IES “San Paio” - TUI
Biblioteca
Escolma de textos sobre o amor
Amar en árabe......................................................................................................... 2-4 Amar en castelán..................................................................................................... 5-8 Amar en francés..................................................................................................... 9-17 Amar en galego.................................................................................................... 18-24 Amar en grego...................................................................................................... 25-27 Amar en hebreo................................................................................................... 28-29 Amar en inglés..................................................................................................... 30-35 Amar en latín....................................................................................................... 35-38 Amar en mozárabe.................................................................................................... 38 Amar en portugués.............................................................................................. 38-43 Amar en provenzal.................................................................................................... 44
Eros Políglota é o resultado nun novo traballo colaborativo do Grupo “Biblioteca, Transversalidade e Lectura” e do Club de Lectura “Pedra do Acordo” para celebrar lendo o Día dos Namorados 2012 EROS POLÍGLOTA
1
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN ÁRABE:
Oh ti que o corazón me roubas cando me miras, non me deixa o teu amor nin paciencia nin vida; non me preguntes hoxe se sofren as miñas entrañas, oxalá a paixón e a ausencia non tiveran sido creadas! Non probei o amor por gusto meu esta segunda vez senón que se cumpriu o destino e sucedeu por azar. Nas miñas tribulacións son causa da miña ruína, como a bolboreta que ama o lume e se queima. Ten compaixón de min, que a alma teño rota, e mírame, pois xa entreguei o espírito.
(Ibn Sahl de Sevilla, +1251)
O meu pensamento, coa lente dos ollos, gravada deixoute na prancha do corazón; e alí, a túa figura quedou gravada para sempre, o mesmo que un retrato. A túa beleza fixo correr polo meu corpo unha descarga eléctrica; e as miñas veas foron os fíos que propagaban a noticia. E se non respirase, para deixar saír os meus suspiros, o trepidar do meu peito sería como o ruído dun motor. Mahmud Sami Al-Barudi (1840-1904)
EROS POLÍGLOTA
2
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Se soubesen as flores amantes do aire as feridas de amor que hai no meu corazón, disolverían o bálsamo do seu perfume para sandarme. Se o reiseñor vise entre as ramas o lume das miñas entrañas na auga das pálpebras, transformaría a tristura da súa poesía en cantos que me consolasen. Se a Lúa, namorada das estrelas, soubese cantas preocupacións me afectan, abandonaría as estrelas fugaces e dende o seu alcázar baixaría para distraerme. Se soubese a aurora que estou a velar dende o céfiro do amencer, polo longo desvelo, humedecería os costados coas súas gotas para facerme chorar. Fawzi Maluf (1899-1930) Se unha sombra me xorde, digo: Ti. E sempre que se mostrou a beleza, ese sol eras Ti, que aparecías. Estás feita do soño da cor, a dozura e a luz. Es un belo Oriente sen ocaso; ditosa sexas! Non hai perfume que enerve os sentidos, pois o sopro, o aroma, elo Ti. Nin hai vento que cante, pois o canto es Ti. Ai, a miña dor por ti!: estás na desgraza e na pena E ai do meu final sen que te acabes!: Ti... Salah Labaki (1906-1955)
EROS POLÍGLOTA
3
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Sobre o meu costado e o meu brazo dorme, meu amor, xunto a min. Achega a túa boca á miña boca e a túa meixela á miña meixela aproxima. Gardei a túa beleza ata obter eu só a túa fermosura. Que é o amor senón tolemia e espertar nun regazo? Teño unxido o meu peito con perfume, preparei para o amor o meu leito, para que durmas felizmente sobre o meu costado e o meu brazo. Riyad Maluf (1912-)
O último día, biquei as súas mans, os seus ollos, os seus beizos. Díxenlle: agora estás madura, ccomo mazá. Unha parte de ti é unha muller e a outra algo indescritible: As palabras foxen de min e eu fuxo delas. Ambos os dous fluímos cara á infancia deste rostro trigueiro e este corpo cálido e louzán. Agora suplico e, sedento, achego o meu rostro a esta fonte que bota por fóra. O último día, díxenlle: Es o lume dos bosques, a auga do río e o segredo do lume. Unha parte de ti é indescritible e a outra: sacerdotisa no templo de Ishtar. Abd Al-Wahhab Al-Bayyati (1926-1999), O xardín de Aisha
EROS POLÍGLOTA
4
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN CASTELÁN: Vergüenza Si tú me miras, yo me vuelvo hermosa como la hierba a que bajó el rocío, y desconocerán mi faz gloriosa las altas cañas cuando baje al río. Tengo vergüenza de mi boca triste de mi voz rota y mis rodillas rudas; ahora que me miraste y que viniste, me encontré pobre y me palpé desnuda. Ninguna piedra en el camino hallaste más desnuda de luz la alborada que esta mujer a la que levantaste, porque oíste su canto, la mirada. Yo callaré para que no conozcan mi dicha los que pasan por el llano, en el fulgor que da a mi frente tosca y en la tremolación que hay en mi mano... Es noche y baja a la hierba el rocío; mírame largo y habla con ternura, ¡que ya mañana al descender al río la que besaste llevará hermosura! Gabriela Mistral (1889-1957)
Me estás enseñando a amar. Yo no sabía. Amar es no pedir, es dar, noche tras día.
El Día a la Noche alza, besa sólo un instante. la Noche al Día -alba, promesabeso de amante.
La Noche ama al Día, el claro ama a la Oscura. Qué amor tan perfecto y tan raro. Tú mi ventura.
Me estás enseñando a amar. Yo no sabía. Amar es no pedir, es dar. Mi alma, vacía. Gerardo Diego (1896-1987)
EROS POLÍGLOTA
5
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Madrigal Ven a mí que vas herido que en este lecho de sueños podrás descansar conmigo. Ven, que ya es la media noche y no hay reloj del olvido que sus campanadas vierta en mi pecho dolorido Tu retorno lo esperaba. De un ángulo de mi vida voz sin voz me lo anunciaba. Concha Méndez (1898-1986)
Hallazgo Desnuda y adherida a tu desnudez. Mis pechos como hielos recién cortados, en el agua plana de tu pecho. Mis hombros abiertos bajo tus hombros. Y tú, flotante en mi desnudez. Alzaré los brazos y sostendré tu aire. Podrás ceñir mi sueño porque el cielo descansará en mi frente. Afluentes de tus ríos serán mis ríos. Navegaremos juntos, tú serás mi vela, Y yo llevaré por mares escondidos. ¡Qué suprema efusión de geografías! Tus manos sobre mis manos. Tus ojos, aves de mi árbol, en la yerba de mi cabeza. Carmen Conde (1907-1996) EROS POLÍGLOTA
6
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
El amor Un pájaro me canta y yo le canto me gorjea al oído y le gorjeo me hiere y yo le sangro me destroza lo quiebro me ayuda lo levanto lleno todo de paz todo de guerra todo de odio de amor y desatado gime su voz y gimo río y ríe y me mira y lo miro me dice y yo le digo y me ama y lo amo - no se trata de amor damos la viday me pide y le pido y me vence y lo venzo y me acaba y lo acabo.
Idea Vilariño (1920-2009)
Cuando en tardes que sobran las palabras y el día sólo somos tú y yo, cada cual con su espera y sin embargo atados en la misma carrera, en el afán de luz, en la oscura alegría; cuando nada se entiende sino en tu compañía que le pone a los pasos un eco de bandera, cuando ya todo el sueño se curva en tu cadera y sólo en ella crecen velas, barcos, bahía; cuando un día se sabe que pueda ser distinto y se enciende la vida mientras amas y mueres, cuando nada es distinto pero todo se evoca; cuando se pide a un cuerpo la luz de un laberinto y naufragan los días sin saber ni quién eres y me pides silencio con un dedo en la boca. Javier Egea (1952-1999) EROS POLÍGLOTA
7
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Desde nunca te quiero y para siempre, desde todo y quizá y para siempre, desde el rotundo rayo que sube por la acequia de las horas al látigo crecido en mis pupilas ponientes, veloz mi voz, mi viento: vértigo de desembocadura y el más ingrato delta para acabar el viaje. Hasta la nada espero, hasta lo lejos de la memoria inútil y el cráter sin crepúsculo, hasta la duda embriagada de rótulos celestes, en la fiebre y la luna imantada de agosto.
Amalia Iglesias (1962-) Oficio de voyeur Te deseo, en fin, ya sin grilletes. Acaricio los escudos de silencio que vestí sobre la mesa. Hago trampa (no lo cuentes): te espío y me divierto (no lo digas), viéndote sonreir (no lo detengas), turbado (¿no?). Raquel Garzón (1970-)
Alexandre Cabanel (1823-1899), O nacemento de Venus, Musée d’Orsay, Paris.
EROS POLÍGLOTA
8
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN FRANCÉS: PHÈDRE Oui, prince, je languis, je brûle pour Thésée: Je l'aime, non point tel que l'ont vu les enfers, Volage adorateur de mille objets divers, Qui va du dieu des Morts déshonorer la couche; Mais fidèle, mais fier, et même un peu farouche, Charmant, jeune, traînant tous les cœurs après soi, Tel qu'on dépeint nos dieux, ou tel que je vous voi. Il avait votre port, vos yeux, votre langage; Cette noble pudeur colorait son visage, Lorsque de notre Crète il traversa les flots, Digne sujet des vœux des filles de Minos. Que faisiez-vous alors? Pourquoi, sans Hippolyte, Des héros de la Grèce assembla-t-il l'élite? Pourquoi, trop jeune encor, ne pûtes-vous alors Entrer dans le vaisseau qui le mit sur nos bords? Par vous aurait péri le monstre de la Crète, Malgré tous les détours de sa vaste retraite. Pour en développer l'embarras incertain, Ma sœur du fil fatal eût armé votre main. Mais non: dans ce dessein, je l'aurais devancée; L'amour m'en eût d'abord inspiré la pensée; C'est moi, prince, c'est moi, dont l'utile secours Vous eût du Labyrinthe enseigné les détours: Que de soins m'eût coûtés cette tête charmante! Un fil n'eût point assez rassuré votre amante: Compagne du péril qu'il vous fallait chercher, Moi-même devant vous j'aurais voulu marcher; Et Phèdre au Labyrinthe avec vous descendue Se serait avec vous retrouvée ou perdue. EROS POLÍGLOTA
9
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
FEDRA Cierto, príncipe, sufro, por Teseo suspiro. Mas no le amo del modo que le ven los infiernos, cual versátil amante de incontables mujeres que hasta el dios de los muertos deshonraba en su tálamo. Sino fiel y orgulloso, y tal vez hasta adusto, seductor, joven, siempre de los ojos imán. Cual nos pintan a un dios, como yo os veo ahora. Vuestro porte tenía, vuestros ojos y el habla, vuestro noble pudor sonrojaba su rostro cuando fuera a surcar nuestros mares de Creta, digno objeto de amor de las hijas de Minos. ¿Vos qué hacíais entonces? ¿Y por qué sin Hipólito de los héroes griegos eligió a los mejores? ¿Por qué siendo aún un niño no pudisteis con él embarcar en la nave que abordó nuestra orilla?. Vos hubierais matado a aquel monstruo de Creta a pesar de las vueltas de su vasto cubil. Para ser vencedor en lugar tan confuso aquel hilo mi hermana os pusiera en la mano. Pero no, yo la hubiera precedido en hacerlo. Que primero el amor me inspirara la idea. Fuese, príncipe , Fedra la que hubiese acudido hasta aquel laberinto a serviros de guía. ¡Qué desvelos me diera ese ser adorable! No bastará a la calma de una amante aquel hilo. Compañera del riesgo que debíais correr, yo delante de vos caminar eligiese. Y en aquel laberinto Fedra junto con vos se salvara con vos o con vos se perdiera. Racine (1639-1699) , Fedra, Acto II, Escena 5 (trad. de Carlos Pujol)
EROS POLÍGLOTA
10
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
La rencontre de Fredéric et de Mme Arnoux Ce fut comme une apparition. Elle était assise, au milieu du banc, toute seule ; ou du moins il ne distingua personne, dans l'éblouissement que lui envoyèrent ses yeux. En même temps qu'il passait, elle leva la tête ; il fléchit involontairement les épaules ; et, quand il se fut mis plus loin, du même côté, il la regarda. Elle avait un large chapeau de paille, avec des rubans roses qui palpitaient au vent derrière elle. Ses bandeaux noirs, contournant la pointe de ses grands sourcils, descendaient très bas et semblaient presser amoureusement l'ovale de sa figure. Sa robe de mousseline claire, tachetée de petits pois, se répandait à plis nombreux. Elle était en train de broder quelque chose ; et son nez droit, son menton, toute sa personne se découpait sur le fond de l'air bleu. Comme elle gardait la même attitude, il fit plusieurs tours de droite et de gauche pour dissimuler sa manoeuvre ; puis il se planta tout près de son ombrelle, posée contre le banc, et il affectait d'observer une chaloupe sur la rivière. Jamais il n'avait vu cette splendeur de sa peau brune, la séduction de sa taille, ni cette finesse des doigts que la lumière traversait. Il considérait son panier à ouvrage avec ébahissement, comme une chose extraordinaire. Quels étaient son nom, sa demeure, sa vie, son passé ? Il souhaitait connaître les meubles de sa chambre, toutes les robes qu'elle avait portées, les gens qu'elle fréquentait ; et le désir de la possession physique même disparaissait sous une envie plus profonde, dans une curiosité douloureuse qui n'avait pas de limites. Une négresse, coiffée d'un foulard, se présenta, en tenant par la main une petite fille, déjà grande. L'enfant, dont les yeux roulaient des larmes, venait de s'éveiller. Elle la prit sur ses genoux. " Mademoiselle n'était pas sage, quoiqu'elle eût sept ans bientôt ; sa mère ne l'aimerait plus ; on lui pardonnait trop ses caprices. " Et Frédéric se réjouissait d'entendre ces choses, comme s'il eût fait une découverte, une acquisition. Il la supposait d'origine andalouse, créole peut-être ; elle avait ramené des îles cette négresse avec elle ? Cependant, un long châle à bandes violettes était placé derrière son dos, sur le bordage de cuivre. Elle avait dû, bien des fois, au milieu de la mer, durant les soirs humides, en envelopper sa taille, s'en couvrir les pieds, dormir dedans ! Mais, entraîné par les franges, il glissait peu à peu, il allait tomber dans l'eau ; Frédéric fit un bond et le rattrapa. Elle lui dit : –
" Je vous remercie, monsieur. " Leurs yeux se rencontrèrent.
EROS POLÍGLOTA
11
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
O encontro de Fredéric e da señora Arnoux Foi como unha aparición. Ela estaba sentada, no centro do banco, completamente soa; polo menos el non viu a ninguén, cegado polos seus ollos. No momento en que el pasaba ela levantou a cabeza; Federico inclinouse involuntariamente, e cando estivo máis lonxe, volveuse para mirala. Tiña un gran sombreiro de palla, con fitas rosadas que ondulaban ao vento detrás dela. As súas crenchas negras, que contornaban a punta das súas grandes cellas, descendían ata moi abaixo e parecían oprimir de xeito amoroso o óvalo do seu rostro. O traxe de muselina clara con pequenas pintas, caía formando numerosas dobras. Ocupábase en bordar algo; e o seu nariz recto, a súa barbela e toda a súa persoa destacábanse sobre o fondo da atmosfera azul. Como ela se mantiña na mesma actitude, Federoco volveuse moitas veces cara á dereita e a esquerda para disimular o seu propósito; logo foi a colocarse moi preto do seu parasol, apoiado no banco, e aparentou que observaba unha chalupa que pasaba polo río. Xamais vira un brillo como o da súa pel morena, nin talle tan sedutor, nin uns dedos tan finos que atravesaba a luz. Contemplou a súa pequena cesta de labor aparvado, como algo extraordinario. Cales eran o seu nome, o seu domicilio, a súa vida, o seu pasado? Desexaba coñecer os mobles do seu cuarto, todos os vestidos que ela se puxera, as persoas que frecuentaba; e ata o desexo da posesión física desaparecía nun anhelo máis profundo, nunha curiosidade dolorosa que non tiña límites. Unha negra, tocada cun pano de seda, presentouse levando da man unha nena xa crecida, cos ollos cheos de bágoas e que acababa de espertar. Ela sentouna nos seus xeonllos e díxolle "que a señorita non era xuizosa, aínda que pronto ía cumprir sete anos; a súa nai non a ía querer en diante; mimábana demasiado". E Federico alegrábase ao oír esas cousas, coma se tivese feito un descubrimento ou unha adquisición. Supoñíaa de orixe andaluza, talvez crioula. Non traía consigo das illas aquela negra? Ás costas da moza, nun colgadoiro de cobre, había un longo chal de franxas violetas. Cantas veces no medio do mar, durante as noites húmidas, envolvera nel, sen dúbida, o corpo da nena, e cuberto os seus pés e durmira ao seu abrigo! Pero arrastrado polo peso dos flocos o chal deslizábase pouco a pouco e ía caer á auga. Federico atrapouno dun salto. -Moitas grazas, señor -díxolle ela. As súas miradas encontráronse. Gustave Flaubert (1821-1880), A educación sentimental
EROS POLÍGLOTA
12
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
CYRANO Tous ceux, tous ceux, tous ceux Qui me viendront, je vais vous les jeter, en touffe, Sans les mettre en bouquets: je vous aime, j’étouffe, Je t’aime, je suis fou, je n’en peux plus, c’est trop; Ton nom est dans mon cœur comme dans un grelot, Et comme tout le temps, Roxane, je frissonne, Tout le temps, le grelot s’agite, et le nom sonne! De toi, je me souviens de tout, j’ai tout aimé Je sais que l’an dernier, un jour, le douze mai, Pour sortir le matin tu changeas de coiffure! J’ai tellement pris pour clarté ta chevelure Que, comme lorsqu’on a trop fixé le soleil, On voit sur toute chose ensuite un rond vermeil, Sur tout, quand j’ai quitté les feux dont tu m’inondes, Mon regard ébloui pose des taches blondes! ROXANE, d’une voix troublée Oui, c’est bien de l’amour… CYRANO Certes, ce sentiment Qui m’envahit, terrible et jaloux, c’est vraiment De l’amour, il en a toute la fureur triste! De l’amour, -et pourtant il n’est pas égoïste! Ah! que pour ton bonheur je donnerais le mien, Quand même tu devrais n’en savoir jamais rien, S’il ne pouvait, parfois, que de loin, j’entendisse Rire un peu le bonheur né de mon sacrifice! — Chaque regard de toi suscite une vertu Nouvelle, une vaillance en moi! Commences-tu À comprendre, à présent? voyons, te rends-tu compte? Sens-tu mon âme, un peu, dans cette ombre, qui monte?… Oh! mais vraiment, ce soir, c’est trop beau, c’est trop doux! Je vous dis tout cela, vous m’écoutez, moi, vous! C’est trop! Dans mon espoir même le moins modeste, Je n’ai jamais espéré tant! Il ne me reste Qu’à mourir maintenant! C’est à cause des mots Que je dis qu’elle tremble entre les bleus rameaux! Car vous tremblez! car j’ai senti, que tu le veuilles Ou non, le tremblement adoré de ta main Descendre tout le long des branches du jasmin!` Il baise éperdument l’extrémité d’une branche pendante. ROXANE Oui, je tremble, et je pleure, et je t’aime, et suis tienne! Et tu m’as enivrée! CYRANO Alors, que la mort vienne! Cette ivresse, c’est moi, moi, qui l’ai su cause! Je ne demande plus qu’une chose…
EROS POLÍGLOTA
13
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
CHRISTIAN, sous le balcon Un baiser! ROXANE, se rejetant en arrière Hein? CYRANO Oh! ROXANE Vous demandez? CYRANO Oui… je… À Christian bas. Tu vas trop vite. CHRISTIAN Puisqu’elle est si troublée, il faut que j’en profite! CYRANO, à Roxane Oui, je… j’ai demandé, c’est vrai… mais justes cieux! Je comprends que je fus bien trop audacieux. ROXANE, un peu déçue Vous n’insistez pas plus que cela? CYRANO Si j’insiste… Sans insister… Oui, oui! votre pudeur s’attriste! Eh bien! mais, ce baiser… ne me l’accordez pas! CHRISTIAN, à Cyrano, le tirant par son manteau Pourquoi? CYRANO Tais-toi, Christian! ROXANE, se penchant Que dites-vous tout bas? CYRANO Mais d’être allé trop loin, moi-même je me gronde; Je me disais: tais-toi, Christian!… Les théorbes se mettent à jouer. Une seconde!… On vient! Roxane referme la fenêtre. Cyrano écoute les théorbes, dont un joue un air folâtre et l’autre un air lugubre.
EROS POLÍGLOTA
14
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
CYRANO: Todas, todas aquelas palabras que se me ocorran, ofreceréivolas sen poñelas nin aderezalas nun ramallete: ámote, afógome, toleo, non podo máis, é demasiado... O teu nome é para o meu corazón como un axóuxere... e como sempre, Rosana, ante ti estou a tremer, axítase o axóuxere e o teu nome soa. Ameite tanto que me acordo de todo... sei que o ano pasado, un día, o doce de maio, cambiaches o peiteado para saír pola mañá... cando un fixa demasiado tempo a vista no sol, vense enriba das cousas cercos encarnados... de igual xeito , cando aparto a vista do lume acendido da túa cabeleira, os meus ollos, cegados, ven por todas as partes cores loiras... ROSANA: con voz turbada Si, isto é amor! CYRANO: Dis ben. Este sentimento, terrible e celoso que me invade, é verdadeiro amor... Ten todo o furor triste do amor mais non é egoísta Ah! pola túa felicidade eu daría a miña aínda que ti nunca chegases a decatarte de nada. Se algunha vez puidese, aínda que de lonxe, oír a risa da felicidade nacida do meu sacrificio!... Cada mirada túa suscita en min unha virtude nova!... dásme mais valor! Decátaste? Entendes agora o que me pasa? Sentes nesta sombra, subir ata ti a miña alma? En verdade, esta noite é demasiado bela, demasiado doce... eu dígoche todo isto e ti... ti escoitasme! É demasiado! Mesmo a miña esperanza mais atrevida, nunca ousou esperar tanto! Agora só me queda morrer. É polas miñas palabras polo que ela treme entre as follas como unha folla mais! Pois tremes! ... porque, queiralo ou non, sentín baixar, ao longo das ramas de xasmín, o tremer adorado da túa man. Bica perdidamente a punta dunha rama colgante. ROSANA: Si tremo e choro, e ámote e son túa!.. Ti toleáchesme, embriagáchesme!... CYRANO: Entón... que veña a morte! Esta borracheira... eu fun quen soubo provocar esta embriaguez! Xa non pido máis que unha cousa... CRISTIÁN, debaixo do balcón: Un bico! ROSANA, botándose atrás: Que? CYRANO: Oh! ROSANA: Que... que pediches? CYRANO: Eu... eu... dirixíndose a Cristián en voz baixa: Vas demasiado de présa! CRISTIÁN: Agora que está turbada podo aproveitarme! CYRANO, de novo a Rosana: Si, eu... eu pedín... é verdade... Santo ceo! Comprendo que fun audaz. ROSANA, un pouco decepcionada: Ou sexa que xa non o queres? CYRANO: Si... quéroo... sen querelo! Si, si, o teu pudor causa tristeza, non me lembres máis ese bico. EROS POLÍGLOTA
15
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
CRISTIÁN, tirando da capa de Cyrano: Por que? CYRANO, en voz baixa: Cala, Cristián! ROSANA, inclinándose: Que dixeches en voz baixa? CYRANO: Rifábame a min mesmo por ir demasiado lanzado e dicíame "Cálate Cristián...” soan acordes musicais. Un momento! Acabemos. Rosana pecha a ventá. Cyrano escoita os acordes, uns rebuldeiros e outros lúgubres.
Edmond Rostand (1868-1918), Cyrano de Bergerac
Je t'aime pour toutes les femmes que je n'ai pas connues Je t'aime pour tous les temps où je n'ai pas vécu Pour l'odeur du grand large et l'odeur du pain chaud Pour la neige qui fond pour les premières fleurs Pour les animaux purs que l'homme n'effraie pas Je t'aime pour aimer Je t'aime pour toutes les femmes que je n'aime pas Qui me reflète sinon toi-même je me vois si peu Sans toi je ne vois rien qu'une étendue déserte Entre autrefois et aujourd'hui Il y a eu toutes ces morts que j'ai franchies sur de la paille Je n'ai pas pu percer le mur de mon miroir Il m'a fallu apprendre mot par mot la vie Comme on oublie Je t'aime pour ta sagesse qui n'est pas la mienne Pour la santé Je t'aime contre tout ce qui n'est qu'illusion Pour ce coeur immortel que je ne détiens pas Tu crois être le doute et tu n'es que raison Tu es le grand soleil qui me monte à la tête Quand je suis sûr de moi. EROS POLÍGLOTA
16
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Ámote por todas as mulleres que non coñecín. Ámote por todos os tempos que non vivín. Polo recendo do mar inmenso e do pan quente. Pola neve que se funde polas primeiras flores. Polos animais puros que o home non persegue. Ámote por amar. Ámote por todas as mulleres que non amo. Quen me reflicte senón ti mesma, véxome tan pouco sen ti non vexo máis que unha planicie deserta. Entre antes e agora están todas estas mortes que sorteei sobre palla. Non puiden atravesar o muro do meu espello. Tiven que aprender a vida palabra por palabra como se esquece. Ámote pola túa sabedoría que non me pertence, pola saúde. Ámote contra todo o que non é máis que ilusión. Polo corazón inmortal que non posúo cres ser a dúbida e non es senón a razón. Es o sol que me sobe á cabeza cando estou seguro de min. Paul Eluard (1895-1952)
EROS POLÍGLOTA
17
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN GALEGO: Amor apresurado Miráchesme, mireiche, nos miramos; Sorríchesme, sorrinme, os dous sorrimos; Nos nosos ollos nosa imaxe vimos: Ti nos meus, eu nos teus nos retratamos. Desde entonces d'amor nos abrasamos; Un mesmo gusto ou pena os dous sentimos, E anque a paraxes diferentes imos, Decote no camiño tropezamos. Xa que do corazón libres dispomos, Aos paxaros dos bosques imitemos, Nosa doce ventura apresuremos, Que a vida é curta e responsables somos Do tempo tan precioso que perdemos. Francisco Añón (1812-1878)
Lévame a aquela fonte cristaiña onde xuntos bebemos as purísimas auguas que apagaban sede de amor e llama de deseios. Lévame pola man cal noutros días... Mais non, que teño medo De ver no cristal líquido. A sombra daquel negro Desengano sin cura nin consolo Que antre os dous puso o tempo. Rosalía de Castro (1837-1885)
EROS POLÍGLOTA
18
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
¡Sola!... Tan sola, cando todos antes tras dela viñan con lascivo ollar, dos seus beizos purísimos i amantes a virxinal surrisa por buscar. ¡Tan sola..., cando todo parecía un concerto inmortal dela arredor, unha celeste e branda sinfunía de garruleiros páxaros de amor! ¡Morrer no fogo da ilusión primeira, nesa mañán azul da mocedá!... ¡Ver nacer unha fror na primaveira, e vela morta polo outono xa!... ¡Ai! ¿Será a morte nada máis que un sono? tras do outono da vida, ¿que hai pra nós? Colombo topa un mundo nun outono... ¡Quen tan dichoso que topase a Dios! Manuel Curros Enríquez (1851-1908)
Eu tiña unha arela: ¡quería ser fror! E un día unha fada, rosiña cheirosa, xentil, me tornou. Lucín no teu peito, sentín os latexos do teu corazón. ¡O lume era tanto e estaba tan preto que a rosa queimou! ¡Aas! Pedín logo, trocando de afán. E a fada, outro día, volveume paxaro de suave cantar. Copriñas de amores triéi na túa reixa, rendido galán. ¡A neve do inverno fireume na gorxa, matoume o xiar!
EROS POLÍGLOTA
19
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
¡Pedín ser Legría! E a fada tamén axiña tornoume Soído de ledo, ridor cascabel. Sorrín nos teus beizos, brincando nos ollos, na frente e nas séns. ¡Teu mozo, unha noite, bicoute... de celos tristeira quedei! Non vía camiño e quixen ser Dór! Encheuse de néboas de bagoas e feles o meu corazón, miña alma, doente, buscando consolos a ti me levou. ¡Un día...outro día...e o dor nunca morre! ¡E vai a maior! Ramón Cabanillas (1876-1959)
Direiche, ouh meu amado, que as árbores se tornan máis garridas e verdes porque estás ao meu lado... que os cantos dos paxariños somentes son doces cando estás comigo. Direiche, ouh meu querido, que as noites pasan cortas e calorosas no abrigo do teu amar... que non temo as pantasmas escondidas alá nas sombras se a miña man na túa está a repousar. Direiche, ouh meu cariño, que a vida é como a palla seca, e fría e sombrisa, sin ver o orballiño nos teus ollos... e a luz da túa sorrisa. Direiche, ouh meu amante, direiche! se te lembras de min... se me lembro de ti. Anne Marie Morris (1916-1999) EROS POLÍGLOTA
20
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Non somos xa aquela fogueira poderosa que ardía en nós con labaradas xigantescas nos días da nosa xuventude cando tíñamos por noso o canto dos paxaros, a voz amiga de ríos e regueiros e a compaña das vagamundas nubes viaxeiras. Quedan moi lonxe e moi perto Outeiro de Rei e a Pastoriza, a nosa Terra Chá, as paisaxes luguesas, tan amadas, agora melancolía señardosa, música nostálxica que se queima docemente naquel lume novo e xeneroso que nós fomos, de chama nidia e fermosísima como a mapoula, o caravel e a rosa. Ao longo de moitos anos, no medio da tristura máis vulgar, mantemos vizosa e recendente a purísima flor do noso amor que agora é unha brasa que non se consome e non se consumirá endexamais. Envelleceremos xuntos e, cando chegue a hora de partir, o noso amor non morrerá: hase transformar na brisa lixeira que en maio canta emocionada na escura folla das abelairas ou no sol ourilocente do Outono que bica ás carballeiras docemente. Manuel María (1929-2004), Poemas da labarada estremecida
EROS POLÍGLOTA
21
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Chamo á porta do amor na noite escura e está o teu corazón coa luz prendida, a túa man socórreme a ferida e cúrame o teu labio a desventura. A auga que me dás tan fresca e pura é da fonte limpísima da vida: mel da túa roseira florecida entre as coxas, as sedas, a espesura... E xa por sempre irei de ti cautivo pois dasme a vida e dasme a sepultura dun amor imposíbel e furtivo. Como me doe a túa fermosura, da que devezo e ando fuxitivo, pois sei que o mal que teño non ten cura! Avilés de Taramancos(1935 – 1992), As torres no ar
Ámote eiquí a carón do meu peito brandamente namorado da tua boca e sínto o berro quente do teu riso e síntote, amor, nos meus días cheos de fame. Ámote eiquí sen presa nin parolas porque o amor non sabe de presa nin parolas para ser meirande. Ámote aquí, mainamente, baixo a sombra calada dos teus ollos como un paxaro que move as túas follas e escapa ao teu adentro fuxidío. Nada sei doutros día nin outras voces que non señan isas mans e istes sonos que me rouban cara a tí niste parque. Nada sei xa. Ti e máis eu pra sempre niste banco cheo de tarde! Salvador García Bodaño (1935-)
EROS POLÍGLOTA
22
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Bendito sexa o ano, o mes. o día que te encontrei no medio do camiño e andabas escollendo a flor do espiño sen te mancar na espiña que fería; bendita sexa a hora en que eu prendía no teu claro mirar de trigo e liño e o instante en que probei o manseliño mel da palabra túa de amavía: bendito sexa o intre e o segundo en que determinei ser teu amigo e camiñar contigo polo mundo. Bendito sexa o porto e a cidade onde embarquei pra navegar contigo nun navío de amor e de saudade. Darío Xohán Cabana (1952-)
Parece innecesario falar de amor, ás veces e construír poemas de corpos derrubados, de fume, de suor, de ventás apagadas, de líquidos encontros e seguras derrotas. Parece innecesario mais aínda transitan folios e máis folios, e libros ademais. Destrúen o silencio, de feble arquitectura, dos que calando amamos con terca intensidade. Parece innecesario falar de amor, ás veces, para esquecer sen saña as bandeiras do odio ou as bágoas humildes de quen non ten futuro e nin pedir perdón por ignorar que somos. Marta Dacosta (1966-)
EROS POLÍGLOTA
23
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
O CONTRATO Cubriron con exactitude o impreso en vixencia inexcusable, encheron puntuais os ocos baleiros con nomes completos, [enderezos e datas precisas de nacemento. Cumprimentaron os estrictos documentos mediante pólizas determinadas, certificados de pedra e facturas de floristerías. Riscaron as cuadrículas burócratas da forma máis sensual [que puideron atopar naquel bolígrafo. Non lembro xa cánto papel de estado empregaron na escritura de ingreso ni cántas sinaturas ensaiadas. Logo fixeron con tino a inscripción legal gozosa no rexistro e antes de que vencera o prazo foron acordar a cota mensual de beixos. Non se esqueza que se amaron dende as nove corenta e cinco do vintenove de maio até as sete e tres minutos dun catorce de setembro. Yolanda Castaño ( 1977-)
EROS POLÍGLOTA
24
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN GREGO: Ο]ἰ μὲν ἰππήων στρότον οἰ δὲ πέσδων οἰ δὲ νάων φαῖσ᾽ ἐπ[ὶ] γᾶν μέλαι[ν]αν ἔ]μμεναι κάλλιστον, ἔγω δὲ κῆν᾽ ὄττω τις ἔραται· Algúns que unha formación de xinetes, outros, de infantes, outros, de naves, din que sobre a negra terra son a cousa máis fermosa; eu, aquilo que cadaquén ame. Ἔρος δ᾽ ἐτίναξέ <μοι> φρένας, ὠς ἄνεμος κὰτ ὄρος δρύσιν ἐμπέτων. Eros axitoume as entrañas, coma vento que monte abaixo vai contra as aciñeiras. οὐδ᾽ ἴαν δοκίμωμι προσίδοισαν φάος ἀλίω ἔσσεσθαι σοφίαν πάρθενον εἰς οὔδενά πω χρόνον τεαύταν Coido que non ten visto a luz do sol rapaza que en sabedoría poida semellarse endexamais a ti Ὄλβιε γάμβρε, σοὶ μὲν δὴ γάμος ὠς ἄραο ἐκτετέλεστ᾽, ἔχηις δὲ πάρθενον, ἂν ἄραο. ........ σοὶ χάριεν μὲν εἶδος, ὄππατα δ᾽ <ἐστί, νύμφα,> μέλλιχ᾽, ἔρος δ᾽ ἐπ᾽ ἰμέρτωι κέχυται προσώπωι. Feliz noivo, o casamento polo que devecías cumpríuseche, tes a rapaza pola que devecías, …...... a faciana tes leda, os ollos <...> de mel, o amor derramouse sobre o desexado rostro. τετίμακ᾽ ἔξοχά σ᾽ Ἀφροδίτα. Afrodita honroute sobre todas as demais. Safo (VII-VI a. C.) EROS POLÍGLOTA
25
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Por moito que eu falase as linguas todas dos homes e as dos anxos, se non
tiver amor, non sería máis ca un bronce que resoa ou un pandeiro que repenica.
Por moito que eu falase inspirado e comprendese tódolos misterios e máis toda a ciencia e tivese tanta fe que movese os montes, se non tiver amor, non sería nada.
Por moito que eu reparta todo o que teño e me deixe queimar vivo, se non
tiver amor, non me sería de proveito ningún.
O amor é de corazón grande, é servicial. O amor non ten envexa, non ten
fachenda, no se ensoberbece; non é malcriado, non busca a súa comenencia, non se alporiza, non garda malicia; non simpatiza coa inxustiza, senón que se alegra coa verdade. Desculpa sempre, fíase sempre, espera sempre, atura sempre.
O amor non pasa endexamais; mentres que as profecías desaparecerán, as
linguas calarán, a ciencia acabará. (…) En resumo: hai tres cousas que permanecen: a fe, a esperanza e o amor. Pelo delas a meirande é o amor.
(I Corintios 13, 1-8, 13)
Oh, bicar os teus beizos, os teus purpúreos beizos, con tanta paixón e desexo, ata facelos sangrar! Facer sangrar os teus beizos! Tecer as miñas mans arredor do teu corpo e na profundidade escurísima, atraerte cara a min nesas tebras... E ti, queixándote: «Oh, meus labios non, oh, non os fagas sangrar e sufrir, que che fixeron abonda, abonda meu amor, xa non máis!» E que pasen as noites, as alboradas, os anos e eu dicíndoche: «Aínda, meu amor, non te gocei o suficiente... aínda!» Napoleón Lapaziotis (Atenas, 1888-1943)
EROS POLÍGLOTA
26
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMOR Toda a noite loitaron desesperadamente para salvarse de sí mesmos, mordéronse, nas unllas quedáronlles cadros de pel, despelexáronse como dous enemigos indefensos, de súpeto, fóra de sí, ensanguentados ceibaron un berro como náufragos, que, pouco antes de expirar, cren que ven luces, por algures lonxe. E cando amenceu, os seus corpos coma dúas grandes espiñas despoxadas na orela dunha nova e va mañá. Tasos Livaditis (1922-1988)
AMOR O camiño das aforas, que se perdía no horizonte, a cidade, os libros, os instrumentos, o día cando os chamaba polo seu nome, ou cando lles daba cunha luz mística a noite, nomeábante. Transformábanse en ti, tomando a túa forma, e cos teus movementos acostumaban expresarse. Así, mirábate o día enteiro, e tan fortemente te abrazaba, que do teu abrazo doíame moito. E esta dor sentíaa tanto, percibíaa tanto, de forma que percibía que por fin existen as cousas, e que existo... As cousas tomaron a súa forma; e de novo a cidade o seu nome; e outra vez o camiño fíxose camiño das aforas -dentro do balbordo das verdades deste mundo perdín xa a túa cara. Quedouse a experiencia das formas que perden a súa forma- aprendizaxe dura, para gañar un só momento da miña existencia. Aris Dikteos (1919-1980)
EROS POLÍGLOTA
27
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN HEBREO: -¡Que me bique cun bico da súa boca! Abofé, mellores son có viño os teus amores, mellores có recendo dos teus perfumes; coma esencia que esvara é o teu nome, ben é que te amen tanto as raparigas. Arrástrame contigo: ¡Corramos! Introdúzame o Rei na súa alcoba. Folguémonos en ti, ledas abondo, louvémo-los teus amores máis có viño. ¡Que ben fan en te amaren! (Cantar dos Cantares 1, 2-4) ¡Si que es belida, miña amada, si que es belida! ¡Os teus ollos son pombiñas! -¡Si que es ti belido, meu amigo, e ben garrido! Frondoso é o noso leito, de cedro ten as trabes a nosa casa, de ciprés son os teitos. (Cantar dos Cantares 1, 15-17) -Coma lirio de entre os toxos tal é a miña amada entre as rapazas. -Coma a maceira entre as árbores da fraga tal é o meu amigo entre os mozos. A súa sombra devezo por me sentar pois é doce o seu froito ó meu padal. (Cantar dos Cantares 2, 2-3) ¡Que belida ti es, que garimosa, meu amor apaixoado! O teu van seméllase á palmeira e os teus peitos ós acios. E dixen eu: ¡Subir hei á palmeira e coller hei os dátiles! Serán para mín os teus peitos coma acios de vide, e o teu alento, un aroma de mazás. O teu bicar é un viño xeneroso que corre dereitiño esvarando por labios e por dentes. (Cantar dos Cantares 7, 7-10)
EROS POLÍGLOTA
28
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Gacela grácil, cativáchesme coa túa beleza, cruelmente escravizáchesme na túa prisión. Dende o día que a separación se interpuxo entre nós non encontrei unha figura comparable á túa fermosura. Aliméntome dunha vermella mazá cuxo aroma é como a fragrancia do teu rostro e o teu ornamento. A súa forma é como os teus peitos e a cor é como ese rubí que asoma ás túas fazulas. Yehudá Ha-Leví( s. XII)
Unha figura doume a vida. Como é que morrerei por ela? A figura do primeiro dos meus amores: abrasará cos anxos sobre un Edén de columnas. Así me apartou da súa vista, mentres me achegaba a ela. Abraham Ihn Ezra (1092-1167)
EROS POLÍGLOTA
29
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN INGLÉS: Venus and Adonis The kiss
Venus e Adonis O bico
The sun that shines from heaven shines but warm, And, lo, I lie between that sun and thee: The heat I have from thence doth little harm, Thine eye darts forth the fire that burneth me; And were I not immortal, life were done Between this heavenly and earthly sun.
Brilla o sol dende o ceo, brilla pero quenta, e mira onde estou, entre aquel sol e ti: A calor que recibo do sol pouco me fire; a chama dos teus ollos é a que a min me abrasa e se inmortal non fóra, aquí morrería, entre o sol celestial e este sol terreal.
'Art thou obdurate, flinty, hard as steel, Nay, more than flint, for stone at rain relenteth? Art thou a woman's son, and canst not feel What 'tis to love? how want of love tormenteth? O, had thy mother borne so hard a mind, She had not brought forth thee, but died unkind.
Insensible, es rocha, dura como o aceiro? Ou máis que rocha ou pedra que a chuvia abranda: De muller es fillo, e non podes sentir que é amar e o tormento do desexo de amor? Se a túa nai tivese espírito tan duro, non tería coñecido a maternal tenrura
'What am I, that thou shouldst contemn me this? Or what great danger dwells upon my suit? What were thy lips the worse for one poor kiss? Speak, fair; but speak fair words, or else be mute: Give me one kiss, I'll give it thee again, And one for interest, if thou wilt have twain.
Quen son para que ti me despreces así, ou que grande ameaza se esconde tras o meu rogo? Que malo farei se poño un bico nos vosos labios? Fermoso, fala primores, ou ten a lingua muda: Dáme tan só un bico, que eu devolverei con outro máis intenso, e se queres dous máis.
William Shakespeare (1564-1616) Yet, love, mere love, is beautiful indeed And worthy of acceptation. Fire is bright, Let temple burn, or flax; an equal light Leaps in the flame from cedar-plank or weed: And love is fire. And when I say at need I love thee . . . mark! . . . I love thee—in thy sight I stand transfigured, glorified aright, With conscience of the new rays that proceed Out of my face toward thine. There's nothing low In love, when love the lowest: meanest creatures Who love God, God accepts while loving so. And what I feel, across the inferior features Of what I am, doth flash itself, and show How that great work of Love enhances Nature's.
Y no obstante el amor por ser amor es bello. Igual llamea reluciente un gran templo y la hierba. El mismo fuego arde quemando el cedro y la cizaña. Y el amor es un fuego; y cuando digo te quiero, oh Dios, te quiero, ante tus ojos me transfiguro en esplendor y siento mi cara centelleante que deslumbra. En el amor no puede haber ruindad aunque amen los más ruines de los seres, que cuando aman a Dios Él los acepta. Y en la apariencia ruin de lo que soy refulge el sentimiento y purifica por ser fruto de amor lo que es de carne.
Elizabeth Barret Browning (1806-1861), versión de Carlos Pujol
Down by the Salley gardens my love and I did meet; She passed the Salley gardens with little snow-white feet. She bid me take love easy, as the leaves grow on the tree; But I, being young and foolish, with her would not agree. In a field by the river my love and I did stand, And on my leaning shoulder she laid her snow-white hand. She bid me take life easy, as the grass grows on the weirs; But I was young and foolish, and now am full of tears. EROS POLÍGLOTA
30
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Alá nos xardíns de Salley o meu amor e eu atopámonos; Pasou polos xardíns de Salley con pés pequenos, brancos como a neve. Díxome que tomase o amor con naturalidade, como as follas que crecen na árbore; Pero eu, sendo novo e parvo, non estiven de acordo con ela. Nun prado xunto ao río o meu amor e eu atopabámonos, E no meu ombro inclinado ela apoiou a súa man, branca como a neve. Díxome que tomase a vida con naturalidade, como a herba crece nas presas; Pero eu era novo e parvo, e agora estou cheo de bágoas. Ephemera "Your eyes that once were never weary of mine Are bowed in sotrow under pendulous lids, Because our love is waning."
Efémera «Os teus ollos que antano nunca se cansaron dos meus, inclínanse hoxe con pesar baixo as túas pálpebras oscilantes porque o noso amor declina».
And then She: "Although our love is waning, let us stand By the lone border of the lake once more, Together in that hour of gentleness When the poor tired child, passion, falls asleep. How far away the stars seem, and how far Is our first kiss, and ah, how old my heart!"
E responde ela: «Aínda que o noso amor se esvaeza, permanezamos xunto á beira solitaria deste lago, xuntos neste momento especial no que a paixón, pobre criatura cansa, cae durmida. Que afastadas parecen as estrelas, e que afastado o noso primeiro bico, e que vello parece o meu corazón!».
Pensive they paced along the faded leaves, While slowly he whose hand held hers replied: "Passion has often worn our wandering hearts."
Pensativos camiñan por entre murchas follas, mentres el, lentamente, sostendo a man dela, replica: A Paixón consumiu con frecuencia os nosos errantes corazóns».
The woods were round them, and the yellow leaves Fell like faint meteors in the gloom, and once A rabbit old and lame limped down the path; Autumn was over him: and now they stood On the lone border of the lake once more: Turning, he saw that she had thrust dead leaves Gathered in silence, dewy as her eyes, In bosom and hair.
Os bosques os rodeaban, e as follas xa amarelas caían na penumbra como desvaídos meteoros, entón un animaliño vello e coxo ranqueou camiño abaixo. Sobre el cae o outono; e agora ambos os dous se deteñen na beira do solitario lago unha vez máis. Volvéndose, viu que ela botara unhas follas mortas, húmidas como os seus ollos e en silencio recollidas sobre o seu peito e o seu pelo.
"Ah, do not mourn," he said, "That we are tired, for other loves await us; Hate on and love through unrepining hours. Before us lies eternity; our souls Are love, and a continual farewell."
Non te lamentes», dixo el, «que estamos cansos porque outros amores nos esperan, odiemos e amemos a través do tempo imperturbable, ante nós xace a eternidade, as nosas almas son amor e un continuo adeus».
William Butler Yeats (1865-1939) I love my love with a v Because it is like that I love my love with a b Because I am beside that A king. I love my love with an a EROS POLÍGLOTA
31
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Because she is a queen I love my love and a a is the best of them Think well and be a king, Think more and think again I love my love with a dress and a hat I love my love and not with this or with that I love my love with a y because she is my bride I love her with a d because she is my love beside Thank you for being there Nobody has to care Thank you for being here Because you are not there. Amo ao meu amor con v porque así é amo ao meu amor con b porque estou preto daquilo un rei. Amo ao meu amor con a porque é unha raíña amo ao meu amor e a é a mellor deles pénsao ben e se un rei, pénsao máis e pensa unha vez máis amo ao meu amor con vestido e con sombreiro amo ao meu amor e non con isto ou con aquilo amo ao meu amor con e porque é a miña prometida ámoa cunha d porque está o meu amor ao lado grazas por estar alí a ninguén lle ha de importar grazas por estar aquí porque non estás alí.
Gertrude Stein (EEUU, 1874–1946) Intimates
Intimos
Don't you care for my love? she said bitterly.
Non che interesa o meu amor? -preguntoume con amargura.
I handed her the mirror, and said: Please address these questions to the proper person! Please make all request to head-quarters! In all matters of emotional importance please approach the supreme authority direct! So I handed her the mirror.
Paseille o espello e díxenlle: Teña a ben dirixirlle esas preguntas a quen corresponda! Teña a ben formular todos os seus pedidos á central! En todos os asuntos de importancia emotiva, teña a ben entenderse directamente coa autoridade suprema! De modo que lle pasei o espello.
And she would have broken it over my head, but she caught sight of her own reflection and that held her spellbound for two seconds while I fled.
E ela teríamo partido na cabeza pero fixouse no seu reflexo e isto mantívoa fascinada durante dous segundos mentres eu fuxía.
David Herbert Lawrence (1885-1930) EROS POLÍGLOTA
32
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
The meeting We started speaking, Looked at each other, then turned away. The tears kept rising to my eyes But I could not weep. I wanted to take your hand But my hand trembled. You kept counting the days Before we should meet again. But both of us felt in our hearts That we parted for ever and ever. The ticking of the little clock filled the quiet room. "Listen," I said. "It is so loud, Like a horse galloping on a lonely road, As loud as that--a horse galloping past in the night." You shut me up in your arms. But the sound of the clock stifled our hearts' beating. You said, "I cannot go: all that is living of me Is here for ever and ever." Then you went. The world changed. The sound of the clock grew fainter, Dwindled away, became a minute thing. I whispered in the darkness, "If it stops, I shall die." O encontro Comezamos a falar Mirámonos; deixamos de mirarnos As bágoas subían aos meus ollos Pero non podía chorar. Desexaba tomar a túa man Pero a miña man tremía. Non deixabas de contar os días que faltaban Para o noso próximo encontro Pero as dúas sentiamos no corazón Que nos separabamos para sempre. O tictac do reloxiño enchía o cuarto sosegado Escoita, dixen, é tan forte Como o galope dun cabalo nun camiño solitario, Así de forte - un cabalo galopando na noite. Fixéchesme calar nos teus brazos Pero o son do reloxo afogou o latexo dos nosos corazóns. Dixeches: Non podo irme, todo o que vive de min Está aquí para sempre'. Despois fúcheste. O mundo cambiou. O ruído do reloxo fíxose máis débil Foise perdendo -tornouse minúsculoMurmurei na escuridade: "Morrerei se se detén".
Katherine Mansfield (1888-1923) EROS POLÍGLOTA
33
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
I carry your heart with me(i carry it in my heart)i am never without it(anywhere I go you go,my dear; and whatever is done by only me is your doing,my darling) I fear no fate(for you are my fate,my sweet) I want no world(for beautiful you are my world,my true) and it’s you are whatever a moon has always meant and whatever a sun will always sing is you. Here is the deepest secret nobody knows (here is the root of the root and the bud of the bud and the sky of the sky of a tree called life;which grows higher than the soul can hope or mind can hide) and this is the wonder that’s keeping the stars apart I carry your heart(i carry it in my heart)
Levo o teu corazón comigo (lévoo no meu corazón) nunca estou sen el (a calquera lugar
que vaia, ti vas, miña querida, e todo o feito por min é o que fas ti, meu amor).
Teño medo
ao destino (pois ti es o meu destino, meu amor) non desexo ningún mundo (pois fermosa ti es o meu mundo, a miña verdade) e es todo o que unha lúa sempre foi e o que un sol cantará sempre es ti Aquí o máis profundo segredo que ninguén coñece (Neste caso é a raíz da raíz e o brote do brote e o ceo do ceo dunha árbore chamada vida; que medra máis alto do que a alma pode esperar ou unha mente pode ocultar) e esta é a marabilla que é manter ás estrelas separadas. Levo o teu corazón (lévoo no meu corazón). Edward Cummings Estlin ( 1894-1962) EROS POLÍGLOTA
34
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Love's acolyte
Devota do amor
Many have loved you with lips and fingers And lain with you till the moon went out; Many have brought you lover's gifts! And some have left their dreams on your doorstep.
Moitos amáronte con dedos e con labios E repousaron ao teu lado ata que a lúa desaparecese; Moitos trouxéronche regalos de amante! E moitos deixaron os seus sonos no portal.
But I who am youth among your lovers Come like an acolyte to worship, My thirsting blood restrained by reverence, My heart a wordless prayer.
Mais eu que son mozo entre os teus amantes Veño como unha devota para adorarte, A miña paixón ansiosa refreada pola cortesía, O meu corazón como predicador que quedou silencioso.
The candles of desire are lighted, I bow my head, afraid before you, A mendicant who craves your bounty Ashamed of what small gifts she brings.
As candeas do desexo están acendidas, Inclino a miña cabeza, medrosa diante de ti, Como unha mendiga que clama polo seu botín Avergoñada das pequenas atencións que ela me poida dar. Elsa Gidlow (1898-1986)
AMAR EN LATÍN: Miser Catulle, desinas ineptire, et quod vides perisse perditum ducas. Fulsere quondam candidi tibi soles, cum ventitabas quo puella ducebat amata nobis quantum amabitur nulla. Ibi illa multa cum iocosa fiebant, quae tu volebas nec puella nolebat, fulsere vere candidi tibi soles. Nunc iam illa non vult: tu quoque impotens noli, nec quae fugit sectare, nec miser vive, sed obstinata mente perfer, obdura. Vale puella, iam Catullus obdurat, nec te requiret nec rogabit invitam. At tu dolebis, cum rogaberis nulla. Scelesta, uae te, quae tibi manet uita? Quis nunc te adibit? cui videberis bella? Quem nunc amabis? Cuius esse diceris? Quem basiabis? Cui labella mordebis? At tu, Catulle, destinatus obdura.
Pobre Catulo, déixate de parvadas, e o que ves que se perdeu dáo por perdido. Brillaron para ti noutro tempo días sereos, cando pisabas por onde a túa moza te guiaba, amada por min como ningunha será amada, había alí entón unha boa brincadeira que ti querías e ela máis aínda. Brillaron para ti días sereos. Agora ela xa non quere; ti, calamidade, tampouco. Non persigas o que foxe, nin vivas agoniado, segue teimosamente, aguanta. Adeus, amiga. Catulo aguanta, nin te buscará, nin contra a túa vontade che rogará, xa te laiarás sentirás cando non teñas que te namore. Ai de ti, ruín! Que vida che agarda? Quen che fará as beiras? A quen parecerás fermosa? A quen amarás agora? De quen dirás que es? A quen darás bicos? A quen lle ataniscarás os beizos? Mais ti, Catulo, rexo, aguanta. Catulo (87-57 a. C.), 8
EROS POLÍGLOTA
35
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Nulli se dicit mulier mea nubere malle quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat. dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti, in vento et rapida scribere oportet aqua.
Con ninguén di a miña amada que querería casar máis ca comigo, aínda que o mesmo Xúpiter llo pida. Dio; mais o que unha muller di a un amante afervoado no vento e na auga rápida cómpre escribilo. Catulo, 70
Huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa atque ita se officio perdidit ipsa suo, ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias, nec desistere amare, omnia si facias.
En tal tolemia caeu o meu corazón, Lesbia, pola túa culpa, e de tal xeito se perdeu polo seu propio xuramento, que xa nin pode quererte ben, aínda que te volvas a mellor, nin deixarte de amar, por moito que teimes.
Nulla potest mulier tantum se dicere amatam vere, quantum a me Lesbia amata mea est. Nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta, quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.
Ningunha muller pode dicirse amada tan de verdade como a miña Lesbia por min foi amada. Ningunha lealdade houbo tan grande en ningunha promesa como a que pola miña parte depositei no teu amor.
Catulo, 75
Catulo ,87
Iucundum, mea vita, mihi proponis amorem hunc nostrum inter nos perpetuumque fore. di magni, facite ut vere promittere possit, atque id sincere dicat et ex animo, ut liceat nobis tota perducere vita aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.
Proposme , vida miña, que este noso pracenteiro amor sexa perpetuo entre nós. ¡Deuses do ceo! Facede que poida prometelo de verdade e que o diga con sinceridade e de corazón, para que podaimos manter ao longo da nosa vida este eterno pacto de sagro amor.
Catulo, 109
Ignoras forsitan ludos Cupidinis, sed valde dedecet, si talis iuvenis non ludit sepius in aula Veneris.
Quizais ignoras os xogos de Cupido, pero moito desdí que na corte de Venus non xogue un mozo tal máis a miúdo.
Si semel luseris in eius curia, non eam deseres ulla penuria, illi sed servies mente continua.
Se chegas a xogar unha vez na súa corte, nunca a deixarás porque te falten recursos, senón que has de servila con pensamento fiel.
Felix amor, unde clamor turpis numquam nascitur; manet gratus et fundatus, vix aut numquam labitur. EROS POLÍGLOTA
Amor feliz, do que nunca o clamor torpe nace xamais, permanece grato e ben fundado, nunca ou apenas se desfai. 36
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Prima vice, cum amice pulcram novi faciem, statim fui captus sui per formosam speciem.
Cando por vez primeira coñecín o belo rostro da miña amiga, fun preso nun instante pola súa gran fermosura.
Statim dea Citharea me collisit vulnere; post ab ea non mens mea voluit recedere.
Ao momento a deusa Citerea golpeou para ferirme, e a miña mente despois xa non quixo apartarse dela.
Hanc amavi lesus gravi sagitta Cupidinis; hanc amabo, conservabo iussa tanti numinis.
Ferido gravemente pola frecha de Cupido, eu ameina e amareina; tamén conservarei de tan grande deus todos os mandatos.
Sicut luna, cum sit una, suo claro lumine vincit stellas, sic puellas ista pulcritudine.
Ao igual que a lúa, sendo unha, coa súa luz clara vence ás estrelas, ela coa súa fermosura vence tamén a todas as doncelas.
Et idcirco non est virgo preter istam alia, forma cuius vellem huius oblibisci gaudia.
E por iso non hai outra por cuxa beleza eu quixera esquecer o que gozo con ela.
Forti nodo, pari modo, viget amor fervidus; nulla sorte nisi morte fiet unquam frigidus.
Con lazo forte e de xeito igual, fervente mantense o noso amor; ningún destino que non sexa a morte conseguirá arrefrialo.
EROS POLÍGLOTA
37
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Ten tal forza que, se a súa vida se remata pronto, morrer prefiro, moito antes que servir a outro amor.
Viget ita quod, si vita sui transit citius, mallem mori, quam amori serviam ulterius.
(Cancioneiro de Ripoll)
AMAR EN MOZÁRABE: Que faréyo au qué serad de mibi? Habibi, non te tuelgas de mibi! Al-sabah buono, garme, de ón vienis? Ya lo sé que otri amas, a mibi tú no quieris.
Que farei?, que será de min? meu amigo, non te afastes de min! ----Di, Alba fermosa, de onde vés? Sei que amas a outra E que a min non me queres. (Todros Bulafia, Toledo 1247-1306)
AMAR EN PORTUGUÉS: Senhora, partem tão tristes meus olhos por vós, meu bem, que nunca tão tristes vistes outros nenhuns por ninguém. Tão tristes, tão saudosos, tão doentes da partida, tão cansados, tão chorosos, da morte mais desejosos cem mil vezes que da vida. Partem tão tristes, os tristes, tão fora de esperar bem que nunca tão tristes vistes outros nenhuns por ninguém. João Roiz de Castelo-Branco (s. XV), Cancioneiro Geral
EROS POLÍGLOTA
38
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Amor é fogo que arde sem se ver; É ferida que dói e não se sente; É um contentamento descontente; É dor que desatina sem doer. É um não querer mais que bem querer; É um andar solitário entre a gente; É nunca contentar-se de contente; É um cuidar que se ganha em se perder. É querer estar preso por vontade É servir a quem vence o vencedor, É ter com quem nos mata lealdade. Mas como causar pode seu favor Nos corações humanos amizade; Se tão contrário a si é o mesmo amor? Luís de Camôes (1524-1580)
Este inferno de amar - como eu amo! Quem mo pôs aqui n'alma... quem foi? Esta chama que alenta e consome, Que é a vida - e que a vida destrói Como é que se veio a atear, Quando - ai quando se há-de ela apagar? Eu não sei, não me lembro: o passado, A outra vida que dantes vivi Era um sonho talvez... - foi um sonho Em que paz tão serena a dormi! Oh! que doce era aquele sonhar... Quem me veio, ai de mim! despertar? Só me lembra que um dia formoso Eu passei... dava o sol tanta luz! E os meus olhos, que vagos giravam, Em seus olhos ardentes os pus. Que fez ela? eu que fiz? - não no sei; Mas nessa hora a viver comecei... Almeida Garrett (1799-1854)
EROS POLÍGLOTA
39
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Eu ontem vi-te... Andava a luz do teu olhar, que me seduz, a divagarem torno de mim. E então pedi-te, não que me olhasses, mas que afastasses, um poucochinho, do meu caminho, um tal fulgor. De medo, amor, que me cegasse, me deslumbrasse fulgor assim. Ângelo de Lima (1872-1921)
FANATISMO Minh'alma, de sonhar-te, anda perdida, Meus olhos andam cegos de te ver! Não és sequer razão do meu viver, Pois que tu és já tôda a minha vida! Não vejo nada assim enlouquecida... Passo no mundo, meu Amor, a ler No misterioso livro do teu ser A mesma história tantas vezes lida! «Tudo no mundo é frágil, tudo passa...» Quando me dizem isto, tôda a graça Duma bôca divina fala em mim! E, olhos postos em ti, digo de-rastros: «Ah! Podem voar mundos, morrer astros, Que tu és como Deus: Principio e Fim!...» Florbela Espanca (1894-1930)
EROS POLÍGLOTA
40
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Uma mulher quase nova com um vestido quase branco numa tarde quase clara com os olhos quase secos vem e quase estende os dedos ao sonho quase possível quase fresca se liberta do desespero quase morto quase harmonica corrida enche o espaço quase alegre de cabelos quase soltos transparente quase solta o riso quase bastante quase músculo florido deste instante quase novo quase vivo quase agora Mário Dionísio (1916-1993)
SONETO DO CATIVO
Se é sem dúvida Amor esta explosão de tantas sensações contraditórias; a sórdida mistura das memórias tão longe da verdade e da invenção; o espelho deformante; a profusão de frases insensatas, incensórias; a cúmplice partilha nas histórias do que outros dirão ou não dirão; se é sem dúvida Amor a cobardia de buscar nos lençóis a mais sombria razão de encantamento e de desprezo; não há dúvida, Amor, que te não fujo e que, por ti, tão cego, surdo e sujo, tenho vivido eternamente preso! David Mourâo Ferreira (1927-1996), Os Quatro Cantos do Tempo EROS POLÍGLOTA
41
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
As Facas Quatro letras nos matam quatro facas que no corpo me gravam o teu nome. Quatro facas amor com que me matas sem que eu mate esta sede e esta fome. Este amor é de guerra. (De arma branca). Amando ataco amando contra atacas este amor é de sangue que não estanca. Quatro letras nos matam quatro facas. Armado estou de amor. E desarmado. Morro assaltando morro se me assaltas E em cada assalto sou assassinado. Quatro letras amor com que me matas. E as facas ferem mais quando me faltas. Quatro letras nos matam quatro facas.
Coisa Amar Contar-te longamente as perigosas coisas do mar. Contar-te o amor ardente e as ilhas que só há no verbo amar. Contar-te longamente longamente. Amor ardente. Amor ardente. E mar. Contar-te longamente as misteriosas maravilhas do verbo navegar. O mar, amar: as coisas perigosas. Contar-te longamente que já foi num tempo doce coisa amar. E mar. Contar-te longamente como doi desembarcar nas ilhas misteriosas. Contar-te o mar ardente e o verbo amar. E longamente as coisas perigosas. Manuel Alegre (1936)
EROS POLÍGLOTA
42
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
SEGREDO Não contes do meu vestido que tiro pela cabeça nem que corro os cortinados para uma sombra mais espessa Deixa que feche o anel em redor do teu pescoço com as minhas longas pernas e a sombra do meu poço
Não contes do meu novelo nem da roca de fiar nem o que faço com eles a fim de te ouvir gritar Maria Tereza Horta (1937)
Nacemento de Afrodita, relevo do Trono Ludovisi (470-460 a. C.), Museo Nacional Romano, Roma.
EROS POLÍGLOTA
43
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
AMAR EN PROVENZAL: … Mais ieu m´esjauzisc e m demor per un joy d´amor q´ai al cor, don m´es dous dexiriers techitz; que meins que serps de sycomor m´en deslong per us vars fraiditz, anz m´es totz autres joys oblitz vas l´amor don paucs bes ajust.
... Mais eu recréome e alégrome por un gozo de amor dentro do meu corazón do que un doce desexo me creceu; menos que á serpe do sicómoro custaría afastarme deste gozo, mais esquézome de todo gozo ante o amor do que apenas recibo poucos bens.
Anc pus N´Adam culhic fel fust lo fruig don tug em en tabust tam bella no n aspiret Crist: bel cors benestan, car e just, blanc e lis plus qu´vus almatist, tant es ylk belha qu´ieu n suy trist, quar de me no lh pren mais de sonh.
Dende que don Adán colleu da árbore o froito que nos ten en desconcerto non fixo Cristo nada tan fermoso: corpo fermoso, precioso e agradábel, branco e terso máis que unha ametista, é tan fermosa que eu me entristezo pois non repara en min.
E ja mais no il sserai tan lonh que l´amors que m´aflama e m ponh si parta del cor ni s´esquins; car a la vetz quan si desjonh s´espandis defors e dedins. Adoncx suy cobertz, claus e cins d´amor plus que de flors ysops.
E xa nunca estarei tan lonxe que o amor que me inflama e que me incita se separe nin arranque do meu corazón; que cando, ás veces, se aparta esparéxese fóra e dentro. Entón máis cinguido, circundado e cuberto estou de amor que o hisopo de flores.
Et am tant que menhs n´a mortz trops, e tem que l jorns mi sia props, qu´Amors m´es cara et ye l suy vils; e ges aissi no m´agra ops, que l fuecs que m´art es tals que Nils no l tudaria pus q´us fils delguatz sostendría una tor.
Tanto amo, que por menos hai moitos que morreron, e temo que o meu día estea próximo, pois Amor éme querido e el a min aborréceme; e isto non debería convirme porque o lume que me inflama é tal que o Nilo o extinguiría igual que un fío moi delgado sostería unha torre.
Mais ieu sols, las!, sosteing l´ardor e la pena que m ven d´amor ab doutz desirs, ab mains destricx, e m néspalezis ma color. Pero no dic que s´er´anticx e blanxs devengutz cum es nicx, qu´en re de ma dona m clames. ...
Eu, a soas, desgraciado!, manteño o ardor e a pena que vén do amor con doces desexos e moitas congoxas e empalidece a miña cor. Mais non digo que se fose ancián xa convertido en branco como neve me queixaría da miña dama. …
(Guillem de Cabestany ...1212...)
EROS POLÍGLOTA
44
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
BIBLIOGRAFÍA e WEBGRAFÍA: Xerais.A Biblia (trad. ao galego das linguas orixinais), SEPT, Vigo 1992 (2ª), 1780 pp. Locus amoenus. Antología de la lírica medieval de la Península Ibérica (latín, árabe, hebreo, mozárabe, provenzal, galaico-portugués, castellano y catalán), edición bilingüe de Carlos Alvar y Jenaro Talens, Galaxia Gutenberg, Círculo de Lectores, Barna, 2009, 1250 pp.
Amar en árabe.-
MARTÍNEZ MARTÍN, Leonor, Antología de poesía árabe contemporánea, Austral, Espasa-Calpe, Madrid, 1972, 235 pp. MARTÍNEZ MONTAVEZ, Pedro, Poesía árabe contemporánea, Escelicer, Madrid, 1958, 288 pp. http://instituto-sufi.blogspot.com/2011/12/poetas-abd-al-wahhab-al-bayati.html
Amar en castelán.http://amediavoz.com/ http://www.poemas-del-alma.com/ http://carmen-david-sanchez.suite101.net/poemas-de-amor-en-lengua-espanola-a36176 http://www.poemadeamor.org/ http://www.poemasde.net/ http://www.los-poetas.com/ http://www.poemas911.com/poema-madrigal-concha-mendez-poemas-de-amor/ http://www.poesiabreve.com/javieregea.html http://members.fortunecity.com/mundopoesia2/autores/raquel_garzon.htm
Amar en francés.-
RACINE, Jean, Andrómaca, Fedra (trad. De Carlos Pujol),Clásicos Universales Planeta, Barna, 1982, 159 pp. http://aide_bac_francais.tripod.com/racine_phedre.html http://fr.wikisource.org/wiki/Cyrano_de_Bergerac_(Rostand) http://www.alalettre.com/flaubert-oeuvres-education-sentimentale.php http://www.bacdefrancais.net/jetaime.php
Amar en galego.-
Ocho siglos de poesía gallega, antología bilingüe (selección y prólogo de Carmen Martín Gaite y Andrés Ruiz Tarazona), Alianza Editorial, Madrid, 1972, 474 pp. http://www.cesarsalgado.net/sonetos.htm http://olerki-poesia1.blogcindario.com/2007/01/00060-poemas-en-gallego-de-poetas-gallegas.html
Amar en grego.MORFAKIDIS, M. e POCIÑA, A., Poesía Grega do século XX, Xunta de Galicia, Santiago, s/d, 373 pp SAFO, Cantos e fragmentos (trad. De Raúl Gómez Pato), Positivas, Santiago, 2008, 202 pp. http://www.hs-augsburg.de/~harsch/graeca/Chronologia/S_ante06/Sappho/sap_intr.html
EROS POLÍGLOTA
45
Biblioteca IES “San Paio” - TUI
Amar en inglés.http://poemaseningles.blogspot.com/ http://poemaseningles2.blogspot.com/2003_02_01_archive.html#3356382304953789634
Amar en latín.CATULO, Poemas (trad. De X.M. Otero), Xunta de Galicia(Clásicos en Galego, 1) Santiago, 1988,216 pp.
Amar en portugués.http://poesia-aminhapele.blogspot.com/2008/07/senhorapartem-tam-tristes.html http://pt.wikisource.org/wiki/Amor_%C3%A9_fogo_que_arde_sem_se_ver http://www.citador.pt/poemas/soneto-do-cativo-david-mouraoferreira http://palavranatela.blogs.sapo.pt/14926.html http://clp-esb.blogspot.com/2008/02/as-facas-quatro-letras-nos-matam-quatro.html http://www.umoasisdepalavras.com/2012/01/coisa-amar.html http://seletadesonetos.blogspot.com/2008/11/minhalma-de-sonhar-te-anda-perdida.html http://www.luso-poemas.net/modules/news03/article.php?storyid=47 http://apoesiadosoutros.blogspot.com/2010/06/eu-ontem-vi-te-angelo-de-lima.html http://www.educacaopublica.rj.gov.br/biblioteca/literatura/0097.html
Venus e Marte (do círculo de Antonio Cánova), Museo do Prado, Madrid.
EROS POLÍGLOTA
46
Biblioteca IES “San Paio” - TUI