GrootBolsward-IJsselmeerkust 12-2022

Ik was een tiener in de jaren 80. Ieder weekend bezocht ik de plaatselijke discotheek, waar de dj me trakteerde op hits van Genesis, U2, Madonna en Prince. Maar het summum in die tijd was toch wel de lancering van de videoclipzenders Sky Channel en MTV. 24 uur per dag vlogen de beelden van popiconen uit die tijd over mijn beeldbuis. In 1984 zwijmelde ik weg bij de clip ‘Last Christmas’ van Wham!, waarin Andrew Ridgeley en wijlen George Michael in Saas-Fee hun kerstdagen doorbrengen. Alle ingrediënten voor een romantische en sfeervolle tijd zijn aanwezig. Verse sneeuw, check! Innige vriendengroep, check! Geliefden en ex-geliefden, check! Een kast van een vakantiehuis, check! Veel eten en nog meer drank, check! Kerstbomen en kitscherige versiering, check!

Te zien is hoe de vrienden met ski’s op de schouders bij hun buitenverblijf aankomen en elkaar daarna jolig met sneeuwballen bekogelen. Maar wat vooral opvalt, is dat George steelse blikken werpt op zijn ex-geliefde, terwijl hij innig gearmd met zijn nieuwe vlam zijn pas gekochte sneeuwboots uittest. Zijn ex-geliefde heeft het afgelopen jaar ook niet stilgezeten. Zij sloeg George’ beste vriend Andrew aan de haak, maar vindt George stiekem toch stukken leuker. En of het nou bij het optuigen van de kerstboom, het bereiden van het copieuze diner of het bankhangen bij de open haard is, George en zijn ex-lover willen elkaar. Hier en nu, nog steeds en graag.

Je krijgt spontaan medelijden met hun nieuwe aanwinsten, want ondanks af en toe een zacht zoentje in de hals, komen zij er sneu vanaf. En wil je wel tegen je beeldbuis roepen: ‘Zien jullie het dan écht niet?’ Maar dat doe je niet. Je laat je verleiden door de reebruine ogen van George die nou niet bepaald als ‘Bambi’ door het leven gaat. Je verlekkert je aan de wijn die rijkelijk vloeit, de ijstaart die met sterretjes geserveerd wordt en de glimmende cadeaus onder de boom. Je verlustigt je in het visuele sprookje dat ‘Last Christmas’ nou eenmaal is. Het hoort bij de tijd van het jaar. Bij de weemoed die me overvalt als de dagen grijs en kort zijn. En ook al zijn we inmiddels 38 jaar en 76 kerstdagen verder, de plaat wordt in 2022 nog altijd grijs gedraaid en ik verheug me enorm op de komende feestdagen. Kerstmis wordt (bijna) nooit meer zo mooi als toen in 1984.

Fijne feestdagen en veel leesplezier gewenst!

Amanda de Vries redacteur

maandblad met verhalen uit jouw regio!

BOLSWARD - Afgelopen maandagavond klokslag zeven uur gaf Sinterklaas het startsein voor de traditionele loop van de Lange Afstandlopers Bolsward, die sinds jaar en dag zijn naam draagt.

De loop blijkt nog altijd erg geliefd, want ondanks de mist stonden er 210 lopers aan de start om het parcours van 7,3 kilometer rond en door Bolsward af te leggen. Bijzonder is ook dat de loop op de helft van de afstand door de sportzaak van sponsor AP van der Feer gaat, waar ook een marathonklok staat voor de tussentijd. In een zeer snelle tijd van exact 24 minuten kwam Paul Geertsma als eerste over de finish, op afstand gevolgd door Tsjomme Ozinga en Martijn Ettema. Bij de dames was Hilda Wijnja de eerste dame in 29.51 minuten. Tweede en derde werden Aafke Feenstra en Tamara Steigenga. Bij de finish stonden leerlingen van het Marne College klaar de lopers te voorzien van drinken.

Naast de prijzen voor de winnaars was er voor iedere deelnemer een beloning in de vorm van een welverdiende banketstaaf. Het bestuur van de LAB, de politie, de vele vrijwilligers en de lopers kunnen terugkijken op een zeer geslaagde editie van de Sinterklaasloop.

IT SOAL WORKUM VIJFDE OPVANGLOCATIE IN SÚDWEST-FRYSLÂN

WORKUM- Recreatiepark It Soal in Workum wordt voorbereid als vijfde gemeentelijke opvanglocatie voor Oekraïense vluchtelingen. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft hiervoor met de eigenaar een overeenkomst gesloten. Andere opvanglocaties in de gemeente zijn de Galamadammen in Koudum, Amicitia in Sneek, Nij Ylostins in IJlst en De Wymerts in Workum. Daarnaast zijn er drie grootschalige particuliere opvanglocaties in Hylpen, Gaastmeer en Heeg. Hiermee biedt Súdwest-Fryslân plek aan ruim 500 vluchtelingen. Door een renovatie op recreatiepark It Soal kan een deel ervan worden ingezet voor 120 Oekraïense vluchtelingen. Op het park worden 31 chalets van verschillende groottes in gebruik genomen voor bewoning, kantoor en beveiliging. Er komen nog dagelijks Oekraïense vluchtelingen Nederland binnen. Omdat vluchtelingen

ALZHEIMER CAFÉ SÚDWEST IN DE KLINK KOUDUM

Het thema van de avond is ‘Het leven van en met mijn moeder Wil en de ziekte Alzheimer’. De sprekers vertellen die avond over hun acties voor een stichting die opgericht is na het overlijden van Wil Vogt. Titus Vogt uit Dokkum is de zoon van Wil Vogt die in 2020 overleden is aan alzheimer. Hier heeft hij destijds een actie voor gehouden: ‘Ik ben Wil en heb alzheimer’. Door middel van indrukwekkende foto’s en verhalen werd alzheimer onder de aandacht gebracht van velen in de regio Dokkum en verre omstreken. Het verhaal van Wil Vogt en haar familie stond centraal, en bleek herkenbaar voor velen. Nadat zijn moeder was overleden kon Titus Vogt een en ander niet los laten en hij heeft vervolgens de Stichting ‘Ik ben Wil’ opgericht. De stichting zet zich in voor lokale projecten rondom alzheimer. Afgelopen juni heeft Titus samen met twee vrienden de zes kilometer hoge Kilimanjaro voor de stichting beklommen. Titus Vogt en Dennis Mellink vertellen over die beklimming, over de stichting, over de ziekte alzheimer en over het leven van de moeder van Titus. De toegang is gratis. De zaal is is open vanaf zeven uur. Aanmelden voor het Alzheimer Café kan via Gerda Muller: g.muller@alzheimervrijwilligers.nl of 06-2571 7156.

BEAUTYSALON THE SALOON BOLSWARD

- Sinds 1 september 2022 zit Esther Boonstra met haar beautysalon The Saloon inpandig bij Studio Chantal op de Dijkstraat 5 in Bolsward.

“We zijn nu een paar maanden verder en helemaal blij met deze nieuwe locatie. Chantal en ik hebben een leuke samenwer king”, vertelt Esther. Ze is Chan tal en haar man Eric ontzettend dankbaar voor hun gastvrijheid. “We zitten op een prachtige lo catie middenin de binnenstad.” Esther kijkt uit naar het einde van het jaar: “Voor ons een hele

drukke en gezellige periode, omdat iedereen zich letterlijk en figuurlijk opmaakt voor de feestdagen.”

Bij de foto: Chantal Ypma van Studio Chantal en stagiaire Silke Teernstra en Esther Boonstra, ei genaresse The Saloon Bolsward.

BOLSWARD - Zaterdag 17 de cember 2022 geeft het Snee ker Mannenkoor EDOZA haar jaarlijks Groot Kerstconcert. Deze keer in de Martinikerk in Bolsward. Aanvang is om 20.00 uur.

Het koor staat ook dit jaar weer onder leiding van dirigent Jan Hibma uit Oosthem. Medewerking wordt verleend door de mezzosop raan Judith Godeke. Sebastiaan Schippers zal het koor, soliste en samenzang op orgel of piano begeleiden. Kortom, alle ingrediënten voor weer een sprankelend en sfeervol kerstconcert zijn aanwezig. Het publiek hoeft alleen nog maar te komen om het mee te maken. Kaarten zijn verkrijgbaar bij Boekhandel Van der Velde in Sneek; en in Bolsward bij Sporthuis A.P. van der Feer, Primera, Kapsalon Markus en aan de kerk. Via de website van het koor (www.edoza.nl) bestellen kan ook. Kinderen tot 12 jaar hebben gratis toegang.

Er werden heel veel mooie creaties in geleverd, maar vier inzendingen waren de allermooiste: de vierde prijs ging naar Ali Zeaiter; de derde prijs naar Ylva Wit teveen; de tweede prijs naar Yfke Smit (niet op de foto) en winnaar werd Jouke Jorritsma. Allemaal bedankt voor de inzendingen en de prijswinnaars gefeli citeerd!

‘‘Persoonlijke benadering en aandacht staan bij ons centraal’’

KOUDUM - Op dinsdagavond 6 december om half acht is er weer het Alzheimer Café Súdwest in dorpshuis De Klink in Koudum. Gastsprekers deze avond zijn Titus Vogt en Dennis Mellink van Stichting Ik ben Wil.

BOLSWARD - Afgelopen zondag was de prijsuitreiking van de wedstrijd: ‘wie maakt de mooiste stoomboot van Sinterklaas?’

uit Oekraïne niet de asielprocedure ingaan, hebben gemeenten een belangrijke rol in het organiseren van de opvang.

BOLSWARD

Vertrouwd afscheid nemen

Cursus Ambassadeur Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân

Monte Huizinga

• 4 (mid)dagen op unieke locaties

• 1 dagexcursie met de bus door Nationaal Landschap Zuid west Fryslân

• start op 17 januari, slotbijenkomst op 7 maart

In deze laagdrempelige cursus leer je hoe dit landschap is ontstaan, hoe je de geschiedenis van het landschap kunt ‘lezen’ en wat er zo bijzonder aan de natuur is.

De cursus, oorspronkelijk ontwikkeld voor de toeristische sector, is interessant voor een breed publiek. Kosten € 245,- (incl BTW) per deelnemer.

Kijk voor meer informatie op www.nationaallandschap.frl Aanmelden s.v.p. voor 20 december.

Monte Huizinga uit Mantgum heeft een markante uitstraling en uitgesproken stem. Het liefst zou hij weer willen toneelspelen. Helaas kan dat door zijn gehoorprobleem niet meer. Dat horen zo'n impact heeft gehad op zijn leven vertelt hij in een één op één gesprek met een pen als hoorhulpmiddel. 'Het zit in mijn familie, mijn pake, heit, broer, suster hebben het en zelfs mijn zoon begint al. Voor mijn 40ste had ik mijn eerste gehoorapparaat. Het probleem zit in het slakkenhuis en dan met name het spraakgebied. Dat is heel vervelend, want ik heb twee linkerhanden en kan alleen maar communiceren.

Vroeger was ik rijschoolhouder, rijinstructeur, regisseur en semi beroeps toneelspeler. Tot ik werd afgekeurd. Dan ben je 50 jaar en val je in een diep gat. Je raakt zo geïsoleerd. Want naast dat mijn gehoor niet goed werkt, heb ik ook hyperacusis. Als een van de twee hondjes van mijn vriend blaft, heb ik nergens last van en als de andere begint, knalt het me door de kop. Ik heb ook een probleem als ik met twee mensen in een driehoekje sta te praten, dat versta ik gewoon

niet. Aan de telefoon moet ik me zo concentreren, dat houd ik net 10 minuten vol. Maar ik blijf niet thuis. Ik zeg gewoon dat ik slechthorend ben en op verjaardagen neem ik iemand mee naar een andere plek zodat ik een gesprek kan voeren.'

Inmiddels is hij klant bij Hoorzorg Friesland en daar is hij heel blij mee. 'Martin Dijkstra voelt de mensen zo goed aan, en als het ene niet lukt, probeert hij het andere. Hij zei ooit tegen mij: "Monte, ik heb geleerd: hoortoestellen aanmeten is geen wetenschap, maar kunst." Daar ben ik het helemaal mee eens. Hoe Martin dingen oppakt, geweldig. Nu heeft hij op mijn hoortoestellen twee standen ingesteld, 1 voor normaal en 2 voor net wat harder. Naar gelang de situatie, gebruik ik het. Ik ben ook bezig met een hoorimplantaat in het ziekenhuis. Dat is best lastig want ze weten nog niet of het gaat werken met mijn hyperacusis. Als ik dat ding krijg moet ik helemaal opnieuw leren horen, dat is een heel traject. Maar als ik alles weer kan verstaan, gaat er een wereld voor mij open. Dan word ik een nieuwe Monte: Monte 2.0.'

'Ik hoor nog wel, maar versta bijna niets meer'

Meer weten over het landschap waar je woont, werkt en recreëert?

MEZZOSOPRAAN HÉLÈNE VIJVER UIT PINGJUM

“Niets komt zo dicht bij de ziel als zingen”

Hélène Vijver uit Pingjum is niet voor één gat te vangen. De mezzosopraan leidt diverse koren, studeert per dag minstens drie uur achter haar vleugel, verzamelt vintage kinderwagens en vond tussendoor ook nog tijd om vier romantische thrillers te schrijven. “Ik ben een echte doorzetter.” >>

Nog voor we op de deur hebben geklopt, zwaait deze al open en ontvangt Hélè ne Vijver ons stralend in haar woning in Pingjum. Ze ziet er prachtig uit: een zwarte top met een zwierige rok waar op - niet geheel toevallig - notenbalken te zien zijn. Aan haar voeten draagt ze ele gante jaren zestig slingbacks. Ze gaat ons voor naar de keuken, waar we een mooi uitzicht hebben op de tuin, die bevolkt wordt door verschillende rendieren van gevlochten wilgentenen. Haar vier katten bonjourt ze voor het interview liefde vol naar buiten, de twee teckels mogen blijven.

SLAGERIJ VOOR EEN VEGETARIËR

Terwijl Hélène de melk voor onze koffie opwarmt vertelt ze in het kort de geschie denis van haar huis. “Dit was vroeger een slagerij - beetje akelig om te zeggen als vegetariër - maar de woonkamer was de winkel. Tussen de balken zien jullie nog de houten ‘worstendroger’ hangen. Het pand in de achtertuin, het museumpje, hoorde er vroeger ook al bij; daar werden tot 1946 de dieren geslacht.”

Hélène werd geboren in Drachten, waar ze opgroeide in een gezin met een jon gere broer. “Mijn vader was directeur van de plaatselijke bibliotheek, mijn moeder werkte voor Provinciale Staten in Leeu

warden”, vertelt ze. “Ik wist niet van jongs af aan dat ik muziek leuk vond; daar kwam ik pas op latere leeftijd achter.”

OPRECHTE INTERESSE

“Mijn vader kwam uit een eenvoudig ge zin, mijn opa was melkboer. Ondanks een opvoeding met weinig cultuur had mijn vader oprechte interesse voor mooie mu zikale - en in mijn optiek - ook complexe stukken. Daar heb ik altijd bewondering voor gehad. Ik ging na mijn middelbare schooltijd in Drachten naar het Konink lijk Conservatorium in Den Haag. Dat was een behoorlijke overgang! Het conserva torium was als het ware de lagere school voor de zangkunst. Het echte vak heb ik geleerd van Aafje Heynis, een altzangeres en een absolute grootheid. Ik wist dat ik als zangeres verder de muziek in wilde, maar sloeg mijn vleugels verder uit. Dat moet je ook doen als je jong bent, vind ik. Je moet altijd kijken wat er in de wereld is voor jou. Ik werd mezzosopraan, studeer de nog een tijdje in Berlijn en had een goed bestaan in de muziek.”

HEERLIJK HUIS

Rond haar dertigste kreeg Hélène een knobbel op haar stembanden. Het was een gevolg van stress door privéproble men. “Ik was net gescheiden en kon een hele tijd niet meer zingen. Daarom ging ik het bedrijfsleven in, onder andere als verkoper bin nendienst en directiesecre taresse. Inmiddels woonde ik in Kampen en volgde ik post-conservatoriaal een op leiding als koordirigent; daar naast zong ik zelf ook tijdens diverse concerten. Ik startte mijn eigen bedrijf ‘Vijverelf’, van waaruit mensen mij als dirigent en zangeres kunnen inhuren. Vanuit Kampen verhuisde ik naar Ens waar ik nog een tijdje woonde, maar de buren daar konden mijn dagelijkse pianostudie niet waarderen; daarom verhuis de ik noodgedwongen terug naar Friesland. Uiteindelijk kwam ik hier in Pingjum terecht en dat is zó goed voor mij geweest. Het huis is heerlijk, het bevalt me echt prima.

Op dit moment heb ik vier koren en ben ik ’s avonds altijd de hort op. Ook heb ik nog een aantal zangleerlingen; die krijgen hier bij mij thuis zangles. Ik zing zelf ook nog steeds graag, maar ben een typische solist. Het diri geren van een koor is heel leuk, maar ik ben minder geschikt om erin te zingen.”

ANDREA BOCELLI

“Tijdens de coronatijd lagen mijn koren stil en had ik veel tijd om piano te stude ren. In hou van pianospelen, ik kan er mijn ziel en zaligheid kwijt. Nog steeds heb ik één keer per drie weken een pittige les van een fantastische lerares. Ik vind het een uitdaging om mezelf iedere keer weer op nieuw te ontwikkelen. Momenteel ben ik bezig met het instuderen van de ‘Waterfall etude’ van Chopin. Maar ik speel ook graag muziek van Bach en Mozart.”

Het zijn niet alleen maar zware stukken waar Hélène Vijver zich aan waagt. Wat lichtere, romantische muziek speelt ze ook geregeld. “Maar het blijft werk”, legt ze uit. “En daar moet ik me soms wel toe zetten.”

Ze raakt ontroerd als ze vertelt wat mu ziek voor haar betekent. “Naast dat het mijn werk is, geeft muziek kleur aan mijn leven. Ik maak muziek uit liefde en het geeft inhoud aan mijn bestaan. Het leven is niet altijd makkelijk. Je krijgt teleur stellingen te verwerken en van sommige mensen neem je afscheid, omdat ze niet meer bij jou passen. Het mooie aan ouder worden, vind ik, is dat je steeds meer levenservaring krijgt en weet waar het echt om draait. Als het gaat om dromen die ik nog heb voor mijn muzikale leven, dan zou ik meer met lichte muziek willen doen. Stel je eens voor dat ik de kans krijg om à la Andrea Bocelli populaire muziek met een klassiek stemgeluid te zingen.

Ik zing al jaren met een vaste pianist, Her man Kamp uit Kampen. Werken aan een recital, bijvoorbeeld de ‘Liederkreis’ of ‘Frauenliebe und Leben’ van Schumann ligt binnen de mogelijkheden. Of met een groot orkest zingen, nog beter! Zingen geeft zoveel levensgeluk. Het is een basis gevoel, als ademen voor mij. Niets komt zo dicht bij de ziel als zingen.”

SCHRIJVEN

Naast muziek heeft Hélène nog allerlei andere passies. Eén ervan is het schrij ven van romantische thrillers. In 2008

“IK

“SCHRIJVEN IS MOOI, MAAR HET IS OOK HARD WERKEN EN HET KOST VEEL TIJD”

“JE MOET ALTIJD KIJKEN WAT ER IN DE WERELD IS VOOR JOU”

begon ze ermee omdat ze met zichzelf in de knoop zat, inmiddels heeft ze vier boeken op haar naam staan: ‘De tuimel vrouw’, ‘Een hete kille zomer’, ‘Vr. zkt. br.’ en ‘Zeemeerman’. “Ik hou ervan om het dicht bij mezelf te houden, er zitten diverse autobiografische stukken in mijn boeken”, zegt ze. “Dankzij Jacob Vis, een gelouterde schrijver uit Kampen ben ik weer gaan schrijven. Hij zag het helemaal zitten met mij. Schrijven is mooi, maar het is ook hard werken en het kost veel tijd. Op dit moment heb ik daarom geen

concrete plannen voor een nieuw boek. Ik heb mijn werk, mijn familie en mijn dieren, een heel kleurrijk leven.”

WINSTON CHURCHILLKINDERWAGEN

In het aangrenzende pand van Hélène’s woning bevindt zich een volgende ver rassing. We moeten door de tuin om in ‘De kinderwagenkerk’ te komen. Binnen vervallen we in ‘ooh’s’ en ‘aah’s’, bij het zien van de meest prachtige retrokinder wagens. Ze staan uitgestald op een tapijt

van kunstgras met daarachter een muur die bekleed is met fotobehang van een berglandschap. Zo trots als een pauw laat Hélène haar kinderwagens zien.

“Hier beneden staan de Engelse en boven de Duitse en Franse modellen. Ze zijn te herkennen aan de grote wielen, daarbij zijn de voorste wielen altijd groter dan de achterste. Ik heb één Nederlandse kinder wagen, deze is ontworpen naar aanleiding van de geboorte van prins Albert van Monaco in 1959. Eén van mijn mooiste

exemplaren is de ‘Wilson Winston’, die ontworpen is naar aanleiding van de dood van Winston Churchill. Hij zag er niet goed uit, toen ik hem kocht. Een plaatbewerker moest de bak van de kin derwagen helemaal uitdeuken. De belij ning erop heb ik zelf aangebracht. Ik vind hem zo mooi omdat hij heel sierlijk is; de kap is smaakvol afgewerkt en de riempjes die tussen de bak en het onderstel zitten zijn ook mooi om te zien.”

POPPENMOEDERTJE

Hélène begon haar verzameling kinder wagens naar aanleiding van de verza meling van een nichtje van haar. “Ik was een echt poppenmoedertje en hield van poppen- en kinderwagens”, vertelt ze en thousiast. “Mijn nichtje verzamelde met name jaren zeventig kinderwagens en die vond ik ook heel leuk. Toen ik ging stude ren dacht ik er pas weer aan en kocht ik een kinderwagen uit de jaren vijftig, zo’n laag model. Maar die verkocht ik weer. Pas in 2012 begon ik fanatiek Engelse en vintage kinderwagens te verzamelen en er ook in te handelen. Ik koop ze voor een habbekrats en verkoop ze weer met een mooie winst. Met name Duitsland is een goede afzetmarkt. De verkopen gaan meestal via eBay en social media. De meeste kinderwagens die ik in Nederland tweedehands koop, komen uit Brabant en Rotterdam; in het Noorden worden ze minder aangeboden. Soms zitten er ook nog de originele dekentjes en lakentjes bij, die wil ik natuurlijk ook! Wel heb ik er moderne babypoppen in liggen, die zijn nu eenmaal mooier.”

PLASTIC ZIJRAAMPJES

Voordat we naar zolder gaan om de rest van de verzameling te bekijken, laat Hélè ne ons haar lievelings-kinderwagen zien. “Deze bruine is echt zó mooi. Ik kocht hem voor 35 euro en heb hem helemaal zelf opgeknapt; de siergespen zijn bij voorbeeld nieuw. Het dekje wat op de bak zit, heb ik uit Engeland gehaald. Ik vind hem ook zo bijzonder omdat er riempjes in de bak zitten, waardoor kinderen er ook rechtop in kunnen zitten. Tot hun derde levensjaar kun je de wagen daarom gebruiken.” We beklimmen de steile trap naar zolder waar Hélène haar verzame ling jaren zeventig kinderwagens staat. “Eerst wil ik jullie graag wijzen op deze wieg”, zegt ze opgetogen. “Ik vind het een plaatje, met name door de oranje kleur van de glasvezelbak. Maar ik ben ook heel blij met de kinderwagens die hier staan. Zo leuk, ze zijn van Duitse makelij en hebben plastic zijraampjes!”

Met meer dan vijftien vintage kinder wagens zou je denken dat Hélène haar verzameling wel compleet is, maar ze heeft nog één grote wens: “De ‘Marmet Queen’ wil ik heel graag hebben. Hij is heel sierlijk en daardoor erg mooi. Mijn verzameling geeft, net als de muziek, een stukje kleur en inhoud aan mijn leven. Ik hou van mooie dingen, ben trots op mijn verzameling en geniet er met volle teugen van.”

Hélène kan haar hele ziel en zaligheid kwijt in het spelen op de piano.

O N DER N EMER S I N HE T ZO NNET J E T IJ DE N S D E D AG VA N D E O NDERNEME R

Welke ondernemer verdient volgens jou dit jaar extra waardering tijdens de Dag van de Ondernemer?

Deze vraag stelden we aan de inwoners van Súdwest-Fryslân. Ruim 140 inwoners gaven gehoor aan deze oproep. Vrijdag 18 november was het de Dag van de Ondernemer. Wethouders Bauke Dam en Michel Rietman zijn ‘Grutsk’ op het lef en doorzettingsvermogen van de ondernemers in Súdwest-Fryslân en verrasten diverse ondernemers met een attentie.

Rick van der Zee is een ondernemer, die altijd klaar staat voor zijn gasten en personeel. Ondanks de tegenslagen van de afgelopen jaren zorgt hij voor talloze glimlachen en goede gesprekken.

Jos Hoogstra

J&A Infra

Jos Hoogstra is een mooi bedrijf gestart waarbij kwaliteit hoog in het vaandel staat. Jos mag mooie projecten maken, waarbij zoveel mogelijk machinaal wordt bestraat zodat het personeel in goede gezondheid blijft.

Martin is al een paar jaar ziek, ziekenhuis in en uit, maar tussendoor toch actief in de winkel, en inkoop. Met een ontzettend doorzettingsvermogen, zijn hij en zijn vrouw Trijnie steeds aan het werk.

Ingrid Nijdam en Machteld Heeringa Bloemenbus

Machtelt Heeringa en Ingrid Nijdam zijn ontzettende doorzetters. Ze werken hard, leveren de beste service en hebben hoogwaardige kwaliteitsbloemen. Dit jaar vieren zij ook hun vijfjarig jubileum.

Slagerij De Vries

B Scharnegoutum

Kuipers Woudsend

Durk Douma is en blijft een nuchtere man. En zorgt al jaren, samen met alle werknemers, voor een goedlopend bedrijf.

Richard Langeland Plus Heeg

Richard Langeland is een enorme doorzetter. Na zes jaar vechten voor een nieuwe locatie is het dan toch gelukt. Alles staat bij Richard in het teken van de zaak.

Janet Miedema is uitermate goed in haar werk en op de werkvloer meelevend met alle collega’s. Er heerst een fantastische sfeer op de werkvloer. Dit zorgt voor veel plezier en goede resultaten.

BME Bookings, Witmarsum

Fok

Doekele Terpstra Tuin- en parkmachines

Doekele Terpstra heeft van zijn hobby, het repareren en verkopen van grasmaaiers zijn werk gemaakt. In ruim 10 jaar is het bedrijf gegroeid tot een bedrijf met meerdere medewerkers.

Marie en Gerrit Bleeker Kapsalon Bleeker

Marie en Gerrit Bleeker werken ontzettend hard. Ondanks dat ze door een lastige periode gaan blijven ze lief voor zowel de klanten als het personeel.

estaurant Aan de oris ziet kansen in pla

Peter Spoelstra Optiek Peter

Peter Spoelstra is de persoonlijke en betrokken opticien in Bolsward.

Peter zoekt alles uit, is bescheiden en denkt eerder aan de klant dan aan zijn eigen portemonnee.

Waarom een dag van de Op initi vijf jaar geleden el no Ondernemer 1,5 miljoen ondernemers die met hun bedrijf van enorme toege zijn immers g de ‘ we aandacht aan het belang van ondernemers voor Nederland. Een dag om het ondernemerschap te vieren, ondernemers te bedanken en in het zonnetje te zetten.

Age en Haitze Wiersma Zoutkamer IJlst

Age en Haitze Wiersma zijn een bedrijf gestart vanuit een ideaal om mensen te helpen met zouttherapie. Ze hebben een pand aangekocht en inmiddels een prachtig familiebedrijf opgebouwd.

Ying Media, Sneek Marianne Bouwman en Ying Mellema zijn altijd actief voor de regio. Deze enthousiaste, hardwerkende mensen informeren en verbinden met hun Groot uitgaves!

t altijd te helpen. Zijn bedrijf is zwaar getroffen in deze coronatijd, maar ook nu biedt hij nog de helpende hand en denkt hij vooruit!

houden en door te ontwikkelen. Het bedrijf met museum, winkel en restaurant, is zwaar getroffen in deze coronatijd. Deze ondernemers blijven optimistisch, vol nieuwe ideeën en ambities om nog vele jaren vooruit te kunnen!

Piepschuimletters.nl, IJlst

Theo Ten Kate maakt de mooiste dingen van piepschuim. Hij heeft het op dit moment erg rustig omdat er geen grote evenementen georganiseerd worden. Maar Theo blijft enthousiast en heeft volop ideeën!

Els en Lisette Breuker denken altijd mee met hun medewerkers en luisteren naar hun wensen. Ook nu in deze periode, waarin iedereen vanuit huis werkt, geven Els en Lisette veel persoonlijke aandacht en waardering.

en zijn treden vaak op als de zware jongens, maar hebben ook veel Nederlandstalige artiesten onder hun hoede. De entertainmentsector heeft het op dit moment zwaar, maar deze mannen zetten door!

Yn’e Steeg, Easterwierrum Jantsje Altenburg probeert ondanks vervelende privéomstandigheden het hoofd boven water te houden als kleine zelfstandige. Jantsje blijft voor iedereen klaarstaan, ze is creatief en denkt in mogelijkheden!

porthuis A. tephen en Hannie zetten zich in bij diverse evenementen in de stad. Andere jaren was dit de start van een druk wintersportseizoen. Door de huidige maatregelen zijn er voorlopig geen wintersportvakanties mogelijk, maar Stephen en Hannie

en z samenwerking. Ook in deze tijd waarin de horeca zwaar getroffen is, blijft hij optimistisch

Feenstra Melkman, Hommerts

Henk Feenstra gaat elke dag met een grote glimlach op pad met zijn rijdende winkel. Door de coronamaatregelen mist hij nu een aantal grote klanten, maar hij houdt de moed erin!

s Bram Nauta heeft zijn pand in no time omgetoverd tot een heuse studio. Ministers en bekende Nederlanders komen nu naar Sneek om aan te schuiven bij de 1,5 meter tafel van Bram. Ook helpt Bram regionale bedrijven om binnen de beperkingen te communiceren met hun stakeholders.

Waarom deze ondernemers volgens onze inwoners een verrassing verdienden tijdens de Dag van de Ondernemer?

Rick van der Zee Grand Café Ludiek

Martin Groen Bloemsierkunst

Durk Douma

Claudia en Peter de Vries Diepvers

Peter en Claudia de Vries zijn altijd vriendelijk en staan voor iedereen klaar. Zij leveren goede kwaliteit en een uitstekende service.

Janet Miedema Miedema accountants

Onze vrijwilligers

Vrijwilligers zijn de radertjes in de samenleving. Ze zijn onmisbaar binnen het hele veld van welzijnswerk, zorg, culturele en maatschappelijke instellingen. In deze nieuwe rubriek zetten wij vrijwilligers uit onze regio in het zonnetje. Omdat we ze niet kunnen missen en omdat we meer mensen nodig hebben zoals zij. Deze maand:

RUBEN EN SILKE GALAMA UIT BOLSWARD WERKEN OP ZIEKENHUISSCHIP GLOBAL MERCY

“DE BEHANDELINGEN VAN MERCY HEBBEN EEN BLIJVENDE IMPACT

Ruben en Silke Galama uit Bolsward werken als vrijwilliger op de Global Mercy, een ziekenhuisschip van de christelijke organisatie Mercy Ships. De organisatie vaart met twee ziekenhuisschepen naar de armste landen in Afrika om daar medische zorg mogelijk te maken door training en operaties. Ruben is ‘hotel engineer’ en Silke ‘hospital quality manager’. Het stel voelt zich helemaal thuis aan boord en zet zich volop in voor de allerarmsten. “We hebben geleerd vanuit andere perspectieven te denken.”

In de royale hut van Ruben (33) en Silke (43) Galama hangt de Friese vlag trots boven de magnetron. Het geeft een vertrouwd gevoel, het gevoel van thuis, ook al is dat duizenden kilometers ver weg. Ruben filmt de hut, om ons een indruk te geven van het leven aan boord van de Global Mercy. Naast een eigen badkamer, zithoek met tv en een kitche nette staat er een groot tweepersoonsbed in de hut, met uitzicht op zee. “Ja, dit is wel wat anders dan thuis in Bolsward”, zegt Ruben met een lach. “Maar we heb ben het ontzettend naar de zin.”

Ruben Galama groeide op in Bolsward waar hij naar de basisschool ging; het voortgezet onderwijs volgde hij in Sneek op de RSG. Daarna deed hij een technische studie Werktuigbouwkunde in Leeuwar den. Silke komt uit Duitsland en is van oorsprong anesthesie verpleegkundige.

DONATIES

“In 2016 maakte mijn moeder me attent op Mercy Ships”, vertelt Ruben. “’Is dat iets voor jou?’, vroeg ze toen. ‘Nee,’ antwoordde ik, ‘ik ga niet betalen om werk te doen’. Het concept van Mercy Ships is namelijk dat je betaalt voor kost en inwoning aan boord. De organisatie kan bestaan door middel van donaties

van personen en bedrijven, ook kun je je persoonlijk laten sponseren, elke vrijwil liger krijgt een eigen account hiervoor. Ik was rond 2016 tekenaar, constructeur en mijn jaarcontract werd door de dalen de olieprijs niet verlengd. Toen kwam Mercy Ships weer op mijn pad, ik deed een introductieweekend in Rotterdam en was hier heel enthousiast over. Er is zoveel techniek op een schip. Nu ben ik als hotel engineer onder andere verant woordelijk voor de ventilatiesystemen, airconditioning, loodgieterij en daarnaast de medische gassen.”

MOOIE MISSIE

“Ik hoorde al in 2005 over Mercy Ships”, vertelt Silke. “Ik was onder de indruk van hun missie om professionele en goede zorg te leveren in Afrika door middel van een ziekenhuis aan boord. Ook hun christelijke waarden spraken mij aan: God liefhebben, anderen liefhebben en die nen, integer zijn en in alles streven naar uitmuntendheid. Ik werkte op dat mo ment in Zwitserland als verpleegkundige anesthesie maar ging voor drie maanden aan boord van Mercy Ships om het uit te proberen. Ik was meteen verkocht door de mooie missie en het goede werk dat de organisatie doet. Ik diende bij mijn oude werkgever mijn ontslagpapieren in en ging het nieuwe avontuur aan.

Tijdens een vijf weken durende training op het hoofdkantoor van Mercy Ships, in Texas in de Verenigde Staten, ontmoette ik Ruben. We trouwden en gingen geza menlijk terug aan boord van de Africa Mercy. Sinds 2015 ben ik aan boord, en ik werk sinds 2018 als hospital quality mana ger; ik heb deze afdeling ook mee opgezet. In de praktijk betekent dit dat ik samen werk met onze doktoren en verpleegkun digen uit veertig verschillende landen, om de processen voor de zorg van onze patiënten continu verder te verbeteren.”

VERSCHILLENDE NATIONALITEITEN Ruben en Silke liggen op dit moment met het nieuw gebouwde schip de Global Mer cy bij Tenerife, maar varen in februari naar Senegal. Daar blijft het schip vijf maanden liggen om de Africa Mercy af te lossen en de werkperiode van dit schip af te ronden.

“Omdat je met zoveel verschillende nati onaliteiten aan boord bent, is de voertaal Engels”, legt Silke uit. “Wat heel fijn is, dat wij met onze eigen vrijwilligers samen werken met zogenaamde dagwerkers / daycrew. Vrijwilligers die uit de lokale bevolking komen en die worden opgeleid door ons. Zij zijn echt nodig om bij voorbeeld te helpen bij het tolken. Als je nagaat dat in een land als Kameroen er al 250 verschillende talen zijn, dan begrijp je waarom wij zo blij zijn met deze dagwer kers. Ook werken we in ieder land samen met het Ministerie van Volksgezondheid. Zij moeten achter ons staan, want we heb ben schoon water, elektriciteit en medica tie nodig voor de lokale ziekenhuizen om het zorgsysteem in zijn geheel te verbe teren. We produceren zelf elektriciteit en schoon water aan boord; medicatie komt

NOOIT SAAI

Het leven aan boord gaat 24/7 door. Er zijn ongeveer 650 bemanningsleden op de Global Mercy en 450 op de Africa Mercy en die werken, eten, slapen en ontspannen allemaal aan boord.

Ruben: “We beginnen ’s ochtends vroeg rond kwart voor zeven met het ontbijt in de gezamenlijke eetzaal. Daarna gaan we aan het werk tot twaalf uur, en dan lun chen we een uur. Tussen vijf en zes dineren we en daarna hebben we vaak een vergade ring, of we doen spelletjes of er draait een film. Donderdagavond hebben we altijd een communicatiemeeting, waarbij het

door middel van containers aan boord vanuit Mercy Ships distributiecentrums in Rotterdam of de Verenigde Staten.”

Ruben en Silke

hele schip samenkomt. We wisselen nieuwtjes uit of laten de verschil lende afdelingen aan elkaar zien. Op zondagavond is er een kerkdienst. In mijn functie heb ik ook storingsdienst; er kunnen natuurlijk altijd technische storingen zijn.” “Of het alarm gaat af”, zegt Silke met een lach. “Of er is een brandoefening. Iedere dag is anders op het schip, saai is het hier nooit. Je moet daarom goed opletten dat je niet teveel werkt. Werk en privé lopen hier vaak door elkaar. Maar het schip voelt als thuis voor ons, we hebben veel vrienden aan boord en ik kan het werk echt iedereen aanraden.”

GESPLETEN LIP

In het ziekenhuis aan boord wor den allerlei verschillende operaties uitgevoerd. En die zijn niet alleen levensreddend en -veranderend voor de patiënt zelf, maar ook voor hun familie en hele leefomgeving.

Silke: “We krijgen patiënten binnen die bijvoorbeeld vergroeide benen hebben, of een tumor in de kaak, bijvoorbeeld door een tandontste king die nooit behandeld is. Ook zien we veel baby’s met een gespleten lip. We hebben een tijd in de buurt van Benin gelegen, een land in het westen van Afrika waar voodoo een grote rol speelt in het dagelijkse leven. Kinderen met een gespleten lip worden vaak uitgesloten, omdat de bevolking denkt dat het van de duivel komt. Wij leggen dan uit dat het een medische oorzaak heeft en dat we het kindje gaan opereren. Ook zien we veel vrouwen die uitgesloten worden, nadat ze een miskraam of en dood geboren kindje hebben gekregen. De

moeders zijn dan vaak erg ziek en kunnen zonder zorg van de familie niet overleven. Maar wij helpen hen en daarna gaan ze gezond weer terug naar hun dorp, waar ze weer geaccep teerd worden door de gemeenschap.

De operaties en behandelingen van Mercy Ships hebben een blijvende impact op veel mensen. En dat is zo mooi om te zien!”

FLEXIBEL VANUIT BOLSWARD

Ruben en Silke hebben allebei nog een contract tot augustus 2023 bij Mercy Ships. Daarna is Silke van plan om voor het hoofdkantoor van de organisatie te gaan werken.

Silke: “We hebben nu twee schepen in actie en we gaan kijken hoe we veer tig jaar ervaring en kennis kunnen inzetten om beide schepen goed te laten samenwerken. In de IT- branche valt ook nog een hoop te leren voor Mercy Ships. Ik kan dit werk gewoon flexibel vanuit Bolsward doen. Het werk aan boord heeft ons zoveel vol doening gebracht: mooie contacten, kennismaken met andere culturen. Ik ben er heel flexibel door geworden.”

Ruben: “Ik denk dat ik een baan aan de wal ga zoeken in Nederland. Ik wil mezelf verder opleiden in de koel techniek, misschien in een werk- en leertraject. En ik sluit absoluut niet uit dat ik voor een aantal weken of maanden weer terug aan boord ga. Het werk heeft me zoveel voldoening gebracht en er zijn maar weinig or ganisaties waar ik mijn werk op deze manier kan doen. Maar eerst nog de Global Mercy naar Senegal brengen.”

Bouwe Krol en Brant Bruinsma ‘Wij zijn er trots op om bij Empatec te werken’

Bouwe Krol (1963) en Brant Bruinsma (1965) zijn beiden werkzaam bij Groente- en fruitgroothandel Smeding in Sint Annaparochie. Bouwe is voorman en Brant is medewerker bij het bedrijf waar ze via Empatec gedetacheerd zijn. De mannen hebben ook alle twee al een lange historie bij de voorlopers van Empatec.

Bouwe werkte eerst bij een loonbedrijf. “Daar was ik niet meer nodig en toen heb ik na twee jaar aangeklopt bij de Sociale Dienst.” Hij werkt achtereenvolgens in een bloemenkas, in het witlof en daarna in een rozenkwekerij. Alle drie al voorlopers van Empatec. Bij de rozenkwekerij werkte hij als voorman en gaf leiding aan ongeveer 80 medewerkers. “Ik heb daar een aantal cursussen voor gevolgd. Eerst meewerkend voorman, toen voorman en ook nog assistent-werkleider.” Bouwe is overigens een liefhebber van Thais eten. “Ik ben getrouwd met een Thaise”, lacht hij.

Opruimen is leuk Brant gaat met 17 jaar van school af en gaat werken bij Noardergea (voorloper Empatec) in de plantsoenen. “Bij heel veel gemeenten waren we verantwoordelijk voor het groenonderhoud. Daar hoorde ook asfalteren en egaliseren van paden bij en opruimwerkzaamheden.” Daarna draait hij kantinediensten en werkte hij in de catering.

Als Brant kan opruimen is hij in zijn element. “Dat is gewoon heel leuk werk en je hebt eer van je werk. Ik werd daar helemaal blij van.” Het werken in de kantine heeft hij tot 2014 gedaan. “De laatste twee jaar waren minder leuk.” Daarna kan hij aan de slag bij Smeding. “Ik zou hier maar tijdelijk, drie maanden, werken.

Ik vond het hier gezellig en leuk.” Later wordt hij vanuit Empatec gedetacheerd bij Smeding.

Afgelopen april vierde Brant zijn 40-jarig jubileum. “Daar ben ik heel trots op.” Brant, is in zijn vrije tijd te vinden op de kermis.

“Ik ben een echte kermisfan.”

Samenwerken

Zowel Bouwe als Brant genieten van hun werk bij Smeding. Ze zijn verantwoordelijk voor het sorteren van verschillende soorten maten kratten aan de lopende band en het stapelen op pallets.

“We doen het als groep met elkaar”, zegt Bouwe die de groep van tien tot veertien man aanstuurt. “Het is mooi, schoon en droog werk”, zegt Brant. “Ik hoef niet meer in de buitendienst.”

De mannen worden begeleid door jobcoach Maria van der Molen. “Zij begeleidt ons en we kunnen met al onze vragen bij haar terecht.”

De mannen zijn ongelooflijk trots op Empatec. “Het is een heel innoverend bedrijf met veel mogelijkheden. Ze doen heel veel voor ons en wij verdienen hiermee ons eigen brood en hoeven onze hand niet op te houden.”

www.empatec.nl

TEKST AMANDA DE VRIES // FOTO’S ABIGAIL BEINETTI EN JOHN SEDDON

Hoe is het jou vergaan sinds het voorjaar?

“Prima! Ik woon ondertussen met mijn vriend Almar Kramer in Burgwerd. Maar ik begrijp wel dat je benieuwd bent naar mijn werk. In het voorjaar was ik bezig met een opleiding bij Gaandeweg in Twello. Dat duurde een half jaartje, één keer in de twee weken. Tijdens die cursus kreeg ik te horen wat het vak van uitvaartbegeleider inhoudt, veel op theorie gericht en een aantal praktijkdagen. Ik heb die opleiding succesvol afgerond met een examen. Dat was op 8 juni.”

Dat is een felicitatie waard. En je werkt inmiddels in de uitvaartbranche.

“Dank je wel. Ja, ik werk als uit vaartbegeleider. Eigenlijk meteen na het uitkomen van de krant met daarin het interview kreeg ik con tact met Casper van Veen uit Har lingen. Casper is 44 jaar, dus ook nog betrekkelijk jong voor dit werk. Hij is sinds 2014 uitvaartverzorger en heeft daarvoor ook een aantal jaren ervaring opgedaan in dit vak.

In 2015 is hij voor zichzelf begon nen. Casper had nog geen vacature maar keek een beetje om zich heen of er iemand geschikt was om hem te assisteren. Twee collega’s, die het artikel hadden gelezen, tipten Casper en zo is het gegaan.”

Hoe ging dat eerste contact?

“Casper belde mij en vroeg wat mijn plannen waren en of ik op zoek naar werk was als uitvaart begeleider. We hebben daarna een face to face gesprek gehad en vanaf moment één was er een klik tussen ons. Al snel heb ik een paar dagen met Casper in de praktijk meegelopen, gekeken en heel veel geluisterd. Sinds juli heb ik een vast contract.”

Wat is nu jouw functie?

“In het begin zoals ik al zei vooral meelopen en nogmaals, erg goed luisteren. Maar omdat Casper het veel te druk kreeg ben ik inmid dels uitvaartbegeleider. Het is inderdaad snel gegaan. Ik probeer mensen te helpen om een passend

afscheid te organiseren. Ik wil dat het een passend afscheid moet zijn, persoonlijk, liefdevol en em pathisch. Alles rond een begrafenis of crematie moet een waardevolle herinnering zijn. Uiteraard ga ik naar de mensen toe en ga het gesprek aan, waarbij je goed luis ter. Daarna regel ik de praktische zaken rond het afscheid.”

Werk je nu al zelfstandig?

“In augustus had Casper vakantie en toen ben ik begonnen met het opnemen van de telefoon, het eerste contact. Ik heb toen met hulp van Casper op de achtergrond

mijn eerste uitvaart gedaan. Kort erna kwamen er nog vier meldin gen en heb ik dat ook gedaan. Ik vond het best wel spannend, was wel het aanspreekpunt. Geluk kig was Casper goed bereikbaar. Tijdens de uitvaarten was ik toch echt de uitvaartbegeleider. Hoe je het wendt of keer, ook in dit werk is er een eerste keer. Alleen je krijgt geen tweede kans bij een uitvaart, dat maakte het spannend. Gelukkig is alles goed gegaan. De reacties van de families waren heel positief. Dat geeft een fijn gevoel. Ik denk dat het ook zeker te maken heeft met wanneer je ergens in

gelooft, dan moet je daar gewoon voor gaan, er is bij mij niemand die mij tegenhoudt.”

Beantwoorden jouw eerste ervaringen als uitvaartbegeleider aan jouw verwachtingen?

“Ja, zeker. Waar ik met dit beroep wel even aan moet wennen zijn de onregelmatige tijden. Je weet nooit wanneer er een melding komt en dus moet werken. Wat ik nu al merk dat het heel dankbaar werk is om te doen. Volgens mij is het mooiste aan dit werk dat je men sen, nabestaanden, iets kunt geven.

Gelukkig kan ik goed met Casper en mijn vriend Almar over mijn ervaringen praten. Dat is fijn.”

Hoe gaat nu de begeleiding met jou in de praktijk?

“Wat ik vanaf de opleiding en nu ook in de praktijk mee heb gekre gen, is dat de uitvaarten die ik mag doen niet mijn eigen verdriet is. Dat wil niet zeggen dat een overlij den mij niets doet, ik ben ook maar een mens. Gelukkig kan ik altijd bij Casper en Almar terecht. Er is het afgelopen half jaar veel voor mij veranderd: samenwonen; werk.”

Hoe reageren mensen als jij als piepjonge uitvaartbegeleider binnenkomt op toch wel een bijzonder moment?

“De families waar ik tot nu toe kwam, zijn stuk voor stuk be nieuwd waarom ik dit werk doe. De één vindt het bijzonder dat zo’n jonge meid de uitvaart gaat bege leiden. Een ander zie je gewoon denken: ‘Heeft ze wel genoeg ervaring?’ In het laatste geval is het mooi om te laten zien dat ik het kan, ook al ben ik nog maar 21 jaar. Ik doe mijn uiterste best om een mooi afscheid te organiseren. Ge lukkig ben ik nog niet afgewezen omdat ik te jong ben. Je mag nie mand vooroordelen op z’n leeftijd in dit werk. Ik doe het nogmaals

met passie en empathie.”

Afgelopen april prijkte een prachtige foto van Susanne Visser uit Bolsward op de cover van GrootBolsward/IJsselmeerkust. Het interview met de jonge twintiger - op 13 december hoopt ze haar 22ste verjaardag te vieren - ging over een niet alledaags onderwerp voor een jonge meid als Susanne: de uitvaartbranche. Ondertussen zijn we een half jaar verder en heeft ze een vast contract bij Van Veen Uitvaartzorg in Harlingen. We belden met Susanne en vroegen naar haar

fotografie JELLY MELLEMA tekst WIM WALDA

Bolswarder kunstenaar Evert Esselink

“Schilderen is voor mij als een snelkookpan”

“Schilderen is voor mij als een snelkookpan, waarin ambacht, inspiratie en creativiteit in elkaar overvloeien, aan de kook raken en uiteindelijk in een kunstwerk resulteren.” Deze ietwat cryptische uitspraak komt van Evert Esselink uit Bolsward. “Timing is dus belangrijk voor mij”, verduidelijkt hij. “Dat is al zo vanaf mijn jeugd in Lutjegast.” Een portret van een Bolswarder kunstenaar, waarbij we met die jeugd beginnen.

Een jeugd overigens die, op zijn zachtst gezegd, bijzonder mag worden genoemd.

Evert Esselink kwam ter wereld in een tehuis voor ongehuwde moeders in de schaduw van de Martinitoren in Groningen. Hij groeide op in een pleeggezin in Lutjegast, een klein dorp met circa 1100 inwoners op de grens van Groningen en Friesland. Het dorp heeft zijn bekendheid grotendeels te danken aan het feit dat ontdekkingsreiziger Abel Tasman er in 1603 werd geboren.

ONGEWILDE ONTMOETING

“Een ongewilde ontmoeting van mijn toen nog heel jonge moeder leidde tot een zwangerschap en uiteindelijk mijn geboorte. Mijn moeder was dus een van de ‘afstandsmoeders zonder stem’. Toch had ze wel een stem, want ze heeft ondanks alle mentale en fysieke druk, mij nooit afgestaan en heeft geweigerd een afstandsverklaring te tekenen. Ze vertelde mij later: “Dat was het enige wat ik kon doen om jou mijn naam mee te geven.” Ze mocht mij ook niet voeden en niet vasthouden want er mocht geen hechting ontstaan.

Op 17 maart 1965 ben ik geboren. Op 1 april was mijn moeder jarig en op die dag kwam mijn oma haar feliciteren en heeft mij en passant op diezelfde dag naar het kindertehuis van het Leger des Heils gebracht. Een jaar later ben ik in een pleeggezin geplaatst. Mijn moeder kwam direct in een heropvoedingsgezin terecht vanwege haar koppige karakter. Na deze moeilijke periode werkte zij in een luxe hotel en leerde een Italiaanse musicus kennen, telg uit een familie die generaties lang een bloeiend bedrijf had in de marmerverwerking. Ze werden verliefd en mijn moeder is geëmigreerd naar Italië en daar is zij getrouwd met haar grote liefde. Vanaf mijn vijftiende levensjaar kwam ik ‘s zomers bij mijn moeder in San Remo. Dat was een maffe situatie; van een kopje thee aan de keukentafel in Lutjegast naar de champagnebar aan de Italiaanse Rivièra. Een grotere tegenstelling kun je haast niet bedenken.”

DIEP RESPECT

“Mijn pleeggezin was een stabiele en warme Friese familie. Mijn mem was de spil van het gezin en de zaak, bakkerij Dijkstra in Lutjegast. Ik hielp in de bakkerij en herinner mij nog goed dat er regelmatig een klein verlegen blond jongetje aan de toonbank kwam voor een witbrood. Inmiddels is

hij, Arjen Lubach, niet meer zo klein en al helemaal niet verlegen meer, maar het is wel leuk om Lutjegast af en toe als ‘lijdend voorwerp’ terug te zien in zijn shows. Op mijn achttiende mocht ik een keuze maken wat ik wilde; mijn moeders naam, die van mijn pleeggezin Dijkstra of de Italiaanse naam van mijn stiefvader. Ik heb mijn moeders naam Esselink gekozen, omdat ik voor haar enorme bewondering en diep respect heb vanwege haar standvastige weigering om een afstandsverklaring te tekenen.

Sinds mijn vijftiende wist ik dat ik jongens leuker vond dan meisjes. In het dorp was dat eigenlijk een minder groot probleem dan je zou verwachten in een dergelijke kleine gemeenschap. Dat had meerdere oorzaken: ik was het enige pleegkind in het dorp en daardoor al bijzonder en wanneer mijn knappe en charismatische moeder op bezoek kwam in Lutjegast was het ‘wereldnieuws’.

Ik was in de ogen van de Lutjegasters al een bijzonder kind, dus dat ik daarnaast homofiel was ‘hoorde gewoon bij mij’, dat ‘aardige jonkje van bakker Dijkstra’.”

TWEE KEER EEN HUWELIJK

“Na een ongelukkige liefde met een Groningse Don Juan wilde ik opnieuw beginnen en ben ik in Harderwijk neergestreken voor een opleiding in de zorg. Tijdens de opleiding leerde ik een vrouw kennen, die mijn vriendin werd. Zij begreep mij en had respect voor mijn geschiedenis en liefdesverleden. Onze carrières in het verpleeghuis waren geen lang leven beschoren. Op weg naar een bruiloft van een collega in Hardenberg kregen wij een ernstig auto-ongeval. We hebben daarna lang moeten revalideren. Door het ongeval ervoeren mijn vriendin en ik hoeveel we voor elkaar betekenden, dat is op zo’n beslissend moment ineens kristalhelder!

We wilden samen zijn en zo zijn we in het huwelijksbootje gestapt.

Het was goed, compleet. We kregen samen twee kinderen en pas toen die ouder werden begon het te wringen. Uiteindelijk zijn we, maar nu ga ik er even met zevenmijlslaarzen doorheen, uit elkaar gegaan als man en vrouw. Op een feest in Dokkum heb ik Sytze Grunstra uit Bolsward leren kennen en bij hem kwam ik écht thuis! Ik ben na een latrelatie van drie jaar met Sytze, nadat mijn

kinderen de deur uit waren, verhuisd naar Friesland in 2013. Hier zijn we in het huis waar we wonen ook getrouwd. Ik heb nog steeds nauw contact met mijn ex-vrouw, mijn hartsvriendin. We zien elkaar regelmatig; dan drinken we een glas en lachen om de absurditeit van het leven.”

BAAN ALS EEN MAATPAK

“Na het auto-ongeluk was ik arbeidsongeschikt, maar het idee van ‘mijn hand ophouden’ druiste dwars in tegen mijn degelijke opvoeding. ‘In het zweet uws aanschijns zult gij uw brood eten’, was het motto van heit Dijkstra.

Ik kwam een advertentie tegen van een woninginrichtingszaak en kon in deeltijd aan het werk als interieuradviseur van designmeubelen. Toen kwam ik op m’n plek. Die baan zat en zit steeds als een maatpak, want dat interieurontwerpen doe ik nog steeds.”

KUNST ALS MIDDEL OM TE VERBINDEN

Evert Esselink is naast zijn werk als interieurontwerper ook kunstschilder. Hij is autodidact. De menselijke geest en alles wat daar bij hoort is een inspiratiebron voor zijn werk. De meeste schilderijen van Evert Esselink worden gekenmerkt door een wat geheimzinnige sfeer met componenten die appelleren aan het gevoel. In het magisch realisme wordt de werkelijkheid geabstraheerd tot elementen die emotie oproepen.

“Als je mijn exposities naast elkaar zou leggen,” vertelt Evert over zijn werk, “is de kans vrij groot dat je een goed beeld krijgt van de verschillende fases in mijn leven. Mijn schilderijen zijn een spel van licht en kleur, soms teer, andere keren dramatisch van toon. Wanneer ik een expositie ontwikkel ga ik uit van zeven werken, het volmaakte getal. Een startpunt, een basaal en herkenbaar werk, in stappen naar een centraal stuk, om uiteindelijk te besluiten met een werk wat bezinning en introspectie van de kijker vraagt. Dat concept zit vast in mijn kop gebeiteld. De bijbehorende teksten gaan meestal niet over het werk, maar over de achtergrond van het thema van betreffende cyclus. Kunst is een middel om mijzelf te laten zien en me te verbinden met de beschouwer.”

BERN OP IT IIS

Afgelopen zomer vond het kinderkunstproject ‘Bern op het IIS’ plaats in de Broerekerk in Bolsward. Gemaakt door kinderen van basisscholen in en rond de stad, samen met Evert. “De gedachte achter het project ‘Bern op it IIS’ was om een stukje bewustzijn te creëren bij kinderen, die nog niet zijn besmet met het referentiekader van volwassenen. Het idee was aanvankelijk om kinderen van kartonnen tomatenbakjes een bootje te laten maken, hun creativiteit er op los te laten en op het zeil een duurzaamheidsbelofte te laten schrijven. Het project heeft inmiddels plaatsgevonden samen met mijn expositie ‘Frysk Goud’, met als onderliggende filosofie dat het ‘Fryske Goud’ in de klei, in de greiden, in de schone lucht, in de koeien en in de Friezen zelf zit. Want als je niet weet waaruit je bent ontstaan, dan weet je ook niet waar je voor moet zorgen. De basis van alles.

Het IIS-project binnen Arcadia 2022, met als centraal onderwerp de teloorgang van de vele Friese ijsbanen onder invloed van de klimaatverandering, leek even roet in het eten te gooien, maar met een minimale aanpassing van de plannen kon ik daar goed bij aansluiten. Keer de tomatenbakjes om en de bootjes worden ijsschotsen. Dat was een juiste beslissing, want ik heb een enorm goede ‘support’ ontvangen van de Arcadia IIS- organisatie. Het was vanaf het eerste moment een fantastisch leuk project, dat steeds verder uitgroeide, doordat de kinderen - en ook ouders - ter plaatse spontaan aan de slag gingen.”

Het IIS-project in de Broerekerk had een vervolg in de Martinikerk. Sinds 30 oktober is de installatie in kleine opstelling te bezichtigen in het ‘Huis van verhalen’, in cultuurhistorisch centrum De Tiid.

KLEINE STUKJES VOORUITGANG

Het IIS-project zorgt er ook voor dat je met andere ogen tegen het milieu aan gaat kijken, meent Evert. “Want de hele klimaatdiscussie wordt gebouwd op de pijlers van de maakindustrie, die ons probeert te verleiden om steeds meer ‘energiebesparende’ apparaten te gebruiken die we helemaal niet nodig hebben. Waarom een bladblazer gebruiken als je fit genoeg bent om te harken? Wat we nodig hebben is een gedragsverandering. Let wel, ik ben geen moraalridder, die alles rucksichtslos bekritiseert, want het leven moet ook het leven waard zijn, maar door pragmatisch te denken en te doen, kun je kleine stukjes vooruitgang boeken. En een heleboel kleine beetjes vormen samen een enorme verbetering.”

SNELKOOKPAN

“Ik heb in het verleden verschillende cycli gedaan, toewerkend naar exposities als ‘Security of Love’, ‘De kunst van Vergeving’ en ‘Frysk Goud’. Ik ga nú voor een volgende cyclus en dan komt de al genoemde ‘snelkookpan’ weer in beeld. Ik heb al ideeën, maar die zijn nog heel prematuur. Die hou ik nog even geheim.” Waarom? “Heb je een geheim, dan is het je slaaf. Vertel je een geheim, dan is het je meester”, besluit Evert Esselink, net zo cryptisch als aan het begin van ons gesprek.

Antonius zet patiënten met borstkanker in hun kracht

Vrouwen die de diagnose borstkanker krijgen, gaan een zware en intensieve periode tege moet. In Antonius is een nieuw programma ontwikkeld om het zelfbewustzijn van de patiënt voor, tijdens en na het behan del-traject extra te ondersteunen. “We geven patiënten duidelijke handvatten waarmee ze zelf een bijdrage kunnen leveren aan hun behandeltraject. De eigen regie van vrouwen staat centraal”, verzekert Sanne Pelsma. Sanne is net als Tealien Spoelstra verpleeg kundig consulente mammacare. Zij zijn mede-initiatiefnemers van het nieuwe programma.

Met deze nieuwe aanpak borduurt Antonius voort op een al bestaand revalidatietraject voor borstkankerpatiënten. De ervaringen met dit nazorgprogramma waren zo positief, dat Sanne dacht: “Hoe mooi zou het zijn als we vrouwen al voor én tijdens hun borstkankerbehandeling zouden kunnen begeleiden en ondersteunen?” De impact van de diagnose borstkanker is enorm, zowel mentaal als fysiek. “Het heeft grote meerwaarde als we deze groep vrouwen vanaf dag één de juiste handvatten kunnen aanreiken.”

In control

Tijdens het onderzoek naar en de uitwer king van dit plan kreeg Sanne steun van chirurg Kitty van Riel. “Het is heel belangrijk dat vrouwen met borstkanker zelf invloed en regie houden op hun zorgtraject. Door het stuur zelf in handen te houden, blijven ze ‘in control’”, benadrukt de chirurg. Het vroegtijdig voorlichten en ondersteunen van deze groep heeft nog een voordeel. “Door deze vrouwen zowel mentaal als fysiek sterker te maken, kunnen ze eventue le klappen beter opvangen. Ook vergroot je hun weerbaarheid en veerkracht. Daarmee voorkom je bijvoorbeeld uitval op het werk.”

Teamprestatie

Bij de uitwerking van hun plan besloten Sanne en Kitty het wiel niet zelf uit te vin den. Zo maakten ze gebruik van bestaande leefstijlprogramma’s. Daarnaast hebben ze begrijpelijke online animaties laten maken van bijvoorbeeld bewegingsoefeningen. En last but not least riepen de initiatiefnemers de hulp in van een fysiotherapeut, een dië tist en een gezondheidszorgpsycholoog van Antonius. “Iedereen was en is heel gemo tiveerd om een bijdrage te leveren aan dit empowerment-programma. Dit is een echte teamprestatie.”

Fysiotherapie

Het resultaat is een programma boordevol tips, filmpjes, opdrachten en handreikingen op het gebied van beweging, voeding, slaap en emoties. Zo heeft de afdeling Fysiothera

pie een online animaties (Indiveo) samenge steld van spierkracht- en conditieoefeningen.

“Wij bieden per spiergroep oefeningen aan die patiënten op hun eigen niveau kunnen doen”, vertelt fysiotherapeut Joke Zijlstra. Zij adviseert patiënten om daar al vóór hun be handeltraject mee te beginnen. “Een goede conditie verkort de ziekenhuisopname en vermindert de kans op complicaties,” ver duidelijkt Joke, “dus hoe fitter je de behande ling ingaat, hoe sterker je er weer uitkomt.”

Medische psychologie

Het aanbod vanuit de afdeling Medische psy chologie is erop gericht om patiënten laag drempelig handvatten aan te bieden om zo hun veerkracht te versterken. “De diagnose borstkanker en het behandeltraject hebben een enorme impact en kunnen je leven flink verstoren”, schetst gezondheidszorgpsycho loog Merel Buiten. “Niet alleen lichamelijk, maar ook qua relatie en gezin, seksualiteit, je sociale omgeving en werk. Het vroegtijdig en laagdrempelig aanbieden van psychische en emotionele ondersteuning bevordert het herstelproces”, aldus Merel.

Voor elke fase in het zorgproces is een (online) module beschikbaar van Therapieland: na de diagnose en zowel tijdens de behandeling als daarna. Daarnaast is er de module ‘Lekker slapen’, met informatie en handvatten om de slaap te verbeteren, met ontspanningsoefeningen. Zo nodig kan de specialist de patiënt verwijzen naar Medische psychologie.” Tot slot heeft Merel een alge meen advies voor vrouwen met de diagnose borstkanker. “Organiseer steun in je directe omgeving en geef ruimte aan je emoties. Laat ze toe en voorkom dat je vastloopt.”

Diëtetiek

Een goede voedingstoestand is voor borstkankerpatiënten eveneens essentieel. “Niet alleen tijdens de behandeling, maar ook daarvóór. Fitter de behandeling ingaan leidt tot minder complicaties en bevordert het herstel”, benadrukken diëtisten Nynke Kramer en Nelleke Dinkla. Patiënten krijgen van hen het advies om de ‘schijf van vijf’ als uitgangspunt te nemen. “Daarmee leg je een goede en gezonde voedingsbasis. Verder is het voor borstkankerpatiënten belangrijk om voldoende eiwitrijke producten - zoals

zuivel en vlees - te eten. Die zorgen voor behoud van spiermassa, oftewel de kracht van je lichaam.”

Patiënten krijgen deze en andere voedings adviezen aangeboden via voorlichtingsfilmpjes. Wie aanvullend voedingsadvies wenst, mag altijd bij de diëtisten aanklop pen. Verder kunnen patiënten die door hun behandeling minder ruiken en proeven, in Antonius een smaakprofiel laten opstellen. “Op basis van zo’n profiel geeft de kok tips om maaltijden op smaak te brengen.”

Vervolg

Initiatiefnemers Sanne Pelsma en chirurg Kitty van Riel hopen en verwachten dat dit programma voor meer patiëntengroepen be schikbaar komt. “Goede zorg is zoveel meer dan alleen medicijnen en een operatie”, stelt de chirurg. “Het resultaat van een behande ling is afhankelijk van het totale pakket, dus inclusief een leefstijlprogramma op maat.” Sanne is het daar volledig mee eens. “Hier mee maak je patiënten bewuster en sterker, dus dit initiatief krijgt vast een vervolg.”

EEN BIJDRAGE VAN ANTONIUS

Van links naar rechts: Nynke Kramer, Joke Zijlstra, Merel Buiten, Nelleke Dinkla, Kitty van Riel (gehurkt) en Sanne Pelsma. Op de foto ontbreekt Tealien Spoelstra.

“Ze kunnen gewoon weer kind zijn”

Ieder kind heeft recht op een fijne, onbezorgde jeugd, vinden Jeroen en Chantal Kaag-Steiginga. Daarom stelden ze zich twee jaar geleden beschikbaar als pleegouders. Samen met hun dochters Zoet (13) en Lyke (11) stellen ze hun huis en hart open voor kinderen die een korte of langere periode een veilig plekje nodig hebben. Fijn én hard nodig, want in de gemeente Súdwest-Fryslân is er een tekort aan pleegouders.

“Eigenlijk wilden we al eerder pleegouders worden”, vertelt Jeroen Kaag. “We begrepen dat er een groot tekort aan pleeggezinnen is. Dat raakte ons. We dachten: ‘Wij hebben het goed, waarom bieden we ons niet aan?’ Maar op dat moment waren onze kinderen nog erg jong. Drie jaar geleden zijn we verhuisd. We kregen meer tijd en de kinderen waren ouder; het perfecte moment om pleegouders te worden.”

Eigen plekje

In de afgelopen tijd boden Jeroen en Chantal deeltijdpleegzorg en crisispleegzorg. In februari 2022 kwamen Rik en Lynn*, respectievelijk elf en twaalf jaar, voor onbepaalde tijd bij de familie Kaag wonen. Zoet en Lyke maakten letterlijk ruimte voor hen. “Ze waren allebei zo lief om hun slaapkamers op te delen”, vertelt Chantal. “Zo ontstond er voor alle vier een eigen plekje.”

“Ik vond het leuk dat er andere kinderen zouden komen, weer eens wat anders dan alleen mijn zusje”, lacht Zoet.

Lekker slapen, goed eten Rik en Lynn draaien gewoon mee in het gezin. “Er gaat even wat tijd overheen voor je aan elkaar gewend bent en met z’n allen ’landt’”, vertelt Chantal. “Toch doen we de dingen niet veel anders dan hoe we het als gezin altijd al deden. Vaste prik is onze gezamenlijke avondmaaltijd. Een fijn moment waarop iedereen in het gezin zijn verhaal kwijt kan. Rust, voorspelbaarheid en veiligheid vinden we belangrijk. Lekker slapen, goed eten, je gehoord en gezien voelen. Toen Zoet werd geboren, kreeg ik een boekje waarin stond: ‘Geef kinderen vleugels om te vliegen en vaste grond onder hun voeten’. Die gedachte hou ik vast, ook bij Rik en Lynn. We zijn er voor ze en geven ze de ruimte om zich te ontwikkelen.”

Groeien

Die warme aanpak werkt. “We zien onze pleegkinderen enorm

groeien”, vertelt Jeroen. “In het begin trokken ze zich terug op hun kamer en zeiden ze weinig.

Nu komen ze regelmatig bij ons op de bank zitten en vertellen ze spontaan dingen over school.”

“Dat ik nu berichtjes krijg waar ze zijn, is een enorme vooruitgang”, vult Chantal aan. “Ook op andere vlakken zijn ze gegroeid. Het was eerst best lastig om simpele leefregels uit te leggen, zoals samen de tafel dekken. Nu ruimen ze uit zichzelf af. Ik ben echt trots op ze; dat doen ze toch maar even. We zien dat er een last van hun schouders is gevallen, ze kunnen gewoon weer kind zijn.”

Onderling vermaken de kinderen zich ook prima met elkaar. Lyke: “We doen allerlei spelletjes, zoals Skip-Bo, en maken samen TikTokfilmpjes. We gaan ook vaak naar buiten.”

Verrijking

Jeroen en Chantal zien de pleegzorg als aanvulling en verrijking van hun gezin. Chantal: “Ieder kind heeft recht op een fijne, onbezorgde jeugd. Als wij daaraan kunnen bijdragen, heel graag. Ook Zoet en Lyke zien zo dat ze het goed hebben en dat er kinderen zijn voor wie dit niet vanzelfsprekend is. Van delen wordt je geluk niet minder, maar meer.” Jeroen: “Anderen zeggen soms: ‘Respect, hoor. Ik zou dit nooit kunnen.’ Maar wij zijn ook maar gewone mensen.

Ik denk dat heel veel mensen het juist wél kunnen.”

Het is het mooiste als pleegkinderen na verloop van tijd weer in alle rust terug naar huis kunnen. “Dat is ons doel, samen met de ouders”, zegt Chantal.

“En natuurlijk hoop je dat je ze intussen een fijne plek kunt geven. Laatst kwam ik een van onze eerdere pleegkinderen tegen. Hij zei trots tegen Rik en Lynn: ‘Ik heb óók bij Jeroen en Chantal gewoond!’ Kijk, daar doe je het voor!”

Wilt u een kind helpen? Kom naar de informatiebijeenkomst pleegzorg

Net als in heel Friesland is er in de gemeente Súdwest-Fryslân een groot tekort aan pleegouders. En dat is ontzettend jammer, want elk kind verdient een veilige en kansrijke toekomst. Wilt u weten hoe u een kind kunt helpen? Kom dan naar de informatiebijeenkomst op woensdagavond 7 december in Sneek. Daar hoort u onder meer welke oudercompetenties van pas komen, hoe de screening gaat en hoe ouders en kinderen aan elkaar gekoppeld worden. Ook kunt u ervaringen van andere pleegouders horen. Aanmelden kan via de website: www.jeugdhulpfriesland.nl/pleegouder-worden

Week van de Pleegzorg

Van 2 tot en met 9 november was het de Week van de Pleegzorg. In Sneek werd de Waterpoort deze speciale week ‘s avonds groen verlicht, onder het motto ‘Geef de toekomst van een kind groen licht’. Met de Week van de Pleegzorg vraagt Jeugdhulp Friesland aandacht voor pleegzorg en het tekort aan pleegouders.

“Van delen wordt je geluk niet minder, maar meer”

“Het was voor mij vanzelfsprekend om voor mijn ouders te zorgen”

Toen de ouders van de vijftigjarige Joyce de Jong (wegens privacy-overwegingen hebben we haar echte naam veranderd – red.) woonachting in de gemeente Súdwest-Fryslân, intensieve zorg nodig hadden, hoefde Joyce geen seconde na te denken. Als vanzelfsprekend werd ze mantelzorger. Samen met haar broers en zus zorgde ze zo’n vier maanden dag en nacht voor haar ouders. Een intense en waardevolle periode. “Ik ben blij dat we dit konden doen”, zegt Joyce.

“In 2017 kreeg mijn moeder – toen 78 – de diagnose alzheimer”, vertelt Joyce. “Toch konden mijn ouders zich samen nog goed redden. Maar ruim twee jaar later werd mijn vader ernstig ziek. Hij kon niet meer voor zichzelf zorgen en ook niet meer voor mijn moeder, die ’s avonds soms wat onrustig was.”

Dag en nacht mantelzorger

In de veranderde situatie hadden Joyce haar ouders continu zorg nodig. Dus deden ze een beroep op hun kinderen. “Ik heb twee broers en een zus”, legt Joyce uit. “We besloten om bij toerbeurt bij onze ouders te zijn. Natuurlijk in overleg met de huisarts en andere betrokken zorgverleners.” Het was het begin van een intensieve periode, waarin Joyce drie tot vier keer per week een dag of nacht mantelzorger voor haar ouders was. Ze verzorgde ze, was aanwezig bij gesprekken met artsen en regelde allerlei praktische zaken, van boodschappen tot medicatie. “Ik kon er helemaal voor mijn vader en moeder zijn, ze letterlijk en figuurlijk ondersteunen. Voor mij was het vanzelfsprekend om dit voor mijn ouders te doen. Ze stonden altijd voor ons klaar, en nu waren wij er voor hen. Daar heb ik geen moment over getwijfeld.”

Dagelijkse dingen

Intussen draaide Joyce haar eigen gezin –met partner en drie kinderen van 15, 18 en 21 jaar – gewoon door. “Ik kreeg veel steun van mijn man en had er vertrouwen in dat alles thuis goed zou gaan. Op de momenten waarop ik bij mijn ouders was, hadden we natuurlijk wel contact over de dagelijkse dingen, zoals huiswerk van de kinderen. We zijn in die periode trouwens ook als gezin vaak bij mijn ouders op bezoek geweest. We wilden elkaar zolang het kon zo vaak mogelijk zien.”

Uitwaaien om te ontspannen

Het mantelzorgen vroeg de nodige fysieke en mentale energie van Joyce. “Bij mijn ouders sliep ik ’s nachts niet zo goed; ik hoorde elk geluidje en iedere beweging. Ik vond het daarnaast een verdrietige gedachte dat ik afscheid van mijn ouders moest nemen terwijl ze er nog waren. Na een tijdje moesten we mijn moeder naar een zorginstelling brengen. Die dag vond ik intens zwaar. Voor zowel mijn moeder als vader was het de beste oplossing, maar zo’n hecht echtpaar uit elkaar halen vond ik heel erg. Het gaf me wel lucht dat ik mijn zorgen met mijn partner en familie kon delen. En af en toe maakte ik een fijne wandeling. Lekker even uitwaaien ontspande me.”

Dierbare herinnering Na een periode van vier maanden overleed de vader van Joyce. Terugkijkend beziet Joyce de tijd met haar ouders als enorm waardevol. “Het maakt me blij dat we zo intens met elkaar hebben samengeleefd. Mijn vader zei op een gegeven moment dankbaar: ‘Wat heb ik toch fantastische kinderen.’ Een dierbare, onuitwisbare herinnering die ik voor altijd met me meeneem.”

Net als Joyce vinden veel mantelzorgers het heel gewoon wat ze doen. Soms weten ze niet eens dat ze mantelzorger zijn, bijvoorbeeld als ze voor hun eigen kind zorgen. Een beetje steun en waardering is fijn. “Praat erover met je naasten”, geeft Joyce de Jong als tip. “En informeer bij de gemeente of er voorzieningen zijn die je ondersteunen. Dat helpt!”

Ben jij mantelzorger?

Zorg jij al langere tijd voor je partner, buurvrouw, broer, vriendin of zieke ouder(s)? Voor mantelzorg kies je meestal niet, het overkomt je. Soms heel snel van de ene op de andere dag. Of heel geleidelijk, als iemand bijvoorbeeld steeds zieker wordt. Dit kan veel van je vragen en is niet altijd makkelijk. Daarom staan de vrijwilligers van het Stipepunt bij jou in de buurt en de medewerkers van het Gebiedsteam altijd voor jou klaar. Voor vragen of steun, wanneer je het zelf even niet meer ziet zitten.

Het Gebiedsteam van de gemeente Súdwest-Fryslân is op werkdagen bereikbaar via 14 0515. Of maak een afspraak door het contactformulier in te vullen op de website: www.sudwestfryslan.nl

Op de volgende pagina staat hoe je het Stipepunt bij jou in de buurt kunt bereiken.

Altijd een Stipepunt bij jou in de buurt! Uitnodiging Mantelzorgcafé

Bij de Stipepunten zit een team van enthousiaste vrijwilligers voor je klaar. Heb je vragen over mantelzorg of vrijwilligerswerk? Kom je er zelf niet meer uit of heb je steun nodig of een luisterend oor? Kom dan gerust langs. Ook zijn er vrijwilligers van de Papierwinkel om je te helpen bij het invullen van formulieren, bijvoorbeeld voor de aanvraag van de Mantelzorgwaardering of de Energietoeslag.

Openingstijden en bereikbaarheid

Alle Stipepunten zijn open en telefonisch bereikbaar tijdens de openingstijden. Je kunt het Stipepunt ook mailen. Maak van tevoren even een afspraak als je langs wilt komen.

Stipepunt Sneek

Mantelzorg en vrijwilligerswerk

Maandag van 13:00 – 16:00 uur Gonggrijpstraat 50 Telefoon: 06 1130 15 55

Mail: vrijwilligsneek@stipepunt.nl mantelzorgSneek@stipepunt.nl

Papierwinkel

- Maandag van 13.00 – 16.00 uur Gonggrijpstraat 50 - Donderdag van 10.00 - 12.30 uur Bibliotheek Sneek, Wijde Noorderhorne 1 Tel: 06-5028 64 30 Mail: papiersneek@stipepunt.nl

Stipepunt Bolsward

Maandag van 14.15 - 17.00 uur Donderdag van 10.30 - 13.30 uur Cultuurhistorisch Centrum De Tiid, Jongemastraat 2 (ingang via de bibliotheek)

Mantelzorg, vrijwilligerswerk Tel: 06-4615 71 52 Mail: vrijwilligbolsward@stipepunt.nl mantelzorgBolsward@stipepunt.nl

Papierwinkel

Tel: 06-52071121 Mail: papierbolsward@stipepunt.nl

Stipepunt Koudum Woensdag van 9.00-11.30 uur De Klink, Ds. L. Tinholtstraat 1 Mantelzorg en vrijwilligerswerk Tel.: 06-1501 68 44 Mail: vrijwilligkoudum@stipepunt.nl of mantelzorgkoudum@stipepunt.nl

Papierwinkel

Tel: 06-2118 77 36 Mail: papierkoudum@stipepunt.nl

Speciaal voor jou, de Mantelzorgpas

Speciaal voor jou als mantelzorger is er de mantelzorgpas!

Hiermee kun je gebruik maken van verschillende (gratis) diensten en meedoen met allerlei activiteiten. Je vraagt de mantelzorgpas aan door je in te schrijven bij het Stipepunt: www.stipepunt.nl/aanmelden-mantelzorger

Met de mantelzorgpas kun je gebruik maken van: • gratis ondersteuning vanuit de Stipepunten, zoals informatie, advies en papierhulp.

• professionele diensten met korting, zoals advies en regelhulp, vervangende mantelzorg.

• uitstapjes en ontspannende activiteiten, zoals workshops, theatervoorstellingen en beweegactiviteiten.

Op www.stipepunt.nl/mantelzorgpas vind je het volledige aanbod. Of neem contact op met het Stipepunt bij jou in de buurt.

Digitale wegwijzer Mantelzorg

Wil je liever eerst zelf uitzoeken welke mogelijkheden er zijn voor ondersteuning? Kijk dan eens in de digitale Wegwijzer Mantelzorg Súdwest-Fryslân. Hier vind je veel antwoorden op vragen die spelen bij mantelzorgers. Deze Wegwijzer wijst je de weg naar organisaties of helpt je verder naar de juiste informatie. Daarnaast geeft de Wegwijzer je een beeld van wat er mogelijk is op het gebied van Mantelzorgondersteuning.

Kijk op www.stipepunt.nl/ wegwijzer-mantelzorg Kom je er zelf niet uit? Neem dan contact op met het Stipepunt.

Stipepunt Makkum

Donderdag van 10.00 - 12.00 uur Deelwinkel (ingang Achterdijkje) Plein 11

Mantelzorg

Tel: 06 2575 59 91 Mail: mantelzorgmakkum@stipepunt.nl

Papierwinkel Telefoon: 06-2569 06 09 Mail: papiermakkum@stipepunt.nl

Kijk voor meer informatie op www.stipepunt.nl

Schrijf je in bij het Stipepunt Als je je inschrijft bij het Stipepunt, ontvang je onze nieuwsbrief en de Mantelzorgpas waarmee je gebruik kunt maken van (gratis) diensten en allerlei activiteiten. Ook nodigen wij je uit voor leuke bijeenkomsten en het Mantelzorgcafé.

Inschrijven kan via de website www.stipepunt.nl/aanmeldenmantelzorger of neem contact op met het Stipepunt bij jou in de buurt.

Beste mantelzorger,

Wij willen je van harte uitnodigen voor het mantelzorgcafé dat we in december weer vanuit de Stipepunten organiseren.

Als je mantelzorger bent is het belangrijk om goed op jezelf te passen. De zorg voor een ander kan veel vreugde geven, maar mantelzorg kan ook veel van je vragen, zowel lichamelijk als geestelijk. Het mantelzorgcafé is een gratis, laagdrempelige voorziening waar ondersteuning en begeleiding wordt geboden aan alle mantelzorgers. Het is een plek waar je andere mantelzorgers kunt ontmoeten.

We maken er deze keer een gezellige kerstbijeenkomst van, waarbij we de deuren ook openen voor mantelzorgers die een keertje kennis willen maken. Onder het genot van een hapje en een drankje kun je met elkaar in gesprek en ervaringen uitwisselen. Ook spelen we een kerstbingo, waar je kans maakt op een leuk prijsje.

Kom je ook? Wij vragen je om je aan te melden door een mail te sturen of te bellen met het Stipepunt bij jou in de buurt.

Mantelzorgcafé Bolsward (Opgeven via mantelzorgbolsward@stipepunt.nl of 06-4615 7152)

Wanneer: maandag 12 december Tijd: 14.00 – 16.00 uur Waar: Bovenzaal van De Wijnberg, Marktplein 5, Bolsward.

Mantelzorgcafé Koudum/Workum (Opgeven via mantelzorgkoudum@stipepunt.nl of 06-1501 6844)

Wanneer: woensdag 14 december Tijd: 14.00 – 16.00 uur Waar: De Klink, Tinholtstraat 1, Koudum,

Mantelzorgcafé Sneek (Opgeven via mantelzorgsneek@stipepunt.nl of 06 11301555)

Wanneer: maandag 12 december Tijd: 14.00 – 16.00 uur Waar: Gonggrijpstraat 50, Sneek .

Je bent van harte welkom!

Waardering voor jou als mantelzorger

Voor veel mensen is jouw hulp niet in geld uit te drukken. Maar we willen jou als mantelzorgers wel graag bedanken. Daarom bieden wij een mantelzorgwaardering aan van 75 euro per jaar. Deze waardering vraag je aan door het formulier in te vullen op de website: www.sudwestfryslan.nl/mantelzorgwaardering/ Lukt het invullen van het formulier niet digitaal? Dan kun je het formulier ook printen vanaf de website en daarna aan de gemeente Súdwest-Fryslân opsturen. Kom je er zelf niet uit? Bel dan gerust met een medewerker van de gemeente via 14 0515. Zij kunnen je helpen met het invullen van het formulier. Ook kun je hiervoor terecht bij het Stipepunt.

Wil je de mantelzorgwaardering voor 2022 aanvragen? Doe dat dan uiterlijk 31 december 2022.

Met vriendelijke groet, de vrijwilligers van de Stipepunten en medewerkers van Sociaal Collectief.

Krijg je de voicemail van het Stipepunt? Spreek dan je naam, telefoonnummer en eventueel e-mailadres in om je op te geven, onder vermelding van ‘opgave mantelzorgcafé december’.

Elke maandagmiddag kun je van 13:00 – 16:00 uur terecht bij Peta en Adinda van Stipepunt Sneek, sinds kort aan de Gonggrijpstraat 50.

Mantelzorgondersteuning vanuit het Gebiedsteam

Een zieke partner. Een kind met een lichamelijke beperking. Een buurvrouw die steeds vergeetachtiger wordt. Deze mensen hebben extra zorg nodig. De naasten, familie of buren zijn vaak degenen die deze zorg verlenen. Al dan niet aangevuld met professionele hulp. De zorg breidt zich ongemerkt uit. Pas op een later moment komt het besef dat de hulp best zwaar valt, af en toe.

Dit is wat gebiedsteammedewerkers van de gemeente Súdwest-Fryslân regelmatig zien gebeuren. Graag vertellen zij wat ze voor deze groep mantelzorgers kunnen betekenen. In gesprek met Foekje, Hilde en Siska komt al snel naar voren dat mantelzorgers vaak niet in de gaten hebben dat ze mantelzorger zijn.

Drempels wegnemen

Foekje: “De hulpvraag komt meestal vanuit de inwoner die hulpbehoevend is. Er komt een melding bij ons binnen en dan nemen we contact op met de mensen. Vaak gaan we op huisbezoek. Dan treffen we ook de naaste hulp: partner, kinderen of buren. Zij zitten eigenlijk altijd bij het gesprek. In eerste instantie gaat het om de hulpvraag van de zieke partner of kind. Maar in zo’n gesprek komt ook de rol van mantelzorger in beeld.”

Hilde vult aan: “Het zorgen sluipt er namelijk heel langzaam in en breidt zich ongemerkt verder uit. Ze ontzeggen zichzelf steeds meer dingen. ‘Ik ga maar niet meer een bakje koffie drinken bij de buurvrouw, want dan zit mijn man alleen’. Foekje: “Ze hebben zelf alleen nog niet in de gaten dat ze mantelzorger zijn. Er wordt aangegeven: mijn partner heeft behoefte aan een dagbesteding. Maar ondertussen gaat het ook om hun zelf. Wij vertellen ze dat ze mantelzorger zijn.”

Hilde: “Wij kunnen vervolgens voorlichting geven welke voorzieningen er zijn vanuit de Wmo en of die passend zijn. Wij kunnen mantelzorgers bijvoorbeeld motiveren om gebruik te laten maken van die dagbesteding. Daar ligt nog wel eens een drempel, heel begrijpelijk. Vaak is de reactie: ‘Dat wil mijn partner niet.’ En regelmatig wil die inderdaad ook niet. Want er is een gevoel van angst, om uit de vertrouwde omgeving weg te gaan. Wat we echter zien is, als eenmaal gebruik wordt gemaakt van de dagbesteding, dan wordt het een soort ritme en regelmaat en is het goed. Dan komt de mantelzorger er ook achter hoe fijn het is. Wij kunnen helpen om ze zover te krijgen. Door goede voorlichting te geven over welke mogelijkheden er zijn.”

Het gesprek aangaan Siska: “Ik zie ook dat mensen in eerste instantie vaak niet willen. Mijn aanpak is dan om het niet gelijk over dagbesteding te hebben. Eerst een gesprek over de situatie, stapje voor stapje. Want dat is al moeilijk en confronterend. Vaak wordt gezegd: ‘We redden het nog wel’. Maar als je een gesprek aangaat kun je ook uitleggen wat wel en niet kan. Foekje herkent dit: “Het heeft heel vaak een heel lang inweekproces nodig. Daarom zijn de gesprekken ook zo belangrijk. Vragen stellen als: ‘Hoe gaat het met u? Wat doet u zoal naast het thuis zijn bij uw partner?’ Dat

geeft zelfinzicht. Ineens wordt het duidelijk en komen ze er achter hoe groot hun zorgaandeel is.”

Hilde: “Ik stel ook wel eens vragen zoals: ‘Wat deed u vroeger toen u nog gezond was? Waar ging u op bezoek?’ Op die manier komt het besef hoeveel dingen er sluipenderwijs uit het programma van de gezonde partner zijn gegaan. Die reageert ook vaak: ‘Dat hoort er toch bij? We hebben een belofte gedaan aan elkaar toen we trouwden.’ Voor de partner is het ook moeilijk om de zorg uit handen te geven. Vanuit zijn of haar perspectief is het ook best logisch dat

gedacht wordt: ‘Hoe komt dit allemaal? Ik weet precies hoe het werkt.’” Daar is een stukje vertrouwen voor nodig, meent Hilde. “Mijn ervaring is wel dat met dagbesteding het meest wordt bereikt. Dan weet de mantelzorger: er wordt goed voor mijn partner gezorgd. Dat geeft ruimte om tot zichzelf te komen.”

Als mantelzorger mag je om hulp vragen Siska: “Ben je mantelzorger? Wij geven je graag voorlichting over passende voorzieningen, om jou mee te ontzorgen. Dit kan een vorm zijn van huishoudelijke hulp,

zodat je je daar niet druk over hoeft te maken. Een vrijwilliger inzetten is ook een optie, zodat je even vrijaf hebt. Wat al eerder genoemd werd, dagbesteding voor degene voor wie jij mantelzorgt. Of individuele hulp, zodat je even op adem kan komen. Vervolgens zetten we de voorzieningen ook in werking. Kortom, we ondersteunen en komen met oplossingen.”

“Weet, dat je als mantelzorger hulp mag vragen,” vertelt Foekje. “Daarvoor kun je gerust ook zelf bij de gemeente aankloppen. Soms zou het beter zijn als het eerder ter sprake komt. Hoe zwaarder de zorg wordt, hoe minder mogelijkheden je als mantelzorger ziet. We willen graag stimuleren dat mensen zich vrij voelen om zich te melden als de nood nog niet te hoog is. Laat het niet te lang doorlopen. Het is van belang om goed om jezelf te denken. Op tijd opladen om de zorg aan te blijven kunnen. Het is niet raar om daar hulp in te vragen of te horen wat de mogelijkheden zijn. Want ook voor mantelzorgers zijn wij er.”

Het Gebiedsteam

Medewerkers van het Gebiedsteam ondersteunen jou en helpen als het nodig is.

Hoe gaat het in zijn werk?

Wij zoeken graag samen met jou naar een goede oplossing. Wil iemand uit jouw omgeving, zoals een familielid of vriend, ook graag meedenken over een oplossing? Dan zijn ze van harte welkom om aan te schuiven bij een gesprek. Het gesprek is bij voorkeur bij jou thuis, maar kan ook telefonisch. Tijdens dit gesprek bespreken we jouw situatie en welke mogelijkheden er zijn voor hulp. Hebben wij de oplossing niet in huis? Dan brengen wij je in contact met iemand die jou wél verder kan helpen.

Contact Vul het contactformulier in op www.sudwestfryslan.nl of bel ons op 14 0515. Advies en hulp van het Gebiedsteam is gratis.

Van links naar rechts: Siska Cuperus, Foekje Kurpershoek, Hilde Jousma.

Pluimert, rekker trekker, riboulette, hoedjewip, spiegelschrijven, tafelkegel.

Het zijn namen van spellen uit vervlogen tijden. Heb je een kinderfeestje, of wil je de show stelen op een ouderenmiddag? Bestaat je vereniging een halve eeuw en wil je eens iets anders dan de geijkte vermaken? Dan is Martin Winselaar uit Bolsward wellicht je man. Hij maakt deze - en nog veel meer – spellen niet alleen allemaal zelf, hij verhuurt ze ook. Dan heb je eens iets anders dan een paar uurtjes bowlen.

“

“We hebben soms weekenden van acht klanten”, vertelt Martin Winselaar gedreven. “Dan lopen we het vuur uit de sloffen. Verenigingen hebben door corona alles opgepot. En willen dat nu uit geven. Dan willen ze het niet ophalen uit Bols ward en denken ze: ‘Misschien wil die man het wel brengen’. Minnertsga gaat nog, maar naar Amsterdam bijvoorbeeld, is wel een afstand. Dat zou je moeten verdisconteren, maar dat doe ik te weinig. Vanwege de brandstofkosten willen we de verre ritten afbouwen.”

VERPLICHT ENGELS PRATEN

Toch bewaart Martin Winselaar misschien wel de mooiste herinneringen aan zijn tochtjes naar de hoofdstad. “Kom je de ene keer bij een boerderij die niet meer in gebruik is. Kwakken ze daar wat stoeltjes neer en is het opeens een horecabedrijf. De volgende keer kom je bij het Marriott Hotel en moet je Engels praten. Echt waar. Zodra je op het terrein bent. Nederlanders die daar werken doen net of ze je niet verstaan. Heel apart, maar wel weer een ervaring. Of die keer dat we in een piepklein café kwamen. Niet groter dan een huiskamer met daarin nog een bar en tafels met stoelen. En veertig man. Dat paste nooit allemaal. Toen hebben we een aantal spellen buiten neergezet. Met als gevolg dat ook voorbijgangers meededen. Kan allemaal in Am sterdam. We houden van die stad. Hadden we de auto geparkeerd in Noord. Liepen we langs het restaurant van Joop Braakhekke, zag ik in een container voor de deur een prachtig stuk hout liggen. Ik kan altijd alles gebruiken, dus heb ik dat er uitgevist en meegenomen. En er helemaal mee naar Noord gelopen. Niemand die daar iets van zegt. Dat zijn mooie belevenissen. Nu heb ik hout uit het restaurant van Joop Braakhekke.”

SLEUTEL DOOR DE BRIEVENBUS

Uitvalsbasis van het oud-Hollandse spelle tjesbedrijf is een garagebox in de straat achter zijn woning die dienst doet als werkplaats en opslag. Aan de wand een krijtbord waar hij elke keer de gegevens van de huurder van de spellen opschrijft. “Er was vorige week vrijdag een vrouw die de spellen de volgende dag terug wilde brengen. Maar toen moest ik werken, want ik werk in de gehandicaptenzorg. Ik heb haar de sleutel meegegeven en haar gezegd dat ze die maar in de brievenbus moest doen. Wij vinden dat heel normaal. Ze was helemaal stil, diep on der de indruk. Bij het terugbrengen had ze een prachtige tekst geschreven op het krijtbord. Lief, zulke reacties. Daar doe je het voor.”

CULTUUR UITGAAN

”Hout uit het restaurant van Joop Braakhekke”

MARTIN WINSELAAR MAAKT OUD-HOLLANDSE SPELLEN ÉN IS GROTE ANIMATOR VAN DE ‘BUREN-KERSTMARKT’

TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE

Martin Winselaar over de burenkerstmarkt: “De opzet is klein, maar we zijn groot in gastvrijheid; waar licht brandt, kun je gewoon naar binnen.”

Martin doet het niet zozeer voor het geld, want hij rekent € 7,50 per spel per dag. “Ik heb pakketten gemaakt zodat het wat meer oplevert. Het is geen vetpot. Maar het moet ook een beetje een leuk prijsje zijn voor verenigingen om te huren. Het zijn vaak vrijwilligers. Soms krijg ik ook de vraag de spellen te sponsoren. Dat doe ik niet. Het is al niet duur en dan voelt zo’n vraag eigen lijk een beetje als een belediging.”

TACHTIG VERSCHILLENDE SPELLEN

Als vrijwilliger bij de Oranjevereniging Bolsward huurden hij en zijn partner Klaas Veenstra altijd spellen in Wolvega. “Maar dat bedrijf hield er mee op. Vonden we er eentje in Dedemsvaart. Ook gezellig. Maar Konin ginnedag, toen nog, gaat natuurlijk gepaard met een potje bier. En een hoop werk. De vol gende dag ben je daar nog moe van. Dan is zo’n trip heen en weer naar Dedemsvaart een heel gedoe. Ik dacht: ‘Dat kan veel makkelij ker’. Dus toen heb ik zelf die spellen gemaakt. Samen met mijn vader. Vandaar ook de naam Joukes oud-Hollandse spellen. De eerste de beste Koninginnedag stonden die hier op de Appelmarkt. Ik kreeg allemaal leuke compli menten en ook vragen of ze te huur waren. Ik had er toen een stuk of twaalf.”

Intussen zijn dat er tachtig verschillende en in totaal tweehonderd geworden, omdat er van veel spellen meerdere exemplaren zijn. “Ik werd enthousiast van die vele reacties en ben eens gaan kijken hoe die spellen er vroeger écht uitzagen. Want als je ze verhuurt, moet het er wel professioneel uitzien, natuurlijk.”

GLUREN BIJ DE BUREN (´DE LEUKSTE KERSTMARKT OOIT’)

Martin en Klaas zijn ook de grote animators achter de jaarlijkse kerstmarkt in hun buurt,

achter het zuidelijke deel van het centrum van Bolsward. ‘Markt’ dekt eigenlijk niet de lading want de verkopen worden gedaan vanuit schuren, garages, hallen, tuinen en zelfs woonkamers. Klaas: “Het idee is ge boren toen buurvrouw Ans een garagesale hield en rond diezelfde tijd de winkeliers vereniging een kerstmarkt in de Broerekerk had. We kunnen goed met de buren, zien elkaar bijna elke dag, maken vaak een praat je en zo kwam het ter sprake. ‘Ik heb wel wat spullen en buurman Piet en die en die.’ Zo is die eerste keer ontstaan. Ook een beetje gluren bij de buren, want we hebben geen vergunning, de verkopen moeten vanuit huis. De één verkoopt spullen die over zijn; de andere oliebollen en glühwein en weer een ander maakt kerstartikelen.”

De overwegend particuliere deelnemers op deze ‘leukste kerstmarkt ooit’ - er doen zo’n vijftig deelnemers mee - zijn te herkennen aan de lampen die buiten hangen. “We hebben de boel leuk verlicht en hebben de mensen die niet meedoen ook ge vraagd om hieraan mee te doen. En daar wordt gehoor aan gegeven. Soms snappen mensen niet waar ze zijn. Dan lopen ze aan de voorkant naar binnen, gaan ze via de steeg achterom een andere woning binnen, lopen daar er achter weer uit en zijn ze de weg kwijt. De opzet is klein, maar we zijn groot in gastvrijheid. Waar licht brandt, kun je gewoon naar binnen lopen”, slingert Martin nog een uitsmijter over tafel.

Deelnemende straten voor de ‘buren-kerst markt’ in Bolsward zijn ’t Hof, Grootzand, Kleinzand, ’t Laag, Nannenhof, Withe renstraat, Turfkade, Hoogstraat, Kleine Hoogstraat, Heeremastraat en Gortsteeg. Dit jaar is de buren-kerstmarkt op vrijdag avond 9 december van vijf tot negen uur.

Patrick Koekebakker

Ik wil werk doen wat ik leuk vind

Scheepswerf Multiship Holland (Harlingen) is in 2012 opgericht door Wiecher Kocken en Sieb Meijer. In 2017 zette Sieb een stap terug en is zijn dochter Froukje Osinga, die ook al werkte bij het bedrijf, ingestapt als compagnon. Het bedrijf telt inmiddels 12 werknemers. Multiship is continu op zoek naar goed gekwalificeerd personeel en Froukje is dan ook heel blij met Patrick Koekebakker (26 jaar) uit Harlingen die via Pastiel in opdracht van de Dienst Noardwest Fryslan in mei aan boord is gekomen.

‘Het is ongelooflijk lastig om goed gekwalificeerd personeel te vinden. Toen ik gebeld werd door Pastiel dat ze een mogelijke kandidaat voor mij hadden, heb ik meteen een afspraak met Patrick gemaakt. Dat ging voor jobcoach Frans Koenders van Pastiel iets te snel’, lacht Froukje.

Eerst op proef ‘Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen dat Patrick eerst een maand op proef zou komen.

Hij heeft de afgelopen tijd het een en ander meegemaakt en het is natuurlijk ook niet voor niets dat hij via Pastiel bij ons terechtkomt. Hij moest weer werkritme opdoen, op tijd zijn bed uitkomen, maar ook niet te veel prikkels krijgen.’ Inmiddels heeft Patrick een jaarcontract bij Multiship op zak en daar is hij zichtbaar blij mee. Bij Multiship is hij met zijn kennis en kwaliteiten, verantwoordelijk voor het technisch onderhoud aan o.a. de grote bootliften, transportwagens et cetera. ‘Specialistisch werk wat niet iedereen kan. Als Pastiel nog werk zoekt voor goede technische kandidaten, dan houden wij ons aanbevolen’, zegt Froukje.

Leuk werk

Patrick is zo ongeveer opgegroeid in de haven en heeft een aantal jaren op de jachtwerf van zijn vader gewerkt. De verantwoordelijkheid als ‘zoontje van de baas’ werd hem uiteindelijk te veel. ‘Ik wil vooral werk doen wat ik leuk vind en waar ik ook echt vrij ben in het weekend. Toen ik bij mijn vader werkte, stond ik eigenlijk altijd ‘aan’. Ik was nooit echt vrij.’ Hij vertrekt en verdwijnt van de radar. Totdat hij schulden maakt en met hulp van het Gebiedsteam Harlingen een uitkering aanvraagt. De casemanager werk & participatie van de Dienst Noardwest Fryslan zag kansen op de arbeidsmarkt voor Patrick en zij meldt hem aan voor een traject bij Pastiel. Patrick komt in contact met jobcoach Frans die al snel doorheeft dat werken met boten de voorkeur heeft van Patrick.

Tweede kans ‘Iedereen verdient een tweede kans’, zegt Froukje. ‘Daarom help ik Patrick graag. Hij zit op zijn plek bij ons en ik help hem om van zijn schulden af te komen.’ Patrick op zijn beurt is blij met zijn leuke collega’s en met Ids, de voorman, die hem begeleidt.

www.pastiel.nl

VAN DE NOTARIS

EEN LEVENSTESTAMENT HOUDT JE BEDRIJF

GEZOND

Het is voor iedereen goed om na te denken over het maken van een levenstestament, maar voor onder nemers in het bijzonder. Zo is er in veel bedrijven niets geregeld over wie het roer overneemt als de ondernemer-eigenaar wegvalt, met alle gevolgen van dien. In een levenstestament kan een onderne mer een persoon aanwijzen die tijdens een periode van ziekte of afwezigheid de belangrijke beslissin gen neemt, zodat het bedrijf verder kan. Ook kan een ondernemer in dit levenstestament beschrijven wat de ideeën zijn voor de toekomst en kunnen er toezichthouders worden benoemd die controleren of het bedrijf wordt voorgezet op de manier die de ondernemer voor ogen heeft.

Daarnaast kan een ondernemer ook allerlei persoonlijke zaken regelen in het levenstesta ment. Bijvoorbeeld wie de privérekeningen beheert en de betalingen doet, of wie de beslissingen over eventuele medische behande lingen neemt. In het levenstestament van een ondernemer zie je vaak dat er twee vertrouwens personen worden benoemd: één die de onderne ming tijdelijk overneemt en een ander die de persoonlijke zaken behartigt.

Uw Netwerk Notaris is de uitgelezen persoon om ondernemers terzijde te staan bij het maken van een levenstestament. Wij adviseren u graag op zakelijk en privégebied en denken met u mee over de continuïteit van uw onderneming.

De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangeslo ten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren die steeds van elkaar leren en altijd aan de hoogste kwaliteitseisen voldoen. Meer weten? Bel ons op 0515-41 78 85 of mail naar info@dewit-dijkstra.nl. Vanzelfsprekend kunt u, zoals u van ons gewend bent, altijd vrijblijvend bij ons binnenlopen aan de Westersingel 30a in Sneek.

Mocht u over genoemde onderwerpen advies wensen, dan kunt u altijd contact met ons opnemen

Mr. Gerard Vellinga

De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen www.dewit-dijkstra.nl

De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 - 41 78 85.

“OOIT IS DICHTERBIJ DAN JE DENKT”

'BIJ FOLKERT' VIERT 25-JARIG JUBILEUM

Zeg je Antje van der Wal, dan zeg je Folkert Jellesma. Zeg je Folkert Jellesma, dan zeg je Bij Folkert, de hardloop- en wandelspecialist aan het Hoogend in Sneek. En dat al 25 jaar, want in oktober 1997 openden Folkert en Antje een klein winkeltje in country- en outdoor-artikelen aan de Scharnestraat 5, tegenover de toenmalige Slagerij Hofmeester. Via verplaatsingen naar achtereenvolgens de Scharnestraat 36 en het Grootzand 48 werd uiteindelijk in 2005 de winkel aan het Hoogend 20 het hoofdkwartier van Bij Folkert. Wij gingen met Antje van der Wal ‘in petear’ over de jarige winkel, Folkert en ‘Casa di Capra’.

“We voorzagen blijkbaar in een behoefte met ons eerste winkeltje”, begint Antje. “We verkochten voornamelijk stoere outdoor-kleding, zoals waxjassen, truien, broeken en hoeden, en binnen een jaar al moesten we op zoek naar meer vierkan te meters.” Die werden gevonden aan de Scharnestraat 36, waarin voorheen een kin derkledingwinkel was gevestigd, Junior&Co.

WINKELHOPPEN

“Maar ook daar hadden we binnen de kortste keren te weinig ruimte omdat ons assortiment steeds breder en dieper werd”, vervolgt Antje. Grootzand 48, waar momenteel Makelaardij Bint in is gevestigd, verschafte vervolgens de ruimte om een assortiment wandel schoenen en -kleding aan de bestaande collectie toe te voegen. “Dankzij Simmer 2000 en de eerste Slachte wandelmara thon, was heel Friesland van het ene op het andere moment in de ban van wande len. Wij werden de wandelspecialist van Friesland. De keerzijde van de medaille was dat we voor de derde keer behoefte hadden aan meer ruimte.

In 2005 zijn we op ons huidige vestigings adres Hoogend 20 neergestreken, waar we, zo zeiden we tegen elkaar, ‘tot ons pensioen genoeg ruimte zouden hebben’. Aangezien wandelen en hardlopen dicht bij elkaar liggen, was het een kwestie van tijd - en ruimte - dat we ons assortiment zouden uitbreiden met hardloopschoe nen en -kleding. Dat vond plaats in 2006. We raakten daardoor ook meer betrokken bij de activiteiten van Atletiek Vereniging Horror.”

‘WARME TRUIEN DAG’ WERD JUBILEUMDAG

Inmiddels zijn de twee kinderen van Folkert en Antje volwassen. Dochter Silke van 24 werkt al enkele jaren parttime mee in de zaak en zoon Jilles van 18 volgt momenteel een werken-leren traject bij De

Antje van der Wal met een jubileumcadeautje dat ze tijdens het interview van een klant ontvangt.

Even terug naar de hoofdpersonen. Wie

“Ik ben geboren en getogen in It Heidenskip, als middelste van de vijf kinderen in het ondernemersgezin Van der Wal. Mijn ouders hadden een fouragebedrijf, een klein kruide nierswinkeltje, en waren varkensboer. Na de lagere school volgde ik de mavo in Workum. Uiteraard deed ik aan fierljeppen, net als iedereen It Heidenskip, en schaatste ik veel.”

Toen haar eerste keus, de Middelbare Hotel school, niet doorging, besloot ze naar het CIOS in Heerenveen te gaan, waar de focus nog meer op schaatsen kwam te liggen en ze er zelfs een tijdje haar beroep van maakte.

Als schaatsdocent aan de schaatsschool van Henk Gemser op Thialf. “Ik woonde

WAAR EN WANNEER KWAM

“Folkert komt van origine uit Workum. Zijn vader was daar boer. Doordat de landerijen van boer Jellesma een andere bestemming kregen, moest de boerderij verhui zen naar It Heidenskip. Ik kwam Fol kert regelmatig tegen op feestjes en op dansles. Het leuke aan Folkert is dat hij toen al barstensvol met ideeën zat. Aan de buitenkant oogt hij heel rustig, maar in zijn hoofd draaien de radertjes 24 uur per dag in de hoogste versnel ling. Hij kan heel enthousiast zijn over een nieuw idee en stort zich daar dan bovenop.”

Dit alles werd hem uiteindelijk teveel, want Folkert is al bijna zes jaar niet meer werkzaam in de winkel. Hij heeft voor een weg gekozen met minder prikkels, waarin hij volledig zijn ideeën en

LICHTRECLAMES

Antje: “Toen wij rond 2015 hadden besloten om onze collectie uit te breiden met fietsen en fietskleding hadden we een hectische pe riode achter de rug met oriëntatie op fietsen en accessoires, plannen maken en uiteindelijk de verbouwing, die door Folkert zelf werd gedaan. Tijdens het slotakkoord van deze drukke periode bezochten we de Winter ISPO in München; harde muziek, schreeuwende lichtreclames, felle kleuren, geuren en je stap voets voortbewegen vanwege de drukte. Die tsunami aan prikkels kwam bij Folkert binnen als een vloedgolf. Hij werd niet goed en zei: ‘Ik trek het niet meer’."

Normaal gesproken verwerken je hersenen deze prikkels zonder dat je het in de gaten hebt. Ze selecteren de informatie die belang rijk is en filteren de prikkels die niet belangrijk zijn eruit. Bij overprikkeling werkt dat mecha nisme niet goed. Alsof het filter dat mensen beschermt tegen een overmaat aan prikkels, is weggetrokken, zodat alles op volle kracht binnenkomt. Antje: “En dat is voor hem veel erger dan voor ons, want wij gaan onze gang wel, maar die overprikkeling zorgt ervoor dat hij niet meer de drukte van de zaak aankan en dat doet pijn, want uiteindelijk is Bij Folkert ‘zijn kindje’.”

OVERNACHTEN OP DE CHINESE MUUR

“Folkert is een vrijbuiter, een man van de natuur, maar ook van het avontuur. Van oudsher ging hij jaarlijks met twee vrienden ‘wildkamperen’, liefst op het randje van legaal en illegaal. Daarnaast maakte hij in zijn eentje mooie reizen naar onder andere Cambodja en naar Beijing met de Peking Express, waar hij een nacht in een tentje boven op de Chinese Muur heeft doorgebracht. Doordat de winkel veel tijd van hem vergde en er kinderen kwa men, raakte het kamperen en het avontuur een beetje op de achtergrond. Maar het bloed

kruipt waar het niet kan gaan; de diepgewor telde wens ook ooit nog eens een ‘klushuis’ te kunnen kopen in de Ardennen, Portugal, Spanje of Italië, bleef in zijn hoofd sudderen. Een huis waarin hij zijn handen kan laten wapperen en zijn creativiteit kwijt kan. Hij is gek op oude dingen en wil ze het liefst terug brengen in hun oude glorie.

Dus is hij het afgelopen jaar op zoek geweest naar een betaalbaar ‘klushuis;’ een huis waar meestal in kleine lettertjes bijstaat: ‘moet wat aan gebeuren’, of ‘enig achterstallig onder houd’. Want hij wil het helemaal zelf weer op bouwen. Dus dan kom je hutjes tegen boven op een berg, waar nul voorzieningen zijn.”

CASA DI CAPRA IN TORRE PELLICE

“Vorige maand zijn we twee weken op vakantie geweest naar de streek Piëmont in Italië om een paar huizen te bekijken die wel interessant leken. Afspraak met de makelaar gemaakt. Bergweggetje omhoog. We zagen twee huizen aan elkaar vast; schuren en opslagplaatsen eronder en er naast; overal geiten. Folkert begon te stralen: ‘Dit is het.’ De vlam sloeg in de pan. We hoefden eigenlijk niet verder te kijken.”

Met als gevolg dat Folkert tijdens het inter view met Antje bij een Italiaanse notaris zit om het koopcontract van zijn droomhuis in het Italiaanse dorpje Torre Pellice te tekenen. “We weten nog niet wat de bestemming gaat worden”, aldus Antje. “Die keuze hoeven we ook nog niet te maken, want Folkert kan daar nog heel lang aan de slag. Ik weet zeker dat in zijn hoofd de radertjes al op volle snel heid werken over het wat, wanneer, hoe en waarom. Hij wil het huis renoveren naar de oude staat.”

IJSBRECHTUM

“Wij wonen nu in IJsbrechtum, maar hebben geen van beiden het gevoel dat wij daar oud willen worden. We zijn kinderen van het platteland, de weidsheid van het Fryske lân. Folkert wordt kwartiermaker in Torre Pellice en wie weet verkassen we op termijn wel naar Italië. Een nieuw avontuur tegemoet. Als ik dit verhaal aan anderen vertel, hoor ik als reactie vaak: ‘Ohhhh, dat zouden wij ooit ook wel willen.’ Dan denk ik steevast: ooit is dichterbij dan je denkt.”

HARDE MUZIEK EN SCHREEUWENDE

ILJA DE BOER GAAT STRALEN IN ‘CHRISTMAS TIME IS HERE’

Tien jaar geleden schitterde musicalacteur Ilja de Boer bij MUZT Musicalopleiding. Nu staat ze aan de vooravond van een rol in een grote productie, die in januari bekend wordt gemaakt. Voordat het zover is, gaat ze eerst de sterren van de hemel zingen bij de kerstshow ‘Christmas time is here’ op zondag 11 december in Theater Sneek.

“Dit voelt als thuiskomen”, zegt Ilja de Boer, inmiddels 25 jaar en woonachtig in Amsterdam. Ze koestert veel mooie herinneringen aan Theater Sneek. Ilja speelde er in de MUZT-musicals Leeuwen, Blow Up! en Heksen, raakte zo gewend aan volle zalen en genoot met volle teugen. “Vooral van Heksen, een bewerking van Wicked, waarin ik de heks Glinda speelde. Toen wist ik dat ik verder wilde met musical. De combinatie van zang, spel en dans past goed bij mij. Ik ben een enter tainmentduizendpoot.”

Kindsterretje

Ilja deed met succes auditie voor de hoog aangeschreven Frank San ders Akademie in Amsterdam. Naast het spelen in musicals, maakt Ilja tegenwoordig solovoorstellingen, is ze actrice in de Efteling en treedt ze op met gitarist Sietze Bouma. “Ik heb mijn hart gevolgd. MUZT was de eerste aanzet en een fantastische tijd. Samen maak je mooie voorstellingen en er ontstaan vriendschappen voor het leven. De chemie is heel bijzonder.

Het optreden voor veel publiek gaf mij ook veel energie.” Het musi calvlammetje was overigens al wat eerder gaan branden, vertelt de in Wirdum geboren Ilja. “Ik kom uit een muzikale familie en bij ons thuis werd elke dag gezongen. Op mijn tiende heb ik een rolletje gehad in de musical Ciske de Rat met Danny de Munk, een productie van Stage En tertainment waar Albert Verlinde directeur was. Een kindsterretje, haha!”

Het contact met MUZT is altijd gebleven. Toen zakelijk leider Iréne Martin haar vroeg om als soliste te zingen in de grote kerstshow hoef de ze niet lang na te denken. “Ik ben thuis al druk aan het oefenen, mijn buren zullen wel gek worden van de kerstmuziek.” Wat ze gaat zingen in Theater Sneek? “Dat zeg ik niet. Ik verklap alleen dat het drie swingende nummers zijn die iedereen kent. En ze zijn behoorlijk bombastisch. Arme buren.”

THEATER SNEEK // ZONDAG 11 DECEMBER // 16.00 EN 19.30 UUR

KERSTSFEER IN THEATER

SNEEK

Leerlingen Atrium op het podium

Ook leerlingen van kunstencentrum Atrium treden 11 december op in de sfeervolle kerstambiance in Theater Sneek.

Op het programma staan vele kersthits. Met muziek van Bigband Cue en optredens van Dance Explosion, MUZT, dansleerlingen klassiek ballet en jazz, KinderMuziekTheater en de band Marajuca. Naast Ilja de Boer zijn Mark Riemer en Ramon Menger de andere solisten te zien en te horen. Er zijn voorstellingen om 16:00 uur en 19:30 uur.

Kaarten zijn te verkrijgen via theatersneek.nl.

AN IRISH CHRISTMAS

Dit jaar komt de Nederlandse close harmonyformatie Frommermann weer terug in Theater Sneek met een sfeervol muzikaal kerstfeest. Theater Sneek is blij de pakkenmannen op 23 december in de Noorderkerkzaal te kunnen verwelkomen.

Doe Maar-toetsenist Jansz heeft zonder meer een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse popmuziek. Zo produceerde hij ook albums van onder anderen Blue Murder, Boudewijn de Groot en Bram Vermeulen. Solo maakte hij platen als De Overkant en Molenbeekstraat. Vorig jaar verschenen er maar liefst twee albums. Ernst Jansz: Live in Tijden van Corona en Chopin en andere stukken. Behalve nummers van deze albums speelt Jansz in Het Bolwerk de mooiste liedjes uit zijn rijke repertoire. De band bestaat verder uit Guus Paat (gitaar), Richard Wallenburg (bas) en Aili Deiwiks (viool).

Zij brengen tijdloze (kerst)muziek met een elegante mix van humor en melancholie waarbij acteur Porgy Frans sen is uitgenodigd als speciale gast. Na hun eerste muzi kale avontuur in 2005 volgde voor Frommermann in een steeds groter wordende bezetting vele optredens met als hoogtepunten het Koninginnedagconcert op Paleis Noordeinde in aanwezigheid van toenmalig koningin Beatrix en een optreden tijdens het Prinsen grachtconcert in Amsterdam.

David Rea, co-producer van Celtic Steps: "We zijn abso luut verheugd om onze succesvolle show naar Nederland te brengen. Al vele jaren vormen de Nederlanders een heel speciaal onderdeel van ons publiek in Ierland, dus we zijn blij de kans te krijgen om de show naar hen te brengen in de mooiste tijd van het jaar.” Op de vraag wat het publiek kan verwachten van de kersttour 2022, voegt muzikaal leider Sean Murphy eraan toe: "We streven ernaar de opwindende energie van Ierse dans te combi neren met de magie van traditionele Ierse muziek en het opzwepende sentiment van Ierse zang in één sensatio neel feestelijk optreden.” Celtic Steps brengt het wonder van Kerstmis door de magie van Ierse muziek, zang en natuurlijk dans, met favorieten zoals Silent Night, Danny Boy en Jingle Bells met een traditionele Ierse twist.

WOENSDAG 28 DECEMBER // 20.15 UUR // € 36,00

FROMMERMANN

Liefhebbers van Ierse folk, kerst én traditionele dans kunnen op 28 december hun hart ophalen bij ‘An Irish Christmas’ van dansgroep Celtic Steps.

Ernst Jansz maakte in de jaren zestig deel uit van de legendarische hippieband CCC Inc. Vervolgens schreef hij geschiedenis met de door hem opgerichte Nederlandstalige band Doe Maar. Zaterdag 3 december speelt de singer-songwriter in Het Bolwerk in Sneek de mooiste liedjes uit die periode en nieuw werk.

“ALLE MENSCHEN WERDEN BRÜDER”

Het is een ideaal, een utopie. En tóch: de ode ‘An die Freude’ uit 1785 van de dichter Friedrich Schiller inspireerde Beethoven tot het schrijven van zijn wereldberoemde Negende Symfonie. Samen vormen deze werken een universeel verbond van vreugde en hoop voor de mensheid: “Alle Menschen werden Brüder.” Het lied schetst een wereld waarin alle mensen gelijk zijn en in vrede samenleven. Beethoven gebruikte een deel van Schillers lied in de Finale van zijn ‘Negende’. Een Finale die bekend is geworden als het volkslied van Europa en als ‘Eurovisie’-lied regelmatig door de Europese huiskamers klinkt.

De idealistische wereld van Schiller staat in schril contrast met de werkelijke wereld om ons heen. En tóch: de Finale in het muziekstuk van Beethoven blijft een geluid van een ijzersterk verlangen. Omdat de wereld geen universele taal heeft, anders dan muziek, gebruikte Beethoven de oorspronkelijke Duitse tekst van Schiller. Omdat het om álle volkeren gaat, presenteren wij deze hymne nu ook – een primeur - in de Friese taal. De ode ‘Oan de Freugde’.

Henk de Vries, Eindredacteur

OAN DE FREUGDE

(An die Freude)

Tekst: Friedrich Schiller (1785) / Oersetting: HENKUS (2022) Muzyk: Ludwig van Beethoven, 9e Symfonie (1823) Freugde! Freugde!

Freugde, goadenfonk, sa prachtich, Dochter út Elysium, Wy komme hjir as fjoer sa machtich, Op Jo Himelsk poadium. Suverheid dat bynt tegearre, Wat de minsken ûnderskied, Bruorren dy’t inoar omearmje, Wer’t Jo teare wjuk ek giet. ***

Wa ‘t it keunststik dan oerwûn hat, Foar syn freon in freon wêz’ wol; Wa ‘t in leave frou ek fûn hat, Sjongt syn Jubelsang dochs fol! Ja, wa ‘t ien leaf skepsel ek mar as synen hjir op ierde fûn; En wa’t dat net kin, slûpt no sa Skriemend wei út dit ferbûn. ***

Freugde drinke alle skepsels Oan de boarst fan de natuer; Alle goeden, alle kweaden Folgje harren roazespoar. Tútsjes joech sy en ek huning Dan ek noch in freon sa goed; Lust waard oan de wjirmen jûn En de ingel stiet foar God! ***

Bliid, sa as syn sinnen fleagen Troch de pracht’ge Himelkaart; Rin sa, bruorren, jimme paad, De oerwinning foar de eagen, Freugde, goadenfonk, sa prachtich… ***

Wêz omearme, elkenien! Dizze tút oan allegear! Bruorren! Boppe alle stjerren Dêr moat in leave heit bestean.

Jimme falle, allegearre? Tinke dat dat oan de Skepper leit? Boppe stjerren wennet heit! Sykje him oant boppe stjerren.

***

Freugde, dochter út Elysium! Alle minsken wurde bruorren.

KEUKENRENOVATIE OF OVERSPUITEN VAN UW KEUKEN

Oude keuken als nieuw

Wanneer u uw keuken vakkundig wenst te laten renoveren, dan bent u bij KEUKENSPUITERIJ FRIESLAND aan het juiste adres. De bestaande keuken krijgt een nieuwe harde laklaag. Uw keuken ziet er weer uit als nieuw en kan weer jaren mee. Hierbij wat voorbeelden om een impressie te krijgen van de mogelijkheden en het eindresultaat.

Bekijk voorbeelden van hoe een keuken een geheel nieuwe uitstraling krijgt met het overspuiten van de fronten.

Totale metamorfose

Bij dit project kunnen we echt spreken van een totale metamorfose. De keuken had frontjes, allemaal in een houtkleur. De fronten hebben we vakkundig verwijderd en overgespoten in een hele frisse moderne kleur en teruggeplaatst. Een totale nieuwe keuken!

Van eiken naar modern zwart

Bij deze keuken kunnen we weer spreken van een prachtige makeover. Doordat de eikenhoutkleurige frontjes van de keuken zijn gespoten in zwart ziet de keuken er direct heel anders uit. De keuken is in zijn geheel gespoten: onderkastjes, bovenkastjes en ook de losse vrijstaande hoge kast zijn meegenomen. Een totaalplaatje waar ze nog jaren van kunnen genieten.

naar uw wens”

Van oubollig bruin naar fris wit

Deze beuken keuken was ook toe aan vernieuwing. De beuken frontjes zijn keurig overgespoten in een lichte kleur. De keuken ziet er fris uit en oogt groter en ruimer door het gebruik van lichte kleuren in een relatief volle ruimte met veel kastjes. Op deze manier kan een wat oudere keuken toch nog weer jaren mee. Spuiten van frontjes is daarvoor een perfecte oplossing.

“Volledig

“Overspuiten is veel goedkoper dan nieuw”

“Overspuiten is veel minder milieu belastend”

HOE KOM JIJ DE KERST

DOOR…?

Annemarie en Loes gaan op in de bouw van hun winterdorp

Zodra de dagen korter worden vindt er bij Annemarie en Loes thuis een transformatie plaats. In het altijd opgeruimde en strak, bijna sober ingerichte huis wordt ruimte gemaakt voor een winterdorp met een uitbundige aankleding waarbij kitsch niet gemeden wordt. In de aanloop naar kerst gingen we bij het drietal langs om getuige te zijn van de voorbereidingen voor dit jaar.

De echte bouw van het dorp start dit jaar door de stage van Loes wat later, maar ze is vol vertrouwen: “Dit winterdorp gaat de andere edities overtreffen.” Het begin is er. Pinterest is en wordt al afgestruind, bomen en valhekjes voor naast de skipistes zijn in de maak en de eerste nieuwe items zijn aangekocht of gekregen.

SCHAATSBAANTJE EN DRIE HUISJES

De liefde voor winterse gezelligheid is al jong aangewakkerd bij Loes. “Dan kwam ik als kind thuis en wist ik dat mijn moeder was begonnen. Dat mocht, met een schaatsbaantje en drie huisjes, nog geen naam hebben, maar daar kon ik helemaal in op gaan”, vertelt Loes. Annemarie vult aan: “Vroeger was het nog niet zo dat je overal huisjes kon kopen. Toen had ik

het hele huis vol hangen met guirlandes met lampjes. Langs spiegels guirlandes met lampjes. Langs de trap guirlandes met lampjes. Overal guirlandes met lampjes.”

“Tijdens corona heeft het bouwen van een winterdorp een vlucht genomen. Toen is het helemaal geëxplodeerd”, bekent Loes. Ze legt uit. “We hadden de tijd en konden daardoor flink uitpakken. Het was ook een manier om het wintersportgevoel in huis te halen, want die kon niet doorgaan.” Wintersport is iets wat als een gemis ervaren wordt.

Ook Annemarie is gefascineerd door de winter. “Ik hou van sneeuw, ijs, kou en skiën. Van het winterlandschap waarin iedereen buiten is. En helemaal fantastisch vind ik het als we ook nog kunnen schaatsen.” Het is dan ook meer een winterdorp dan een kerstdorp. “Voor 5 december staan er geen kerstmannetjes en kerstbomen in. Dan

hebben we Sinterklaas met zijn Pieten. Na Sinterklaas komen de kerstman, de kerststal en de opgetuigde boompjes.”

BOOMSCHORS MET SINAASAPPELNETJES

Tuindorado, Action, maar zeker ook de bouwmarkt zijn winkels waar Loes en Annemarie komen voor hun winterdorp. Winkelen bij Tuindorado is echter favoriet bij de twee. Annemarie: “We leven ons daar helemaal uit. Het is fantastisch daar!” Loes valt bij: “Elk jaar kopen we daar één exclusief ding voor het winterdorp.” Zo’n exclusieve aankoop is bijvoorbeeld de skilift. “Vorig jaar liep de skilift niet mooi; de hoek was niet goed. Dit jaar halen we de tuintafel naar binnen en komt de salontafel ervoor. Dan loopt de lift mooi omhoog.” Zo is er elk jaar ruimte voor verandering én verbetering.

“Het is niet nodig om alles kant en klaar te kopen”, meent Loes. “Zo ingewikkeld is het niet. Je breekt bijvoorbeeld een stuk piepschuim af, dat verf je grijs, je spuit er spuitsneeuw op en je hebt een rots.” En er is de natuur. “Een stuk boomschors. Mos er op, inspuiten met spuitsneeuw en je hebt een rotswand.” Het zijn de kleine dingen waar Loes nu al mee bezig is. “Als ik dat nu alvast doe, dan kan ik me straks richten op het grote geheel. Als ik nu ergens een mooie tak zie, dan doe ik er wat mos op, spuit ik het in met sneeuw en heb ik een boompje. En de valnetjes voor naast de pistes, die maak ik van sinaasappelnetjes, daar ben ik ook al mee begonnen.”

ENERGIEREKENING EN BATTERIJEN

Het creatief bezig zijn in de tijd op weg naar kerst brengt beiden gezelligheid. “En het is een manier om je zinnen te verzetten.” Het is niet zozeer het proces of het resultaat waar het om gaat. Het is het totaal. “Op den duur ben je wel klaar met bouwen en wil je genieten van het eindresultaat.” Dan staat het dorp elke dag ‘aan’. De energierekening is geen reden om de lichtjes dit jaar minder te laten branden. “Het neemt niet veel en het zijn vooral batterijen. Maar dat is iets wat wel op tijd ingekocht moet worden, want ze zijn elk jaar uitverkocht of ze worden duurder”, tipt Loes. Ze geeft nog een andere – gouden – tip: “Zorg ervoor dat je niet als laatste naar boven gaat, want dan moet je alle lampjes uit zetten.”

EN DE KERSTDAGEN ZELF, HOE KOMEN JULLIE DOOR?

“Kerst zelf, daar vinden we niet veel

Bomen en valhekjes voor in het winterdorp.

Het winterdorp, hier op archiefbeeld. Pinterest staat vol inspiratie.

“Zorg dat je niet als laatste naar boven gaat, want dan moet je alle lampjes uit zetten”

“Het is niet nodig om alles kant en klaar te kopen”

In een handomdraai een indrukwekkend kerstdiner op tafel

MET DE STOOMOVENS VAN KBC SCHARNEGOUTUM

De dagen worden korter en de sint is inmiddels weer in het land. We kunnen weer na gaan denken over hoe we de kerstdagen in gaan vullen. Na een aantal kerstdagen die overschaduwd werden door coronabeperkingen is het nu dé tijd om uit te pakken. Met een prachtig versierde kerstboom, je mooiste glitterjurk of -pak uit de kast en natuurlijk het lekkerste eten op tafel.

Het gourmetstel op tafel is gezellig, maar de geur van bakvet ruik je volgend jaar kerst nog. Het is ook wel eens leuk om echt indruk te maken op je gasten en een luxe kerstdiner op te dienen. Het leuke aan dit gerecht is dat je geen keukenprins(es) hoeft te zijn én het staat ook nog eens relatief snel op tafel.

De voorbereiding zoals bijvoorbeeld het schillen van de aardappelen, pastinaak en bospenen kan je al doen voordat je gasten arriveren. Zodra de buikjes beginnen te rommelen kan het gevacumeerde biefstukje in de stoomoven. Het voordeel van het bereiden in de stoomoven is dat je deze kunt instellen op een vaste temperatuur, door de stoom wordt de biefstuk niet overgaar en behoudt het zijn vitamines, kleur en smaak. Tegelijkertijd zet je de aardappelen en de pastinaak voor de puree in de stoomoven. Ondertussen kun je gewoon weer bij het gezelschap aanschuiven. Als de stoomoven klaar is bak je de biefstuk nog even licht af op een grillplaat of in een koekenpan, tegelijkertijd bak je de paddenstoelen met het venkelzaad. Vervolgens hoef je alleen de puree nog te stampen en de borden mooi op te maken.

Fijne

De demonstraties zijn op deze dagen van 10.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 15.30 uur. Meer informatie vindt u op onze website.

Tip!

Tip!

Kogelbiefstuk sous vide

bereid met aardappel- pastinaakpuree met paddenstoelen en gekarameliseerde worteltjes

Aardappel- en pastinaakpuree met gebakken paddenstoelen

INGREDIËNTEN

400 gr kruimige aardappelen 200 gr pastinaak 100 ml crème fraîche 250 gr paddenstoelen mix 30 gr Parmezaan 50 gr hazelnoten 2 tl venkelzaad 3 blaadjes salie Peper en zout 3 el olijfolie

ZO MAAK JE HET

Schil de aardappels en pastinaak. Snijd daarna in kleine blokjes. Doe dit in een schaal, voeg zout toe en laat dit op 100 graden 20 minuten stomen in de stoomoven tot ze gaar zijn. Rooster ondertussen in een droge koekenpan de hazelnoten en hak ze grof. Stamp de aardappels en de pastinaak samen met de crème fraîche tot een luchtige aardappelen pastinaakpuree en breng het verder op smaak met peper. Maak de paddenstoelen schoon. Snijd de grotere paddenstoelen in stukken. Kleinere kun je heel bakken. Doe het venkelzaad in een droge koekenpan en bak een minuut. Voeg dan olijfolie toe en bak de paddenstoelen tot dat ze mooi bruin zijn. Voeg tot slot ook de salie blaadjes toe en bak ze mee. Verdeel de aardappel- en pastinaakpuree over de borden. Schep de paddenstoelen erop en garneer met wat flinters Parmezaanse kaas en grof gehakte hazelnoten.

Gekarameliseerde worteltjes

INGREDIËNTEN

600 g bospenen (1 bos)

2 sjalotten (of 1 grote ui)

2-3 tenen knoflook

2 el olijfolie

2 el honing

1 el balsamico (azijn)

1 tl gedroogde oregano

ZO MAAK JE HET

Verwarm de (hete lucht) oven voor op 180-190 graden.

Maak de bospeen schoon en zorg dat je mooie gelijke wortels hebt (dikke wortels snijd je gewoon doormidden) en plaats ze op een bakplaat met bakpapier, samen met de grof gesneden sjalotten en knoflook.

Meng 2 el olijfolie, met 2 el honing, 2 el balsamico en 1 tl gedroogde oregano en smeer de wortels gelijkmatig in met dit mengsel.

Ca. 30/40 minuten in de oven en keer ze halverwege een keertje om. Zorg dat ze mooi verkleuren en niet verbranden.

Afgrillen van biefstuk

Deze grill/bakplaat kan gebruikt worden op een inductiekookplaat, je kunt zowel de geribbelde als vlakke kant apart van elkaar verwarmen.

Door te vacumeren trekken zout, peper en andere kruiden beter en sneller in je gerecht.

Biefstuk vacumeren

Paddenstoelenmengsel met salie

RECEPT VOOR 2 PERSONEN

Doe het zelf!

Zo richting de feestdagen krijgen we zin om ons huis knus en gezellig te maken. En dat kun je heel makkelijk zelf. Volg deze DIY (do it yourself) tips en ontdtek dat je elegante kerstdecoraties kunt maken zonder dat het ingewikkeld of duur hoeft te zijn.

DIY #1

TAFELKAARS OP OMGEKEERD CHAMPAGNEGLAS

• Versier een champagne- of wijnglas met een dennenappel of minikerstbal.

• Beplak de buitenkant van het glas met feestelijke stickers (Google ‘raamstickers’ of kerststickers’).

• Gebruik wit lint of wol om sneeuw te creëren.

• Plaats een waxinelichtje of eentje op batterijen op het pootje.

DIY #3

ADVENTSKALENDER

Hier kun je zo vroeg mee beginnen als je wilt. Maak van elke dag een feest door kleine cadeautjes in de boom te hangen.

• Zoek een geschikte tak.

• Maak of koop mini-enveloppen met kaartjes.

• Nummer elk kaartje van nu tot kerst.

• Bedenk een leuke activiteit of cadeau voor je partner, familielid of jezelf.

• Maak de tak af met een lichtsnoer.

DIY #2

FEESTKRANS

• Koop een strokrans bij jouw dichtstbijzijnde winkel.

• Versier de krans met (droog) bloemen en zet vast met steekkrammen.

• Maak af met een sierlijke (draai) kaars.

DIY #4

RAAMTEKENING

Deze is erg leuk om te maken samen met je (klein)kinderen.

• Koop raamstiften.

• Gebruik deze voorbeelden of je eigen fantasie.

Laat de winter maar komen (ook gezellig voor voorbijgangers)!

foto's met dank aan Groencentrum Witmarsum

uit agenda

vrijdag 2 december

TUSKY + CAPTAIN KAISER

SNEEK

MUZIEK

Optreden van deze twee punkrock-bands.

WWW.HETBOLWERK.NL

zaterdag 3 december

LA TRAVIATA

SNEEK

MUZIEK

Pocketversie en bewerking van Verdi’s bekende operaklassieker.

WWW.THEATERSNEEK.NL

zondag 4 december

NAJAARSCONCERT

BOLSWARD

CONCERT

Oratorium vereniging zingt Die Schöpfung van Joseph Haydn.

WWW.OVB-BOLSWARD.NL

vrijdag 9 december

KENTUCKY SNAKE OIL

BALK

MUZIEK

Mix van rock, soul en indiestijl met special guest Rachel Croft. WWW.PODIUMGORTER.NL

LEUKSTE KERSTMARKT OOIT

BOLSWARD

MARKT

In schuren, woonhuizen en tuinen van deelnemende straten.

WWW.DELEUKSTEKERSTMARKTOOIT.WEBS.COM

vr. 9 en za. 10 december

KERSTMARKT

BOLSWARD

MARKT

Gezellige kerstmarkt in de Broerekerk.

WWW.ONDERNEMENDBOLSWARD.NL

zaterdag 10 december

KERSTPARADE

SNEEK

OPTOCHT

Ontsteken kerstverlichting en binnenhalen van Kerstman met verlichte parade.

WWW.SNEEK.NL/XMAS

zaterdag 10 december

HEEL SNEEK ZINGT

SNEEK

MUZIEK

Kerstverhalen, kerstoptredens en kerstliederen.

WWW.SNEEK.NL/XMAS

za. 10 en zo. 11 december

XMAS SNEEK

EVENEMENT

Heel weekend vol kerstactiviteiten in Sneek. WWW.SNEEK.NL/XMAS

LEMSTER DICKENS FESTIJN

LEMMER

THEATER/MARKT

Proef de magische kerstsfeer van de tijd van Dickens.

WWW.LEMSTERDICKENSFESTIJN.NL

zondag 11 december

BYZANTIJNS MANNENKOOR

BOLSWARD

MUZIEK

Liederen uit oosters-orthodoxe kerk en volksliederen a capella gezongen.

WWW.BFMDRACHTEN.NL

WINTERWANDELING

RIJS

EXCURSIE

Maak met gids een wandeling door het eeuwenoude Rijsterbos.

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

XMAS KERSTMARKT

SNEEK

MARKT

Kerstmarkt op het Grootzand met kleintje Lekker Sneek en acts.

WWW.SNEEK.NL/XMAS

CHRISTMAS TIME IS HERE

SNEEK

MUZIEK

Kerstconcert van leerlingen van het Atrium, Bigband Cue en meer.

WWW.THEATERSNEEK.NL

donderdag 15 december

KERSTLIED VAN EEN VREK

BOLSWARD

THEATER

Bruun Kuijt vertelt en speelt Dickens’ kerstklassieker.

WWW.PATERSHUISBOLSWARD.NL

vrijdag 16 december

TOP 2000 LIVE

SNEEK

MUZIEK

Avondvullend programma met muziek uit de top 2000.

WWW.THEATERSNEEK.NL

KRYST YN WÂLDSEIN

WOUDSEND

MARKT

Woudsend in kerstsfeer met markt en muziek.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

zaterdag 17 december

FLAVIUM

BALK

CONCERT

Bluesband speelt de muziek van B.B. King.

WWW.PODIUMGORTER.NL

KERSTCONCERT EDOZA

BOLSWARD

MUZIEK

Groot Kerstconcert Sneeker Mannenkoor EDOZA. WWW.EDOZA.NL

WINTERMARKT

HINDELOOPEN

MARKT

Historische markt met braderie. WWW.FACEBOOK.COM/ HINDELOOPERMARKTEN

SANTA RUN

JOURE

EVENEMENT

Joure kleurt rood door de als kerstman verklede deelnemers.

WWW.JOURE.ROTARYSANTARUN.NL

WORKUM IN KERSTSFEER

WORKUM

SHOPPEN

Sfeervol shoppen met de rinkelende bellen van de arrenslee.

WWW.WORKUM.NL

maandag 19 december

KERSTCONCERT

JOURE

MUZIEK

Weihnachts Oratorium van J.S. Bach door NSK en NNK.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KERSTCONCERT

donderdag 22 december

G-ROOTS

SNEEK

MUZIEK

Swingend gospelfeest met een uitgebreid repertoire.

WWW.LEWINSKI.NL

vrijdag 23 december

FROMMERMAN

SNEEK

THEATER

Muzikaal kerstfeest met gast Porgy Franssen.

WWW.THEATERSNEEK.NL

OLIEBOLLENCONCERT

SNEEK MUZIEK

Benefietconcert van Rolling Home met Griet Wiersma en Eelke Lok. WWW.ROLLINGHOME.NL

zaterdag 24 december

ODE AAN DE KO

TIRNS

POËZIE

Verwonder je over het leven van de koe.

WWW.ARCADIA.FRL

maandag 26 december

KRYSTKUIER

SINT NICOLAASGA

WANDELEN

Wandeltocht met culturele belevenissen onderweg.

WWW.FACEBOOK.NL/KRYSTKUIER

woensdag 28 december

WINTERWANDELTOCHT

STAVOREN

WANDELEN

Sfeervolle verlichte winterwandeltocht door de Noardermar.

WWW.IJSCLUBSTAVOREN.NL

Lemster Dickens Festijn

Op zaterdag 10 en zondag 11 december waan je je in Lemmer in de tijd van Charles Dickens. Je komt terecht in een wereld vol buitengewone personages in het historische Lemmer van eind achttienhonderd. Het Lemster Dickens Festijn is één groot levend theaterstuk, dit jaar met het thema ‘It’s a Magical Christmas’. Wandel door de straten en ontmoet de kleurrijke inwoners met hun bijzondere verhalen, geniet van de Christmas Carols en snuffel langs de kramen van de gezellige Winterfair. WWW.LEMSTERDICKENSFESTIJN.NL

winter in Bolsward

December staat bol van sfeervolle winterse activiteiten in Bolsward. Op vrijdag 9 december wordt afgetrapt met ‘De gezelligste kerstmarkt ooit’ in deelnemende straten. Ook is er op vrijdag 9 en zaterdag 10 december kerstmarkt in de Broerekerk. Op zaterdag 17 december kun je meedoen aan de Santa bingo en Santa puzzeltocht voor kids. En wie weet loop je op zaterdag 24 december de Kerstman of GoochelaarRids tegen het lijf. Kijk voor het volledige programma op de website.

WWW.BOLSWARD.NL

Kerstlied van een Vrek

Bruun Kuijt kruipt in een ‘Kerstlied van een Vrek’ in de rol van verteller, Scrooge, Marley en nog meer heerlijke figuren uit het beroemde A Christmas Carol. Velen kennen de vertelling van deze kerstklassieker van de diverse versies op televisie rond kerst, maar slechts weinigen hebben de tekst van Dickens echt gelezen. Dickens’ woorden worden door Kuijt verteld en gespeeld in deze bijzondere voorstelling in de Doopsgezinde kerk in Bolsward op donderdag 15 december.

Kerstconcert

Op maandag 19 december vindt traditiegetrouw weer het klassieke kerstconcert plaats in de Rooms-Katholieke kerk van Joure. Dit maal wordt het wereldberoemde ‘Weihnachtsoratorium’ van J.S. Bach uitgevoerd door het Nationaal Symfonisch Kamerorkest, het Noord Nederlands Kamerkoor en diverse solisten. De 60 musici staan onder leiding van dirigent Jan Vermaning. Kaarten voor het kerstconcert zijn te koop bij VVV Joure of online.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KERSTCONCERT

winterwandeltocht

Als vanouds organiseert ijsclub Eensgezindheid op woensdagavond 28 december weer de jaarlijkse winterwandeltocht in Stavoren. Genietend van de sterrenhemel, langs vuurkorven en sfeervol verlichte boerderijen kun je deze avond een prachtige ‘kuier’ maken. De route gaat langs de zeedijk en door het natuurgebied de Noardermar. Wandelaars kunnen kiezen voor een route van 5, 11 of 16 kilometer met onderweg een hapje, drankje en een aantal muzikale verrassingen.

WWW.IJSCLUBSTAVOREN.NL

LEMSTER DICKENS

KERSTCONCERT JOURE

Hout stoken? Denk om je buren!

De herfst is begonnen en de temperatuur zakt. Voor veel mensen reden om de houtkachel weer aan te doen. Maar wist je dat je buren hier overlast van kunnen ervaren? De rook van een houtkachel of open haard is namelijk ongezond voor jezelf en de mensen in de omgeving. Voor inwoners die gebruik maken van een houtkachel geven we tips om de nadelen en overlast zoveel mogelijk te beperken.

Tips voor verantwoord hout stoken Heb je een houtkachel of open haard? Buren kunnen daar last van hebben. Er zijn maatregelen die voor minder overlast zorgen:

• Stook hout dat droog en schoon is. Hout moet minstens twee jaar drogen. Vochtig hout verbrandt onvolledig, waardoor veel ongezonde stoffen vrijkomen.

• Stook geen geïmpregneerd of geverfd hout, daar komen schadelijke stoffen bij vrij. Het is zelfs verboden bewerkt hout te verbranden. Het verbranden van snoeihout en afval is ook verboden.

• Stook blokken van geperst hout, zonder toevoegingen. Die zijn het minst schadelijk. Let hierbij op het FSC- of PEFC-keurmerk. Stapel ze losjes op, zodat er veel zuurstof bij kan komen. Het hout verbrandt dan volledig waardoor er minder schadelijke stoffen vrij komen.

• Controleer regelmatig of je goed stookt. Goed vuur heeft gelijkmatige vlammen. Er komt dan nauwelijks rook uit de schoorsteen.

• Stook zo weinig mogelijk.

• Vraag eens aan je buren of zij overlast ervaren van de houtrook.

Kijk op www.stookwijzer.nu

De Stookwijzer geeft meer tips om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken. Het hangt van het weer af, of je wel of niet kan stoken. De Stookwijzer laat je (met je postcode) zien of bij jou op dit moment het vuur beter uit kan blijven. Kijk voordat je gaat stoken op www.stookwijzer.nu en stook alleen als de stookwijzer dit aangeeft.

Wat kun je doen bij overlast? Ervaar je overlast van de houtrook van de buren? Dan is een gesprek aangaan met je buren het beste wat je kunt doen. Spreek ze er vriendelijk op aan. Blijf bij jezelf en vertel waarom jij er last van hebt. Daarbij kun je ze ook voorzien van deze tips. Kom je er samen niet uit? Dan kunnen de buurtbemiddelaars van Buurtbemiddeling SWF je hierbij helpen. Kijk voor meer informatie of om contact op te nemen, op socoswf.nl/buurtbemiddeling.

Houtkachels zijn niet verboden. De gemeente kan meestal niet opreden tegen overlast veroorzaakt door houtrook. Daarvoor zijn er geen wettelijke mogelijkheden.

Wist je dat?

• Eén op de drie Nederlanders last heeft van houtrook?

• Je zuiniger je huis kunt verwarmen door de CV op 60 graden te zetten? Kijk op www.zetmop60.nl

• Het verboden is om afval of geverfd of geïmpregneerd hout te verbranden? Als je dat verbrandt komen er giftige stoffen vrij.

• Er websites zijn met tips en adviezen? Kijk eens op milieucentraal.nl/stooktips of op duurzaamsudwestfryslan.nl

Scan de qr-code en ga naar www.stookwijzer.nu

Daar zie je het stookadvies van jouw buurt.

Voorbeeld van stookwijzer.nu

Makkum op een revival van het volleybal in eigen dorp.

“Het water staat ons letterlijk tot aan de lippen”, beschrijft bestuurs lid Timen Nieuwenhuis de nijpen de situatie van de bijna 65-jarige vereniging. Timen Nieuwenhuis is voorzitter van Volleybalvereniging Makkum, maar speelt en traint zelf in Bolsward, omdat er in Makkum geen herenteam meer is. Het is illustrerend voor de situatie waar de vereniging in verkeert.

IN DE PROBLEMEN DOOR CORONACRISIS

Volgens secretaris Gretha Huisman is de club door de coronaperiode nog verder in de problemen geko men. “Momenteel hebben we nog twee damesteams, cmv-jeugd en meisjes B- en C-teams. Voor een se niorenteam heb je minstens negen spelers nodig. Als er twee stoppen, kun je nog wedstrijden spelen, maar wordt het krap. We zagen dat de rest dan ook besloot te stoppen. Zo zijn we nogal wat teams kwijt geraakt. Door corona stond het volleybal helemaal stil en werd het buitensporten populair. Spelers zijn daardoor niet meer terugge komen bij de vereniging. Daarbij komt nog dat velen ook niet meer de verplichting willen om op vrij dagavond in de competitie van de Nevobo te spelen.”

GEBREK AAN TRAINERS

Ander probleem is het vinden van goede trainers. Daar zijn er niet zoveel van. “De trainers hebben het voor het uitkiezen en zullen nu niet zo snel naar een vereni ging zoals de onze in deze situatie gaan”, meent Timen Nieuwenhuis.

“Die gaan liever naar een club waar de kans op succes groter is. Maar eigenlijk ligt de basis bij de jongste jeugd. Die heeft goede training en begeleiding nodig, zodat ze het volleybal kunnen leren.” Volgens hem ligt daar ook een rol voor de volleybalbond Nevobo. “Een data base van trainers waar verenigin gen gebruik van kunnen maken, zou al mooi zijn.” De volleybalver eniging heeft dus duidelijk een boost nodig, maar hoe krijg je Mak kum weer aan het volleyballen?

MULTISKILLS FRIESLAND

De club werd benaderd door Lennart Adema van Multiskills Friesland. Lennart Adema woont in Makkum en is sportleerkracht aan de basisschool IKC Willem Alexander in Leeuwarden en in diezelfde gemeente was hij zes jaar buurtsportcoach. Lennart is zelf gestart met Multiskills Friesland en begon beweegprogramma’s aan te bieden met en bij sportvereni

gingen. Hij hoopt in de toekomst ook basisscholen te betrekken bij de beweegprogramma’s, al is het nog een zoektocht naar budget. Hij vertelt dat zijn werk als buurt sportcoach steeds meer op een kantoorbaan begon te lijken.

“Ik wilde dichter op het werkveld zitten”, zegt Lennart. Door zijn werk op de basisschool ziet hij hoe belangrijk het voor kinderen is om

te bewegen. “Bij veel kinderen is de laatste jaren de motoriek achteruit gegaan. Dat is ook een maatschap pelijke ontwikkeling. Ze spelen minder buiten en ook minder vaak met hun vrienden. Het leven van de jeugd speelt zich nu veel meer af vanachter het scherm.”

In Makkum geeft Lennart Adema met Multiskills training aan de kaatsvereniging en de tennisver

eniging en hij biedt nu ook de helpende hand bij de volleybalver eniging. “Wij zijn blij met mensen als Lennart die zich het lot van de sportverenigingen in Makkum aantrekken”, vindt Gretha Huis man. “Bovendien is hij zelf een Makkumer, dus hij kent de men sen en de sportcultuur hier. Dat is een groot voordeel.”

EIGEN CLUBCOMPETITIE

Het volleybalbestuur ging met Lennart om tafel en samen kwamen ze tot het idee een eigen clubcompetitie te starten, waarbij Makkumers tegen elkaar kunnen volleyballen. En deze formule bleek direct succesvol. Binnen no time waren er vijftig aanmeldin gen. Vriendenteams en ook veel oud-spelers hebben zich opgege ven en er komen steeds meer bij. Lennart wil nog even bekijken hoe hij de teams wil indelen. Hij denkt aan een A- en B-poule met promo tie en degradatie om er toch een competitie-element in te brengen.

“We willen er in ieder geval een aantal gezellige avon den van maken”, zegt se cretaris Gretha Huisman. “Dat is bovendien ook weer goed voor de barom zet van sporthal Maggen heim, de thuishaven van de volleyballers. Laat die ouderwetse vrijdagavond maar terug komen. Maar het mooiste zou natuurlijk zijn als we weer in ledental gaan groeien en dat het volleybal in Makkum weer gaat leven.”

En wie weet komt er zelfs weer een herenteam, zodat ook voorzitter Timen Nieuwenhuis weer gewoon bij zijn eigen vereniging kan volleyballen. De eerste speelronde van de Makkumer volleybalcom

is zoals gezegd op vrijdag 2 december. Met een ‘ouderwetse vrijdagavond’,

petitie

als het aan het bestuur ligt.

De laatste jaren kampte Volleybalvereniging Makkum met een flinke leegloop. Om diverse redenen stopten veel leden, waardoor teams geen stand hielden en moesten worden opgeheven. Voor het bestuur een zorgelijke ontwikkeling, maar mogelijk is er binnenkort licht achter de horizon. Door samenwerking met Multiskills Friesland kwam de club er onlangs achter dat Makkumers heus wel willen volleyballen. Dus beginnen ze op 2 december met hun eigen clubcompetitie en hoopt Volleybalvereniging

COLUMN

De inflatie in ons land loopt dik in de dubbele cijfers en is van ongekende hoogte. Dit betekent simpelweg dat je met een euro steeds minder kunt kopen Met name de gestegen energieprijzen zijn de boosdoener

De reactie van de overheid, mede gedreven door de inzet van de vakbonden is een pleidooi voor sterke loonstijgingen De redenering is dat hogere lonen zorgen voor meer koopkracht en extra econo mische groei.

Op deze logica valt echter het nodige aan te merken Forse (minimum)loonstijgingen moeten door het be drijfsleven worden opgehoest Dezelfde bedrijven die de afgelopen maanden geconfronteerd werden met sterk stijgende energielasten Dat heeft tot gevolg dat het rendement van bedrijven onder druk komt te staan De enige uitweg is dan verhoging van de prij zen, waarmee de inflatie verder wordt aangejaagd Hier lossen we de huidige problematiek niet mee op. We komen in een loon/prijs spiraal terecht waar consumenten noch bedrijven wijzer van worden.

Daarnaast vraag ik mij af waar de overheid zich mee bemoeit Lonen komen in de markt tot stand, daar moet de overheid zo veel mogelijk buiten blijven De opgelegde loonsverhogingen kunnen voor sommige sectoren van het bedrijfsleven uiterst kwalijke effec ten hebben Denk bijvoorbeeld aan de voor ons land belangrijke export Hogere lonen maken de export duurder Dat zorgt voor minder winst, minder nieuwe banen, minder investeringen en dus minder groei

Mijn mening is dat een algemeen overheidsbeleid gebaseerd op loonsverhogingen een doodlopende weg is

Er zijn andere methoden om het koopkrachtverlies te verkleinen Zoals belastingverlaging Of verlaging van de BTW. Daar heeft elke consument direct voor deel van En als we willen dat de mensen met een minimuminkomen extra voordeel moeten hebben, dan kunnen we de belastingverlaging differentiëren naar specifieke groepen De overheid zou bijvoor beeld, al of niet tijdelijk, de belasting voor werken den met een laag inkomen op nul kunnen stellen Dit verkleint de inkomenskloof en is een stimulans om te werken.

Mijn conclusie is dat het huidige overheidsbeleid een verkeerde route is. Het bedrijfsleven dat toch al onder zware druk staat betaalt de rekening van de maatregelen De beoogde koopkrachtverbetering voor burgers wordt niet gerealiseerd, in ieder geval niet in de mate waarin het wordt voorgespiegeld.

Zijn er dan helemaal geen winnaars van het huidige beleid? Ja, toch wel! Als de belastingen en de BTW niet omlaag gaan, dan is er één winnaar Niet het bedrijfsleven, niet de burger, maar de overheid…

BILJERTE YN IT MIENSKIPSHÛS

YN

www.ottovisseraccountants.nl

MANLJU- EN FROULJUBILJERT Yn de begjinjierren wie biljert allinnich foar manlju. “Froulju mochten net meidwaan, want dan koenen de manlju net fryút prate”, leit Sietse Halbersma út. En ek no hat Kûbaard noch altyd in aparte manlju-, froulju- en senioren groep. Al hoecht dat tsjinwurdich net mear te betsjutten dat der by de manlju gjin froulju meispylje. Dat hinget fan it nivo ôf. Annette Lugtenborg spilet as iennige frou by de manlju op ton gersdei. Annette: “Ik ben bij de dames begonnen, maar dat schoot niet op. Dus ben ik overgestapt naar deze groep.

Dat vonden ze geen punt.” Sietse: “At je goed binne, binne je goed. Dan makket it net út at je frou of man binne.”

FRYÚT PRATE

Der wie in tiidsje it idee en gearfoegje beide groepen, mar dat woenen dit kear de froulju net om deselde reden as de manlju; fryút prate kinne. Annette tinkt

“AT JE GOED BINNE, BINNE JE GOED. DAN MAKKET IT NET ÚT AT JE FROU OF MAN BINNE.”

oan har begjintiid by de feriening. “Wat ik mij nog kan herinneren was onze eerste competitiewedstrijd tegen Burgwerd en Itens. Dan wist ik dat de anderen mij on derschatten. Ze dachten, dat win ik wel. En dan won ík. Dat gaf een heerlijk gevoel.”

OER KIJ EN STRONT

Kompetysje spylje dogge de Kûbaarders noch hieltyd. Al duorre it efkes foardat it wer op gong kaam nei koroana. Yn de simber spilet de ploech tsjin Burgwerd. En dêr hâlde de spilers it by. Sietse: “By guon oare klups gie it allinnich oer kij en oer stront.” En dat dat hjir net sa is, blykt út de petearen dêr’t ik my by oanslút.

Halbe Algra en Sietse Halbersma drinke in bierke oan’e bar en hawwe it oer it spultsje sels.

Halbe: “It is in hiel ferslavend spultsje.” Sietse: “Dêrnêst binne jo der efkes út en jo hearre noch wolris wat nijs út it doarp.”

Halbe: “Der bestean ek wiere biljertjunks fan yn’e tachtich, dêr ferlies ik fan. Dy kinne har sa goed konsintearje, dat is wichtich.”

Sjoerd Zondervan spilet ‘tsien oer read’

Huidige loonpolitiek kent maar één winnaar: de overheid

Sa waarm en húslik as it biljerten yn Kûbaard eartiids begûn, sa is it no noch altyd. Al binne de toffels ferdwûn, it docht dochs húslik oan, hjir yn it Mienskipshûs. Fan dei ien ôf oan yn 1958 is it doarpshûs it thúshonk foar de Kûbaarder biljerters. It wurd ‘mienskip’ koe net better útsocht wêze foar it doarpshûs, want wêr’t ik tocht dat biljert in fanatyke sport wêze soe, litte de Kûbaarder biljerters my witte dat it folle mear is dan dat.

In diel fan biljertferiening ‘De fleanende bal’

nei. Hy wie super-konsintrearre op it biljerten. Dat makke him wol in goeie spiler.”

Halbe: “Úteinlik is elkien goed yn biljert.”

Sietse: “Wist noch hoe’t it biljerten begûn is yn 1958? Mei trije aaien.”

Halbe laket.

Sietse: “Yn 1988 fierden wy it tritichjier rich bestean fan de biljertklup. Myn broer hat doe in tekening makke mei Gerrit Dijkstra en Rinze van Dijk. Doe hiene se dat betocht as grap.”

Halbe: “Hast ek ballen wêr’t in gewichts je yn sit wat út it midden wei sit. By my hawwe jonges der wolris in grapke mei úthelle. Dan fielt it as sit der in kûle yn.”

Sietse: “Dat heart derby.”

TSIEN OER READ

In stikje fjirderop wurdt der ‘tsien oer read’ spile. Dat seit my neat, dus leit Sjoerd Zondervan it út wylst hy it foar docht. “Sjoch, wy spylje allegear mei dizze wite bal mei stippen. Dêrmei moatte wy earst de reade bal reitsje en dan de wite. Slagget dat, dan krigest in punt. Wa’t it earst tsien punten hat, wint. Dat liket maklik, mar kinst ek gau dyn punten ferlieze. Stel, ik ha fiif punten en dêrnei reitsje ik de reade bal net, dan bin ik al myn punten kwyt. Do begrypst dat it spultsje dus wol de hiele jûn duorje kin.”

JONGEREIN

Wat my opfalt is dat Sjoerd in jonge tsjinspiler hat. Roan Lichthart is mei syn njoggentjin jier de jongste en iennige

jongere by ‘De fleanende bal’, sa at de biljertferiening hjit. “Ik weet eigenlijk niet waarom ik de enige jongen hier ben. Misschien omdat ik een van de weinigen van mijn leeftijd ben die nog in het dorp woont. De meeste jongeren vliegen uit. Ik heb het hier nog prima naar mijn zin en vind biljarten een leuke hobby.”

HALBE’S BILJERTTIPS

• Foardatst spilest, set earst in pear stappen achterút. Sa hast goed oersicht op it spul.

• Tink nei oer dyn taktyk, wat wolst berikke?

• Tink twa stappen foarút. Wêr moatte de ballen hjirnei lizze en wat is dêr foar nedich?

• Hâld dyn hân plat op’e tafel en meitsje in rûntsje fan dyn wiisfinger en tomme, sa hast de bêste grip.

• Foar minsken dy’t rjochts binne: Hâld dyn rjochterearm yn in hoek fan njoggentich graden. Hâld de keu ûngefear tsien sintimeter fan it ein beet. Foar loftshandigen jildt itselde foar de lofterearm.

• Soargje datst net yn’e keu knypst, hâld him losjes fêst.

IEN GRUT HÛS

Dat de jongerein it doarp ferlit falt ek Tjerk Bootsma op. “De skoalle is ticht en derneist komt der ek net folle frij. De minsken dy’t hjir wenje, bliuwe allegear. En der wenje op it stuit ek folle minsken allinnich. It liket my wol gesellich at der wat mear jonge minsken nei Kûbaard komme. Ik tink der wolris oernei om ús stâl om te bouwen ta ien grut hûs wêr’t ferskillende minsken tegearre wenje kinne. Mei in folkstún wêr’t elkenien mei-elkoar wurket. Dat liket my moai.”

TEGEARRE KOMME WY DER WOL

De sfear dy’t Tjerk omskriuwt is ek de sfear dy’t der hjir yn it doarpshûs hinget. Jong en âld mei mekoar, in groepsgefoel. Monique Verbruggen komt nei my ta. Sy komt hjir net om te biljerten, mar om fo to’s te meitsjen foar de webside. “We wil len de site vernieuwen en ik heb die taak samen met Simon – mijn man – op me genomen. Het idee is dat we straks met z’n allen de site gaan vullen. Ik heb nog niet veel verstand van hoe je een website maakt. Maar samen komen we er wel.”

En dat soe samar de lijfspreuk wêze kin ne foar de Kûbaarders. ‘Tegearre komme wy der wol.’

Sietse

Eelke’s vinger op de zere plek Koarnwertersân

In wûnder, o heden. De slûs fan Koarnwertersân yn de Ofslútdyk is fjirtjin meter breed en dy moat eins 25 meter breed wurde. De minister woe dat net betelje. Ja, dy sei: jim hienen der yn 1932 mar om tinke moatten dat dy slûs breder waard. Mar de ûndernimmers oan de Iselmar bin seldsum domme lju, dy meitsje skippen dy’t breder binne as fjritjin meter. Fan dy troch rike Russen kochte skippen. No, dan bin se séker te breed.

De VVD-deputearre fan Fryslân, Avine Fokkens, fynt bedriuwen yn Kampen en Urk ek wichtich, dus se naam de slûs op har skouders. En no hat se it sa regele dat de lêste 25 miljoen dy’t der noch komme moat, betelle wurde moat troch dy bedriuwen. Elke kear at se in skip boue wat breder is as fjirtjin meter, moat se wat betelje. Hoefolle, wit we net. It kin net folle wêze, want se seit dat it miskien wol 25 jier duorje kin foardat it jild binnen is.

No, ik tink dat it noch wol wat langer duorje kin, want se kinne pas yn 2026 begjinne te bouen. It totale bedrach is no ynskatten op 180 miljoen, Tsjin dy tiid is it fansels twa kear safolle. En moat dy ûndernimmers dan net 25, mar fyftich miljoen betelje? Frjemde oerienkomst.

Boppedat sizze dy bedriuwen no wol dat se betelje sille, mar se bin der wol frij yn. No, dan wit ik dat al dy ûndernimmers oer tsien jier sizze sille: ‘Dat wit we net mear, hear. Dy man dy’t dat ôfpraten hat is al dea. Of dy ha we derút soademitere. Avine Fokkens, wa is dat eins…?’

De fiskerskippen wurde oanslein foar in moanliks bedrach. Mar de ôfspraak is in tiidsje lyn makke. No wit we al dat de fiskersfloat yn 2026 al net mear bestiet. Want wy keapje dan gjin kabeljauw en wijting mear. Dat is te djoer wurden fanwege de dieselpriis. En dyselde oerheid dy’t sa graach wol dat de slûs breder makke wurdt foar bedriuwen yn Kampen en fan Urk (en oké, ek foar De Vries yn Makkum) stipet de fiskers mei in bedrach wat leger is, as se aanst betelje moat foar in bredere slûs.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

HOE GAAT HET MET YING MEDIA?

Wij hebben in oktober 2022 ons 10+1 jarig jubileum mogen beleven. Een mooie mijlpaal wat wij samen met ons team uitbundig gevierd hebben. Op zo’n dag ervaar je des te meer de betrokkenheid van het team en dat wij met z’n allen trots zijn op datgene wat wij hebben bereikt.

De eerste GROOT-uitgave verscheen in okto ber 2013. Dat was in die tijd al opmerkelijk omdat uitgevers van huis-aan-huisbladen het al lastig hadden en er meer een terugtrekken de beweging was. Er werd bezuinigd op de re dactie waardoor er nog maar weinig verhalen verteld werden. Dit werd gemist.

Om de betrokkenheid van de inwoners met de regio te vergroten werd er gekozen om achtergrondverhalen over mensen en of ontwikkelingen uit de regio te brengen in een mooi maandblad dat leest als een magazine. Nieuws hoef je niet meer op print te brengen want zodra het nieuws gedrukt wordt is het al achterhaald. Vandaar de keuze om het nieuws online te publiceren via de nieuwssites. De berichten worden doorgeplaatst op Facebook en Twitter en daarmee was het fundament gelegd.

AFGELOPEN JAREN

Van meet af aan was de formule een succes. Wij krijgen wekelijks vele reacties en regel matig een bos bloemen of lekkernij omdat de geïnterviewde zo blij is met de publicatie. Iemand die ons blad had gelezen mailde ons: “Door het lezen van jullie blad ervaar ik in wat voor mooie regio ik woon met mooie mensen om mij heen.” Dit geeft het hele team dan weer een boost om door te gaan want het is niet altijd zo makkelijk als het lijkt.

Ons verdienmodel is gebaseerd op strate gische partners (publieke organisaties) en adverteerders die zich met name richten op de consumentenmarkt. Wij helpen bedrijven, instellingen en/of maatschappelijke orga nisaties hun doelgroep te bereiken. Dit kan zowel in print als online. Dus wanneer jij je naamsbekendheid wilt vergroten, een actie

Dof activiteit wil promoten, vacatures onder de aandacht wilt brengen of wanneer jij je ver haal wil vertellen, dan hebben wij hier diverse mogelijkheden voor.

In deze markt zijn er vele nieuwelingen bijge komen. Denk hierbij aan Instagram, Snapchat, LinkedIn, YouTube en TikTok. Ondanks dat onze bladen en nieuwssites goed gelezen worden is er een steeds grotere groep die zich online oriënteert via social media. Om onze lezers, gebruikers en klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn hebben wij een Instagram, YouTube en Linkedin kanaal toegevoegd om de doelgroep te bereiken.

In 2020 zijn wij gestart om ook meer video’s te maken die de regio dichterbij de inwoners en/of bezoekers van de regio brengt. De eerste serie, genaamd ‘Dorp uitgelicht’, hebben wij gemaakt in combinatie met een artikel in ons maandblad. De afgelopen jaren hebben wij wel geleerd dat dit een vak apart is en dat hier veel in geïnvesteerd moet worden om het goed te doen.

UITDAGINGEN

Onze missie is om de betrokkenheid van de inwoners en de bezoekers met onze regio te vergroten! Met als doel inwoners te laten ervaren in wat voor mooie streek ze wonen en ze zich meer verbonden voelen met de regio.

- Dit doen wij door een GRATIS maandblad huis-aan-huis te bezorgen.

- Dagelijks gratis nieuws te brengen via onze lokale nieuwssites, Twitter en Facebook

- Dagelijks gratis videoreportages te brengen via onze nieuwssites en YouTube

- Onszelf en onze producten te promoten via LinkedIn en Instagram.

‘ADVERTEREN IN PRINT WORDT NA RUIM TIEN JAAR WEER POPULAIR’

Adverteren in print is volgens Amerikaans onderzoek aan een sterke opmars bezig. Een stijging met ruim tien procent ligt nog dit jaar in het verschiet. Reden: consumenten krijgen een steeds grotere hekel aan online reclame-uitingen en beoordelen recla me op papier als betrouwbaarder.

(Bron: Villamedia van Erik Grimm)

Wel bereikte ons in augustus 2022 onderstaand bericht, dus wie weet…

• Dit betekent dat wij trouwe bezor gers nodig hebben die door weer en wind het maandblad willen bezor gen.

• Lezers nodig hebben die laten weten wanneer ze het maandblad niet hebben ontvangen

• Ambassadeurs nodig hebben die ons voorzien van redactietips en/of andere ideeën

• Financiële middelen nodig hebben om de producten blijvend te ontwik kelen en om alle prijsstijgingen te kunnen weerstaan.

En aan de andere kant willen wij ons zelf ook niet uit de markt prijzen want vele bedrijven hebben te maken met allerlei prijsstijgingen waardoor ze kri tisch moeten kijken naar de uitgaven die ze doen.

PLANNEN

• De formule nog sterker inzetten. Een maandblad dat leest als een maga zine waardoor het nog makkelijker te lezen is. Sinds kort al met een eigen inhoudsopgave waardoor artikelen

makkelijker te vinden zijn. Vanaf ja nuari voeren wij het magazinegevoel nog verder door.

• Om de inhoud goed aan te laten sluiten bij datgene wat er in de regio leeft gaan wij meer met thema’s wer ken die op dat moment actueel zijn.

• Nieuwssite met nog meer eigen nieuws. Dit kan mogelijk gemaakt worden door de samenwerking op te zoeken met diverse partijen.

• YouTube kanaal met videoproduc ties en podcasts met en over lokale mensen en/of ontwikkelingen om zo de aansluiting te houden met de jongere doelgroep.

SAMEN MAKEN WIJ DE REGIO

Of wij nu vrijwilliger, werknemer of ondernemer zijn, iedereen doet wel iets om bij te dragen aan de regio. La ten wij TROTS zijn op onze regio waar bij wij omzien naar onze naasten.

Hele fijne feestdagen!

Team Ying Media

OP JONGE LEEFTIJD AL GELD VERDIENEN ALS BEZORGER

Wie is er niet ooit begonnen als krantenbezorger? Het bezorgen van huis-aan-huis kranten en/of folders is vaak het eerste bijbaantje voor scholieren in de leeftijd van 13, 14, 15 jaar. Je mag al bezorgen vanaf 13 jaar, maar ook veel senioren vinden dit een leuke bijbaan. Het is volgens onze bezorgers het ideale bijbaantje, omdat het zo goed te combineren is met school, sport en hobby’s.

Wij zoeken altijd een wijk bij jou in de buurt. Zo ken je de buurt al en hoef je niet ver te fietsen. Voor de GROOT-bladen heb je een paar dagen de tijd om ze te bezorgen. Wij brengen de bladen op woensdag naar je toe en de GROOT-bladen moeten voor het weekend zijn bezorgd.

De vergoeding die bezorgers van FRL ontvangen, verschilt per wijk. Bij de aanstelling hoor je wat je gaat verdienen. Maar dat je hiermee voor leuke dingen kunt sparen is zeker! Kranten bezorgen is een leu ke manier om iets bij te verdienen voor mensen van alle leeftijden. Het is ook nog gezond; door wekelijks een paar uurtjes te lopen of te fietsen blijf je fit. Omdat je in je eigen buurt werkt, kom je vast wel eens bekenden tegen. Ook goed voor de sociale contacten dus!

Wil jij ook bezorger worden? Vul dan het aanmeldformulier in via www.bezorgers.frl. Het verplicht je tot niks. Zodra er een wijk in jouw buurt beschikbaar is, nemen we contact met je op.

MARIANNE BOUWMAN

HENJO VAN DER KLOK

YING MELLEMA

JEANNET HOFMAN

GIANNA POSTERARO

GEART JORRITSMA

HENK DE VRIES

MIEKE ALFERINK

DOUWE BIJLSMA

DENNIS STOELWINDER

HENK VAN DER VEER

FRANS VAN DAM

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 12-2022 - tot uiterlijk 4 januari 2023. Wij wensen u veel puzzel plezier!