Granice języka – granice świata Anna Godzińska
Jak wielojęzyczność wpływa na nasze życie? Większość z nas próbowała nauczyć się mówić biegle w jakimś języku. Dlaczego jednym się to udaje i często nie kończą na jednym języku, a inni – mimo lat kursów, szkoleń, lekcji – nie są w stanie wyjść poza komunikatywny poziom? Ucząc języka polskiego jako obcego, zauważyłam, że osoby posługujące się biegle drugim językiem, a nawet trzecim, często bez problemu radzą sobie też i na moich lekcjach. Z łatwością znajdują logikę w deklinacji czy koniugacji. Co za to odpowiada? Wybrana część mózgu? Wrodzone zdolności? Wiek, w którym zaczynamy naukę języka? Jagoda Ratajczak – filolożka, tłumaczka przysięgła i konferencyjna – przygląda się stereotypom, badaniom i doświadczeniom dotyczącym wielojęzyczności, okraszając to, poza twardą wiedzą z zakresu psycholingwistyki, anegdotami, zabawnymi i trafnymi metaforami, przykładami wziętymi z życia. W swojej książce Języczni. Co język robi naszej głowie porusza najważniejsze za-
88
WA R T O P RZ E CZY TAĆ
gadnienia dotyczące języka, tłumacząc je w przystępny sposób. Po pierwsze autorka pyta o dwujęzyczność – termin, który badacze obudowują skrajnymi definicjami. Z jednej strony o dwujęzyczności można już mówić w przypadku minimalnych kompetencji w czytaniu, pisaniu, mówieniu i rozumieniu ze słuchu w obcym języku. Z drugiej zaś – podchodząc do tematu zdecydowanie bardziej rygorystycznie – tylko wtedy, gdy znajomość języka pozwala na rozmowę na każdy temat: od zamawiania jedzenia w restauracji po dyskusje o sztuce nowoczesnej. Interesującym wątkiem dotyczącym tego tematu są dzieci wychowane w rodzinach dwu-, a nawet wielojęzycznych. Ratajczak przytacza dawne badania i poglądy, które miały udowadniać, że dzieci takie nigdy nie nauczą się mówić poprawnie i biegle w żadnym języku. Dziś wiadomo, że jest zupełnie odmiennie – nie tylko mówią świetnie w dwóch językach,
R E F L E KS J E 4/2021
