Modlitwa Ewangelią na każdy dzień t. 2 by Wydawnictwo Salwator

KRZYSZTOF WONS SDS

MODLITWA

EWANGELIĄ NA KAŻDY DZIEŃ Wprowadzenia do modlitwy Słowem na wszystkie dni roku liturgicznego

2 OK R ES Z W Y K ŁY ( T YG O D N IE IX-X X X IV ), U R OC Z YSTO Ś C I I ŚW IĘ TA

W Y D A W N I C T W O S A L W AT O R KRAKÓW

Korekta Zofia Smęda Redakcja techniczna i przygotowanie do druku br. Krzysztof Konecko SDS Artur Falkowski Projekt okładki Artur Falkowski Imprimi potest ks. Józef Figiel SDS, prowincjał

ISBN 978-83-7580-645-8

Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260-60-80 e-mail: wydawnictwo@salwator.com www.salwator.com

WPROWADZENIE Praktyczna pomoc do modlitwy Słowem Na każdej Mszy św. podczas liturgii Słowa Bożego Kościół czyta nam Ewangelię. Nie zawsze ją słyszymy. Czasem dlatego, że po prostu nie ma nas na Eucharystii, a czasem dlatego, że nawet gdy na niej jesteśmy, nasze zmartwienia, zmęczenie, wewnętrzny hałas czy brak skupienia sprawiają, że nie słyszymy Ewangelii, mijamy się z nią. Tymczasem Dobra Nowina jest skarbem ukrytym na roli naszej codzienności. Kiedy ją odkrywamy, staje się jak światło u naszych stóp, jak chleb, który zaspokaja głód, jak źródlana woda, która gasi pragnienie, jak latarnia, która oświetla drogę, jak reguła życia, która uczy rozeznawać i wybierać między dobrem a złem, między Bożym a ludzkim myśleniem. Aby tak się stało, Ewangelia potrzebuje zażyłego spotkania z naszym umysłem i sercem. Zwłaszcza z sercem! Może dotrzeć do niego, kiedy potrafimy się zatrzymać, słuchać, medytować i kontemplować otrzymane Słowo. Niejednokrotnie chcemy, ale nie potrafimy. Szukamy pomocy jak najprostszej, przewodnika, który poprowadzi nas do serca tekstu i pomoże skonfrontować z nim własne życie. „Modlitwa Ewangelią na każdy dzień” jest praktyczną pomocą do modlitwy Słowem. Proponuje wprowadzenia do medytacji i kontemplacji ewangelicznej na wszystkie dni roku liturgicznego. Zachęca do codziennego przemodlenia Ewangelii z dnia, czytanej w Kościele zgodnie z kalendarzem czytań roku liturgicznego. Wprowadzenia do modlitwy Ewangelią zebrane są w dwóch 3

WPROWADZENIE

tomach i obejmują teksty Ewangelii z niedzieli (ABC), dni tygodnia, uroczystości i świąt. Układ jest następujący: I tom – Okres Adwentu, Narodzenia Pańskiego, Wielkiego Postu, Wielkanocy, Okres zwykły (tygodnie I-VIII), II tom – Okres zwykły (tygodnie IX-XXXIV), Uroczystości i święta. Zawarte są w nich także wprowadzenia do modlitwy Ewangelią, która czytana jest w uroczystości, święta i wybrane wspomnienia. Forma wprowadzeń i ich treść są bardzo proste. Mają charakter „impulsów”, „punktów oparcia” ułatwiających zgłębianie Słowa. Zostały one tak przygotowane, aby były dostępne dla wszystkich, którzy chcą się modlić Ewangelią niezależnie od poziomu przygotowania biblijnego. Autor świadomie rezygnuje z analizy sensu wyrazowego tekstu, koncentrując się na wydobywaniu jego sensu duchowego. Często odwołuje się do wyobraźni czytelnika, aby zaangażował w modlitwę swoje zmysły i stał się nie tylko obserwatorem, ale także uczestnikiem ewangelicznych wydarzeń. Cel jest jeden: odnaleźć w ewangelicznym tekście kluczowe przesłanie, które stanie się pokarmem do medytowania Słowa i życia nim pośród codzienności, tej świątecznej i tej zwyczajnej. Proponowane we wprowadzeniach zachęty, myśli i pytania mają pomóc w zrozumieniu Słowa Bożego, w wsłuchaniu się w nie i doświadczaniu jego mocy w codzienności. Nie jest łatwe modlić się i żyć Słowem tak, aby medytacja mogła przenikać cały nasz dzień, a nie tylko czas na nią wyznaczony. Najtrudniej zachowywać przemo4

WPROWADZENIE

dlone Słowo w warunkach codzienności pełnej pracy, rozmaitych wyzwań, niespodzianek i napięć. Dlatego „Modlitwa Ewangelią na każdy dzień”, zawarta w dwóch tomach, oprócz wprowadzeń do modlitwy Słowem, proponuje drogę pięciu kroków, rozłożonych na cały dzień tak, aby słuchanie Słowa otwierało i zamykało przeżywany dzień, a także przenikało i oświecało wydarzenia, spotkania, doświadczenia, które wypełniają naszą codzienność. Proponowana droga ma pomóc dobrze wypełniać nasze obowiązki, a jednocześnie przebywać w zażyłej więzi ze Słowem, tak aby nasze zamiary, decyzje i czyny czerpały ze źródła Ewangelii. Droga modlitwy Ewangelią w ciągu dnia Oto pięć kroków formacyjnych, z których składa się droga modlitwy Ewangelią w ciągu dnia. Tworzą one dynamikę duchową, która będzie pomocą w obcowaniu ze Słowem przez cały dzień. I krok: O co proszę? – wyrażenie duchowego pragnienia Bardzo często trudno jest nam skupić się, by z uwagą wysłuchać Słowa Bożego podczas Eucharystii. Jest w nas wiele napięć, myśli i rozproszeń. Jesteśmy zbyt mocno skupieni na sobie. Trudno nam wtedy usłyszeć Słowo, które kieruje do nas Bóg. Tymczasem tylko wtedy, gdy słyszymy Słowo całym sobą: umysłem, sercem i wolą, może ono obudzić w nas wewnętrzne poruszenia i prag 5

WPROWADZENIE

nienia. Pierwszy krok na drodze modlitwy Ewangelią zachęca, aby przygotować się do słuchania Słowa. Może w tym pomóc praktyka czytania Ewangelii w wieczór poprzedzający nowy dzień, w klimacie ciszy i wewnętrznej wolności od zajęć i pośpiechu. Przygotowanie powinno polegać na uważnym przeczytaniu Ewangelii, aby nasycić jej treścią swój umysł, uczucia i wolę. Ważne jest, żeby po duchowym nasyceniu się treścią Ewangelii określić sobie konkretną prośbę o owoc medytacji ewangelicznej, czyli „prosić Boga, Pana naszego, o to, czego chcę i pragnę” (św. Ignacy z Loyoli). Autor proponuje konkretną prośbę – duchowe pragnienie. Chodzi o to, aby prośba wzbudzona wieczorem towarzyszyła nam przez cały następny dzień. Dobrą praktyką może być przypomnienie sobie i wzbudzenie pragnienia bezpośrednio przed zaśnięciem oraz rano, zaraz po przebudzeniu się. To wszystko, co zawarte jest w pierwszym kroku, ma pomóc nam w otwarciu się na Ewangelię, zanim zaśniemy i rozpoczniemy nowy dzień, tak aby Słowo Boże zajęło nasze serce i zamieszkało pośród tego, czym żyjemy, co zaprząta nasze myśli. II krok: Wprowadzenie do modlitwy przedłużonej i osobista medytacja Aby Słowo w nas żyło i stało się światłem rozświetlającym ścieżki dnia, nie wystarczy jedynie wysłuchać Ewangelii i wzbudzić w sobie pragnienie życia jej treścią. Słowo trzeba umiłować i z miłością pielęgnować w swoim sercu. Jest to niemożliwe bez naszej szczerej 6

WPROWADZENIE

odpowiedzi, ponieważ Słowo usłyszane w niedzielę, nawet przy najlepszych intencjach, może utracić blask, gaszone zmartwieniami dnia lub schowane pod korcem codziennych obowiązków. Duchowe pragnienia rozbudzone przez Słowo muszą być pielęgnowane przez osobistą i przedłużoną modlitwę. Potrzebna jest miłosna uwaga, którą może w nas rozpalić tylko osobista modlitwa. Dlatego proponuje się, aby wrócić do Ewangelii poprzez osobistą przedłużoną modlitwę. W tym celu jako pomoc podane są punkty do medytacji nad Ewangelią. Jest ważne, żeby wrócić do treści Ewangelii i przeznaczyć przynajmniej 30 minut na osobistą medytację. Jeszcze większym pożytkiem dla modlącego się byłoby wrócić w ciągu dnia do tej samej medytacji i choć przez chwilę „smakować” jej owoce, jeszcze głębiej trwać przy treściach, które podczas medytacji najbardziej poruszyły nasz umysł, serce i wolę. III krok: Zachowanie i rozważanie Słowa, które najbardziej poruszyło mnie na medytacji Podczas modlitwy trzeba pozwolić Słowu dotykać i poruszać głębokie pokłady naszego wnętrza. Szczere otwarcie się na działanie Słowa sprawia, że ujawnią się najskrytsze poruszenia naszego serca. Słowo pomoże nam odkryć nasz sposób myślenia i wartościowania, nasze przywiązania i intencje, jakimi kierujemy się przy podejmowaniu wyborów. Trzeba więc świadomie zatrzymać się nad Słowem, którym Bóg najmocniej po7

WPROWADZENIE

ruszył nasze serce, zachowywać je i rozważać w swoim wnętrzu. Przy zachowywaniu i rozważaniu Słowa należy zwrócić uwagę zarówno na poruszenia pozytywne, jak i negatywne, które bywają bardzo bolesne i często budzą w nas opory i chęć ucieczki od nich. Trzeba starać się przezwyciężyć opór, nazwać poruszenia po imieniu i głośno wypowiadać je przed Bogiem. Chodzi o to, aby spojrzenie na życie w świetle Słowa było bardzo konkretne, aby docierało do wydarzeń, postaw i napięć, z których składa się codzienne życie (J. Augustyn). Pomoże to wyjść poza własne ograniczone spojrzenie na siebie i swoje sprawy tak, żeby każda nasza myśl, uczucie, gesty i plany były zakorzenione i znajdowały natchnienie w Słowie zachowywanym w sercu. Wszystko po to, aby codzienność była ubogacana i oczyszczana przez Słowo, które zbawia, przenika nasze wnętrze i otwiera nas na pełnienie woli Bożej. Dużą pomocą w zachowywaniu Słowa w sercu może okazać się praktyka zapisywania fragmentów Pisma Świętego do własnego dzienniczka duchowego. Wystarczy krótki zapis tego, co najbardziej poruszyło i ujawniło osobiste zamysły serca. Głęboko przeżyte i zapisane Słowo stanie się w ten sposób wyzwaniem w ciągu całego dnia. Pomagać będzie w przeżywaniu i ocenianiu codzienności. Doświadczenia i decyzje rodzące się pod wpływem przemodlonego Słowa warto zamieniać w „wyrażaną spontanicznie modlitwę serca”. Chodzi o krótką modlitewną formułę (np. „Panie, nasycaj 8

WPROWADZENIE

mnie swoją miłością”), którą można odmawiać głośno lub w ciszy, albo też jedynie w myśli. Ważne jest to, aby odmawiać ją powoli, mając poczucie obecności Boga. Modlitwa serca wypowiadana wytrwale i z miłością w różnych okolicznościach dnia sprawi, że odpowiedź na Słowo Boże będzie stawała się żywa i umocniona wewnętrznie. Dzięki praktyce zapisków w dzienniczku duchowym przyjmie formę osobistego modlitewnika, powstałego pod wpływem spotkań ze Słowem, do którego można powracać w zależności od wewnętrznych potrzeb. IV krok: Wieczorny kwadrans przed Bogiem Szczególnie ważnym momentem dnia jest wieczorny kwadrans przed Bogiem. Właśnie wieczorem, kiedy dzień powoli dobiega końca, z perspektywy minionego czasu można zobaczyć, jak odsłaniała się moc Słowa i jak wypełniało się Ono w naszym osobistym życiu. Dopiero wieczorem Słowo, które otwierało nasz dzień, ukazuje się jasne i zrozumiałe, ponieważ żyje i działa w konkretnych wydarzeniach ludzkiego życia (A. Cencini). Wieczorny kwadrans przed Bogiem należy oprzeć o cztery punkty intymnej modlitwy: 1) W serdecznym dialogu opowiedzieć Panu o chwilach, w których doświadczyłem Jego szczególnej miłości; 2) Spoglądając na swoje uczucia, myśli i pragnienia i przechodząc od wydarzenia do wydarzenia dnia, zobaczyć, jak odpowiadałem na Słowo. Wyrazić Bogu swoją wdzięczność; 3) Rozeznać 9

WPROWADZENIE

i przeprosić Boga za wybory i czyny, w których nie odpowiadałem na Jego Słowo; 4) Ponowić modlitwę serca, która była owocem porannej medytacji. V krok: Dzielenie się Słowem Bożym Piąty krok można realizować w zależności od możliwości, jakie przynosi dzień. Jednak podkreślenie tego kroku wydaje się bardzo ważne. Proponowana modlitwa Ewangelią z jednej strony zachęca do indywidualnego duchowego wysiłku w przeżywaniu Słowa na co dzień, z drugiej zaś może być pomocą do spotykania się z innymi osobami i dzielenia się Słowem, na przykład pod koniec tygodnia. Takie spotkanie ze Słowem, we wspólnocie może mieć szczególne znaczenie. Po dniach osobistego otwierania się na Słowo, po dniach przedłużonej modlitwy w świetle Słowa, spotkania w grupach mogą okazać się szczególnie owocne dla ich uczestników. Osoby, które doświadczyły spotkania ze Słowem w codzienności, pielęgnowały je w sobie i rozważały, mogą stać się dla siebie prawdziwymi świadkami ewangelicznych wydarzeń. Praktykę dzielenia się Słowem można także przeżywać z towarzyszeniem drugiej osoby. Może być ona przeżywana jedynie w pełnej wolności przez osoby, które tego pragną i oczekują. Trzeba wtedy zatroszczyć się o to, aby spotkaniom towarzyszył klimat wzajemnego szacunku i pełnej dyskrecji. Ogromną korzyścią duchową, a nawet konieczną praktyką jest dzielenie się owocami modlitwy z własnym kierownikiem ducho10

WPROWADZENIE

wym, według wspólnie ustalonej częstotliwości spotkań. Towarzyszenie duchowe pomaga nam obiektywizować naszą modlitwę Słowem, rozeznawać Boże wezwania i podejmować decyzje zgodne z Jego wolą. Dla lepszego wdrożenia się w praktykę modlitwy słowem Bożym w codzienności warto skorzystać z sesji modlitewnej „na pustyni”, którą Autor proponuje co roku w Centrum Formacji Duchowej w Krakowie pt. „Jak żyć słowem Bożym na co dzień?”1, a także z publikacji książkowej pod tym samym tytułem2. Cenną pomocą może służyć także projekt filmowy: Nowa Jakość Życia pomagający w przygotowaniu się do słuchania i medytacji Ewangelii czytanej podczas Mszy św. niedzielnej. Projekt zawiera dwunastominutowe odcinki filmowe na wszystkie niedziele roku liturgicznego A, B i C3. *** Pewien mnich starożytny rozkochany w praktyce lectio divina zachęca nas: „Zatrzymaj to, co masz już w ręku, trzymaj i często dotykaj, długo i z miłością, Słowo Życia: czytaj i znów czytaj Księgę Życia, którą czyta Jezus, a która jest samym Jezusem. Skieruj się ku niej... Przyoblecz się na nowo w twojego Oblubieńca, Pana naszego Jezusa Chrystusa... Jego Słowo jest ogniem... Odpoczywaj podZob. Program CFD, Salwatorianie – Kraków www.cfd.sds.pl. K. Wons, Jak żyć słowem Bożym na co dzień?, Wydawnictwo SALWATOR, Kraków 2010. 3 Zob. www.NowaJakoscZycia.pl. 1 2

WPROWADZENIE

czas tego zajęcia” (Gilbert z Hoyland). Niech naszym spotkaniom ze Słowem Boga towarzyszy zawsze taki klimat uwagi i miłości. Niech Ewangelia nadaje prawdziwy smak naszej codzienności. Krzysztof Wons SDS

OKRES ZWY K ŁY (TYGO D NIE IX-XXXIV )

IX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A Mt 7, 21-27 „Nie każdy, kto mówi Mi: «Panie, Panie!», wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie. 22 Wielu powie Mi w owym dniu: «Panie, Panie, czy nie prorokowaliśmy mocą Twego imienia i nie wyrzucaliśmy złych duchów mocą Twego imienia, i nie czyniliśmy wielu cudów mocą Twego imienia?» 23 Wtedy oświadczę im: «Nigdy was nie znałem. Odejdźcie ode Mnie wy, którzy dopuszczacie się nieprawości». 24 Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale. 25 Spadł deszcz, wezbrały rzeki, zerwały się wichry i uderzyły w ten dom. On jednak nie runął, bo na skale był utwierdzony. 26 Każdego zaś, kto tych słów moich słucha, a nie wypełnia ich, można porównać z człowiekiem nierozsądnym, który dom swój zbudował na piasku. 27 Spadł deszcz, wezbrały rzeki, zerwały się wichry i rzuciły się na ten dom. I runął, a upadek jego był wielki”. 21

STRZEC SIĘ POZORÓW W RELACJI Z BOGIEM

O co proszę? O postawę wielkoduszności i hojności w życiu duchowym. • Rozpocznę od gorącej modlitwy do Ducha Świętego, aby otworzył moje serce na każde słowo Jezusa. Pomyślę, że zwraca się do mnie osobiście. Bardzo 14

• Jezus przestrzega mnie przed budowaniem pozornej

więzi z Bogiem, która polega jedynie na mówieniu pustych słów, na zewnętrznych wyrazach czci. Moja rzeczywista zażyłość z Jezusem będzie się sprawdzać w uległości Jego Ojcu (w. 21). Co dzisiaj odczuwam jako największe zadanie i odpowiedzialność mojego życia? Jak odpowiadam na moje życiowe powołanie?

• Jezus przywołuje dzień sądu ostatecznego, w którym

wielu będzie powoływało się na znaki i cuda, jakich dokonywali w Jego imieniu, On natomiast będzie patrzył na ich serca i sumienia (w. 23).

• Co mogę powiedzieć o moralnym stanie mojego ży-

cia? W szczerej rozmowie z Jezusem zapytam Go, co sprawia Mu największą radość w moim życiu, a co Go najbardziej rani? Czy chciałbym dzisiaj stanąć przed Nim z moim sumieniem?

• „Nigdy was nie znałem...”. Jakie poruszenia wywołują

we mnie słowa Jezusa? Co mogę powiedzieć dzisiaj o mojej wewnętrznej zażyłości z Jezusem? Czy męczy mnie jakaś nieprawość, która oddala mnie od Niego?

• Jezus obiecuje mi, że Jego słowo będzie największym

oparciem mojego życia (ww. 24-27). Pomoże mi przetrwać każdą próbę. Czy doświadczyłem już tego w moim życiu? Co mogę powiedzieć o moim życiu słowem w codzienności? 15

IX Tydzień zwykły

Mu zależy, abym kiedyś był z Nim w Jego królestwie. Usiądę blisko Jezusa i wsłucham się w Jego słowa.

• Wejdę w serdeczną rozmowę z Jezusem. Odsłonię

przed Nim największe słabości mojego życia. Oddam Mu je, powtarzając aż do nasycenia serca: „Twoje słowo jest moją mocą”.

IX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B

Pewnego razu, gdy Jezus przechodził w szabat pośród zbóż, uczniowie Jego zaczęli po drodze zrywać kłosy. 24 Na to faryzeusze mówili do Niego: „Patrz, czemu oni czynią w szabat to, czego nie wolno?” 25 On im odpowiedział: „Czy nigdy nie czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy znalazł się w potrzebie, i poczuł głód, on i jego towarzysze? 26 Jak wszedł do domu Bożego za Abiatara, najwyższego kapłana, i jadł chleby pokładne, które tylko kapłanom jeść wolno; i dał również swoim towarzyszom”. 27 I dodał: „To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. 28 Zatem Syn Człowieczy jest Panem także szabatu”. 23

Wszedł znowu do synagogi. Był tam człowiek, który miał uschniętą rękę. 2 A śledzili Go, czy uzdrowi go w szabat, żeby Go oskarżyć. 3 On zaś rzekł do człowieka z uschłą ręką: „Podnieś się na środek!” 4 A do nich powiedział: „Co wolno w szabat: uczynić coś dobrego czy coś złego? Życie uratować czy zabić?” Lecz oni milczeli. 5 Wtedy spojrzawszy na nich dokoła z gniewem, zasmucony z powodu zatwardziałości ich serc, rzekł do człowieka: „Wyciągnij rękę!” Wyciągnął, i ręka jego stała się znów zdrowa. 6 A faryzeusze wyszli i ze zwolennikami Heroda zaraz się naradzali przeciwko Niemu, w jaki sposób Go zgładzić. 1

ZAWSZE KIEROWAĆ SIĘ MIŁOŚCIĄ

O co proszę? O serce wrażliwe i otwarte na potrzebujących. 17

IX Tydzień zwykły

Mk 2, 23 – 3, 6

• Zwrócę uwagę na postawę faryzeuszów (w. 2, 24).

Wykazują się szczególną gorliwością w przestrzeganiu i egzekwowaniu prawa – nawet wobec Jezusa. Ich gorliwość jest chora. Zapatrzeni w prawo tracą sprzed oczu człowieka.

• Czy nie powtarzam błędów „sprawiedliwych fary-

zeuszów”? Czy wobec innych nie jestem sztywnym egzekutorem prawa? Zobaczę siebie w różnych sytuacjach, w których upominałem czy wymagałem od innych. Ile było we mnie miłości i zwykłej troski o innych?

• Zauważę, z jaką wyrozumiałością i miłością Jezus

broni swoich uczniów (ww. 2, 25-28). Tylko On może mnie nauczyć patrzenia na siebie i innych z miłością i z wymaganiem. Będę prosił Jezusa, aby nauczył mnie patrzeć na siebie i innych „Jego oczami”.

• Popatrzę na Jezusa, który wchodząc do synagogi, do-

strzega człowieka z uschłą ręką (w. 3, 1). Stawia go na środku (w. 3, 3). Będę kontemplował wrażliwość Jezusa. Przypomina mi, że sercem religii jest miłość. Świątynia zbudowana z miłości do Boga przestaje być Jego świątynią, gdy brakuje w niej miłości do drugiego człowieka.

• Jezus smuci się i gniewa z powodu zatwardziałości

serca ludzi w synagodze (w. 3, 5). Nie mają miłości, aby wstawić się za chorym. Tylko Jezus bierze go w obronę. Uzdrawia go.

XIX Tydzień zwykły. Poniedziałek Mt 17, 22-27 A kiedy przebywali razem w Galilei, Jezus rzekł do nich: „Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzi. 23 Oni zabiją Go, ale trzeciego dnia zmartwychwstanie”. I bardzo się zasmucili. 24 Gdy przyszli do Kafarnaum, przystąpili do Piotra poborcy didrachmy z zapytaniem: „Wasz Nauczyciel nie płaci didrachmy?” 25 Odpowiedział: „Tak”. Gdy wszedł do domu, Jezus uprzedził go, mówiąc: „Szymonie, jak ci się zdaje: Od kogo królowie ziemscy pobierają daniny lub podatki? Od synów swoich czy od obcych?” 26 Gdy [Piotr] powiedział: „Od obcych,” Jezus mu rzekł: „A zatem synowie są wolni. 27 Żebyśmy jednak nie dali im powodu do zgorszenia, idź nad jezioro i zarzuć wędkę. Weź pierwszą złowioną rybę, a gdy otworzysz jej pyszczek, znajdziesz statera. Weź go i daj im za Mnie i za siebie”. UCZYĆ SIĘ ULEGŁOŚCI JEZUSOWI

O co proszę? O głębokie pragnienie wierności Jezusowi we wszystkim. • Przybliżę się do apostołów, którzy słuchają zwierzenia Jezusa. Są w Galilei, gdzie przeżyli piękne chwile powołania, podziwiając cuda Jezusa otaczanego tłumami. Teraz słyszą od Jezusa, że będzie zabity, a potem zmartwychwstanie. Opanował ich głęboki smutek (ww. 22-23). • Co w moim przebywaniu z Jezusem było i jest dla

mnie najważniejszym doświadczeniem duchowym? Jakie słowa z Ewangelii są dla mnie najtrudniejsze do 235

XIX Tydzień zwykły

przyjęcia? Co w moim przeżywaniu relacji z Jezusem najbardziej mnie zasmuca? • Uczniowie bardzo się zasmucili, słuchając zapowiedzi

o śmierci (w. 23). Zatopieni w smutku nie zwrócili uwagi na słowa o zmartwychwstaniu. Smutek otępia ich słuch. Co mogę powiedzieć o moim osobistym doświadczeniu smutku? Jaki wpływ ma na moje relacje z Jezusem, na słuchanie Jego słowa?

• Szymon Piotr słyszy zarzut przeciwko Jezusowi. Jezus

pierwszy podejmuje rozmowę z Piotrem, aby uspokoić jego serce (ww. 24-26). W moim życiu staję przed wieloma trudnymi pytaniami w wierze, zarzutami pod adresem Jezusa i Jego Kościoła. Jezus uprzedza mnie i zaprasza, abym rozmawiał z Nim o tym.

• Czy niepokoją mnie pytania, do których jeszcze nie

przyznałem się Jezusowi? Zwierzę się Jezusowi z myśli i poruszeń, które mnie nurtują.

• Jezus uczy mnie miłości i rozwagi w dialogu z osoba-

mi o innych poglądach (w. 27). Trzeba zawsze pamiętać o człowieku, aby nie gorszyć go swoją postawą. Jezus uczy mnie rozważnej ustępliwości. Jest zawsze gotów mi w tym pomagać.

• Powierzę Jezusowi tych wszystkich, którzy nie ak-

ceptują moich przekonań i przynależności do Jezusa i Jego Kościoła. Pomodlę się o wzajemną miłość i szacunek dla wszystkich. Będę częściej modlił się za nich o dar wiary i łaskę umiłowania Jezusa.

236

XIX Tydzień zwykły. Wtorek Mt 18, 1-5.10.12-14 W owym czasie uczniowie przystąpili do Jezusa, pytając: „Kto właściwie jest największy w królestwie niebieskim?” 2 On przywołał dziecko, postawił je przed nimi i rzekł: 3 „Zaprawdę, powiadam wam: Jeśli się nie odmienicie i nie staniecie jak dzieci, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego. 4 Kto się więc uniży jak to dziecko, ten jest największy w królestwie niebieskim. 5 A kto by jedno takie dziecko przyjął w imię moje, Mnie przyjmuje. 1

Baczcie, żebyście nie gardzili żadnym z tych małych; albowiem powiadam wam: Aniołowie ich w niebie wpatrują się zawsze w oblicze Ojca mojego, który jest w niebie. 10

Jak wam się zdaje? Jeśli ktoś posiada sto owiec i zabłąka się jedna z nich, to czy nie zostawi dziewięćdziesięciu dziewięciu na górach i nie pójdzie szukać tej, która się błąka? 13 A jeśli mu się uda ją odnaleźć, zaprawdę, powiadam wam: cieszy się nią bardziej niż dziewięćdziesięciu dziewięciu tymi, które się nie zabłąkały. 14 Tak też nie jest wolą Ojca waszego, który jest w niebie, żeby zginęło nawet jedno z tych małych”. STAWAĆ SIĘ DZIECKIEM

O co proszę? O serce dziecka i wrażliwość na maluczkich. • Wsłucham się w pytanie uczniów: „Kto właściwie jest największy...”? Czy podobne pytanie żyje we mnie? Co mogę powiedzieć Jezusowi o moim pragnieniu uznania, znaczenia i wielkości? 237

XIX Tydzień zwykły

• Wyobrażę sobie Jezusa, który staje przede mną z ma-

łym dzieckiem i mówi: „Jeśli się nie odmienisz i nie staniesz jak dziecko, nie wejdziesz do królestwa niebieskiego” (ww. 2-3). Jakie uczucia wywołują we mnie te słowa? Powiem o tym Jezusowi.

• Poproszę Jezusa, aby pokazał mi moją pychę i chore

poczucie wielkości, które nie pozwala mi żyć w prostocie i wolności dziecka. W czym najbardziej boję się poniżania? Jakiej życiowej przemiany potrzebuję?

• Jezus mówi mi, że „mali” posiadają w niebie swoje

szczególne miejsce (w. 10). Przywołam na pamięć „maluczkich”, z którymi przebywam na co dzień. Kto to jest? Co mogę powiedzieć o mojej wrażliwości na ich słabość i biedę?

• Zwrócę uwagę, z jaką miłością Jezus opowiada o ma-

luczkich. Szuka ich „po górach” i chroni jak pasterz owieczkę pozostawioną bez opieki (ww. 12-13). Ojciec Jego czyni wszystko, aby nie zginęło „jedno z tych małych” (w. 14).

• Przyniosę Jezusowi i Ojcu moich maluczkich, z któ-

rymi żyję na co dzień. Co jest ich największą potrzebą? O co chciałbym prosić dla nich?

• Stanę przed Jezusem z całą moją biedą i małością.

Wyznam Mu szczerze to, co obecnie przeżywam jako swoją największą słabość. Oddam Mu siebie i będę Go prosił: „Prowadź mnie do Ojca. Nie pozwól, abym kiedykolwiek zginął”.

238

XIX Tydzień zwykły. Środa Mt 18, 15-20 „Gdy brat twój zgrzeszy przeciw tobie, idź i upomnij go w cztery oczy. Jeśli cię usłucha, pozyskasz swego brata. 16 Jeśli zaś nie usłucha, weź z sobą jeszcze jednego albo dwóch, żeby na słowie dwóch albo trzech świadków oparła się cała sprawa. 17 Jeśli i tych nie usłucha, donieś Kościołowi. A jeśli nawet Kościoła nie usłucha, niech ci będzie jak poganin i celnik. 18 Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, cokolwiek zwiążecie na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane w niebie. 19 Dalej, zaprawdę, powiadam wam: Jeśli dwóch z was na ziemi zgodnie o coś prosić będzie, to wszystko otrzymają od mojego Ojca, który jest w niebie. 20 Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich”. UZDROWIĆ BRATERSKIE RELACJE

O co proszę? O uzdrowienie moich grzesznych relacji i zdolność przebaczania. • Jezus zostawił w Ewangelii ważne słowa, które mogą być dla mnie światłem i oparciem w budowaniu relacji braterskich, szczególnie w sytuacjach konfliktowych. Zaprasza mnie, abym podjął wysiłek uzdrowienia zranionych więzi. • Jezus stawia przede mną brata, który zgrzeszył wobec

mnie. Cała Jego troska nastawiona jest na pozyskanie 239

XIX Tydzień zwykły

brata (w. 15). Jezus pragnie, abym zajął się bratem, który mnie zranił, a nie ranami, które mi zadał. • Przywołam na pamięć osoby, które mnie zraniły. Czy

potrafię przyznać się do tego, co mnie najbardziej boli? Czy dzisiaj jestem wolny od rozpamiętywania zadanej mi krzywdy?

• Zaproszę Jezusa w moje najtrudniejsze relacje. Będę

Go prosił, aby mnie uwolnił od przywiązania do bólu i poczucia krzywdy.

• Jezus uczy mnie postawy upominania. Wsłucham

się w Jego słowa (ww. 16-17). Jakie reakcje budzą się w moim sercu? Czy jestem gotowy podjąć drogę, którą pokazuje mi Jezus?

• Co w upominaniu innych jest dla mnie najtrudniej-

sze? Czy upominając, potrafię pozyskiwać osoby? A może zrażam je do siebie?

• Uświadomię sobie, jak wielki dar otrzymuję w Sa-

kramencie Pokuty (w. 18). Jezus pragnie uwalniać mnie z moich grzesznych relacji. Co powinienem Mu oddać w spowiedzi świętej?

• Jezus przypomina mi o wielkiej mocy, jaka płynie

ze wspólnej modlitwy (w. 19). Zachęca mnie, abym swoje najtrudniejsze sprawy powierzał także mojej rodzinie, wspólnocie. O co chciałbym się teraz modlić z moją wspólnotą?

240

XIX Tydzień zwykły. Czwartek Mt 18, 21 – 19, 1 Wtedy Piotr podszedł do Niego i zapytał: „Panie, ile razy mam przebaczyć, jeśli mój brat zawini względem mnie? Czy aż siedem razy?” 22 Jezus mu odrzekł: „Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy. 23 Dlatego podobne jest królestwo niebieskie do króla, który chciał się rozliczyć ze swymi sługami. 24 Gdy zaczął się rozliczać, przyprowadzono mu jednego, który był mu winien dziesięć tysięcy talentów. 25 Ponieważ nie miał z czego ich oddać, pan kazał sprzedać go razem z żoną, dziećmi i całym jego mieniem, aby dług w ten sposób odzyskać. 26 Wtedy sługa padł mu do stóp i prosił go: «Panie, okaż mi cierpliwość, a wszystko ci oddam». 27 Pan ulitował się nad owym sługą, uwolnił go i dług mu darował. 28 Lecz gdy sługa ów wyszedł, spotkał jednego ze współsług, który mu był winien sto denarów. Chwycił go i zaczął dusić, mówiąc: «Oddaj, coś winien!» 29 Jego współsługa padł przed nim i prosił go: «Okaż mi cierpliwość, a oddam tobie». 30 On jednak nie chciał, lecz poszedł i wtrącił go do więzienia, dopóki nie odda długu. 31 Współsłudzy jego, widząc, co się działo, bardzo się zasmucili. Poszli i opowiedzieli swemu panu wszystko, co zaszło. 32 Wtedy pan jego, wezwawszy go, rzekł mu: «Sługo niegodziwy! Darowałem ci cały ten dług, ponieważ mnie prosiłeś. 33 Czyż więc i ty nie powinieneś był ulitować się nad swoim współsługą, jak ja ulitowałem się nad tobą?» 34 I uniósłszy się gniewem, pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu nie odda całego długu. 35 Podobnie 241

XIX Tydzień zwykły

uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu”. Gdy Jezus dokończył tych mów, opuścił Galileę i przeniósł się w granice Judei za Jordan.

PRZEBACZAĆ Z SERCA

O co proszę? O serce wolne od pretensji i złości, zdolne do przebaczania każdemu. • Spróbuję wczuć się w stan ducha Piotra, który pyta Jezusa: „Ile razy mam przebaczyć?” (w. 21). Jego pytanie zdaje się sugerować, że komuś już wielokrotnie przebaczał i wszystko na nic. • Przypomnę sobie sytuacje, w których tracąc cierpli-

wość, pytałem: „Ile jeszcze razy będę przebaczał?”. Jezus mówi do mnie: „Zawsze” (w. 22). Powiem Mu o moich najtrudniejszych relacjach, w których boję się kolejnego zranienia, obawiam się, że moja dobroć będzie odrzucona.

• Jezus opowiada przypowieść, aby pomóc mi przy-

jąć trudne słowa o przebaczeniu. Jest to przypowieść o mnie, o moim życiu, o moich „długach” i moich „dłużnikach” (ww. 23-35). Będę prosił Go, aby swoim słowem uzdrowił mnie i moje myślenie.

• „Panie, miej cierpliwość nade mną...” (w. 26). Uświa-

domię sobie moje największe błędy, upadki, grzechy, których sam sobie nie potrafiłem wybaczyć. Zobaczę

242

cierpiącego Jezusa, który czekał cierpliwie na moje nawrócenie. • „Pan ulitował się...” (w. 27). Przypomnę sobie sytu-

acje, w których głęboko doświadczyłem Jego cierpliwości, delikatności, przebaczenia i miłosierdzia. Wrócę pamięcią do konkretnych wydarzeń. Powiem o nich Jezusowi. Uwielbię Go.

• „Czyż więc i ty nie powinieneś był się ulitować...”

(w. 33). Jezus miłosierny patrzy nie tylko na mnie, ale także na ludzi, którzy mnie ranią. Będę Go prosił, aby nauczył mnie patrzeć na moich krzywdzicieli Jego oczami. cam pragnienie przebaczenia innym (w. 35). Będę wołał: „Ojcze, daj mi serce zdolne przebaczać pomimo wszystko!”.

243

XIX Tydzień zwykły

• Ojciec nie może uzdrowić mojego serca, jeśli odrzu-

U RO CZYSTO ŚCI I ŚWIĘTA

25 stycznia Święto Nawrócenia św. Pawła, Apostoła Mk 16, 15-18 I rzekł do nich: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu! 16 Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony. 17 Te zaś znaki towarzyszyć będą tym, którzy uwierzą: w imię moje złe duchy będą wyrzucać, nowymi językami mówić będą; 18 węże brać będą do rąk, i jeśliby co zatrutego wypili, nie będzie im szkodzić. Na chorych ręce kłaść będą, a ci odzyskają zdrowie”. 15

NAWRÓCIĆ SIĘ I POZWOLIĆ SIĘ PROWADZIĆ SŁOWU

O co proszę? O łaskę nawrócenia i uległości wobec Słowa. • Zaproszę do mojej modlitwy św. Pawła, który umiłował słowo Boże, aż do radykalnego nawrócenia. Zwrócę się do niego, aby uprosił mi łaskę uległości słowu i odwagę kroczenia jego drogami. • W dzisiejszej Ewangelii Jezus udziela mi misji (w. 15).

Mam głosić Ewangelię tam, gdzie toczy się moja codzienność. Ona jest „całym światem”, do którego mnie posyła: rodzina, wspólnota, praca, ludzie, których spotykam.

• Uświadomię sobie, że dzięki mnie wiele osób może

spotkać Jezusa. Ode mnie także zależy, czy będzie dla nich kimś bliskim. Jak wygląda moje życie Ewangelią w konkretach dnia: w rodzinie, we wspólnocie, w pracy?

580

• Przywołam z wdzięcznością osoby, które przekazały

mi wiarę (w. 16): rodziców, którzy przynieśli mnie do chrztu, kapłana, który mnie ochrzcił i wielu innych, którzy troszczyli się o mój rozwój duchowy. Kto to jest? Pomodlę się za nich.

• Jezus zapewnia mnie, że jeśli Mu uwierzę, będę mógł

w Jego imię dokonywać rzeczy po ludzku niemożliwych (ww. 17-18). Wsłucham się w Jego słowa i będę prosił o silną wiarę w moc Jego słowa. Jakie przeżycia budzą we mnie Jezusowe obietnice? ono wielkich rzeczy w moim życiu. Nie zawsze od razu je dostrzegam. Moja wiara w moc słowa sprawi, że będę je głosił z mocą. Takiej władzy udzielił mi Jezus przed swoim odejściem do nieba. Owoce objawią się w swoim czasie.

• W serdecznej rozmowie z Jezusem będę Go prosił

o łaskę nawrócenia, abym jak św. Paweł potrafił całym sercem przylgnąć do Niego i wypełnić Jego plany względem mnie.

581

Uroczystości i święta

• Ilekroć słucham z wiarą słowa, tylekroć dokonuje

2 lutego Święto Ofiarowania Pańskiego Łk 2, 22-40 Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, przynieśli Je do Jerozolimy, aby przedstawić Panu. 23 Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: „Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu”. 24 Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego. 25 A żył w Jeruzalem człowiek imieniem Symeon. Był to człowiek sprawiedliwy i pobożny, wyczekujący pociechy Izraela; a Duch Święty spoczywał na nim. 26 Jemu Duch Święty objawił, że nie ujrzy śmierci, aż zobaczy Mesjasza Pańskiego. 27 Z natchnienia więc Ducha przyszedł do świątyni. A gdy Rodzice wnosili Dzieciątko Jezus, aby postąpić z Nim według zwyczaju Prawa, 28 on wziął Je w objęcia, błogosławił Boga i mówił: 29 „Teraz, o Władco, pozwalasz odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. 30 Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, 31 któreś przygotował wobec wszystkich narodów: 32 światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela”. 33 A Jego ojciec i Matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. 34 Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: „Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą 35 – a Twoją duszę miecz przeniknie – aby na jaw wyszły zamysły serc wielu”. 36 Była tam również prorokini Anna, córka Fanuela z pokolenia Asera, bardzo podeszła w latach. Od swego panieństwa 22

582

siedem lat żyła z mężem, 37 i pozostała wdową. Liczyła już sobie osiemdziesiąt cztery lata. Nie rozstawała się ze świątynią, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą. 38 Przyszedłszy w tej właśnie chwili, sławiła Boga i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jeruzalem. 39 A gdy wypełnili wszystko według Prawa Pańskiego, wrócili do Galilei, do swego miasta – Nazaretu. 40 Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim. O co proszę? O miłość wierną i zdolną do największych poświęceń. • Będę wpatrywał się w Maryję i Józefa, którzy przynoszą do świątyni Dzieciątko Jezus (ww. 22-24). Maryja ma świadomość, że poświęca Bogu swoje pierwsze i jedyne dziecko. Wie, że nie może zatrzymać Go dla siebie. Co mogła odczuwać jako matka? Spróbuję rozmawiać z Maryją o Jej przeżyciu w świątyni. • Będę kontemplował Maryję „Matkę pięknej miło-

ści”, która potrafi poświęcić Bogu najdroższą dla Niej osobę. Nie zatrzymuje dziecka przy sobie. Czy potrafię kochać osoby bez zniewalania ich sobą, bez zatrzymywania ich przy sobie? Czy nie manipuluję miłością drugiego człowieka? Czy jestem wolny od nieuporządkowanych przywiązań od osób i rzeczy?

• Będę obserwował Symeona i Annę, którzy aż do sę-

dziwego wieku z cierpliwością oczekują na spełnienie

583

Uroczystości i święta

WZIĄĆ JEZUSA WE WŁASNE RAMIONA

się Bożej obietnicy (ww. 25-38). Po wielu latach oczekiwania ich wierność zostaje nagrodzona. Co mogę powiedzieć o mojej ufności do Boga? Czy wierzę, że On nigdy nie spóźnia się ze spełnieniem swoich obietnic? Czy nie wymuszam na Bogu spełniania swoich próśb? Czy nie wątpię w Jego wierność? • Spróbuję wyobrazić sobie siebie na miejscu Symeona

(w. 28). „Wezmę” od Maryi maleńkiego Jezusa i obejmę Go własnymi ramionami. Postaram się trwać w tym doświadczeniu przez dłuższy czas. Czy łatwo jest mi wyobrazić sobie siebie w takiej scenie? Jakie budzą się wtedy we mnie uczucia?

• Co mogę powiedzieć o mojej więzi z Jezusem? Czy

tęsknię za Jezusem? Czy szukam bliskości z Nim na modlitwie? Co najbardziej mi przeszkadza w budowaniu zażyłej więzi z Jezusem?

• Powierzę siebie, całą moją rodzinę i wspólnotę Świę-

tej Rodzinie, abyśmy wzrastali w mocy, i mądrości, aby łaska Boża zawsze spoczywała nad nami.

584

14 lutego Święto św. Cyryla i Metodego, patronów Europy Łk 10, 1-9 Następnie wyznaczył Pan jeszcze innych siedemdziesięciu dwu i wysłał ich po dwóch przed sobą do każdego miasta i miejscowości, dokąd sam przyjść zamierzał. 2 Powiedział też do nich: „Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało; proście więc Pana żniwa, żeby wyprawił robotników na swoje żniwo. 3 Idźcie! Oto posyłam was jak owce między wilki. 4 Nie noście ze sobą trzosa ani torby, ani sandałów; i nikogo w drodze nie pozdrawiajcie. 5 Gdy wejdziecie do jakiegoś domu, najpierw mówcie: Pokój temu domowi. 6 Jeśli tam mieszka człowiek godny pokoju, wasz pokój spocznie na nim; jeśli nie, powróci do was. 7 W tym samym domu zostańcie, jedząc i pijąc, co będą mieli: bo zasługuje robotnik na swoją zapłatę. Nie przechodźcie z domu do domu. 8 Jeśli do jakiegoś miasta wejdziecie i przyjmą was, jedzcie, co wam podadzą; 9 uzdrawiajcie chorych, którzy tam są, i mówcie im: «Przybliżyło się do was królestwo Boże»”. POWIERZYĆ SIĘ OPIECE JEZUSA

O co proszę? O dogłębne doświadczenie czułej opieki Jezusa. • Jezus przestrzega mnie przed chodzeniem drogami, które nie prowadzą do Niego (w. 1). Czy w moim życiu są ścieżki, które oddalają mnie od Jezusa? Czy nie znajduję w sobie ukrytych „furtek”, które prowadzą 585

Uroczystości i święta

mnie do wyjałowienia życia duchowego, okradają mnie z wartości powołaniowych i zabijają we mnie miłość do Jezusa? • Jezus mówi o bliskiej relacji, jaką pragnie ze mną

nawiązać. Mówi mi, kim chce być dla mnie osobiście. Chce być jedyną „bramą” mojego życia. Pragnie codziennie otwierać mi drogę do zbawienia, mówić do mnie po imieniu, troszczyć się o pokarm dla mojego życia (ww. 2-4.7.9).

• Czy wierzę w czułą opiekę Jezusa? Czy uświadamiam

sobie na co dzień, że każdego dnia od samego rana prosi mnie, abym zechciał Mu powierzyć moją drogę życia i pozwolił się prowadzić? Czy ufam Jezusowi?

• Zapytam siebie szczerze, czy nie ma w moim życiu

osób, które mają na mnie zły wpływ, którym ulegam? Kim są te osoby? Wymienię je przed Jezusem? Czy mogę powiedzieć, że jestem od nich zależny?

• Czy potrafię powiedzieć stanowczo „nie” osobom,

które oddalają mnie od Jezusa? Pomodlę się, aby uwolnił mnie od zniewoleń, które powstają na skutek nieuporządkowanych relacji z tymi osobami. Będę Go prosił o dar wolności i o mądrość opierania się złym wpływom i namowom.

• Jezus mówi, że przychodzi specjalnie do mnie, abym

miał życie w obfitości. Uświadomię sobie, że osobista modlitwa, Eucharystia, Sakrament Pokuty mogą stawać się dla mnie czasem szczególnej łaski. Jezus,

586

ilekroć zbliżam się do Niego, pragnie dawać mi życie w obfitości! • Poproszę Jezusa w serdecznej rozmowie, aby rozbu-

Uroczystości i święta

dził we mnie silne pragnienie życia modlitewnego i sakramentalnego.

587

22 lutego Święto Katedry św. Piotra, Apostoła Mt 16, 13-19 Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei Filipowej, pytał swych uczniów: „Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?” 14 A oni odpowiedzieli: „Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za Jeremiasza albo za jednego z proroków”. 15 Jezus zapytał ich: „A wy za kogo Mnie uważacie?” 16 Odpowiedział Szymon Piotr: „Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego”. 17 Na to Jezus mu rzekł: „Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie. 18 Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Opoka] i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. 19 I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie”. 13

ZAPYTAĆ SIEBIE: KIM JEST DLA MNIE JEZUS?

O co proszę? O łaskę głębokiej więzi z Jezusem. • Przedstawię sobie Jezusa w gronie uczniów rozmawiających ze sobą. Będę przysłuchiwał się ich rozmowom. Wyobrażę sobie ich żywą reakcję na pytanie Jezusa (w. 13). Są dobrymi obserwatorami ludzkich opinii o Mistrzu (w. 14). • Odniosę tę sytuację do mojej codzienności. Wyobra-

żę sobie Jezusa, który przychodzi w moje okolice,

588

odnajduje mnie i pyta: Za kogo uważają Mnie ludzie, z którymi żyjesz na co dzień? Kim jest Jezus dla mojej rodziny, wspólnoty, dla moich przyjaciół? Jakie miejsce zajmuje w ich życiu? Jak często wiara i miłość do Jezusa jest tematem naszych rozmów? zusa: „A wy, za kogo mnie uważacie?” (w. 15). Popatrzę na ich twarze i na Piotra, który odpowiada prosto i pewnie: „Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywe go” (w. 16). Wiara jest osobistą relacją z Bogiem. Nie może opierać się na opiniach innych i czystych deklaracjach.

• Jaka byłaby moja odpowiedź, gdybym w tej chwili

usłyszał to samo pytanie Jezusa? Co mogę powiedzieć o mojej osobistej więzi z Jezusem? Czy jest oparta na głębokim doświadczeniu przyjaźni?

• Jezus przypomina Piotrowi, że wiara w Jezusa, przy-

jaźń z Nim jest łaską otrzymaną z góry, od Ojca (w. 17). Jak często proszę Ojca o łaskę głębokiej przyjaźni z Jezusem? Czy modlę się na co dzień o pogłębienie mojej wiary? Czy dziękuję za nią?

• Jezus pragnie działać w Kościele przez zwykłych,

prostych ludzi. Ufa im i powierza najbardziej odpowiedzialne misje (w. 18-19). Czy w sprawach wiary potrafię być dla mojej rodziny, wspólnoty Piotrem – skałą? Czy dla innych jestem drogą czy przeszkodą do Jezusa? 589

Uroczystości i święta

• Spojrzę na reakcję uczniów, gdy słyszą pytanie Je-

• W serdecznej rozmowie poproszę Jezusa, aby pociąg

nął mnie do siebie żywym uczuciem przyjaźni i dał mi odwagę świadczenia o Nim w moim środowisku życia i pracy.

590

Spis treści Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 O K R E S Z W Y K ŁY ( T YG O D N I E I X-X X X I V ) IX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 IX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 IX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 IX Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 IX Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 IX Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 IX Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 IX Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 IX Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 X Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 X Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 X Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 X Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 X Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 X Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 X Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 X Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 X Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 XI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 XI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 XI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 XI Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 XI Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 XI Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 XI Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 XI Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 XI Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 XII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 XII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 XII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

745

XII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 XII Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 XII Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 XII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 XII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 XII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 XIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 XIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 XIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 XIII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 XIII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 XIII Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 XIII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 XIII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 XIII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 XIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 XIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124 XIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 XIV Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 XIV Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 XIV Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 XIV Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 XIV Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 XIV Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 XV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 XV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 XV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 XV Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 XV Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 XV Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 XV Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 XV Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 XV Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 XVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 XVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 XVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 XVI Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

746

XVI Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 XVI Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 XVI Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 XVI Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 XVI Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 XVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 XVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 XVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 XVII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 XVII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 XVII Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 XVII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 XVII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 XVII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 XVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 XVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 XVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 XVIII Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 XVIII Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 XVIII Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 XVIII Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 XVIII Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 XVIII Tydzień zwykły. Sobota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 XIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 XIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 XIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 XIX Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 XIX Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 XIX Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 XIX Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 XIX Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 XIX Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 XX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 XX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 XX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 XX Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 XX Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258

747

XX Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 XX Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 XX Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267 XX Tydzień zwykły. Sobota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 XXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 XXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 XXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 XXI Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 XXI Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 XXI Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 XXI Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 XXI Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 XXI Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 XXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 XXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 XXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 XXII Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 XXII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 XXII Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 XXII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 XXII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 XXII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 XXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 XXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 XXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 XXIII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 XXIII Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 XXIII Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 XXIII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 XXIII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 XXIII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 XXIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 XXIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 XXIV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 XXIV Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 XXIV Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 XXIV Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

748

XXIV Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 XXIV Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 XXIV Tydzień zwykły. Sobota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 XXV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366 XXV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 XXV Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 XXV Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 XXV Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 XXV Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 XXV Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 XXV Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 XXV Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 XXVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 XXVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 XXVI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 XXVI Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 XXVI Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 XXVI Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 XXVI Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 XXVI Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404 XXVI Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 XXVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 XXVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 XXVII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 XXVII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 XXVII Tydzień zwykły. Wtorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 XXVII Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422 XXVII Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424 XXVII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 XXVII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 XXVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 XXVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 XXVIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 XXVIII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 XXVIII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 XXVIII Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 XXVIII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

749

XXVIII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 XXVIII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 XXIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 XXIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 XXIX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 XXIX Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458 XXIX Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 XXIX Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 XXIX Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 XXIX Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468 XXIX Tydzień zwykły. Sobota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 XXX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 XXX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 XXX Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477 XXX Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 XXX Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482 XXX Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 XXX Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 XXX Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 XXX Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 XXXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 XXXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 XXXI Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 XXXI Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 XXXI Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503 XXXI Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 XXXI Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 XXXI Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510 XXXI Tydzień zwykły. Sobota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 XXXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 XXXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517 XXXII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520 XXXII Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523 XXXII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525 XXXII Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 XXXII Tydzień zwykły. Czwartek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 XXXII Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531

750

XXXII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 XXXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536 XXXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539 XXXIII Tydzień zwykły. Niedziela, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541 XXXIII Tydzień zwykły. Poniedziałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544 XXXIII Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 XXXIII Tydzień zwykły. Środa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548 XXXIII Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 XXXIII Tydzień zwykły. Piątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553 XXXIII Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 Niedziela Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Rok A. . . . . . . 558 Niedziela Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Rok B. . . . . . . 561 Niedziela Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Rok C. . . . . . . 563 XXXIV Tydzień zwykły. Poniedziałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 XXXIV Tydzień zwykły. Wtorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567 XXXIV Tydzień zwykły. Środa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569 XXXIV Tydzień zwykły. Czwartek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 XXXIV Tydzień zwykły. Piątek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574 XXXIV Tydzień zwykły. Sobota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 U R O C Z Y S TO Ś C I I Ś W I Ę TA 25 stycznia. Święto Nawrócenia św. Pawła, Apostoła . . . . . . . . 580 2 lutego. Święto Ofiarowania Pańskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 14 lutego. Święto św. Cyryla i Metodego, patronów Europy. . . . 585 22 lutego. Święto Katedry św. Piotra, Apostoła . . . . . . . . . . . . . . . . 588 4 marca. Święto św. Kazimierza, królewicza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 19 marca. Uroczystość św. Józefa, Oblubieńca NMP. . . . . . . . . . . 595 25 marca. Uroczystość Zwiastowania Pańskiego. . . . . . . . . . . . . . 598 23 kwietnia. Uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 25 kwietnia. Święto św. Marka, Ewangelisty. . . . . . . . . . . . . . . . . . 603 29 kwietnia. Święto św. Katarzyny Sieneńskiej, dziewicy i doktora Kościoła, patronki Europy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 3 maja. NMP Królowej Polski, głównej patronki Polski. . . . . . . . . 607 6 maja. Święto św. Apostołów Jakuba i Filipa. . . . . . . . . . . . . . . . . 609 8 maja. Uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612

751

14 maja. Święto św. Macieja, Apostoła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614 16 maja. Święto św. Andrzeja Boboli, kapłana i męczennika, patrona Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617 31 maja. Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny . . . . . . 619 Poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego. Święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła . . . . . . . . . . 622 Czwartek po Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana, Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625 Czwartek po Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana, Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628 Czwartek po Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana, Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630 Uroczystość Najświętszej Trójcy. Rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633 Uroczystość Najświętszej Trójcy. Rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 Uroczystość Najświętszej Trójcy. Rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Rok A. . . . . 639 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Rok B. . . . . 641 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Rok C. . . . . 644 Piątek po 2. niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa. Rok A. . . . . 646 Piątek po 2. niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa. Rok B. . . . . . . . . . . . 648 Piątek po 2. niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa. Rok C. . . . 650 11 czerwca. Wspomnienie św. Barnaby, Apostoła. . . . . . . . . . . . . . 652 24 czerwca. Uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela. . . . 654 29 czerwca. Uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła. . . . 657 3 lipca. Święto św. Tomasza, Apostoła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660 11 lipca. Święto św. Benedykta, opata, patrona Europy. . . . . . . . 662 22 lipca. Święto św. Marii Magdaleny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664 23 lipca. Święto św. Brygidy, zakonnicy, patronki Europy. . . . . . . 667 25 lipca. Święto św. Jakuba, Apostoła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670 26 lipca. Wspomnienie świętych Joachima i Anny, rodziców NMP. . . . 673 29 lipca. Wspomnienie św. Marty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675

752

6 sierpnia. Święto Przemienienia Pańskiego. Rok A. . . . . . . . . . . . 677 6 sierpnia. Święto Przemienienia Pańskiego. Rok B. . . . . . . . . . . 680 6 sierpnia. Święto Przemienienia Pańskiego. Rok C. . . . . . . . . . . . 683 9 sierpnia. Święto św. Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein), dziewicy i męczennicy, patronki Europy. . . . . . 686 10 sierpnia. Święto św. Wawrzyńca, diakona i męczennika. . . . 689 15 sierpnia. Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691 22 sierpnia. Najświętszej Maryi Panny, Królowej. . . . . . . . . . . . . . . 694 24 sierpnia. Święto św. Bartłomieja, Apostoła . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 26 sierpnia. Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 29 sierpnia. Wspomnienie Męczeństwa św. Jana Chrzciciela. . . 703 8 września. Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. . . . . 706 14 września. Święto Podwyższenia Krzyża Świętego . . . . . . . . . . 709 15 września. Wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Bolesnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 18 września. Święto św. Stanisława Kostki, zakonnika. . . . . . . . . 713 21 września. Święto św. Mateusza, Apostoła i Ewangelisty. . . . . 716 29 września. Święto świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718 2 października. Wspomnienie świętych Aniołów Stróżów. . . . . . 720 18 października. Święto św. Łukasza, Ewangelisty. . . . . . . . . . . . . 722 28 października. Święto świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724 Ostatnia niedziela października. Uroczystość poświęcenia własnego kościoła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726 1 listopada. Uroczystość Wszystkich Świętych. . . . . . . . . . . . . . . . . 729 2 listopada. Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych Pierwsza Msza św.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732 2 listopada. Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych Druga Msza św.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735 2 listopada. Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych Trzecia Msza św.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738 9 listopada. Święto rocznicy poświęcenia Bazyliki Laterańskiej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740 30 listopada. Święto św. Andrzeja, Apostoła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743