Her Majesty's Yacht Britannia του Χρήστου Ζαμπούνη

HER MAJESTY'S YACHT

BRITANNIA

Οι εορτασμοί του Πλατινένιου Ιωβηλαίου της βασιλίσσης Ελισάβετ της Μεγάλης Βρετανίας αποτελούν μια χρυσή ευκαιρία για να θυμηθούμε την ιστορία της θρυλικής θαλαμηγού της.

του Χρήστου Ζαμπούνη

Στις 20 Οκτωβρίου 1997, στο λιμάνι του Πόρτσμουθ ένα δάκρυ κυλάει στο μάγουλο της συνήθως ασυγκίνητης Elisabeth R, «R» από το λατινικό Regina. Αριστερά της, με στολή ναυάρχου, ο σύζυγός της, ο πρίγκιψ Φίλιππος, δούκας του Εδιμβούργου, χαιρετάει στρατιωτικά. Το ίδιο πράττουν και τα έτερα άρρενα μέλη της οικογενείας της: ο διάδοχος του θρόνου, ο πρίγκιψ της Ουαλίας Κάρολος, ο δούκας του Cambridge William, ο πρίγκιψ Michael του Kent, καθώς και η κόρη της, πριγκίπισσα Άννα, που, επίσης, φοράει στολή αξιωματικού του Royal Navy.

Ο παροπλισμός του «H.M.Y. (Her Majesty’s Yacht) Britannia» είναι μια ακόμη οδυνηρή στιγμή σε μια χρονιά που χαρακτηρίστηκε από την ίδια τη μονάρχη ως «Annus horribilis», δηλαδή «φριχτή». Στις 31 Αυγούστου του ιδίου έτους, είχε χάσει την πρώην νύφη της, τη Νταϊάνα, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι. Τότε κινδύνευσε να απωλέσει και το θρόνο της από την πάνδημο αποδοκιμασία επειδή δεν διέκοψε τις διακοπές της στο παλάτι του Balmoral για να συμμετάσχει στο συλλογικό πένθος. Όσοι έχουν παρακολουθήσει προσφάτως την τηλεοπτική σειρά «The Crown» θα ενθυμούνται τις προσπάθειες που κατέβαλε ο εργατικός πρωθυπουργός Tony Blair για να την πείσει να μετακινηθεί και να αποδώσει τον απαιτούμενο φόρο τιμής στην άκρως δημοφιλή «πριγκίπισσα του λαού», όπως επωνομάσθη. Ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός που υπέγραψε τον παροπλισμό της βασιλικής θαλαμηγού. Η απόφασις είχε ληφθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση του συντηρητικού John Major λόγω περικοπών, αλλά και λόγω της ηλικίας του πλοίου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανακαίνησίς του θα ήταν κοστοβόρα ενώ του απέμεναν το πολύ πέντε χρόνια ζωής. Η εντολή για τη ναυπήγησή του εδόθη το 1952 στο ναυπηγείο John Brown & Company. To παρθενικό του ταξίδι το πραγματοποίησε το 1954, ένα χρόνο μετά την ενθρόνιση της Ελισάβετ.

Στις 20 Φεβρουαρίου 1972, η βασίλισσα Ελισάβετ II της Μεγάλης Βρετανίας, ο πρίγκιπας Φίλιππος(1921-2021), δούκας του Εδιμβούργου και η κόρη τους πριγκίπισσα Άννα αφήνουν το βασιλικό γιοτ "HMS Britannia" για να ξεκινήσουν την επίσημη περιοδεία τους στη Σιγκαπούρη. “ “

Η βασίλισσα Ελισάβετ II και ο πρίγκιπας Φίλιππος(1921-2021), δούκας του Εδιμβούργου, καθώς αποβιβάζονται από το Royal Yacht Britannia κατά τη “ διάρκεια του ταξιδιού τους στην ενδοχώρα του Καναδά με την ευκαιρία των εγκαινίων του St. Lawrence Seaway, στην επαρχία του Κεμπέκ, τον Ιούνιο του 1959. “

Η πρώτη φορά που το βασιλικό ζεύγος ανέβηκε στο κατάστρωμα ήταν στο Τομπρούκ της Βορείου Αφρικής κατά τη διάρκεια μιας στάσεως στην καθιερωμένη περιοδεία της κοινοπολιτείας. Παρότι αρκετές μετακινήσεις εγένοντο αεροπορικώς, το «HMY Britannia» επροτιμείτο για τις επίσημες επισκέψεις διότι αποτελούσε ένα σύμβολο της δόξας της «θαλασσοκράτειρας» Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Υπ’ αυτή την έννοια, έφθασε έως το Σικάγο μέσω του Saint Lawrence Seaway του Καναδά, όπου εδόθη δεξίωσις προς τιμήν του Αμερικανού προέδρου Dwight D. Eisenhower. Και άλλοι Αμερικανοί πρόεδροι, όπως ο Gerald Ford, ο Ronald Reagan και ο Bill Clinton, είχαν την ευκαιρία να γίνουν δεκτοί επί της βασιλικής θαλαμηγού μήκους 126 μέτρων, η οποία επί της ουσίας λειτουργούσε ως πλωτή πρεσβεία.

Έχοντας ως πλήρωμα 21 αξιωματικούς και πλήρωμα περίπου 250 yachtsmen, εκ των οποίων ένας λόχος πεζοναυτών, είχε σχεδιαστεί για να μετατραπεί σε περίπτωση απειλής σε πολεμικό πλοίο ή ακόμη και σε πλωτό νοσοκομείο. Σε μία από τις πιο ξεχωριστές στιγμές της ιστορίας του μετέφερε το 1986 1.000 πρόσφυγες από το Άντεν του Περσικού Κόλπου, ενώ η τελευταία του αποστολή συνεδέθη με την παράδοση του Hong Kong από τον κυβερνήτη Chris Patten και τον πρίγκιπα της Ουαλίας στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Υπολογίζεται ότι στα 44 χρόνια των πλόων του το εν λόγω σκάφος έχει δέσει σε 600 λιμάνια του κόσμου, σε 135 χώρες, και στα 44 χρόνια που έπλεε διήνυσε πάνω από 1.000.000 ναυτικά μίλια.

Το «HMY Britannia» δεν ήταν η πρώτη βασιλική θαλαμηγός και απ’ ό,τι φαίνεται δεν πρόκειται να είναι η τελευταία. Από την εποχή του βασιλέως Καρόλου Β’, το 1660, οι Άγγλοι μονάρχες εφρόντιζαν ο καθείς να έχει το δικό του πλοίο με διαφορετικά, όμως, ονόματα. Η πρότασις του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, Boris Johnson, να επονομασθεί η νέα βασιλική θαλαμηγός, που ο ίδιος επρότεινε να ναυπηγηθεί, προς τιμήν του μεταστάντος πρίγκιπος Φιλίππου δεν έλαβε τον απαραίτητο ενθουσιασμό από το παλάτι του Μπάκιγχαμ, ενώ και μέσα στο κόμμα του υπήρξαν αρνητικές τοποθετήσεις. Η επιχειρηματολογία του συντηρητικού πολιτικού βασίζεται στο ιστορικό δεδομένο της υπογραφής συμβολαίου δισεκατομμυρίων στερλινών επί του «HMY Britannia» και της ανάγκης στη μετα-Brexit εποχή περί ναυπηγήσεως ενός νέου royal yacht, το οποίο, όμως, θα δύναται να το χρησιμοποιεί και η κυβέρνησις. Έτερο επιχείρημα που χρησιμοποίησε ήταν ότι το νέο flagship θα ενισχύσει τη βρετανική ναυπηγική βιομηχανία, ενώ δεν παρέλειψε τη δωρεά 50 εκατ. στερλινών που έκανε σε ανύποπτο χρόνο για αυτό το σκοπό ο sir Donald Gosling.

Ανεξαρτήτως πάντως εάν υπάρξει ξανά «Britannia Νο3» ή όχι (σ.σ.: Το πρώτο εναυπηγήθη το 1893 από τον τότε πρίγκιπα της Ουαλίας Εδουάρδο), ο σύγχρονος ταξιδιώτης δύναται να το επισκεφθεί στο λιμάνι του Leith στη Σκωτία, τρία χιλιόμετρα μακριά από το Εδιμβούργο. Οι θαυμαστές της τηλεοπτικής σειράς «Downtown Abbey» θα έχουν την ευκαιρία να το θαυμάσουν, αφού εκεί έγιναν τα γυρίσματα της κινηματογραφικής ταινίας «Downtown Abbey: A New Era» που μόλις βγήκε στις αίθουσες.