Біріңді, қазақ, бірің дос, көрмесең, істің бәрі бос!
Абай
Отарқа Екібастұз қалалық газеті. газет 1992 жылдың 1 қаңтарынан бастап шығады
№16 (1266)
www.otarka.kz
23 сәуір 2015 жыл
Отарқа-ақпарат
«Менің Қазақстаным»
пойызы - Екібастұзда
18 сәуір күні таңғы сағат 9.00-де екібастұздықтар «Менің Қазақстаным» пойызын қарсы алды. Қазақстан халқы ассамблеясының 20 жылдығына арналған акцияда Елбасы Жолдауының негізгі қағидаларын түсіндіру, «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясын тарату және халыққа медициналық, әлеуметтік, ауыл шаруашылық, кәсіпкерлік және құқықтық көмек көрсету көзделді. Митингте ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, Қазақстан халқы ассамблеясы Кеңесінің мүшесі Ахмед Мұрадов сөз алып, акцияның маңызына тоқталды. - «Менің Қазақстаным» пойызы 23 елді мекенді аралады. Екібастұздан кейін Теміртауды бетке аламыз. Пойыз қызметі аясында барлық әлеуметтік топтар қамтылды, ҰОС ардагерлеріне, шалғайдағы тұрғындарға ерекше көңіл бөлінді,-деді. Екібастұз қаласының әкімі Александр Вербняк «Ассамблея - Елбасының бастамасымен құрылған бірегей институт. Құрметті қонақтар, кеншілер мен энергетиктер қаласына арнайы келгендеріңіз үшін алғыс айтамыз. Ақпараттық қолдауларыңызға разымыз!» - деп қонақжайлылық танытты. Сонымен бірге медициналық колледждің студенті Светлана Шейва қазақ тілінде жатық сөйлеп, ана тіліміздің мерейін өсірді. Мұсылман әйелдер лигасының төрайымы Мәрияш Сағындықова шашу шашты. (Жалғасы 3-бетте)
Сурет В.Фадеевтікі
Қаламыздың абыройын асқақтатты Ж. ҚАДЫРОВА
Бас жүлде алды Р.МОЛДАЙЫП Техникалық шығармашылық мектебінің ұстаздары мен шәкірттері Қарағанды қаласында өткізілген екінші халықаралық «Тұлға» музыкалық-көркемөнер фестиваль-сайысынан жүлделі оралды. Бәйге қорытындысында біздің жерлестер «Қолөнер» аталымында көш басынан көрінді. Атап айтқанда, ағаштан «Алтын адам» жасаған қосымша білім беру педагогы Құзайыр
Өзгеріс бас жүлдеге лайық деп танылды. Аружан Қадырова (жет. М.Хамзина) «Тауыс құсы» (квиллинг) және Санатбек Олжас (жет.А.Жұманазаров) «Мәшһүр Жүсіп мешіті» (пластмасса) туындысы үшін І орын иеленді. Карина Шагиахметова (жет.Н.Шагиахметова) былғарыдан жасаған «Жүзім сабағы» бұйымы үшін ІІ орын еншіледі.
Сәуір айы қаламыздағы №18 жалпы орта білім беретін мектеп үшін жағымды жаңалыққа толы. 13 сәуір-17 сәуір аралығында Қарағанды қаласында өткен Халықаралық «Тұлға» музыкалықкөркемөнер фестиваль-сайысында №18 мектептің оқушылары қаламыздың абыройын асқақтатты. 10-сынып оқушысы Надира Ерланқызы осы өнер додасында «Саржайлау» әнін әуелетіп, жүлделі 1-орынды жеңіп алды (жетекшісі - Мәдина Ерсайынқызы). Айта кетерлігі, былтыр Надира қалалық Дельфий ойындарында бас жүлдені қанжығалаған еді. Осы байқаудың қолөнер бөліміне 8-сынып оқушылары Камила Қайратова, Айза Құспек, Айсұлу Қанат, Дана Хамитова, Сәбина Жанпейісова қолдан жасаған бұйымдарын ұсынды. Газеттен тоқылған құмыра, киіз үй, моншақ пен дәнді дақылдардан «Жеңіске – 70 жыл» тақырыбында жасалған картиналарды балалар үш ай бойы әзірлепті. Еңбектері еш кетпей, мектептің «Шебер қолдар» ансамблі гранпри иеленді. Бұл жүлдеде
технология және бейнелеу пәндерінің мұғалімдері Атымтай Жұманазаров пен Назгүл Ахметованың еңбегі ерен екенін атап өткіміз келеді. «Тұлға» байқауының жүлдегерлері мұнымен бітпек емес. Атымтай Қапашұлының тағы бір оқушысы Олжас Санатбек (9-сынып) қазылар алқасының назарына Павлодардағы Мәшһүр Жүсіп мешітінің макетін ұсынған болатын. Бұл жұмыс 1-орынға лайық деп танылды. Ал Астанада өткен «Ақ көгершін» IX Халықаралық балалар шығармашылығы конкурсында қол жеткен олжа бір төбе. Бұл конкурста 5-сынып оқушысы Ділназ Тілектесова «Күнге табыну» әнімен І дәрежелі дипломант атанса, «Балапан қаз» әнін шырқаған 4-сынып оқушысы Айна Тұрдалиева ІІІ дәрежелі лауреат атағына ие болды. Назымбек Әнуар (3-сынып) – ІІ дәрежелі, Ерасыл Бахытов (3-сынып) ІІІ дәрежелі диплом алды. Ал кішкентай жұлдыз - Аружан Жеңіс (1-сынып) номинация иеленді. Жас өнерпаздарды байқауға дайындаған – музыка пәнінің мұғалімі Ж.Әлиева.
Құрмет көрсетілді Р.МҰСАБАЙ Жеңіс мерекесі жақындаған сайын Ұлы Отан соғысы және еңбек ардагерлеріне құрмет көрсету жалғасын табуда. №11 мектепте ұйымдастырылған шара барысында құрметті қонақтарға «Ұлы Отан соғысына – 70 жыл!» мерекелік медалі табысталды. Қалалық мәслихат төрағасы Б.Құспеков соғыстың қара бұлты үйіріліп, ел басына күн туған шақта жауды тізе бүктіруге үлес қосқан соғыс ардагерлерін, елде бұғанасы қатаймай жатып ертеден қара кешке дейін бел шешпей еңбек етіп, майдангерлерді азықтүлік, киім-кешекпен қамтамасыз еткен тыл еңбеккерлерін алда келе жатқан Жеңіс күнімен қызу құттықтады. –Сіздер қақаған қыс пен аптап ыстыққа, азынаған желдің өтіне қарамастан жауды жеңіп, Жеңістің келуін жеделдеттіңіздер. Міне, соның арқасында кейінгі ұрпақ – біздер жетпіс жылдан бері бейбіт заманда өмір сүріп келеміз. Сол үшін де сіздерге мың алғыс,–деген мәслихат төрағасы ардагерлерге зор денсаулық, баянды қарттық және ұзақ ғұмыр тіледі. «Ұлы Отан соғысына – 70 жыл!» мерекелік медалін төсіне қадағандардың қатарында Қапез Әлинов, Үміт Ғалимова, Елемес Мұқашева және Шамғон Мусин сияқты ардагерлер бар.
2
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Сайлау - 2015
Сенбілік
Мемлекет күші – халықтың бірлігінде Ел Президентін кезектен тыс сайлауға дайындық шаралары шеңберінде қалалық орталықтандырылған кітапхананың оқу залында ардагерлермен кездесу өткізілді. Н.Назарбаевтың КСРО Жоғарғы Кеңесінің сессиясында айтқан «...Қазақстан ешқашан кіріптар болмайды және ешқашан ешкімнің «кіші інісі» болмайды. Біз Одаққа тең құқықтар және тең мүмкіндіктермен кіреміз» деген сөздері менің жадымда қалыпты. Енді, міне, 2015 жылдың 26 сәуірінде үш кандидаттың бәріне – Т.Сыздықовқа, А.Құсайыновқа және Н.Назарбаевқа президенттік сайлауға қатысуға тең құқықтар мен тең мүмкіндіктер беріліп отыр. Көпұлтты мемлекетте тұратын халықтың дәстүрлеріне құрмет көрсету және төзімді болу туралы қалалық мәслихаттың депутаттары Т.В.Шмидт пен С.Қ.Сыздықов кездесу барысында айтып өтті. «Братство» славян мәдени орталығының орындауында соғыс жылдарының лирикалық әндері шырқалып, Л.Н.Приходько мен Р.М.Мақатова өлеңдерін оқыды. Кездесуге қаламыздың 70-тен астам ардагері қатысты. Сөз сөйлегісі келгендердің бәріне мүмкіндік берілді. Олардың сөзіне «адам бала күнінен жүрегіне «Қазақстан – менің Отаным. Отаным үшін мен, мен үшін ол жауапты» деген ұғымды сіңіруі қажет» деген ой өзек болды. Ел азаматтарын патриот етіп тәрбиелеу әрқашанда мемлекет үшін басты міндет болып саналған. Бұл міндетті Екібастұз өңірінің тұрғындары абыроймен орындап келе жатқанына сенімдімін. Сондықтан да 26 сәуір күні біз сайлау учаскелеріне келіп, дұрыс таңдауымызды жасаймыз. А.Сүлейменов, энергетика ардагері
№№ 524, 542 және 574 учаскелер сайлаушыларының назарына Құрметті сайлаушы!
Бұрын Строительная көшесі, 21 мекенжайындағы «Аққу клубта» орналасқан №524 сайлау учаскесі Горняков көшесі, 3 «А» мекенжайындағы «Атамұра» КМҚК – ға ауыстырылды. Бұрын 18-Южный өткелі, 36 мекенжайындағы «Экибастузтеплоэнергомонтаж» ЖШС-да орналасқан № 542 сайлау учаскесі Абай көшесі, 86 мекенжайындағы № 4 ЖОБМ-ге ауыстырылды. Бұрын Рабочая көшесі, 1 №17 ЖОБМ жанындағы хауызда орналасқан №574 сайлау учаскесі № 17 ЖОБМ ғимаратына ауыстырылды.
ИНТЕРФАКС МАТЕРИАЛДАРЫНАН 2015 жылы «Болашақ» президенттік стипендиясын 600-дей адам ала алады Қазақстанда “Болашақ” бағдарламасы бойынша үміткерлерді іріктеудің жаңа ережелері күшіне енді, оған орай конкурсқа ғылыми дәрежесін бағдарламадан тыс алған магистрлер мен докторлар қатыса алады. Магистр не PhD әр дәрежесі бағдарлама шеңберінде бір рет беріледі. Сонымен қатар докторантураға арыз берген үміткерлер үшін дипломның орташа балы бестен төртке түсірілген. Биыл да тілге қатысты талаптар өзгермеген, квоталық санат бойынша тіл жөніндегі дайындыққа келгенге дейінгі IELTS кем дегенде 4,0 болуға тиіс. ”Болашақ” бағдарламасы бойынша стипендия саны қысқартылған. Былтыр 1100 стипендия берілген. «Биыл республикалық комиссияның шешіміне орай 600 стипендия бөлінген. Биыл «Болашақ» бағдарламасы бойынша құжат үш кезеңде қабылданатын болады, 13 сәуір- 8 мамыр, 8 маусым –10 шілде, 10 тамыз- 1 қазан.
Қырғызстан ЕАЭО енген бойда республикаға көлік көптеп әкелінбейді «Қырғызстан ЕАЭО енген бойда республикаға көлік көптеп әкеліне бастайды деп санамайды», - дейді қазақстандық автобизнес қауымдастығының төрағасы Андрей Лаврентьев. «Көлік көптеп әкеліне бастайды деп санамаймыз. Қырғызстанға 2014 жылдың 1 қаңтарынан кейін әкелінген көліктер Кеден одағының тауары болып саналмайды, оларға қатысты кеден алымдары төленеді”, - деді А.Лаврентьев. Оның дерегінше, Қазақстанға Қырғызстаннан әкелінуі ықтимал көліктердің басым бөлігі 2014 жылдан кейін әкелінген. «Қазақстанға Еуро-4 стандартынан төмен емес көліктер ғана әкеліне алады, бұл экологиялық талаптар үшін минималды стандарт болып табылады”, - деді А.Лаврентьев. Алдында хабарланғандай, Қырғызстанның ЕАЭО-ға енуі 2015 жылдың мамырына көзделген.
Қала ажарлана түсті 18 сәуір күнгі жалпықалалық сенбілікке қала тұрғындары мен кәсіпорындар жұмысшылары қызу атсалысып, өзіне тиесілі аумақты қоқыстан тазартты. Бектұрған ЛАҚАДЫЛ Сенбілікке ірі кәсіпорындар да жұмыла кірісті. Ат шаптырым жерді тазалауды өз мойнына алған «Промсервис-Отан» кәсіпорны бұл жұмысқа 57 жұмысшысын жұмылдырыпты. Кәсіпорын тек адам күшімен шектелмей, техниканы да іске қосты. - Тазалап жатқан аумағымыз ауқымды. Жұмыс орнының таза болғанына не жетсін!-дейді осы кәсіпорынның материалдық-техникалық жабдықтау басқармасының бастығы В.Николаев. М.Жүсіп көшесінің бойында орналасқан политехникалық колледж ауласы да айнадай тазартылуда екен. Аула қоршаулары мен орындықтар сырланып, жаңа кейіпке енуде. Ағаш діңдері мен жиектастар әктеліпті. Колледж директоры Арғынбай Мәнібаевтың айтуынша, студенттердің бір тобы өз оқу орнының айналасын, екінші жартысы «Шахтер» саябағының ішін қоқыстан арылтуға үлес қосатын көрінеді. Ал №33 мектептің оқушылары күзгі жапырақтарды жинастырды. Мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Аягөз Әубәкірованың сөзіне
қарағанда, сенбілікке 428 оқушы және 51 мұғалім қамтылған. Мектеп ауласындағы тазартылған жер көлемі 1100 шаршы метр болса, М. Жүсіп көшесінің екі жағынан 1200 шаршы метр аумақ үлестеріне тиіпті. Мектеп ауласындағы қурап қалған 10 түп ағаштың орнына қайтадан жас шыбықтар отырғызылып, темір қоршаудың түбіне қаз-қатар қарағаш егіліпті. Мектептің айналасындағы ағаштар әктеліп, білім ордасы жаңаша бет-бейнеге еніп тұр. Строительный көшесінің бойы қаранөпір адамға толы. Барлығы да көше мен өз ауласының қоқыстарын машинаға тиеп әлек. Сол көшеде орналасқан «Халық банк» акционерлік қоғамының алдында да 20-ға тарта адам қарбалас жұмыс істеуде. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл»-дегендей, «НарТранс» жолаушылар тасымалы орталығының 130-дан астам автобус жүргізушісі Д. Қонаев көшесінің бойын тазалауда екен. Олар қураған ағаштарды кесіп, жа-
пырақтарды жинады. Көше тазарып, көріктене түсті. «Шахтер» саябағында да тазалық жұмыстары қауырт жүргізілуде. - Сенбілікке I, II курстан 130 студент жұмылдырылды. Қураған ағаш жапырақтарын жинап, жүк көлігіне тиеп береміз. Жастардың еңбекке деген ынтасы жақсы. Демалып, сейілдейтін орнымыз таза болса, бәріміздің де көңіліміз сергек болады ғой,-дейді ИнЕУ-дің Екібастұз колледжі директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Дина Кішомарова. Қаладағы қоқыстарды шығаруға жауапты «Коммунсервис» кәсіпорнының қызметкері Жағыпар Ақажановтың сөзіне қарағанда, сенбілікке жалпы 29 техника жұмылдырылып, 1066 текше метр қоқыс полигонға жөнелтіліпті. - Қыс бойы адамдар қоқысты көрінген жерге бей-берекет тастайды. Мұның бәрі - қар кеткенде шыққан қалдықтар. Енді қала көркі ажарлана түседі,дейді ол. Сөз соңында айтарымыз, жалпықалалық сенбілікте атқарылған шаш-етек шаруаны қорытындылаған қала әкімі А.Вербняк көп жұмылса бітетін іске белсене атсалысқаны үшін «Богатырь Көмір», «Энергоуправление», «Промсервис Отан», «Проммашкомплект», «Грань», «Экибастузские тепловые сети», «Б.Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1 станциясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Екібастұз коммунсервис» МКК ұжымдарына және білім мен денсаулық саласы қызметкерлеріне ризашылығын білдіріп, Алғыс хат жолдады. Суреттер В.Фадеевтікі
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Отарқа
3
Отарқа - ақпарат
«Менің Қазақстаным» пойызы - Кәсіпкерлерге Екібастұзда кеңес берді Дария ЕРТАЙҚЫЗЫ
(Соңы. Басы 1-бетте) Кездесу бұдан әрі «Қайнар» ББК-де жалғасты. Екінші қабатта Әділет, Ауыл шаруашылығы, Білім және ғылым, Денсаулық және әлеуметтік даму министрліктері мен Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мамандары қабылдауға алдын ала жазылған тұрғындарды қабылдады. Сұлтан Теміржанов кеңеске алғашқылардың бірі болып жүгінді. Ол орталықтан келген маманға Халыққа қызмет көрсету орталығының жұмысы көңілден шығатынын айта келіп: - Әйтсе де электрондық қызмет бүкіл саланы қамти алмай отыр. Мәселен, заңды тұлғаларды тіркеуден өткізу қарастырылмаған. Осы мәселенің тез арада шешімін тапқанын қалаймыз. Сонымен бірге Екібастұз қаласы жылдан-жылға көркейіп, халық саны өсуде. Халыққа қызмет көрсететін орталық саны – біреу. Келешекте тағы біреуі іске қосылса, артық болмас еді,деді ел бұйымтайын жеткізіп. «Успех-ЭК» ЖШС-нің заңгері Шолпан Тайғанова акция аясында түрлі кеңестер берілетіндігі жөнінде мемлекеттік органдар арқылы құлағдар болыпты. «Жылжымайтын мүлікке қатысты тұшымды кеңес ала алмай жүрген едім. Мамандардың кеңесі көкейіме қонды»,-деп ол ойын ортаға салды. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің бас сарапшысы Әлия Тұранова бастаған кеңес беру тобы түске дейін 10 адамның өтініш-тілегін тыңдады. - 2007 жылы Үкімет «Әлеуметтік сақтандырудың мемлекеттік қорынан әлеуметтік төлемдердің мөлшерін бекіту, қайта есептеу және көтеру тәртібі» Қаулысын қабылдағаны белгілі. Мұнда азаматтардың жұмысынан айырылған жағдайда әлеуметтік төлем төленетіні де көрсетілген. Айта кетерлігі, мұнда қандай жағдайда жұмыстан босатылғаны есепке алынбайды. Ең бастысы, зейнетақы жинақтаушы қорындағы салым мерзімінің ұзақтығы 6 айдан кем болмауы тиіс,-дейді министрлік өкілі. Павлодар облысы бойынша еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитеті департаменті басшысының орынбасары Галина Дмитриеваның айтуынша, қабылдауына келген адамдардың басым көпшілігі зейнеткерлікке шығу мәселесіне қызығушылық танытады. - Соңғы жылдары елімізде зейнетақы туралы заңға бірқатар өзгеріс енгені белгілі. Енгізілген өзгерістерге сәйкес ерлер мен әйелдердің зейнеткерлікке шығу жасы теңесті. Жекеменшік зейнетақы қорларының бәрі Бірыңғай зейнетақы жинақтау қорына біріктірілді. 2017 жылдың шілде айынан бастап
Ж.БАЙМЫРЗА
зейнетақы төлеміне де базбір өзгерістер енгізілмек. Жаңа жүйе бойынша зейнеткердің қай жылы зейнеткерлікке шыққаны ескеріледі. Осыған орай, зейнетақы жүйесін модернизациялаудың концепциясын жасаушылар қазақстандық зейнеткерлерді бірнеше санатқа бөліп отыр,-деді ол. Еліміздің көптеген қалаларында неке сарайына жеке ғимарат бөлінген. Ал Екібастұз қаласында АХАЖ Халыққа қызмет көрсету орталығының екінші қабатында орналасқан. Бұл жерде АХАЖ-ға берілген орын тар. Неке қиятын зал да адамдарға қолайсыздық тудырады. АХАЖ-да орын алған тағы бір проблема – білікті кадр тапшылығы. Аталмыш жайтқа алаңдаған тұрғындардың біріне тіркеу қызметі мен заң қызметін ұйымдастыру департаментінің сарапшысы Гүлмира Адисбекова төмендегідей жауап берді: - 2014 жылы ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығымен АХАЖ жергілікті органдардың құзырына берілді. Енді ғимарат және басқа да мәселелерді шешу – жергілікті биліктің құзырындағы шаруа,- деді. Осы күннің екінші жартысында «Н.Ә.Назарбаев этникааралық тағаттылық және қоғамдық келісімнің Қазақстандық моделі» және мемлекеттік этносаясат, қоғамдық келісім, мәдени тағаттылық пен этникааралық қатынастарды қалыптастыру мәселелері жөнінде семинартренинг ұйымдастырылды. Қала жастары республикамызға танымал «квншілердің» өнерін тамашалады. «Менің Қазақстаным» пойызының өкілдері «Үміт» балалар үйіне балалармен кездесуге келді. Кездесу барысында осы пойыздың жетекшісі, Қазақстан халқы Ассемблеясының мүшелері ізгі тілектерін білдірді. Сонымен қатар белгілі әнші Әлішер Кәрімов ән шырқап, республикалық «Гүлдер» ансамблінің бишілері мың бұралып би биледі. Балалар Әлішер Кәрімовты жақыннан көріп, онымен бірге би билеп, ән айтқандарына дән риза болып, қуанышқа бөленді. Қолтаңба алды, бірлесіп суретке түсті. Кездесу соңында балалар үйі директоры Н.Әбдрахманова жә-
не Саша Цветкова қонақтарға зор алғыстарын білдірді. Кітап – теңдессіз байлық. Рухани байлықтың орнын ештеңе де алмастырмайды. Қазақстан халқы ассамблеясының «Теңдессіз сыйлық» қайырымдылық акциясы аясында орталық қалалық кітапханаға кітаптар топтамасын тапсырды. Топтамада Қазақстан халқы ассамблеясының тарихына, Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың ұлттық саясаты және басқа тақырыптарға арналған кітаптар, сөздіктер және т.б. қызықты басылымдар бар. Кітап еліміздегі ұлтаралық толеранттылық пен қоғамдық келісім моделіне қызығушылық танытқан және оны нығайтып, дамытуға атсалысқысы келетін азаматтарға арналған. Күн бесінге ауғанда астаналықтар жергілікті БАҚ өкілдерімен брифинг өткізді.
- Екібастұз қаласы өте ұнады. Көшелері таза. Адамдары дархан мінезді. Жаңадан салынған музыкалық мектептің елімізде баламасы жоқ. Біз тұтас халықтың бір бөлшегіміз. Аспанымызды бұлт шалмасын,деп әсерімен бөлісті қырғыз этномәдени бірлестігінің жетекшісі Шавхат Имаилов. Кешке қарай екібастұздықтар «Қазақстан» кинотеатры алдында халық әртісі Ескендір Хасанғалиев, Қазақстанның еңбегі сіңген қайраткерлері: Толқын Забирова, Жеңіс Сейдоллаұлы, Алтынай Жорабаева, Дильназ Ахмадиева, халықаралық конкурстардың лауреаттары Біржан Хасанғалиев, Жанар Доғалова, Мақпал Исабекова, Кәмшат Жолдыбаева, Әлішер Кәрімов, «Лашын» тобының әндерін тыңдап, «Гүлдер» би ансамблінің биін қызықтады.
ТАҚЫРЫПҚА ТҰЗДЫҚТАМА: «Менің Қазақстан» пойызымен келген танымал эстрада және өнер жұлдыздарының ішінде Қазақстанның еңбегі сіңген қайраткері, кезінде елдің сүйіктісіне айналған «Үш Татьянаның» бірі - Татьяна Бурмистрова қаланың көрікті жерлерін, тарихи орындарын аралауға құлықты болды. Татьяна әншінің қасында жүрген «Атамұра» ұлттық мәдени орталығының директоры Нұрсұлу Төлеубаева кездесу жайлы төмендегідей әңгіме өрбітті: -Татьяна апамыз: «Мен жолда тынықтым. Жақсыны көрмекке. Нұрсұлу, баста», - деп жымиды. Қонақүйге орналасқан соң, киімін ауыстырды. Өзі халық әндеріне дайындалып келіпті. «Қайнар» ББК мен «Нұр Отан» партиясының ЕФ-на барғанымызда, халық алдына шығып, мемлекеттік тілді насихаттады. «Президент «Қазақ қазақша сөйлесін» деді емес пе, ана тілімізді қадірлейік» деген сөзі көпшіліктің жүрегіне жол тапты. Жаңа музыка мектебін көргенде: «Ғажайып ғимарат!» деп таңғалды. Уақытының шектеулі екендігіне қарамастан тарихи-өлкетану мұражайында да болды. Орталықтағы концертте Татьяна Бурмистрованы халық жылы қабылдады. Әнші сахнадан түскенде, бейтаныс әйел Татьянаға жақындап: «Үш Татьянаның бірісіз ғой. Сіздердің әндеріңізді сүйіп тыңдайтын едік. Қалған Татьяналармен араласып тұрасыз ба?» - деп сұрады. Татьяна Бурмистрова бірінің Мәскеуге көшкенін, екіншісі Шымкентте тұратынын айтып жатты. «Екібастұзға гастрольдік сапармен 2000 жылы келген едім. Қала көп өзгерген. Көшелері қандай таза!», - деп ағынан жарылды. Татьяна Бурмистрова бір күндік сапарында ұлттық киімін және домбырасын қолынан тастамады. Қазақтың ақиық ақындары М.Мақатаевтың, Қадыр Мырзалиевтің өлеңдерін жатқа оқыды. Жаны қазақ, көкірегі қазына Т.Бурмистрова қазақ ұлтының салт-дәстүрін насихаттау мақсатында Алматыда ұлттық өнер орталығын ашқанын да айтты. Өзі қазақ әулетін көркейтіп отыр. Бір ұл, екі қыздың анасы. Аттанарда маған қарата: «Нұрсұлу, қазақтың ұлттық киімін тіктіріп ки. Мен осы ұлттық киімде Президенттің қабылдауына да бардым. Өз басым қазақтың өнерін, салт-дәстүрін әспеттеп өтемін. Ол – маған тәңірдің берген сыйы»,-деді.
«Менің Қазақстаным» пойызы құрамында Екібастұзға ат басын тіреген топтың бір мүшесі – «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының кеңесшісі Руслан Қорабаев. Русланның кеңесіне жаңа кәсіп ашқысы келетін және бизнесін дамытуға ынталы азаматтар жүгінді. Русланның айтуынша, «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасында айтулы өзгерістер бар. Бұрын бизнесті жаңадан бастаймын дегендерге екі түрлі бағдарламамен несие мен грант алуға болатын, олар – «Бизнестің жол картасы» және моноқалаларды дамыту бағдарламалары. Енді бұл бағдарлама бір-біріне кіріктіріліп, берілетін несиенің өсімақысы 7 пайыздан 4 пайызға төмендеді. Бұған дейін кәсіпкерлерді оқыту, басқа да мәселелермен «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ-ы айналысатын, ал бұдан былай аталмыш қор тек қаржыландыру мәселесіне ғана жауапты. Ал оқыту, заңгерлік қолдау сияқты мәселелер «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының мойнында.
Ауыр сырқаттарды қабылдады Ж.АЙТЫШ Бүгінгі таңда елімізде 3 бірдей пойыз: «Денсаулық», «Саламатты Қазақстан», «Жәрдем» ел мен жерді аралап, халықтың денсаулығын жақсарту ісіне үлес қосуда. Мұндай игіліктен Екібастұз халқы да сырт қалмады: «Менің Қазақстаным» пойызымен келген 21 дәрігер өткен сенбіде №2 емханада емделушілерді қабылдады. ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық көмекті ұйымдастыру департаментінің бас сарапшысы Нұрлан Қыдырбаевтың айтуынша, бұл күні қабылдауға алдын ала 300 емделуші тіркелген. -Астанадан және Алматыдан келген дәрігерлерге сырқаттары ауыр емделушілер жазылған. Қажет болған жағдайда оларды республикалық клиникаларға жолдаймыз. «Менің Қазақстаным» пойызында 3 ауысыммен 54 дәрігер қызмет атқаруда, бәрі де жоғары санатты мамандар, көпшілігі ғылым докторлары, дейді Нұрлан Икрамұлы. Айта кетерлігі, дәрігерлер тобының құрамында балалар невропатологы, гематологы, пульмонологы, урологы, онколог сияқты сирек мамандар да қабылдау жүргізді. Олар, сонымен қатар, екібастұздық әріптестеріне кәсіби кеңестер беріп, шеберлік кластар өткізді.
4
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Сайыс
Біздің сұхбат
«Орыс тілінен мүдіргеніме Өзара түсіністік намыстанбаймын» дәріптелді
Осыдан бірнеше жыл бұрын қалалық сотта дөңгелек үстел отырысы өтіп, оған тіл жанашыры – қазіргі ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты Оразгүл Асанғазықызы қатысқанын ұмыта қойған жоқпыз. Отырыста тіл мәселесі өткір көтеріліп, одан соң сотта насихат жұмыстарының деңгейі жақсарып, мұның өзі басқа құқыққорғау органдарына ықпал еткені байқалған. Өкінішке қарай, қазір осының бәрінен ешбір із байқалмайды. Бұлай болуына не себеп? Осы және мемлекеттік тілге қатысты басқа да мәселелер төңірегінде қалалық соттың судьясы Нұргүл Сәуленмен әңгіме өрбіттік. - Нұргүл Сәуленқызы, біраз жыл бұрын сіз ұйымдастырған дөңгелек үстел бәрімізді көп жайдан үміттендірген еді. Бірақ үмітіміз ақталмады. Әйтсе де соттың күнделікті тәжірибесінде мемлекеттік тіл ескерусіз қалып жатпаған болар. Сіздің өз басыңызға былтырғы бір жыл ішінде неше іс қазақ тілінде келіп түсті? - ҚР «Тіл туралы» Заңының 4-бабына сәйкес, кез келген мемлекеттік мекемелер мен ұйымдар және құқыққорғау органдарының қызмет тілі мемлекеттік тілде болуы тиіс. Бұл нормаға ешкім көңіл бөле бермейді. Мемлекеттік мекемелер мен ұйымдар (жеке меншік ұйымдар), құқық қорғау органдары арасында бір-бірінен үлгі-өнеге, бағыт-бағдар алу үшін осындай іс-шараларды ұйымдастыру өте маңызды әрі өз нәтижесін бермек. Осындай іс-шаралар нәтижесінде сотта қазақ тілінде қаралатын істер саны 60%-ға артқаны, бірақ сотта қаралатын істердің жүктемесі көбейіп кетуіне байланысты ары қарай қолға алынбай қалғаны рас. Кешікпей бұл мәселе қайта жанданады. Ал күнделікті тәжірибеге келсек, соттан шығатын кез келген жолдама хат мемлекеттік тілде жіберілуде. Өткен жылы маған бірде-бір қазақша іс түскен жоқ. Ал 2010 жылдан бүгінгі күнге дейінгі аралықты алар болсақ, небәрі 5-ақ істі қазақ тілінде қарадым. Себебі сотқа мекемелер мен ұйымдардан (кәсіпорындар), құқыққорғау органдарынан, жеке және заңды тұлғалар мен олардың өкілдерінен, қорғаушылардан талап арыздар мен өтініштер, шағымдар мен наразылықтар, жолданатын хат-хабарлар орыс тілінде түсуде. ҚР АІЖКнің 14-бабына, ҚР ҚК-нің 30баптарына сәйкес, азаматтардың өтінімдері мен шағымдары қай тілде түссе, сот ісі сол тілде жүргізіледі. Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіл - қазақ тілі, сондықтан мемлекеттік мекемелер мен ұйымдар (кәсіпорындар), құқық қорғау органдары қызмет тілін қазақ тілінде ұйымдастыруы міндет. Сот тәжірибесінде азаматтардың заңды өкілдері, қорғаушылары заң көмегін көрсету кезінде қазақтілді азаматтардың құқықтарын бұзуға жиі жол беруде. Өйткені азаматтардың талап арыздарын ресми тілде дайындап береді, ал талап арыз иесі келіп сотта өз пікірін қазақша айтуды
өтінеді, судьяның бұл жағдайда қазақша тыңдауға құқығы жоқ. Сондықтан қорғаушылар мүмкіндігінше орыс тілін меңгермеген азаматтардың өтініштерін өздері мемлекеттік тілді меңгермесе де, мемлекеттік тілде дайындап беруге міндетті. - Сіз Моңғолияда туыпөстіңіз. Яғни, орыс тілінен біліміңіз болған жоқ. Алайда сотта істер автоматты түрде, яғни, компьютермен бөлінеді. Орыс тілінде іс жүргізуді қаншалықты еңсере алып жатырсыз? Қандай қиындықтар бар? - Моңғолия мемлекетінде жүріп моңғол мектебін үздік бітіріп, 1991 жылы Семей қаласының М.Әуезов атындағы мұғалімдер колледжіне келдім. Қазақша сөйлей алғаныммен, сауатты сөйлеу мен жазуды меңгеру оңай болған жоқ. Түн ұйқымды төрт бөліп жүріп, күнтүн демей, бір жарым айда, қаным қазақ болған соң, тез меңгеріп алдым. Колледжді де үздік дипломға тәмамдадым. Бұдан кейін Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ-нің заң факультетін, ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясын қазақ тілінде бітірдім. Орыс тілінде сот ісін жүргізуді шеберлік дәрежеде меңгеру үшін бар ынтамды салудамын. - Орысшаға жетік болмағаныңыз қызмет барысында кәдімгідей кедергі келтіріп жатқан болар? - Әрине, қазақ тілін үйренуіммен салыстырғанда, орыс тілінде жұмыс істеудің айырмашылығы жер мен көктей. Бірақ «Іздеген – табады, күрескен – алады» демекші, орыс тілін жетік меңгеру үшін үнемі творчестволық ізденіс үстіндемін. Бірақ білген сайын білмейтінің де көбейе береді екен. «Данышпанның да жаңылатын күні болады» дегендей, бастапқы білімді моңғол тілінде игеруіме байланысты орыс тілінде стилистикалық және грамматикалық қателіктер жіберуім мүмкін. Осы тіл мәселесіне келгенде елімізде қазақтардың құқықтары көп бұзылатыны ешкімге жасырын емес. Мысалы айтсақ, қазақтілді азаматтардың қорғаушылар арқылы жазылған өтініштері орыс тілінде болады, сот ісінің мемлекеттік тілде жүргізуге болатынын білмейтіндер де бар. Мемлекеттік органдардың, мекемелер мен кәсіпорындар, ұйымдардың қазақ жерінде қазақша қызмет тілін жүргізе алмауын бодандық деп түсіну
керек. Өзге ұлт арқа сүйер ауылымыз, ақыл қосар бауырымыз болғанымен, қазақ елінде қазақтың тілі өз қызметін атқаруы керек. Кедергі дегенге келер болсақ, өз саламызда менің орысша аз-маз грамматикалық қатемді, орыс тілінің жұрнағы мен жалғауын дұрыс қоймағанымды бетіме салық қылып, осыны сылтауратып тіпті «сізге қазақы өңірлерге барып қызмет атқару керек» деп айтқандар да болды. Бұған да өкпелеуге қақым жоқ. Мұндай жағдай қайта мені қамшылай түседі, ресми тілді меңгеру бәрібір керек. Ал қоғамда құқық теңдігі болуы үшін орыстілді азаматтар мемлекеттік тілде қызмет етуі керек деп ойлаймын. Сонда ғана бодандық мәселесінен арылатын боламыз. «Ұлық болсаң, кішік бол» деп атам қазақ керемет айтқан. Бірақ жаныма бататыны, өстіп кішік болып жүргенде, анау-мынауға беріле қоймайтын менің өзім бодан болып тұрғандаймын. «Жаяудың шаңы аттыға, аздың үні көпке білінбестің» кері. - Мемлекеттік тілдің мәртебесі жоғарылуы үшін қыруар қаржы бөлініп, бірталай іс атқарылып жатқан сияқты. Соған қарамастан, тіл көсегесі көгермей отыр. Қалай ойлайсыз, біз тағы не нәрсеге мән бере алмай жатырмыз? - Меніңше, тіл жанашырлары бар жерде, ондай адамдар батыл қызмет атқарған жерде мемлекеттік тілге бөлінген қаржы өз орнын тауып жатады. Бірақ атқарылған шаруа өз нәтижесін толық бере алмай жүргенін тәжірибеден көріп жүрміз. Мемлекеттік тілдің оқытылуында да бір жасандылық бардай көрінеді. Бүгінгі таңда республика бойынша мемлекеттік тілге бөлінген қыруар қаржының нәтижесінде тілді меңгергендердің бер жағы 60 пайыз, арғы жағы 75 пайызға жетуі керек еді. Ондай нәтиже жоқ. Меншiк нысанына қарамастан, ұйымдардың мөрлерiнiң, мөртабандарының мәтiндерi мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде жазылады. Бланкiлер, маңдайшалар, хабарландырулар, жарнамалар, прейскуранттар, баға көрсеткiштерi, басқа да көрнекi ақпарат мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде, ал қажет болған жағдайда басқа да тiлдерде жазылады. Міне, осындай нормалардың орындалу барысын қадағалау органдары бақылуы керек. Өкінішке қарай, бұл қадағаланбайды, сол себепті қайда жүрсең де орыс тіліндегі қателік жөнделеді, ал мемлекеттік тілде қате жазылған мәтіндер, мемлекеттік тілде орындалмай жатқан істер әлі де баршылық. Тілдің қозғаушы күші – халықтың өзі. Сондықтан халық тарапынан да ұмтылыс, талапшылдық қажет. Мәселен, қарапайым жұрт талап арыздарын қазақ тілінде берсе, бұл біздегі тіл қозғалысын алға бастырар еді. Сұхбаттасқан: Жанаргүл ҚАДЫРОВА
Дария ЕРҒАЗИНА Бүгінде қазақ тілін меңгеруге ықыласты өзге ұлт өкілдерінің қатары артып келеді. Әйтсе де тілді игергенімен оны тұрмыста қолдана білу де маңызды. Өзге ұлт өкілдерінің тілді қаншалықты деңгейде игергенін анықтау мақсатында мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің мұрындық болуымен жыл сайын қалалық олимпиада өткізіліп отырады. «Өнер» қалалық мәдениет орталығында өткен «Тіл – халық жанын танудың кілті» атты олимпиадаға 15 адам қатысты. Сайыскерлер үш кезеңде сынға түсті. Алғашқы бөлімде қазақ тілінің лексикасы мен грамматикасына арналған тест тапсырмасын орындаса, екінші бөлімде ұсынылған үш
тақырыптың біреуіне эссе жазды. Ал соңғы кезеңде қазақ және қазақтілді қазақстандық әдебиет классиктерінің және қазіргі заманғы ақын-жазушылардың өмірбаяндарын қысқаша баяндап, прозалық немесе поэзиялық шығармаларын жатқа оқу міндеттелді. Нәтижесінде он бес сайыскердің арасынан білімімен дараланған ИнЕу Екібастұз колледжінің студенті Станислав Шаенко 1-орынды жеңіп алды. №13 мектептің 10-сынып оқушысы Аделина Овчаренко 2-орынды иеленсе, №4 мектептің оқушысы Мария Тимошенко мен Қ.Сәтбаев атындағы ЕИТИ-дің студенті Алексей Кицул 3-орынды бөлісті.
Тіл шебері Үш тілді меңгеру – бүгіні заманның талабы. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білген адам көштен қалмасы анық. Екібастұздық жастар үш тілді қандай деңгейде игерді? Жақында «Достық» үйінде жастардың білімдерін сарапқа салған сайыс өтті. Онда 13 адам бағын сынады. Байқау шартына сәйкес оған 18 бен 25 жас аралығындағы Екібастұз өңірінде тұратын барлық ұлттың өкілі қатысты. Сайыс әдеттегіден сәл өзгешелеу: билеттік жүйе бойынша өтті. «Ұлттаным» кезеңінде сайыскерден қазақ елі мен тарихының тұлғалары, еліміздің аймақтары жөніндегі сұрақтарға қазақша жауап беру талап етілді. «Мәдениет таным» кезеңінде қазақ халқының салтдәстүрі, ділі мен тілі жөніндегі сұрақтарға, керісінше орыс тілінде жауап беру міндеттелді. Соңғы «Елтаным» кезеңінде қазақ елі, оның аймақтары жөнінде тапсырма ағылшын тілінде орындалды. Сайыс тартымды әрі қызықты өтті. «Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда» демекші, қазылар алқасының шешімімен «Шығыс» кенішінің қызметкері Айдана Батталова мен Қ.Сәтбаев атындағы ЕИТИ колледжінің студенті Құралай Дарханбай 3-орынды иеленсе, №26 гимназия-мектебінің мұғалімі Арайлым Жақыпова 2-орынға шықты. №7 гимназия-мектебінің мұғалімі Амангүл Қисық 1-орынды жеңіп алды. Жеңімпаз Амангүл 23 сәуірде өтетін облыстық байқауда Екібастұз қаласының намысын қорғайтын болады.
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Отарқа
5
Өзекті
ҰБТ: әзірлік қандай? Мамыр айы жақындаған сайын осынау сауал мектеп бітірушілер мен олардың ата-аналары үшін №1 мәселе екені даусыз. Сол себепті де біз аталмыш сауалды алдымен редакциямызға бас сұққан «Ұлттық тестілеу орталығы» РМКК-ның №81 бөлімше басшысы Мәкенова Жанат Әміржанқызына қойдық. А.ЗАЙЫРГЕЛДІ -Бірер күннен соң мектеп бітірушілерден ҰБТ тапсыруға өтініш қабылдау аяқталады. Тестілеуден өтуге ниеттенгендердің саны нақтыланған болар. Мемлекеттік маңызға ие шараға әзірлік қандай? -Жалпы әзірлігіміз ойдағыдай. Барлық тиісті шаралар жоспар бойынша жүзеге асуда. Қазіргі уақытта түлектерден өтініш қабылдап жатырмыз. Еске сала кетейін, биылғы мектеп бітірушілерден ҰБТге қатысуға өтініш қабылдау мерзімі үстіміздегі жылдың 10 наурызынан 25 сәуіріне дейін деп белгіленген. Бірден айту керек, осы уақыт аралығында тест тапсыруға өтініш берме-
ген түлектер ҰБТ-ге қатыса алмайды. Өтініш парағын толтыру кезінде орталықтың техникалық хатшылары барлық түлектерге 4 түрлі, атап айтсақ, түлектерге, ата-аналарға, емтихан материалдарымен жұмыс істеу бойынша, сондай-ақ апелляцияға беру және оны қарау процесі жайлы жадынамалар үлестіреді. Биыл Екібастұз қаласына қарасты мектептерді 829 оқушы бітіргелі отыр. Олардың 562-сі ҰБТ тапсырмақ. Яғни түлектердің 67,8 пайызы тестілеуге қатысады. -Тест тапсырмалары мазмұнында өзгеріс бар ма? -2015 жылғы ҰБТ-ге берілмек тест тапсырмаларының базасы жаңарады деп күтілуде. Яғни, логикалық тапсырмалар саны артпақ, сонымен бірге биоло-
гия, география, химия, математика, физика пәндері бойынша берілетін тапсырмаларда диаграммалар, суреттер, таблицалар, схемалар енгізілді. - ҰБТ әдеттегідей екі лекпен өте ме? -Иә, Екібастұзда тестілеу екі лекпен өткізіледі. Ол үшін орталықтың 12 аудиториясы әзір. Олардың 11-і 30 орындық және 1-уі – 110 орындық. Талапқа сай барлық аудиториялар ұялы телефон жұмысын тежейтін қондырғылармен, бейнекамералармен жабдықталған. - ҰБТ –уді өткізудің ашықтығы қалай қамтамасыз етілмек? Оның барысын кімдер қадағалайтын болады? -ҰБТ-ді өткізудің технологиясын сақтау барысын бақылау мақсатында еліміздегі тестілеу
орталықтарына ҚР Білім және ғылым министрлігінің өкілдері мен бағдарламашылары жіберіледі. Бақылаушылар құрамы министрдің бұйрығымен бекітілген. Айтпақшы, биыл тұңғыш рет комиссия құрамында техникалық қызметкер болады. Оның міндетіне техникалық жабдықтардың (металліздеуші құрал, ұялы телефон байланысын тежегіш, бейнебақылау камерасы) қалыпты жұмыс істеуін бақылау кіреді. Сондай-ақ жер-жердегі тестілеу барысын бақылау жөніндегі аумақтық департаменттер қадағалайды. - Тәжірибе көрсеткендей, жер-жерде осыған дейінгі ҰБТ-лер барысында тест тапсырушылардың небір айлаамалдарға барып, тыйым салынған құралдарды пайдалану үстінде көзге түсіп, дауға қалып жатқандығы жайлы талай айтылды. Биылғы тестілеуде мұндай құқықбұзушылықтар орын алып жатса, не болмақ? - Биыл аталған құқықбұзушылықтарды болдырмау мақ-
сатында бақылау күшейтілмек. Мәселен, егер түлек ҰБТ ережесінің 33-бабында сөз болғандай, аудитория ішінде тыйым салынған құралмен көзге түсетін болса, ол бірден аудиториядан шығарылып, оның тест нәтижелері жоққа шығарылады. Айта кету керек, жыл сайын жалпы ҰБТ кезінде жоғарыда айтылған құқықбұзушылық салдарынан 30-ға жуық түлектің тест нәтижелері есепке алынбайды. - Түлектерге айтар кеңесіңізге де құлақ түрсек... - Бұл - шын мәнінде аса жауапты шара. Сондықтан түлектер өздеріне сенімді болуы керек. Шын жүйріктер бәйгеде әрдайым озып келетіні сияқты, біліміне сенімді түлектеріміз сыннан сүрінбей өтеді деп ойлаймын. Түлектерге тек сәттілік, атааналарына сабыр, ұстаздарға еңбегі жансын деп тілейміз. - Олай болса, біз де ортақ істе сіздерге сәттілік тілейміз.
Қазақстанның бейбіт көгіндегі құстар Осындай тақырыпта «Шығыс» кенішінің жастар кеңесі «Үміт» балалар үйінің тәрбиеленушілерімен бірігіп акция өткізді. «Үміттің» жас мамандары мен балалар құс ұяларын жасап, оларды «Шахтер» қалалық саябағы мен балалар үйінің аумағында орнатты. - Осы көктемгі шараны біз Қазақстан халқы ассамблеясының 20 жылдығына арнадық. Бұл біздің еліміздің аспанында құстардың сан түрі еркін қалықтап, тұрғындарды қуанта берсін деген ниетімізден туындады. Оның үстіне, өзіміз шефтік жасайтын балалармен іс-шара ұйымдастыру бізге ұнайды. Ортақ іс бірлікке жұмылдырады, - дейді жастар кеңесінің мүшесі, құрал-жабдықты жөндеу және қызмет көр-
сету электрслесарі Қайрат Раисов. Шара балаларды ғана емес, ересектерді де баурап алды. Қыз балалар да ұя жасауда ұлдардан қалысқылары келмей, ұяны шегелеуге талпынып бақты. Ал ересектеу балалар жағы құстардың «баспаналарын» ағаш діңдеріне қағуға көмектесті. Балалар ұя орнатумен шектеліп қалмағанын айта кету жөн. Кеншілер ағаштардың қураған бұтақтарын кесті. Жас жұмысшылармен бірге бұл күні ағаштарды ретке келтіруге тәжірибелі кенші, №2 өндіру жұмыстары учаскесінің электрслесарі Георгий Прокофьевич Сажиенко да келді. - Құс ұяларын жасауға жәрдем берген жөндеуқұрылыс учаскесінің ұжымына алғыс білдіргім келеді. Сондай-ақ, жастар кеңесінің бастамаларын әрдайым қолдап келе жатқан «Шығыс» кеніші кәсіподақ комитетінің төрағасына да рахмет! – дейді «Шығыс» кеніші жастар кеңесінің төрағасы Тимур Бейсенбаев. Елена Гордеева
6
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Естелік
Сынықшы, емші
Мерғалым Мерғалым Мұхтариханұлы Павлодар облысының Шарбақты ауданына қарасты қарағай өлкесіндегі Қорт ауылында 1935 жылдың 15 қыркүйегінде дүниеге келген. Мерғалым ағатайымның сынықшы болуы бекерден емес. Ата-бабаларына оташылық, емшілік қасиет қонып, ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, ауысып келеді. Атасы Ғабдолладан баласы Мұхтариханға да қонған, бірақ Совет дәуірінде заман әуенімен белсенді коммунист болған соң әлгі қасиеттер қарындасы Шайпану апаға ауып, сол кісі ұстаған. Бастапқыда сынықшылық қасиет арғы атасы Өтебайдың келіні Айша әжеге дарыған. Айша әжеміз - Бидалының Жарылғапбердісінің қызы. Айша әжеміз келін боп түскен жылы атасы мертігіп, аяғы сынады. Сонда келіні Айша: «Ата, шымылдықтың ішіне кіріп, аяғыңызды сыртқа шығарып жатыңыз, Алла шипасын берсе, мен сипап орнына салып, байлап беремін»,-депті. Осылайша, атасының аяғының сынығын салғаннан кейін киелі келін атаныпты. «Мерғалым ағатайым өзі де: Бұл - Айша әжемнің киесі,- деп, айтып отырушы еді»,- дейді замандасы Кәкеш ағамыз.
Сынықшы
Оташы, емшілік қасиеттер Шайпану ападан Мерғалымға 7 жасында ауа бастаған. Әуелде тауық пен қаз, одан қой, сиыр, жылқы мертіксе, сынығын орнына салып жүрген. Інісімен, ауыл балаларымен ойнап күрескенде аяқ, қолын орнынан шығарып жіберіп, өзі қайтадан салып береді екен. Мұны көрген балалар Мерғалыммен күресуге қорқатын болған. Әкесінің көкшолақ сиыры бар екен, әжесі Айшаның киесі баланы түнгі сағат 3-4-те оятып, ұйқылы-ояу Мерғалымға көкшолақтың құйрығынан ұстатып, әтеш шақырғанша қораның ішінде сиырмен бірге жүгіртіп, әбден зорықтырып босататын болыпты. Мұнан кейін бала өң мен түстің арасындағыдай мең-зең болып жүреді екен. Бір ғажабы, оқу жағы онша қонбай, төртінші сыныпты ғана тәмамдаған.
Жайдарлы жаздың бір күні
Қарағайдың бауырындағы Бөрібай ауылы. Тамылжыған жаз. Оқушылардың жазғы каникулының бір күні. Жарқыраған күн, төңірек жап-жасыл. Шөптің өсіп-пісіп, гүлденіп жетілген кезі. Аспанда бозторғай шырылдайды. Жерде тұс-тұстан шиқылдаған саршұнақтар. Саршұнақтардың індерін ойша жобалап қоямын. Қолым босағанда аулап терісін тапсырып, фонарик, ол-пұл алу ойымда бар. Оң жағымда жап-жасыл «Алшын» теректері, одан әрірек «Аяқ терек» кордоны, тал аралас өскен қайың шоқтары. Сол жақта көрінген Сідікащы ауылы, одан бері жалпақ талдың бауырында Бөрібай пермесі, талдың бір шетінде Жалпақтал аталатын қамысты көл, көлдің оң жағындағы дөңде зират бар. Жалпы, бұл зиратта жатқандар Уақтың ішіндегі Қалмамбет атаның ұрпақтары, сол кездегі елдің беткеұстар жалғыз қажысы - Сейітқазы атам мен Тасмағамбет қызы Қайша әжеміздің қабірлері де осы қорымда. Зираттың солтүстігінде жарқырап жатқан Сарықамыс, Ақтөбе, Қоржын көлдері. Астымда қойға мінетін торшолақ ат. Жуастығы сондай, түрегеп тұрғанда астын көлеңкелеп жатсаң да, міз мақпайды-ау! Атты тұсау деген менде болмайды, жүгенін түріп қоя беремін, ешқайда кетпей, маңайымда жайылып жүреді. Арасында үстіндегі ертоқымын түсіріп дем алдырып аламын. Ары-бері аунап, дүр сілкініп алады.
Сонымен баққаным - колхоздың 600дей ісегі. Ол кездің бағылатын ісектері біріңғай ақ емес, қарасы, бозы, қоңыры аралас болатын. Кенет аспанда бұлт пайда болды да, желдетіп, дауылдатып, нөсер жауын төпелеп, тіпті аспандағы құстардың өзі бір-біріне соғылысты. Жайылып жүрген отар қойдың әлек-шәлегі шығып, ықтап кетті. Алдыңғы легі мен соңғы легінің арасын ажырата алмай қалдым. Қойдан айырылып қалам-ау деген қауіп ойымды билеп кетті. Содан торшолаққа бишікті бассам да, оған көнетін торшолақ па, баяғы бүлкілі. Бишік қу басына, басы түгіл, умасына қатты тиді білем, бір кезде торшолағым жаңа үйретіп жүрген жылқыдай мөңкіп-мөңкіп, жүгенге бой бермей шаба жөнелді. Енді тоқтатсам тоқтамайды, ал үстінде қалбаң-қалбаң еткен мен. Үрейім ұшты. Бір заматта оңтайы келгенде, мөңкіп шауып келе жатқан аттың үстінен секірдім де кеттім. Секіргенімді қайтейін, шойнаң етіп жерге отыра қалдым. Атаңа нәлет торшолақ әрірек барып түк болмағандай оттап тұр. Жел, дауыл, жаңбыр да сап тыйылды. Сейітқазы атам жатқан зиратқа жете бере қойлар да жөңкігенін қойып, жиналып жайыла бастады. Ақырын ілбіп жетіп торыны ұстап, үстіндегі ерге жайғастым-ау. Содан мезгіл іңірге айналды. Байқаймын, маған қозғалудың өзі қиынға соға бастады. Отарды ауылға бұрып алып келдім. Аттан түсейін десем, денем қозғалтпайды, қол-аяғым сіресіп ердің үстінен түсе алмай, тәтем /бұл арада әкемді айтам/ аттан көтеріп түсіріп, болған мән-жайды сұрастырып, үйге әкеліп төсек салып жатқызып қойды. Мені таңертең Қорт ауылындағы Мерғалым сынықшыға апару үшін тәтем Бөрібайдан 12 шақырымдай жердегі Арбигенге атарбамен кетті. Түстен кейін қайтып оралды да: «Кешке көлік болады. Бектемір келгенше шыда», - деп насыбай атуға кірісті. Айтқан уақытында Бектемір машинасымен салып ұрып жетіп келді де, Қорт ауылына бет алдық. Сынықшы ауылына жеткенде қараңғылық түсіп кетті. Тәтем мені көтеріп үйге кіргізді. Сынықшы үйінде жоқ екен. Біраздан соң ол үйге ақжарқын дауыстап амандасып кіріп келді. Содан үй ішінде отырған адамдардың амандықсаулығын сұрастырып, жуынып, сүртініп маған келді де: «Кәне, біз көрейік не болғанын бұл балақайға,- деп аяғымды ұстап, сылап-сипады. Содан соң: «Жіліктің басы жарылып сынған екен, дәнеңе етпейді, он-он бес күннен кейін жүгіріп кетесің»,- деді. Тәтем әкелген
қара сабынмен жуды ма, әлде сылады ма, білмеймін, қызғылттау матамен орап, таңып берді. Сөйтті де Мерғалым ағатайым: «Шүберек түспей жүруші болма, міне, сен қазір он үштесің, 13 күннен соң Алла қаласа өзі шешіліп түседі, сонан-соң аяғыңды ақырын-ақырын басып, екі-үш күннен соң ызғытып жүгіре бер»,-деді. Үйге келгесін күн санап жүрдім. Ойым - шүберектің қалай шешілгенін көру. 13-ші түні өзіме-өзім серт беріп ұйықтамай жатырмын. Таң ата көзім ілініп кетсе керек, ояна кетіп аяғымдағы шүберекке қарасам, шешіліп жерде жатыр. Сол күннен бастап жүгіріп кеттім.
Сазайын тартқан дүкенші Мына әңгімені Жабағалы ауылының бұрынғы тұрғыны Жабайұлы Кәкештің өз аузынан естіген едім. - Біз,-дейді Кәкеш аға,- Мерғалыммен жас кезімізден араласып тұрдық. Менің ағам Асай мертігіп аяғы шығып кетіп, Мерғалым салып берді. Бұл Мерғалымның 14-15 жасар кезі, яғни, 1950 жыл еді. Бірде ауыл дүкеніне шіләпшін, шәйнек, шынаяқ молынан түсті. Ыдыс –аяқтың қат кезі. Біздің жақта дүкенді «Ләпке» дейді. Ләпкеде лық толы халық. Ол кезде дүкенде көбіне ер адамдар істейтін. Дүкенге Мерғалым да келіп кірген еді. Былайғы жұрт оны таниды. Содан Мерғалым барып дүкеншіден: «Аға, үйге шіләпшін мен шәйнек керек еді, берсеңіз, - дейді ғой. Кемеріне келіп тұрған дүкенші: «Әй, бала! Саған не жоқ. Сен түгіл үлкендерге бермей тұрғанда! Әйда бара ғой, көке», - дейді қолын сілтеп. Мерғалым үн-түн жоқ, шегініп кетеді. Әбден күпініп тұрған дүкенші: «Әйда, шығыңдар, бүгін сатпаймын, жабамын ләпкені»,- дейді көпшілікке қарай қолын сермеп. Жұртты дүкеннен шығарып, құлыпты есікке ілгеннен кейін екі қолы бірдей өзінен-өзі қарысады да қалады. Кілтті ұстай алмай, қасында тұрған Кәкештің анасы Гүлсім шешейге: «Жеңгей, бері келші! Мына құлыпты жапшы, қолыма не болғанын білмеймін, екеуі бірдей жансызданып тұр, тіпті қимылдамайды»,дейді. Былайғы тұрған кісілер: «Ә, бәлем, саған сол керек, көпіріп тұр едің, сонда ортамызда Мерғалым да тұрған, сені соның киесі соқты, тарт сазайыңды, келешекте жан-жағыңа қарап байқап ұрсар боларсың», - десіпті. Содан дүкеншінің Мерғалымға баруға батылы жетпей, ауылдың шалдарын үйіне шақыртады. Оларға шіләпшін,
шәйнек, тіпті аққұман, басқа да ыдыстар беріп, Мерғалымнан кешірім сұратуға жіберіпті. Келген ақсақалдарды жылы қарсы алған Мерғалым: «Өйбу, аталар! Маған ештеңе керегі жоқ, әке-шешеме керек болған соң сұрап едім. Әкелгендеріңізді қайта алып кетіңіздер, дүкенші бұдан былай жамағатпен дұрыстап сөйлесетін болсын, сіздер үйіне жеткенше тәуір болып қалар», - дейді. Шалдар дүкеншінің үйіне келсе, ләпкеші сап-сау, мәз болып отыр екен. Қайта алып келген ыдыс-аяқтардың бәрін шалдарға: «Мә, өздерің бөліп алыңдар»,-деп шай қойғызып, шалдарды көңілдендіріп үйлеріне шығарып салыпты. Сөйтіп, бұдан бұлай дүкенші байқап сөйлеп, аузын бағатын болған,дейді Кәкеш ағамыз.
Әскери міндетін өтеуге жүруі
Өтіп жатқан уақыт. Мерғалым жігіт болып, жасы 18-ге келеді. Алда әскер борышы бар. Сонымен әскери комиссариаттың шақыру қағазын алып, әуелі аудандық, содан соң облыстық дәрігерлер тексерулерінен өтіп, денсаулығы әскери борышын өтеуге жарамды деген қорытындымен үйіне келеді. Бір күні әскерге баруға жиналып, Кереку қаласына келіп поезға мінгелі тұрады. Сол уақытта әскерге апаратын эшелон бастығы - полковник вагонға мінгелі көтеріле бергенде аяғы тайып жығылып, сол арада мертігіп қалады. Полковниктің қасында тұрған жергілікті офицерлер: «Мұнда сынық салатын бір жігіт бар, соған көрсетсеңіз», -дейді. Әлгі полковник сол кезде 36 жаста екен. Мерғалым полковникпен сөйлесіп, сынықты орнына салып, жақсылап байлап беріп: «Бұл байланған шүберек 36 күннен кейін өзі шешіліп түседі, содан соң жүре беріңіз, бірақ айтарым – алдынала дәрігерге шештіріп көрсетпеңіз, шүберегі шешілгесін көрсете беріңіз»,дейді. Әлгі полковник кейін облыстық военкомға телефон шалып сөйлеседі де: «Сен облыс военкомына менің атымнан жолық, әскерге бармайсың, қалған шаруаңды сол реттеп береді»,- депті Мерғалымға. Сол полковник кейіннен Қортқа арнайы келіп, шын ықыласы мен алғысын айтып, қонақ болып кетіпті.
Сынықшы сыйлаған көйлек
- Жаз мезгілі еді, - дейді Кәкеш ағай. - Жабағалы ауылының Көшен есімді жігіті ағаш дайындауда жүріп мертікті. Содан Көшенді машинаға салып, Жабағалыдан 40 шақырымдай жердегі Қортқа алып келдік. Келсек, Мерғалым үйінде жоқ екен. Тосып шәй ішіп жаттық, біраз уақыттан соң дауылдатып самбырлап Мәкең де келіп қалды. Амандықсаулық сұрасып, жуынып-шайынып, шайын ішіп болған соң, «ал Кәкеш, енді Алатайды көрейік», - деп күлді. Көрші ауыл адамдары бір-бірімен араласқұралас қой, Көшенді бұрыннан білетін Мәкең оны еркелетіп Алатай атайды екен. Жанымен қайғы болып, көзі жыпылықтап Алатай жатыр, сөйлесуге де шамасы келмей. Мәкең Алатайдың қасына келіп күліп: «Ал, Кәкеш, ұста мына Алатайдың аяғынан, ал Алатай! көрсетем мен саған қ – а – з – і – р, - деп күліп»,- сынған мүшелерін байқап көрді. Мерғалым Алатайдың басынан ұстап, бір заматта өзіне қарай тартып қалғанда, сырт еткен дыбысты естідім. Мәкең: «Уақытында әкелген екенсіздер, ауыз омыртқасы орнынан шығып кетіпті, жұлыны екі омыртқа арасына қысылуға айналған»,- деді де: «Алатай, үйіңе қайта бер»,- деді. Сонда Алатайға тіл бітіп: «Мәке, қол ақтыққа ештеңе болмай қалды, кейін берермін,- деп ақталғандай болды.
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Мерғалым күліп: «Әй, Алатай, қол ақтыққа ақша түскенде мына Кәкешке жаңадан бір көйлек сатып әпересің»,деді. «Жарайды, жарайды»,- деп Алатай бәйек. Сөйтіп, Алатайды машинаға салып алып біз кеттік. Бұл оқиғадан ай өтті, ай артынан жыл да өтті, көйлек болса әлі жоқ. Жаз мезгілі еді, бір күні той үстінде сол Алатаймен кездесіп қалдық. Тамақ жеуге отырған уақытта мен Алатайға: - Алатай, баяғы көйлек қайда? Әне, Мәкең отыр, жанына барып сыбырлап айтайын ба? Әлде дауыстап айтайын ба?-дедім дауысымды көтеріңкіреп сөйлеп. Ет жегелі отырған Алатайдың өңі бозарып кетті: «Ойбай, Кәке, үндеме, мен қазір,- деп, дүкенге жүгіріп кетіп, бір көйлекті сатып әкеліп, тура сол жерде үстіме кигізді, - деп аяқтады әңгімесін Кәкеш.
Оспадарлықтан опық жегендер
- Күзге салым мезгіл еді, - деп бастады әңгімесін қазіргі Аққу ауданы, Шақа ауылының тұрғыны Қалтайұлы Дәулетхан Қасымов ағамыз. - Бір күні жеңіл машинаға мінген 3 кавказдық жігіт мертіккен бір жас жігітті Мерғалымға әкеліп, сынған бұғанасы мен қолын салдырыпты. Кавказдықтар мақтан сүйетін халық қой. Содан Мерғалымға дудыратып ақша ұсыныпты, бірақ Мәкең алмапты. Ақшаны алмаған соң, әлгі жігіттер Мәкеңе рахметін айтып, үйден шыға бере босағаның жоғарғы жағындағы саңылауға ақшаны қыстырып кетеді. Машинаға отырып ауылдан шыға бере олар өзара әңгімелесіп: «Мына сынықшы сынықты орнына салды ма, салған жоқ па? Құр шүберекпен байлап берді, осы біз ақшаны көп тастап кеттік-ау»,деседі. Ауылдан 4-5 шақырым ұзап шыққанда жігіт кенеттен: «Ойбай, мені қайта апарыңдар ақшаларың құрғырлар, сынығым қайта қозғалып кетті ғой деймін,- деп зарлап қоя береді. Содан әлгілер Мерғалымға қайтадан кешірім сұрап келеді. Сынықты қайта салған Мерғалым: «Әуелде мен сендерге ақшаны алмаймын дедім, ал сендер оны босағаның жоғарғы жағына қыстырып кеттіңдер, онымен қоймай жолда маған сенбеушілік білдірдіңдер, «ақшаны артық тастадық» деп өкіндіңдер» деп болған оқиғаны айна - қатесіз айтып беріпті. Кавказдық жігіттер таң-тамаша болып, сынықшыдан кешірім сұрап, жөндеріне кетіпті.
Екі тәулік ұйықтаған бала
Қысқа таяу Алтай өлкесінен Кәкешке Иван Баранов деген тамыры келіп: - Сен Мерғалымға барып сөйлесіп көрші, менің баламның аяғы сынып, оны гипстеп, сол аяқ асқынып ісіп, дөңбектей болды. Міне, 4 күннен бері балам зарлап көз ілмейді. Сені сыйлайды ғой, емдеп берер,- дейді. Ол кезде Мерғалым мертіккен адамды дәрігерге көрсеткеннен кейін қабылдамайды екен, Иванның өзі барғысы келмегені содан болса керек. Кәкеш бөгелместен Мерғалымға барып сөйлесіп, келісіп, Иванның баласын сынықшыға әкеліпті. Сонда Мерғалым Иванға: «Иван, мынау балаңның аяғы асқынып кетіпті, емдеу үшін мына гипсті тіліп алу керек, бұл гипс дәрігер салған гипс, ертең айғайшу болмасын» - дейді. Содан баланың аяғындағы гипсті қайшымен кесіп алып, аяқты сылап-сипап, сынықты бұзып, орнына салып, шүберекпен орап, шүберектің сыртына қайта гипсті салып, дәкемен орап береді де Иванға: «16-17 тәуліктен кейін мына дәкені, гипсті шеш, ішіндегі шүберек шешілсе оны да алып таста, содан соң балаң ақырындап аяғын нық басып жүре берсін, бұл балаң әскерге барады, қатты ештеңе ойыңа алма»,- дейді. Иван кеткен соң екі тәуліктен кейін Кәкеш үйіне барып баланың халін білсе, бала екі тәулік бойы ұйықтап жатыр екен. Баланы оятып, халін сұраса: «Мерғалымды көрсем басынан аяғына дейін сүйер едім»,-депті. Сол бала аман-есен әскерге барып
келіп, қазір үйлі-баранды дөкей азамат, - дейді біздің Кәкеш ағамыз.
Қояншық дертінің де дауасын тапқан
Мерғалым тек сынықты ғана емдеген адам емес, сонымен қатар басқа ауруларды да емдеген. Сонау Саратов облысынан қояншық ауруы бар бір әйел келіп емделіпті. Бұл әйелдің қарағай өлкесінде сіңлісі бар екен, сол арқылы сынықшы туралы естіген ғой. Содан Мерғалым ауру әйелді емдегенде, әлгі әйелдің отыз рет қояншығы ұстап құлап, содан кейін құлан-таза тәуір болыпты. Кетерінде әйел мекенжайын жазып беріп, Саратовта қонақ болуын өтінеді. Арада айлар өткенде хат арқылы тағы да қонаққа шақырады. Мерғалымның баратынын білген мұндағы сіңлісі апасына хабар беріп: «Сендер ол кісі барғанда қойды мұсылманға бауыздатыңдар. Және дастарханға арақ-шарап, шошқа етін қоймаңдар. Өздерің жаман ойдан аулақ болыңдар, ол кісі бәрін біліп отырады, ұят болып жүрмесін,- деп хабар береді. Сонымен Мерғалым Саратов облысына жанұясымен қонаққа барады. Барса бір қойды семіртіп қойыпты. Мәкең қойды өзі бауыздап, мүшелеп бұзып, басын үйткізіп, әйелдер жағы етті қазанға салады. Сөйтіп, сол өңірдің табиғатын тамашалап, бір жұма қонақ болып қайтыпты.
Мертіккен ұшқыш
Қарағай арасында орман шаруашылығымен айналысатын Шақа деген ауыл бар. Бір ұшқыш Ленинградтан сол ауылға әкесінің үйіне демалысын өткізбекші болып келеді. Әлгі ұшқыш әкесіне отын даярласуға көмектесіп жүргенде отын тиелген биік машинадан құлап мертігеді. Мерғалымға апарып көрсетсе, жамбасы сынған екен. Мәкең сынықты орнына келтіріп салады. Отыз шақты күннен соң ұшқыштың жамбасы тәуір болып, Ленинградқа қайтады. Бірақ жұмысына кешігіп барған екен. Командирлері себебін сұрайды. Ұшқыш болған жайды баяндап жазып береді. Оның сөзінің шын-өтірігін тексеру үшін рентгенге түсіртеді. Түсірілген суретті қарап көрсе, бір сызықтың ізі ғана қалыпты. Сонда дәрігерлер таңданып, «Япырай, мұндай да адам болады екенау! Егер сен мұндай сынықты мұнда емдеткеніңде, мүгедек болып ұшуға жарамас едің. Бағың бар жігіт екенсің, қызметіңе кірісе бер», - деп басын шайқапты. Сол ұшқыш келесі жылы тағы да әкесінің үйіне келіп, Мерғалымға арнайы жолығып, әскери қызметінде болған жағдайды баяндап, алғысын айтыпты.
Ресейдегі Алтай өлкесіндегі емшілігі
Алтай өлкесі Құлынды ауданындағы Керей ауылының тұрғыны, шаруашылық меңгерушісі Каукен атты азамат бірде іссапармен Барнауыл қаласына барып, өлкелік компартияның үшінші хатшысымен жолығып, сұхбаттасады. Шаруашылық жайын талқылап, сөз үй іші амандығына ойысады. Үшінші хатшы өзінің жастай қосылған қосағының үш жылдан бері төсек азабын тартып, ауырып жатқанын баяндайды. - Емдетуге талай жерге, талай елге апардым, бірақ еш нәтиже болмай тұр,деп мұңын айтады. Оның сөзін мұқият тыңдап алған Каукен: - Қорт ауылында бір киелі емші ер адам бар, соған көрсеткеніңіз жөн болар,-дейді. Үшінші хатшы сәл ойланып: - Олай болса, ешкімге білдіртпей ол кісіні осында шақырайық, әйелімді емдеп көрсін,-деп өтінеді. - Ол кісі шет шығып емдемеуші еді, бірақ мен барып сөйлесейін,- деп ниет білдіреді Каукен. Содан Каукен Мерғалым ағама келіп бар жағдайды түсіндіріп, екеуі Барнауыл қаласына аттанады. Сырқат әйел темір кереует үстіне салынған тақтайда шалқасынан азап шегіп жатса керек.
Отарқа
Жағдайды білген Мерғалым ағам күйеуіне: - Құдайдың қолдауымен емдеуге кірісемін, Аллаһ шипасын берсін. Сізден сұрайтыным, осы отбасы мүшелері мен айтқан күнге дейін арақ-шарап ішпесін, шошқа еті аралас тағам жемесін және үйге де әкелмесін,- дейді. Үшінші хатшы осыны құп алады. Осыдан кейін бөгде адамдарды үйден шығарып, күйеуіне үлкен әуретінен басқа жерін жалаңаштатып, «бісмілла»,деп еміне кіріседі. Содан бір сағат уақыт өткенде әйелді тұрғызып, үй-ішіндегі қабырғаны жағалатып бір айналдырады. Осылайша Мерғалым ағам әйелді үш күн бойы емдеп, қолының шипасы тиіп, әйел тәуір болып, Мерғалым үйіне кетеді. Үшінші хатшы Мерғалым ағама алғысын жаудырады. Бірде Кәкеш ағам Қортқа Мерғалым ағаның үйіне барады. Сынықшының жары Бәтес үлкен посылка ашып жатыр екен. Ішінде бір қалы кілем, көйлек –көншек, тағы басқа сый-сияпат бар көрінеді. Сөйтсе, бұл посылка баяғы Барнауыл қаласындағы әйелден келіпті, ішінде алғыс жаудырған хаты бар,-дейді Кәкеш ағам.
Сөз соңы
Мерғалым ағатайым өмірінде ешқашан ешкімнен жасаған емі, қызметі үшін ақшалай немесе басқадай зат сұраған адам емес. Тек адал көңілмен аздыкөпті берген қолақтықты қабылдаған. Мерғалым оташы емшілігімен қатар гармоншы да болған. Гармонға қосылып ән де шырқаған. Домбыраның да нақышын келтіріп тартып, өзі қосылып ән де айтқан. Қой қырқу науқанында алдына жан салмайтын қырықтықшы да болған. Кәкеш ағаның үйіндегі Балшакар жеңгем: - Ой! айналайын Мәкем-ай! Елімнің, жерімнің киесі, ойын-сауықтың сәні, ауылымның көркі едің-ау! – деп, сынықшыны көзінің жасын сығып есіне алғанда, менің де жүйкем шыдамаса керек, көзімнен сағыныш жасы ытқып кетуші еді. Мерғалым ағатайым бойшаң, дене бітімі әсем, аққұба өңді, қызыл шырайлы, көзі көкшілдеу, өте көрікті кісі болатын. Әділдік пен шындықты тура бетке айтатын, қайтпас қайрат иесі еді. Мерғалымның анасы мен апасы /әкесінің қарындасы/ өзінен бұрын бұл дүниеден көшкен, әкесі Мұқтарихан Мерғалым қайтыс болғаннан кейін араға жылдар салып қайтпас сапарға аттанған. Мерғалымның арулап жерленген жері - өзі туып-өскен ауылы Қорт. Ата-бабалары, аналары - бәрі осы Қорт ауылындағы зиратта жатыр. Мерғалым 51 жасқа толмай 1986 жылы 21 сәуірде бақиға көшті. Жабдығын басқарып өткізген аталас туысы Кәкеш аға болатын. Аллаһ екеуін де рахымына бөлесін! Арулап жерлеуге қатысқан адамның санында есеп болмаған. Халық өз баласының қабіріне топырақты күрекпен емес, уыстап салып, егіліпті. 1996 жылы Павлодар облысының Шарбақты және Лебяжі аудандары қосылып, Мерғалымның 61 мүшел тойын өткізді. Тойды ұйымдастырушылар 35 киіз үй, ал баласы Қаршыға 5 киіз үй тігіп, тойға жиналған халықты күтті. Осы тойда көпшіліктің ұйғарымы бойынша Қорт ауылы енді Мерғалым ауылы аталсын деп шешілді. Мерғалымға осы тойда халыққа еңбек сіңірген оташы-дәрігер атағы беріліп, ауылына арнайы жазылған белгі қойылды. Мерғалымның оташы-емшілік киесін баласы Қаршыға жалғастыруда. Қаршыға қазір сол Мерғалым ауылында тұрады. Биылғы жылдың 21 сәуірі күні Мерғалымның бұл дүниеден көшкеніне 29 жыл болды, ал 15 қыркүйекте тірі болса, марқұм 80 жасқа толар еді. Ермағамбет қажы Баймолдатегі Балтабайұрпағы
7
Қонақжай халық
Қазақтың ежелден қанына сіңген асыл қасиеті – қонақжайлылық. Біздің бауырмалдығымыз соншалық, ұлтына, дініне, тіліне қарамастан өзгенің баласын өзекке теппей, бауырға басамыз. Жазушы атамыз Мұхтар Мағауиннің «Бір атаның балалары» повесінде неміс баласы Зигфридті Ахмет ағай қиыншылықтарға қарамастан бауырына басуы мейірімділік пен кішіпейілділік емес деп айтып көріңізші?! Үйге қонақ келсе, оны құдайдай сыйлап, қонақкәдесін беріп, бәйек боламыз. Қонақ келсе, жалғыз атын да аямай сойып тастайтын жомарттар болған. Үйге келген қонақтың кәдесін дұрыс бермеген үй иесі айыпты болып саналған екен. Қазіргі таңда тәуелсіз еліміз 130 ұлттың өкілін Қазақстан атты қара шаңырақтың астына жинап, дәм-тұзы жарасқан киелі орда болып отыр. Қазақтың асыл қасиеттерін әрі қарай жалғастыру – бүгінгі ұрпақ - біздің қолымызда. Алтын Серік, Комсомол ЖОББМ 6-сынып оқушысы
Ауыл айнасы
Қайырымдылық апталығы Қарасу орта мектебінде 10-20 сәуір аралығында «Көктемгі қайырымдылық апталығы - 2015» акциясы өткізілді. Барлық шаралар «Игі істердің тірегі қайырымдылық деп біледі. Қамқоршы боп бәріне көмектесу - тілегі» деген ұранмен өтті. Акцияның мақсаты – жас ұрпақты адамгершілікке, мейірімділікке, қайырымдылыққа тәрбиелеу. Акция шеңберінде мектебіміздің аумағын тәртіпке келтіру мақсатында 5-10-сынып оқушылары педагогикалық ұжыммен бірлесіп экологиялық таза жұма өткізді. Күннің салқындығына қарамай, сыныптар өздеріне бөлінген жер телімдерін тазартып, әктеу жұмыстарын жүргізді. Сынып жетекшілері «Мейірімділік – күн сәулесі» тақырыбына тәрбие сағаттарын өткізді. Еңбек пәнінің мұғалімі Баясхан Еламанның жетекшілік етуімен оқушылар құстарға ұя жасап, ағаштарға ілді. «Игі істер үшін жүрек ашық» акциясы бойынша еріктілер “Мектепте 5 игі іс”, “Жақындарыңа көмектес”, “Балалар – балаларға”, “Қамқорлық”, “Тәтті сыйлық”, “Таза аула – таза ауыл”, “Мейірімділік жаса”, “Ізгілік жасауға асығыңыз” акцияларын ұйымдастырды. «Жақсылық жаса» акциясына оқушылар белсенді қатысты. Үздік жұмыстар фотосуреттері «Ізгілік қабырғасы» көрмесіне ілінді. Сұңқар Бисембекова, Қарасу орта мектебінің аға тәлімгері
8
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Исләм Жүнісов – «Жауынгерлік Қызыл Ту», III дәрежелі Кутузов, А. Невский ордендерінің, «Германияны жеңгені үшін» медалінің иегері.
Кадомскийден келген фотосурет
Ержүрек комбат 1917 жылғы 23 желтоқсанда Ертіс ауданы Иса Байзақов ауылында туып, 15.10.1938 жылы Қызыл Армия қатарына шақырылған. 1938 – 1942 жж. Калинин әскери округінің 43/96 әскери бөлімінің полк мектебінің курсанты; Балтық бойы корпусының 2-ші ерекше атқыштар дивизиясының 114-ші атқыштар полкі ротасының саяси орынбасары; химиялық қорғау Калинин әскери училищесінің курсанты; Батыс майданның 43-ші әскери ротасының 33-ші атқыштар бөлімінің командирі; Фрунзе атындағы Академияның «Выстрел» курстарының тыңдаушысы; Батыс майдандағы 69-шы атқыштар дивизиясы 120шы атқыштар полкі атқыштар ротасының командирі; Батыс майданның атқыштар батальоны командирлеріне арналған «Командирлер құрамын жетілдіру курсы» тыңдаушысы болды. 16.11.1942 ж. - 22.04.1943 ж. - Батыс майданның 37-ші атқыштар дивизиясы-ның оқу батальоны бөлімінің коман-дирі; 22.04.1943 ж. - 12.12.1944 ж. – 118-ші атқыштар дивизиясының 463-ші атқыштар полкінің атқыштар баталь-оны командирі. Кейін бұл құрылым атауы 485-ші атқыштар дивизиясының 215-ші атқыштар полкі (растаушы құжат: 12.06.1943 жылғы аттестация 28.04.1943 жылғы № 0214 әскери 31 бұйрығы) болып өзгерген. ...Әкем Исләм Жүнісов 1944 жылдың қысында ауыр жарақат алғаннан кейін үлкен ағасы Мүкәрамның ауылына демалысқа келіпті. Жерлестер мен туыстар әкемнің демалысқа ординарец Вася ағаймен келгенін естерінде сақтап қалған. Біздің ұққанымыз, жасы егделеу Вася ағай әкемнің сырт келбетінің дұрыс болуына (киімдерін, жағасын үтіктеу, аяқ киімін күту), әсіресе, дәрігерлер белгілеген тәртіпті ұстауына жауапты болса керек. Өкініштісі, Вася ағайдың толық атыжөнін білмейміз, ол демалыстан кейін бір шабуыл кезінде қаза болыпты. Дегенмен әкеміздің әңгімелері арқылы есімі құлаққа сіңісті болып қалған майдандас серігінің ержүрек, батыр адам болғаны жадымызда қалды. Соғыстан бауыры Исләм келгенін естіген әпкесі Күлпира 4-5 жасар қызы Кәмиламен (Қама) қыстың аязына қарамастан 40-50 шақырым жерден кезіккен тракторға отырып, жолға шығады. Боран күшейіп, адасу қаупі туғандықтан, тракторшы бір жерде аялдайды. Көзкөргендердің айтуынша, әкем әпкесінің баламен жолда қалғанын естіп, колхоз төрағасын тапаншамен қорқытып, оларды іздеу үшін көлік сұрауға мәжбүр болады.
Осы оқиғаны немере әпкеміз әлі күнге дейін аузынан тастамай айтып отырады. Біздің үйде көнеден қалған бірер фотосурет сақтаулы. Соның бірі - "Майдангер Захар Кириллиннен майдангер досым капитан Исләмға" деген жазуы бар, Бауыржан Момышұлының папахамен түскен фотосуреті. Әкем дүниеден озғаннан кейін біз 251-ші атқыштар гвардиясының командирі П. Кадомскийден соғыс жылдарында бірнеше офицер бірге түскен фотосуреттер салынған хат алдық. Біз үшін бұл хат үлкен жаңалық болып, оны көруге бүкіл туған-туыс, жерлестер жиылды. 80-ші жылдардың аяғы, 90-шы жылдардың бас кезінде күтпеген жерден майдангер журналист әрі жазушы Қасым Шәріповтың "Қаруластар" атты кітабы қолымызға түсті. Ол кітапта мынадай естеліктер бар еді: "Екінші Балтық бойы
Исләмнің інісі Сәрсентай майданында "Суворовец" газеті шығып тұрды. Ол жеті тілде жарық көрді. Қазақ тіліндегі "Суворовшы" газетінде менен басқа, Жекен Жұмаханов, Қазыбек Сүлейменов, Жүсіп Жантөрин қызмет атқарды. Біз кезектесіп алдыңғы шепке іссапарларға шығып тұрдық. Новосокольникиге барғанымда көптеген адамдармен таныстым, солардың бірі – Исләм Жүнісов. Орта бойлы капитан, жасы 27-де. Жастығына қарамастан өзін дәрежелі, абыройлы ұстайды. Сұрақтарға бірден жауап бермейді, ойланып тіл қатады. Исләмның әңгімелерін күнделігіме жазып алдым. Әңгімесі нанымды болуы үшін өзінің соғысқан жерлерін сызба түрінде дәптеріме түсіріп берді. - Смоленск түбінде 11 наурыз күні жау қолындағы Воробьево селосын басып алу және сонда бекіну туралы бұйрық алдық, - деді Исләм. – Біздің
батальон бар мүмкіндікті пайдаланып дұшпанды бөгеуі тиіс еді. Жолға түнде шықтық. Селоны алып, гарнизонды жойдық және айнала қорғаныс құрдық. Түнде жаудың шегініп кеткен күші келді. Бір сағат бойы қиянкескі ұрыс жүрді. Біздің негізгі күш келгенде немістер қашып кетті. Жаудың ізіне түсе бергенде ештеңеге ұқсамайтын бір жағымсыз иіс мұрнымызды жарды. Гитлершілер қораға 51 адамды қамап, тірідей өртеп кетіпті. Міне, біз осындай жауыздықтың куәсі болдық. Қанымыз қайнап, бейкүнә жандардың өлімі үшін кек алуды ойладық. Сол күні жаудың 70 жауынгерін жойдық. Қыркүйекте, артдайындықтан кейін біздің батальон алдыңғы шетке шығып, жаудың траншеясын алды. Күшейе түскен шабуылдар екі ауылды басып алумен аяқталды. Немістер үлкен шығынға ұшырап, күніне 50 адамнан жоғалтып отырды. - Ал енді Новосокольникидегі ұрыстар туралы айтыңыз. -Жолдас майор, сызбаға қараңыз. Мынау – біздің позиция. Оң жақ көршілеріміз мында орналасқан, сол жақ көршілер шоқ орманда. 223,2 шақырымда – мына жер. Ұрыс қимылдарына жау назарын өзіне аудару үшін шеткі взвод кірісті. Ең шешуші кезеңде шабуылға барлық батальон көтерілді. Біз жауды алдап соқтық. Маневр дегеніміз – осы. Әңгімемді созғаныма кешірім сұраймын. Қысқаша айтсам: біздің батальон 1944 жылдың 2 ақпанында әскери операцияға араласып, Новосокольники қаласын алды. Жау бізді екі рет бағытымыздан тайдырғысы келгенімен, біз өз позициямыздан айырылмадық". Новосокольники түбіндегі операцияны сәтті жүргізгені үшін батальон командирі Исләм Жүнісов «Жауынгерлік Қызыл Ту» орденімен марапатталды. Ал 1944 жылы А.Невский орденіне ұсынылғанда оның марапат парағы былайша толтырылған: «Гвардия майоры Жүнісов Исләмның марапаттау парағы. 10.07.1944 ж. Калинин облысы, Кудиверский ауданы Гринево селосында қорғаныс кезінде кенеттен шабуыл жасауға бастама білдірді. Өз күшімен және техниканың әлеуетімен жауға ауыр соққы берді. Бөлім алдындағы барлық тапсырмалардың толық орындалуын қамтамасыз етті». Ал М.Кутузов орденін әкем Рысево ауданында қарсыластың мықты қорғанысын бұзғаны үшін иеленді. Бұл жолы оның батальоны 4 елді мекенді басып алып, дұшпан жағынан 16 пулемет, 7 миномет және бір жаяу әскер батальонын жояды. Со-
Автопортрет нымен қатар, заттар мен қару-жарақ сақтаулы екі қойманы басып алады. Ол басқарған батальон дұшпанның 6 қарсы шабуылының бетін қайтарып, бір адым шегінбей, шабуылға шығып отырған. Әкемнің кубанкамен түскен мына фотосуретіне қатысты да қызық әңгіме бар. Негізі, мұнысы форманы бұзып кию болып табылады. Оның өз аузынан мынадай әңгіме естеген едім: 1944 жылғы жарақаттан кейін демалысқа келе жатқанда, станциялардың бірінде ол жарғыға сай киінбегені үшін әскери патрульден қашыпты. Қалай дегенмен, жас емес пе, үстіндегі әлем-жәлемді замандастарына мақтанып көрсеткісі келген ғой. Бертінге дейін альбомда жүретін сол сурет кейін қолды болды, әлде туыстары естелікке алды ма екен... Десе де, үйде әкемнің осы фотосуреттен көшіріп өзі салған портреті сақтаулы. Кеңес өкіметі кезіндегі құндылықтар маңызын қазіргі жастар біле бермес. Сондықтан оларға әскери марапаттар маңызы жайлы айтып өтпекпін. Әкем таққан «Жауынгерлік Қызыл Ту» ордені - Кеңес өкіметі тағайындаған тұңғыш орден. Оны алғашқы қолбасшылар иеленген. Кейін ордендер көбейгенімен, бұл награданың мәртебесі жоғары және онымен екінің бірі марапатталмаған. Ал М.Кутузов, А.Невский ордендері сәтті операциялар жүргізген, дұшпанды жеке құрам мен әскери техниканы көп шығынға ұшыратпастан тойтарған қолбасшыларға берілген. Ақан Жүнісов, салық қызметінің ардагері
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Отарқа
9
Жеңіс жауынгерлері ата-анам Ереймендегі Ажы ауылына сапарлап баратын. Онда көп туыстарымыз тұрды. Туған-туыстың бәрі мені «нағашыларына тартқан» деп жататын. Кейін білсем, шешем ғұлама Мәшһүр Жүсіптің туысы екен. Төртқұдықтың ар жағында Ержан-Аққасық деген жер бар. Сол жер менің нағашым Аққасықтың есімімен аталған. Ертеректе анам осы Аққасық нағашымның ауылына төркіндеп барып жүретіні емісеміс есімде... Мен институт бітіріп келгенде әкем 55 жаста еді. Сол кезде ол ақсақал сияқты көрінетін. Әкем үш ағайынды болды. Ағасы Жамантай соғыстан қайтпай қалды. Бес баласының бірі Әсембай Амантай Бүкірұлының жолын қуып, Талдықамыста малшы болды. Жүз сиырдан жүз бұзау алып, еңбегімен даңқы шықты. 72 жасында дүниеден озған Амантай Бүкірұлының ұлағаты
Отты жылдарда қан кешіп, небір зұлматты көрген ерлердің көбі бейбіт заманда соғыс жайлы жақ ашуды жөн көрмейтін. Мың-миллион замандасына ажал құштырған соғысты есіне түсіргісі келмейтін ерлердің бірі Амантай Бүкіров ақсақал еді.
1974 жыл.
Жапон соғысы жауынгері Ж.ӘБДІКӘРІМ Баласы Бақтыбай: «Әке, сіз осы соғыста болдым дейсіз. Бір жарақат алмапсыз, сонда қайда жүрдіңіз?» - деп сұрақтың астына алғанда, ақсақал жай ғана жымиып: «Е-е-е-е, балам, болатын жерде болдық қой, мен оқтан қашпасам да, оқ менен қашқан шығар. Соғысқа қатысқандардың қай-қайсысы болмасын – бейнет көрген батырлар, солардың бірлігінің, бірін-бірі түсінуінің арқасында жеңіске жеттік қой», - деп шолақ қайыратын. 1915 жылы туған Амантай Бүкірұлы майданға 1942
жылғы 17 наурызда Куйбышев аудандық әскери комиссариатынан шақырылады. Әскерге дейін шаңырақ құрып, Қази есімді қызға үйленген жауынгерді жары мен үйде қалған үш баласына деген сағыныш әрдайым рухтандыратын. Қатардағы жауынгер Амантай Бүкіров 1942 жылғы наурыздан 5-ші армияның 190-шы атқыштар дивизиясына қарасты 112-ші атқыштар полкі құрамында болды, ал 1945 жылғы 9 тамыздан бастап 1-ші Қиыр Шығыс майданында жапон басқыншыларымен шайқасты. Майданда көрсеткен ерліктерінің куәсі ретінде оның өңірінде ІІ дәрежелі «Отан соғысы» ордені, «Әскери қызметі
Ертістің ержүрек ұлы Қабыш Көктаев әскерге 1942 жылғы қаңтарда Ертіс ауданының әскери комиссариатынан шақырылып, 1-ші Украина майданының 60-шы армиясы құрамында соғысқан. 280-ші Қызыл Тулы Суворов орденді КонотопКоростень атқыштар дивизиясындағы 1033-ші полктің 5-ші атқыштар ротасы командирі, гвардия аға лейтенанты Қабыш Көктаевтың жалынды жауынгерлік жолы – ерліктің ерен үлгісі.
үшін», «Жапонияны жеңгені үшін», басқа да медальдар жарқырады. «Әскери қызметі үшін» медаліне 3-ші пулемет ротасының пулемет оқтаушысы қызметіндегі жауынгер Жапония жерінде станоктік пулеметпен дұшпан жақтан төпелеген оқты басып тастағаны үшін ұсынылды (1945 жылғы тамыз айы). Соғыстан аман-есен оралып, Амантай ақсақал «Екібастұз» кеңшарының Талдықамыс бөлімшесінде малшы болып еңбек етті. 54 жыл тату ғұмыр кешкен жұбайы Қази да сауыншылықты кәсіп етіп, өңірді өркендетуге үлес қосты. - Әке-шешем мені өте еркелетіп өсірді. Қайда барса да
өздерімен алып жүретін, - деп еске алады Амантай ақсақалдың ұлы Бақтыбай. – Жаз жайлауға шыққанда
– соңындағы 31 немере мен 25 шөбереге мұра.
Қаһарман Қабыш Жанаргүл ҚАДЫРОВА Қаһарман Қабыш жайлы деректерді редакциямызға ұсынған – оның ауылдасы Ақан Жүнісов. «Жауынгер кезінде Кеңес Одағының Батыры атағына екі рет ұсынылып, ала алмай қалды деп еститін едім. Бір рет ұсынылғанын растайтын дерек архив мәліметтерінде бар екен», - деді Ақан Исләмұлы. 1-ші Украина майданына дейін Брянск, Орталық, Воронеж майдандары жолымен жүріп өткен қаһарман қазақтың ерлік шежіресіне үңілсек, ол 1944 жылы қарамағындағы сарбаздарды Украинаның Шепетовка қаласы үшін болатын шайқасқа табанды әзірлеуге күш-жігерін салады. 10 ақпан күні қаланың солтүстік-шығыс жағынан немістің бекінісін бұзып кіріп, өздері сонда бекінеді. Гвардия аға лейтенанты өз ротасына әрдайым бойындағы жігері, қайтпас қайсарлығымен үлгі көрсетіп отырды. Қабыштың қаһармандық тұлғасынан қаруластары рухтанушы еді. Және ол шайқас кезінде ақыл мен айланы бірдей қолданып, рота алдындағы жауынгерлік тапсырманы сәтті орындай білетін. Қабыштың шебер басқаруымен небір
жеңістерге жеткен 5-ші ротаның талай сарбазының өңірінде түрлі наградалар жарқырады. Осы Шепетовка қаласы үшін шайқаста олар немістің бір рота солдатын шашыратып, біраз бөлігін жер жастандырды. Электр жабдықтары сақтаулы қойманы да қолға түсірді. Бұл жолы Қабыштың өзі үш фашисті жойды. Ақыры үш қарсы шабуылдың бетін қайтарған 5-ші рота 11 ақпанда қалаға ие болды. 1944 жылғы 2 тамызда ол басқарған рота Польшаның Краков воеводына қарайтын Гренбуг, Тарнобжег селолары үшін шайқасты бірінші болып бастап, дұшпанның қатты қарсылығына қарамастан, әскери тапсырманы адал орындап шығады. 3 тамызда дәл осы аумақтың теміржол станцияларын азат ету жолында немістің үш бірдей қарсы шабуылын тойтарып, діттеген жерді басып алады. Сөйтіп, рота Висла өзенінің оң жағалауына бекінеді. 6 тамызда рота жаңбырша төпеп тұрған оқ астымен басты бәйгеге тігіп, Висла өзенінен өтуі керек еді. Осы кезде Қабыштың жігіттері тәуекелге бел байлап, қолға түскен заттарды құрастырып, сал жасайды. Осылайша, рота түн ішінде Висланың батыс жағалауына бірінші болып жетіп, бекініп алады. Дұшпанның қарсы шабуылы кезінде жаудың 100 офицері мен солдатының көзі жойылды. 1945 жылдың басында Қабыштың ротасы батальон командирінен Одер өзенінің Лойбус дорф, Крайс Валяу,
Силезия елді мекендерінің тұсындағы бөлігінен өтіп, бекініс құру туралы тапсырма алды. Өзенге дейінгі жолдың жай-жапсарын өзі барлап қайтқан Көпбаев жеке құрамды тапсырмамен таныстырды. Бұл қаңтардың 27-сінен 28-іне қараған түн болатын. Жаудың пулемет оғы борап тұр. Оған қарайтын мұрша бар ма?! Екі станоктік пулеметтен қарсы оқ жаудырып, сарбаздар сол жағалауға шықты. Бұл ұрыс та олжалы болып, гранатамен жаудың 2 пулеметі жермен-жексен етілді. Сонымен қатар, жаяу әскердің бір ротасы жойылды. Батальонның негізгі күшінің келіп жетуін күтпестен, командир Көктаев ротаны шабуылға бастап шықты. Бір күннің ішінде 5-ші рота плацдарм аумағын 4 шақырымға дейін ұлғайтып, дұшпанның 3 жеңіл, 5 газбен жүретін көлігін қолға түсіріп, 10 солдатты тұтқындады. Осы ерліктері үшін ержүрек жауынгер І дәрежелі «Отан соғысы», «Қызыл Жұлдыз», Жауынгерлік «Қызыл Ту» ордендерімен және Ленин орденімен наградталған. 1944 жылы Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылғанымен, сол кездегі билік бұл атақты көпсініп, «Қызыл Жұлдыз» орденін берумен шектелген. Өкініштісі, қаһарман жауынгер Жеңіске санаулы күн қалғанда – 1945 жылғы 20 сәуірде опат болды. Майданға Иса Байзақов ауылынан аттанған Қабышқа топырақ Польша елінің Зорау қаласындағы офицерлер зиратынан бұйырды.
10
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Сарғайған парақтар
Жеңіс жауынгерлері
Қауіпсіздік комитетінің қызметкері «Аға лейтенант Ермұхан Сыздықов 1945 жылдың 14-і мен 29 сәуірі аралығында Одер өзенінің батысында жаудан толығымен тазартылмаған плацдармды шабуылдау кезінде командование бұйрықтарын әлденеше рет уақытымен батареяға жеткізіп отырды. Мұның өзі әскери тапсырманы жоғары деңгейде орындағанының бір көрінісі. Аға лейтенант Е.Сыздықов әскери тапсырманы қайсарлықпен орындағаны, батырлығы және ер жүректілігі үшін Үкімет марапатына лайық».
Рауза МҰСАБАЙ
Бұл Ермұхан Сыздықовты «Қызыл Жұлдыз» орденіне ұсынардағы мінездеме. Жерлесіміз Ермұхан Қасейінұлының Мәскеудегі Мемлекеттік Қауіпсіздік Комитетінің құпия бөлімінде қызмет еткенін бүгінде біреу білсе, біреу білмес. Сондай-ақ, майдангер 1943 жылы Бас штабтың әскери қызметкері болғаны да мәлім. Қайсар жауынгер Прага Қызыл Тулы бригадасындағы №4 корпус артиллериясы №1519 гаубицалық артиллериялық полкінде химиялық қызмет бастығы болып
та істеген. Орыс және неміс тілдерінде еркін сөйлеген. Қасейіннің Ермұханы 1918 жылы Павлодар облысы бұрынғы Куйбышев ауданы /қазіргі Ақтоғай/ Жаңаталап ауылында дүниеге келді. Ата-анасынан жастай жетім қалған соң Павлодар қаласындағы балалар үйінде тәрбиеленеді. Өмірдің кермек дәмін ерте татқан ол зеректігі мен алғырлығының арқасында соғысқа дейін Мәскеудегі Әскери академияны бітірген. Әскерге 1939 жылы Алматы қаласындағы Фрунзе аудандық әскери комиссариатынан алынған Ермұхан Белорус майданында болып, Берлинге дейін жеткен. Бірнеше жерінен жарақат алады. Соғыстан кейін, 1949 жылы Талдықорған облысының Гострест кеңшарында кадрлар жұмысына басшылық етеді. 1950-1952 жылдар аралығында Мәскеудегі Бағалы аң терісі институты жанындағы кеңшар директорларын даярлайтын бүкілодақтық екі жылдық мектепті бітіріп, Қарағанды қаласында қызмет істеген. Кейін елде қалған қарындастары Шәпи мен Сәтиманың өтінішімен АқкөлЖайылмасына қайтып оралып, Миялы мен Жақсат елді мекендерінде сату-
шы болып істейді. Жұбайы Сәтия марқұмның денсаулығына байланысты «Екібастұз» кеңшарына көшіп келіп, диспетчер, соңынан Тоққұлы елді мекенінде есепші болады. Әйелі өмірден өткеннен кейін Шұға ауылына қоныс аударды. Бас пен жауырынында қалған оқтың жарықшағы өз дегеніне жетіп, ақыры 64 жасында алып тынды. Ермұхан Сыздықов ұзақ жылғы ерен еңбегі үшін «Еңбек ардагері» медалімен марапатталды. Соғыс бітісімен Мәскеуде орыс қызына үйленіп, сол заманның өзінде қосқабатты үйде тұрғандығы оның арқалы азамат болғанының бір айғағы болса керек. Балалары Галина мен Ерік те сол үйде өмірге келген. Бірақ үйдегі қызметшісі соғыста киген шинелі мен медальдарын жымқырып, сан соқтырады. «Жетпісінші жылдары Мәскеуден ұлы іздеп келіп, екі айдай әкеміздің қасында аунап-қунап жатты»,–дейді қызы Айман. Елге келген соң үйленген әйелі Сәтиядан балалары Айман, Жеңіс және Еркінді көрді. Олардан өрбіген немере, шөбере, жиен-жиеншарлар Ермұхан атаның өмірінің жалғасы. Ермұхан Қасейінұлы өмір мен өлім айқасқан сәтте Айманын қасына шақырып, көкейіндегі жыр шумақтарын қағазға түсіртіп, көз жұмыпты.
Сұрапыл соғыс қамшысы Қапсаматтың арғы бабасы Бекше батыр өз заманында Абылай ханның айтулы мергендерінің бірінен болған деседі. Әжесі Мапруза Жүнісбекқызы - Шәшке бабаның немересі. Шәшке қажы Меккеге барған сапарында қайтыс болып, сондағы «Патша ағзам бейітінде» жерленген. Соған қарағанда, Қапсаматтың өз жұрты да, нағашы жұрты да осал болмаса керек. Р.МҰСАБАЙ Солардың ұрпағы Қапсамат Қасенов қан майданға небәрі он жеті жасында аттанды. Артынан ерген інісі Құрмаш ол кеткенде бес жастағы бала. Қапсамат сол кеткеннен қайтып оралмады. Бастапқы жазған хаттарында әскери дайындықтан кейін майданға жіберілгенін айтады. Соңғы хатын ұрыс даласынан жазыпты. 1944 жылдың 1 ақпанында хабарсыз кеткені жайлы хабар келеді. Анасы ұлының қай маңда ажал құшқанын біле алмай құса болды. Қаншама рет «Хабарсыз кеткен балам Қапсамат Қасеновті тауып беріңіздер» деп ойға-қырға сұрау салды. Бір толымды жауап болсашы. Кенжесі Құрмашының балалары 1973 жылы Павлодардағы телевидениеге хат жолдап, сұрастырды да. Одан да
қайран болмады. Тым құрығанда, жерленген жері анықталуы тиіс қой. Қапсамат бертінге дейін хабарсыз кеткен майдангер ретінде саналып келді. Құрмаш ес білгеннен соғыс салған лаңды, тылдағы ауыр еңбекті, Жеңіс келіп жеткендегі елдің қуанышты көз жастарын көріп өсті. Ол замандағы ауыртпалық естен кетер ме?! Бертін 1994 жылы «Қазақ энциклопедиясы» баспасынан жарық көрген «Боздақтар» естелік кітабында Қапсамат жайлы мәлімет беріліпті. Ондағы: «1925 жылы Павлодар облысы Ақтоғай ауданы Тай ауылында туған қатардағы жауынгер Қасенов Қапсамат соғысқа 17 жасында Ақтоғай аудандық әскери
комиссариатынан шақырылды. Әскери даярлықтан өткен соң майданның алғы шебіне жіберілді. Қапсамат Қасенов 1944 жылдың 1 ақпанында Кировоград облысы Тишковка деревнясында қаза тапты» делінген жазу көзге оттай басылды. Өмірдің қызығын көре алмай, жалындаған жастық шағына сұрапыл соғыстың қамшысы тиген Қапсаматқа топырақ қайдан бұйырғанын білу туыстуғанының көңіліне медеу болды.
Елге хат
Нағашым Балтабай Ахметов 1926 жылы Баянауыл ауданының Жосалы ауылында (Қызылтау) дүниеге келген. 1932 жылғы зобалаңда Ақкөл ауылына қоныс аударып, осында зоотехник болып еңбек етеді. Ал нағашы ата-әжем Ахмет Мұсаұлы мен Кәміш Оралдықызы жылқы баққан. 1944 жылы 18 жасында майданға кеткен нағашым ауыр жараланып, госпитальда көз жұмды. Өкініштісі, біздің қолымызда оның соғыс жолынан хабар беретіндей бірде-бір дерек жоқ. Тек 1944 жылы өлеңмен жолдаған хаты – көңілімізге медеу. Сарғайған парақта сиясы өшуге айналған осы бір хатты газетке жолдап отырмын. Жиені Жұмажан Мусин, Ақкөл ауылы Есен-сау жүрсіңдер ме, туғандарым? Қолыма сағынған соң қалам алдым. Жазбаймын шешендіктен не ерігіп, Белгісіз қашан қайта ораларым. Сіздерді көрмегелі жылдан асты, Ата-ана бармысыңдар көзі жасты?! Алғашқы шыққан кезде ойламап ем, Осы күн сіздерді ойлап қайғы басты. Ата-ана, мені ойлап қайғырмаңдар, Беліңді тәуекелге бек буыңдар! «Уайым түбі – терең теңіз» деген, Мен емен жалғыз жүрген – өңкей жастар. Біз жүрміз дәл қазірде күнбатыста, Барар ем, жерлер шалғай, тым алыста. Әмірі бір Алланың, не шара бар, Аман бол, бауырларым, мен барғанша! Бірінші дұғай сәлем ата-анама, Сіздерге бір Тәңірім болсын пана. Әлпештеп ер жеткенше өсіріп ең, Ақтамай ақ сүтіңді кеттім, ана! Тағы да сәлем жаздым жан ағама, Есен-сау келдіңіз бе ел маңына. Жүргенде сағынып мен, көрмей кеттім, Жалғыз-ақ бір арманым осы ғана. Қабыл ал сәлемімді, Қырықтайым, Сағынып хат жазамын, қалқатайым. Еркелей алдан шығып жүгіруші ең, Бұзасың көңілімді барған сайын. Шайзажан, мен барғанша аман-сау бол, Бір Алла берсін сенің бағыңа жол. Бағамен өте жақсы оқу оқы, Жетіліп, мен барғанша мұғалім бол. Жүрсің бе аман-есен Зүпен жеңгей, Біз жүрміз шекарада жастар өңкей. Жалынды сәлемімді мен жолдаймын, Бармаспыз біздер елге уақыт келмей. Жайылма, Шідерті, Ақкөл су жайылар, Түйтебек, анда-санда мені есіңе ал. Ренжітпе мен барғанша үйдің ішін, Міндетін ата-ананың өз мойныңа ал. Жанымда жолдасым бар, аты – Құрмаш, Кез болып Алматыда, болдық жолдас. Жан алып, жан беріскен күндер өтті, Жатырмыз госпитальда болып мұңдас. Туғандар, қатем болса сөкпеңіздер, Қазірде қызыләскер болдық біздер. Жолдасым сіздерге арнап сәлем жолдайд, Қабыл ал бұл сәлемін сөкпей сіздер. Айтыңдар бізден сәлем ағайынға, Жөнімді мен сіздерге айтайын ба. Балтабай мұны жазған деп біліңіз, Осымен сөзді тәмам қылайын да.
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Отарқа
11
Жер қатынастары бөлімі ескертеді «Екібастұз қаласы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі» ММ ағымдағы жылдың 5 сәуірінен 10 сәуіріне шейін Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 14-1-бабы 3-тармағы негізінде жер телімдерін тексерген кезде мақсаты бойынша пайдаланылмаған немесе заңнаманы бұза отырып пайдаланылған жер телімдерін анықтады. 1. А.А.Махановаға берілген, Пішенбаев көшесі, 133 «А» бойынша орналасқан, тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған, іс жүзінде жер телімінің бөлігі құқықты куәландыратын құжаттарды ресімдеусіз өз бетінше пайдаланылуда (өз бетінше иеленіп алу); 2. Әсем Жанболатқызы Бозтаева,
Пішенбаев көшесі, 147 «А» бойынша орналасқан, тұрғын үй салу үшін берілген, қонақ үй ретінде пайдаланылады; 3. Дәулет Бақытұлы Әділханов, Пішенбаев көшесі, 167 «В» бойынша орналасқан, тұрғын үйдің қызмет көрсетуіне арналған, жер телімінде тұрғын үй және гараж орналасқан. Гараж қосалқы бөлшектер сататын дүкен ретінде пайдаланылады. 4. Айтжамал Қабылқапқызы Сәдуова, Беркімбаев көшесі, 81 бойынша орналасқан, тұрғын үй орналастыруға және қызмет көрсетуіне арналған, жер телімінде тұрғын үй орналасқан, жер телімінің бөлігі шиномонтаж ретінде пайдаланылады.
Беркімбаев көшесі, 81
Пішенбаев көшесі, 167 «В»
Пішенбаев көшесі, 133 «А»
Қонаев және Геологическая,133 «А» көшелерінің бұрышы
«Темір-М» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі ҚР Жер кодексінің 43-бабын бұза отырып, Қонаев және Геологическая, 133 «А» көшелерінің бұрышында орналасқан қосымша жер телімін өз бетінше иеленіп алған.
Сонымен қатар, жеке тұрғын үй салу үшін берілген жерлер бүгінгі күнге дейін игерілмеген, осылайша Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 92-бабы нормалары бұзылу үстінде.
р/с №
Т.А.Ә.
Жер телімінің орналасқан жері
1
Нұрлан Темірболатұлы Ибраев
5 Юго-Западный шолақ к-сі, 1
2
Айман Ислямқызы Кульниязова
22 шағынауд., 1-көше, 17-учаске
3
Рамазан Есентайқызы Балғабаева
6 Юго-Западный шолақ к-сі, 2
4
Неля Александровна Мальцева
22 шағын ауд., 2-көше, 20-учаске
5
Римма Хайдаралиевна Покалюк
22 шағын ауд., 2-көше, 13-учаске
6
Тілек Мұқантайұлы Серіков
22 шағын ауд., 3-көше, 28-учаске
7
Мұқантай Серіков
22 шағын ауд., 3-көше, 26-учаске
8
Айгүл Мұратқызы Манабаева
22 шағын ауд., 2-көше, 14-учаске
9
Дина Саттарқызы Сағындықова
22 шағын ауд., 2-көше, 9-учаске
10
Ардақ Саттарқызы Сағындықова
22 шағын ауд., 2-көше, 7-учаске
11
Валентин Валериевич Покалюк
22 шағын ауд., 2-көше, 15-учаске
12
Тоғжан Қайниқаятқызы Садвокасова
Петренко бульвары, 57-үй
13
Қайыргелді Айдарханұлы Қарабаев
Петренко бульвары, 45-үй
14
Жанат Тоқтарбайұлы Абдрахманов
1 Юго-Западный шолақ к-сі, 33
15
Ерболат Көшерұлы Әкімжанов
1 Юго-Западный шолақ к-сі, 39
16
Каукар Қалқайдарқызы Чебентаева
2 Юго-Западный шолақ к-сі, 42
17
Талғат Тимофеевич Чебентаев
3 Юго-Западный шолақ к-сі, 40
18
Елена Сергеевна Абдрахманова
3 Юго-Западный шолақ к-сі, 34
19
Руслан Жанатбекұлы Төрегелдинов
8 Юго-Западный шолақ к-сі, 34
20
Есіл Мұхитұлы Шайзидинов
3 Юго-Западный шолақ к-сі, 41
21
Қалампыр Сүлейменова
6 Юго-Западный шолақ к-сі, 26
22
Нұрлан Саттарұлы Махатов
1 Юго-Западный шолақ к-сі, 38
23
Өтебек Мырзаналиев
6 Юго-Западный шолақ к-сі, 3
Екібастұз қаласы әкімдігінің 21.06.2007 жылғы №334/5 қаулысы
24
Динара Әміржанқызы Жүсіпова
1 Юго-Западный шолақ к-сі, 18
Екібастұз қаласы әкімдігінің 11.03.2007 жылғы №116/3 қаулысы
Беру негізі Екібастұз қаласы әкімдігінің 13.07.2007 жылғы №377/5 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 21.04.2009 жылғы №205/4 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 14.07.2007 жылғы №383/5 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 16.06.2009 жылғы №336/6 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 15.07.2009 жылғы №398/7 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 16.07.2009 жылғы №336/6 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 16.07.2009 жылғы №336/6 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 26.01.2009 жылғы №38/1 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 26.01.2009 жылғы №38/1 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 26.01.2009 жылғы №38/1 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 12.10.2009 жылғы №589/10 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 10.12.2007 жылғы №680/10 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 23.06.2008 жылғы №366/5 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 07.09.2007 жылғы №501/7 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 01.10.2007 жылғы №540/8 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 04.03.2008 жылғы №122/2 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 04.03.2008 жылғы №122/2 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 13.07.2007 жылғы №377/5 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 23.06.2008 жылғы №366/5 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 22.10.2007 жылғы №577/9 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 11.03.2007 жылғы №116/3 қаулысы Екібастұз қаласы әкімдігінің 01.10.2007 жылғы №540/8 қаулысы
Жоғарыда көрсетілген барлық жер телімдеріне тексеру актілері жасалды. Құжаттар жер телімдерінің пайдаланылуын тексеру үшін және мемлекет берген жер телімдерін нысаналы мақсатына сәйкес пайдалануға мәжбүрлеу шараларын қолдану үшін жер инспекциясына жіберілді. Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 65-бабына сәйкес, нормативтік-құқықтық актілердің негізінде белгіленген жер телімінің нысаналы мақсаты және пайдалану режимін, сервитутын және пайдаланудың тағы басқа шарттарын жер телімінің иесі немесе жер пайдаланушы өз бетінше өзгерте алмайды. Сұрақтарыңыз туындаған жағдайда Екібастұз қаласы, Екібастұз қаласының 50 жылдығы көшесі, 10 мекенжайы бойынша орналасқан «Екібастұз қаласы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі» ММ-не жолығуыңызды немесе 754333,754255 телефондары бойынша хабарласуыңызды сұраймыз. «Екібастұз қаласы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі» ММ
12 Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Инфомация субъекта естественных монополий об исполнении инвестиционной программы (проекта)развития и реконструкции сооружений водохозяйственных, канализационных систем и систем теплоснабжения государственного коммунального предприятия «Горводоканал» отдела жилищнокоммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата города Экибастуза за 2014 год.
№ п/п
1
Наименование показателей инвестиционной программы (проекта)
2
Кем утверждена (дата, номер приказа)
Годы реализации мероприятий
Сумма инвест. программы, тыс. тенге
3
4
5
Отчет о прибылях и убытках*
6
Информация о плановых и фактических объемах предоставляемых регулируемых услуг (товаров, работ), тыс.тенге
Источник инвестиций (фактические условие)
Исполнение, фактические параметры (показатели) мероприятия, объекта инвестиционной программы, учтенной в тарифе (ежеквартально, с нарастающим итогом) Е диница измерения
Количество в натуральном показателей
Сумма инвестиций, тыс. тенге
Источник инвестиций
13
План
Факт
7
8
9
10
11
12
287,7
287,7
240,9
Собственн ы е средства
км
3,2
240,9
23,0
22,9
30,2
км
0,3
94,7
94,7
88,8
км
21,2
21,2
20,7
51,5
51,5
53,6
Отклонение
Причины отклонения
15
16
-46,7
-
30,2
7,3
Выполнение дополнительных объемов работ в рамках утвержденной проектносметной документации
2,9
88,8
-5,9
Снижение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
км
0,4
20,7
-0,5
км
0,6
53,6
2,1
Инвестиционный проект развития и реконструкции сооружений водохозяйственных и канализационных систем ГКП «Горводоканал» г.Экибастуза I.
Водоснабжение всего, в том числе:
1.
Реконструкция магистрального водовода Ду 1000 мм от очистных водопроводных сооружений (II подъема) доПК-274 1 этап
2.
Капитальный ремонт трубопроводов г.Экибастуза, приводящий к увеличению стоимости основных средств, всего, в том числе:
2.1.
Технический водовод Ду 600мм
2.2.
Водовод Ду 800 мм от ЦРМЗ в сторону ОВС
2.3.
Сети холодного и горячего водоснабжения по ул.Сатпаева, 12/51, корп. 1-6 (5а микрорайон)
6,9
6,9
6,1
км
1,1
6,1
-0,8
2.4.
Сети холодного водоснабжения от пожарного гидранта на территории СШ № 23 до жилых домов № 63/2, 67 по ул. М.Ауэзова (8 микрорайон)
7,9
7,9
4,3
км
0,2
4,3
-3,6
2.5.
Сети холодного водоснабжения от Механического пр. до жилых домов № 8-10 по ул. М.Жусупа (2 микрорайон)
6,2
6,2
2,7
км
0,3
2,7
-3,5
2.6.
Сети холодного и горячего водоснабжения по ул. М.Жусупа, 47 (6 микрорайон)
1,1
1,1
1,4
км
0,4
1,4
0,3
Увеличение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
3.
Капитальный ремонт здания ОВС, приводящий к увеличению стоимости основных средств
29,5
29,5
22,8
22,8
-6,7
Снижение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
4.
Замена запорно-регулирующей арматуры в зданиях НС № 1 и № 2 ОВС, приводящая к увеличению стоимости основных средств
15,8
15,8
18,6
ед
13,0
18,6
2,8
Увеличение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
5.
Замена запорной арматуры ЦТП города, приводящая к увеличению стоимости основных средств
3,3
3,3
1,0
ед
14,0
1,0
-2,3
Снижение цен на ТМЦ в результате государственных закупок на конкурсной основе
6.
Приобретение основных средств, всего, в том числе:
121,5
121,5
79,5
79,5
-42,0
6.1.
Спецтехника и оборудование
102,0
102,0
62,8
ед
12,0
62,8
-39,2
Отсутствие средств
6.2.
Насосное оборудование ОВС
11,8
11,8
8,4
ед
2,0
8,4
-3,4
Снижение цен на ТМЦ в результате государственных закупок на конкурсной основе
6.3.
Оборудование сооружений
водопроводных
2,9
2,9
2,7
ед
23,0
2,7
-0,2
6.4.
Монтаж системы видеонаблюдения ОВС II подъема
2,6
2,6
4,7
4,7
2,1
6.5.
Модульная завеса Indesse на ворота ремонтного бокса АТУ
1,7
1,7
0,4
ед
3,0
0,4
-1,3
6.6.
Двухканальный прибор учета воды типа ВЗЛЕТ РСЛ-212 (на оз. Ащиколь)
0,5
0,5
0,5
ед
1,0
0,5
очистных
Совместный приказ Руководителя Республиканского Государственного Учреждения «Департамент Комитета по регулированию естественных монополий и защите конкуренции Министерства национальной экономики Республики Казахстан по Павлодарской области от 12.11.2014 года № 2 - ОД и ГУ «Отдела жилищно комунального хозяйства пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата города Экибастуз» от 10.11.2014 года № 24-4/304/1758
2014г.
2014г.
Амортизация + прибыль
II.
Водоотведение всего, в том числе:
85,5
85,5
60,6
км
0,3
60,6
-24,9
1.
Капитальный ремонт напорного коллектора ф 820 мм от ГКНС до канализационных очистных сооружений, приводящий к увеличению стоимости основных средств
23,8
23,8
15,5
км
0,3
15,5
-8,3
2.
Приобретение основных средств, всего, в том числе:
61,7
61,7
45,1
45,1
-16,6
2.1.
Приобретение спецтехники и оборудования
46,6
46,6
35,2
ед
11,0
35,2
-11,4
2.2.
Насосное оборудование КНС
6,9
6,9
4,9
ед
11,0
4,9
-2,0
2.3.
Средства производственной связи
5,9
5,9
2,8
ед
16,0
2,8
-3,1
2.4.
Оргтехника
2,3
2,3
2,1
ед
28,0
2,1
-0,2
Итого
373,2
373,2
301,5
км
3,5
301,5
-71,7
0,58
0,58
0,37
ед.
20
0,37
0,58
0,58
0,37
ед.
20
0,37
-0,2
0,10
0,10
0,07
ед.
1
0,07
-0,03
Приобретение оргтехники
0,10
0,10
0,07
ед.
1
0,07
-0,03
Итого
0,69
0,69
0,43
ед.
21
0,43
-0,3
0,46
0,46
0,45
ед.
2
0,45
0,46
0,46
0,45
ед.
2
0,45
Снижение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
денежных
Снижение цен на ТМЦ в результате государственных закупок на конкурсной основе
Инвестиционный проект развития и реконструкции сооружений водоснабжения и водоотведения п.Солнечный 1.
Водоснабжение
Приобретение водосчетчиков СВМ 2.
Водоотведение
Совместный приказ Департамента Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий по Павлодарской области №63ОД от 27.мая 2014г.и Управления энергетиеи и жилищнокоммунального хозяйства Павлодарской области №52 от 19 мая 2014г.
2014г.
С о б ственн ы е средства
Амортизация
-0,2
Снижение цен на ТМЦ в результате государственных закупок на конкурсной основе основе
Снижение цен на материалы в результате государственных закупок на конкурсной основе
Инвестиционный проект развития и реконструкции систем теплоснабжения п.Солнечный 1.
Приобретение и установка узлов учета теплп на базе ультразвукового теплосчетчика СТУ-1
Итого
Совместный приказ Департамента Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий по Павлодарской области № 64ОД от 27.мая 2014г.и Управления энергетиеи и жилищнокоммунального хозяйства Павлодарской области №52 от 19 мая 2014г.
2014г.
С о б ственн ы е средства
Амортизация
-0,01
-0,01
Снижение цен на ТМЦ в результате государственных закупок на конкурсной основе
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Отарқа
13
Теледидар бағдарламасы ДҮЙСЕНБІ, 27 СӘУІР ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Апта. kz». 11:05, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:45, 19:35 «Қыздар» т/х. 12:30, 17:30, 20:30, 0:10, 3:00 Жаңалықтар. 12:45, 22:40 «Ұлы Жеңіске - 70 жыл». 12:55, 1:45 «Дауа». 13:25«Білгірлер бәйгесі». 14:15 «Ақсауыт». 14:50 «Джунгли кітабы» м/х. 15:05«Әйел бақыты». 16:10, 22:50 «Келін» т/х. 17:00 «Менің Қазақстаным». 17:50, 0:40 «Өзекжарды». 18:10 «Айналайын». 18:50 «Заң және біз». 21:50 «Сырғалым» т/х. 23:40 «Сіз не дейсіз?».1:00 «Көкпар». 2:15 «Шын жүректен!».
ХАБАР
07:02,00.55 «Айтұмар». 08:00 «Жаңа күн».10:00, 13.00, 17:00,20.00 Жаңалықтар.10:15 «Незабытые истории». 10:20Д/Ф «Звезда Еврази».11:00, 15:00, 18.00, 21.00 Новости.11:15Д /ф «Ұлытау ұлағаты. Темір жолмен - теңіз жолына». 12:00Прямое включение. 12:30,13.15 Концерт «Арманға жетелей бер, Астана!»14:00Телесериал «Улыбка пересмешника». 15:15,23.35 «Бұйымтай». 15:55«Өмір сабақтары» деректі драмасы.16:25Телесериал «Пәленшеевтер» 17:15 «Көзқарас». 17:45, 18.15 «Қызық times».19:00«ТВ Бинго». 20:30«Арнайы хабар». 21:30Телесериал «Слово офицера». 22:00Телесериал. «А у нас во дворе». 22:50«Жекпе-жек». 00:20«Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы
ЕВРАЗИЯ
6:00, 20.40 «Сүйген жар». 6:50, 12.55, 21.40 Жаңалықтар. 7:00 «Доброе утро». 11:00 Ф. «Чужое лицо». 12:00 «Ду қол шоколад». 13:00, 23.45 «Лучший город.kz». 13:10, 2.10 «Ашығын айтқанда» токшоуы. 14:00, 23.20, 1.50 «П@утina». 14:30 Детектив. «Паутина-5». 15:30 «112». 15:40 «Судебные истории». 16:40 «Давай поженимся». 17:50 «Пусть говорят». 18:55 Мелодрама. «Взгляд из вечности». 20:00 «Новости в 20:00». 22:20, 2.50 «Джодха және Акбар». 23:55 «У вас будет ребенок…» Т/с. 3:35 «Контрольная закупка».
КТК
06.00 Открытие вещания. 06.05Мультфильмдер. 06.35 “Япыр-ай”. 07.20“Жүрекжарды”. 07.50“Қайран заман! Т/х. 09.00 “Өнерлi отбасы”. 10.00“Дорога домой” .10.10“Удиви меня!” реалити-шоу. 11.15Мелодрама “Берега любви”. 13.15“Другая правда” .14.15“Портрет недели”. 15.20“Слуги народа”. 16.10“Жұлдызды ақиқат” тележурналы. 16.50,17.30 “Мұздан суық, оттан ыстық” Т/х18.25“Махабатта шек бар ма?” Т/х. 19.30“Сарай ханымдары” Т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00Вечерние новости. 21.40“Главная редакция” – “Той на миллион”. 22.10Военное кино “Истребители”. 23.55Детектив “Лесник”.
АРТА
06.00 «Ризамын». 07.00,21.00 Индийский сериал «Сен келерсің-2». 08:00 «Үмітіңді үзбе» Т/с. 09:00 Кино Эдди Мерфи «Вампир в Бруклине».11:00 «Городские легенды». 12:00 Мультсериалы. 14:00 Сериал «Мен саған ғашықпын».15:00,16.00 «Счастливы вместе».18:00 Сериал «Кухня».19:00 Сериал «Братья по обмену-2». 20:00 Информбюро.22:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 23:00 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі. 00:00 КиноДжек Николсон в комедии «Марс атакует».
ЕҚТ
7.00, 9.00«Арайлы таң» ақпараттық-көңілашар бағдарламасы. 8.00 ,10.00 «ТВое утро». 11.00 «Естімеген елде көп» қызықты деректер.11.30 «Мастер-класс от Джорджио». 12.00 Программа «Рейдер».12.15 Программа «Boutique TV». 14.30 Тілеймін сізге...15.15 Өнер мен махаббат, тартыс пен талас – «Ана махаббаты».16.15 «Естімеген елде көп» қызықты деректер. 16.30,17.30, 17.45,19.30,21.30 «Qazaq news.неделя».18.00 Шынайы махаббат хикаясы «Тағдыр тезі». 18.30 Тілеймін сізге...20.00. Т/с «Горькая жизнь». 21.20, 22.15 Экономические новости на телеканале «Тан» при поддержке журнала Forbes KZ.22.00 Программа «Рейдер». 22.15 Мұзды жарып шыққан гүл» Т/х. 23.30 Премьера! Многосерийная мелодрама «Госпожа горничная». 00.15 Программа «Гармония»
СЕЙСЕНБІ, 28 СӘУІР ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан».10:00, 21:50 «Сырғалым»т/х. 10:50, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:35, 19:35 «Қыздар»т/х. 12:30, 17:30, 20:30, 0:10, 3:00 Жаңалықтар. 12:45, 22:40 «Ұлы Жеңіске - 70 жыл». 12:55 «Sport.kz». 13:15 «Алаң». 14:00, 1:05 «Сыр-сұхбат». 4:30 «Айдаһар
мінген шабандоздар» м/х. 14:55 «Джунгли кітабы» м/х. 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22:50 «Келін» т/х. 17:00, 2:05 «Келбет». 17:50, 0:45 «Өзекжарды». 18:10 «Айналайын»т/х. 19:10 «Қылмыс пен жаза». 23:40, 2:30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
07:02,00.40 «Айтұмар».08:00 «Жаңа күн».10:00,13.00, 17:00,20.00 Жаңалықтар.10:15Мультсериал. «Маша и медведь»10:25Мультсериал. «Мишки Гамми».10:50 Мультсериал. «Белка и стрелка».10:55 «Подари детям жизнь». 11:00,15:00,18.00, 21.00 Новости.11:15,00.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы. 11:45Кулинарная программа «Магия кухни». 12:20,21.30 Телесериал «Слово офицера». 13:15Документальная драма. «Семейные мелодрамы» 14:00Телесериал. «Улыбка пересмешника». 15:15,23:20 «Бұйымтай». 15:55 «Өмір сабақтары» деректі драмасы 16:30Телесериал. «Пәленшеевтер». 17:15 «Көзқарас». 17:45 «Экономкласс». 18:15Т/с. «Сұлтан Сүлейман» 19:05«Біздің үй». 20:30 «Бюро расследований». 22:00Телесериал. «А у нас во дворе». 22:50,01.30 «Арнайы хабар».
ЕВРАЗИЯ
6:00, 20.40 «Сүйген жар». 6:50, 12.55, 21.40 Жаңалықтар. 7:00 «Доброе утро». 11:00 Ф.«Чужое лицо». 12:00 «Ду қол шоколад». 13:00, 23.45 «Лучший город. kz». 13:10, 2.10 «Ашығын айтқанда». 14:00, 23.20, 1.50 «П@утina». 14:30 Детектив. «Паутина-5». 15:30 «112». 15:40 «Судебные истории». 16:40 «Давай поженимся». 17:50 «Пусть говорят». 18:55Мелодрама. «Взгляд из вечности». 20:00 «Новости в 20:00». 22:20, 2.50 «Джодха және Акбар». 23:55 «У вас будет ребенок…» Т/с. 3:35 «Контрольная закупка».
КТК
06.00 Открытие вещания. 06.05М/ф. 06.35 Д/х “Кухня кунг-фу”. 07.00“Япыр-ай”. 07.45,20.30 Жаңалықтар. 08.10“Қайран заман! Т/х. 09.10,19.30 “Сарай ханымдары” Т/х. 10.10 Мелодрама “Четыре времени лета”. 12.00,21.00 Новости.12.40 “Главная редакция”.13.15“Лесник” Детектив.15.15 “Не ври мне”. Документальное реалити. 16.25,18.25 “Махабатта шек бар ма?” Т/х.17.10 “Мұздан суық, оттан ыстық” Т/х. 21.40 “Диагноз”. 22.10Кино “Истребители”. 23.55Детектив “Лесник”.
АРТА
06.00 «Ризамын». 07.00,21.00 Индийский сериал «Сен келерсің-2».08:00 «Үмітіңді үзбе» Т/с.09:00 Кино «Марс атакует». 11:00 «Городские легенды».12:00 Мультсериалы. 14:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 15:00,16.00 «Счастливы вместе».18:00 Сериал «Кухня».19:00 Сериал «Братья по обмену-2». 20:00 Информбюро. 22:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 23:00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 00:00 Кино «Мальчишник 2: Из вегаса в бангкок».
ЕҚТ
7.00, 9.00«Арайлы таң» ақпараттық-көңілашар бағдарламасы. 8.00 ,10.00 «ТВое утро».11.00,11.30 16.30,17.30,17.45,19.30,21.30 «Qazaq news.неделя». 12.00 Программа «Рейдер».12.15Программа «Boutique TV». 14.30,18.30Тілеймін сізге...15.15 Мұзды жарып шыққан гүл» Т/х. 16.15 «Естімеген елде көп» қызықты деректер.16.30 «Qazaq news.апта» Қасым Аманжолмен.18.00,22.00 Музыка арнасы.19.00,22.30 Жаңалықтар. 19.15,22.45Новости. 20.00 «Горькая жизнь» Т/х. 21.20 23.30 Многосерийная мелодрама «Госпожа горничная». 00.15 Программа «Гармония».
СӘРСЕНБІ, 29 СӘУІР ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан».10:00 «Сырғалым» т/х. 10:50, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:35, 19:35 «Қыздар» т/х. 12:30, 17:30, 20:30,0:15, 3:00 Жаңалықтар. 12:45, 22:40 «Ұлы Жеңіске - 70 жыл». 12:55 «Заң және біз». 13:35 «Қылмыс пен жаза». 4:00 «Поэзия әлемі». 14:30 «Айдаһар мінген шабандоздар» м/х. 14:55 «Джунгли кітабы» м/х. 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22:50 «Келін» т/х. 17:00, 1:10 «Қамал қорғаған қазақ». 17:50, 0:45 «Өзекжарды». 18:10 «Айналайын». 19:10 «Журналистік зерттеу». 1:50 «Көк тарландары»т/х. 23:40, 2:25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 1:40 «Ас болсын!».
ХАБАР
07:02,00.40 «Айтұмар».08:00 «Жаңа күн».10:00,13.00, 17:00,20.00 Жаңалықтар.10:15Мультсериал. «Маша и медведь»10:25Мультсериал. «Мишки Гамми».10:50 Мультсериал. «Белка и стрелка».10:55 «Подари детям
жизнь». 11:00,15:00,18.00, 21.00 Новости.11:15,00.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы. 11:45Кулинарная программа «Магия кухни». 12:20,21.30Телесериал «Слово офицера». 13:15Документальная драма. «Семейные мелодрамы» 14:00Телесериал. «Улыбка пересмешника». 15:15,23:20 «Бұйымтай». 15:55 «Өмір сабақтары» деректі драмасы 16:30Телесериал. «Пәленшеевтер». 17:15 «Көзқарас». 17:45 «Мен көрген соғыс». 17:55 «Незабытые истории войны». 18:15Телесериал. «Сұлтан Сүлейман». 19:05,22.50 «Біздің үй». 20:30 «100 бизнес-историй». 22:00 Телесериал. «А у нас во дворе»
ЕВРАЗИЯ
6:00 «Сүйген жар». 6:50, 12.55, 21.40 Жаңалықтар. 7:00 «Доброе утро». 11:00 Ф.«Чужое лицо». 12:00 «Ду қол шоколад». 13:00, 23.45 «Лучший город.kz». 13:10, 2.10 «Ашығын айтқанда». 14:00, 23.20, 1.50 «П@утina». 14:30 Детектив. «Паутина-5». 15:30 «112». 15:40 «Судебные истории». 16:40 «Давай поженимся». 17:50 «Пусть говорят». 18:55 Мелодрама. «Взгляд из вечности». 20:00 «Новости в 20:00». 20:40 «Сүйген жар». 22:20, 2.50 «Джодха және Акбар». 23:55 «У вас будет ребенок…». Т/ф. 3:35 «Контрольная закупка».
КТК
06.00 Открытие вещания. 06.05Мультфильмдер. 06.35 Деректi хикая “Кухня кунг-фу”. 07.00“Япырай”. 07.45,20.30 Жаңалықтар. 08.10 “Қайран заман! Т/х. 09.10,19.30 “Сарай ханымдары” Т/х. 10.10 Мелодраме “Четыре времени лета”.12.00Новости. 12.40 “Диагноз”.13.10 Детектив “Лесник”. 15.15. “Не ври мне”. Документальное реалити.16.10“Махабатта шек бар ма?”Т/х. 17.10 “Мұздан суық, оттан ыстық” Т/х. 18.25 “Махабатта шек бар ма?” 21.00 Вечерние новости. 21.40 “Черный квадрат”. 22.10 Мелодрама “Офицерские жены”. 23.55 Кино “Шеф-2”.
АРТА
06.00 «Ризамын». 07.00,21.00 Индийский сериал «Сен келерсің-2».08:00 «Үмітіңді үзбе» Т/с.09:00 КИНО «Мальчишник 2: Из вегаса в бангкок». 11:00 «Городские легенды». 12:00 Мультсериалы.14:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 15:00,16.00 «Счастливы вместе».18:00 Сериал «Кухня».19:00 Сериал «Братья по обмену-2». 20:00 Информбюро.22:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 23:00 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі.00:00 Кино «Проклятие моей матери».
ЕҚТ
6.30 Жаңалықтар. 6.45 Новости.7.00, 9.00«Арайлы таң» ақпараттық-көңілашар бағдарламасы. 8.00 ,10.00 «ТВое утро».11.00,11.30 16.30,17.30,17.45,19.30,21.30 «Qazaq news.неделя». 12.00 Программа «Рейдер». 12.15Программа «Boutique TV». 14.30,18.30 Тілеймін сізге...15.15 Мұзды жарып шыққан гүл» Т/х. 16.15 «Футболшы балалар», «Мобидик және Мудың құпиясы» мультхикаялары. 17.15 Премьера! «Открытый диалог» с М.Сапарбаевым.18.00,22.00 Музыка арнасы.19.00,22.30 Жаңалықтар.19.15,22.45 Новости. 20.00 «Горькая жизнь» Т/х.23.30 Многосерийная мелодрама «Госпожа горничная». 00.15 Программа «Гармония».
БЕЙСЕНБІ, 30 СӘУІР ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан».10:00, 21:50 «Көк тарландары» т/х. 10:50, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:35, 19:35 «Қыздар» т/х. 12:30, 17:30, 20:30,0:15, 3:00 Жаңалықтар. 12:45, 22:40 «Ұлы Жеңіске - 70 жыл». 12:55«Агробизнес». 13:20 «Журналистік зерттеу». 13:40 «Сіз не дейсіз?». 14:10 «Жан жылуы». 14:35 «Айдаһар мінген шабандоздар» м/х. 14:55 «Джунгли кітабы» м/х. 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22:50 «Келін» т/х. 17:00, 1:25«Қазақ даласының құпиялары» д/ф. 17:50, 0:45 «Өзекжарды». 18:10 «Айналайын». 19:10«Индустрияландыру: ұлттық өндіріс». 23:40, 2:25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
07:02,00.40 «Айтұмар».08:00 «Жаңа күн».10:00,13.00, 17:00,20.00 Жаңалықтар.10:15М/с. «Маша и медведь» 10:25 М/с. «Мишки Гамми».10:50 М/с. «Белка и стрелка».10:55 «Подари детям жизнь». 11:00,15:00,18.00, 21.00 Новости.11:15,00.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы. 11:45 «Магия кухни». 12:20,21.30Т/с «Слово офицера». 13:15 Д/д. «Семейные мелодрамы» 14:00Т/с. «Баллада о Бомбере». 15:15,23:20 «Бұйымтай». 15:55 «Өмір сабақтары» д/д 16:30Т/с. «Пәленшеевтер».17:45 «Бизнес сыры». 18:15Т/с. «Сұлтан Сүлейман». 19:05.«Жекпе-жек» 20:30 «Моя история войны».20:45«Жерұйық». 22:00Т/с. «А у нас во дворе». 22:50 «Біздің үй».
14 Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Теледидар бағдарламасы ЕВРАЗИЯ
6:00, 20.40 «Сүйген жар». 6:50, 12.55, 21.40 Жаңалықтар. 7:00 «Доброе утро». 11:00 Ф. «Чужое лицо». 12:00 «Ду қол шоколад». 13:00, 23.45 «Лучший город.kz». 13:10, 2.10 «Ашығын айтқанда». 14:00, 1.50 «П@утina». 14:30 Детектив. «Паутина-5». 15:30 «112». 15:40 «Судебные истории». 16:40 «Давай поженимся». 17:50 «Пусть говорят». 18:55Мелодрама. «Взгляд из вечности». 20:00 «Новости в 20:00». 22:20, 2.50 «Джодха және Акбар». 23:20 «П@утina». 23:55 «У вас будет ребенок…». Т/с. 3:35 «Контрольная закупка».
КТК
06.00 Открытие вещания. 06.05М/ф. 06.35 Деректi хикая “Кухня кунг-фу”. 07.00“Япыр-ай”. 07.45,20.30 Жаңалықтар. 08.10“Қайран заман! Т/х. 09.10,19.30 “Сарай ханымдары” Т/х. 10.10 Кино “Преступная страсть” 12.00 Новости.12.40“Черный квадрат”.13.10“ШЕФ-2”, криминальная драма.15.15 “Не ври мне”. 16.10,18.25 “Махабатта шек бар ма?” Т/х.17.10 “Мұздан суық, оттан ыстық” Т/х. 21.40“Наша правда”. 22.40 “Офицерские жены”.23.55Кино “ШЕФ-2”
АРТА
06.00 «Ризамын». 07.00,21.00 Индийский сериал «Сен келерсің-2».08:00 «Үмітіңді үзбе» Т/с. 09:00 Комедия «Проклятие моей матери».11:00«Городские легенды».12:00 М/с.14:00 Т/с «Мен саған ғашықпын». 15:00, 16.00 «Счастливы вместе».18:00 Т/с «Кухня». 19:00 Т/с «Братья по обмену-2». 20:00 Информбюро. 21:00 «Сен келерсің-2». 22:00 Т/с «Мен саған ғашықпын». 23:00 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі. 00:00 Кино Эдди Мерфи «Шоу начинается».
ЕҚТ
6.30 Жаңалықтар. 6.45 Новости.7.00, 9.00«Арайлы таң» ақпараттық-көңілашар бағдарламасы. 8.00 ,10.00 «ТВое утро».11.00,11.30 16.30,17.30,17.45,19.30,21.30 «Qazaq news.неделя». 12.00 Программа «Рейдер». 12.15 Программа «Boutique TV». 14.30,18.30Тілеймін сізге... 15.15 Мұзды жарып шыққан гүл» Т/х. 16.15 «Футболшы балалар», «Мобидик және Мудың құпиясы» мультхикаялары. 17.15 Премьера! «Открытый диалог» с М.Сапарбаевым.18.00,22.00 Музыка арнасы. 19.00,22.30 Жаңалықтар.19.15,22.45 Новости. 20.00 «Горькая жизнь» Т/х.23.30 Многосерийная мелодрама «Госпожа горничная». 00.15 Программа «Гармония».
ЖҰМА, 1 МАМЫР ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00«Көк тарландары» т/х. 10:50 «Ағайынбыз бәріміз» концерт. 11:50, 19:35 «Қыздар» т/х. 12:40 «Иман айнасы». 13:05 «Ұлы Жеңіске - 70 жыл». 13:20 «Ұлттық шоу». 14:25 «Қазақстан - біздің ортақ шаңырағымыз!» м/ф. 14:45 «Баламен бетпе-бет». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22:50 «Келін» т/х. 17:05 «Жан жылуы». 17:30, 20:30, 0:10, 3:00 Жаңалықтар. 17:50, 0:45 «Өзекжарды». 18:10 «Ғасырлар үні». 18:40 «Жайдарман». 9:00 «Менің Қазақстаным».21:05 «Айтуға оңай...». 21:50 Мерекелік концерт. 23:40, 2:25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
07:02,00.40 «Айтұмар».08:00 «Жаңа күн».10:00,13.00, 17:00,20.00 Жаңалықтар.10:15,12.10 Мерекелік концерт. 11:00,15:00,18.00, 21.00 Новости.11:10Прямое включение. 12:40 «Бірлігіміз жарасқан 20 жыл» Д/ф. 13:15 Кино. «Весна на Заречной улице».15:15,23:20 «Бұйымтай».16:00 «Ду-думан».17:15 Мультфильм. «Қазақстан – біздің ортақ шаңырағымыз». 17:45 Мультфильм. «Мақтаншақ қыз». 18:15 Мерекелік топтама «Достық жыры». 18:45 «Орталық Хабар». 20:30 Деректі фильм «Достық үйі»-2. 21:30 «Жеті ән». 23:00 Кино. «Земля обетованная».
ЕВРАЗИЯ
6:00, 21.00 «Сүйген жар». 7:00, 3.20 Т/с. «Аристократы». 8:35, 13.50 «П@утina». 9:00 Мелодрама. «С чистого листа». 10:50 «Лев Лещенко. Ни минуты покоя». 12:05, 1.45 «Ашығын айтқанда». 12:50, 2.30 «Караоке такси». 13:25, 3.00 «101 кеңес». 14:50 «Старые песни о главном». 16:50 Мелодрама. «Папа для Софии». 22:20 «Джодха және Акбар». 23:45 «Сегодня вечером».
КТК
07.00Открытие вещания. 07.05 Мультфильмдер. 07.20 Деректi хикая “На грани возможного”. 07.45 Жаңалықтар. 08.10 “Қайран заман!Т/х. 09.10,19.30 “Сарай ханымдары” Т/х. 10.10 “Золотая коллекция “Мосфильма”. “Служебный роман”. 13.15Комедия “Олимпийская деревня”.15.00 “Той BestStar”. 17.25“Алдараспан” юмо-
ристический концерт. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.30 “Наша правда”. Ток-шоу.22.30 “Плохая соседка”. Премьера. 00.35 “Смотреть всем!”. Экстремальное шоу!
АРТА
06.00 «Ризамын».07.00,21.00 Индийский сериал «Сен келерсің-2».08:00 «Үмітіңді үзбе» Т/с. 09:00 Кино Эдди Мерфи «Шоу начинается».11:00 «Городские легенды». 12:00 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі .14:00 Мелодраматический сериал «Мен саған ғашықпын». 15:00,16.00 «Счастливы вместе».18:00 Сериал «Кухня».20:00 ПРЕМЬЕРА! Фильм-концерт. «Той думан».23:00 сериал «Мен саған ғашықпын». 00:00 Кино «Телеведущий: и снова здравствуйте!»
ЕҚТ
6.30 Жаңалықтар. 6.45 Новости.7.00, 9.00«Арайлы таң» ақпараттық-көңілашар бағдарламасы. 8.00 ,10.00 «ТВое утро».11.00,11.30 16.30,17.30,17.45,19.30,21.30 «Qazaq news.неделя». 12.00 Программа «Рейдер». 08.15 «Ана махаббаты» Т/х.10.30»Жанбыр тамшысы» мультфильмі. 12.00 «Popcorn» балалар тележобасы 12.15 Программа «Boutique TV».14.30 Тілеймін сізге...15.15 Мультфильм «Приключения Джимми Нейтрона». 15.45 Семейно кино. «Ребекка с фермы Саннибрук». 18.00 Музыка арнасы. 18.30 Тілеймін сізге...19.00 Жаңалықтар. 19.15 Новости. 22.00 Музыка арнасы 22.30 Жаңалықтар. 22.45 Новости. 00.00 Программа «Гармония». 00.35 Концерт
СЕНБІ, 2 МАМЫР ҚАЗАҚСТАН
7:00 концерт. 8:10«Қымызхана». 8:40 «Агробизнес». 9:00 «Сенбілік таң». 10:05 «Дауа». 10:40 «Ас болсын!». 11:25 «Әзіл әлемі». 13:00 «Білгірлер бәйгесі». 13:45 «Поэзия әлемі». 14:15 «Ағайынды» т/х. 17:30, 20:30, 0:10, 2:55 Жаңалықтар. 17:50«Қазақстан - біздің ортақ шаңырағымыз!» м/ф. 18:50 Бекжан Әшірбаевтің шығармашылық кеші. 21:00 «Сенбілік кездесу». 22:35 «Жайдарман». 0:45 «Алаяқ Дик пен Джейн» комедиясы. 2:20 «Ғасырлар үні».
ХАБАР
07:02 «Ду-думан». 08:30 «Мир в картинках».08:55 «Бармысың, бауырым?» 09:40 «Продвопрос» 10:00 «Спорт без границ».10:25Д/ф «В память о Нурлане Каппарове». 10:55 Мультфильм «Медведи-соседи» 12:25 Кино для всей семьи. «Дорогая, мы себя уменьшили». 13:45 «Орталық Хабар». 14:40 «Жеті ән» 16:15 Кино «Сумерки. Сага. Затмение». 18:20 Концерт Ш. Қалдаяқов «Әнім сен едің».19:50 «Бенефис-шоу» 22:00 Мегахит. «Шаг вперёд: всё или ничего». 23:50 Кино. «Мінсіз жігіт».01:20 Деректі сериал «Айрықша туған айымдар»
ЕВРАЗИЯ
6:00 Т/с. «Незнакомка из Уайлфелла». 6:45 «Джодха және Акбар». 7:45, 3.50 «Таңғы пошта». 8:15, 14.00 «П@утina+». 9:00 Новости. 9:10 «Смак». 9:45 Мелодрама. «Шесть соток счастья». 11:40 «Фабрика грез». 12:05, 1.30 «Ду қол шоколад». 13:00, 2.15 «Караоке такси». 13:30, 2.40 «101 кеңес». 14:50 «Старые песни о главном». 16:30 Мелодрам. «Пропавший жених». 20:30 «Лучший город.kz». 21:30 «Кешкі кездесу». 22:50 «Ән дария». 23:40 Детектив. «Моя фамилия Шилов». 3:00 «Незнакомка из Уайлфелла». 4:20 «Контрольная закупка».
КТК
07.00 Открытие вещания. 07.05Мультфильмдер. 07.10 “Неподдающиеся” К/ф. 08.35 “Жүрекжарды” 09.15»Шаншарға»- 20 жыл!» 10.00 “Кривое зеркало”. 12.00 Новости. 12.40“Наша правда”. Ток-шоу.13.40 “Звездная жизнь” – “Роковая любовь холостяков”. 14.40 “Путь на олимп”. 15.15 “Табыс кілті” бағдарлама.15.45 “Махаббат мұңы” Т/х.16.40 “Алдараспан” юмористический концерт.18.15“Карадайы” Т/х. 21.00 “Другая правда”. 22.00Комедя “Любовь и голуби”. 00.00“Той BestStar” сазды-ойын-сауықты бағдарлама.
АРТА
06.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 07:00 Шоу розыгрышей «Ризамын». 08:00 Мультсериалы. 09:00Кино «Телеведущий: и снова здравствуйте!». 11:30 «Дом рецептов».12:00 «Жұлдызды шаңырақ».12:30 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі.15:00Фильмконцерт. «Той думан».18:00 Фильм-концерт. Юлдуз Усмонова. 21:00 Фильм-концерт . Театр «Алдараспан».
ЕҚТ
07.00»Менің де атым Қожа» К/ф. 08.25»Ана махаббаты» Т/х. 10.30»Темір жануарлар»,»Ізкесуші Пруденс ханым»,«Футболшы балалар» мультхикаялары. 12.00 Детский телепроект «Popcorn» 12.15 Программа «Boutique TV». 12.30 «Ой түйін».13.00 «Обозрение недели». Итоговый выпуск новостей. 13.30,18.45Тілеймін сізге...14.00 «Ислам өркениеті». 15.15 Мультфильм «Приключения Джимми Нейтрона».15.45 Скетчком «Всё ништяк!» 16.10 Семейное кино «За углом». 17.15 «Жебеуші періште» түрік драмасы.19.30 «Естімеген елде көп» қызықты деректер. 20.00 «Qazaq news. апта» Қасым Аманжолмен.21.00 Золотая коллекция Голливуда «Унесенные ветром». 22.55»Turk zonе» музыкалық шолу. 23.20 «Ақиқат жолында.Дракула» Д/ф. 00.00 Программа «Гармония». 00.35 Концерт.
ЖЕКСЕНБІ, 3 МАМЫР ҚАЗАҚСТАН
7:00 концерт. 8:00«Қымызхана». 8:30 «Ақсауыт». 9:00 «Бүгін жексенбі». 10:30 «Баламен бетпебет». 10:50 «Қазақстан - біздің ортақ шаңырағымыз!» м/ф. 11:55 «Шарайна» т/с. 12:25 «Ұлттық шоу». 13:45 «Жарқын бейне». 14:15 «Ағайынды» т/х. 16:50 «Мәңгілік ел» к/ц. 18:20 «Әзіл әлемі». 20:00, 2:20 «Апта. КZ». 21:05 «Асыл ана» Сәкен Майғазиевтің шығармашылық кеші. 23:05 «Алаң». 23:55 «Піл» операциясы» комедиясы. 1:40 «Көкпар».
ХАБАР
07:02 «Ду-думан». 08:30 «Айбын». 09:00Ақпарат арнасы – «Жетi күн». 09:55 «Ас арқау». 10:15 «Спорт әлемі». 10:40Мультфильм. «Кино о гордой семье». 12:10Кино. «Лимонадный рот». 13:20 «Бенефис-шоу». 14:30 «Бұйымтай». 15:10Кинокомедия «Не бойся, я с тобой!» 17:50Концерт. Досымжан Таңатаровтың «Отаным десем...» атты ән кеші. 19:50 «Қызық times». 21:00Информационный канал - аналитическая программа «Жетi күн». 22:00Мегахит. «Саботаж». 23:55Кино. «Бейғам бойжеткен». 01:55Деректі сериал «Айрықша туған айымдар».
ЕВРАЗИЯ
6:00, 3.20 Ф. «Незнакомка из Уайлфелла». 7:40 «Кешкі кездесу». 8:45 «Воскресные беседы». 9:00 Новости. 9:10 «Здоровье». 10:10 «Казлото». 10:45 Шоу «Лучший город.kz». 11:55 «Кешкі кездесу». 13:05, 2.05 «Караоке такси». 13:40, 2.30 «101 кеңес». 14:05 «Ән дария». 15:00 «Угадай мелодию». 15:40 Мелодрама. «Слепой рассчет». 19:50 «Наша война». 21:00 «Аналитика». 22:00 «П@утina+». 23:05 «Точь-в-точь». 2:50 «Қылмыстық іс №».
КТК
07.00 Открытие вещания.07.05Мультфильмдер. 07.15“Астробой” мультсериал.7.40Cartoon network представляет: “Бен 10. Омниверс”. 08.00“КТК” қоржынынан”. 09.45“Табыс кілті” бағдарлама.10.10“Звездная жизнь” – “Роковая любовь холостяков”.11.10Мелодрама “Кровные узы”.15.00“Дорога домой”. Истории усыновлений. 15.10 «Шаншарға»- 20 жыл!» 15.45 “Махаббат мұңы” Т/х.16.40 “Алдараспан” юмористический концерт. 18.20“Той BestStar”.19.50,22.50 “Өнерлi отбасы”.21.00“Портрет недели”.22.00“Слуги народа”. 00.00Мелодрама “Золотые небеса”. 01.50“Дневник лиги чемпионов УЕФА”
АРТА
06.00 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі. 07:00 Шоу розыгрышей «Ризамын». 08:00 «Әзіл студио». 09:30 Кино «Рождественская история».11:30 «Дом рецептов». 12:00 Развлекательная программа «Жұлдызды шаңырақ» .12:30 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі.16:00 Сериал «Братья по обмену-2». 20:00 Фильм-концерт. Макпал Жунусова и КайратНуртас. 23:00 Кино «Железный человек».
ЕҚТ
07.00 «Turk zonе» музыкалық шолу.07.30 «Мұзды жарып шыққан гүл» Т/х. 10.00 Мастер-класс от Джордио».10.30»Темір жануарлар», »Ізкесуші Пруденс ханым»,«Футболшы балалар» мультхикаялары.12.00 «Popcorn». 12.30 «Ой түйін».13.00 «Обозрение недели». 13.30, 19.00 Тілеймін сізге...15.15 М/ф «Ох,уж эти детки!»16.10 Cемейное кино «Синяя птица». 17.45 «Ана жүрегі» Б.Мустапаевтың ән кеші. 19.30 «Естімеген елде көп» қызықты деректер 20.00 «Qazaq news.неделя». 20.50 «Открытый диалог» с М.Сапарбаевым. 21.05 Золотая коллекция Голливуда «Унесенные ветром. 23.20 Скетчком «Всё ништяк!» 23.40 Скетчком «Большие люди» 00.00 Программа «Гармония»
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Қазақстан Республикасының аумағы шегінде орналасқан мүлікті заңдастыру Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 30 маусымдағы «Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар тұлғалардың мүлікті жария етуіне байланысты оларға рақымшылық жасау туралы» №213-V Заңымен мүлiктi жария ету мерзiмi 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталып және 2015 жылғы 31 желтоқсанда аяқталады деп белгіленген. Осы Заң 2014 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгiзiлдi. Осы Заңның күшi заңды қолданысқа енгізу күніне: 1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 190, 191, 193 (осы тармақшада көрсетілген, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң баптарында көзделген қылмыстарды жасау арқылы алынған ақша қаражатын жария еткен жағдайда), 208, 213, 215, 217, 218, 221, 222-баптарында көзделген қылмыстарды жасағаны үшiн оларды кінәлі деп таныған соттың айыптау үкімі; 2) Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнiң 118, 143, 143-2, 155, 155-1, 155-3, 155-4, 155-5, 156, 157, 166, 168-1, 178, 185, 187, 205-1, 205-2, 206-209, 214, 237, 239, 357-1-баптарында көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін оларды әкiмшiлiк жауаптылыққа тарту туралы уәкілетті органның (лауазымды тұлғаны) сот актісі не қаулысы заңды күшіне енген жария ету субъектілеріне қатысты қолданылмайды. Мына жағдайлар орын алғанда мүлікті заңдастыруға жатпайды: 1)жеке адамға қарсы, отбасыға және кәмелетке толмағандарға, адамның және азаматтың конституциялық және өзге құқықтары мен бостандықтарына, бейбiтшiлiкке және адамзат қауiпсiздiгiне, конституциялық құрылыс негiздерi мен мемлекет қауiпсiздiгiне, меншiкке, ақпараттық технологиялар қауіпсіздігіне, коммерциялық және өзге де ұйымдардағы қызмет мүдделеріне, қоғамдық қауiпсiздiк пен қоғамдық тәртiпке, халықтың денсаулығына және имандылыққа, басқару тәртібіне, сот төрелігіне және жазаны орындау тәртібіне қарсы қылмыстарды жасау; 2)экологиялық, көлік, әскери қылмыстарды, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар мен қылмыстарды, сондай-ақ мемлекеттiк қызмет пен мемлекеттiк басқару мүдделерiне қарсы өзге де қылмыстарды, экономикалық қызмет саласындағы қылмыстарды (осы Заңның 13-бабы 1-тармағының екінші абзацында көрсетілгендерді қоспағанда), оның ішінде экономикалық контрабанданы жасау; 3) жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау және өткiзу, жалған құжаттарды, мөртабандарды, мөрлердi, бланкілерді, мемлекеттiк наградаларды қолдан жасау, жасау немесе өткiзу; 4) инсайдерлік мәмілелер және бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау нәтижесiнде алынған мүлік; сондай-ақ мынадай: 1) сот тәртiбiнде оған құқықтар дауланып жатқан; 2) Қазақстан Республикасының заңдарында оған құқық беруге жол берiлмейтiн мүлік; 3) кредит ретiнде алынған ақша; 4) мемлекет пайдасына беруге жататын мүлік; 5) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 6 қарашадағы. «Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар жоспарын бекіту туралы» №1039 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында дағдарысқа қарсы шараларды іске асыру шеңберінде құрылысы мемлекеттік бюджет есебінен аяқталған жылжымай-
тын мүлік объектілеріндегі тұрғын және тұрғын емес үй-жайлар жария етуге жатпайды. Осы Заңмен мемлекеттік кірістер органдарына Қазақстан Республикасының аумағы шегінде орналасқан мүлікті заңдастыруды өткізу міндеті жүктелді. Осы Заңды орындау мақсатында Қазақстан Республикасының аумағы шегінде орналасқан мүлікті заңдастыру болып келесі танылады: 1) Қазақстан Республикасы аумағының шегiнен тыс орналасқан жылжымайтын мүлiк; 2) эмитенттерi шет мемлекетте тіркелген бағалы қағаздар; 3) шет мемлекетте тіркелген заңды тұлғалардың қатысу үлесін Қазақстан Республикасының шегiнен тыс орналасқан мүліктің сатып алу немесе бағалау құнының он пайызы мөлшерінде төленеді. Осы Заңды жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасы қаржы Министрінің 2014 жылғы 22 тамыздағы «Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің мемлекеттік табыс Комитетінің аумақтық бөлімшелерінде Қазақстан Республикасының шегiнен тыс орналасқан мүлікті заңдастыруды өткізудің кейбір мәселелері туралы» №374 бұйрығына қол қойылды. Көрсетілген бұйрыққа сәйкес мемлекеттік кірістер органдарында Қазақстан Республикасының аумағы шегінде орналасқан мүлікті заңдастыруды өткізу үшін комиссиялар құрылды, құжаттарды қабылдау үшін жауапты тұлғалар тағайындалды. Қазақстан Республикасының аумағы шегінде орналасқан мүлікті заңдастыруды өткізу заңдастыру субъктінің тұратын жерінде орналасқан мемлекеттік кірістер органдарыда 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталып және 2015 жылғы 30 қараша аралығында құжаттарды қабылдау жүргізіледі. Мүлiктi жария ету субъектілері мемлекеттік кірістер органдарына мынадай құжаттарды ұсынады: 1) нысанда мүлiктi жария етудi өткiзуге екi данадағы өтiнiштi (бұдан әрi - өтiнiш); 2) өтінішті берген кезде тұпнұсқаны көрсету арқылы, жеке басын куәландыратын құжаттың көшiрмесiн; 3) Қазақстан Республикасы аумағының шегiнен тыс орналасқан жылжымайтын мүлiк және шет мемлекетте тіркелген заңды тұлғалардың қатысу үлесі бойынша - осындай мүлiкке құқық белгiлейтiн құжаттың нотариат куәландырған көшiрмесiн; 4) эмитенттерi шет мемлекетте тіркелген бағалы қағаздар бойынша құқықтарды есепке алудың тиiстi жүйесiндегi есептiк шоттан үзiндi көшірменi не резидентi бағалы қағаздардың эмитентi болып табылатын мемлекеттiң заңнамасында белгіленген, осы бағалы қағаздарға меншiк құқығын растайтын өзге құжатты; 5) мүліктің бағалау құнын растайтын құжатты. Шетел валютасында көрсетілген мүліктің құны өтініш берген күннен бастап, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі белгілеген Қазақстан Республикасының ұлттық –теңге валютасының ресми курсы бойынша қайта есептеледі. 6) алымды төлегенін растайтын құжатты ұсынады. Мүлікті заңдастыру бойынша ұсынылған мәліметтердің анықтығы мен толықтығы үшін жауапкершілік заңдастыру субъектілеріне жүктеледі. Басқа да ақпаратты толық алу үшін заңдастыру субъектінің тұратын жері бойынша мемлекеттік кірістер органдарына хабарласу қажет. Екібастұз қаласы бойынша мемлекеттік кірістер басқармасы телефон (81787) 77-16-70.
Отарқа
15
еске алу Төртүй ауылының тұрғыны, асқар тау әкеміз, асыл жар, ардақты атамыз
АЙДАРБЕК ТӨЛЕУҰЛЫ БАИЛДЯШЕВТІҢ дүниеден өткеніне 1 жыл толып отыр. Сағындық, әкежан, өзіңді, Мейірім төккен жүзіңді. Қара жерге қимас ем, Тағдырың тұрса қолымда. Қара шаңырақ қаңырап, Иесін іздеп тұрғандай. Анам да жүр мұңайып, Көз жасын да көрсетпей.
Сыйлы болып халқыңа, Өмірің өтті дұшпансыз. Қол жайып еске алайық, Қабыл болсын дұғамыз. Еске алушылар: жұбайы, балалары. Әкеміздің жылына арналған ас қалалық мешіттің асханасында 2 мамырда №3998 сағат 15.00-де беріледі.
еске алу Балаға ақылшы, қамқор әке, туысқа жанашыр, адал жар, замандасқа сыйлы жан бола білген
СЕРІК БҰЛҚЫМБЕКҰЛЫ БИЖАНОВТЫҢ
мәңгілікке көз жұмып, фәниден бақиға озғанына 1 жыл толып отыр. Жыл толады арамыздан кеткелі, Көкіректен сары уайым кетпеді. Аяулы әке, орның бөлек біз үшін, Сағынышсыз күндеріміз өтпеді. Жарық болсын, жатқан жерің – мекенің, Нұр төксін деп ылғи дұға етеміз. Аңсауменен жылжып жатыр әрбір күн, Мезгіл сайын басыңа келіп-кетеміз. Марқұмның жылына арналған ас 2 мамыр күні сағат 12.00-де қалалық мешіт асханасында беріледі. Еске алушылар: жұбайы Майкен, балалары, немерелері, жиендері, туған-туысқандары. №4192
«Екібастұз дауысы - ақпараттық орталығы» ЖШС-і, «Отарқа» және «Голос Экибастуза» газеттері редакцияларының ұжымдары Мағжан Сүлейменқызы Темірғалиеваға, балалары мен туған-туыстарына орны толмас қаза - жұбайы, ардақты әке
Зейнелқабиден Темірғалиевтың
мезгілсіз қайтыс болуына байланысты қайғыларына ортақтасып, көңіл айтады.
Денсаулық
Ғасыр дерті 2015 жылдың 1 сәуіріне дейін елімізде 22630 адам АИТВ жұқпасымен тіркелді. Соның ішінде 2143-і - шетелдік азаматтар. Республикамызда жұқпаның ең көп шоғырланған жеріне Алматы қаласы, Павлодар, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Қостанай облыстары жатады. Бүгінгі күнге дейін Павлодар облысында 2151 адам АИТВ жұқпасымен (100 мың адамға есептегенде -194,4), Екібастұз өңірінде 102 адам АИТВ-мен тіркелді. Соның 66-ы ер, 36-сы - әйел адамдар. 13 әйел жүктілікпен тіркеуге алынса, солардың 10-ы түсік жасатып, 7-еуі нәрестесін дүниеге әкелді. 19 адам осы жұқпадан қайтыс болды. 7 адам жұқпаның соңғы сатысында дүние салды. Соңғы 3-4 жылда тұрғындар арасында жыныстық қатынас арқылы таралу деңгейі күрт өсіп отыр. Әсіресе, қатерлі дерттің 20-39 жас аралығындағылардың 80 пайызын құрайтыны қатты алаңдатады. Жылдар бойы қаламызда ЖИТС бөлімшесі арқылы тәуелді мінез-құлықты топтар (нашақорлар, жезөкшелер, ішкілікке салынған адамдар) арасында жыл сайын қан арқылы және жыныстық жолмен берілетін ауруларға (АИТВ, мерез, С гепатиті) қарсы тексерілулер жүргізіліп, жұқпаланғандар тіркеуге алынады. Жыл
сайын осы топтар арасында тексеру жүргізіліп, тұрғындар арасындағы таралу көрсеткіші сарапталады. Бұрынғы жылдарға қарағанда жыныстық жолмен таралу көрсеткіші өсуіне байланысты тексерілетіндердің саны да артып отыр. Биыл да сәуір айында секс қызметкерлері арасындағы жұмыс басталды. Өткен жылмен салыстырғанда, биылғы қамтылатындардың саны екі есе артық. АИТВ-ын жұқтырған, жұқтырмағаны жайлы білудің жалғыз әдісі – тесттен өту. Тестен өту үшін қан тапсыру керек. АИТВ-дан басқа жыныстық жолдармен жұғатын жұқпаларға (соз, мерез, трихоманиаз т.б.) жасырын түрде тегін тексерілу, емделу ЖИТС бөлімшесінде, Достық кабинетінде жүргізіледі. Сонымен қатар осы кабинетте кез келген адам АИТВ /ЖИТС және жыныстық жолдармен жұғатын аурулардың белгілері, салдары, асқыну жолдарына жол бермеу, алдын алу туралы толық кеңестер ала алады. Мекенжайымыз: Торайғыров көшесі32, №6 кабинет Қабылдау уақыты сағат 9.00-17.00 Ж.Смағұлова, облыстық ЖИТС орталығы Екібастұз бөлімшесінің эпидемиолог-көмекшісі
Отарқа
№16 (1266) 23 сәуір 2015 жыл www.otarka.kz
Алғыс айтамын
Сырт көз
Мұғалімнің міндеті не? Досымның әпкесінің үйіне қонаққа бардық. Мектептен жаңа келген беті екен. Амандық сұрасқаннан кейін астағамын дайындауға кірісті. Үйде де, түзде де пысық ол кісі бір жағынан шаруасына кірісіп, бір жағынан сөйлеп, бізді бұрын болған біраз жайға қанықтырды. Әдетте адам әңгімесін өз мамандығынан бастайды. «Қазіргі кезде бала тәрбиелеу қиын боп кетті»,-деп әпкеміз қынжылыс білдіре сөйледі. Не айтар екен деген қызығушылықпен құлақ түрдік. «Біздің кезіміз жақсы екен ғой. Ата-аналар да бала тәрбиесіне ерекше көңіл аударушы еді. Олар баласын еңбекқор, жауапкершіл етіп өсіру үшін мұғалімдермен тығыз қарымқатынаста болатын. «Үйде болғанда – біз, мектепте болғанда – сіз»-деп баласының бойынан кішкене кемшілік байқап қалса, оны жылдам түзетуге күш салатын. Баласы шағым жасап барған жағдайда «Мұғалім саған жаман болсын демейді. Сен оның сөзіне құлақ аспағансың, кінә өзіңнен!»-деп, керісінше, баласына кейитін. Сондай тәрбиенің ұшқынын алып өскен балалардың бұл күнде жаман болғаны жоқ. «Баланы – бастан» демей ме? Қазіргі балалар тым еркінсіп кетті. Кейбір отағасы баласына жөнді тәрбие де бере алмайды. Ондай бала біздің айтқанымызға көнбейді. Қатты сөйлесең атаанасына шағымданып барады. «Менің балама неге тиісесіз»,деп келетіндер де жоқ емес. Біз баласына әдейі тиіскендей сезінеді. Ұлттық біріңғай тестілеуде немесе оқу жылы кезіндегі сынақтарда оқушы төмен көрсеткіш көрсетсе, оған да біз кінәліміз. «Мұғалімдер білімді дұрыс бере алмайды» деген айып тағады. Баласының білім алуға құлықсыздығынан көрмейді. Бертінге дейін баланың бос уақытында істеген іс-әрекеттеріне де мұғалім жауап беріп келді»,-деп досымның әпкесі сәл тыныстап алды да жоғары сыныптардың жетекшісі боп жүрген әріптесінің басынан кешірген бір оқиғаны баяндап берді. Сағат түнгі 12-лер шамасында 11-кластағы оқушысының әкесі телефон шалыпты. Тұтқаны көтерсе, арғы жақтан: «Менің қызым әлі үйге келген жоқ. Көрмедіңіз бе?» - деген ашулы дауыс естіледі. «Қызыңыз аман-есен мектептен шығып кеткен»-десе, «Алда-жалда жазым болып қалса, сіз жауап бересіз!»-деп телефон тұтқасын қоя салыпты. Содан әріптесімнен де маза кетіп, түнімен көз іле алмайды. «Біз әр оқушыны қолынан жетектеп апарып үйінің есігінен кіргізуге міндетті емеспіз. Ата-анасы сабақтан соң баласын сыртта күтіп тұрып алып кетсін. Мектепте сабақ беріп бір шаршасақ, кеште ата-аналармен сөзге келісіп екі шаршаймыз. Осыдан кейін мұғалімнің жұмысы қаншалықты ауыр екенін өзіңіз-ақ байқайсыз. Бір жыл бұрын сабақ үстінде тағы бір оқиға болды. Мен тақтаға жазу жазып артыма қарағанша, бір оқушы қасындағы отырған оқушының көзін қарындашпен шұқып алыпты. Бала болғаннан кейін ойнап отырып не істемейді? Сол үшін жауапқа тартылдым. Қайта абырой болғанда оқиға ушыққан жоқ. Оқушының ата-анасы түсіністікпен қарады. Егер олар шағымданса, мен істі болып кетуім де бек мүмкін еді». Мектеп баланы тәрбиелейді. Дегенмен оның түзік болып өсуі көбінесе ата-ана тәрбиесіне тіреледі. Әуектетіп өсірген балалар сабақта да еркін отырғысы келеді. Байыппен айтқан сөзіңе көнбейді. Содан кейін қатты айтуға тура келеді. Әрине, көпке топырақ шашудан аулақпын. Үлгілі жанұялар баршылық. Десе де, барлығын мұғалімнің мойнына артып қоюға болмайды ғой. Үйде ата-ана дұрыс үлгі көрсетсін. Сабағын мұқияттасын. Сөйткенде ғана баланың оқу үлгерімі жоғарылап, жастайынан жақсы мінез қалыптасады»,- дейді досымның әпкесі налып. Жалпы, бізде қит етсе мұғалім жауапты деген ұғым қалыптасқан. Осындай қасаң ойдан арылсақ қана мұғалім мен ата-ана арасында сыйластық қарым-қатынас өрбиді. Ал мұның бала үшін пайдасы зор болады. Қысқасы, әркім өз міндетін жіктеп алуы керек сияқты. Пікіріңіз болса, газет редакциясына немесе Otarka1@yandex.ru электрондық почтасына жолдаңыз.
Отарқа www.otarka.kz
МЕНШІК ИЕСІ: «Екібастұз дауысы - ақпараттық орталығы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Директор: АЙНҰР Мейрамова Тел.: 34-93-92 Редактор: Жассерік сәдуақасов Тел.:34-11-05 Редактордың орынбасары: Жанаргүл Қадырова Жауапты хатшы: ДАРИЯ ЖҰМАДІЛОВА Тілшілер: Рауза Мұсабаева, БЕКТҰРҒАН ЛАҚАДЫЛ Аға оператор-бет қаттаушы: Ерқанат Нұрпейісов Бет қаттаушы: Бақытгүл Мәукілова
Бейнет аяқ астынан демей ме. Үстіміздегі жылдың 7 сәуірінде қатты жығылып, омыртқадағы бұрын болған сынықты қозғап алдым. Содан Қалалық аурухананың жарақат бөлімінде 10 күн емделдім. Әр науқасты мұқият қарап, жанашыр көңілмен қызмет көрсететін абзал жандар - бөлімнің бас дәрігері Ерболат Қабылбекұлы Жұматаевқа, емдеуші дәрігер Серік Қабдығалиұлы Таштаевқа, медбикелер Дәметкен, Алма, Құндыз, сондай-ақ Жазира, Гуля, Ардақ есімді күтуші қыздарға айтар алғысым шексіз. Қашанда еңбектері жанып, мерейлері үстем болсын деп тілеймін. Емделуші Несіп Мәкенқызы Ахметова №4163
Құрметті қала тұрғындары және қонақтары!
Сіздерді «Қазақстанда жасалған» акциясы шеңберінде, 2015 жылдың 25 сәуірінде Екібастұз қаласының муниципалды базарында (М.Әуезов көшесі, 168 мекенжайы бойынша) Екібастұз өңірі тауар өндірушілерінің қатысуымен өтетін ауылшаруашылық жәрмеңкесіне шақырамыз. Жәрмеңкенің басталуы сағат 9.00-де. Екібастұз қаласы әкімдігінің кәсіпкерлік бөлімі
Акция
Дәстүрлі құндылықпен танысты Р.МҰСАБАЙ Ішкі саясат бөлімі жанындағы конфессияаралық қарым-қатынастарды талдау және дамыту орталығы «Номад» қоғамдық бірлестігі, сондай-ақ, «Братство» славян орталығымен әрекеттесе отыра, «Жастардың бойына рухани дәстүрлі құндылықтарды дарыту» айдарымен акция өткізді. Аталмыш шара қаладағы №№6, 10, 24, 26 мектептерінің оқушыларын және «Үміт» балалар үйінің тәрбиеленушілерін қамтыды. Ондағы мақсат – жас ұрпақты христиан дәстүрімен таныстыру. Акцияға қатысқан балалар мерекелік тағам - пасхадан дәм татты.
ХАБАРЛАНДЫРУ!
«Қайнар» білім беру және бос уақытты қамту кешені «Жаз - 2015» бағдарламасы шеңберінде 6 жастағы балаларды мектепке даярлау үшін маусым, шілде айларында қазақ және орыс тілдерінде ақылы курстық дайындыққа шақырады. Курстық дайындық құны 1 айға 5000 (бес мың) теңге. Күніне 4 сабақ, жұмасына 5 рет өткізіледі. Сабақ ұзақтығы 35 мин. Мектепке дейінгі балалардың 1 айлық дайындық курсы төмендегідей сабақтарды қамтиды: Санамақ (математика); Сауат ашу; Оқылық та тоқылық! (оқу); Әлем және мен (қоршаған ортамен таныстыру). Курсқа жазылу мына мекенжайда қабылданады: Абай көшесі, 121 «А», «Қайнар» білім беру және бос уақытты қамту кешені. Анықтама алу үшін мына телефондар арқылы хабарласыңыз: 33-89-21, 33-89-44. №4036
«Экология» академиясының доктор академигі, магистр, шипагер, көріпкел-тамыршы, биоөріс маманы-биотерапевт, халық емшісі
БЕКЗАТ РЫСБАЙТЕГІ
Қасиетімен көпшіліктің құрметіне бөленіп жүрген азамат. Жандарбек қожа атаның батасын алып, Үміт апаның жолын ұстанған жерлесіміз биылғы жылы Мәскеуде өткен халықаралық емшілер сынақ-байқауының жеңімпазы. Түркия мемлекетінің Измир қаласында да ең алғашқы сынақта Магистр атағына қол жеткізді. Жақында Алматы қаласында жоғары деңгейдегі құрылтай жиынында «Халқына еңбегі зор» төсбелгісімен марапатталды. Ата-бабамыздан жалғасқан дуалы ауыз бақсылардың бірі. Білімі зор, әсіресе: жын, талма, ұстамасы бар күрделі аурулардың кеселін қайтарып, емін жасайды. Ішімдікке тәуелді болған адамдарды ауруынан айықтырады. Ұйқысы қатты шыжың (энурез) балалардың дертіне бірден-бір ем жасайды. Ішкі-сыртқы ісіктерді қайтару. Перзент жолы бала көтермеген әйелдерге жол ашады. Негізгі емі - ыстық шипалы алақанымен сылау (биөріс). Нәтижелі еміне халық риза.
Құмалақ ашу, көріпкелдік болжамы зор.
Екібастұз қаласы Әуезов көшесі, 38, 108 бөлме. Шипагер-тамыршы Жұмыс телефоны: 75-55-43, сағат 9.00-ден - 16.00-ге дейін, үй телефоны: 33-43-23, 8 777-930-67-12, 8 777-347-33-94, 8 707-945-94-53
Сертификат «472 Денсаулық сақтау министрлігі «Қазақстан Республикасының халық және рухани емшілері мекемесі». №3822
Продам
Известь 60 тн/кг. Оптом и розница. Ул. 14 Северный, 37, ул. Абая, 19. Тел. 37-18-11, 8-701-422-95-42, 8-705-48148-00. №4138
Сатамын
8-шағынаудандағы 9 қабатты үйдің 5-қабатындағы 3 бөлмелі пәтерімді сатамын. Тел.: 37-24-90, 8-702-916-94-74
Автордың жеке пікірі үшін редакция жауап бермейді. Қолжазба, фотосурет авторға қайтарылмайды. «Отарқада» жарияланған материалдарды көшіріп немесе өңдеп басу үшін редакцияның жазбаша рұқсаты алынып, газетке сілтеме жасалуы міндетті. Редакцияның мекенжайы: 141206, Екібастұз қаласы, Мәшһүр Жүсіп көшесі, 46-үй, 1-қабат Тел/факс: 40-06-19 Электрондық пошта: Otarka1@yandex.ru Таралым 2830 Индекс 63700 Газет аптасына бір рет, бейсенбі күні қазақ тілінде шығады. Көлемі 4 б.т. Газетке 22.04.2015 ж. сағат 18.00-де қол қойылды.
Қаперге алыңыз
Құрметті Екібастұз қаласының тұрғындары! Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 30 маусымдағы «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне байланысты рақымшылық жасау туралы» №213-V ҚРЗ Заңына сәйкес Екібастұз қаласы әкімінің аппараты мүлікті (ақшадан басқа) жария етуге ұсыну үшін Екібастұз қаласы Мәшһүр Жүсіп көшесі, 45, №35 каб. мекенжайында құжаттарды қабылдауды жүзеге асыруда. Анықтама телефоны: 34-45-00. Екібастұз қаласы әкімінің аппараты
Оқырманға құлаққағыс!
«Отарқа» газетінің редакциясы қоныс аударды. Ендігі мекенжайымыз Мәшһүр Жүсіп көшесі, 46үй. Тел.: 40-06-19. Электрондық почта өзгеріссіз.
Газет Қазақстан Республикасының Мәдениет және Ақпарат министрлігі, Ақпарат және мұрағат комитетінде 28.08.2012 жылы тіркеліп, №12979-Г куәлігі берілген.
Газет редакцияда компьютермен теріліп, беттеліп, Павлодар қаласындағы «Дом печати» ЖШС баспаханасында басылды. Павлодар қаласы, Ленин көшесі, 143-үй.