Bogusław Szpakowski SAC
Seksualność. Niezabliźniona rana?
Miłość mi wszystko wyjaśniła, miłość wszystko rozwiązała – dlatego uwielbiam tę Miłość, gdziekolwiek by przebywała. K. Wojtyła, Pieśń o Bogu ukrytym
Moim Rodzicom
Słowo z Centrum Formacji Duchowej
Pod koniec XX wieku zrobiło się głośno na temat „rewolucji seksualnej”, która głosiła nową erę ludzkiego wyzwolenia ku szczęściu. Dzisiaj propagatorzy tych idei usiłują budować sobie pomniki jako uznanie dla własnych osiągnięć. Tymczasem prawda jest inna. U wielu, zwłaszcza młodych, „rewolucja” pozostawiła po sobie krwawiącą ranę w przeżywaniu własnej seksualności, która, niezabliźniona, potrafi zaburzać dojrzewanie i rozwój ludzkiej osobowości. Ta rana ma swój zasadniczy powód. Jest nią próba oddzielania seksualności od miłości, wyłączanie jej z integralnego postrzegania osoby ludzkiej. Niestety, tematy związane z seksualnością mają coraz gorszą prasę. Dzisiejszy czytelnik, świadomie lub nieświadomie, pozostaje głodny treści, a także przewodników, którzy z szacunkiem dla człowieka i prawdy o dojrzewaniu jego osobowości, z odwagą wskazują na seksualność jako wielki dar i równie wielkie zadanie. Seksualność bowiem kryje w sobie nie tylko dynamizm biologiczny czy psychologiczny, który narzuca się człowiekowi, ale także edukacyjny, angażujący ludzką wolność i odpowiedzialność (A. Cencini). Seksualność pomyślana przez Stwórcę jest darem, na który składa się bogata i złożona rzeczywistość. Nie istnieje sama w sobie, oderwana od pozostałych sfer. Tworzą ją razem: genitalność, cielesność, afektywność i duchowość. Jest ona wyrazem płodności, płciowości, miłości i ducha. Ma w sobie coś z tajemnicy, w której objawia się tożsamość ludzka i inność każdej osoby. WIOSNA
▪ 51/2011
5
Seksualność. Obca część we mnie?
Drogi Czytelniku, zapraszam Cię do osobistego spotkania się z Twoją seksualnością. Proszę, ustaw puste krzesło w Twoim pokoju. Możesz na nim położyć kartkę z napisem „seksualność”. Zbliż się do tego krzesła, zachowując bezpieczny dla siebie dystans. Zarejestruj swoje uczucia, spontaniczne obrazy, które się w Tobie pojawiają. Może zobaczysz jakąś postać siedzącą na tym krześle. Być może zrodzi się w Tobie pytanie, które chcesz zadać. Zapraszam Cię do dialogu z Twoją seksualnością. To ćwiczenie można przeżyć, wykorzystując własną wyobraźnię. Ważne, by wykonać je spontanicznie, a potem poświęcić czas na osobistą refleksję. Jeśli uznasz to za stosowne i właściwe, porozmawiaj z osobą, którą darzysz zaufaniem, w klimacie bezpieczeństwa i przyjaźni. Na początku tych rozważań postawmy sobie pytanie: po co w chrześcijańskiej formacji zajmować się sferą seksualną? Tak wiele jest seksu w mediach i codziennym życiu. Po co poświęcać cenny czas na osobistą refleksję na temat seksualności i przedkładać jej owoce Bogu na modlitwie? Otóż seksualność jest rzeczywistością niezwykle bogatą i wielowymiarową. Przynależy do naszego człowieczeństwa. Wyraźnie daje nam o sobie znać od okresu dojrzewania, a zatem nie jest czymś gotowym i statycznym. Wymaga wielostronnego rozwoju. W trosce o własny rozwój warto poświęcić jej uwagę i cenny czas. Dlaczego dla wielu z nas zbliżenie się do sfery seksualnej wydaje się trudne? PrzeWIOSNA
▪ 51/2011
7
Seksualność bez duchowości
Nie trzeba być szczególnie bystrym obserwatorem, żeby zauważyć, jak szybko zmienia się świat, w którym żyjemy. W ostatnich latach widzimy radykalną różnicę w społecznym nastawieniu do sfery seksualnej. Dotyczy to zwłaszcza młodego pokolenia, kształtowanego w znacznym stopniu przez media, które kreują współczesny model życia. Początek zmian obyczajowych w dziedzinie seksualnej przypada na drugą połowę XX wieku i wiąże się z tak zwaną rewolucją seksualną, która wybuchła w Europie Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych. Warto temu zjawisku poświęcić więcej uwagi, aby poszerzyć pole naszego rozeznania w chwili podejmowania pracy nad sobą w obszarze seksualnym. Rewolucja seksualna drugiej połowy XX wieku zrodziła się ze sprzeciwu wobec seksualnej pruderii. Postulowała otwarcie oczu na rzeczywistość ludzkiego ciała, a zwłaszcza na jego seksualny wymiar. Próbowano przywrócić zdeprecjonowaną wartość seksualności w jej zmysłowym wyrazie. Usiłowano wyzwolić ją z ucisku społeczno-religijnego moralizmu i tradycyjnej obyczajowości. Rewolucja seksualna, obalając dotychczasowe obyczajowe dogmaty, ustanowiła nowe: edukację seksualną, sprowadzoną do techniki seksualnej, i wolność indywidualnej ekspresji seksualnej. Proklamowano wolność wyboru tożsamości i orientacji seksualnej. W tonie wyzwoleńczym pojawił się ruch na rzecz gejów i lesbijek z żądaniami równouprawnienia, możliwością legalizacji związków homoseksualnych oraz 14
Zeszyty Formacji Duchowej
Duchowość bez seksualności
Na pytanie, czy we wspólnocie chrześcijańskiej życie seksualne może zostać zatrute, nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi. W niektórych środowiskach kościelnych rzeczywiście dochodzi do zatrucia przeżywania sfery seksualnej. Nie jesteśmy zwolnieni od rozeznawania doktryn i praktyk, które zadomowiły się w chrześcijańskich wspólnotach. Podstawowym kryterium rozeznania pozostaje niezmiennie Ewangelia. Biorąc pod uwagę doświadczenia osobiste wielu praktykujących chrześcijan i ich wyznania, warto zdemaskować wrogie życiu seksualnemu nurty chrześcijańskiej formacji. „Dzisiaj nierzadko zarzuca się chrześcijaństwu, że w przeszłości było przeciwnikiem cielesności; faktycznie, tendencje tego rodzaju zawsze były” – stwierdza papież Benedykt XVI w encyklice Deus Caritas est (nr 5). Szokujące są wyznania współczesnych chrześcijan, dla których pojęcie grzechu kojarzone jest głównie ze sferą seksualną. W chrześcijańskiej świadomości ciągle odżywa rygoryzm i tendencja do negatywnej oceny ciała, która wykształciła się w gnozie i została przyjęta przez różne kręgi kościelne. Oskarżenie ciała jako źródła zła to zasadnicza nauka tradycji manichejskiej. Manicheizm uważa materię za źródło zła i w konsekwencji potępia wszystko, co jest związane z cielesnością, a w szczególności seks. Zło seksu leży w tym, że przez prokreację przedłuża się stan uwięzienia dusz w ciele. Konsekwencją postawy manichejskiej jest intencjonalne unicestwienie ciała, zaprzeczenie wartości ludzkiej płci, WIOSNA
▪ 51/2011
19
Zraniona seksualność
Drogi Czytelniku, proszę, zastanów się, skąd bierze się w Tobie poczucie sprawiedliwości i niesprawiedliwości? Skąd bierze się Twoje oburzenie, gdy spotykasz człowieka, który rani życie drugiego człowieka? Skąd bierze się w Tobie współczucie dla niewinnej ofiary, czyli człowieka zranionego? Czy jest to tylko wyraz Twojej wrażliwości moralnej? O ludzkich ranach nie można mówić beznamiętnie, ze stoickim spokojem. Nie wolno ich bagatelizować i lekceważyć. Rany własne czy cudze wywołują falę uczuć. Trzeba przyjąć i przeżyć ból, smutek, żal, oburzenie, gniew, pragnienie wymierzenia sprawiedliwości. Czyż neurozy nie są próbą zastępczego cierpienia, by ominąć prawdziwe? Rany wyparte, zagrzebane w podświadoRany wyparte, zagrzebane mości ropieją, odbierają siłę i radość żyw podświadomości ropieją, cia. Czasem powracają w snach, gdy naodbierają siłę i radość życia. sza kontrola jest mniej czujna. Warto się zastanowić, czy w naszym życiu naprawdę się rozwijamy, czy tylko powtarzamy minione doświadczenia? Czy rzeczywiście lepiej cierpieć niż dokonać zamiany? Czy na pewno lepsze jest znane piekło niż nieznane niebo? A może lepiej wydostać się z kręgu zaklętego losu, fatum, by w wolności, w zgodzie ze sobą samym odpowiedzialnie kształtować własne życie? Każdy musi zdecydować sam. Nikt inny nie przeżyje za mnie mojego życia. Czyż nie miał racji Erich Fromm, mówiąc, że boimy się własnej wolności i odpowiedzialności? W pracy nad własnymi ranami WIOSNA
▪ 51/2011
25
Odwaga akceptacji ciała
Zapraszam Cię, drogi Czytelniku, do powrotu do dalekiej przeszłości. Może, będąc dzieckiem, zbierałeś jesienią dojrzałe kasztany i żołędzie. A potem, podczas szkolnych zajęć, robiłeś małe ludziki z kasztanów, żołędzi i patyczków. Proszę, powróć w swojej wyobraźni do kasztanowych ludzików, osobiście wykonanych lub oglądanych w dziecięcych galeriach. Postacie te mają wyraziście wyodrębnione części ciała, głowę, tułów, nogi. Jednocześnie każda z tych części jest połączona z inną, w ten sposób tworzą niepodzielną całość. Ciało jest widzialną postacią osoby ludzkiej, wyraża to, kim jest człowiek. Serce ma swoje miejsce między głową a jamą brzuszną. Serce symbolizuje jestestwo. W sercu zamieszkuje to, co w człowieku najbardziej W sercu zamieszkuje to, co osobiste: jego wolność i miłość. Brzuch w człowieku najbardziej symbolizuje funkcje popędowo-uczuciowe osobiste: jego wolność i mikontakt z ziemią, naturę i materię. Głowa łość. jest widzialnym obrazem ludzkiego ducha, myślenia i transcendencji. Ta dziecięca kreatywność w robieniu ludzików pełna jest antropologicznej intuicji i erotycznego uroku. Ujmuje wprost, że człowiek jest jednością umysłu, uczuć i ciała. Ważne jest, by to poczucie jedności w nas pozostało i wzmacniało pragnienie odczuwania emocjonalnej żywotności każdego obszaru naszego ciała. Kontakt z sobą samym można szybko uzyskać, zaczynając od ciała. Wystarczy przyjąć wygodną pozycję, głębiej oddychać i rozpocząć wędrówkę po całym 34
Zeszyty Formacji Duchowej
Zrozumieć seksualność
Spotkanie z własną seksualnością wymaga od nas przyjęcia postawy uwagi i umiejętności słuchania siebie. Ciało, sfera popędowa, emocjonalna, chce do nas mówić, domaga się słowa. Seksualność chce być w nas rozpoznana, zrozumiana, przyjęta i uszanowana. To przecież witalna część nas samych. Zanurzeni jesteśmy w kosmicznej rzeczywistości, która jest erotyczna. Światło łączy się z ciemnością, dzień z nocą, niebo z ziemią, słońce z księżycem, duch z materią. Przypomnij sobie, drogi Czytelniku, chwile spędzone na łonie natury. Gdy po trudzie wspinaczki siedzisz wpatrzony w wielobarwny górski krajobraz, odczuwasz zapach ziemi, a wiatr delikatnie głaszcze twoją twarz. Albo unosisz się na falach ciepłego morza i z pełnym zaufaniem poddajesz przyjaznej sile wody. Obcowanie z naturą przywraca żywotność naszych ciał, zmysłów i uczuć. Smak świeżego powietrza, ruch, praca fizyczna, kontakt ze zwierzętami – wszystko to czyni nas witalnymi. Gdy jesteśmy wypełnieni słońcem, wiatrem i obrazami przyrody, czujemy się częścią kosmicznej rzeczywistości. Pełni Doświadczając wybornożycia, pragniemy się nim dzielić z innyści życia, przeczuwamy, że mi osobami, gdyż radość dzielona jest poStwórca nieba i ziemi jest dwójna. Doświadczając wyborności życia, miłośnikiem życia. przeczuwamy, że Stwórca nieba i ziemi jest miłośnikiem życia. To, co stworzył, jest mu drogie dlatego, że przez Niego było chciane i kochane. „Bóg miłuje i ta Jego miWIOSNA
▪ 51/2011
41
Seksualność wyrazem miłości
Podczas warsztatów, jakie odbyły się na temat seksualności, uczestnicy, mężczyźni i kobiety, z mieszanymi uczuciami wspominali swój „pierwszy raz”, czyli przeżycie pierwszego współżycia seksualnego. Wiele osób odkrywało swoje motywacje, które skłoniły ich do seksualnych zachowań. Próbowano zrozumieć sens, jaki temu współżyciu nadawali. Warto zastanowić się, co oznacza dla nas seksualność, jaki sens jej nadajemy? Jakie motywy kierują naszymi seksualnymi zachowaniami? Ku czemu zmierzamy, podejmując zachowania seksualne? Seksualność człowieka funkcjonuje nie tylko jako system neurofizjologiczny, regulowany przez gruczoły dokrewne i przysadkę mózgową. Nie jest tylko wyuczoną, według określonego kodu kulturowego, grą zmysłowości, której zakończeniem jest akt płciowy. W wielorakich przejawach jest ona nosicielem sensu, który wyraża wewnętrzne przeżycia osobowego „ja” mężczyzny i „ja” kobiety w ich wzajemnym spotkaniu. Przybiera przez to charakter „języka” i „mowy”, w której istotną rolę odgrywają nie tylko procesy somatyczne i pobudzenie neurofizjologiczne, ale i przeżycia osobowe. Dzięki temu mężczyzna i kobieta mogą sobie wzajemnie komunikować najgłębsze pragnienia, życzenia, oczekiwania i nadzieje, mogą się obdarowywać subtelnymi odczuciami oraz doznaniami wzajemnego zainteresowania sobą, a także oddania sobie aż do stania się „jednym ciałem” (Rdz 2, 24). WIOSNA
▪ 51/2011
49
Ciało tęskni za Bogiem
Zapraszam Cię, drogi Czytelniku, abyś uświadomił sobie pierwsze skojarzenia, jakie wywołuje w Tobie słowo duchowość. Czym jest dla Ciebie duchowość? Jak ją praktykujesz? Jak duchowość kształtuje Twoje życie? Jaki wpływ wywiera duchowość na Twoje przeżywanie seksualności? Jakim stałeś się człowiekiem pod wpływem praktykowanej duchowości? Najczęściej, gdy słyszymy słowo „duchowość”, nasze skojarzenia biegną ku temu, co niematerialne. Dlatego dla wielu z nas duchowość staje się zjawiskiem wyłącznie umysłowym, wiąże się z praktyką religijnych rozmyślań, które przypominają kartezjańskie medytacje. W duchowych praktykach ciało jest raczej przeszkodą niż pomocą, ponieważ jest źródłem rozproszeń, które mącą umysł. Rozkosze cielesne odrywają od dobra duchowego, dlatego trzeba je umartwić, oddając się duchowym praktykom. Z perspektywy tak rozumianej i praktykowanej duchowości trudno jest zaakceptować ludzkie ciało doznające rozkoszy. Można nawet dostrzec w nim demoniczne oblicze. Zdarza się, że w trakcie skupienia modlitewnego u niektórych osób pojawiają się obrazy i pragnienia erotyczne, o czym zawstydzeni i pełni poczucia winy mówią spowiednikowi lub kierownikowi duchowemu. Tak rozumiana duchowość wydaje się nieludzka, smutna i pesymistyczna, a przede wszystkim odcięta od biblijnych i chrześcijańskich korzeni. Kluczem do chrześcijańskiej duchowości jest spotkanie i wcielenie. 56
Zeszyty Formacji Duchowej
Odwaga życia w celibacie
Dlaczego temat życia w celibacie kończy nasze rozważania o seksualności? Czy to oznacza, że życie seksualne jest piękne, dobre, błogosławione i prowadzi do transcendentnych przeżyć, ale celibat jest lepszy? A może sugeruje, iż dalsze rozważania będą zmierzały do ukazania wyższości życia w celibacie nad życiem w małżeństwie? W ubiegłym roku, jak z krateru wydobyły się przerażające informacje o seksualnych nadużyciach księży i osób zakonnych, które miały miejsce najczęściej w latach sześćdziesiątych minionego wieku, a teraz zostały ujawnione. Czyż zjawiska te nie wskazują, że życie w celibacie dla pewnej grupy osób może okazać się życiową porażką? Truizmem byłaby próba wykazywania, iż życie w celibacie nie prowadzi do seksualnych zaburzeń. Przecież zjawisko przestępstw seksualnych, w tym molestowania nieletnich, występuje w niekatolickich instytucjach w stopniu znacznie wyższym. Procederu pedofilii dopuszczają się też osoby, które prowadzą aktywne życie seksualne. Z tym przestępstwem często idą w parze inne, jak dziecięca pornografia czy dziecięca prostytucja. Zrozumiałe jest społeczne oburzenie, które rodzi się wobec faktu, że do grupy przestępczej należą także osoby duchowne. Księża, z racji swojej posługi duszpasterskiej, katechetycznej i charytatywnej, w naturalny sposób budzą zaufanie dzieci i ich rodziców. Gdy dopuszczają się wobec dziecka zachowań pedofilskich, nie tylko ranią i bezczeszczą jego ciało, „mordują” jego duszę, ale niszczą w nim to, co jest 62
Zeszyty Formacji Duchowej
Spis treści
Słowo z Centrum Formacji Duchowej
5
Seksualność obca część we mnie?
7
Seksualność bez duchowości
14
Duchowość bez seksualności
19
Zraniona seksualność
25
Odwaga akceptacji ciała
34
Zrozumieć seksualność
41
Seksualność wyrazem miłości
49
Ciało tęskni za Bogiem
56
Odwaga życia w celibacie
62
Zapraszamy do
Centrum Formacji Duchowej w Krakowie i Trzebini Zostało powołane do życia, aby towarzyszyć osobom świeckim, duchownym i konsekrowanym w poszukiwaniu głębszego doświadczenia wiary i integralnego rozwoju: psychicznego i duchowego. Wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu formowania różnych grup wiernych, w którym więcej uwagi poświęca się poszczególnym osobom. Centrum współpracuje z cenionymi formatorami różnych szkół i ośrodków życia duchowego, którzy dzielą się swoim osobistym doświadczeniem wiary, wiedzą teologiczną, pedagogiczną i psychologiczną. W ramach formacji regularnie prowadzone są: Szkoła Modlitwy Słowem Bożym Szkoła Kierownictwa Duchowego Szkoła Biblijna Szkoła Wiary Szkoła o. Jordana Rekolekcje Lectio Divina Ćwiczenia Ignacjańskie Szkoła Wychowawców Seminariów Diecezjalnych i Zakonnych Szkoła Formatorek Zakonnych Szkoła Odnowy dla Sióstr Zakonnych Sesje formacyjne dla rodziców i wychowawców Edycja kwartalnika „Zeszyty Formacji Duchowej”. Charakter spotkań Spotkania organizowane w Centrum Formacji Duchowej odbywają się w klimacie „pustyni”. Uczestnicy są zaproszeni do osobistej modlitwy i milczenia, indywidualnych rozmów z kierownikiem duchowym. Na koniec spotkań przewidziane są momenty dzielenia się w grupach. Szczegółowe informacje można uzyskać w sekretariacie CFD oraz na stronach internetowych: Centrum Formacji Duchowej ul. św. Jacka 16; 30-364 Kraków tel. (12) 269 23 97; tel./faks (12) 254 60 60 www.cfd.salwatorianie.pl ul. B. Głowackiego 3; 32-540 Trzebinia tel. (32) 753 54 80; tel. kom. 694 448 249 cfdtrzebinia@sds.pl
Centrum Formacji Duchowej zaprasza na sesje Jak rozwijać wrażliwość duchową i moralną? 6–8 maja 2011 O. Jacek Woroniecki przed laty zauważył, że w Polsce rozum jest sceptyczny, a wiara sentymentalna. Oznacza to, że jesteśmy zdolni do niekiedy intensywnych, w tym i zbiorowych przeżyć religijnych, ale w praktyce życia występuje jakiś rozziew pomiędzy życiem duchowym a faktycznym myśleniem, decydowaniem. Jak te sfery razem połączyć? Uczestnicy będą prowadzeni do odpowiedzi na drodze zaproponowanych rozważań: Tragiczne owoce rozwodu duchowości z moralnością; Żywa wiara otwarciem na łaskę; Łaska wewnątrz wolności; Łaska wewnątrz moralnych kroków; Łaska wewnątrz emocji; Łaska wewnątrz myślenia. Prowadzi: o. Wojciech Giertych OP, wykładowca teologii moralnej, Teolog Domu Papieskiego oraz członek Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych.
„Dla nas, ludzi, i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba” 23–26 czerwca 2011 Ekipy Centrum Badawcze Ezio Aletti z Rzymu i Centrum Formacji Duchowej z Krakowa poprowadzą czterodniową sesję, w cyklu „Credo”. Podjęte zostaną newralgiczne tematy i pytania związane z wiarą. Rozważania będą prowadzone w czterech perspektywach: Słowo Boże – dogmat – życie świętych – sztuka sakralna. Uczestnicy zostaną wprowadzeni m.in. w tematy: wiara Kościoła niepodzielonego, duszpasterstwo i formacja w Kościele naszych czasów. Sesja przebiegać będzie w klimacie pustyni i medytacji z możliwością indywidualnej rozmowy z kierownikiem duchowym. Przewidziane jest otwarte spotkanie, na którym prowadzący będą odpowiadali na pytania uczestników. Prowadzą: Marko Rupnik SJ & ekipa Centrum Badawczego Ezio Aletti z Rzymu oraz ekipa Centrum Formacji Duchowej z Krakowa. Zgłoszenia i pytania o szczegółowe informacje prosimy kierować na adres: Centrum Formacji Duchowej ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. (12) 269 23 97; tel./faks (12) 254 60 60 tel. kom. 694 448 170 e-mail: cfd@salwatorianie.pl
Centrum Formacji Duchowej w Krakowie zaprasza na sesje w ramach Szkoły Biblijnej Apokalipsa – Orędzie na nasze czasy 3–5 czerwca 2011 Wokół Apokalipsy narosły różne nieporozumienia: traktuje się ją jako porażający horror lub jako niezrozumiałą księgę, od której lepiej trzymać się z daleka. Nic bardziej błędnego! Pomimo skomplikowanej symboliki ta księga, ukazująca Boże spojrzenie na ludzkie dzieje, niesie nam jasne przesłanie nadziei i ufności, które warto odczytać. Apokalipsa to słowo Boże zawsze aktualne i potrzebne, może szczególnie w naszych zagmatwanych czasach. Prowadzi: Danuta Piekarz, wykładowca NT i teologii biblijnej na PAT i italianistyki na UJ, autorka publikacji z zakresu Pisma Świętego i językoznawstwa.
„Wypuść mój lud”. Księga Wyjścia 2–4 września 2011 Księga Wyjścia opowiada o Bogu, który bierze w obronę uciemiężony lud, gdy śmierć zagląda mu w oczy. Daje mu charyzmatycznego przewodnika Mojżesza, aby przeprowadził „wybranych” przez pustynię do Ziemi Obiecanej. Uczestnicy sesji będą zaproszeni, aby razem Mojżeszem i Izraelitami podjąć drogę przez pustynię: przeżyć wyjście z Egiptu, cudowne przejście przez Morze Czerwone, odnowić przymierze z Bogiem i rozpalić w sobie na nowo tęsknotę za Ziemią Obiecaną. Pomoże w tym autorka sesji, która posiada szczególną zdolność wyprowadzania na głębiny Starego Testamentu i niezwykły dar przekazu. Prowadzi: Bruna Costacurta, ceniony wykładowca teologii i duchowości Starego Testamentu na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Prowadzi we Włoszech biblijne sesje rekolekcyjne. Jest autorką publikacji z zakresu teologii i duchowości biblijnej.
D ni D uc ho wości Biblijnej „Twoje Słowo daje mi życie” 10–13 listopada 2011 Dni pogłębionej formacji biblijnej. Pierwsza część obejmuje wykłady, konferencje, wprowadzenie do lectio divina, druga przeżywana jest w klimacie pustyni, pełnego milczenia i na osobistej medytacji Słowa. Podjęte zostaną zagadnienia: Droga do spotkania z żywym Słowem; Wprowadzenie do lectio divina: „Żywe jest Słowo i skuteczne” (Hbr 4, 12). Witalny wymiar Słowa w duchowości żydowskiej i chrześcijańskiej: Słowo, które pobudza do życia (Ez 37,1-14) – perspektywa żydowska, oraz Słowo, które zwycięża śmierć (J 11,32-45) – perspektywa chrześcijańska. Żyć w Słowie, aby nie umrzeć na wieki (J 15,1-11) – perspektywa egzystencjalna; „Kładę przed Tobą życie i śmierć…” medytacje do Księgi Powtórzonego Prawa. Prowadzą: ks. Waldemar Chrostowski, biblista, kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu na UKSW, autor licznych książek, rekolekcjonista, animator formacyjnych grup biblijnych; ks. Mirosław Wróbel, biblista, kierownik Katedry Literatury Międzytestamentalnej i Nauk Pomocniczych Biblistyki na KUL; oraz ekipa CFD. Sesje Szkoły Biblijnej proponowane są w klimacie pustyni, ciszy i modlitwy osobistej. Uczestnicy są wprowadzani w teologiczne bogactwo i medytację wybranej Księgi Biblijnej w kontekście własnej historii życia. Mają możliwość skorzystania z sakramentu pokuty i indywidualnej rozmowy z kierownikiem duchowym.
Zgłoszenia należy nadsyłać, korzystając z formularza na stronie internetowej: www.cfd.salwatorianie.pl Zgłoszenia i pytania o szczegółowe informacje prosimy kierować na adres: Centrum Formacji Duchowej ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. (12) 269 23 97; tel./faks (12) 254 60 60 tel. kom. 694 448 170 e-mail: cfd@salwatorianie.pl
Zasady prenumeraty „Zeszytów Formacji Duchowej” W ciągu roku ukazują się cztery numery „Zeszytów”. Cena detaliczna jednego egzemplarza poza prenumeratą – 13 zł Korzyści związane z prenumeratą Cena 1 egz. w prenumeracie krajowej – 10 zł Koszt prenumeraty rocznej – 40 zł Koszt prenumeraty półrocznej – 20 zł Koszty wysyłki na terenie kraju pokrywa Wydawca. Prenumerata zagraniczna jest droższa o koszty przesyłki zagranicznej. Dla nabywających więcej niż 5 egz. danego numeru „Zeszytów” przewidziane są zniżki: W prenumeracie – 10%, w sprzedaży detalicznej – 5% Zapisy na prenumeratę trwają przez cały rok. Istnieje możliwość nabycia egzemplarzy archiwalnych. Wpłaty dokonuje się na blankiecie przekazu pocztowego lub bankowego. Należy podać imię i nazwisko oraz dokładny adres zamawiającego. Zamówienia prosimy kierować na adres: Salwatorianie – Centrum Formacji Duchowej ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków PKO BP II/O Kraków PL 55 1020 2906 0000 1102 0107 9342 Adres Redakcji: Zeszyty Formacji Duchowej ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. (12) 269 23 97; tel./faks (12) 254 60 60 zeszyty@salwatorianie.pl; www.cfd.salwatorianie.pl Redakcja z serca dziękuje Czytelnikom za dodatkowe ofiary złożone na utrzymanie i rozwój „Zeszytów”.