Matemática en verso!

Page 1

IES “San Paio”

Escolma poética


Matemática... en verso!

Escolma poética

Índice de poetas e poemas Alberti, Rafael.................................................................................................................................................3 Á liña..........................................................................................................................................................3 O anxo dos números...................................................................................................................................3 1,2,3............................................................................................................................................................4 Á divina proporción...................................................................................................................................4 Altolaguirre, Manuel.......................................................................................................................................5 Trino...........................................................................................................................................................5 Playa...........................................................................................................................................................5 Barozzi, Marco Fulvio....................................................................................................................................6 Fine del retto..............................................................................................................................................6 Benedetti, Mario.............................................................................................................................................6 Once...........................................................................................................................................................6 Box Finis, Antonio..........................................................................................................................................6 Soneto gastronómico-numérico.................................................................................................................6 Soneto ingenioso numérico........................................................................................................................7 Caballero Bonald, José Manuel......................................................................................................................7 Número imaxinario....................................................................................................................................7 Castilla, Leopoldo...........................................................................................................................................8 Teorema do solitario...................................................................................................................................8 Celaya, Gabriel...............................................................................................................................................8 Multiplicación............................................................................................................................................8 Así soñei.....................................................................................................................................................9 Conde, Carmen...............................................................................................................................................9 Límite.........................................................................................................................................................9 Cortázar, Julio...............................................................................................................................................10 Romance do Trece....................................................................................................................................10 Diego, Gerardo..............................................................................................................................................11 Giralda......................................................................................................................................................11 Lámina......................................................................................................................................................11 Donaghy, Michael.........................................................................................................................................12 Orixe da xeometría...................................................................................................................................12 Espinosa, Estíbaliz........................................................................................................................................13 Matemáxicas............................................................................................................................................13 Os números primos..................................................................................................................................14 Lista de fórmulas matemáticas nas que cyborgs, híbridos ou sereas.......................................................15 Felipe, León.................................................................................................................................................16 A tanxente.................................................................................................................................................16 Fourrey, Emile...............................................................................................................................................18 A idade de Diofante..................................................................................................................................18 García Lorca, Federico..................................................................................................................................18 Nova York: oficina e denuncia.................................................................................................................18 Hahn, Óscar.-................................................................................................................................................20 Parábola dun triángulo.............................................................................................................................20 Biblioteca IES “San Paio”

1

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Escrito con xiz..........................................................................................................................................21 Hierro, José...................................................................................................................................................21 Don Antonio Machado risca da súa axenda un número de teléfono........................................................21 Huidobro, Vicente.........................................................................................................................................22 Triángulo harmónico................................................................................................................................22 Larrea, Juan...................................................................................................................................................23 Estanque...................................................................................................................................................23 Macarro Castillo, Fernando (Marcos Ana)...................................................................................................24 Decídeme como é unha árbore.................................................................................................................24 Millôr Fernandes...........................................................................................................................................25 Poesía matemática....................................................................................................................................25 Neruda, Pablo................................................................................................................................................26 Oda aos números......................................................................................................................................26 Unha man fixo o número..........................................................................................................................28 Neuman, Andrés............................................................................................................................................29 O corazón.................................................................................................................................................29 Paz, Octavio..................................................................................................................................................30 Espiral......................................................................................................................................................30 Perich Campana, Danny................................................................................................................................30 A familia do triángulo..............................................................................................................................30 Prévert, Jacques.............................................................................................................................................32 Páxina de escritura...................................................................................................................................32 Río Sánchez, José del....................................................................................................................................33 Exame de estatística.................................................................................................................................33 Salinas, Pedro................................................................................................................................................34 Versos 702 a 739 de "La Voz a tí debida”................................................................................................34 Soddy, Frederick...........................................................................................................................................35 O bico preciso..........................................................................................................................................35 Supervielle, Jules..........................................................................................................................................36 Matemática...............................................................................................................................................36 Szymborska, Wislava....................................................................................................................................36 O número Pi.............................................................................................................................................36 Factores para a estatística.........................................................................................................................38 Unamuno, Miguel de....................................................................................................................................39 A táboa de multiplicar..............................................................................................................................39 Vacas, Raúl....................................................................................................................................................40 Cabalística................................................................................................................................................40 Valle-Inclán, Ramón María del.....................................................................................................................41 Rosa del sol..............................................................................................................................................41 Vian, Boris....................................................................................................................................................41 Raíz cadrada.............................................................................................................................................41 Vitale, Ida......................................................................................................................................................42 Xeómetra..................................................................................................................................................42 Sumas.......................................................................................................................................................43

Biblioteca IES “San Paio”

2

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Alberti, Rafael.Á liña1 A ti, contorno de la gracia humana, recta, curva, bailable geometría, delirante en la luz, caligrafía que diluye la niebla más liviana. A ti, sumisa cuanto más tirana, misteriosa de flor y astronomía, imprescindible al sueño y la poesía, urgente al curso que tu ley dimana. A ti, bella expresión de lo distinto, complejidad, araña, laberinto donde se mueve presa la figura. El infinito azul es tu palacio. Te canta el punto ardiendo en el espacio A ti, andamio y sostén de la Pintura.

O anxo dos números2 Vírgenes con escuadras y compases, velando las celestes pizarras. Y el ángel de los números, pensativo, volando, del 1 al 2, del 2 al 3, del 3 al 4. Tizas frías y esponjas rayaban y borraban la luz de los espacios. Ni sol, luna, ni estrellas, ni el repentino verde del rayo y el relámpago, ni el aire. Sólo nieblas. Vírgenes sin escuadras, sin compases, llorando. 1 2

https://www.poeticous.com/rafael-alberti/a-la-linea?al=pywfgmdhwscdw&locale=es http://www.poesiacastellana.es/poema.php?id=EL+%C1NGEL+DE+LOS+N%DAMEROS&poeta=Alberti%2C+Rafael

Biblioteca IES “San Paio”

3

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Y en las muertas pizarras, el ángel de los números, sin vida, amortajado sobre el 1 y el 2, sobre el 3, sobre el 4... 1,2,3 3 1,2,3 soy un pez 4,5,6 gallo o pez como gustéis 7 Ni pez ni gallo vete.

Á divina proporción4 A tí, maravillosa disciplina, media, extrema razón de la hermosura que claramente acata la clausura viva en la malla de tu ley divina. A tí, cárcel feliz de la retina, áurea sección, celeste cuadratura, misteriosa fontana de mesura que el universo armónico origina. A tí, mar de los sueños angulares, flor de las cinco flores regulares, dodecaedro azul, arco sonoro. Luces por alas un compás ardiente. Tu canto es una esfera transparente. A tí, divina proporción de oro.

3 4

http://matemolivares.blogia.com/2010/032402-1-2-3-rafael-alberti.php https://www.uam.es/personal_pdi/ciencias/barcelo/pacioli/divina.html

Biblioteca IES “San Paio”

4

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Altolaguirre, Manuel.Trino5 Quiero vivir para siempre en torre de tres ventanas, donde tres luces distintas den una luz a mi alma. Tres personas y una luz en esa torre tan alta. Aquí abajo, entre los hombres, donde el bien y el mal batallan, el dos significa pleito, el dos indica amenaza. Quiero vivir para siempre en torre de tres ventanas. Playa6 Las barcas de dos en dos, como sandalias del viento puestas a secar al sol. Yo y mi sombra, ángulo recto. Yo y mi sombra, libro abierto. Sobre la arena tendido como despojo del mar se encuentra un niño dormido. Yo y mi sombra, ángulo recto. Yo y mi sombra, libro abierto. Y más allá, pescadores tirando de las maromas amarillas y salobres. Yo y mi sombra, ángulo recto. Yo y mi sombra, libro abierto. 5 6

http://www.poesiacastellana.es/poema.php?id=Trino&poeta=Altolaguirre%2C+Manuel http://www.poesi.as/altol001.htm

Biblioteca IES “San Paio”

5

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Barozzi, Marco Fulvio.Fine del retto7 Un angolo retto si credeva perfetto e in un triangolo si sentiva costretto. S’allontanò con una scusa dalla povera ipotenusa. In un intestino, poveretto, ora fa il retto.

Un ángulo recto críase perfecto e nun triángulo sentíase forzado. Foise cunha escusa pola pobre hipotenusa. Nun intestino, pobre home, agora é o recto.

Benedetti, Mario.Once8 Ningún padre de la iglesia ha sabido explicar por qué no existe un mandamiento once que ordene a la mujer no codiciar al hombre de su prójima.

Box Finis, Antonio.Soneto gastronómico-numérico9 Me gustan los sonetos con bizc... 8 y los quintetos con chocolate unta... 2 Las rosquillas me como en parea... 2 con epigramas y moscatel trasn... 8 Mientras el cinturón me desabr... 8 pienso que no irán mal acompaña... 2 Los serventesios con el cordero asa... 2 y el arte menor con calim... 8 Las odas con pescados de Nept... 1 Besugo al madrigal o al roman... 0 el vino blanco será muy oport... 1 En mi cocina versos y números ma... 0 y pues comes y escribir es todo... 1 en la mesa: cuchillo tenedor y lapi... 0 7 8 9

http://keespopinga.blogspot.com.es/2012/10/lima-la-rima-mi-stima.html http://www.los-poetas.com/d/bene1.htm#ONCE http://mangeles7.blogspot.com.es/2011/04/sonetos-matematicos.html Biblioteca IES “San Paio”

6

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Soneto ingenioso numérico10 Existiendo sonetos tan varia... 2 busqué entre las estrellas un lu... 0 una gota, sin par, de un agua... 0 unos versos con números rima... 2 Con sus catorce versos orden... 2 macerando el amor con el a... 0 ligados el segundo y el ter... 0 y el primero y el cuarto parea... 2 Estudié con rigor el roman... 0 a Lope y a Quevedo, a Unam... 1 a Cervantes siguió mi lapi... 0 Miré mil libros, sin dejar ning... 1 mas querido lector, a ser sin... 0 con números no hallé soneto alg... 1

Caballero Bonald, José Manuel.“... al fin y al cabo, la poesía es una mezcla de música y matemáticas” 11

Número imaxinario12 Lector que estás leyéndome en algún interino declive de la noche, ¿qué sabes tú de mí? ¿En qué despeñadero de qué historia podemos encontramos? Quienquiera que tú seas te exhorto a que me oigas, a que acudas hasta estos rudimentos del recuerdo donde me he convocado a duras penas para poder al fin reconocerme. Ven tú también si me oyes hasta aquí. Lector, número imaginario, azar copulativo, sustitúyeme y busca por esos vericuetos de la complicidad cuándo, en qué sitio se hizo veraz la vida que a medias inventamos. 10 Vid. nota 8 11 http://www.diariodecadiz.es/article/ocio/1408983/ya/era/mi/turno.html 12 http://nadiesalvoelcrepusculo.blogspot.com.es/2014/05/literatura-y-ciencia-8-numero.html Biblioteca IES “San Paio”

7

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Castilla, Leopoldo.Teorema do solitario13 Tomemos una cifra imaginaria cero y un hombre imaginario uno el cero no existe pero él cree que sí el dos se queda siempre en uno el uno existe pero nadie le cree.

Celaya, Gabriel.Multiplicación14 Uno por uno es el hombre cualquiera como Dios manda y ese salvar las distancias que -mala cuenta- se cantan. Dos por uno es la evidencia que en un dos por tres tendrás. Dos por cuatro, buen compás. Dos por cinco, la sorpresa del diez redondo y total. ¡Qué divino es, por humano, el sistema decimal!. Cero por cero es la luz Cero por uno, el problema (Pues con él yo creo el tú). Cero por dos, el amor. También cero, mas en ¡oh! (¡Oh!, que es un eco en yo). Cero por tres... ¡Atención!. Debe haber algún error, Pues cuanto más multiplico Más repito: yo, yo, yo. 13 http://elcuadernodecari.blogspot.com.es/2010/01/teorema-del-solitario.html 14 http://algomasquenumeros.blogspot.com.es/2014/06/las-matematicas-de-gabriel-celaya.html Biblioteca IES “San Paio”

8

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Así soñei15 Kepler miró llorando los cinco poliedros encajados uno en otro, sistemáticos, perfectos, en orden musical hasta la gran esfera. Amó al dodecaedro, lloró al icosaedro por sus inconsecuencias y sus complicaciones adorables y raras, pero, ¡ay!, tan necesarias, pues no cabe idear más sólidos perfectos que los cinco sabidos, cuando hay tres dimensiones. Pensó, mirando el cielo matemático, lejos, que quizá le faltara una lágrima al miedo. La lloró cristalina: depositó el silencio, y aquel metapoliedro, geometría del sueño, no pensable y a un tiempo normalmente correcto, restableció sin ruido la paz del gran sistema. No cabía, es sabido, según lo que decían, más orden que el dictado. Mas él soñó: pensaba. Eran más que razones: las razones ardían. Estaba equivocado, mas los astros giraban. Su sistema era sólo, según lo presentido, el orden no pensado de un mundo enloquecido, y él buscaba el defecto del bello teorema. Lo claro coincidía de hecho con el espanto y en la nada, la nada le besaba a lo exacto.

Conde, Carmen.Límite16 Esfera ceñida de esferas que no pueden escaparse de la esfera única. Manos esféricas ciñéndose a unas piernas que se abrazan redondas, perfectísimas. 15 Vid. nota anterior. 16 http://www.poesiacastellana.es/poema.php?id=L%CDMITE&poeta=Conde%2C+Carmen

Biblioteca IES “San Paio”

9

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Si esta esfera que soy ya, que fui yo siempre, desgajara de sí un anillo y lo arrojara, se caería cogido por su extremo, prolongándose hasta pisar el polvo. Ondularía siglos, y su música subiría por temblores a la esfera que le retiene siempre jamás, tan suyo. Sería vertical, hasta que un siglo la curva reclamara ser redonda desde un albor sin ritmo. subiría otra vez a ser anillo, anegándose por amor de querencia inmarchitable, en la esfera total. Yo he sido anillo tembloroso al caer, y erguida me dejaba correr desde los tiempos... Mas la esfera sintió que al fin mi esencia debía descansar en lo redondo.

Cortázar, Julio.Romance do Trece17 Trece son mis penas y trece mis palomas grises, confieso trece lanzazos y lloro en trece violines. Campanas de mi ciudad, perros negros que me siguen; trece campanas de acero junto a trece perros tristes. Nací cuando un día doce se desmayaba en el límite, y fue un trece de mañana cuando primero te quise.

17 http://matclaudidactica.wordpress.com/las-respuestas/aportaciones-de-amigos-y-colegas/

Biblioteca IES “San Paio”

10

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Eran catorce mis penas, trece cuando me quisiste. Llorarás trece semanas cuando yo tenga que irme a cumplir con mis fantasmas, y a escapar de los que aún viven, y serán trece las noches largas de tu arrepentirte. Yo tuve para tu mal catorce cantos felices. Éste es uno, y quedan trece de cuando tú me quisiste…

Diego, Gerardo.Giralda18 Giralda en prisma puro de Sevilla, nivelada del plomo y de la estrella, molde en engaste azul, torre sin mella, palma de arquitectura sin semilla. Si su espejo la brisa enfrente brilla, no te contemples ay, Narcisa, en ella, que no se mude esa tu piel doncella, toda naranja al sol que se te humilla. Al contraluz de luna limonera, tu arista es el bisel, hoja barbera que su más bella vertical depura. Resbala el tacto su caricia vana. Yo mudéjar te quiero y no cristiana. Volumen nada más: base y altura. Lámina19 Las cosas han perdido el relieve. Casas, ambiente, todo sin fondo. 18 http://www.poemas-del-alma.com/gerardo-diego-giralda.htm 19 http://poesiaabierta.blogspot.com.es/2012/11/brevisima-muestra-del-ultraismo-lamina.html

Biblioteca IES “San Paio”

11

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Veo caras de mujeres planimétricas. Las calles son mentiras geométricas. Líneas de puntos, sincopadas con infantiles perspectivas. Perdí mi esteroscopio. En mí mismo todo es superficial. He perdido el escorzo esferoidal. Oh absurdo mapamundi rectangular. El paisaje sale del rodillo, tuerto.

Donaghy, Michael.Orixe da xeometría20 Aves enormes planean por riba de Tebas debuxando círculos cada vez máis pequenos. O neno grego alá abaixo dille ao seu titor que todas as cousas -o aire de canela no ocaso e a vermella area- son a escritura tridimensional dos deuses. Así é, di, e o seu alfabeto é un mundo rabuñado na area vermella cunha vara de alcipreste. El mírao dende arriba como un deus. Pero o ancián grava debuxos nun anaco de barro. Lúa. Escaravello. " Ves? Ves? ", sinala o mozo Tales a primeira letra do seu nome. "Redonda como a lúa. " O ancián entrepecha os ollos e espanta unha mosca do seu rostro. Nuns instantes perderán aos deuses para sempre. Pero agora as grúas circulan no alto dentro do vórtice de luz que se distende. 20 http://franciscocenamor.blogspot.com.es/2014/03/poema-del-dia-el-origen-de-la-geometria.html Biblioteca IES “San Paio”

12

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Espinosa, Estíbaliz.Matemáxicas21 as matemáticas son o refuxio con máis sen fin que darse poida. nada dubida alí. nada treme. tan só cinco por cinco igual a vintecinco. non anos transcorridos senón 25 tan alleo á experiencia humana que ata sen océanos, sen sangue, seguiría a ser 25. sen abandono posible. raíz de 625. sen mutacións químicas. sen tempo sen ¿? 25. sinxelamente. sen querer ser máis. máis que matemáticas descoñecidas ata de si propias. carentes por completo da insoportable autocompaixón. nin chamarán de noite á túa porta nin pedirán nada de ti mais tampouco che darán as costas que non posúen pois que van sempre de fronte e cristal nidio así son as matemáticas. un rudo 25. un insubornable 25. tal que nos seus 13 nos seus 25. 21 http://bvg.udc.es/indice_paxinas.jsp?id_obra=OB_-o++++++1&id_edicion=OB_-o++++++1001&cabecera=%3Ca+href %3D%22ficha_obra.jsp%3Fid%3DOB_-o%2B%2B%2B%2B%2B%2B1%26alias%3DEst%25EDbaliz%2BEspinosa %22+class%3D%22nombreObraPaxina%22%3E--orama%3C%2Fa%3E&alias=Est%EDbaliz+Espinosa&frase=matem %E1ticas,%20n%FAmero&operadorBooleano=or&tipoBusca=palabra&formato=texto

Biblioteca IES “San Paio”

13

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

esencial e único. infindo e único. ignorando 24 e 26 nadal vodas de prata ou cuarto de qué. ingravidamente. pouco pero bastante. e non 2 e 5 senón 25. e sen saber do holismo nin de bertrand russell. así son as matemáticas. sen peso que levaren sen medida sen datas no lombo, sen querer voar. lonxe deste mel que tanto esvara. dando sempre no cravo no cravo que nunca ardendo no cravo que nunca teñen cravado no corazón. Os números primos22 Os números primos a primacía dos números primos os primordiais números primos eu, a número primo ti, o número primo primeiro primates, logo números primos inmortais coma números primos intocables a berrar cómeme, e o teu nome coma un cristal de neve polo que ver este poema 22 http://bvg.udc.es/indice_paxinas.jsp?id_obra=N%FAe+++++1&id_edicion=N%FAe+++++1001&cabecera=%3Ca+href %3D%22ficha_obra.jsp%3Fid%3DN%25FAe%2B%2B%2B%2B%2B1%26alias%3DEst%25EDbaliz%2BEspinosa %22+class%3D%22nombreObraPaxina%22%3En%FAmero+e%3C%2Fa%3E&alias=Est %EDbaliz+Espinosa&frase=matem%E1ticas,%20n%FAmero&operadorBooleano=or&tipoBusca=palabra&formato=texto

Biblioteca IES “San Paio”

14

Outubro 2014


Matemática... en verso! naturais irracionais

Escolma poética

pero primos pero primos

cunha absurda realidade que suscita ás delicias que nos dividen que incita a máis números primos e moitos, moitos máis números primos e así toda unha vida dentro de nós mesmos, números primos a soñarnos, parodiarnos, desafiarnos números primos a sabernos tan tristes e tan primos entre a estupidez da perfección que sempre salda toda conta e o terceiro canto do galo no que negarse para un renacer Lista de fórmulas matemáticas nas que cyborgs, híbridos ou sereas pensan cando namoran dun mortal23 A do comportamento das aves migratorias hainas que non volven A do crecemento dunha duna nunha praia o crecemento e o seu impertinente desafío á lei da gravidade A da expansión dun virus que nos protexan da pureza! A do tempo no que cicatrizan as feridas unha vez sucada a súa suculencia A dos nosos movementos ao longo dunha noite de varias horas A da nosa obscenidade que nos permite pensar no cosmos e non na fame A da relación de coordenadas entre unha mesma e a copia dunha mesma quen di isto: a xenuína, a plaxio? A das proporcións aúreas que rexen o teu corpo ata impedirnos rexer A da cantidade exacta de droga que debemos subministrarnos ata certos esquezos 23 http://bvg.udc.es/indice_paxinas.jsp?id_obra=tebipaau1&id_edicion=tebipaau1001&cabecera=%3Ca+href%3D %22ficha_obra.jsp%3Fid%3Dtebipaau1%26alias%3DEst%25EDbaliz%2BEspinosa%22+class%3D %22nombreObraPaxina%22%3Etextos+bi%F3nicos+para+aut%F3matas+e+ilusionistas+2004-2007%3C%2Fa %3E&alias=Est%EDbaliz+Espinosa&frase=n%FAmero,%20matem %E1ticas&operadorBooleano=or&tipoBusca=palabra&formato=texto

Biblioteca IES “San Paio”

15

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

A do grosor do fío da espada pendurada sobre as nosas tenras cabeciñas A do diámetro que abrangue a nosa meniña cando entras ti A do tempo que transcorrirá ata que alguén pase de novo a vista por esta liña A da velocidade e a gula dos teus ollos sobre esta liña A da inclinación das nosas medulas dentro dun beixo A da nosa posición respecto á galaxia xemelga, Andrómeda A da curvatura do ovo A da curvatura do ovo cando escacha entre as nosas mans de androide A da magnitude e composición da épica en toda a nosa historia A da curvatura do ovo que rompe nas nosas mans da androide cando se aproxima o teu nome nunha lista de nomes, cando chega o teu nome mutado de cifras, de fórmulas que repetimos arañando este texto, porque épica é abrirse paso cara o que nos ten de antemán vencido, contra o que mata e queima e arrastra e ilumina coa fórmula do tempo no que cicatrizan as feridas baixo cada un dos dedos que non volven acariciarte nunca nunca nunca

Felipe, León.A tanxente24 ¿Y la tangente, señor Arcipreste?... ¿El radio de la esfera que se quiebra y se fuga? ¿La mula ciega de la noria, que un día, enloquecida, se liberta del estribillo rutinario?... ¿La correa cerrada de la honda, que se suelta de pronto para que salga la furia del guijarro?... ¿Esa línea de fuego tangencial que se escapa del círculo y luego se convierte en un disparo?

24 http://leonfelipe2.blogspot.com.es/2007/05/la-tangente.html

Biblioteca IES “San Paio”

16

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Porque el cielo... Señor Arcipreste, ¿sabe usted?, No hay arriba ni abajo... y la estrella del hombre es la que ese disparo va buscando, ese cohete místico o suicida, rebelde, escapado... De la noria del Tiempo como el dardo, como el rayo, como el salmo. Dios hizo la bola y el reloj: la noria dando vueltas y vueltas sin cesar, y el péndulo contándole las vueltas, monótono y exacto... El juguete del niño, señor Arcipreste, ¡el maravilloso regalo! Pero un día el niño se cansa del juguete y se le saca las tripas y el secreto como a un caballito mecánico, como a un caballito de serrín y de trapo. Es cuando el niño inventa la tangente, Señor Arcipreste, la puerta mística de los caballeros del milagro, de los grandes aventureros de la luz, de los divinos cruzados de la luz, de los poetas suicidas, de los enloquecidos y los santos que se escapan en el viento en busca de Dios para decirle que ya estamos cansados todos, terriblemente cansados de la noria y del reloj, del hipo violáceo del tirano, de las barbas y las arrugas eternas, de los inmóviles pecados, de este empalagoso juguete del mundo, de este monstruoso, sombrío y estúpido regalo, de esta mecánica fatal, donde lo que ha sido es lo que será y lo que ayer hicimos, lo que mañana hagamos.

Biblioteca IES “San Paio”

17

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Fourrey, Emile.A idade de Diofante25 Passant, sous ce tombeau repose Diophante. Ces quelques vers tracés par une main savante Vont te faire connaître à quel âge il est mort. Des jours assez nombreux que lui compta le sort, Le sixième marqua le temps de son enfance; Le douzième fut pris par son adolescence. Des septs parts de sa vie, une encore s'écoula, Puis s'étant marié, sa femme lui donna Cinq ans après un fils, qui, du destin sévère, Reçut de jours hélas! deux fois moins que son père. De quatre ans, dans les pleurs, celui-ci survécut. Dis, si tu sais compter, à quel âge il mourut. Camiñante, baixo esta tumba descansa Diophante. Estes poucos versos trazados por unha man sabia Vante facer coñecer a que idade morreu. Dos días bastante numerosos que lle tocaron en sorte, a sexta parte marcou o tempo da súa nenez; A duodécima constituíu a súa adolescencia. Das sete partes restantes da súa vida, unha transcorreu nun matrimonio estéril. Despois estando casado, a súa cónxuxe deulle pasados cinco anos un fillo que, do destino severo viviu por desgracia, dúas veces menos que o seu pai. Catro anos, en choros, este sobreviviu. Dime, tí que sabes contar, a que idade morreu.

García Lorca, Federico.Nova York: oficina e denuncia26 Debajo de las multiplicaciones hay una gota de sangre de pato; debajo de las divisiones hay una gota de sangre de marinero; debajo de las sumas, un río de sangre tierna. Un río que viene cantando Por los dormitorios de los arrabales, y es plata, cemento o brisa en el alba mentida de New York. 25 http://albertimone.voila.net/EnigHist.html (adaptación versificada de Eutropio) 26 http://www.fsgworkinprogress.com/LorcaMap/media/21.pdf Biblioteca IES “San Paio”

18

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Existen las montañas. Lo sé. Y los anteojos para la sabiduría. Lo sé. Pero yo no he venido a ver el cielo. He venido para ver la turbia sangre, la sangre que lleva las máquinas a las cataratas y el espíritu a la lengua de la cobra. Todos los días se matan en New York cuatro millones de patos, cinco millones de cerdos, dos mil palomas para el gusto de los agonizantes, un millón de vacas, un millón de corderos y dos millones de gallos, que dejan los cielos hechos añicos. Más vale sollozar afilando la navaja o asesinar a los perros en las alucinantes cacerías, que resistir en la madrugada los interminables trenes de leche, los interminables trenes de sangre y los trenes de rosas maniatadas por los comerciantes de perfumes. Los patos y las palomas, y los cerdos y los corderos ponen sus gotas de sangre debajo de las multiplicaciones, y los terribles alaridos de las vacas estrujadas llenan de dolor el valle donde el Hudson se emborracha con aceite. Yo denuncio a toda la gente que ignora la otra mitad, la mitad irredimible que levanta sus montes de cemento donde laten los corazones de los animalitos que se olvidan y donde caeremos todos en la última fiesta de los taladros. Os escupo en la cara. La otra mitad me escucha devorando, orinando, volando en su pureza, como los niños de las porterías que llevan frágiles palitos a los huecos donde se oxidan las antenas de los insectos. No es el infierno, es la calle. No es la muerte. Es la tienda de frutas. Hay un mundo de ríos quebrados y distancias inasibles Biblioteca IES “San Paio”

19

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

en la patita de ese gato quebrada por un automóvil, y yo oigo el canto de la lombriz en el corazón de muchas niñas. Óxido, fermento, tierra estremecida. Tierra tú mismo que nadas por los números de la oficina. ¿Qué voy a hacer, ordenar los paisajes? ¿Ordenar los amores que luego son fotografías? Que luego son pedazos de madera y bocanadas de sangre. No, no; yo denuncio. Yo denuncio la conjura de estos desiertas oficinas que no radian las agonías, que borran los programas de la selva, y me ofrezco a ser comido por las vacas estrujadas cuando sus gritos llenan el valle donde el Hudson se emborracha con aceite.

Hahn, Óscar.Parábola dun triángulo27 Había una vez dos ángulos inferiores que planeaban eliminar al ángulo superior. Olvidaron sin embargo un principio elemental: Ningún triángulo puede existir con dos ángulos. Perpetrado el crimen y como era de esperar el triángulo completo desapareció del mapa, Y con él los victimarios. En el diseño del universo nadie está libre de cavarse su propia tumba.

27 http://letras.s5.com/oha111211.html Biblioteca IES “San Paio”

20

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Escrito con xiz28 Uno le dice a Cero que la nada existe Cero replica que Uno tampoco existe Porque el amor nos da la misma naturaleza. Cero más Uno somos Dos le dice Y se van por el pizarrón tomados de la mano. Dos se besan debajo de los pupitres Dos son Uno cerca del borrador agazapado Y Uno es Cero mi vida. Detrás de todo gran amor la nada acecha.

Hierro, José.Don Antonio Machado risca da súa axenda un número de teléfono 29 Borra de tu memoria este número de teléfono. 2-6-8-1-4-5-6. Táchalo en tu agenda. Si ahora marcaras este número que no puede escucharte, nadie respondería. Este número sordomudo: 2-6-8-1-4-5-6. Borra, olvídalo, tacha este número muerto: es uno más, aunque fue único. Las hojas de tu agenda tienen más tachaduras que números y nombres. Ya quedan menos a los que llamar; apenas quedan números y nombres que te hablen o que te escuchen: 2-6-8-1-4-5-6. Haz todo lo que puedas para que se disuelva en tu memoria: destrúyelo, trastuécalo: 8-6-2-4-1-5-4, rómpele el ritmo que le correspondía: 4-5-2-6-1-8-4, ya no lo necesitas, no necesitas esos números, esos nombres o sombras. 2-6-8-1-4-5-6: «¿Está Leonor?» 28 http://www.artepoetica.net/oscar_Hahn.pdf 29 http://www.cmsantillana.org/docs/josehierro.pdf

Biblioteca IES “San Paio”

21

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Y suponiendo que alguien te responda, será otra voz la que responderá. Baraja el número, confúndelo, desordénalo. Así: 1-4-2-5-6-8. «¿Está Guiomar?» Baraja números y nombres, barájalos, sobre todo los nombres: «¿Está Guionor?» «¿Está Leomar?» Silencio. Olvida, tacha, borra, desvanece esos nombres y números, no intentes modelar la niebla. resígnate a que el viento la disperse. ¡Colinas plateadas...!

Huidobro, Vicente.Triángulo harmónico30 Thesa

La bella Gentil princesa

Es una blanca estrella Es una estrella japonesa.

Thesa es la más divina flor de Kioto Y cuando pasa triunfante en su palanquín

Parece un tierno lirio, parece un pálido loto Arrancado de una tarde estio del imperial jardín.

Todos la adoran como a uma diosa, todos hasta el Mikado Pero ella cruza por entre todos indiferente. De nadie se sabe que haya su amor logrado Y siempre está risueña, esta sonriente. Es una Ofelia japonesa

Que a las flores amante Loca y traviesa Triunfante Besa.

30 http://www.antoniomiranda.com.br/poesia_visual/vicente_huidobro.html

Biblioteca IES “San Paio”

22

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Larrea, Juan.Estanque31

31 http://macpuerto.com/inspiration/caligramas/

Biblioteca IES “San Paio”

23

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Macarro Castillo, Fernando (Marcos Ana).Decídeme como é unha árbore32 Decidme como es un árbol, contadme el canto de un río cuando se cubre de pájaros, habladme del mar, habladme del olor ancho del campo de las estrellas, del aire recítame un horizonte sin cerraduray sin llave como la choza de un pobre decidme como es el beso de una mujer dadme el nombre del amor no lo recuerdo Aún las noches se perfuman de enamorados que tiemblan de pasión bajo la luna o solo queda esta fosa? la luz de una cerradura y la canción de mi rosa 22 años, ya olvido la dimensión de las cosas su olor, su aroma escribo a tientas el mar, el campo, el bosque, digo bosque y he perdido la geometría del árbol. Hablo por hablar asuntos que los años me olvidaron, no puedo seguir escucho los pasos del funcionario.

32 http://trianarts.com/marcos-ana-decidme-como-es-un-arbol/

Biblioteca IES “San Paio”

24

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Millôr Fernandes.Poesía matemática33 Nas moitas follas do libro de matemáticas un Cociente namorouse un día dolorosamente dunha Incógnita. Viuna coa súa mirada innumerable e viuna dende o ápice á base: Unha figura impar; ollos de robot, boca de trapecio, corpo rectangular, seos esferoides. Fixo da súa unha vida paralela á dela, ata que se encontraron no infinito. Quen es ti? - indagou ela con ansia radical. - Pero podes chamarme hipotenusa -. E de falar descubriron que eran (o que en aritmética corresponde ás almas irmás) curmáns entre si. E así se amaron ao cadrado da velocidade da luz, nunha sexta potencia trazando, ao sabor do momento e da paixón, rectas, curvas, círculos e liñas sinoidais nos xardíns da cuarta dimensión. Escandalizaron aos ortodoxos das formas euclidianas e aos esexetas do Universo infinito. Romperon convencións newtonianas e pitagóricas. E á fin resolveron casarse, constituír un fogar, máis que un fogar, unha perpendicular. Invitaron como padriños ao Polígono e á Bisectriz. E fixeron planos e ecuacións e diagramas para o futuro soñando cunha felicidade integral e diferencial. E casáronse e tiveron unha secante e tres conos moi divertidos E foron felices 33 http://kerlames.blogspot.com.es/2011/03/romance-matematico.html

Biblioteca IES “San Paio”

25

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

ata aquel día no que todo se volve ao fin monotonía. Foi entón cando xurdiu O Máximo Común Divisor. Ofreceulle, a ela, unha grandeza absoluta e reduciuna a un denominador común. El, o Cociente, percibiu que con ela non formaba un todo, unha unidade. Era un triángulo, chamado amoroso. Dese problema el era unha fracción a máis ordinaria, pero foi entón cando Einstein descubriu a Relatividade e todo o que era espurio volveuse moralidade como en calquera sociedade.

Neruda, Pablo.Oda aos números34 Qué sed de saber cuánto! Qué hambre de saber cuántas estrellas tiene el cielo! Nos pasamos la infancia contando piedras, plantas, dedos, arenas, dientes, la juventud contando pétalos, cabelleras. Contamos los colores, los años, las vidas y los besos, en el campo los bueyes, en el mar las olas. Los navíos se hicieron cifras que se fecundaban. 34 http://divulgamat2.ehu.es/divulgamat15/index.php?option=com_content&view=article&id=6329:oda-a-losnos&catid=115:textos-del-mes&Itemid=400016

Biblioteca IES “San Paio”

26

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Los números parían. Las ciudades eran miles, millones, el trigo centenares de unidades que adentro tenían otros números pequeños, más pequeños que un grano. El tiempo se hizo número. La luz fue numerada y por más que corrió con el sonido fue su velocidad un 37. Nos rodearon los números. Cerrábamos la puerta, de noche, fatigados, llegaba un 800, por debajo, hasta entrar con nosotros en la cama, y en el sueño los 4000 y los 77 picándonos la frente con sus martillos o sus alicates. Los 5 agregándose hasta entrar en el mar o en el delirio, hasta que el sol saluda con su cero y nos vamos corriendo a la oficina, al taller, a la fábrica, a comenzar de nuevo el infinito número 1 de cada día. Tuvimos, hombre, tiempo para que nuestra sed fuera saciándose, el ancestral deseo de enumerar las cosas y sumarlas, de reducirlas hasta hacerlas polvo, arenales de números. Fuimos empapelando el mundo con números y nombres, pero las cosas existían, se fugaban Biblioteca IES “San Paio”

27

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

del número, enloquecían en sus cantidades, se evaporaban dejando su olor o su recuerdo y quedaban los números vacíos. Por eso, para ti quiero las cosas. Los números que se vayan a la cárcel, que se muevan en columnas cerradas procreando hasta darnos la suma de la totalidad de infinito. Para ti sólo quiero que aquellos números del camino te defiendan y que tú los defiendas. La cifra semanal de tu salario se desarrolle hasta cubrir tu pecho. Y del número 2 en que se enlazan tu cuerpo y el de la mujer amada salgan los ojos pares de tus hijos a contar otra vez las antiguas estrellas Y las innumerables espigas que llenarán la tierra transformada. Unha man fixo o número35 28325674549 Una mano hizo el número. Juntó una piedrecita con otra, un trueno con un trueno, un águila caída con otra águila, una flecha con otra y en la paciencia del granito una mano hizo dos incisiones, dos heridas, 35 http://www.uned.es/psico-1-fundamentos-biologicos-conducta-I/tablon/articulos/neruda.htm

Biblioteca IES “San Paio”

28

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

dos surcos: nació el número. Creció el número dos y luego el cuatro: fueron saliendo todos de una mano: el cinco, el seis, el siete, el ocho, nueve, el cero, como huevos perpetuos de un ave dura como la piedra, que puso tantos números sin gastarse, y adentro del número otro número y otro adentro del otro, prolíferos, fecundos, amargos antagónicos, numerando, creciendo en las montañas, en los intestinos, en los jardines, en los subterráneos, cayendo de los libros, volando sobre Kansas y Morelia, cubriéndonos, cegándonos, matándonos desde las mesas, desde los bolsillos, los números, los números, los números.

Neuman, Andrés.O corazón36 Existe en matemáticas una curva distinta a la que algunos, los que nunca han dudado, llaman curva de Koch. Los perplejos en cambio han preferido denominarla así: Copo de Nieve. Se comporta esta curva fascinante multiplicando siempre su tamaño por cuatro tercios y hacia el interior, llegando, de tan densa, al infinito sin rebasar su área diminuta. 36 http://www.poesiacastellana.es/poema.php?id=EL+CORAZ%D3N&poeta=Neuman%2C+Andr%E9s Biblioteca IES “San Paio”

29

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Artesana, también así te creces muy adentro: habitándome lenta, quedándote con todo, sin forzarlo, este pequeño corazón hermético.

Paz, Octavio.Espiral37 Como el clavel sobre su vara, como el clavel, es el cohete: es un clavel que se dispara. Como el cohete el torbellino: sube hasta el cielo y se desgrana, canto de pájaro en un pino. Como el clavel y como el viento el caracol es un cohete: petrificado movimiento. Y la espiral en cada cosa su vibración difunde en giros: el movimiento no reposa.

Perich Campana, Danny.A familia do triángulo38 Todos los triángulos somos polígonos muy amigables, 3 lados, 3 ángulos, 3 vértices, nuestros elementos principales. Yo soy el equilátero, y mis lados iguales tengo, y por más que me estiren y estiren, mis ángulos inalterables mantengo.

37 http://www.epsilones.com/paginas/literatura/literatura-013-octavio-espirales.html 38 http://www.grupoalquerque.es/mate_cerca/paneles_2014/216_Danny%20Perich_1.pdf

Biblioteca IES “San Paio”

30

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Cada uno de ellos mide exactamente 60 grados, y cuando me trazan una altura quedo en dos partes iguales, cortado. Yo soy su hermano isósceles, tengo tan solo dos lados iguales, y opuestos a ellos, modestamente, dos ángulos que lo mismo valen. De mis hermanos soy el más desordenado, como escaleno me han bautizado, mis ángulos son todos desiguales y lo mismo pasa con mis lados. El que no se hace mayor problema es mi primo acutángulo pues menos de 90 grados tiene la medida de sus ángulos. Pero el más chistoso de todos es el tío obtusángulo, que entre 90 y 180 grados tiene uno de sus ángulos. Y si preguntan por el más famoso, no hay duda: triángulo rectángulo con un ángulo de 90 grados a sus catetos afirmando. A su lado más largo por hipotenusa han bautizado, ¿creerías que en tan pequeño triángulo el más grande teorema se ha creado? Pitágoras fue el matemático que descubrió por sabio y sus musas que al sumar el cuadrado de los catetos, resulta igual que el cuadrado de la hipotenusa.

Biblioteca IES “San Paio”

31

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Y esta historia familiar finaliza, en otro momento nos juntaremos para hablar de los cuadriláteros y de todo su parentesco.

Prévert, Jacques.Páxina de escritura39 Deux et deux quatre quatre et quatre huit huit et huit font seize... Répétez ! dit le maître Deux et deux quatre quatre et quatre huit huit et huit font seize. Mais voilà l’oiseau-lyre qui passe dans le ciel l’enfant le voit l’enfant l’entend l’enfant l’appelle : Sauve-moi joue avec moi oiseau ! Alors l’oiseau descend et joue avec l’enfant Deux et deux quatre... Répétez ! dit le maître et l’enfant joue l’oiseau joue avec lui... Quatre et quatre huit huit et huit font seize et seize et seize qu’est-ce qu’ils font ? Ils ne font rien seize et seize et surtout pas trente-deux de toute façon et ils s’en vont. Et l’enfant a caché l’oiseau dans son pupitre et tous les enfants entendent sa chanson et tous les enfants entendent la musique et huit et huit à leur tour s’en vont et quatre et quatre et deux et deux

Dúas e dúas catro Catro e catro oito Oito e oito fan dezaseis... Repetide! suxire o mestre Dúas e dúas fan catro Catro e catro oito Oito e oito fan dezaseis... Pero velaquí o paxaro-lira Que pasa no ceo! O neno veo... O neno óeo... O neno chámao: Sálvame Xoga comigo, paxaro! Entón o paxaro baixa E xoga co neno. Dúas e dúas catro... Repetide! Di o mestre E o neno xoga O paxaro xoga con el... Catro e catro oito Oito e oito fan dezaseis E dezaseis e dezaseis canto fan? Non fan nada dezaseis e dezaseis E sobre todo non trinta e dúas En calquera caso E vanse. E o neno escondeu o paxaro No seu pupitre E todos os nenos Oen a súa canción E todos o nenos Oen a música. E oito e oito á súa vez vanse E catro e catro e dúas e dúas

39 http://www.lyc-hautil-jouy.ac-versailles.fr/spip.php?article1575&artsuite=0#sommaire_1

Biblioteca IES “San Paio”

32

Outubro 2014


Matemática... en verso! à leur tour fichent le camp et un et un ne font ni une ni deux un à un s’en vont également. Et l’oiseau-lyre joue et l’enfant chante et le professeur crie : Quand vous aurez fini de faire le pitre ! Mais tous les autres enfants écoutent la musique et les murs de la classe s’écroulent tranquillement. Et les vitres redeviennent sable l’encre redevient eau les pupitres redeviennent arbres la craie redevient falaise le porte-plume redevient oiseau.

Escolma poética Á súa vez lárganse ao campo E un e un non fan nin un nin dous Un a un vanse igualmente. E o paxaro-lira xoga E o neno canta E o profesor berra: Cando acabaredes de facer o pallaso! Pero todos os outros nenos Escoitan a música E os muros da clase Derrúbanse tranquilamente. E os cristais vólvense area. A tinta vólvese auga Os pupitres vólvense árbores O xiz vólvese acantilado O portaplumas vólvese paxaro.

Río Sánchez, José del.Exame de estatística40 ¿Qué es la Estadística? Es una ciencia fotográfica y adivinatoria que procede en primera instancia como una película, donde graban sus números la realidad y la apariencia. Cruza después al otro lado para vaticinar el éxito o embalsamar la ruina, pues el oráculo de sus campanas siempre se puede modular eligiendo los prismáticos adecuados. ¿Para qué sirven las estadísticas? Para generar hambres y vender tapaderas, para dictar la norma e imponer su razón. Con ellas se averigua cómo y cuando llamar a la oración y al voto, a la guerra y a la trashumancia, a la risa y al tributo. Ni las ovejas negras pueden huir de sus dominios. 40 http://www.madrimasd.org/blogs/CienciayPoesia/2014/06/03/85455

Biblioteca IES “San Paio”

33

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Salinas, Pedro.Versos 702 a 739 de "La Voz a tí debida” ¡Sí, todo con exceso: la luz, la vida y el mar! Plural todo, plural, luces, vidas y mares. A subir a ascender de docenas a cientos, de cientos a millar, en una jubilosa repetición sin fin, de tu amor, unidad. Tablas, plumas y máquinas, todo a multiplicar, caricia por caricia, abrazo por volcán. Hay que cansar los números. Que cuenten sin parar, que se embriaguen contando, y que no sepan ya cuál de ellos será el último: ¡qué vivir sin final! Que un gran tropel de ceros asalte nuestras dichas esbeltas, al pasar, y las lleve a su cima Que se rompan las cifras, sin poder calcular ni el tiempo ni los besos. Y al otro lado ya de cómputos, de sinos, entregarnos a ciegas - ¡exceso, qué penúltimo! a un gran fondo azaroso que irresistiblemente está cantándonos a gritos fúlgidos de futuro: “Eso no es nada, aún. Buscaos bien, hay más”41

41 http://www.grupoalquerque.es/mate_cerca/paneles_2014/209_Pedro%20Salinas.pdf Biblioteca IES “San Paio”

34

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Soddy, Frederick.O bico preciso42 Poden bicarse os labios, dous a dous, sen moito calcular, sen trigonometría; mais ai! non sucede igual en Xeometría, pois se catro círculos tanxentes queren ser e bicar cada un aos outros tres, para logralo haberán de estar os catro ou tres dentro dun, ou algún por outros tres a coro rodeado. De estar un entre tres, o caso é evidente pois son todos bicados dende fóra. E o caso tres nun non é quimera, ao ser este un por tres veces bicado internamente. Catro círculos chegaron a bicarse, canto menores tanto máis curvados, e é a súa curvatura tan só a inversa da distancia dende o centro. Aínda que este enigma a Euclides asombrase, ningunha regra empírica é necesaria: ao ser as rectas de nula curvatura e ser as curvas cóncavas tomadas negativas, a suma de cadrados das catro curvaturas é igual a un medio do cadrado da súa suma. Espiar das esferas os enredos amorosos puidéselle ao inquisidor requirir cálculos tediosos, pois sendo as esferas máis corridas, a máis dun par de pares unha quinta entra no batifondo. Empero, sendo signos e ceros como antes para bicar cada unha ás outras catro, O cadrado da suma das cinco curvaturas ha de ser o triplo da suma dos seus cadrados.

42 http://www.oei.es/oim/revistaoim/numero1/Soddy.pdf

Biblioteca IES “San Paio”

35

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Supervielle, Jules.Matemática43 Quarante enfants dans une salle, Un tableau noir et son triangle. Un grand cercle hésitant et sourd Son centre bat comme un tambour.

Corenta nenos nunha sala, Un encerado e o seu triángulo. Un gran círculo indeciso e xordo O seu centro soa como un tambor.

Des lettres sans mots ni patrie Dans une attente endolorie.

Letras sen palabras nin patria Nunha espera dorida.

Le parapet dur d'un trapèze, Une voix qui s'élève et s'apaise Et le problème furieux Se tortille et se mord la queue.

O parapeto duro dun trapecio, Unha voz que se eleva e se tranquiliza E o problema furioso Retórcese e mórdese a cola.

La mâchoire d'un angle s'ouvre. Est-ce une chienne ?

A mandíbula dun ángulo ábrese. É unha cadela?

Est-ce une louve ? Et tous les chiffres de la terre, Tous ces insectes qui défont Et qui refont leur fourmilière Sous les yeux fixes des garçons.

É unha loba? E todas as cifras da terra, Todos estes insectos que desfán E quen refán o seu formigueiro Baixo os ollos fixos dos rapaces.

Szymborska, Wislava.O número Pi44 The admirable number pi: three point one four one. All the following digits are also just a start, five nine two because it never ends. It can't be grasped, six five three five , at a glance, eight nine, by calculation, seven nine, through imagination, or even three two three eight in jest, or by comparison four six to anything two six four three in the world. The longest snake on earth ends at thirty-odd feet. 43 http://xavier.hubaut.info/coursmath/vie/mathlitt.htm 44 http://catholiclane.com/poem-pi/

Biblioteca IES “San Paio”

36

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Same goes for fairy tale snakes, though they make it a little longer. The caravan of digits that is pi does not stop at the edge of the page, but runs off the table and into the air, over the wall, a leaf, a bird's nest, the clouds, straight into the sky, through all the bloatedness and bottomlessness. Oh how short, all but mouse-like is the comet's tail! How frail is a ray of starlight, bending in any old space! Meanwhile two three fifteen three hundred nineteen my phone number your shirt size the year nineteen hundred and seventy-three sixth floor number of inhabitants sixty-five cents hip measurement two fingers a charade and a code, in which we find how blithe the trostle sings! and please remain calm, and heaven and earth shall pass away, but not pi, that won't happen, it still has an okay five, and quite a fine eight, and all but final seven, prodding and prodding a plodding eternity to last. Digno de admiración é o número Pi tres coma catorce. Todas as súas seguintes cifras tamén son iniciais, quince noventa e dous porque nunca remata. Non deixa abranguer sesenta e cinco trinta e cinco coa mirada, oitenta e nove cos cálculos sesenta e nove coa imaxinación, e nin sequera trinta e dous trinta e oito cunha broma ou sexa unha comparación corenta e seis con nada vinte e seis corenta e tres deste mundo. A serpe máis longa da terra suma moitos metros e acaba. O mesmo fan aínda que un pouco despois as serpes das fábulas. A comparsa de cifras que forma o número Pi non se detén no bordo da folla, é capaz de continuar pola mesa, o aire, a parede, a folla dunha árbore, un niño, as nubes, e así ata chegar ao ceo, a través de todo ese inchazo e inconmensurabilidade celestiais. Oh, que curto, francamente rabicorto é o cometa que débil o raio dunha estrela que se curva na insignificancia do espazo! E aquí dous trinta e un cincuenta e tres dezanove o meu número de teléfono o número dos teus zapatos o ano mil novecentos sesenta e tres sexto piso o número de habitantes sesenta e cinco céntimos Biblioteca IES “San Paio”

37

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

dous centímetros de van unha charada e unha mensaxe cifrada, que di voa meu reiseñor e canta e prégase manter o silencio, e pasarán a terra e o ceo, mais non o número Pi, endexamais, seguirá o seu camiño sen cesar co seu cinco nada desprezábel, e co seu oito nada vulgar, e un sete que nunca será o último, e meténdolle présa, iso si, meténdolle présa á preguiceira eternidade para que continúe. Factores para a estatística45 Sobre cen persoas as que saben todo mellor -cincuenta e dúas; inseguras de cada paso -case todo o resto; dispostas a axudar, sempre que non vaia para longo -¡hasta corenta e nove!; sempre boas, porque non son capaces doutra cousa -catro, ben, quizais cinco; que poden admirar sen envexa -dezaoito; que viven en permanente temor de alguén ou algo -setenta e sete; capaces de ser felices -vinte e pico, como moito; inofensivas de a un, salvaxes en multitudes -máis da metade, seguro; crueis, cando as obrigan as circunstancias 45 http://biblioteca.ucm.es/blogs/InfoMat/5275.php#.VD6w_1eiISw Biblioteca IES “San Paio”

38

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

-é mellor non sabelo nin sequera por aproximación; sabias despois dunha calamidade -poucas máis que sabias antes da calamidade; que non toman da vida máis que as cousas -corenta, aínda que quixese equivocarme; encollidas, doridas e sen lanterna na escuridade -oitenta e tres, máis cedo ou tarde; dignas de compaixón -noventa e nove; mortais -cen sobre cen. Número que por agora non variou.

Unamuno, Miguel de.A táboa de multiplicar46 2x2 son 4, 2x3 son 6, ¡ay qué corta vida la que nos hacéis! 3x3 son 9, 2x5 10, ¿volverá a la rueda la que fue su niñez? 6x3 18, 10x10 son 100, ¡Dios! ¡No dura nada nuestro pobre bien! Infinito y cero ¡la fuente y el mar!. ¡Cantemos la tabla de multiplicar! 46 http://www.matematicasdivertidas.com/Poesia%20Matematica/poesiamatematica.html#matepoesia Biblioteca IES “San Paio”

39

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Vacas, Raúl.Cabalística47 Si (como el griego afirma en el Cratilo) el nombre es arquetipo de la cosa, en las letras de rosa está la rosa y todo el Nilo en la palabra Nilo. Y, hecho de consonantes y vocales, habrá un terrible Nombre, que la esencia cifre de Dios y que la Omnipotencia guarde en letras y sílabas cabales. JORGE LUIS BORGES

A la palabra amor le daré el 1 y a la muerte el 3 al otoño el 2 y al hombre un 5 por ejemplo porque dicen que Dios también está en los números sobre todo en el 0 el cual emplearé en la palabra verso y conservo el 6 y el 7 para el mar y la noche y el 8 que es un número infinito y cereal para la vida misma que un buen día acabará en un ataúd que ya es el 9 y donde dicen que solo hay silencio un silencio al que sin duda le daríamos el 10 para empezar la crónica del lunes o de cualquier otro día pues casi todos son irrepetiblemente iguales si no tienes quien te quiera o quien te engañe pues en esto del 1 (poner aquí la palabra que proceda) sólo el 5 sabe si terminará en un 0 o en un 10 tan extraño y hermoso como el 6 o el 2 porque el amor es una triste ruleta en la que apostamos siempre al mismo número para al final perderlo todo o ganar un sueño pues en esto del destino el 1 es 8 y el 9 es 3 y nunca se sabe porque los números son traidores como la noche que era el 7 y a veces nos engañan como a niños con su dos y dos son 4 que por cierto no está en este poema y cuatro y dos seis y seis y seis y dos son ocho y aquí podéis tener la palabra que queráis no tengáis miedo pues la vida como este extraño y absurdo poema al final resulta que tan sólo es un juego de niños. 47 VACAS, Raúl, Esto y ESO, Edelvives, colección Alandar Poesía 117, Zaragoza, 2010, pp. 82-3

Biblioteca IES “San Paio”

40

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Valle-Inclán, Ramón María del.Rosa del sol48 Por el Sol se enciende mi verso retórico, que hace geometría con el español, y en la ardiente selva de un mundo alegórico, mi flauta preludia: Do-Re-Mi-Fa-Sol. ¡Áurea Matemática! ¡Numen Categórico! ¡Logos de las Formas! ¡Teologal Crisol! ¡Salve Sacro Neuma! Canta el Pitagórico Yámbico, Dorado Número del Sol. El Sol es la ardiente fuente que provoca las Ideas Eternas en vaso mortal. Por el encendido canto de su boca, es la Geometría Ciencia Teologal. Sacro Verbo Métrico redime a la Roca del mundo. Su estrella trasciende al Cristal.

Vian, Boris.Raíz cadrada49 Vemos raíces de todas as formas: puntiagudas, deformes e redondas. A do malvarisco é case anxélica, e hai unha Racine50 que é clásica. A da mandrágora é diabólica e, por máis que cavilemos, non se pode facer nada. Pero a raíz que eu adoro, e que se extrae sen fatiga, é a raíz cadrada, a miña preferida. 48 http://www.los-poetas.com/i/inclan1.htm#ROSA%20DEL%20SOL 49 http://www.madrimasd.org/cienciaysociedad/poemas/poesia.asp?id=675 50 En francés, Racine signfica raíz mais é tamén o apelido do escritor Jean Racine, dramaturgo do século XVII. Aquí o poeta xoga con esta ambigüidade. Biblioteca IES “San Paio”

41

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Unha raíz de aspecto sospeitoso é a do eixe motor, e o drogata vende a súa alma pola da árbore de levas. Se é a raíz de mandioca poderedes merendar tapioca; pero evitaredes con grande atención inxerir a do dente de león. Hai raíces que se venden en tarros: nabos, cogombros e ravos. Coñecedes a do breixo, raíz tremenda coa que se fan pipas estupendas. A raíz da cana de pescar, cultivádea, quen volo impedirá? Pero a raíz que eu adoro, e que se extrae sen fatiga, é a raíz cadrada, a miña preferida.

Vitale, Ida.Xeómetra51 Acostumbrado a medir su camino el gusanito geómetra y vano buscando sólo un futuro profano cree encontrar en el circo su sino. De equilibrista será su destino si el del trapecio le tiende la mano. Teme al felino, teme al cuadrumano y ambos temen pisar a ese vecino así de quebradizo, así de parco. El elefante, al fin todo terreno, por él se ve obligado a poner freno. ¿Cuál es su gracia? Convertirse en arco. Pero esa gallardía pronto expira cuando una trompa sin querer lo aspira.

51 http://www.madrimasd.org/cienciaysociedad/poemas/poesia.asp?id=306 Biblioteca IES “San Paio”

42

Outubro 2014


Matemática... en verso!

Escolma poética

Sumas52 Caballo y caballero son ya dos animales Uno más uno, decimos. Y pensamos: una manzana más una manzana, un vaso más un vaso, siempre cosas iguales. Qué cambio cuando uno más uno sea un puritano más un gamelán, un jazmín más un árabe, una monja y un acantilado, un canto y una máscara, otra vez una guarnición y una doncella, la esperanza de alguien más el sueño de otro.

52 http://www.poemas911.com/poema-sumas-ida-vitale-poemas-de-amor/

Biblioteca IES “San Paio”

43

Outubro 2014


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.