matki Bożej na przyjście Zbawiciela i uczymy się tego od Niej. Najmilsi! Adwent nie może być dla nas jedynie nazwą, którą słyszymy w kościele, czy słowem, które odczytujemy w kalendarzu. Niech stanie się dla każdego z nas okresem trwania na modlitwie, przebywania w świetle, w obecności Boga. Amen.
9 |
SIÓDMA NIEDZIELA ZWYKŁA (Kpł 19,1-2.17-18; Ps 103(102),1-2.3-4.8 i 10.12-13; 1 Kor 3,16-23; Mt 5,38-48)
NAJTRUDNIEJSZE PRZYKAZANIE Najmilsi! Rozpocznę to kazanie od pewnej anegdoty. Ksiądz na katechezie zadaje pytanie: „Powiedz nam, Jasiu, co zrobisz, gdy ktoś uderzy cię w policzek?”. Uczeń spogląda na katechetę z uśmiechem i pyta: „Według nauk Kościoła czy faktycznie?”. No właśnie. Wiemy doskonale, co powinniśmy zrobić, jaka jest nauka Kościoła, jakie są słowa wypowiedziane przez Jezusa na ten temat. Rzeczywistość jednak z reguły znacznie odbiega od tego ideału. Dlaczego? Ponieważ poprzeczka została zawieszona bardzo wysoko. „Za wysoko” – mówią jedni. „Odwet jest wpisany w naturę ludzką” – mówią inni, rozgrzeszając w ten sposób tych, którzy dokonują – w ich opinii – sprawiedliwej zemsty. W tym fragmencie Ewangelii, który przed chwilą usłyszeliśmy, najważniejsze zdanie brzmi: „Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują”. Miłość nieprzyjaciół zakłada przebaczenie. Te dwie rzeczywistości idą w parze. Miłość jest możliwa dzięki przebaczeniu, a przebaczenie jest wyrazem największej miłości. Jezus niejako poszerza zakres przykazania, które istniało już w czasach Starego Testamentu. Przypomniało nam je pierwsze czytanie: „Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz kochał bliźniego, jak siebie samego”. Nie można zwalczać zła poprzez odwet i zemstę. Nie da się pokonać zła 109 |
złem. Zło można zwyciężyć tylko dobrem. Jezus ukazał nam to na krzyżu. Owszem, naturalnym odruchem człowieka w reakcji na doznaną krzywdę, jest odpłacić taką samą monetą. Zdajemy sobie jednak sprawę, że to nie wyrównuje krzywdy, ale rodzi kolejną i kolejny odruch zemsty. Ten śmiercionośny mechanizm powoduje, że w krótkim czasie wszyscy stają się krzywdzonymi i krzywdzącymi. To niszczycielskie koło toczy się coraz szybciej, czyniąc nieszczęśliwymi wszystkich, którzy w tym uczestniczą. Dlatego kard. Stefan Wyszyński mówił: „Człowiek, który nie umie przebaczać, jest największym wrogiem samego siebie”. Święty Augustyn używał ciekawego porównania. Otóż ten, kto stara się przebić swego krzywdziciela mieczem nienawiści, musi pogodzić się z faktem, że jest to możliwe jedynie wówczas, gdy miecz ten najpierw przejdzie przez jego własne ciało. Prościej: Ten, kto dokonuje odwetu, sam zostaje tym odwetem zraniony. Stąd słowa prymasa Wyszyńskiego: „Przebaczenie jest przywróceniem sobie wolności, jest kluczem w naszym ręku od własnej celi więziennej”. Przebaczenie nie jest łatwe, zwłaszcza gdy krzywda była wielka, ale z pomocą Bożą – możliwe. Pokazuje to przykład znanej piosenkarki, Eleni Tzoka. Wiele lat temu jej jedyne dziecko, 16-letnia córka Afrodyta, została brutalnie zamordowana przez byłego chłopaka, Piotra. Znaleziono jej ciało po trzech dniach. Piotr początkowo przyznał się do winy, później zaczął mataczyć, twierdząc, że Afrodyta sama się postrzeliła. Prawda jednak szybko wyszła na jaw. Zaraz po tych wydarzeniach Eleni zadzwoniła do matki Piotra i powiedziała: „Obie straciłyśmy dzieci”. Piosenkarka długo zmagała się z uczuciem nienawiści do zabójcy jej jedynego dziecka. Później była depresja i myśli samobójcze. Wreszcie odkryła lekarstwo, które pozwoliło jej żyć dalej. Tym lekarstwem było przebaczenie. Redaktorowi jednej z gazet powiedziała: „Gdybym nie wybaczyła, | 110
nie żyłabym. Niełatwo mi o tym mówić, nie tylko ze względu na pamięć o córce. Piotr ma rodzinę. Matkę. Jestem matką, wiem, co czuje jego matka. Przebaczenie nie jest łatwe, ale przecież niczego nie cofnę, mogę jedynie spróbować wybaczyć i żyć”47. Na pytanie, gdzie odnalazła siłę do przebaczenia, piosenkarka jednoznacznie wskazała wiarę. Twierdzi, że bez przykładu wybaczenia, który zostawił nam Jezus, nie byłaby do tego zdolna. „Kiedy nikt nie jest w stanie ci pomóc, może ci pomóc tylko modlitwa, tylko Bóg”48 – przyznała. Najmilsi! Prośmy Boga o ten szczególny dar – umiejętność przebaczania, i starajmy się go przyjąć. Wówczas będzie możliwe do wypełnienia najtrudniejsze przykazanie: „Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują”. Amen.
Cyt. za: R. Koper, Okruchy mądrości, dz. cyt., s. 171. Cyt. za: K. Piwowska, Wiara pomogła mi wybaczyć, „Cuda i Objawienia” 6 (2017), s. 39. 47 48
111 |
W S P O M N I E N I E W S Z Y S T K I C H W I E R N Y C H Z M A R ŁY C H 2 L I STO PA DA (Hi 19,1.23-27a; Ps 27(26),1.4.7 i 8b i 9a.13-14; 1 Kor 15,20-24a.25-28; Łk 23,44-46.50.52-53; 24,1-6a)
PAMIĘĆ I MODLITWA Najmilsi! W miejscowości Rzeczka koło Wałbrzycha znajdują się sztolnie, które w czasie wojny wybudowali Niemcy w celach wojskowych. Twarde skały Gór Sowich wykuwali więźniowie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Miejsce to pochłonęło wiele ofiar. Więźniowie umierali z przepracowania i z głodu. Aby uświadomić to zwiedzającym, pracownicy muzeum przygotowali wymowną prezentację. W ostatniej grocie można zobaczyć makietę przedstawiającą więźniów przy pracy. Snopy światła w ciemności są skierowane tylko na nich. Po kolei poszczególne światła gasną i postaci pogrążają się w ciemności. Po chwili na tym miejscu zapala się znicz cmentarny. Gdy zwiedzający wychodzą ze sztolni, przez głośniki odczytywane są imiona i nazwiska tych, którzy tam zginęli. I nasze życie kiedyś przeminie. Zgaśnie snop światła skierowany na naszą postać, a na tym miejscu zapłonie cmentarny znicz. Nasze imię i nazwisko może odczyta ksiądz w wypominkach lub gdy będzie sprawował Mszę Świętą w naszej intencji. Jednak wierzymy, że gdy zgaśnie snop światła tu, na ziemi, natychmiast zapali się inna światłość. Ta wiekuista. Można by zapytać, dlaczego Bóg jest tak bardzo zainteresowany tym, aby nasze istnienie dopełniło się w wieczności, aby obdarzyć człowieka dobrodziejstwem zmartwychwstania? 233 |
Gdy weźmiemy za punkt odniesienia doskonałość Stwórcy, czy chociażby aniołów, okazuje się przecież, że jesteśmy „prochem i niczym”. A jednak Bóg nie chce nas „utracić”, jesteśmy dla Niego cenni. Dlaczego? Ponieważ obdarzył nas swoją miłością. Niejako, po ludzku rzecz ujmując, „zainwestował” w ludzkość swe zaangażowanie, dobroć, miłosierdzie, choć najczęściej człowiek okazywał się niewdzięcznikiem i wiecznym dezerterem. Jest w nas Boże oblicze, odbicie tej doskonałości, która charakteryzuje Najwyższego. W każdym z nas Bóg Ojciec widzi swego ukochanego Syna, który stał się człowiekiem. Choć dosięgnął Go oścień śmierci, Chrystus jest Tym, który jako pierwszy powstał z martwych. Wierzymy, że w przypadku człowieka również jest to możliwe, bo chce tego Bóg, który nie jest Bogiem umarłych, lecz żywych. On chce nas obdarować szczęściem wiecznym, ale nasze życie powinno okazać się godne tak wspaniałego daru. Wczoraj dziękowaliśmy Bogu za niezliczony orszak świętych i błogosławionych. To ludzie, którzy w pełni zrealizowali przykazanie miłości Boga i bliźniego. Dzisiejszy dzień przypomina, że są zmarli, którzy jeszcze oczekują na szczęśliwą wieczność. Ich dusze doznają oczyszczenia. Bóg nie chce nikogo „utracić” i dał taką możliwość tym, którzy nie odpokutowali za życia za swoje grzechy. Włoski poeta Dante w Boskiej komedii ukazuje wizję dusz czyśćcowych, które wyciągają ku Bogu swe ręce i odmawiają Ojcze nasz. Modlą się za tych, którzy pozostali na ziemi. Sami nie mogą sobie już pomóc, gdyż ich czas zasługi minął. Jakże prawdziwa wizja! Oni nie mogą sobie pomóc, ale my możemy wpłynąć na ich los. W jaki sposób? Kierujemy swe kroki na cmentarz. Zwłaszcza w tych dniach listopadowych można tam spotkać wielu ludzi. Na cmentarzu jednej z parafii widywano młodą dziewczynę w wieku kilkunastu lat. Stawała nad grobem i płakała. W ręku trzymała wymiętą kartkę. Okazało się, że to grób jej matki, któ| 234
SPIS TREŚCI OKRES ADWENTU PIERWSZA NIEDZIELA ADWENTU
„Postępujmy w światłości Pana”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 DRUGA NIEDZIELA ADWENTU
„Wydajcie godne owoce nawrócenia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 TRZECIA NIEDZIELA ADWENTU
Kim jest Mesjasz?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 C Z WA R TA N I E D Z I E L A A D W E N T U
Jaka jest Twoja wola, Panie?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
OKRES BOŻEGO NARODZENIA PA S T E R K A
„Wigilia jest zawsze wtedy, kiedy tego chcemy”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 BOŻE NARODZENIE
Bóg-człowiek i nasze człowieczeństwo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 NIEDZIELA ŚWIĘTEJ RODZINY
Troska o rodzinę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 DRUGA NIEDZIELA PO BOŻYM NARODZENIU
Światło wiary, nadziei i miłości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
OKRES WIELKIEGO POSTU Ś R O DA P O P I E LC O WA
„Oto teraz dzień zbawienia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 PIERWSZA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU
Podszeptom złego ducha – zdecydowane „nie”!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 DRUGA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU
Poznaj Jezusa i wypełniaj Jego naukę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 TRZECIA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU
Spotkanie z Jezusem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
241 |
C Z WA R TA N I E D Z I E L A W I E L K I E G O P O S T U
Przezwyciężyć duchową ślepotę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 P I ĄTA N I E D Z I E L A W I E L K I E G O P O S T U
Ze śmierci do życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 N I E D Z I E L A PA L M O WA
Miłość i cierpienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 W I E L K I C Z WA R T E K
Módlmy się za kapłanów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 W I E L K I P I ĄT E K
Ślad Boga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
OKRES WIELKANOCNY W I G I L I A PA S C H A L N A
Zwycięstwo pochłonęło śmierć!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 WIELKANOC
Miejsce spotkania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 N I E D Z I E L A M I ŁO S I E R D Z I A
Miłosierdzie Boże – nasza ucieczka i schronienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 TRZECIA NIEDZIELA WIELKANOCNA
Nasze plany i Boże zamysły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 C Z WA R TA N I E D Z I E L A W I E L K A N O C N A
Prowadzeni i prowadzący. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 P I ĄTA N I E D Z I E L A W I E L K A N O C N A
Dom Ojca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 S Z Ó S TA N I E D Z I E L A W I E L K A N O C N A
Przestrzegaj przykazań!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 W N I E B O W S TĄ P I E N I E PA Ń S K I E
„Aż po krańce świata”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO
Odnowić serce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
OKRES ZWYKŁY Ś W I Ę TO C H R Z T U PA Ń S K I E G O
Bądź odpowiedzialnym chrześcijaninem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 DRUGA NIEDZIELA ZWYKŁA
Wskazać na Chrystusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA
Na drodze do jedności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
| 242
C Z WA R TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
„Błogosławieni miłosierni”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 P I ĄTA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Światło dobrych czynów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 S Z Ó S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Mądry radykalizm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 SIÓDMA NIEDZIELA ZWYKŁA
Najtrudniejsze przykazanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 ÓSMA NIEDZIELA ZWYKŁA
Pieniądze to nie wszystko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 D Z I E W I ĄTA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Słuchać i wypełniać . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 D Z I E S I ĄTA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Twój talent wykorzystaj dla Bożej chwały. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 J E D E N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
„Chwalę Cię, [Panie], dzięki Twemu darowi”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 D W U N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Modlitwa prośby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 T R Z Y N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Źródło miłości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 C Z T E R N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Cichość i pokora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 P I Ę T N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Ziarno słowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 S Z E S N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Niebezpieczne podobieństwo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 S I E D E M N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
To, co najważniejsze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 O S I E M N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Miłość Boża i… nasza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 D Z I E W I Ę T N A S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Módl się i stąpaj po falach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 D W U D Z I E S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Modlitwa o cud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 D W U D Z I E S TA P I E R W S Z A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Kochaj Kościół!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 D W U D Z I E S TA D R U G A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Zadbaj o duszę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
243 |
D W U D Z I E S TA T R Z E C I A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Upomnienie braterskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 D W U D Z I E S TA C Z WA R TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Przebaczenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 D W U D Z I E S TA P I ĄTA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Logika Bożego miłosierdzia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 D W U D Z I E S TA S Z Ó S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Idę do Twojej winnicy, Panie!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 D W U D Z I E S TA S I Ó D M A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Zadbaj o winnicę!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 D W U D Z I E S TA Ó S M A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Zaproszenie na radosną ucztę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 D W U D Z I E S TA D Z I E W I ĄTA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
„Rzeczy Bożych na ołtarzu cesarza składać nam nie wolno. Non possumus!”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 T R Z Y D Z I E S TA N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Trzy kwiaty miłości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 T R Z Y D Z I E S TA P I E R W S Z A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Pokorne zajęcie ostatniego miejsca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 T R Z Y D Z I E S TA D R U G A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Mądre gromadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 T R Z Y D Z I E S TA T R Z E C I A N I E D Z I E L A Z W Y K Ł A
Najważniejsze talenty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 U R O C Z Y S TO Ś Ć R O C Z N I C Y P O Ś W I Ę C E N I A KO Ś C I O Ł A W Ł A S N E G O
Ożywczy strumień. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 U R O C Z Y S TO Ś Ć C H R Y S T U S A K R Ó L A
Odwaga miłości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 U R O C Z Y S TO Ś Ć T R ÓJ C Y P R Z E N A J Ś W I Ę T S Z E J
Kochaj i buduj więzy z Bogiem i ludźmi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 U R O C Z Y S TO Ś Ć N A J Ś W I Ę T S Z E G O C I A Ł A I K R W I C H R Y S T U S A
Adoracja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 U R O C Z Y S TO Ś Ć N A J Ś W I Ę T S Z E G O S E R C A PA N A J E Z U S A
Serce Jezusa – źródło miłości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
UROCZYSTOŚCI I ŚWIĘTA W CIĄGU ROKU U R O C Z Y S TO Ś Ć Ś W I Ę T E J B O Ż E J R O D Z I C I E L K I 1 S T YC Z N I A
Błogosławieństwo na nowy czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
| 244
U R O C Z Y S TO Ś Ć O B J AW I E N I A PA Ń S K I E G O 6 S T YC Z N I A
Światłość prawdziwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Ś W I Ę TO O F I A R O WA N I A PA Ń S K I E G O 2 LU T E G O
Ofiaruj cierpienie Bogu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 U R O C Z Y S TO Ś Ć Z W I A S TO WA N I A PA Ń S K I E G O 25 MARCA
Chcę, Boże, pełnić Twoją wolę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 U R O C Z Y S TO Ś Ć N A J Ś W I Ę T S Z E J M A R Y I PA N N Y K R Ó LO W E J P O L S K I 3 MAJA
Królowa, która kocha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 U R O C Z Y S TO Ś Ć W N I E B O W Z I Ę C I A N A J Ś W I Ę T S Z E J M A R Y I PA N N Y 15 SIERPNIA
Pomoc i obrona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 U R O C Z Y S TO Ś Ć M AT K I B O Ż E J C Z Ę S TO C H O W S K I E J 26 SIERPNIA
Posłuszeństwo wobec Boga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 U R O C Z Y S TO Ś Ć W S Z Y S T K I C H Ś W I Ę T YC H 1 L I S TO PA D A
Dążenie do świętości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 W S P O M N I E N I E W S Z Y S T K I C H W I E R N YC H Z M A R ŁYC H 2 L I S TO PA D A
Pamięć i modlitwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 U R O C Z Y S TO Ś Ć N I E P O K A L A N E G O P O C Z Ę C I A N A J Ś W I Ę T S Z E J M A R Y I PA N N Y 8 GRUDNIA
Niepokalana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236