ژمارە ٢١ by zamanpress.magazin

‫پاشکۆیەکی تایبەتە بە توێژینەوەکانی دەزگای (ستاندەر بۆ توێژینەوەو راگەیاندن) لە رۆژنامەی زەمەن باڵودەکرێتەوە ‪ -‬ژمارە (‪)1‬‬

‫زیانەكان‪:‬‬ ‫یەكەم‪ /‬ئەوانەی پاسەوانی (سایكس‬ ‫پیكۆن) بۆ كورد زیانبەخشن‪.‬‬ ‫دووەم‪ /‬هەر ویفاقێكی ئیقلیمی بۆ كورد‬ ‫زیانبەخشە‪.‬‬ ‫سێیەم‪ /‬بوونی یەك ڕەنگ و یەك‬ ‫هەڵوێستی لە دەوڵەتانی ئیقلیم و ڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست دیسان زیانبەخشە‪.‬‬ ‫قازانجەكان‪:‬‬ ‫یەكەم‪ /‬ئەوەی ئێستا هەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫هاسەنگییەی نێوان ئێران و الیەنگرانی‬ ‫و ناسیونالیزمی عەرەبی (سعودییە‪،‬‬ ‫ئیمارات‪ ،‬جامیعەی عەرەبی و ئیسرائیل)‬ ‫ئەوا لە قازانجی كورد بووە‪ ،‬بۆیە تەواوی‬ ‫سەرکردە کوردەکان بەهاتنی (ئێرانی نوێ)‬ ‫خۆشحاڵی خۆیان دەربڕی‪ ،‬لەهەمووان‬ ‫زیاتر (مەال مستەفا) بروسکەیەکی لە‬ ‫‪ ١٩٧٩/٢/١١‬بۆ خومەینی نارد بە (اکبر‬ ‫انتصار للشعب الکردی المضطهد‪)...‬‬ ‫وەسفی کرد‪ ،‬مام جەاللیش هەموو هێزەکانی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ک)ی خستە ژێر فەرمانی خومەینی‬ ‫ئەو كات‪ ،‬تێكچوونی ئەو هاوسەنگییە بە‬ ‫هەر الیەك دەبێتە هەڕەشەیەك بۆ سەر‬ ‫كورد‪ ،‬جا چ ئێران سەربكەوێت بە تەواوی‬ ‫لە ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست‪ ،‬یان ئەگەر‬ ‫ناسیونالیزمی عەرەبی سەربكەوێت و ئێران‬ ‫تێكبشكێت كاریگەری خراپی بۆ سەر كورد‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫دووەم‪ /‬ڕەنگە ههرێمی كوردستان‬ ‫قازانجێكی تر بخاتە حیسابە ستراتیژیەكان‪،‬‬ ‫ئەویش ناچاربوونی توركیا به هێنانی نهوت‬ ‫له ههرێمی كوردستان و كهركوكهوه‪،‬‬ ‫لەجیاتی ئێران‪ ،‬هەرچەندە ئەزموونی ‪١0‬‬ ‫ساڵی ڕابردووی سیاسەتی نەوتی كوردی‬ ‫پێمان دەڵێت ئەم هاوكێشەیە زۆر قازانج‬ ‫نییە بۆ گشتی ‪.‬‬ ‫سێیەم‪ /‬لە نێوان ئێران و توركیا‬ ‫و ناسیونالیزمی عەرەبی و ئەمریكا و‬ ‫ئیسرائیل پەیوەندییەكی ئاڵۆز لەگەڵ كورد‬ ‫هەیە‪ ،‬ئێران دژی مەزهەبگەرای كوردە و‬ ‫بەو حاڵەتە قەومییەی كورد ڕازییەو بەاڵم‬

‫دەبێت سەركردایەتی‬ ‫كورد تەشخیسی‬

‫نەخشە ڕێگەیەك‬

‫بكەن بۆ ئەو دۆخە‬ ‫ئاڵۆزە‬

‫گەشە نەكات بۆ دەوڵەت‪ ،‬توركیا دژی‬ ‫ئەو حاڵەتە قەومییەتەی كوردە الیەنگری‬ ‫مەزهەبەكەیەتی‪ ،‬واڵتانی كەنداو الیەنگری‬ ‫مەزهەبیەكەی كوردن‪ ،‬ناسیونالیزمی‬ ‫عەرەبی دژی هەم مەزهەبگەرایی هەم‬ ‫قەومییەتی كوردە‪ ،‬ئیسرائیل دەیەوێت‬ ‫كێشەی كورد لە ڕوانگەی مەزهەبی و‬ ‫قەومیشەوە نە سەربكەوێت نە لەناو بچێت‪،‬‬ ‫ئەمریكاش نە الیەنگری ناسیۆنالیزمی‬ ‫كوردە نە مەزهەبیەكەی‪ ،‬بەاڵم لەهەمان‬ ‫كاتدا دەیەوێت كێشەی كورد لە‬ ‫چوارچێوەی واڵتانی فەرمی چارەسەر‬ ‫بكرێت نەك دەوڵەتبوون‪...‬‬ ‫لەسەر ئەو بنەما بەهێزانە دەبێت‬ ‫سەركردایەتی كورد تەشخیسی نەخشە‬ ‫ڕێگەیەك بكەن بۆ ئەو دۆخە ئاڵۆزە‪،‬‬ ‫نابێت ببێتە تەرەف‪ ،‬چونكە بۆ كورد‬ ‫ئەمریكا و ڕۆژئاوا گرنگترە بۆ پاریزگاری‬ ‫لەخۆكردن لەدەست هەڕەشەی لەناوبردنی‬

‫لەالیەن واڵتانی دەوروبەر‪ ،‬لەهەمانكاتیشدا‬ ‫پێویستی بەو واڵتانەی دەوروبەر هەیە بۆ‬ ‫پێكەوە ژیان‪ ،‬واتە هاوسەنگییەكی زۆر‬ ‫هەستیارە‪ ،‬بچوكترین هەڵە كارەساتی لێ‬ ‫دەكەوێتەوە‪ ،‬بۆیە بۆ هەڵوێستوەرگرتن و‬ ‫داڕشتنی نەخشەڕێگەیەك باشترە لە ژێر‬ ‫سایەی توێژینەوە و (تینك تانكەكان)‬ ‫بێت‪ ،‬نەك بە ڕوانگەی ئەمنی قەومی‬ ‫واڵتانی دیكە هەڵبخەڵەتێن‪ ،‬یان بە زانیاری‬ ‫هەڵە(معلومات تضلیلیة)‪.‬‬ ‫بە كورتی دەردەكەوێت ئەگەر ئەو‬ ‫ملمالنێیەی ئێستا بگاتە ڕادەی جەنگ‬ ‫و یەكالیكردنەوە و سەركەوتنی الیەك‬ ‫بەسەر الیەكی دیكەدا‪ ،‬ئەوا هەڕەشەیەكی‬ ‫ڕاستەوخۆیە لەسەر ئەمنی قەومی كورد‪.‬‬ ‫بۆیە پێویستە كورد هەڵوێستی‬ ‫یەكبخات و دەستبكاتە نێوەندگیری‪،‬‬ ‫باشترین دیبلۆماسییەتی كورد لە ئێستادا‬ ‫سەرۆك كۆماری عێراقە‪ ،‬بۆ سەرۆك‬ ‫كۆمار دەگونجێت لەو پرسە بەرژەوەندی‬ ‫هەرێمی كوردستان و عێراق یەكبخات كە‬ ‫بواریش هەیە ڕێك بخرێت‪ ،‬بۆ ئەوەی هەر‬ ‫ڕێكەوتنێك بكرێت دیبلۆماسییەتی گەورەی‬ ‫كوردی تێدا بێت‪.‬‬ ‫ڕاسپاردە بۆ دەسەاڵتی كوردیی‬ ‫لەو قۆناغە ناسك و مەترسیدارە‪،‬‬ ‫دەبێت الیەنە سیاسییەكان (كە دەسەاڵتی‬ ‫راستەقینەی كوردستان لەهەر چوار پارچە‬ ‫پێكدەهێنن) ڕەچاوی ئەو ڕاسپاردانە بكەن‪:‬‬ ‫یەكەم‪ /‬یەكگرتن و یەكڕیزی و‬ ‫دووركەوتنەوە لە دابەشبوون بەسەر‬ ‫تەوەرو واڵتە ئیقلیمییەكان‪.‬‬ ‫دووەم‪ /‬پێكهێنانی ئەنجومەنێكی بااڵ‬ ‫(هاوشێوەی جامیعەی عەرەبی) بۆ هەر‬ ‫چوار پارچەی كوردستان‪.‬‬ ‫سێیەم‪ /‬لە هەڵگیرسانی جەنگ و‬ ‫تێكچوونی ئەو هاوسەنگییەی ڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەراست‪ ،‬زیان بە ستراتیژیەتی كورد‬ ‫دەكەوێت‪ ،‬چونكە لەدوای بەرپابوونی‬ ‫ئەو هاوسەنگییەی نێوان مەزهەبیەتی‬ ‫ئێران و ناسیۆنالیزمی عەرەبی ئەو‬

‫توێژینەوەی ژمارە (‪)26‬‬

‫ئەگەر ئەو ملمالنێیەی‬ ‫ئێستا بگاتە ڕادەی‬ ‫جەنگ و یەكالكردنەوە‪،‬‬ ‫ئەوا هەڕەشەیەكی‬ ‫ڕاستەوخۆیە لەسەر‬ ‫ئەمنی قەومی كورد‬ ‫دەستكەوتانە بۆ كورد هاتۆتە پێش‪،‬‬ ‫بەتێكچوونی تێكدەچێت‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەوەش وا دەردەكەوێت‪ ،‬لە هەڵگیرسانی‬ ‫جەنگ هەریەكە لە كوردستانی رۆژئاواو‬ ‫ڕۆژهەاڵت قازانج بكەن‪ ،‬كوردستانی‬ ‫خوارو و سەرووش زەرەر بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە قووڵبونەوەیەك وادەرناكەوێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر جەنگەكە ڕووبدات وەك ئەوەی دژی‬ ‫سەدام ڕوویدا ئەوا‪:‬‬ ‫أ‪ .‬رژێمێك بۆ ئێران دێت نزیك لەواڵتانی‬ ‫كەنداو و شێوەی شای ئێران و تەبا لەگەڵ‬ ‫واڵتانی دەوروبەرو واڵتانی عەرەبی‪ ،‬كە‬ ‫دیسان كوردی هەر چوار پارچە تێیدا‬ ‫دەخنكێن‪.‬‬ ‫ب‪ .‬الیەنەكانی كوردی ئێران پارچە‬ ‫پارچەن‪ ،‬بەتایبەتی لەنیوان (پژاك و‬ ‫حزبەكانی تر) ئینجا حزبەكانی تریش‬ ‫لەگەڵ یەكتر و هەریەكەش لەناوخۆش ‪.‬‬ ‫ج‪ .‬ئەوەی قازانج دەكات رۆژئاڤایە‪،‬‬

‫‪-‬‬

‫سێشەممە ‪2019/6/11‬‬

‫چونكە حكومەتی بەعسی سوریا زۆر‬ ‫الوازتر دەبێت‪ ،‬بەاڵم دیسان گرێنتی نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئەو معارەزەیەی سوریا بەرامبەر‬ ‫كورد خراپترن لەو ڕژێمەی ئێستا‪ .‬بۆیە‬ ‫پێویستە لەسەر هەموو الیەنەكان نەخشە‬ ‫و پالنی خۆیان تەنیا لەسەر جەنگ و یەكال‬ ‫كردنەوە دانەڕێژن ‪.‬‬ ‫چوارەم‪ /‬هەر پەیوەست بە دەرەنجامی‬ ‫خاڵی (‪ )3‬وا چاكە حیساباتی ستراتیژی‬ ‫كورد لەسەر جەنگ بینا نەكرێت‪ ،‬كاریش‬ ‫بۆ ئەوە بكات جەنگ ڕوونەدات‪ ،‬گەورە‬ ‫دیپلۆماسی خۆی بەكاربهێنێت (كە لە ئێستا‬ ‫سەرۆك كۆمارە)‪ ،‬بتوانێت لە ویفاقاكان‬ ‫پێگە و چارەنووسی هەر چوار پارچەی‬ ‫تێدا بێت بەتایبەتی باشوور‪ ،‬هەوڵبدرێت و‬ ‫لە ئێستا گونجاوە شانبەشانی نیوەندگیری‬ ‫ئەمریكا و ئێران نیوەندگیری الیەنە‬ ‫كوردییەكانی ڕۆژهەاڵت و ئێرانیش بكرێت‪،‬‬ ‫هەرچەندە ئەو ئەزموونەشمان لەپێشە كە‬ ‫گەورە عاقڵمەندی كورد (د‪.‬قاسملۆ) لە‬ ‫كاتی هێرشی عێراق بۆ سەر ئێران لە ساڵی‬ ‫‪ ١٩80‬دەستپێشخەریەكی زۆر مەسئوالنەی‬ ‫كرد‪ ،‬قاسملۆ داوای لە تاران كرد كە ئەو‬ ‫شەڕە ڕادەگرێت و داوای دانوستانی كرد‪،‬‬ ‫كەچی لە پاداشتی ئەوە ئەویان بەناهەق‬ ‫تیرۆر كرد ‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ /‬سەركردەكانی كوردی هەر‬ ‫چوار پارچەو بەتایبەتی باشوور دەبێت‬ ‫ئاگاداری (معلومات تضلیلی)بن‪ ،‬چونكە‬ ‫هەر هەڵەیەك لە ئێستا دووبارە ئەو‬ ‫هەڵەو نەشارەزاییانە دێتەوە وەك لەكاتی‬ ‫ریفراندۆم كرا‪ ،‬وای كرد ئەو مافە ڕەوایە بۆ‬ ‫سەروەری كوردستان نەمێنێ و سەروەری‬ ‫كوردستان لەدەستدرا‪ ،‬سەركردایەتی‬ ‫كوردیش پەشیمان بووەوە و لە دادگای‬ ‫فیدراڵی تەنازولی لێكرد‪ ،‬ئێستاش ئەو‬ ‫تەقەالیە هەیە دیسان سەركردایەتی كورد‬ ‫لەخشتە ببەن و زانیاری بە هەڵەی پێ‬ ‫بدەن‪ ،‬تا موجازەفە بكات‪ ،‬بۆیە زۆر گرنگە‬ ‫سەركردایەتی كورد ئیعتماد بكاتە سەر‬ ‫(تین تانك و تویژینەوە و ڕاوێژی بااڵ) بۆ‬ ‫هەر هەنگاوێكی ستراتیژی‪.‬‬