Balietips

Aambeien

Een gesprek over aambeien kan ongemakkelijk zijn voor de patiënt. Het beste kun je zo’n gesprek voeren in de spreekkamer. De folder over aambeien kan helpen om het onderwerp makkelijker te bespreken.

Zoek de oorzaak

Aambeien ontstaan door hoge druk rond de anus en/of verlies van elasticiteit van de kringspier. Probeer met de patiënt mogelijke oorzaken hiervan na te gaan.

Oorzaken van hoge druk zijn bijvoorbeeld: • zwangerschap; • verstopping en/of hard persen bij de ontlasting; • veel en krachtig hoesten; • bij aandrang toiletgang uitstellen. Afhankelijk van de oorzaak kun je een advies geven om de druk te verminderen.

Zoek achterliggende en verergerende factoren

• Verlies van elasticiteit van de kringspier kan komen door ouderdom of door zwangerschap (onder invloed van het zwangerschapshormoon). • Verstopping kan komen door te weinig bewegen, te weinig vezels in de voeding of als bijwerking van medicatie (o.a. opioïden, antipsychotica, verapamil). Geef de patiënt adviezen die hierop gericht zijn. • Bloedende aambeien kunnen meer bloeden als de patiënt anticoagulantia gebruikt. Misschien moet de dosis worden aangepast. Patiënten die een vitamine-K-antagonist gebruiken, kun je hiervoor verwijzen naar de trombosedienst.

Advies rond anale hygiëne

In plaats van wc-papier kan de patiënt met aambeien beter een nat doekje gebruiken om af te vegen. Natuurlijk elke keer een schoon doekje. Vochtig toiletpapier is meestal niet geschikt omdat dit vaak parfum of alcohol bevat.

Voedingsadvies

Adviseer om voedingsmiddelen te eten die veel vezels bevatten:

• rauwe groente; • ongeschild fruit; • volkorenproducten, waaronder ook zilvervliesrijst. Adviseer daarnaast om voldoende te drinken; zeker 1,5 à 2 liter per dag.

Advies over toiletgedrag

• Ga bij aandrang meteen naar het toilet en houd het niet op. • Probeer niet te persen, maar de ontlasting ontspannen te laten komen.

• Neem de juiste houding aan, met de voeten recht en plat op de grond. Als het nodig is, kan de patiënt een voetenbankje bij het toilet zetten.

Adviezen voor preventie en behandeling

• Verzorging van de anus met speciale zalf kan helpen het weefsel stevig en elastisch te houden. • Aambeien kunnen vanzelf verdwijnen. • Uitwendige aambeien kan men voorzichtig naar binnen duwen.

• Er zijn zelfzorgmiddelen beschikbaar.

Zelfzorgmiddelen

Niet gebruiken bij aambeien die voortdurend bloeden.

• Eerste keus: zalf of crème, 2x per dag aanbrengen en na elke stoelgang. • Bij pijn of jeuk tijdens de ontlasting: vaselinecetomacrogol- crème FNA of zinksulfaatvaselinecrème. • Bij continue pijn of jeuk: crème of zalf met lidocaïne (max. 20 gram per dag). • Tweede keus: zinkoxide in zetpillen, 2x per dag aanbrengen, bij voorkeur na de stoelgang. Het nadeel van zetpillen is dat ze te hoog in de darm terechtkomen.

(Bron behandeladvies: Zelfzorgstandaard Aambeien, KNMP, 2020)

Kijk voor meer tips op: www.ua.nl/aambeien