Біріңді, қазақ, бірің дос, көрмесең, істің бәрі бос!
Абай
Отарқа Екібастұз қалалық газеті. газет 1992 жылдың 1 қаңтарынан бастап шығады
№35 (1337)
www.otarka.kz
2016 жылғы 1 қыркүйек
1 қыркүйек - Білім күні Құрметті ұстаздар, педагогика саласының ардагерлері, ата-аналар! Қымбатты оқушылар мен студенттер!
Сіздерді Білім күні және жаңа оқу жылының басталуымен құттықтаймын! Білім күні - бүкіл жақсылықтың бастауы! Әлемде болып жатқан өзгерістер, ғылым мен технологиялардың заманы адамзаттан үздіксіз білім алуды, қабілеттері мен кәсіби дағдыларын тұрақты дамытуды қажет етеді. Сіздердің батылдықтарыңыз бен тапқырлықтарыңыз, шығармашылық қабілеттеріңіз, инновациялық ойларыңыз, әлемді жақсы жаққа өзгертемін деген тілектеріңіз - жарқын болашаққа апаратын жол. Педагогика саласының ардагерлері мен ұстаздарына күрделі де маңызды еңбектері үшін ерекше алғыс айтқым келеді. Жаңа оқу жылы сәтті болып, толағай жетістіктерге қол жеткізіңіздер! Қ.Нүкенов, Екібастұз қаласының әкімі Сіздерді Білім күнімен құттықтаймын! Әрбір адамның өміріне ерекше әсер қалдыратын бұл күн еліміздің барлық тұрғындарының басын біріктіреді: мектеп табалдырығын аттауға асыққан бірінші сынып оқушылары, өзі армандаған мамандыққа қол жеткізген түлектер, осы күйді екінші рет бастан кешіп отырған ата-аналар. Дәл осы күннен бастап алғашқы қоңырау үнімен бірге әр адам өмірінің жеке тұлға және азамат ретінде қалыптасу кезеңі басталады. Сіздерге жақсы көңіл күй, шығармашылық, мықты денсаулық және жаңа бастамаларда тек қана сәттілік тілеймін! Б.Құспеков, қалалық мәслихаттың хатшысы
бІЛІМ
Ұстаздар көлік мінді Жанаргүл ҚАДЫРОВА
Суретті түсірген: Рымбек Егінбайұлы
Отарқа-ақпарат
«Ғалым да, шахтер де бас иетін» ұлағатты мамандық иелеріне қандай құрмет көрсетсең де жарасар. Павлодарда өткен биылғы облыстық тамыз мәслихаты да осыны айғақтай түскендей. Облыс басшысының қолынан сыйлыққа «Лада Гранта» автокөлігінің кілтін алған төрт ұстаздың ішінде екібастұздық ардагер, ҚР Білім беру ісінің үздігі Қазбек Садықовтың болуы – біз үшін мақтаныш. Облыстық конференциядан Қазбек Балқайұлы жеңіл көлік мініп келсе, «Үміт» балалар үйінің директоры Нағима Әбдрахманова мұғалімдер үшін мәртебелі саналатын Ыбырай Алтынсарин төсбелгісін тағып, ал №25 қазақ қыздар гимназиясының қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Меңтай Көбешова облыс әкімінің Алғыс хаты мен ноутбук арқалап қайтты. Марапаттар мұнымен де шектелген жоқ. Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитеті төрағасының міндетін атқарушы Анар Есмақанова Екібастұз политехникалық колледжінің директоры Арғын Мәнібаевқа «ҚР Білім беру саласының құрметті қызметкері» белгісін тақты. Ал С.Торайғыров атындағы №22 гимназия-мектебі «Үздік қала мектебі» аталымына лайықты деп танылды. Жоғарыдағы марапат иелерінің бірқатарына сыйлыққа теледидар да табыс етілді.
Аймақ басшысы сапарынан
Құрбан айтта үш күн демаламыз Д.ЕРҒАЗИНА Қазақстандықтар Құрбан айт мейрамында қатарынан үш күн демалады. Биыл Құрбан айт мейрамы дүйсенбіге түсіп тұр. Заңнамаға сәйкес, Құрбан айттың бірінші күні демалыс болып саналады. Осылайша, қазақстандықтар 10, 11 және 12 қыркүйек күндері демалады. Құрбан айт - құрбандық шалу мейрамы. Бұл күні мұсылман қауым Құрбан айтта оқылатын намазды оқып, құрбандық еттерін мұқтаж жандарға үлестіріп, бір-бірінің үйлеріне қонаққа барады. Құрбан айтқа арналған материалды 11-беттен оқи аласыздар.
Полицияға - 11 көлік
2-бетте
Келер жылы галерея да салынады Көптен жөндеу көрмей, ішісырты тозып кеткен қалалық аурухананың терапевтік және хирургиялық корпустары күннен күнге жасану үстінде. Екі ғимаратты күрделі жөндеуден өткізу үшін биыл облыстық бюджеттен 228 миллион теңге қаржы бөлінген еді. Мемлекеттік тапсырысты ұтып
алған «Портал-ПВ» ЖШС-і директоры Мұхтар Ичиевтің айтуынша, қазір мұнда 85 құрылысшы уақытпен санаспай еңбек ету үстінде. Межеленген жұмыс ауқымының басым бөлігі еңсеріліпті. Атап айтқанда, жылу-су торабы, кәріз жүйесі жаңартылып, пластик терезелер орнатылып, электр сым-
дары ішінара ауыстырылған. Құрылысшылар енді әрлеу жұмыстарына кіріскен. Мердігер кәсіпорын басшылығы хирургия корпусын қыркүйек айының, терапевтік корпусты қазан айының соңында тапсыруды жоспарлап отыр. (Жалғасы 2-бетте) Суретті түсірген: В.Фадеев
2
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Аймақ басшысы сапарынан
Мерейлі мереке
Лайықты тарту
Еліміздегі шоқтығы биік мерекелердің бірі – Қазақстан Республикасының Конституциясы күнін екібастұздықтар қашанда құрметпен атап өтеді.
Келер жылы галерея да салынады Ж.Бұланбай
Айнұр Зайыргелді «Өнер» ҚМО-ның үлкен залына жиналған жұртты алдымен қала әкімі Қайрат Нүкенов құттықтады. Өз сөзінде кенді шаһардың биылғы жетістіктеріне айрықша тоқталған қалабасы Ата Заң күні қарсаңында қаламызда 1200 орындық жаңа қазақ лицей-мектебі ашылғанын да тілге тиек етті. - Конституция талаптарын қатаң сақтау – кез келген мемлекеттің табысты дамуының негізі. Ата Заң біздің басты құндылықтарымыз – тәуелсіздік, бейбітшілік, тұрақтылық пен толеранттықты бекітіп берді. Ендеше осынау құндылықтарды сақтау барлық мемлекеттік институттардың, сондай-ақ әр екібастұздықтың борышы. Мен екібастұздықтар Қазақстанның игілігіне, қоғам бірлігі мен келісімді нығайтуға өз үлестерін қосатындығына кәміл сенемін, - деген Қайрат Теміршотұлы салтанатқа жиналғандарға игіліктер тіледі. Марапаттау сәті биылғы сайлау науқанында ерекше белсенділігімен көзге түскен бір топ адамға «Нұр Отан» партиясы төрағасы, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың алғыс хатын табыстаумен басталды. Олардың қатарында «Богатырь Көмір» ЖШСнің атқарушы директоры Қайрат Ырғайбек, Еуразия инновациялық университеті Екібастұз колледжінің директоры Қабдылхамит Қаржасов, «Нұр Отан» партиясы Екібастұз қалалық филиалының кеңесшісі Айнамкөз Рахымжанова, «Нұр Отан» партиясы Екібастұз қалалық филиалының есепстатистика секторының меңгерушісі Гүлмира Сембаева, «Сити мол» СҮ-нің әкімгері Татьяна Кириченко, «Көркем»
ЖШС-нің директоры Қуаныш Омарбеков бар. Сондай-ақ «ҚазақТрансЭкспедит» ЖШС-нің басшысы, қалалық мәслихат депутаты Серік Сәдуақасов «Нұр Отан» партиясы төрағасы бірінші орынбасарының Алғыс хатымен марапатталды. Қала әкімінің Құрмет грамотасы қалалық мәслихат депутаты Ләззат Бекбергеноваға, Екібастұз қалалық сотының судьясы Сәуле Жұмадіроваға, полиция сержанттары Самат Бекбатыровқа, Мейрам Қаңтарбаевқа, полиция лейтенанттары Дәурен Қарашашевқа, Ермек Күсенбаевқа, статистика басқармасының жетекші маманы Күнсұлу Нұрғазинаға және т.б. табысталды. Сонымен бірге сот, өрт сөндіру қызметі, ішкі істер органының бірнеше маманы қала әкімінің Алғыс хатына ие болды. Өкілетті билік атынан екібастұздықтарға құттықтау жолдаған қалалық мәслихат хатшысы Болат Құспеков Павлодар облыстық мәслихатының Алғыс хатын қалалық мәслихат депутаттары Күләнда Сәкенова мен Татьяна Шмидтке, қалалық мәслихаттың Алғыс хатын Комсомол ауылдық округінің әкімі Гүлнәр Еңсебаевға табыс етті. Ішкі істер қызметінде көп жыл тәжірибесі бар полиция майоры Сабыр Құлтанов пен учаскелік полиция қызметкері Қуандық Рахметов мәслихаттың Құрмет грамотасымен марапатталды. Ата заң күніне арналған салтанат Астана қаласы әкімдігінің мемлекеттік филармониясының концертіне ұласты. Хас шеберлердің орындауындағы халықтық музыка, классикалық туындылар көрерменнің көңілінен шықты. Айтулы мейрамда еліміздің таңдаулы өнер ұжымын шақырған әкімдікке көрермен дән риза болды.
(Соңы. Басы 1-бетте) Екібастұз қаласына жұмыс сапарымен келген Павлодар облысы әкімі Болат Бақауов қалалық ауруханада болып, жөндеу жұмыстарының барысымен танысты. Аймақ басшысы хирургия корпусын аралап, қалалық аурухананың бас дәрігері Мұхаммедқайыр Андосовтың сөзіне құлақ түріп, ой бөлісті. Мәселен, алдағы жылы балалар корпусы ғимараты да күрделі жөндеуден өткізілмекші. Сонымен қатар сөз болып отырған үш корпустың аралығын қосатын галереяның жобалықсметалық құжаттамасы әзірленіпті. Ішкі жұмысты қолайлы етуге аса қажетті
сол галерея құрылысына 50 миллион теңге қаржы керек екен. Аймақ басшысы алдағы жыл бюджетінде аталмыш сома қарастырылатынын, оған қоса жабдықтар сатып алуға 250-300 миллион теңге қаржы бөлінетінін айтып, дәрігерлер қауымын қуантты. Ал қалалық аурухана аумағын абаттандыруға қала басшылығы көмек береді. Айтпақшы, қалалық аурухана корпустарында жөндеу толық аяқталған соң, бас дәрігер М. Андосовтың сөзіне қарағанда, қан орталығы, жедел жәрдем стансасы сияқты бірқатар медициналық мекемелер осында көшіріліп, орталықтандыру жүргізілмекші. Әрине, мұның сырқаттар үшін ыңғайлы болары сөзсіз.
Полицияға - 11 көлік Конституция күнінде қалалық ішкі істер басқармасы 11 су жаңа көлікке ие болды. Екібастұздық құқық қорғаушылардың тақымына тиген бір «ГАЗель», үш «УАЗ», жеті «Лада» маркалы автокөліктері бұдан былай қоғамдық тыныштықты сақтауға қызмет ететін болады. Кенже ҚУАТ Қала әкімі Қайрат Нүкенов тәртіп сақшыларын мерекелерімен құттықтады. Бұдан соң басқарма басшысы Абай Қуатбайұлы көлікке қол жеткізуге септігін тигізген облыстық ішкі істер департаменті мен облыс әкіміне алғысын
білдірді. Сала ардагерлері атынан сөз алған Болат Әбенов ақсақал: - Жығылғанды тұрғызып, жылағанды жұбатсаңдар, ел алғысын арқалайсыңдар. Елге қызмет қылу жолында Алла қуат берсін! – деген тілегін жеткізді. Жас маман Кенжебек Әлібаев алғыс білдіріп, адал қызмет етуге ант етті. Ішкі істер басқармасына берілген 11 автокөлік заманауи құрылғылармен жабдықталған. Онда рация, дабыл беру, басқа да тәртіп сақшысының жұмысына қажетті тетіктер қарастырылған. Суретті түсірген: В.Фадеев
Еңбек жәрмеңкесі
Сәйкессіздік саралануы тиіс
Ж.ЖӘЛЕЛҰЛЫ «Нұр Отан» партиясы Екібастұз бөлімшесі мен Екібастұз қалалық еңбекпен қамту орталығы бірлесіп еңбек жәрмеңкесін өткізді. Жұмыс іздеп жүрген жас мамандарды еңбекпен қамтуды көздейтін «Сәтті қадам» партиялық жобасы аясында ұйымдастырылған аталмыш шараға «МАИС», «Богатырь Транс» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері, «Павлодарэнерго», «Дена Рахсаз Контракшн» акционерлік қоғамдары, «Kaspi bank» АҚ Екібастұз филиалы және бірқатар кәсіпорындар қатысып, жұмыс орнын ұсынды. - Біздің кәсіпорынға автоматты және өлшеуіш құ-
ралдарын жөндеуші, қызмет көрсетуші 5-санатты электр монтері қажет. Әзірге алдыма екі адам келді. Алайда олардың кәсіптік білігі талапқа сай болмай шықты, - дейді «Павлодарэнерго» АҚ-ы кәсіпорнының персонал жөніндегі маманы Ирина Гуль. Ал қазақ-иран бірлескен кәсіпорны - «Дена Рахсаз Контракшн» АҚ-ы жол құрылысымен шұғылданады екен. «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында «Астана - Павлодар» тас жолын төсеп жатқан кәсіпорында жол зертханасының зертханашысына, техникалық геодезист маманға және асфальт-бетон құрылғысы машинисіне жұмыс бар. Бірақ та, әкімшілік бөлімі маманы Анна Осипованың айтуынша, жұмыс іздеушілер арасынан мұндай мамандар табылмай тұр.
Жалпы, еңбек жәрмеңкесінде жұмыс беруші мен жұмыс іздеуші арасында қабыспаушылық бар екенін көңілге түйдік. Мәселен, он сегіз жасар Әлішер биыл тау кен-техникалық колледжін бітіріпті. Мамандығы - электровоз машинисі көмекшісі және жылжымалы құрам слесарі. Әлішердің өкінішіне қарай, мұндай маманға жұмыс ұсынушы еңбек жәрмеңкесінде жоқ көрінеді. Есесіне, токарь болса, аяқ-қолын жерге тигізбей қағып әкетер еді. Соған қарағанда жастарға кәсіптік бағдар беру ісі кемшін сияқты. Қала әкімінің еңбекпен қамту бөлімі де еңбек нарығына қажетті мамандықтарды терең саралап, мемлекеттің кәсіби қайта даярлауға бөлетін қаржысын ұтымды жұмсаса игі емес пе?! Айтпақшы, автобус жүргізушілеріне сұраныс зор болды.
Бір ғана «МАИС» кәсіпорны 20 жүргізушіге зәру екен. Алайда жұмыс іздеп сапырылысқан адамдар арасынан осы кәсіпорын өкілі алдына біреуі де бармады. Шопырлықтың қадірі кеткені ме сонда? Бәлкім, гәп басқада шығар. Жасыратыны жоқ, көптеген кәсіпорындарда еңбекақы төмен, әлеуметтік қорғалу жағы ескерілмеген. Әңгімеге тарта қалсаң, жұмыс беруші бұл тақырыпқа сөйлесуден жалтарады, әйтпесе «құпия» деп құтылады. Табысы мол, тұрақты жұмыстан есті адам қашпайды, кадр тұрақсыздығы адам еңбегін қанаудан болатыны белгілі... Тағы бір айта кететін жайт, қазір жастар жаппай жоғары білім алуға әуес. Көзінің майын тауысып алған сол дипломы кейін кәдеге жарамай, кездейсоқ жұмысты қанағат
тұтатындар қаншама. Еңбек жәрмеңкесіне «Каспий банк» АҚ Екібастұз филиалы өкілі де қатысты. Гүлмира Асқарованың айтуынша, 4 сату менеджері керек көрінеді. «Мамандығы қандай болуы қажет?» - деген әуестігімізге Гүлмира: «Бәрібір. Жоғары білімі болса жетеді. Жасы отызға толмаса, тіптен тамаша. Жас адам жұмысты құлшына істейді», - деп тақ-тақ етті. Білікті маман жайлы байыптауы біртүрлі екен. Сонда сауда үйлерінде заңгер, экономист, эколог, т.т. білдей маман қыз-жігіттер сату менеджері болып жүр-ау, шамасы. Мамандығы бойынша қызмет табылмаса, қайтсін енді! Кезекті еңбек жәрмеңкесін қорытындылайтын болсақ, оған 66 жұмыссыз қатысып, 42 адам жұмыс берушімен қосымша әңгімелесуге жіберілді.
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Отарқа
3
25 мыңыншы лента - Елбасына
Кәсіби мереке
Кенже ҚУАТ
Кеншілерге құрмет көрсетілді
Тас көмірімен шартарапқа әйгілі Екібастұз кеншілердің кәсіби мерекесін кең көлемде атап өтті. Ж.Жәлелұлы Жылдағы дәстүрге берік жұртшылық әуелі Қосым Пішенбаев ескерткіші түбіне жиналды. Салтанатты рәсімде қала әкімі Қайрат Нүкенов, ардагер кенші Аманқос Өтегенов құттықтау сөз сөйлеп, кеншілердің еңбектегі табысын еселей түсуіне тілектестік білдірді. Осыдан кейін ардагер кеншілер, қоғамдық бірлестіктер өкілдері, жас буын Екібастұз көмірін алғаш тапқан Қосым ата ескерткіші түбіне гүл шоқтарын қойып, тағзым етті. Дәл осындай тәлімді іс-шара «Шахтер» саябағындағы Кеншілер даңқы аллеясында да өткізілді. «Өнер» қалалық мәдениет орталығындағы Шахтер күніне арналған салтанатты шара жас толқын бишілер мен спортшылар бірлесіп қойған сахналық әдемі көрініспен басталды. Кеншілер мерекесіне арнайы келген Павлодар об-
лысы әкімі Болат Бақауов жиналған қауымды қызу құттықтап, құрметке лайық кеншілер еңбегіне жоғары баға берді. Елімізде өндірілетін көмірдің 60 пайызын Екібастұз кеніштері беріп отырғаны ауыз толтырып айтуға, кеуде керіп мақтануға тұрарлық жайт
емес пе?! Аймақ әкімі, сонымен бірге, бүгінгі күні көмір өндірісі 10 мыңнан астам адамды жұмыспен қамтып, әлеуметтік жобаларды қаржыландыруға қомақты үлес қосып отырғанын да атап өтті. Кәсіби мерекеде еңбек майталмандарына сый-сияпат жасалатыны белгілі. Бұл жолы облыс әкімі Болат Бақауов көмір өнеркәсібі ардагерлері А.Өтегенов, С.Садықов, А.Дворак, құрылыс ардагері Г.Кобыльченконың өңіріне «Еңбек ардагері» медалін қадады. «Богатырь Көмір» ЖШС-і бульдозер машинисі Т. Бейсенбеков, «ЕЭК» АҚ-ы «Шығыс» кенішінің кран машинисі О.Руссо және т.б. бірқатар кенші облыс әкімінің Құрмет грамотасымен марапатталды. «ЕЭК» АҚ-ы «Шығыс» кенішінің байланыс желісі электр жөндеушісі Ө.Ибатов, Майқайың құтқару қызметі қызметкері Ж.Оразалин, «Майкөбен-Вест» кенішінің экскаватор машинисі Ж.Қасым және т.т. Алғыс хат табыс етілді. Салтанатты жиын соңы мерекелік концертке ұласты. Суреттерді түсірген: В.Фадеев
Шахтер күніне орай «Нұр Отан» партиясы Екібастұз филиалында көмір өнеркәсібі еңбеккерлері мен ардагерлерін ұлықтау мақсатында дөңгелек үстел ұйымдастырылды. «ҚР тәуелсіздігі игілігі үшін еңбектену» тақырыбында өткен шараға Қазақстанның Еңбек Ері Рышат Әмренов, «Богатырь Көмір» ЖШС-і бас технологы Ерболат Қоңырбаев шақырылды. Кездесуге келген жұмысшы жастар мен волонтерлер қозғалысының өкілдері кеншілердің еңбек жолы мен жеткен жетістіктеріне қатысты сұрақтар қойды. Қонақтар өз кезегінде жастарға өмір жолын әңгімелеп, армандарымен бөлісті. - «Богатырь Көмір» ЖКБ-де 52 мамандық иесі жұмыс істейді. Олардың әрқайсысының компанияда өз орны бар. Сендер де өмірден өз орындарыңды табуға, еңбектің жемісін көруге ынталы болуларың керек, - деді Е.Қоңырбаев жастарға. Шара барысында жұмысшы жастар өкілі Максим Чернуцкий «Халықтың таспасы» аталған
көк лентаны Елбасына жеткізу мақсатымен бөлісті. - «Халықтың таспасы» деп атаған бұл лентаны Тәуелсіздік мерейтойы қарсаңында тарата бастаған едік. 25 мыңыншы лентаны Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың омырауына таққымыз келеді, - дейді Максим. Рышат Әмренов жас бастамашының бұл тілегін орындауға барынша көмектесетінін айтып қуантты. - Мұндай бастама көтергендеріңе қуаныштымын, - деді Рышат Бабайұлы. – Бұл екібастұздық жастардың тәуелсіздік тарихына, еліміздің егемендігіне немқұрайды қарамайтындығын білдірсе керек. Шара соңында жастар ардагер кеншілермен естелік суретке түсті.
Ақ орамал
Бейбіт өмір жаршылары
Тұсау кесу сәті Г.Медеубайтегі Достық үйінде өткен «Ақ орамал» шарасына Павлодар облыстық мұсылман әйелдер лигасы мен «Нұр ана әлемі» қоғамдық бірлестігі өкілдері қатысты. Сондай-ақ, қаламыздың ұлттық мәдени орталық өкілдері атсалысты. Қатысушылар әлемде бейбітшілікті қолдау акциясына бірауыздан үн қосты. Ең алдымен «Нұр ана әлемі» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Ғайша Әбдрахманова мен облыстық Достық үйі өкілі Алма Орынбаева сөз сөйлеп, екібастұздықтарға деген игі тілектерін жеткізді. «Полония» ұлттық мәдени бірлестігінің төрайымы Валентина Ильюшенкова Елбасы Нұрсұлтан
Назарбаевтың ядролық қауіпсіздік жөніндегі төртінші саммитте жариялаған «Әлем. ХХІ ғасыр» манифесінің мәніне тоқталып, өзінің қолдауын жеткізді. Бұдан соң ақ әжелер «Қазқаз» әнін айтып, кішкентай Камиланың тұсауын кесті. Екібастұз қалалық мұсылман әйелдер лигасының төрайымы Марияш Сағындықова сәбидің анасы Иннаға ақ жаулық тақты. Мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Айжан Жұмабаева қуаныш иелеріне тілек білдіріп, қала әкімшілігі атынан Камилаға сыйлыққа велосипед сыйлады. Шара барысында жиналғандар Достық үйі өнерпаздарының концертін тамашалады. Суретті түсірген: В.Фадеев
4
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Тамыз мәслихаты Ұстаздардың тамыз мәслихаты! Өткен оқу жылы қорытындыланып, жетістіктер сараланып, болашаққа бағдар белгіленетін шара. Еңбегімен білім додасында бәйге ілген майталмандардың марапат алып, шаттанар шағы да осы. «Білімді ел – мәңгі ел» ұранымен өткен биылғы қалалық тамыз мәслихатының да көңілді сүйсіндірген жаңалықтары аз емес. Сонымен қатар, келешектің жауапкершілігін арқалаған педагог мамандардың атына айтылған сын да жетерлік.
«Білімді ел – мәңгі ел»
Жанаргүл ҚАДЫРОВА
Жаңа балабақша салынады
Конференция тізгінін қолына алған қалалық білім бөлімінің басшысы Нұржамал Макумованың айтуынша, өңіріміздегі 73 білім беру мекемесінің 45-і – жалпы орта білім беретін мектептер, 24-і – балабақша, 4-еуі – қосымша білім мекемелері. Балабақша мәселесіне келер болсақ, бүгінгі таңда кезекте тұрған 3421 бала бар. Әсіресе, 19-20-шағынаудандарда балабақшаға мұқтаждық басым. Десе де, бұл шағынауданда алдағы уақытта Королев көшесі, 100-үйдегі иесіз балабақша қайта қалпына келтіріледі. Конференцияға қатысқан қала әкімі Қайрат Нүкенов те 255 орындық болуы тиіс аталмыш балабақшаның жобалық-сметалық құжаттары дайын тұрғанын, ғимаратты қайта қалпына келтіруге «Шығыс» кеніші 287 миллион теңге қаржы бөлгенін атап өтті.
Қазақ тілін нашар меңгерген
Өңіріміздегі 45 мектептің 20-сы мемлекеттік тілде білім береді. Таяуда 1200 орындық жаңа мектептің ашылуы да мемлекеттік тілдің тынысын ашарына сенім мол. Тіл мәселесіне келсек, орыстілді 6 мектепте 8 бірдей сыныптың қосылғаны көңілге қуаныш ұялатады. Тек өкіндіретіні, санының көбейгенін қайтейік, тілді үйрету сапасы нашар көрінеді: басшының өзі осылай деді. Қазақ тілін оқытуға аптасына 5 сағат бөлініп отырғанымен, ҰБТ тапсырған түлектер қазақ тілінен өте төменгі нәтиже көрсеткен. Баяндамада балабақшалардағы қазақ тілі жағдайының да мүшкілдігі айтылды, айтпақшы. Нұржамал Мәдениетқызы мұның себебін тілді оқытудың тиімсіз әдістерін қолданумен байланыстырды. «Технологияларды зерттеп, апробациядан өткізу қажет», - деді ол. Әйтсе де, көңілімізде «оқушылардың тілді меңгермеуі ұстаздардың өз жұмыстарына деген жауапкершілігі мен ықыластарының төмендігінен емес пе екен?!» деген күдік-күмән жағалағанын жасырғымыз келмейді. Тағы бір жағымды жаңалық: биылғы оқу жылында балабақшаларда да қазақ тілінде тәрбие беретін 5 топ ашылады. Жалпы, мектепке дейінгі мекемелерде тәрбиеленіп жүрген қазақ балалары 78 пайызды құрайды.
Жаңа оқу жылы несімен ерекшеленеді? 2017 жылдан бастап 1-сынып оқушылары 5 күндік оқу жүйесінде білім алмақ. Сонымен қатар, алдағы оқу жылында электрондық күнделік енгізіледі. Үштілділік білімге де мән беріліп, орыс мектептерінде Қазақстан тарихы қазақ тілінде оқытылатын болады.
Білім бөлімі басшысының орынбасары Меруерт Әлиева марапатталуда Ал жоғарыда айтылғандай, қазақ тілін меңгере алмаған балалар өзі түсінбейтін тілде еліміздің тарихын қалай оқымақ – ол жағы әзірге беймәлім. Биылғы оқу жылынан бастап ҰБТ тапсыру форматы да өзгереді деп күтілуде: келесі жылы қорытынды сынақты түлектер компьютер арқылы тапсыратын болады.
Әдебиетшілер ұятқа қалдырды!
Өткен оқу жылында мектепті 729 түлек тәмамдаса, оның 526-сы ҰБТда бақ сынаған. №№7, 22, 25 гимназия мектептерінің, Майқайың, Қарасор, Сарықамыс, Ә.Марғұлан мектептерінің түлектері аталмыш білім додасына 100 пайыз қатысты. ҰБТ-да ең жоғары ұпайға ие болған мектептер - №25 қазақ қыздар гимназиясы мен С.Торайғыров атындағы №22 гимназия-мектебі. Ал қыздар гимназиясы мен №21 ЖОББМ Павлодар облысы бойынша «үздік бестікке» енген. «Бұл мектептер бес жыл бойы осы биіктен көрініп келеді», - деді Нұржамал Мәдениетқызы. Осы тұста С.Торайғыров атындағы №22 гимназиямектебінен 25 бірдей баланың грантқа іліккенін айта кетудің реті келіп отыр. Бәрі жақсы-ау, бірақ «ҰБТ-да ең төменгі ұпай әдебиет пәніне тиесілі болды», - деген мәлімет көңілге кірбің түсірді. Осыны естігенде ҰБТ-ға дайындықтың көбінесе балаға дайын жауаптарды жаттату арқылы жүретіні еске түсті. Ал әдебиетте жауапты жаттатып ұшпаққа шығу мүмкін емес: көз майын тауысып кітап оқитындар ғана мақсатқа жететіні анық. Кезінде Ыбырай Алтынсарин балаға білім мен тәрбие көркем әдебиет арқылы берілгенде ғана сапалы болатынын айтқан еді. Көркем әдебиет, бір жағынан, қазақ тілін жылдам әрі таза меңгерудің тамаша құралы. Алайда осыны қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері қаперге алмай жүргенге ұқсайды...
Мұғалімдер байқауға неге құлықсыз?
Нұржамал Макумова өз баяндамасында мұғалімдердің республикалық және облыстық додаларында топ жарған жеңімпаз және жүлдегер ұстаздарды атап өтуді де ұмытпады. Олар: №21 ЖОББМ директоры Дәмелі Қошқарбаева, №35 гимназия-мектебінің директоры Ирина Ивонина, С.Торайғыров атындағы №22 гимназия-мектебінің
мұғалімдері Гүлбақыт Салықова мен Жангелді Сапарғалиев, №25 қазақ қыздар гимназиясының ұстаздары Айбек Қуандық, Айнұр Рахымбаева және Тимур Қаржаспаев, Майқайың ЖОББМнен Ерболат Қайролла, №10 мектептен Азамат Әбікеев. Ал №№2, 10, 12, 17, 14, 4, 16, Қарасор, Қарасу, Бозшакөл мектептерінің мамандары «сен тимесең, мен тиме» ұстанымында сияқты. Кез келген білім байқауы қатысушыны шыңдайды емес пе, ендеше оған құлықсыз болғанымыз қалай?!
Құқық бұзушылық артып тұр
Биылғы ҰБТ-да қалалар арасында Екібастұздың бірінші орынға шыққанын айтып, білімдегі жетістіктерімізге малданып жүргенімізбен, тәрбие мәселесінде кенже қалған жайымыз бар. Бұл жайында облыстық білім басқармасының балалар құқықтарын қорғау бөлімінің басшысы Маржангүл Қайырбаева атап өтті. «Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық 50 пайызға өскен. Биылғы жылдың 7 айы ішінде балалардың қатысуымен болған 24 сәтсіз оқиға тіркеліп, 3-еуі қайғылы жағдаймен аяқталды, 1 оқиғада атыс қаруы қолданылған», - деді ол. Қала әкімі Қайрат Нүкенов болса балалар суицидінің алдын алу, тағдыр талқысына түскен балалардың бос уақытын қамтуға баса көңіл бөлу қажеттігіне назар аударды. Қайрат Теміршотұлы балаларды робот техникасына қызықтыру қажеттігіне де тоқталды. Иә, ойлап қарасақ, бәріміздің де үйімізде оқушы бала бар, яғни, мектепте атқарылып жатқан жұмыстың бәрі көз алдымызда. Жасыратыны жоқ, мектептерде қарапайым тәрбие сағаттары да дұрыс өтпейді. Осы жағын ұстаздар қауымы қаперге алса деген тілек бәріміздің көкейімізде тұр...
«Алаған қолым – береген» болғай
2016 жылы қала бюджетінен өңірдің білім саласына 7 миллиард теңгеден астам қаржы бөлінген. Бұл – қала қазынасының 60 пайызы. Биыл 7 нысанды күрделі жөндеуден өткізуге 60 миллион теңгеден аса қаржы бөлінді. 2017 жылы қорғалып, жүзеге асырылатын 13 нысанның жобалықсметалық құжаттамаларын әзірлеуге 11 миллион теңге бағытталды. 19 нысан-
ды ағымдағы жөндеуге 33 миллион теңге жұмсалған. Оқулықтар сатып алуға 157 миллион теңге, робот техникасының арнайы курстарын жүргізуге 10 миллион теңге қаржы қарастырылды. Осы деректерді тілге тиек ете отырып, қала әкімі Қайрат Нүкенов тұсауы таяуда ғана кесілген №36 лицей-мектебінің қаламызда 20 жылдық үзілістен бері бой көтеріп отырған білім ошағы екенін атап өтті. «Экономикалық дағдарысқа қарамастан, білім саласы мейлінше мол қаржыландырылатын сала болып қала бермек. Республикалық бюджеттен де, қала қазынасынан да мектептер қаржыландырудан кенде емес. Алайда біздің де жұмсалған қаржының қайтарымын, яғни, білім сапасы мен жетістіктерді көргіміз келеді. Сіздер де республикалық, халықаралық дәрежедегі байқаулардың жеңімпаздарын тәрбиелеулеріңіз керек!» - деді Қайрат Теміршотұлы. Қала басшысы, сондай-ақ, ҰБТ нәтижелері бойынша тізімнің ең соңынан қалтырап көрінген білім сапасы өте төмен №17, Комсомол, Қарасу, Қарасор мектептерін сынға алды. «Бұл мектептердің қаржы-материалдық қызметі, көріктендірілу мәселесі де жетілдіруді қажет етеді», - деп ескерту жасаған әкім «Иесі қандай болса, ауласы сондай» дегенді де астарлап жеткізді. Бұл жиында риза болғанымыз, бұл жолы қала басшысы да, сала басшысы да жауырды жаба тоқымай, ақты – ақ, қараны қара деді. Олқылықтарды да жіпке тізгендей етіп санамалап айтты. Иә, көкірек көзі ояу адамға ұғарлықтай-ақ сөздер айтылды. Ал оны залда отырған 580 педагог қаншалықты ұғынып, ұжымына қаншалықты жеткізе алады және қандай нәтиже шығарады – келесі жылы, бұйыртса, оны да көрерміз...
Марапат алып, марқайды
Тамыз мәслихатының көпшілік асыға күтетін марапаттау сәті де келіп жетті. Қала әкімі Қайрат Нүкенов биыл білім ұжымдары мен мамандығының майталмандарын марапаттауда мәрттік танытты. «Білім беру қызметінің сапасы» аталымында 500 мың теңгенің сертификаты №21 ЖОББМ-нің «Кішкентай данышпандар» ресурстық орталығына тарту етілсе, 400 мың теңгенің сертификатына «Әдістемелік менеджменттің озық үлгісі» аталымына лайық деп танылған С.Торайғыров атындағы №22 гимназиямектебі мен Сарықамыс ЖОББМ ие болды. «Тәрбие кеңістігінің үздік ұйымы» аталымында 300 мың теңгелік сертификат №35 гимназия-мектебі, Екібастұз ЖОББМ және №1 «Ромашка» балабақшасына тапсырылды. Марапат атаулыда есеп болмаған тамаша шарада еңбегі еленген ұстаздар облыстық білім басқармасының, қала әкімі мен мәслихаттың Құрмет грамотолары мен Алғыс хаттарына ие болды. С.Торайғыров атындағы №22 гимназия-мектебі директорының орынбасары Майра Айткенова, №7 гимназиямектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Бақыт Мұқатова, Еуразия Инновациялық университеті Екібастұз колледжінің директоры Қабдылхамит Қаржасов Білім және ғылым министрлігінің Құрмет грамотасын алды. Министрліктің Алғыс хаты №35 гимназия-мектебінің директоры Ирина Ивонинаға тапсырылды. Суретті түсірген: В.Фадеев
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Отарқа
5
көкейтесті Оқу жылының аяғында Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мектептерді бірыңғай мектеп формасына көшіру туралы түбегейлі шешім қабылдады. Іле-шала мектеп әкімшіліктері ата-аналар жиналыстарын ұйымдастырып, осы мәселені талқыға салды. Жиналыста Алматының «Glasman», Шымкенттің «Алтын адам» тігін фабрикаларының қызметкерлері келіп, атааналарға киім үлгілерін көрсетті. Алайда атааналардың басым көпшілігі форманың қай фирмада тігілетініне, сапасына салғырттық танытқаны да рас. Есесіне 30-40 адамнан тұратын топтардың ықпалымен Екібастұздағы бірқатар мектеп Алматы, Шымкент фирмаларымен келісімшарт жасасты. Қазақстанның жартысынан астам мектептерінен тапсырыс алған бұл фирмалар өз міндеттемелерін уақытылы орындай алмай, оқу жылының алдында мектеп формасы төңірегінде дау туындады.
БІРЫҢҒАЙ ҮЛГІДЕГІ
«Tailor-S» тігін цехы
МЕКТЕП ФОРМАСЫ ЕНГІЗІЛСЕ Дария ЕРТАЙҚЫЗЫ
Өзге фирмалар сенімді ақтамады
«Бақсақ – бақа екен» демекші, бұл жағдай тек Екібастұз қаласында ғана орын алмапты. Қазақстанның өзге қалалары да осы күйді бастан кешіп, ата-аналар тарапынан наразылықтар туындаған. Мәселеге Білім министрі Ерлан Сағадиев араласып: «Мектеп директорлары мен ата-аналар комитетіне үлкен өтініш. Мектеп формасын сатып алуға қатысты дүрбелең туғызбаңыздар. Мектеп формалары ең болмаса оқу жылының алғашқы тоқсанына дейін сатып алынсын. Оқу жылы жақындағанда барып қимылдай бастайтынымыз түсінікті ғой. Мектеп формасына қатысты анау айтқандай талаптар жоқ. Тек сіздерден өтінерім, осының барлығы уақытымен жасалсын», - деп тоқтау салған соң ғана атааналардың көңілдері орнына түсті. Әйтсе де өзге қалалардағы фирмалардан күдерін үзген ата-аналардың біразы базар жағалап кетуге мәжбүр болды. Гүлжан, ата-ана: - Біздің мектеп «Glasman» фирмасына тапсырыс берген. Алдын ала формалардың бағасымен таныстық. Қыздардың киімдері (пиджак, желетке, шалбар, юбка) – 30 мың теңге, ұлдардікі 20 мың теңгенің дересінде. Әркімнің қалтасы көтермейтін баға. «Гүлнәр» сауда үйінде орналасқан бутикке мектеп формасын сатып алуға бірнеше рет бардық. «Мектеп формасы түскен жоқ» деп жауап беруден шаршады ма, бірде сатушы бізге: «1 қыркүйекке дейін мектеп формасының жеткізілетініне күмәнім бар. Менің кеңесім, осы формаға түсі келетін киімді базардан сатып алыңыздар», - деді. Біз оның кеңесіне құлақ асып, қалтамызға қарай базардан қаракөк түсті пиджак, юбка сатып алдық. Менің сіңлімнің қызы №25 қыздар гимназиясына 1-сыныпқа барады. Олар юбканы 5500 теңгеге сатып алды. Бір өлшемге үлкен. Барды қанағат тұтты. Ал кеудешесі 5 қыркүйектен кейін түседі екен. Ж.Жапарова, ата-ана: - Биыл қызым №18 мектептің 1-сыныбына барады. Мектеп формасы 17500 теңге тұрады екен. Киім сапасы да, түрі де ұнады. Алайда ұлдар мен қыздардың жемпірлері бірдей екен, сонысы ұнамады. Қыз баланың түймесі әдетте кеудешенің сол жағынан қадалатын еді ғой. Бұл киімді алуға мен екі рет бардым, себебі бірінші
барғанымда дәл келетін юбка болмады. Екінші барғанымда юбканы алғанымызбен, омырауға жапсыратын мектептің төсбелгісі болмады. Сонымен, әуре-сарсаңға түсіп, енді төсбелгі алуға үшінші рет тағы баруымыз керек. Ал №36 мектепке қажетті мектеп формасының жыры тіпті бөлек. Бастапқыда ата-аналар «Glasman» деген фирманың 21 мың теңгелік киімін таңдаған көрінеді. Алайда мектепте бірнеше баласы қатар оқитын ата-аналар мұны қымбатсынып, кейін шымкенттік «Алтын адам» фабрикасының өніміне таңдау жасалыпты. «Алтын адам» «Сенім» базарының 49-бутигінде орналасқан. Іші алқам-салқам, эстетика жоқ, киімдер сөмкелерде уқаланып жатыр, ілінбеген. Меніңше, олардың киімдері стандартқа сай емес. Өйткені менің қызыма №18 мектеп балаларына арналған киімдердің 32-ші өлшемі дәл келген болса, мұнда 34-ші өлшемді алуға тура келді. Соның өзінде юбкасы қысқа. Ұлттық дәстүрге сай өмір сүргіміз келетін біздің қыз баламыз сонда неге қысқа юбка киюге мәжбүр болуы тиіс? Алған пиджагы өзіне өте үлкен, биыл кие алмайтыны анық: қыста тоқыма жемпір сатып әперуге тура келеді. Ішінен киетін кеудешенің де тоқыма болмай, матадан болғаны ұнамады. Таңдау деген мүлдем жоқ. Не бар - соны аласың амалсыздан. Негізі, юбканы да, желеткені де жекежеке өлшеп алуымыз керек қой ақша шығындап тұрған соң. Айтпақшы, «Алтын адам» киімдерін сатып тұрған сатушы өктем-өктем сөйлеп, қызметті біртүрлі дөрекі көрсетіп тұрды. Бірдеңе десең, «Директорға айтыңдар! Алсаңдар алыңдар! Біз бутикті ерте жабуымыз керек!» - деп дікіңдейді. Тағы бір айтарым - мектеп киімдерін сатып тұрған бутиктерде сарафан деген атымен жоқ - мұны да тұтынушы құқын аяққа таптау деп білемін! Айта кететін жай, Алматы және Шымкент тігін фабрикаларына мектеп формасына тапсырыс берген атааналар киімдердің сапасына сын айтпады. Тек мерзімінен кешіктірілгеніне және өлшемдердің сәйкессіздігіне наразылықтарын білдірді.
Екібастұздық «Tailor-S»-тың киімдері арзан әрі сапалы Біз осы мақаланы әзірлеу барысында соңғы екі жыл қатарынан мектеп оқушыларына форма тігумен айналысып жүрген жергілікті «Tailor-S» фирмасының тыныс-тіршілігімен таныстық.
Директордың өндіріс жөніндегі орынбасары Лариса Пачинскаяның айтуынша, биыл 20 мектеп киім тігуге тапсырыс беріпті. Олардың ішінде №№5,6,9,13,17, 26,33,35, 14, Сарықамыс, Ақкөл, Өлеңті, Құдайкөл, Шідерті, Екібастұз ауылдық мектептері бар. Баянауылдың Сұлужон және Шөптікөл ауылдық мектептерімен де келісімшартқа отырған. - Біз тапсырысты мамыр айынан бастап қабылдадық. Матаны Омбы қаласындағы «Омтекс» фирмасы жеткізеді. Мата, астар, дублерин дейсіз бе – бәрінің де сертификаты бар. Қазіргі уақытта фирмада 30 адам жұмыс істейді. Мектеп формасы желетке, шалбар және галстуктен тұрады. Бастауыш сыныпта оқитын ұлдардың киімдері – 11000 теңге, қыздардікі - 12 мың теңге. Пиджак тікпейміз, - дейді Лариса Александровна әңгімесін сабақтап. - Мектептер бүкіл балаға тапсырыс берсе, біз 10 пайыз жеңілдік жасаймыз. Мәселен, 500 бала киімге тапсырыс берсе, сол мектепте оқитын әлеуметтік жағдайы төмен 50 баланы тегін киіндіреміз. Мамыр айынан бері 3 мың балаға арнап мектеп формасын тіктік. Біздің бөлмеге баласын жетектеп жас келіншек кірді. «Мына фирманың тіккен киімі көңіліңізден шыға ма?» деп сұрап едім: - Мектеп формаларын Екібастұзда тіктіру ата-анаға да, оқушыға да қолайлы. Балаға мектеп формасы тар немесе үлкен болса, фирмаға келіп, қайтадан тіктіруге мүмкіндік бар. Немесе былтырғы киімі кішірейіп қалса, жарты бағасын төлеп, денеге қонымды етіп қайта тіктіруге болады. Екібастұздық
«Tailor-S» тігін цехының мектеп формалары «Tailor-S»-тың киімі арзан әрі сапалы, деді риза кейіпте.
ТҮЙІН Мектеп формасы жайлы тақырыпты зерттеу барысында мектеп жасындағы балаларды тәрбиелеп отырған бірқатар ата-аналармен кездесіп, олардың пікірлерін тыңдадық. Ата-аналардың басым көпшілігінің пікірі «Мектеп формасы бірізге түсірілсе» деген ойға саяды. Кездесулердің бірінде жас келіншектің: «Менің қызым №10 мектепте оқиды. Жаңа жылда жолдасымның қызмет бабымен басқа шағынауданға көшеміз. Балаларды да сол маңайдағы мектепке ауыстырамыз. Ол мектептің формасы бөлек. Сонда біз тағы да мектеп формасын сатып аламыз ба? Әділдік қайда? Мәселен, жоғары сыныпта оқитын қызымның тарылып қалған мектеп формасын сіңлісіне кигізсем, ақшам да үнемделер еді7 Қазақстанда бірыңғай үлгідегі форма енгізілсе, ол экономикалық жағынан да әлдеқайда тиімді», - деген пікірі орынды естілді. Бірыңғай мектеп формасы оқушылардың жинақы жүруін міндеттейді. Егер елімізде оқушылар бірыңғай формада киінсе, сырт көзге тартымды көрінеді әрі ата-аналардың да жүгі жеңілдейтіні анық. Сондықтан бұл мәселеге нүкте қою ертерек. Алдағы уақытта осы тақырыпқа тағы да айналып соғамыз...
6
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Бәйге Ж.Сәдуақас Қос мереке: Конституция күні мен Шахтер күніне арналған ат бәйгесін тамашалауға бірсыпыра адам жиналды. «Қыран» тобы әуелеткен «Сәйгүліктердің патшасы» әні желпіндірген жұрттың назары әуелі құнан жарысқа ауды. Негізі, бұрынғыдай емес, қазір құнан бәйгенің бәсі өсіп келеді. Бұл жолы құйрық-жалы сүзілген 14 құнан сөреде құлағын қайшылап тұрды. Жүлдеден дәмелі атбегілер жүйріктерін Астана, Қарағанды, Алматы, Көкшетау, Семей, Павлодар қалаларынан үкілеп әкеліпті. Қашықтық - 7,5 километр, 3 айналым. Алға әп дегенде Нұрдәулет Кенжетаев мінген Флирт Монарх суырылып шықты. Бабы келіскен торы құнан содан үш айналым бойы алдына қара түсірмеді. Мәреге де қиналмай жетіп, иесі павлодарлық Бахтияр Байзақов су жаңа жеңіл көлікті иеленді. Бәйге басталғанда топ ішінде қалған
Гаспар атты құнан қаны қыза келе шабысын үдетті. Сөйтіп, екінші айналымды екінші болып аяқтап еді, көмбеден де солай өтті. Құнан иесі - қарағандылық Қайырбек Сейілов, шабандозы – Әділ Сейілов. Үшінші жүлде қарагер құнанға бұйырды. Алматылық Дәурен Серіков бәйгеден бос қайтпағанын қанағат тұтты. Тоқ бәйгеге де 14 жүйрік қосылды. Айтпақшы, бәйгенің осы түрін біреулер «топ бәйге» деп өңеш жыртып жүр.
Ж
елдей есті
үйріктер
Абзалы, тоқ бәйге болуы тиіс. Қысқа қашықтыққа тоқжарау аттар қосылады емес пе?! Енді бәйге барысын баяндар болсақ, көп аттың арасынан әуелгіде Жангар мен Желқара топ бастады. Астаналық шабандоз бала Мұхтархан Серғазиев пен алматылық шабандоз бала Бақыт Ашықов бәйге дуын қыздырып, қос жүйрік бір-бірін өкшеледі де отырды. Әйтсе де, үшінші айналым еңсерілгенде Жангардың сүмектей болып, шабысы баяулай түскені байқалды. Есесіне, бауыры жазыла шапқан Қарақұс пен Қасиет алдыңғы екі сәйгүлікке арқан бойы жақындады. Төртінші айналымның орта тұсында болдырған Жангар жарыс жолынан шығып кеткен аттар қатарын толықтырды. Ал көмбеден бірінші болып Желқара өтті. Иесі - алматылық Дәурен Серіков. Мәре сызығын екінші болып Петропавл қаласының жүйрігі Қасиет қиып, иесі Диас Нұрахметовті қуанышқа бөледі.
Астаналық атбегі Берік Оразалиевтің де қанжығасы майланды. Ол баптаған Қарақұс жүлделі үшінші орынға ілікті. Тоқ бәйге жеңімпазы мен жүлдегерлері ақшалай сыйлықтармен марапатталды. Таза қанды ағылшын аттарын ұстайтын бай-бағландар осы күні ұщқыр бәйгені ерекше бағалайды. Шет елдерде қалыптасқан үрдіс солай. Үш жеңіл көліктің бірі қашықтығы 2400 метр ұшқыр бәйгеге тігілуі де біраз жайды аңғартқандай. Ауыздығымен алысқан сегіз сәйгүлік жұрт алдына шығарылып таныстырылғанда тыпыршып әрең тұрды. «Лап» деген белгі берілерберілместе аттар адырнадан атылған жебедей зуылдай жөнелді. Ақтөбелік сәйгүлік Садақ бірден алға суырылып шығып еді, бірте-бірте Стайл Антик пен Кумания қуып жетіп, іле басып озды. Кейінгі аттар да шабысына шабыс қосты. Сөйтіп, аттар көмбеге ұмаржұмар жетті. Бірінші орынға тігілген жеңіл көлік кілті Ақмола облысынан келген атқұмар Мұстафа Мұстафаирге табыс етілді. Екінші және үшінші орындарды павлодарлық «Казат» ат клубы жүйріктері еншіледі. Жаз ішінде бәйге көп. Сол себепті болар, бұл жолы аламан бәйгеге тоғыз ат қана жазылыпты. Есесіне, бәйгені ұйымдастырушылар қашықтықты өткен жолғыдан ұзартып, 25 километр деп бекітіпті. Тал түсте осыншама қашықтыққа шабудың аттарға жеңіл тимесін білген атбегілер шабандоздар-
ды сақтандырса керек, олар тізгінді тарта ұстады. Тек екі торы ат дүрмек арасынан сытылып шығып, алты айналым бойы дара сілтеді. Алайда бірбірін қыспаққа алған екі жүйрік болдыра бастады. Сөйтіп, қызылордалық шабандоз бала Талғаттың астындағы Байсангүл жетінші айналымда бәйге жолын босатты. «Нығман» шаруа қожалығының жүйрігі Гарантқа да тықыр таянды. Торы атты қос күрең – Малыш пен Мир тақымдай түсті. Ал оныншы, яғни, соңғы айналымның соңғы бұрылысында атқұмар халық мүлде күтпеген жайт болды. Алда келе жатқан Гарант кілт тоқтап қалғандай көрінді. Қолайлы сәтті қапы жібермей, екінші келе жатқан Малыш алға озды. Алайда көмбеге бірінші жету бақыты оған да бұйырмады. Мир атты күрең сәйгүлік жанынан екпіндей өте шықты. Мәреге он-он бес қадам қалғанда мүлде жүрмей қойған Гарантты шабандоз Иван Гефлин көмбеден шылбырынан сүйреп өткізді. Осылайша, үшінші жеңіл көлікті алматылық Айдар Майданбек иеленді. Екінші жүлде қарағандылық Икен Ақылбекке бұйырды. Сөз соңында ат бәйгесіне «Ангренсор Энерго» және «Богатырь Көмір» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері демеушілік жасағанын, ал ат жарысты қала әкімдігінің дене шынықтыру және спорт бөлімі, №3 БЖСМ ойдағыдай өткізе білгенін айту ләзім.
Жастар «Арбаты»
Жазғы маусымды қорытындылады Кенже ҚУАТ
Маусым айында «Шахтер» саябағында ашылған «Арбат» жастар аумағы жазғы маусымды тәмамдап, жабылуына байланысты жастарды салтанатты шараға шақырды. Шахтер күні мерекесімен тұспалдас келген бұл шарада жастар шығармашылық байқауының қатысушылары өнер көрсетті. Жастар бастамаларын дамыту орталығының маманы Жастілек Тілеулес қатысушыларға алғыс білдіріп, мерекені бастады. Мерекелік кеште Максим Серков, Азамат Толыбаев, Тимур Төлеубаев, Ербол Ахаевтар сахна төрінен ән жолдады. Бұдан соң жиналғандар «Инсайд» би тобы, воркауттар мен паркуршілердің өнерін тамашалады. Жиналған жұрт сәндік қолданбалы өнер туындыларын ұсынушылар мен аквагрим, «мехенди», «Бодиарт», сондай-ақ, портрет салушы шеберлердің жұмыстарын қызықтады.
Суреттерді түсірген: В.Фадеев
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Отарқа
Солнечный кентіне – 30 жыл
Спорт ҚР Конституциясы күні және Шахтер күні мерекелеріне орай спорттық жарыстар ұйымдастырылды. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер қала әкімдігінің дене шынықтыру және спорт бөлімінің грамоталары, ақшалай сыйлықтармен марапатталды.
Биыл Солнечный кентінің құрылғанына – 30 жыл. Сарыарқа төсіндегі айналасына шұғыла шашқан шағын қалашықтың орысша атауы, шыны керек, құлаққа жағымсыз. Жағымсыздығы былай тұрсын, елдігімізге сын.
Гір және армрестлинг
Жанаргүл ҚАДЫРОВА Рас, бір жылдары кент атауын қазақшалау мәселесі біраз талқыға түсті. Газетімізге де бірқатар оқырман бұл туралы қалам тартып, өз пікірлерін ортаға салған болатын. Редакция мұрағатын ақтарып отырып, өңір тұрғындарының Солнечный атауын өзгерту мәселесіне бей-жай қарамай, әр жылдары газет бетінде және түрлі жиындарда көтеріп отырғанына сүйсіндік. Кенттің А.Нығметов атты тұрғыны Солнечный атауын өзгерту мәселесін 1996, 1999 жылдары-ақ көтеріпті.
Қалашық атауын қазақшаламаймыз ба?!
«1986 жылы тамыз айында сол кездегі МАЭС-2 директоры Лебедев, болашақ поселке кеңесінің төрағасы В.Перепелкин, МАЭС-2 өрт сөндіру бөлімінің бастығы Қ.Иманғазин, «Энергожилстрой» тресі бастығы Б.Апаханов және т.б. тікұшақпен МАЭС-2-нің айналасын жоғарыдан барлап, осы жазықтау жерді таңдап, болашақ жұмысшы-энергетиктер қалашығының алғашқы қазығын қағады. Сонда елді мекенді қалай атаймыз деген сауал туады. Күн күйдіріп тұрады. Сонда әлгілердің біреуі орысша: «Солнечный болсын!» - деген ұсыныс айтады. Сөйтіп, шешім аяқ астынан қабылданады», - деп, ағамыз 2010 жылы газет бетінде осы тақырыпты тағы қозғайды. Олай болса, біреудің аузынан кездейсоқ айтыла салған атауды отыз жыл бойы қимай отырғанымызға жол болсын! «Отарқаның» бетінде «Солнечныйды» қазақшалау тақырыбы қызу талқыланған кез – 2010 жыл. Сол жылы «Күншуақ» деуге үйреніп алдық, солай қалсын», - дегендер де табылған еді. Біздің ойымызша, «Күншуақ» деген атау балабақшаларға, балаларға арналған басылымдарға лайықты, ал ірі өндіріс ошағы орналасқан кенттің жүгін көтере алмайды. Рауия Смақұлы атты тұрғын «Шұғыла» атауын, Қайролла Дүйсенбаев «Нұрарқа», «Нұркент» атауларын ұсынған көрінеді. Өлкетанушы Серік Жақсыбаев болса елді мекен орналасқан жердегі Шаңдақсор көліне бір кездері Ақтасты атты өзен құйғанын растайтын деректер барын тілге тиек етіпті. Сонымен қатар, «Отарқаның» сол кездегі редакторы Аманкелді Қаңтарбаев марқұм қалашыққа Естай есімін ұсынса, біраз адамдар Абай атын беруді жөн көрген. Біздің ойымызша, қазақшаланған күнде кент атауы ел ішінде жиі қайталанбайтын, ауызға алғанда бірден осы елді мекенді ерекшелендіріп тұратын болуы да керек сияқты. Елімізде Абай есімімен аталған елді мекендер баршылық, сондықтан бұл кентті де ақынның есімімен атау ономастика заңдылықтарына қайшы келері анық. Ақын, шығыстанушы ғалым Бағдат Дүйсенов, газетіміздің тұрақты оқырмандары Рамазан Омаров, бұл
7
күнде марқұм болған Амангелді Саржанов ақсақалдың да «Шапық Шөкин кенті болсын» деген ұсыныстарын газетімізде жариялаппыз. Осы орайда көпшіліктің көкейінде Шапық Шөкиннің кентке қандай байланысы бар деген сауал тууы заңдылық. Сондықтан осы ұсыныс төркініне де тоқталып өткенді жөн көрдік. Қазақтың Ломоносовы деп атауға тұрарлық ғалым – Шапық Шөкин өзінің 170-тен астам ғылыми еңбегінің негізгі бөлігін энергетиканың маңызды салаларына (жалпы энергетика, гидроэнергетика, су шаруашылығының энергетикалық мәселесіне және т.б.) арнаған. Ол - Сібір өзендерін Қазақстан мен Орта Азияғa бұру мәселесін ғылыми тұрғыда қарастырған алғашқы ғалымдардың бірі. Оның басшылығымен осы мәселені шешудің тиімді жолдары мен жобалары айқындалды. Ұлы Отан соғысы жылдарында КСРОның еуропалық бөлігінен машина жасау кәсіпорындары көшірілгенде, Алматыда электр қуатына қатты мұқтаждық туындайды. Сөйтіп, 1941 жылы Қазақстанның, Сібір мен Оралдың ресурстарын қорғаныс мұқтаждықтарына жұмылдыру жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылады. Көп ұзамай КСРО Жоғарғы Кеңесінің 70 жасар депутаты Г.Кржижановский қазақстандық жас энергетик Шапық Шөкинді осы іске тартады. Ол жас ғалымның Ертіс бойынан Бұқтырма ГЭС-ін, Өскемен мен Қапшағайда гидроэлектрстанциялар салу, Алматы ГЭС-інің каскадын көтеру туралы жобаларын мақұлдайды. 1949-1958 жылдары ғалым Орталық Қазақстанды сумен қамтамасыз ету проблемасын Ертіс өзенін бұру негізінде шешуге болатындығын дәлелдеді. Мұның өзі Ертіс-Қарағанды (қазіргі Қ.Сәтбаев атындағы канал) каналының салынуына себеп болды. Республикамызда қуатты энергоблоктардың бу генераторларында орнатылған жандырғыш құрылғыларды модельдеу және теориясын әзірлеу жөніндегі зерттеулер Шапық Шөкинге тиесілі. Бұл зерттеулер, әсіресе, әлемде теңдесі жоқ Екібастұз отын-энергетикалық кешенінің дүниеге келуімен ерекше өзектілікке ие болды. Зерттеу жұмыстарының нәтижелері ғалымның «Екібастұз отынэнергетикалық кешені (1982) еңбегінде егжей-тегжейлі жазылған.
Ғалымның баласы Қанат Шөкиннің айтуынша, 1996 жылы Шапық Шөкіұлы инсульт алып жатып қалады. - Кереуетке таңылып жатса да, әкем түрлі ел басшыларына энергетиканың жағдайы туралы хаттар жолдап, Елбасымызға Ертіс-Қарағанды каналын Астанаға дейін созу қажеттілігін дәлелдеп хат жазды. Ресей президенті В.Путинге де Сібір өзендерінің бірқатарын оңтүстікке тарту жөніндегі ойларын жеткізді», - деп есіне алады. Көзі тірісінде еңбектерінің нәтижесін көріп кеткен ғалымның марапататақтары да бір басына жеткілікті еді. Ал 1996 жылы Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың қолынан «Халық Қаһарманын» алғанда, Елбасымыз ғалымнан бұйымтайының бар-жоғын сұраған екен. Сонда ол: «Ғылымға көмектессеңіз екен!» - депті. ... Әу бастағы әңгімемізге оралсақ, бұған дейін ұлтжанды азаматтар Солнечный атауын қазақшалау мәселесінде түрлі пікір білдіріп, бір шешімге тоқтамағанын атап өттік. Ономастикалық мәселелерде шешімнің бірауызды болуы маңызды. Оның үстіне, мәселе заңды тұрғыда талқыға түскенде бірінші кезекте кент тұрғындарының пікірлері ескерілетіні белгілі. Сол себепті солнечныйлықтар осы мәселеден шет қалмаса екен дейміз. Және «аққу, шортан, һәм шаян» секілді болып, әр тарапқа тартпай, нақты бір ұсыныс аясына біріккені жөн. Осыған дейін кент басшылығына тілшілеріміз хабарласқанда, «Тұрғындардың бұл тақырыпты көтеруге зауқы жоқ. Кент атауын өзгерту мәселесін енді қозғамайтын болып, хаттап қойдық», - деп жауап берген-ді. «Дуалы ауыз ақсақалы, пәтуа айтар азаматы жоқ жетім ауыл болғаны ма, бұл қалай?» - дедік те қойдық бұған. Қазір сөзіміздің басына «Тәуелсіздіктің 25 жылдығы қарсаңында» деген тіркесті келтіруді «мода» етіп алдық емес пе! Құр көпірме сөзге айналдыра бермей, неге соны іс жүзінде дәлелдемеске? Біздіңше, 30 жылдық мерейтойды энергетиктер кенті өзіне жарасымды қазақша атаумен қарсы алса, бұл Екібастұз өңірі тұрғындарының тәуелсіздігіміздің 25 жылдығына тартқан тамаша сыйы болмақ. Қазақ үшін тәуелсіздіктен құнды дүние жоқ, олай болса, оны ұлықтауға несіне сараңсимыз?! Суретті түсірген: В.Фадеев
«Шахтер» саябағында спорттықбұқаралық іс-шаралар өткізілді. Сейіл құрған қауым гір тасын көтеруші жігіттердің өнерін сүйсіне тамашалады. 70 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде Дулат Дәулет жеңімпаз атанып, Иван Ластовский - ІІ орын, Жасұлан Әменов ІІІ орын иеленді. 80 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде Ермек Дәулетов, Қайрат Теміржанов, Мақсұт Беков, ал 90 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде Ерлан Айтпаев, Қаныбек Масақбаев және Болат Беков жүлделі орындардан көрінді. 90 келіден жоғары салмақта Залзерек Дауылбаев өзінің мықты екенін мойындатты. Дмитрий Матасов пен Станислав Калинин, тиісінше, екінші және үшінші орындарды еншіледі. Сонымен бірге, мұнда армреслингтен ашық біріншілік те өткізілді. Қол күресінде жекелеген салмақ дәрежелерінде Қуанышбек Куандықов, Тахир Ильясов, Владимир Скрипковский, Ерлан Қамиев, Алексей Сазонов, Станислав Сычев жеңіс тұғырына көтерілді. Қазіргі кезде күш экстриміне де қызығушылық басым. Мұнда Ілияс Зиятдинов, Николай Михайличенко, Анатолий Синявский өз салмағында өзгелерден басым түсті.
Жеңіл атлетика
Салауатты өмір салтын ұстануда ақ халатты абзал жандардың жұртқа үлгі көрсетуі қандай жарасымды. Таяуда №10 мектептің жүгіру жолына медицина қызметкерлері шықты. Олимпиадалық спорт түрлері бойынша ІІІ қалалық спартакиада есебіне енетін бұл жарыста №1 емхана командалық есепте І орынды иеленді. Қалалық перзентхана ұжымы жүлделі ІІ орыннан, №3 емхана ұжымы үшінші орыннан көрінді.
Үстел ойындары Бүгінгі күні қаламызда үстел теннисі де қарқынды даму үстінде. Оған түрлі жарыстардың жиі өткізілуі де ықпал етуде. 30 тамыз күні №1 БЖСМ филиалында ұйымдастырылған турнир теннисшілердің шеберлігі өскенін паш етті. Енді турнир қорытындысы жайлы айтар болсақ, 21 жасқа дейінгі әйелдер арасында Камила Ташева, Светлана Ваганова, Ирина Белая, жасы 22 және одан үлкен жастағы әйелдер арасында Елена Бондарь, Светлана Курдюкова, Аида Хачатурян жүлдегерлер қатарынан табылды. 39 жасқа дейінгі ерлер ішінде Ернұр Бекболатов, Мәди Тақабаев, Талғат Эрекеев, 40-49 жас аралығындағы ерлер ішінде Сергей Тищенко, Қайыргелді Айдарғазин, Андрей Богураев жүлде алды. Сонымен қатар, 50-59 жастағы ерлер: Илсур Ахметов, Василий Маило, Барлыбай ӘшІрбеков 50-59 жас, Анатолий Ваганов, Сергей Ермолаев, Константин Бурмакин 60 жастан асқандар арасында жүлделі болды. Осы күні тоғызқұмалақ, шахмат пен дойбыдан да жарыс өтті. Жарысқа балалар мен ересектер қатысты. Әділ Балақанов, Талғат Бөлекбаев, Мерген Шалабаев, Сәлима Сәкенова, Әдина Мейрамғалиева, Бақыт Балақанова, Николай Мякинький, Леонид Слюсарь, Александр Шмырев, Арыстанбек Жәнібек, Ерболат Бүлкенов және т.б. жүлделі болып, шеберліктерін көрсетті. Спорт бөлімі материалдарынан әзірлеген: Ж.Бұланбай
8
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Солтан қожа Нұрмұхаммедұлының туғанына – 120 жыл
Қия баспай
Алланың ақ жолынан...
Солтан қожа Нұрмұхаммедұлы Ж.СӘДУАҚАС Ақкөл ауылынан қозы көш жерде, бүгінде жұрты ғана қалған Басқамыс ауылы болушы еді. Төскейде малы, төсекте жаны қосылған екі ауыл адамдары торқалы той, топырақты өлімде мидай араласып жататын. «Апай зираты» деп аталып кеткен қорым да сол ауылдан алыс емес. Өлілер мекенінің бұлайша аталу себебін бала күнімізде сарытіс шалдардың аузынан естідік те. Зиратта Исабек ишанның қызы Бәтима жерленген екен. Осы зиратта менің әкем Жәлел марқұм да тыныс тапқан. Қабіріне барып дұға бағыштау перзент парызы емес пе, сондайда анам Дәмет: «Әуелі Солтан ата шаңырағына соғып, Рапық қожаға сәлем бер. Зиратқа сол кісі ертіп апарады», - деуші еді Ақкөлдегі үйімізден шығарда. Анамның айтқанын бұлжытпай орындап, алдымен ат басын Солтан ата үйіне тірейміз. Саман кірпіштен салынған, ауласында үйеңкі мен терек аралас өскен ордалы үй көзімізге жылыұшырай кетеді. Қасиетті қожалар шаңырағының босағасынан аттаған сәтте-ақ адамды ерекше сезім билеп, ішкі жан дүниең рахаттанып сала береді. Тіптен, үй ішіндегі ауа да бөлек көрінеді. Отағасы Рапық қожа мен отанасы Бақытылы апайдың ішібауырыңа кірген жылы сөзі көңіліңді жадыратып жібереді. Сары бауырсақты ұрт томпайта жеп, қою шай ішіп дастархан басында отырғанда Рапық қожа: «Әлі-ақ азамат болып кетесің, Алла жеткізеді. Әкең өмірден ерте өтті ғой. Солтан атаң солай боларын біліп еді, бірақ өзіне айта алмады», - деп шетін әңгіме шетін шығарды. - Қалайша? - дедім мен ынтығып. - Әкең Жәлел де осы үйде болған. Солтан атаңмен әңгімелесіп, бата беруін сұраған. Кісі көңілін қалдырмайтын менің әкем: «Өркенің өссін!» - деп, жылы сөзімен шығарып салды. Алайда Жәлел аттанып кеткен соң, атаның қабағы түсіп, «Батылым бармады. Өмірі қысқа болады. Шиеттей балаларының қызығын көре алмайдыау!» - деп, өз-өзінен күбірлеп, қолына тасбиғын алып санамалауға кіріскен еді... Рапық қожаның ішке бүккен әңгімесі көңілімді алай-дүлей етті. Кейін сабыр тапқан соң, Солтан атаның сұңғыла көрегендігін ойлап, қайран қалып жүрдім. ... Солтан атаның азан шақырылып қойылған аты Мұхаммедсолтан екен. Қасиетті ата 1896 жылы өмірге келіпті. Діни сауатын Жанқозы қажы баласы Нұрқай молладан ашқаны белгілі. Төңкерістен бұрын Басқамыс пен Қаракоға елді мекендері ортасында мешіт пен медресе болған. Оны осы төңіректегі дәулетті байлар Бөкіш пен Бұланбай (менің арғы атам - автор) салдырған көрінеді. Осыдан бірнеше жыл бұрын Қарақоға ауылы тумасы Дәулет атты азамат мешіт орнына белгітас орнатқанын да айта кету ләзім. Солтан қожа жас жігіт күнінде Уфа-
дағы медреседе білімін толықтырады. Тәшім немересі Қайырбай Зәкенұлынан естіген бұл дерек, әрине, нақтылауды қажет етеді. Қалай десек те, Солтан атаның шариғатты өзге моллалардан көш ілгері білгеніне талас жоқ. Қазақ даласына кеңес өкіметі орнап, елді ұжымдастыру саясаты жүргізілген тұста Солтан ата Ақжар, Ажы, Шідерті колхоздарының шаруашылық жұмыстарына араласады. Кейін тоғызыншы ауыл - Басқамысқа келіп орнығып, өмірінің соңына дейін осында тұрады. Шолақ белсенділер «Дін-апиын» деп әкіреңдеп, тыныштық бермесе де, сол заманда жұрт жасырып намаз оқып, ораза ұстап, Алланың хақтығына шүбә келтірмеген. Колхоз жылқысын баққан Солтан ата аңдыған көз барына қарамастан, діни рәсімдерді атқарып, төңірекке имандылық шуағын шашқан, бойына дарыған қасиет күшімен аурусырқау, кем-кетік адамдарға шарапатын тигізген. Ерекше қасиеті Солтан атаның өзін де қауіп-қатерден аман алып қалыпты. - Әкем бір жолы біраз жылқыдан айырылып қалады. Із кесіп, іздеп тапса, жоғалған жылқылар белуардан сорға батып тұр екен. Мұны көрген ол көмек сұрау үшін ауылға шауып келіп, болған жайтты колхоз төрағасына айтады. Әпербақан мінезді бастық ата-
қолындағы бүтін дәнді бөліп жеуді, жарты дәнді жарып жеуді құйып, ізгілікті өзі де көрсете біліпті. Колхоз қырманында күзетші болып жүргенінде бастықтарға аңдатпай балалардың қалтасына бір уыс бидай салып жібереді екен. Ашыққан отбасына ол да өзек жалғар азық емес пе?! Тұрмыс ауыр болса да, қазақтың қонақжай пейілі ешқашан тарылмаған. Ымырт түсіп, ақшам жамырағанда Басқамыс ауылының жас-кәрісі Солтан ата үйінен табылушы еді. Құпия ұсталатын діни кітаптар оқылып, шариғат жолы айтылып, балалар құран сүрелерін жаттайтын. Солтан ата балалардың ыждаһатты болуын қадағалап, жаттағанын қайталатып тексереді екен. Заман аужайын болжай білген ата діни оқуға ғана емес, басқа да ғылым мен білімге құлықты болуды айтып отыратын көрінеді. Рапық қожаның айтуынша, Семей педагогикалық институтында қызмет істеген Бөгембай батыр ұрпағы Тұрсынбай Ералы баласына арабша хат жазыпты. Хатында Алғамбар
Солтан ата баласы Рапық қожа әулеті ны балағаттап, «соттатамын» деп зіркілдейді. Төренің бұл түрінен түңілген әкем кері шабады. Аттан түсіп, Құдайға сыйынып, күбірлеп дұғасын оқиды да, сорға түседі. Сонда Жаратқан иеміз күш-қуат беріп, әкем жылқыларды бірбірлеп сордан шығарып алады. Ашуы тарқаған соң, колхоз жылқысы батпаққа батып өлсе, өзі де сорлайтынын ұққан бастық қасына кісі жиып сор басына жетеді. Келсе, сауыры салтақ-салтақ жылқы аман, балағы түрік Солтан ата жағада отыр екен. Мұны көргенде қайран болған бастық: «Қалай шығарып алдың?» - демей ме, сонда: «Бір Алла жәрдем берді» - депті әкем. Бүгінде жасы жетпіс беске толған Рапық қожаның айтуынша, әкесіне тіл жарақатын салған сол бастық кешкісін дірілдеп-қалшылдап жатып қалыпты. Зәресі ұшқан ол Солтан қожаға кісі жіберіпті. «Жамандыққа жамандық әр адамның қолынан келеді, жамандыққа жақсылық нар адамның қолынан келеді» деген емес пе, алды кең Солтан ата әлгінің сүйектен өтер сөзін кек тұтпай, үйіне барып үшкіргенінде сауығып кетіпті. Жалпақ жұрттың қамын ойлап жүретін жарықтық үлкен-кішінің құлағына
қожа баласы Қажыбек пен Ахмет баласы Кенжетайға бас-көз болуын өтініпті. Кейін бұл екі азамат адал қызметімен ел-жұртқа пайдасын тигізді. «Батамен ер көгереді» деп, қазақ батаға айрықша мән береді. Солтан ата үйі де алыс-жақыннан келген адамнан арылмайды екен. Жауырыны жерге тимеген мықты палуан Монтай Әбдәлімов жарысқа жүрер алдында қожаның батасын алуға келіпті. «Сырыңды ашпасаң, абыройлы ораларсың», - дейді Солтан ата палуан жігітке. Жарысқа ол пойызбен аттанады. Жол үстінде бір жігітпен танысып, өзінің палуан екенін, күрескенде қандай айла-тәсілді қолданатынын жайып салады. Қаперінде дәнеңе жоқ ақкөңіл, салдырлаған Монтай аға әлгі кездейсоқ танысымен екі күннен кейін бозкілем үстінде белдеседі де, ұтылып қалады. Сонда ғана Солтан атаның: «Сырыңды ашпасаң, абыройлы ораларсың» деген тұспал сөзінің парқын ұғып, өкініштен бармағын шайнапты. Қызыл өкіметтен қысым көріп, дін жолы жіңішкерген заманда да діндар, ғұлама адамдар бір шоғыр болып топтасып, шер тарқатып, Алла сөзін уағыздаудың амалын ақылдасқаны анық. Солтан ата Арқаға аты мәлім
Солтан ата кесенесі Әкпар халфе, Құсниден молламен аралас-құралас болып, сыйласып күн кешкен. Айлардың сұлтаны - Ораза айы өткен соң Солтан қожа ел-жұрт берген садақаны Керекудегі мешітке өткізіп жүріпті. - Кереку қаласына жолы түскенде, онда бір аптадай болып, жұма намазына қатысушы еді. Рахметолла имам, Ысқақ хазірет, Құсыбай имамның үйінде қонақ болып жүрді. Бір жолы Құсыбай имам Солтан атаны намаздан соң жолаушылай келген адаммен таныстырды. Сол жолы атам әлгі адамнан Сәкен халфе Ғылманиға сәлемдеме беріп жіберді. Атам Сәкен хазіретті бұрыннан біледі екен, - деп еске алады Сопаш Сәлімов ақсақал. Көзі тірісінде Ақкөл Жайылманың абызына айналған Мұхаммедсолтан қожа 1962 жылы тамыз айында бақилық болады. Қазаға Омбыдан, Ақмола мен Павлодар облыстарынан қарақұрым халық жиналады. Жаназасын Әкпар халфе шығарыпты, Павлодар мешіті имамы Құсыбай ташпиқ тартып, Ибрагимұлы Құсниден молла қырық күн дұға оқыпты. Солтан ата мен бәйбішесі Жамали Серғазықызы Құлла, Рапық, Барбар, Әкбар атты төрт ұл сүйген. Солтан ата баласы Рапық қожа қазір Екібастұз қаласында тұрып жатыр. Бәйбішесі Бақытылы Айдарханқызы екеуі он перзент өсіріп, немере-жиендер сүйген іргелі әулет. Қазақ елі тәуелсіздік алғаннан кейін ислам дініне даңғыл жол ашылып, ел азаматтарының бас болуымен Ақкөл Жайылма қожаларын есте қалдыру шаралары жүзеге аса бастады. Тай (Өлеңті) ауылында салынған мешітке Солтан қожа аты берілді, өткен күзде Басқамыстағы ата үйінің орны қоршалып, белгітас қойылды. Таста ақын Жассерік Жәлелұлының: - Біледі Жайылма елі, көзі көрген, Қысылғанға қарасып, тонын берген. Заты асыл, қасиетті Солтан ата, Уағыз айтып, соңынан жұрты ерген. Шертейік ел аузынан бір баянын, Жария етіп жұртына түс-аянын. Солтан ата дүниеден өтерінде, Ұстатқан Жандарбекке құт таяғын, деген екі шумақ өлеңі қашап жазылған. Биыл жазда әулиенің күмбезді кесенесі көтерілді. Атқарылған игі істер қасиетті Солтан атаның төңіректегі елге тигізген көл-көсір шарапатының бір тамшысына татымаса да, аға буын да, жас буын да арқасынан бір жүк түскендей жеңілдеп қалды.
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Отарқа
9
Руханият
Ескелдіге сапар №18 жалпы орта білім беретін мектептің 10 «А» сынып оқушысы Данияр Рамазан өзінің ғылыми зерттеу жұмысын Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының көріпкелдігі, қасиеттілігі, әулиелігіне арнамақ. Данияр былтырғы оқу жылында Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының кесенесі макетін Астана қаласында өткен ІІІ «Тұлға» халықаралық байқауфестивалі жобасына қатыстырып, «Гран-При» иегері атанды (жетекшісі Атымтай Жұманазаров). Алдағы уақытта ғұлама туралы тарихи құнды дерек жинауды мақсат еткен Даниярмен Мәшһүр бабамыздың кесенесі мен мұражайында болып қайттық. Бізге баба ұрпағы Әсет Пазылов пен Мұрат Сағиев қызықты деректер берді. «Келер қоршап бойыма ғайып пірім, Құлақтың қарны бар ма сөзге тояр, Білген жан сөз мәнісіне құлақ қояр, Білетін сөз қадірін адам қайда? Сөзіне ақын Мәшһүр әркім құмар» , - деп жырлаған Мәшһүр Жүсіп туралы таңғаларлық әңгіме көп. Ташкент, Бұхара жақта жүргенде Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы моншаға түсемін деп көшеге шығып, арғы шеттегі бір үйге келеді. Үйдің алдындағы ақсақалға сәлем беріп, «Моншаға түсіп шықсам», - дейді. Ақсақал оны жуындырып, киіндіріп, тамақтандырып жібереді. Шыққан соң бұрылып қараса, әлгі үй орнында жоқ екен дейді. Осылайша, үйіне қайтып келіп, ақсақалдардан мұның мәнісін сұраған кезде, олар: «Құдай саған қасиет қондырды!» депті. Сол уақыттан бастап Мәшһүр атаның айтқандары келіп отырған. Мәшһүр ата 39 жасында елге қайтар алдында
бір ақсақалды кезіктіріп, сәлем береді. Ақсақал ұзын бойлы, қолында таяғы бар екен. Атаны 2 рет айналып, «72-73», - деп күбірлеп кетіп қалады. Еліне келіп ойланып, 10 күннен кейін «Мен 73 жасымда о дүниелік болады екенмін ғой», - деп болжайды. Қазіргі кезде ғалымдар үш дүние бар деп айтады. Мәшһүр ата сол үш дүниемен сөйлескен деседі. Ол отырған жерінде өзімен-өзі сөйлесіп, сұрақ қойып, жауап беріп отырған. Тіпті перілермен де сөйлесіп, оларды өзі пайдаланып жұмыс істеткен, оларды бағындыратын дұғаларды білген. Ал Ескелдіге 1924 жылы көшіп келеді. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы 1931 жылы қайтыс болады. Мәшһүр ата қайтыс болар алдында бір жыл бұрын қабірін
қаздыртып, асын бергізіп, жаназасын оқытып, жоқтау айтқызған. Қабірін 2х2 метр қылып казғызады да, аяқ жағына есік құрғызады. Келген адамдар кіріп, қарап отыратындай болсын деген екен. «Менің денем 40 жылдан аса бұзылмай жатады», - деп те айтып кеткен. 1931 жылы салынған зираты 1952 жылдың тамыз айында дінге қарсы саяси науқан белең алған кезде зираты бұзылады, бұзған кезде атаның денесі сол қалпы жатқан. 1952 жылы зиратты бұзуға қатысқан адамдардың барлығы қаза тапқан. 1970 жылы зираты тарихи ескерткіш үй ретінде қайта көтеріледі. Ал 2006 жылы Қазақстанның Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Мәдени Мұра» бағдарламасына сәйкес, әулие
бабамыздың басы өркениетті үлгіге сай кесене түрінде көтерілді. Тарихи тұлға, ғұлама ғалым Мәшһүр Жүсіп бабамыздың кесенесі көне түркі дәстүрімен жасалған. Кесене жобасын әзірлеуге С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің мамандары мұрындық болған. Облыстың сол кездегі басшысы Ерлан Арын бастаған университет ғалымдары қолға алған жоба ежелгі түркі тайпаларының сәулет ерекшелігі, ислам дінінің өзіндік өрнектерімен ерекшеленеді. Кесене зиратхана және көрхана атты екі бөліктен тұрады. Көрханада әулие бабамыздың жатқан жері, сандықтасы, құлпытасы қойылып, шамшырағы орнатылған. Әрбір бөліктің көлемі – 8/8 шаршы метр, ал кесененің биіктігі 14 метр болады. Салмағы 9,5 тонна бағасы 10 млн. тенге болатын құлпытасы мен сандықтасы мәрмәр тастан жасалған. Айшық темірлері әрленіп, алтынмен жалатылған. Кесененің кіреберісінде Құраннан аяттар жазылған. «Отарқаның» өткен санындағы «Мен келдім музейіңе жолым түсіп» мақаласында «Ескелді» мәдениқонақүй кешенінің ашылғаны жайлы жазылған екен. Біз барған сапарда қонақ үй құрылысы жүріп жатқан еді. 2015 жылдың 15-16 шілдесінде басталған құрылыс басында Тараздан келген мамандар еңбектеніп жатты. Бас құрылысшы Қанат Садақбаевпен де таныстық. Ал осы кешенге көшірілген Мәшһүр Жүсіп мұражайын біз Жаңажол ауылында тамашаладық. Онда атаның көзі тірісінде күнделікті тұрмысқа қолданған заттары, ыдыс-аяқтары, қайтыс болғанда орап шығарған кілемі, мүсінші Кәкен Темірғалиев жасаған мүсіні бар. Роза Құлмағанбетова, №18 жалпы орта білім беретін мектебі
Түлектер кездесуі Қаламыздағы Абай атындағы №2 қазақ мектебінің тарихы 1954 жылдан бастау алады. Ал 1955 жылы бұл мектептің 1-сыныбына біз бардық. КСРО-ның сұрқия саясатының әсерінен қазақ тіліндегі білім ошағына барғандар төменгі сұрыпты адамдар сияқты көрінетін. Өйткені ол кезде қоғам санасында қазақтілді балаларға оқуға түсу, жалпы өмір сүру қиын деген түсінік қалыптасқан-ды. Қазір ойлап қарасақ, атааналарымыздың бізді ана тілімізде оқытуының өзі ерлікпен пара-пар екен. Оның өзі сол кездегі саясатқа үнсіз қарсылық және ана тілімізді тым болмаса қазақтың бір бөлігінде сақтап қалу әрекеті екенін енді ғана түсінгендейміз. Егемендігімізді алғанымызға ширек ғасыр өтсе де, жаңа оқу жылында балаларын орыс мектебіне жетелеп апаратын ата-аналарды қалай түсінуге болады? Бұл еліміздің болашағына сенбегендіктен бе, әлде құлдық сана-сезімнен арылмағандық па?! Еуропаның ұлы ойшылы Бенедикт Спиноза былай дейді: «Тек қана құлдар өз иелерінің тілінде сөйлейді!». Байыбына барған адамға осы бір ауыз сөздің өзі көп нәрсені айтып тұр емес пе?! Әуелгі сөзімізге қайта оралсақ, бір кездері Екібас-
Жарты ғасыр өткенде... тұздағы жалғыз қазақ мектебінің табалдырығын имене аттаған балалардың алтын ордадан түлеп ұшқанына да елу жыл толыпты. Осыған дейін ұйымдастырылған басқосуда сыныптастарымыздың көбінің басы қосылмай қалған еді. Сондықтан бірінші сыныптан бері келе жатқандар бар, кейін қосылғандар бар – барлық құрдастарымыз 17 тамызда бас қосып, түлектер кездесуін өткіздік. Қарап отырсақ, кеше ғана тай-құлындай бірге өскен достарымыздың 18-і о дүниелік болыпты. Сондықтан алдымен аруақтарға құран бағыштадық. Кездесу кешіміз өз келісін тауып, бәріміз бала кездегі қызықты шақтарды еске түсіріп, шаттыққа бөлендік. Жетістіктерімізбен бөлісіп, немере-шөберелерімізді айтып, мәз болыстық. Абай атамыз «Сен де бір кірпіш дүниеге, Кетігін тап та, бар, қалан» деген емес пе, бәріміз де өзіміздің қолдан келген жұмысымызды атқарып, еліміздің дамуына еңбекпен үлес қосыппыз. Бүгінде зейнет демалысындамыз. Арамызда жоқ марқұмдар: Тұрсынбай Ваисов – қаламыздың құрметті құрылысшысы, Серік Айдаболов – аты шыққан шопан, Нықтай Балта-
баев – ауыл шаруашылығына үлес қосқан маман, Бәри Хамитов көмір өндірісінің дамуына өз үлестерін қосқан абзал жандар еді. Бүгінде араласып-құраласып жүрген сыныптастарымыздың ішінде Жолмұрат Қозғанбаев – ауыл шаруашылығы басқармасы бастығының экономика жөніндегі орынбасарына дейін өскен майталман
маман, Боранбай Дүйсенов көмір өнеркәсібінің үздік маманы, орден-медальдар иегері атанды. Болат Әбенов болса еңбек жолын қаламыздың ішкі істер басқармасында қылмысты іздестіру бөлімінен бастап, кейін ішкі істер басқармасын басқарды, зейнетке полковник шенінде шықты. Қазіргі өмірде де қол қусырып отырмай, жас ұрпақ тәрбиесіне
атсалысып жүрген жайымыз бар. Сыныптастарымыздың бесеуі намазға жығылып, төртеуі қажылық парыздарын өтеп келді. Енді имандылықты насихаттауға үлесімізді қосып, балаларымызға рухани тәрбие берсек дейміз. Абай атындағы №2 мектептің 50 жыл бұрынғы түлектері
10
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Әлеумет Елімізде тұтынушылар құқықтарын қорғау мәселелері 2010 жылғы 4 мамырдағы ҚР «Тұтынушылар құқықтарын қорғау туралы» Заңымен реттеледі. Биылғы жылдың 21 мамырында «Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқықтарын қорғауға қатысты кейбір заңнамалық актілерге өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойылған еді. Қаламыздағы тұтынушылар құқықтарын қорғау басқармасының басшысы Қанатбек Тоқатовтан заңда аталған өзгерістер жайын сұраған едік.
- Заңға енгізілген өзгерістердің бірі 2-баптың 17-тармағында айтылған кепілді мерзім мәселелері екен. Оқырмандарымыздың да бұл жайлы толығырақ білгісі келер деп ойлаймыз. - Егер тауарға кепілді мерзім белгіленген болса, тұтынушы аталған мерзім ішінде тауардың олқылықтарын анықтаған жағдайда оған қатысты талаптарын білдіруге құқылы. Интернет дүкендер арқылы сатып алынған тауарлар үшін кепілдік мерзімі тауардың тұтынушы қолына табысталған уақытынан бастап есептеледі. Ал егер тауар арнайы құрылғы орнатуды немесе құрастыруды қажет етсе, онда кепілдік мерзім ол құрастырылған немесе іске қосылған күннен бастап саналады. Мұндайда тауардың кепілді мерзімі ақпараттық технологиялар арқылы жария етіліп, тұтынушы одан бейхабар қалса да, бұл сатушыны жауапкершіліктен босатпайды. - Көп жағдайда сатушылар тұтынушыға түбіртек бермейді. Мұндайда тауарға қатысты даудамай туындаса, нәтиже шығару мүмкін бе? - Тұтынушыда тауарды сатып алу фактісін растайтын құжаттың болмауы оны куәлардың айғақтарына, сондайақ, тауарды сатып алу фактісін растайтын құжаттарға және басқа да дәлелдеу құралдарына, оның ішінде фото- және бейнетіркеуге сілтеме жасау құқығынан айырмайды. Бұдан былай тауарды қайтарғысы келген адамның қолында фискальді түбіртегі болмаса да, сатып алу фактісін фото немесе бейнежазба арқылы дәлелдеуге мүмкіндігі бар. - Тауарды сатушыға қайтару мәселесінде келіспеушіліктер жиі орын алып жатады. 30-бапта осыған қатысты өзгерістер
Құқыңды біл,
тұтынушы!
енгізілген көрінеді. - Сатушы (дайындаушы) жарамдылық мерзімі өткен соң сатылған, техникалық регламенттерде, өнімдер жөніндегі нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін, оның ішінде зияткерлік меншік құқықтары бұзыла отырып шығарылған тауарды оның пайдаланылғанына, тауарлық түрінің, тұтынушылық қасиеттерінің, пломбаларының, заттаңбаларының сақталу-сақталмауына қарамастан, тауар сатып алынған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде ауыстыруды немесе сатып алынған тауар үшін ақшалай соманы тұтынушыға қайтара отырып, қайтаруды қамтамасыз етуге міндетті. Бұл – заңнамаға енгізілген жаңалық. Бұл жағдайда сатушының тауар сапасын қосымша тексеру (сараптама) қажеттілігі туса, ол талап қойылған уақыттан бастап отыз күн дересінде жүзеге асырылады. Және ақысын сатушы төлейді. Сараптама нәтижесінде тауардың кемшілігі анықталмаса немесе тұтынушының оны дұрыс қолданбауынан ақауланғаны белгілі болса, сараптама және тасымалдау шығынын тұтынушы төлейді. Ал жалпы, тауарды қайтарудың басқадай жағдайларын сөз етер болсақ, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды; іш киімді; шұлықұйық бұйымдарын; жануарлар мен өсімдіктерді; метрлеп сатылатын тауарларды, атап айтқанда, барлық түрдегі
талшықтардан жасалған маталарды, тоқыма және перделік кенеп матаны, жасанды теріні, кілем бұйымдарын, тоқыма емес материалдарды, ленталарды, шілтерді, таспаны, сымдарды, бауларды, кәбілдерді, линолеумді, багетті, пленканы, клеенканы қоспағанда, егер тиісті сападағы азық-түліктік емес тауар пайдаланылмаса, оның тауарлық түрі, тұтынушылық қасиеттері, пломбалары, заттаңбалары, сондай-ақ, тауарды сатып алу фактісін растайтын құжат сақталса, егер шартта неғұрлым ұзақ мерзім белгіленбесе, тауар сатып алынған күннен бастап күнтізбелік он төрт күн ішінде сатушы (дайындаушы) оны айырбастауды немесе қайтаруды қамтамасыз етуге міндетті. - Сатушылардың тауарды суретке түсіруге тыйым салуға құқықтары бар ма? - Жоқ. Бұл туралы аталған заңның 24-бабында айтылған. ҚР заңнамаларында қарастырылған жағдайлардан басқа уақытта сатушы бұдан былай сауда орындарында фото және бейнетүсірілімге шектеу қоя алмайды. Сонымен қатар, сатушылар тауар бағасын көрсетіп қоюға міндетті. - 26-баптағы өзгеріс көрнекі ақпаратқа арналыпты... - Иә, сатушы (дайындаушы, орындаушы) тұтынушыға уәкілетті органның мекенжайын, телефоны, тауарды сату (жұмысты орындау, қызмет көрсету) шарттары, сонымен қатар, сатушының
тауарды сату кезіндегі міндеттері туралы ақпаратты көрнекі жерге (тұтынушы бұрышына) мемлекеттік және орыс тілдерінде орналастыруға міндетті. - Ал уәкілетті орган қандай құзыретке ие? - Уәкілетті орган ақпараттандыру, кеңес берумен айналысады, техникалық регламенттерде белгіленген талаптардың орындалуына мемлекеттік қадағалау жүргізеді. Бір ғана мәселеге қатысты оннан астам тұтынушының құқығы бұзылған жағдайда сотқа жүгінеді. Әкімшілік құқық бұзушылықтарға қатысты істерді қозғайды және қарастырады. Осы тұста айта кетерлік бір жайт, тұтынушылар құқықтарын қорғау саласындағы уәкілетті орган ӘҚбК 193бабы 1-тармағына сәйкес, Қазақстан Республикасының сауда қызметін реттеу саласындағы заңнамасын бұзғаны, тұтынушы өтінген тауар туралы, оның қайда жасалғаны, дайындаушысы туралы, кепілді мерзімі мен талап қою тәртібі туралы ақпаратты бермегені үшін сатушыға қатысты әкімшілік істі қарауға құқылы. Сатушы тарапқа салынатын айыппұл мөлшері 2 АЕК-тен 30 АЕК-ке дейін. Әзірге әкімшілік іс қозғап, айыппұл кесу тетіктері заңмен белгіленбеген, бұл бағыт жетілдірілу үстінде. Сұхбаттасқан: Жанаргүл ҚАДЫРОВА
Бала құқығы
Назардан тыс қалдырмайық!
Қазіргі Қылмыстық кодексте 120-бапта аталған зорлау, 221-бапта қарастырылған сексуалдық сипаттағы зорлықзомбылық әрекеттері, 122бапқа сәйкес 16 жасқа толмаған адаммен жыныстық қатынас немесе сексуалдық сипаттағы өзге де әрекеттерді жасау, 123-бапқа сәйкес жыныстық қатынас жасау, еркек пен еркектің, әйел мен әйелдің жыныстық қатынас жасауына немесе сексуалдық сипаттағы өзге де әрекеттерге мәжбүрлеу, 124-бапқа сәйкес жас балаларды азғындық жолға түсіруді көздеген қылмыстар жазасы қатайды. Бұрынғы Қылмыстық
кодексте жоғарыда аталған қылмыстарды жасағаны үшін сотталушыға шартты түрде босату ережесін қолданған еді, сотталушыны қылмысты жасағаны үшін опық жеуіне және татуласуына байланысты қылмыстық жауаптылықтан босатты, кепілге ала отырып, мерзімі өтуіне байланысты жазаны өтеуден шартты түрде жедел босатты, өтелмеген жазаны жеңіл түрдегі жазаға ауыстырды немесе тағайындалған жаза мерзімін қысқартты, жазаны өтеуді кейін өтеуге ұзартты, үкімнің мерзімі өтіп кетуіне байланысты жазадан босатты, кешірім жасау немесе амнистия
актісі негінде жазадан және қылмыстық жауаптылықтан босатылды. Ал қазіргі заңнамада жасөспірімдер мен кәмелеттік жасқа толмаған балаларға қатысты жыныстық қылмыс жасағаны үшін жоғарыда аталған ережелерді қолдану мүмкіндігі жоқ. Жалпы республика бойынша қылмыстық істерді қарау көрсеткішіне жүгінсек, ҚК-тің 124-бабында көзделген қылмыстар (жас балаларды азғындық жолға түсіру) қоғамда көп орын алуда. Мұндай қылмыстарды көбінесе балаларға еркін байланысқа шығатын адамдар жасайды. Олар: өгей әке, алыс туыс-
тары, отбасы достары және т.б. болуы мүмкін. Мысалы, ата-аналарының сенімдеріне кіріп, көп уақыт бөтен болса да сол отбасында бірге тұрған адамдар, ата-анасы жоқ кезде ішімдік ішіп, осындай қылмыстарға бару тәжірибеде көп кездесуде. Ал кейбір кәмелетке толмаған балалармен жыныстық қатынасқа түсу қылмыстарын, керісінше, бейтаныс адамдар жасауы мүмкін. Кейбір жағдайларда ата-аналар кәмелеттік жасқа толмаған баласының үлкен адаммен үнемі жыныстық қатынаста жүргенін, күштеу нысанына айналғанын байқай бермейді
әрі күдіктенбейді де. Ата-аналар, жасөспірімдердің заңды өкілдері балаларына өте сақ болуы, бөтен адамдарға сенбеуі, кісі аяғы сирек жерлерде балаларды қалдырмауы, оларға өзін-өзі қорғауды үйретуі тиіс. Баламен сырласа отырып сенімді қарым-қатынаста болу, күдікті адамдардан сақтануды үйрету, бейтаныс адамдармен лифтіге кірмеу, балаларды мектепке апару және әкелуді назардан тыс қалдырмау өте маңызды. Нұргүл Сәуленқызы, Екібастұз қалалық сотының судьясы
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Дін – діңгек
Жат ағым жарға жықпасын Достық үйінде дін мәселелері бойынша республикалық ақпараттық-түсіндіру тобымен кездесу ұйымдастырылды. Г.ҚУАТБАЙҚЫЗЫ Оған ҚР Мәдениет және спорт министрлігі Дін істері комитетінің бас сарапшысы Бауыржан Шериазданов, Дін мәселелері жөніндегі ғылыми зерттеу және талдау орталығының христиандықты және Қазақстан үшін дәстүрлі емес діни ағымдарды зерттеу бөлімінің жетекші ғылыми қызметкері Галина Новикова, Астана қаласындағы «Әзірет сұлтан» мешітінің наиб имамы Мақсатбек Қайырғалиев шақырылды. «Діни эсктремизм мен терроризмнің алдын алу шараларын ұйымдастырудың әдістері мен түрлері» тақырыбын-да өткен кездесуді ашқан Бауыржан Шериазданов екібастұздықтарды қос мереке – Конституция күнімен және Шахтер мерекесімен құттықтады. Бұдан соң елдегі діни ахуалға тоқталып, Ақтөбе, Алматы қалаларындағы лаңкестік әрекеттер туралы әңгімеледі. Галина Новикова дәстүрлі емес діни бірлестіктердің қызметі мен мақсатмүдделері туралы айтып, бір-екі бейнематериал көрсетті. Наиб имам Мақсатбек Қайырғалиев шынайы ислам туралы, сондай-ақ, кейінгі етек алып жатқан деструктивті ағымдар жайлы әңгімеледі. Лаңкестік тудырып отырған жалған ағымдармен қоғам болып күресу қажеттігін айтты. Ханафи мәзһабындағы дала халқының салт-дәстүрі шариғатқа еш қайшы келмейтінін алға тартты. Сонымен бірге, зайырлы мемлекетіміздің саясатына діни басқарма араласпайтынын, бұл тәртіптің Конституциямен белгіленгенін баяндап, оған мысал келтірді. - Қазақ тарихында билер институты болғанын жақсы білесіздер. Сол кездің өзінде Төле, Қазыбек, Әйтеке билер ел тұтастығына қатысты мәселелерді шариғат заңымен емес, салт-дәстүр, ата жолымен шешкен, - деп дәйектеді ол сөзін. Шара соңында Мақсатбек Қайырғалиев келесі кездесуді онлайнконференция формасында өткізуді ұсынды.
Хат қоржыны
Азат елдің ар-намысы Тәуелсіздіктің 25 жылдығы мен Қазақстан Республикасының Конституциясы күніне арналып Ақкөл ауылдық клубында мәдени іс-шара өтті. Мерекелік шараға Қоянды ауылының «Кәусар» әжелер тобы, Күмісхан Сағындық, Жайылма ауылынан Сұңғат Көпежанов, Аязбай Төлеу қатысып, концерттік бағдарламаға атсалысты. Мерекеде ауыл әкімі құттықтау сөз сөйлеп, әншілерді Алғыс хатпен марапаттады. Көрермен өнерпаздарды ыстық ықыласпен қабылдады. Торғай апа әншілерге рахмет айтып, ақ батасын берді. Н.Қағазбаева, Ақкөл ауылы
Отарқа
Құрбан айт –
11
имандылық
рухани тазару мерекесі
Құрбандық шалу
Құрбандық шалу тек мал бауыздаумен ғана шектелмейді. Онда адамның ішкі ниеті, шын пейілі, дінге бекемдігі, тақуалығы, басқаларға жанашырлығы таразыға түседі. Сондай-ақ, пенденің пендешілігі мен мәрттігі, сараңдығы мен жомарттығы да сыналады. Мұсылман адам қара бастың қамын ғана ойламауы тиіс. Өзім ғана ішсем, жесем, өзім тоқ болсам болды, басқалар не болса ол болсын деген түсінік оған жат. Өйткені “Көршісі аш кезде өзі тоқ түнеген адам бізден емес”, “Өзіңе тілеген жақсылықты басқаға да тілемейінше шынайы мұсылман бола алмайсың”, “Мұсылмандар бір дене тәрізді, бір жері ауырса, басқа мүшелерінің де мазасы кетіп, ұйқысы қашады” деген Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадистері күллі мұсылман жұртшылығын бір-біріне жанашыр болуға, қамқорлық жасауға, қиналғандарға көмектесуге, жағдайы нашарларға қарасуға, өзара мейірімді болуға шақырады. Ілгеріде Құрбан айтта бауырсақ, шелпек пісіру, дастарқан мәзірін дайындау үшін жұмыстан сұранатын. Соңғы жылдары Құрбан айт күнтізбеге мемлекеттік мереке болып енді. Құрбан айт күні ертерек тұрып, ғұсыл алып, таза киім киіп, хош иісті әтір сеуіп, көшеде жолыққан адамға ашық жүзбен қарау, құрбандық етімен ауыз ашу үшін намаздың алдында ештеңе жемей, намазға бара жатқанда тәкбір айту – хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбарымыздың сүннеті. Құрбандық деп Құрбан айт күндерінде ғибадат ниетімен шалынатын малды айтады. Сондықтан бұл құрбандық шалу мерекесі, яғни, Құрбан айт деп аталады.
Кімдер құрбандық шалады?
Төмендегідей төрт шартқа ие жандарға құрбан шалу уәжіп: 1. Мұсылман болуы; 2. Ақылды және балиғат жасына толуы; 3.Құрбан айт уақытында жолаушы болмауы; 4. Негізгі қажеттерден тыс нисап мөлшеріндегі қаржыға ие болуы. Нисап мөлшері – 85 грамм алтын яки соның құнына тең келетін ақша. Зекет ғибадаты сияқты құрбанның уәжіп болуы үшін нисап мөлшеріне жеткен малға бір жыл толу шарт емес. Құрбан шалған уақытта міндетті түрде ниет ету керек. Өйткені малды ғибадат үшін соятыны секілді, тек қана еті үшін де союға болады. Мұндай байлық мөлшері қолында жоқ адамдарға құрбандық шалу міндет болмағанмен, жағдайы келсе, құрбандық шалуына рұқсат.
Ибраһим мен баласы Исмаилдың құрбандық оқиғасы Ибраһим (а.с.) пайғамбар өзінен кейін халықты тура жолға бастайтын ізгі ұрпақ сұрап, көп жыл бойы Алла Тағалаға жалбарынған-ды. Бұл тілегі әбден қартайып, ұрпақ сүюден үміті үзілген қарттық шағында қабыл болмасы бар ма?! Күндердің бірінде Ибраһим пайғамбар түсінде баласын құрбандыққа шалғалы жатқандығын көрді. Өз бауыр етің - балаңды өз қолыңмен
Құрбан айт – мұсылмандардың ең қасиетті мерекесі. Ол Ораза айттан кейін 70 күннен соң басталып, 3 күнге созылады. Бұл күндер ұлы Меккеге қажылықпен аяқталады. Айт күндері Жаратушы иемізге арнап құрбандық шалады, мал сояды (жылқыдан басқа). Бұл - мұсылмандардың негізгі міндеттерінің бірі. өлімге қайтіп қиярсың?! Мына түстің мұншалықты мысымды басқаны несі?! Белгінің Жаратушыдан келгеніне көз жеткізген Ибраһим пайғамбар оны орындауға бекемденді. Не де болса нар тәуекел! “Балам, түсімде Алланың әмірімен сені құрбандық шалуға ниеттеніп, бауыздайын деп жатыр екем. Бұған не дерсің?” – дейді. Баласы әкесінің ойын түсінді. Жүзіне тесіле қараған күйі: “Әкетай, еш тартынба! Хақ Тағаланың бұйрығын не болса да орында. Мен де сабырлылық, шыдамдылық танытармын. Тәуекел ет”, – деді қасқая. Әке мен бала бұйрықтың басқадан емес, Ұлы Жаратушыдан келгенін жете ұғына білді. Сол үшін де «кессең, мойным міне» деп пышаққа түсті. Әттең, қанша қайралса да пышақ өтпей қор қылды. Сонда да жалтармады. Алланың әміріне толықтай мойынсұнды. Соңында сынсынақтан да сүрінбей өтті-ау. Алланың өзі аян білдірді: “Әй, Ибраһим! Сен көрген түсіңе адалдық таныттың. Міндетіңді орындадың. Исмаилдың орнына құрбандық ретінде шаларсың деп қошқар түсірдім. Біз жақсы құлдарды осылайша марапаттаймыз!”. Иә, Алла Тағала сынағаны болмаса Исмаилды құрбандыққа шалуды қаламады. Ол тек Ибраһим пайғамбардың өзіне адалдығына, әмірін қалтқысыз орындауына тәнті болуды қалады. Әйтпесе, Алла Тағалаға сойған малдардың еті мен жүні де қажет емес екені белгілі. Алла Тағалаға құлының ақадал ниеті мен кең пейілі-ақ жеткілікті.
Құрбандық шалудың пайдасы
Алла Тағаланың әмірлерін қалтқысыз орындау пендені Жаратушының ризашылығына бөлеп, ақыретте сыйсыяпатқа кенелтеді. Құрбан шалу да Алла Тағаланың арнайы бұйрығы. Сол себепті бұл бұйрықты шын ықыласпен атқарушы Раббысының ризашылығын алып, ақыретте жүзі жарқын болады, мол сауап иеленеді. Пайғамбарымыз хадисінде бұл ақиқатты былай деп түсіндіреді: “Адам баласы құрбан айт күні (құрбан шалып) қан ағызудан да сүйікті басқа іспен Алла Тағалаға жақындаған емес. Қаны ағызылған мал қиямет күні мүйіздері, тұяқтары және жүндерімен келеді. Ағызылған қан жерге тамбай жатып, Алла Тағаланың құзырында үлкен мақамға жетеді. Сондықтан құрбандарыңды көңіл ризашылығымен шалыңдар”. Адам баласы Құрбан айтта құрбан шалу арқылы Ұлы Жаратушысының өзіне берген сансыз нығметтерінің шүкірін өтеп, күнәларына кешірім тілейді. Табиғатында өзімшілдік, сараңдық, дүниеқоңыздық секілді жағымсыз қасиеттері бар адам нәпсісі Құрбан айтта тек қана Алла Тағаланың ризашылығын ойлайды. Бір малын қиып, кедей және мұқтаж бауырларына жәрдем беру арқылы жаман қылықтарын бауырмалдық, жомарттық, кішіпейілдік секілді жақсы қасиеттермен алмастырады. Дүние жүзінде жыл сайын миллиондаған мал сойылып жатады.
Бірақ сол сойылған малдың еттері кедей-кепшіктердің бәріне жете бермейді. Міне, Құрбан айтта осы кедей, жағдайы нашар адамдардың жағдайы ойластырылады. Ең болмаса бір тойындырып, олардың жүзіне шаттық сыйлайды. Әр күні кіжінумен өткен көңілі сынық кедейге мұсылмандық жанашырлық танытып, қол ұшын беру қандай ғанибет!
Жоқ-жітіктің атынан құрбан шалу – сүннет
Сахабалардың айтуына қарағанда, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) құрбандық шалуға жағдайы жоқ адамдардың атынан да мал сойған. Бұл жайлы Жабир (р.а.) былай дейді: “Хазірет пайғамбармен бірге мешітте едім. Құтпасын бітіріп мінберден түсті. Сосын құрбандық қошқарды өз қолымен бауыздады. Бауыздап жатқанда: “Бисмиллаһи, Аллаһу акбар! Бұл менің атымнан және үмбетімнен құрбан шалуға шамасы жетпегендердің атынан”, – деді”. Сондықтан да жағдайы бар мүминдер ардақты Пайғамбарымыздың ұмыт болып бара жатқан осы бір сүннетіне қайта жан бітіруге тырысқаны жөн.
Айт күнгі тазалық Құрбан шалуға жағдайы жоқ кісілерге жасалған және бір жеңілдік, ол – айт күні жуынып-шайынып, тазалану. Себебі бұл тазалық оларға құрбандық шалғандай сауап әкеледі. Абдуллаһ ибн Амр ибнул-Астың (р.а.) айтуынша, бірде Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): “Құрбан (айт) күнін мереке ретінде атап өтуге маған бұйрық келді. Бұл күнді Алла тұтас үмбет үшін мереке қылды”, – деді. Осы кезде бір кісі: – Уа, Алланың Елшісі! Менде елдің аманат ретінде табыстаған малынан басқа мал жоқ, сол малдан бауыздауыма бола ма?” – деп сұрады. Оның құрбан шалуға жағдайы жоқтығын ұққан Алла Елшісі (с.ғ.с.): “Жоқ, шаш-тырнағыңды қысқартып, мұртыңды алып, ұятты жердің түгін қырынғаның да жеткілікті. Бұл Алла есебінде сен үшін құрбандық шалғанмен тең”, – деді.
Әйел кісі құрбандық шала ала ма? Құрбандық шалу – мүмкіндігі бар барлық адамға уәжіп. Ислам дінінде әйел экономикалық тұрғыдан дербес, өзіндік жауапкершілік иесі болып саналады. Сол себепті егер әйелдің меншіктік құқы, өзіне ғана тиесілі байлығы нисап мөлшерінен (шариғатта байлық болып саналатын мөлшер. Ол мөлшер жоғарыда берілді) асса, әйелдің жеке өзі құрбандық шалуы – уәжіп. Ғаламтордан ықшамдап әзірлеген: Дария ЕРТАЙҚЫЗЫ
№35 (1337)
12 Отарқа
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Теледидар бағдарламасы ДҮЙСЕНБІ, 5 қыркүйек 7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Питер Пэн» м/х. 10:25 «Тобот» м/х. 10:50 «Апта. kz». 11:55 «Дауа». 12:30 «Болашақ әлем» д/ф. 12:55 Kaznews. 13:00 «Бірге таңдаймыз!». 14:10 «Келін» т/х. 14:55 Kaznews. 15:00 «Әйел бақыты». Ток-шоу. 16:40, 18:35 «Сурайя» т/х. 17:30 Kaznews. 17:55 «Бүгінгі күннің батырлары». 18:05 «Менің Қазақстаным!». 19:30 Kaznews. 20:20 «Айтуға оңай...». 21:10 «Әке» т/х. 22:00 «Келін» т/х. 22:55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 23:30 Kaznews.
Хабар 07:02 «Өмір сабақтары» д/ф. 07:30 «Сотқа жеткізбей» д/ф. 08:00 «Жаңа күн». 10:10, 22:35«Осколки» т/с. 11:05 «Тағдыр тартысы» д/ф. 11:40 «Қыз жолы» т/х. 12:30 «Магия кухни». 13:00 «Королева игры» т/с. 14:00 «Развод» т/с. 15:00 «Народный контроль». 15:45 «Шалғайдағы оқиға» т/х. 16:35, 23:30 «Пәленшеевтер» т/х. 17:10 «EXPO - болашақ энергиясы». 17:15 «Біздің үй». 18:00 «Біздің назарда». 18:15 «Махаббатым жүрегімде» т/х. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:35 Негізінде. 19:40 «Қыз жолы» т/х. 20:25 «Мерейлі отбасы» күнделігі. 20:50 «История победы» д/ц. 21:00 Итоги дня. 21:35 По сути. 21:40 «EXPO - энергия будущего». 21:45 «Бюро расследований». 00:05 «Тағдыр тартысы» д/ф.
Евразия 7:00 Жаңалықтар. 7:10 «Сапа бақылауда». 7:55 Жаңалықтар. 8:00 «Доброе утро». 10:00 «Судебные истории». 11:00 «Той заказ». 11:30 «Әйел сыры…». 12:30, 20:55 «Джодха және Акбар» т/х. 13:20 «Бaсты патруль». 13:35, 22:40 «Ғажайып жан» т/х. 14:30 «Ән дария». 15:20 «Правда». 15:30 «Один сундук на двоих» т/с. 16:30 «Давай поженимся». 17:40 Ток-шоу «Родина». 18:50 «Ради любви я все смогу» т/с. 20:00 «Главные новости». 22:00 «Басты жаңалықтар». 23:35 «П@утina». 0:00 «Раскаяние» т/с.
08.00 “Сарай ханымдары”. 09.00 “Алаң болма, жаным”т/х. 10.00 “Звездная жизнь” – “Мой отец - ангел”. 11.00 “Портрет недели”. 12.10 “Другая правда”. 13.00 “Семейные драмы”. 15.00 “Көріпкел”. 16.00 “Тағдырмен тартыс ” т/х. 16.25 “Махаббат мұңы” т/х. 17.25 “Махаббатта шек бар ма?” т/х. 18.35 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.35 “Главная редакция”. 22.20 “Хозяйка”т/с.
31 канал + АРТА 07:05 «Киели неке» т/х. 09:00«Бақытты болғым келеді» т/х. 10:00 «Готовим с Адель». 10:30 «Бэтмен» м/с. 12:00 «Смешарики» м/с. 13:00 Ералаш. 13:30 Уральские пельмени. 15:05 «Бақытты болғым келеді» т/х. 16:05 Айта берсін. 17:00 Фильм-концерт «Шаншар». 20:00 Информбюро. 21:00 «Кухня» т/с. 22:40 «Ертугрул 2» т/с. 23:40 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 00:00 Кино «Идеальный шторм».
ЕҚТ
07:00 Таңғы марафон. 10:20 Сериал. 11:20 В мире каменных джунглей. 12:15 Сериал. 13:05 Самые крупные катастрофы. 14:00 Откровенный разговор. 14:30 Тілеймін сізге... 15:00 Музыка әлемі. 17:00 Естімеген елде көп. 17:35 Забавные игры. 18:30 Тілеймін сізге... 19:30 Сериал. 20:20 UEFA. 20:30 Білек пен жүрек. 21:00, 22:00 Сериал. 22:45 Сенсация или провокация. 23:45 Тайны спорта. 23:55 Кино.
СЕЙСЕНБІ, 6 ҚЫРКҮЙЕК 7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Питер Пэн» м/х. 10:25 «Тобот» м/х. 10:50 «Әке». 11:45 «Айтуға оңай...». 12:30 «Болашақ әлем» д/ф. 12:55 Kaznews. 13:00 «Бірге таңдаймыз!». 14:10, 22:00 «Келін» т/х. 14:55 Kaznews. 15:00 «Әйел бақыты». Ток-шоу. 16:40, 18:35 «Сурайя» т/х. 17:30 Kaznews. 17:55 «Бүгінгі күннің батырлары». 18:05 «Табыс сыры». 19:30 Kaznews. 20:20 «Айтуға оңай...». 21:05 «Әке» т/х. 22:55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 23:30 Kaznews. 0:15 «Болашақ әлем» д/ф.
Хабар
07:15 «Біздің үй». 08:00 «Жаңа күн». 10:10, 22:35 «Осколки» т/с. 11:05 «Әр үйдің сыры басқа» д/ф. 11:40 «Қыз жолы» т/х. 12:30 «Магия кухни». 13:00 «Королева игры» т/с. 14:00 «Агенты справедливости» т/с. 15:00 «Важно знать». 15:45 «Шалғайдагы оқиға» т/х. 16:35, 23:30 «Пәленшеевтер» т/х. 17:10 «EXPO - энергия будущего». 17:15 «Біздің үй». 18:00 «Білу маңызды». 18:15 «Махаббатым жүрегімде» т/х. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:35 Негізінде. 19:40 «Қыз жолы» т/х. 20:25 «Мерейлі отбасы» күнделігі. 20:50 «История победы» д/ц. 21:00 Итоги дня. 21:35 По сути. 21:40 «EXPO - болашақ энергиясы». 21:45 «Такая работа» т/с. 00:00 «Тағдыр тартысы» д/ф.
Евразия 7:55 Жаңалықтар.
8:00 «Доброе утро». 10:00 «Судебные истории». 11:00 «Той заказ». 11:30 «Әйел сыры…». 12:30 «Джодха және Акбар» т/х. 13:20 «Бaсты патруль». 13:35 «Ғажайып жан» т/х. 14:30 «Все мы люди». 15:20 «Правда». 15:30 «Один сундук на двоих» т/с. 16:30 «Давай поженимся». 17:40 «Пусть говорят». 18:50 «Ради любви я все смогу» т/с. 20:00 «Главные новости». 20:55 «Джодха және Акбар» т/х. 22:00 «Басты жаңалықтар». 22:40 «Ғажайып жан» т/х. 23:35 «П@утina». 0:00 «Раскаяние» т/с.
07.45 Жаңалықтар. 08.10 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 10.00, 00.15 “Морские дьяволы. Смерч. судьбы” т/с. 12.00 Новости. 12.45 “Главная редакция”. 13.20 “Семейные драмы”. 14.25 “Әйел қырық шырақты”. 15.20 “Тағдырмен тартыс ” т/х. 16.10 “Махаббат мұңы” т/х. 17.25 “Махаббатта шек бар ма?” т/х. 18.35 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.35 “Главная редакция”. 22.15 “Хозяйка” т/с.
31 канал + АРТА 07:00 Информбюро. 08:00 «Ризамын». 09:00, 15:05 «Бақытты болғым келеді» т/х. 10:00 «Әзіл студио». 11:00 «Бэтмен» м/с. 11:30 Смешарики» м/с. 12:00 Ералаш. 13:30 «Кухня» 16:05 «Киелі неке» т/х. 17:00 «Базарбаевтар» т/х. 19:00 «Жаужүрек Ертұғрыл 2» т/х. 20:00 Информбюро. 21:00 «Кухня» т/с. 22:40 «Ертугрул 2» т/с. 23:40 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 00:00 Кино «Послание в бутылке».
19:30 Kaznews. 20:20 «Министрмен сұхбат». 21:05 «Әке» т/х. 22:00 «Келін» т/х. 22:55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 23:30 Kaznews.
Хабар 07:15 «Біздің үй». 08:00 «Жаңа күн». 10:10 «Осколки» т/с. 11:05 «Әр үйдің сыры басқа» д/ф. 11:40 «Қыз жолы» т/х. 12:20 «Магия кухни». 12:50 «Женский детектив» т/с. 14:00 «Агенты справедливости» т/с. 15:00 «Народный контроль». 15:45 «Шалғайдағы оқиға» т/х. 16:35, 23:30 «Пәленшеевтер» т/х. 17:10 «Біздің үй». 18:00 «Біздің назарда». 18:15 «Махаббатым жүрегімде» т/х. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:35 Негізінде. 19:40 «Қыз жолы» т/х. 20:25 «Мерейлі отбасы» күнделігі. 20:50 «История победы» д/ц. 21:00 Итоги дня. 21:35 По сути. 21:40 «EXPO - болашақ энергиясы». 21:45 «Такая работа» т/с. 22:35 «Осколки» т/с. 00:00 «Тағдыр тартысы» д/ф.
Евразия 7:00 Жаңалықтар. 7:10 «Сапа бақылауда». 7:55 Жаңалықтар. 8:00 «Доброе утро». 10:00 «Судебные истории». 11:00 «Той заказ». 11:30 «Әйел сыры…». 12:30 «Джодха және Акбар» т/х. 13:20 «Бaсты патруль». 13:35 «Ғажайып жан» т/х. 14:30 «Все мы люди». 15:20 «Правда». 15:30 «Один сундук на двоих» т/с. 16:30 «Давай поженимся». 17:40 «Пусть говорят». 18:50 «Ради любви я все смогу» т/с. 20:00 «Главные новости». 20:55 «Джодха және Акбар» т/х. 22:00 «Басты жаңалықтар». 22:40 «Ғажайып жан» т/х. 23:35 «П@утina». 0:00 «Раскаяние» т/с.
ЕҚТ
07:00 Таңғы марафон. 10:20, 12:15 Cериал. 11:20 В мире чудес. 16:20, 15:30 Сериал. 13:05 Кино. 14:30 Тілеймін сізге... 17:20 Спорт құпиялары. 17:50, 21:00 Сериал. 18:30 Тілеймін сізге... 19:00 Жаңалықтар. 19:15 Новости. 19:30 Сериал. 20:20 UEFA. 20:30 Арнайы репортаж. 22:00 Музыка әуені. 22:30 Жаңалықтар. 22:45 Новости. 23:00 Разрушители мифов. 23:35 Кино.
СӘРСЕНБІ, 7 ҚЫРКҮЙЕК 7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Питер Пэн» м/х. 10:25 «Тобот» м/х. 10:50 «Әке» т/х. 11:40 «Айтуға оңай...». 12:30 «Болашақ әлем» д/ф. 12:55 Kaznews. 13:00 «Бірге таңдаймыз!». 14:10 «Келін» т/х. 14:55 Kaznews. 15:00 «Әйел бақыты». Ток-шоу. 16:40, 18:35 «Сурайя» т/х. 17:30 Kaznews. 17:55 «Бүгінгі күннің батырлары». 18:05 «Келбет».
07.45 Жаңалықтар. 08.10 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 10.00, 00.15 “Морские дьяволы. Смерч. судьбы” т/с. 12.00 Новости. 12.45 “Главная редакция”. 13.20 “Семейные драмы”. 14.25 “Әйел қырық шырақты”. 15.20 “Тағдырмен тартыс ” т/х. 16.10 “Махаббат мұңы” т/х. 17.25 “Махаббатта шек бар ма?” т/х. 18.35 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.35 “Черный квадрат”. 22.15 “Хозяйка” т/с.
31 канал + АРТА 07:00 «Ризамын». 08:00 «Киелі неке» т/х. 09:00, 15:05 «Бақытты болғым келеді» т/х. 10:00 «Әзіл студио». 11:00 «Бэтмен» м/с. 12:00 «Смешарики» м/с. 13:30 «Кухня» т/с. 16:05 «Киелі неке» т/х. 17:05 «Базарбаевтар» т/х. 19:00 «Жаужүрек Ертұғрыл 2» т/х. 20:00 Информбюро. 21:00 «Кухня» т/с. 22:40 «Ертугрул 2» т/с.
23:40 Алдараспан, Шаншар, Нысанакүнделігі. 00:00 Кино «Рок-звезда».
ЕҚТ
07:00 Таңғы марафон. 10:20 Сериал. 11:20 В мире звезд. 12:10, 15:30, 19:30 Сериал. 13:05 Кино. 14:30 Тілеймін сізге... 16:20, 17:50 Сериал. 18:30 Тілеймін сізге... 19:00 Жаңалықтар. 19:15 Новости. 20:20 UEFA. 20:30 Арнайы репортаж. 21:00 Сериал. 22:00 Музыка әуені. 22:30 Жаңалықтар. 22:45 Новости. 23:00 Музыка әуені. 23:40 UEFA. 23:55 Кино.
БЕЙСЕНБІ, 8 ҚЫРКҮЙЕК 7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Питер Пэн» м/х. 10:25 «Тобот» м/х. 10:55 «Әке» т/х. 11:45 «Айтуға оңай...». 12:30 «Болашақ әлем» д/ф. 12:55 Kaznews. 13:00 «Бірге таңдаймыз!». 14:10 «Келін» т/х. 14:55 Kaznews. 15:00 «Әйел бақыты». Ток-шоу. 16:40, 18:35 «Сурайя» т/х. 17:30 Kaznews. 17:55 «Иран-Ақтау экономикалық қатынасы». Арнайы жоба 18:15 «Агробизнес». 19:30 Kaznews. 20:20 «Қоғамдық кеңес». 21:05 «Әке» т/х. 22:00 «Келін» т/х. 22:55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 23:30 Kaznews.
Хабар 07:15 «Біздің үй». 08:00 «Жаңа күн». 10:10, 22:35«Осколки» т/с. 11:05 «Тағдыр тартысы» д/ф. 11:40 «Қыз жолы» т/х. 12:30 «Магия кухни». 13:00 «Женский детектив» т/с. 14:00 «Агенты справедливости» т/с. 15:00 «Важно знать».. 15:50 «Шалғайдағы оқиға» т/х. 16:40, 23:30 «Пәленшеевтер» т/х. 17:10 «EXPO - энергия будущего». 17:15 «Біздің үй». 18:00 «Білу маңызды». 18:15 «Махаббатым жүрегімде» т/х. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:35 Негізінде. 19:40 «Қыз жолы» т/х. 20:25 «Мерейлі отбасы» күнделігі. 20:50 «История победы» д/ц. 21:00 Итоги дня. 21:35 По сути. 21:40 «EXPO - энергия будущего». 21:45 «Такая работа» т/с. 23:55 «Тағдыр тартысы» д/ф.
Евразия 6:00 Жаңалықтар. 6:05 «Жить здорово». 7:00 Жаңалықтар. 7:10 «Сапа бақылауда». 7:55 Жаңалықтар. 8:00 «Доброе утро». 10:00 «Судебные истории». 11:00 «Той заказ». 11:30 «Әйел сыры…». 12:30 «Джодха және Акбар» т/х. 13:20 «Бaсты патруль». 13:35 «Ғажайып жан» т/х. 14:30 «Все мы люди». 15:20 «Правда». 15:30 «Один сундук на двоих» т/с. 16:30 «Давай поженимся». 17:40 «Пусть говорят». 18:50 «Ради любви я все смогу» т/с.
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
13
Отарқа
Теледидар бағдарламасы 20:00 «Главные новости». 20:55 «Джодха және Акбар» т/х. 22:00 «Басты жаңалықтар». 22:40 «Ғажайып жан» т/х. 23:35 «П@утina». 0:00 «Раскаяние» т/с.
07.45 Жаңалықтар. 08.10 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 10.00, 00.35 “Морские дьяволы. Смерч. судьбы” т/с. 12.00 Новости. 12.45 “Черный квадрат”. 13.20 “Семейные драмы”. 14.25 “Әйел қырық шырақты”. 15.20 “Тағдырмен тартыс ” т/х. 16.10 “Махаббат мұңы” т/х. 17.25 “Махаббатта шек бар ма?” т/х. 18.35 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.35 “Наша правда”. 22.45 “Хозяйка” т/с.
31 канал + АРТА 07:00 Информбюро. 08:00 «Киелі неке» т/х. 09:00, 15:05 «Бақытты болғым келеді» т/х. 10:00 «Әзіл студио». 11:00 «Бэтмен» 12:00 «Смешарики» 13:00 Ералаш. 13:30 «Кухня» т/с. 16:05 «Киелі неке» т/х. 17:05 «Базарбаевтар» т/х. 19:00 «Жаужүрек Ертұғрыл 2» т/х. 20:00 Информбюро. 21:00 «Кухня» т/с. 22:40 «Ертугрул 2» т/с. 23:40 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 00:00 Кино «Паранормальное явление 3».
ЕҚТ
07:00 Таңғы марафон. 10:20 Сериал. 11:20 В мире звезд. 12:15 Сериал. 13:05 Кино. 14:30 Тілеймін сізге... 15:30 Сериал. 16:20 Сериал. 17:20 Наш футбол. 18:30 Тілеймін сізге... 19:00 Жаңалықтар. 19:15 Новости. 19:30 Сериал. 20:20 UEFA. 20:30 Экстрим спорт. 21:00 Сериал. 22:00 Музыка әуені. 22:30 Жаңалықтар. 22:45 новости. 23:00 Музыка әуені. 23:45 UEFA. 23:55 Кино.
ЖҰМА, 9 ҚЫРКҮЙЕК 7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Питер Пэн» м/х. 10:25 «Тобот» м/х. 10:50 «Әке» т/х. 11:45 «Қоғамдық кеңес». 12:30 «Болашақ әлем» д/ф. 12:55 Kaznews. 13:00 «Бірге таңдаймыз!». 14:10, 22:40 «Келін» т/х. 14:55 Kaznews. 15:00 «Әйел бақыты». Ток-шоу. 16:40, 15:05 «Сурайя» т/х. 17:30 Kaznews. 17:55 «Иман айнасы». 18:15 «Жан жылуы». 19:30 Kaznews. 20:20 «Айтуға оңай...». 21:05 «Сәлем, Қазақстан!» 22:30 «Ұлы дала баласы».
23:35 «Қылмыс пен жаза». 23:55 Kaznews. 0:40 «Болашақ әлем» д/ф.
Хабар 07:02 «Өмір сабақтары» д/ф. 07:30 «Сотқа жеткізбей» д/ф. 08:00 «Жаңа күн». 10:10, 22:35. Осколки» т/с. 11:05 «Тағдыр тартысы» д/ф. 11:40 «Қыз жолы» т/х. 12:30 «Магия кухни». 13:00 «Женский детектив» т/с. 14:00 «Агенты справедливости» т/с. 15:00 «Народный контроль». 15:15 Танымдық ойын-сауық бағдарламасы. 15:50 «Шалғайдағы оқиға» т/х. 16:40 «Пәленшеевтер» т/х. 17:15 «EXPO - болашақ энергиясы». 17:20 «Өмір жолы». 18:00 «Біздің назарда». 18:15 «Махаббатым жүрегімде» т/х. 19:00 Қорытынды жаңалықтар. 19:40 «Қыз жолы» т/х. 20:25 «Мерейлі отбасы» күнделігі. 20:50 «История победы» д/ц. 21:00 Итоги дня. 21:40 «EXPO - болашақ энергиясы». 21:45 «Такая работа» т/с. 23:30 «Мен ғашықпын» атты концерті.
Евразия 7:00 Жаңалықтар. 7:10 «Сапа бақылауда». 7:55 Жаңалықтар. 8:00 «Доброе утро». 10:00 «Судебные истории». 11:00 «Той заказ». 11:30 «Әйел сыры…». 12:30, 20:55 «Джодха және Акбар» т/х. 13:20 «Бaсты патруль». 13:35 «Ғажайып жан» т/х. 14:30 «Все мы люди». 15:20 «Правда». 15:30 Кино «Зимний вечер в гаграх». 17:25 «Жди меня». Казахстан. 18:40 «Евразия лото». 18:50 «Поле чудес». 20:00 «Главные новости». 22:00 «Басты жаңалықтар». 22:40 «Ғажайып жан» т/х. 23:35 «П@утina». 0:00 Кино «Последний король Шотландии».
07.45 Жаңалықтар. 08.10, 18.35 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 10.00 “Морские дьяволы. Смерч. судьбы” т/с. 12.00 Новости. 12.45 “Наша правда”. 13.45 “Семейные драмы”. 14.45 “Әйел қырық шырақты”. 15.45 “Тағдырмен тартыс ” т/х. 16.10 “Махаббат мұңы” т/х. 17.25 “Махаббатта шек бар ма?” т/х. 20.30 Жаңалықтар. 21.00 Вечерние новости. 21.35 “Наша правда”. 22.45 “Я знаю твои секреты” т/с.
31 канал + АРТА 07:00 Информбюро. 08:00 «Киелі неке» т/х. 09:00 «Бақытты болғым келеді» т/х. 10:00 «Әзіл студио». 11:00 «Cмешарики» м/с. 11:50 «Подводная братва» м/ф. 13:30 Сериал «КУХНЯ» 15:05 «Бақытты болғым келеді» т/х. 16:05 «Киелі неке» т/х. 17:05 «Базарбаевтар» т/х. 17:40 Фильм-концерт «Нысана». 20:00 Информбюро.
21:00 «Кухня» т/с. 22:40 «Ертугрул 2» т/с. 23:40 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 00:00 Кино «Мошенники».
ЕҚТ
07:00 Таңғы марафон. 10:20 Сериал. 11:20 В мире звезд. 12:15 Сериал. 13:05 Кино. 14:30 Тілеймін сізге... 15:30 Сериал. 16:20 Сериал. 17:05 Арнайы репортаж. 17:50 Сериал. 22:00 Музыка әуені. 22:30 Жаңалықтар. 22:45 Новости. 23:00 Музыка әуен. 20:20 ЕУРО-2016 г. 20:20 UEFA. 21:00 Сериал. 22:00 Музыка әуені. 22:30 Жаңалықтар. 22:45 Новости. 23:00 UEFA. 23:15 Кино.
СЕНБІ, 10 ҚЫРКҮЙЕК 8:15 «Дара мен достары» м/х. 9:00 «Сенбілік таң». 10:10 «Әзіл әлемі». 12:00 «Ас болсын!». 12:35 «Ұлы дала баласы». 12:45 «Қазағым». Өктем Алтаевтің шығармашылық кеші 15:00 Мультфильм. 15:50 Кино «Ана жүрегі». 18:15 «Ұлы дала баласы». 19:30 Kaznews. 20:05 «Үздік әндер». 21:00 «Дара жол». 22:30 «Ұлы дала баласы». 22:40 «Көңіл толқыны». 23:00 Кәсіпқой бокс. Геннадий Головкин (Қазақстан) - Келл Брук (Ұлыбритания).
Хабар 07:02 «Тамаша». 08:00 «Сиқырлы ас үй». 08:30 «Ду-думан». 09:40 «Продвопрос». 10:00 Кино «Малыши». 11:20 Кино «Буль и Билл». 12:45 «Сүйген жарым» т/х. 14:35 «Жанды дауыс». 16:35 «Экспедиция-25». 17:05 «Мен ғашықпын» атты концерті. 18:45 «Қызық times». 19:45 «Бенефис-шоу». 21:00 «7 күн». 22:00 Кино «Ханна. Совершенное оружие». 00:00 «Ұзақ жол» т/х.
Евразия
7:00 «Идеальный ремонт». 8:00 «Таңғы пошта». 8:35 «П@утina». 9:00 «Смак». 9:40 Кино «Любовь и роман». 11:40 «Фабрика грез». 12:00 «112. Неделя». 12:25 «Вероника марс» т/х. 13:25 «Той базар». 14:25 «П@утina+». 15:05 «Идеальный ремонт». 16:00 Кино «Карина красная». 20:00 «Первая программа». 21:00 «Кешкі кездесу». 22:15 «Басты бағдарлама». 23:00 «Ғажайып жан» т/х. 0:00 Кино «Игра в прятки».
08.10 “Қыз қылығы”. 08.45 “Басты рөлде”. 09.15 “Инсталайық”. 09.45 “Смотреть всем!”. 12.00 Новости. 12.45 “Наша правда”. 13.45 “Барышня-крестьянка”. 15.00 “Көріпкел”. 16.00 “Әйел қырық шырақты”. 17.00 “Инсталайық”. 17.30 “Басты рөлде”. 18.00 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 21.00 “Другая правда”. 22.00 “Я стесняюсь своего тела”.
31 канал + АРТА 07:00 Мультфильм «Витрина dc: супермен/шазам! – Возвращение черного адама». 07:25 «Ризамын». 08:00 Информбюро. 09:00 «Киелі неке» т/х. 10:00 «Готовим с Адель». 10:30 Мультфильм «Подводная братва». 12:10 Кино «Только она единственная». 14:30 «Сүйген жүрек». 15:25 «Алдар косе» м/х. 16:00 Мультфильм «Король лев 2: гордость симбы» 17:35 Кино «Хроники Нарнии: принц Каспиан». 21:00 Айта берсін. 22:00 «Киелі неке» т/х. 23:00 «Бурабай әзіл фест». 00:30 Кино «Такси».
Евразия 6:00 Жаңалықтар. 6:05 «Модный приговор». 7:00 «Идеальный ремонт». 7:45 «Таңғы пошта». 8:20 «П@утina». 8:45 «Воскресные беседы». 9:00 «Здоровье». 10:10 «Казлото». 10:55 «Поле чудес». 12:00 «Басты бағдарлама». 12:45 «Вероника марс» т/х. 13:45 «Кешкі кездесу». 15:00 «Добрый вечер, Казахстан!». 16:00 Кино «Как развести миллионера». 20:00 «Аналитика». 21:00 «П@утina+». 22:00 «Той базар». 23:00 «Ғажайып жан» т/х. 0:00 «Песня на двоих».
ЕҚТ
08:00 Естiмеген елде көп. 08:20 Бiлек пен жүрек. 08:50 Мультфильм. 10:00 Popcorn. 10:15 Мультфильм. 10:45 Тайны спорта. 11:15 «Новое десятилетие – новые возможности». 12.15 Музыка арнасы. 12.30 «Ой түйін». 13.00 «Обозрение недели». 13.30 Тілеймін сізге... 14.00 «Ислам өркениеті». 14.40 Қазақ тілі-мәртебең. 15:30 Сериал. 16:55 Құпиялары. 17:25 Естiмеген елде көп. 17:35 Кино. 18:45 Тілеймін сізге... 19:15 Версия. 21:00 Кино. 23:05 Кино.
ЖЕКСЕНБІ, 11 ҚЫРКҮЙЕК
7:30 «Терісқақпай» Әзіл-сықақ театры. 9:00 «Бүгін жексенбі». 11:15 «Білгірлер бәйгесі». 12:00 «Сәлем, Қазақстан!». 13:25 «Ұлы дала баласы». 13:40 «Дара жол». 15:10 Кәсіпқой бокс. Геннадий Головкин (Қазақстан) - Келл Брук (Ұлыбритания). 16:10 «Үздік әндер». 16:25 Кино «Жүйрік болсаң, озып көр». 17:40 «Көңілді тапқырлар алаңы». 20:00 «Апта kz». 21:00 «Ұлы дала баласы». 21:15 «Ұлы дала баласы». 22:30 «Серпіліс». 23:15 «Ой-толғау». 0:05 Кино «Транссібір экспресі».
Хабар 07.00 Открытие вещания. 07.05 “Аумалы-төкпелі заман” т/х.
09:00 «ТВ Бинго». 10:00 «Қызық times». 11:05 «Магия кухни» 11:40 Мультфильм «Риф». 13:00 Кино «Пенелопа». 14:35 «Сүйген жарым» т/х. 16:25 «Экспедиция-25» реалити шоу. 16:55 «Отаным десем...» атты ән кеші. 18:40 «Ду-думан». 19:40 «Бенефис шоу». 21:00 «7 күн». 22:00 Кино «Невозможное». 23:55 «Ұзақ жол» т/х.
07:02 «Тамаша. 08:10 «Айбын». 08:35 «Ас арқау».
06.00 Открытие вещания. 06.05 “Сарай ханымдары”. 06.50 “Қызық радиосы”. 07.15 “Жүрек жарды”. 07.45 “Біздің концерт”. 08.55 Кино “Подари мне немного тепла”. 10.50 Кино “Избранница”. 15.00 “Фатмагүлдің жазығы не?” т/х. 17.00 “Жан әке”. 21.00 “Портрет недели”. 22.15 Кино “Все равно ты будешь мой”.
31 канал + АРТА 07:10 Мультфильм «Темный рыцарь: возрождение легенды». 08:10 «Киелі неке» т/х. 10:00 Кино «Только она единственная». 12:15 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 13:30 «Алдар косе» м/х. 15:00 Мультфильм «Король лев 2: гордость симбы». 16:45 Кино «Хроники Нарнии: принц Каспиан». 20:00 Кино «Такси». 22:00 «Киелі неке» т/х. 00:00 Кино «V значит вендетта»
ЕҚТ
08:00 Естiмеген елде көп. 08:20 Тurk chart. 08:45 Элементтер және ғажайып хиқаялар. 10:00 Popcorn. 10:15 Мультфильм. 10:45 Открытый диалог. 11:15 В мире чудес. 12:10 Тайны древней истории. 12.30 «Ой түйін». 13.00 «Обозрение недели». 13.30 Тілеймін сізге... 14.00 Ауыл тынысы. 14.30 Сериал. 15:50 Концерт. 17:00 Сұхбат. 17:25 Естімеген елде көп. 17:50, 20:30, 22:30 Кино.
14 Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
«интерфакс-қазақстан" жаңалықтарынан Рио жүлдегерлерін марапаттады Президент Нұрсұлтан Назарбаев Рио Олимпиадасының жүлдегерлерін мемлекеттік наградалармен марапаттады. Боксшы Данияр Елеусінов, жүзгіш Дмитрий Баландин, боксшылар Василий Левит пен Әділбек Ниязымбетов, ауыр атлет Ниджат Рахимов екінші дәрежелі "Барыс" орденімен марапатталды. Боксшы Иван Дычко, ауыр атлет Жазира Жаппарқұл, балуан Гөзел Манюрова мен дзюдошы Елдос Ісметовке "Парасат" ордені табысталды. Дзюдошы Галбадрах Отгонцэцэг, ауыр атлеттер Карина Горичева, Александр Зайчиков пен Фархад Харки, балуандар Эльмира Сыздықова мен Екатерина Ларионова, боксшы Дариға Шәкімова "Құрмет" орденінің иегері атанды.
«Алтын» деп есептеу қажет «Қазақстандық боксшылар Әділбек Ниязымбетов пен Василий Левиттің Рио Олимпиадасында жеңіп алған "күмістерін" "алтын" деп есептеу қажет», - деп мәлімдеді Н.Назарбаев. "Спорттық жеңіс эстафетасын боксшылар - вице-чемпиондар Әділбек Ниязымбетов пен Василий Левит іліп әкетті. Олардың екеуін де Олимпиаданың алтын жүлдегерлері деу керектігін бәріміз жақсы білеміз. Сондықтан мен сіздерді алтын медаль иегерлерімен теңдей марапаттау туралы шешім қабылдадым", - деді Н.Назарбаев жеңімпаздарды марапаттау рәсімінде.
Бейбітшілік саммиті өтеді Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Бейбітшілік саммитін өткізбек. "Қараша айында менің бастамама орай астаналық Бейбітшілік саммиті шақырылады, оған мемлекет, үкімет басшылары, қызметтерінен кеткен қайраткерлер, танымал саяси және қоғамдық қайраткерлер, көптеген елдердің бизнесмендері қатысады», - деді Н.Назарбаев дүйсенбіде «Ядролық қарусыз әлем құру» тақырыбымен өткен халықаралық конференцияда. Президент, сондай-ақ, конференцияға қатысушыларға ядролық қарусыздану саласында сыйақы тағайындау ұсынысы үшін алғыс білдірді.
талқыланды», - деп хабарлайды аймақ басшысының баспасөз қызметі. «Облыс географиялық жағынан ыңғайлы орналасқан, табиғи ресурстарға бай, өндірістік база, көлік-логистика инфрақұрылымы жақсы дамыған, бос жатқан өндіріс алаңдары мен жер телімдері түрлі жобаларды іске асыруға мүмкіндік береді. Оған қоса, еңбек ресурстары да жеткілікті. Мұны облыстың инвестициялық тартымдылығын арттыра түсетін факторлар деуге болады. Павлодар облысы аумағында кальцилендірілген сода зауытын салу іскерлік байланыстарды дамытуға серпін берері сөзсіз», - деді Б.Бақауов», - делінген хабарламада. Өз кезегінде қытайлық компания басшысы Hubei Yihua Group Ltd холдингінің Қазақстанмен ынтымақтастық орнатуға мүдделі екендігін алға тартты. Облыс әкімінің баспасөз қызметі таратқан хабарламаға сүйенсек, 2015 жылы облыс аумағында жұмыс істеп жатқан «Павлодар» арнайы экономикалық аймағы мен ҚХР арасындағы тауар айналымы 600 млн. долларға жуықтаған. Негізінен Қытайдан қондырғылар импортталған. Ал Қытай Павлодар облысынан полипропилен мен күнбағыс дәнін алады екен. Қытайлық Hubei Yihua Group Ltd холдингі ҚХР-да мұнай-химия өнімдерін өндіру жағынан екінші орын иеленеді. Компанияның жылдық қаржы айналымы 15 млрд. доллар. Каустикалық сода шығару жағынан әлемдегі ірі өндірушілердің бірі болып табылатын холдингтің негізгі қызметі – тыңайтқыш өндіру. Компания жылына 13 млн. тонна тыңайтқыш шығарады.
Тағы да күйдіргі Осы жолы күйдіргі ауруы (сібір жарасы) Қарағанды облысының Ақтоғай ауданында анықталып отыр. Қазіргі кезде үш адам ауруханаға жатқызылды. Бір науқастың күйдіргіге шалдыққаны расталды. Екі адам - Ақтоғай ауданының тұрғындары, тағы бір адам Балқаш тұрғыны ауру малды союға атсалысқан. «2016 жылғы 16 тамызда науқастар өздерінің ауласында ірі қара малды сойған. Ветеринарлық тексерусіз және жалған құжатпен сатып алынған өгізшені сою барысында олар ауру жұқтырып алған. Ет алыпсатарларға сатылған. Қазіргі уақытта 68,3 келі ет тәркіленді. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Қарағанды облыстық департаменті эпидемияға қарсы іс-шараларды толық көлемде іске асыруда, байланыста болған адамдардың арасынан науқастарды анықтау үшін күн сайын аулаларды аралау жүргізілуде»,- делінген ресми хабарламада.
Павлодарда сода зауыты Телеарна атауы өзгереді болады Тәулік бойы жұмыс істейтін 24kz телеарнасының «Павлодар облысының әкімі Болат Бақауов қытайлық Hubei Yihua Group Ltd компаниясы басшысы Цзян Юань Хуамен кездесті. Кездесуде облыс аумағында кальцилендірілген сода шығаратын зауыт салу және өзара ынтымақтастық мәселелері
атауы өзгереді. Бүгін, қыркүйектің 1-інен бастап арна «Хабар 24» болып эфирге шығады. Жоспарға сәйкес, аналитикалық бағдарламалардың саны артады. Атап айтқанда, экономика, спорт және халықаралық шолуларға басымдық беріледі. Айта кетейік, 24kz телеарнасы 2012 жылы қыркүйектің 1-і
күні эфирге шыққан болатын.
Президенттің жағдайы бірқалыпты «Өзбекстан лидері Ислам Кәрімов сенбіде миына қан құйылғандықтан қазір жансақтау бөлімінде жатыр», - деп хабарлады оның кіші қызы Лола КәрімоваТиллаева. "Қазіргі жағдайы бірқалыпты. Жағдайының қалай болатындығы туралы болжам жасау қиын», - деп жазды ол дүйсенбіде "Фейсбуктегі" блогына. "Сіздерден өтінемін, отбасының "прайвесиге" қатысты құқын құрметтесеңіздер. Әкемді қолдап дұға оқысаңыздар, өте риза боламын», - деп атап өтті ол.
Медалін сатып, көмек берді «Поляк спортшысы Петр Малаховский Риода жеңіп алған күміс медалін қатерлі ісікке шалдыққан бүлдіршінге көмектесу үшін сатты», - деп хабарлайды "Скай-ньюс". 33 жастағы спортшы медальдің аукционға қойылғаны туралы Фейсбуктегі парақшасында жазған болатын. П.Малаховскийдің айтуынша, оның мұндай қадамға баруына екі жылдан бері ракпен ауырып жатқан кішкентай баланың анасы жазған хат түрткі болған.
Бас идеологтардың бірі өлтірілді «Террористік «Ислам мемлекеті» тобының басшысының бірі - Абу Мұхаммед аль-Аднани сириялық Алеппо провинциясында өлтірілді», - деп хабарлады сәрсенбіде АП агенттігі. Агенттік ИМ өкілінің өлтірілуі топ үшін ауыр тиіп отырғанын мәлімдеді.
Экстремистер қолға түсті Қазақстан аумағында теракт жасамақ болған радикалды топтың төрт мүшесі қамалды. Бұл туралы ҰҚК төрағасы Владимир Жұмақанов хабарлады. "Қазір тергеу амалдары жүріп жатыр. Олар - сол идеологиялық ағымның жетегіне еріп кеткендер. Яғни, бәрі әдеттегідей", - деді ол журналистерге дүйсенбі күні. Қазақстан мен Қырғызстан азаматтары 18 тамыз күні Алматы облысы аумағында қолға түскен болатын. Олар ҰҚК, полиция нысандары мен көпшілік жиналатын жерлерде жарылыстар жасамақ болған. Қазақстанда жалпы бірнеше теракт жасамақ болған үш экстремистік топ мүшелері құрықталды. Тінту барысында күдіктілердің тұрғылықты жерлерінен жарылғыш заттар мен қару-жарақ табылды.
салауатты өмір салты 2016 жылғы 7 ай ішінде Екібастұз аймағы бойынша шетелдіктерді санамағанда туберкулездің белсенді түрімен 98 науқас тіркелді, оның ішінде алғаш анықталғандар - 46, қайтадан ауырғандар - 52. Жасаралық құрам бойынша 94 ересек тіркелген, туберкулездің 2 жағдайы 15-17 жастағы жасөспірімдерге және 2 жағдай балаларға тиесілі. 2015 жылғы 7 ай ішінде аурушаңдық көрсеткіші жоғары болды, емдеуге 109 науқас алынды, оның ішінде алғаш анықталғандар – 47, қайталап ауырғандар – 62. 2016 жылғы 1 тамызда Екібастұз аймағы бойынша туберкулездің белсенді түрімен диспансерлік есепте 220 науқас тұрды, өткен жылдың осы уақытында 242 адам есепте тұрған. Туберкулезден ұзақ емдегенше, оның дамуының алдын алған айтарлықтай оңай. Оның үстіне, соңғы жылдары науқастар санының өсуі көптеген туберкулезге қарсы препараттарға төзімді туберкулез микобактерияларымен пайда болады. Мысалы, 7 ай ішінде Екібастұз аймағы
Флюорографиялық тексерістен өттіңіз бе? бойынша туберкулез жағдайымен тіркелген 98 науқастың ішінде 38 адамнан туберкулездің дәріге төзімді түрі анықталды. Ал ондай туберкулезді емдеу қиын! Зақымданған ошақтарды және аурудың симптоматикасын толықтай жою үшін бір жылдан кем емес уақыт қажет, ал төзімді түрі болса – 2 жыл, сондықтан дәрігерлер тұрғындарға осы залалдың алдын алу және дамымауы үшін барлық шараларды сақтауға кеңес береді. Балалар арасында туберкулезді ерте анықтау әдісі туберкулинді диагностика (Манту сынамасы), ересектер және 15 жастан асқан жасөспірімдер арасында – флюорография. Туберкулездің жиі белгілерсіз немесе басқа аурулардың көлеңкесінде жасырын өтуіне байланысты, оны бастапқы кезеңінде анықтау маңызды болып табылады. Туберкулездің алдын алудағы ауқымды
шаралардың бірі - тұрғындардың жыл сайын флюорографиялық зерттеуден өткізілуі. Өкінішке қарай, кейбір адамдар сауықтандыру шаралары адамдар денсаулығы үшін жасалатынын түсінбей, флюорографияға түсуден жалтарады. Жүргізіліп жатқан жұмыстар көрсетіп жатқандай, адамдар арасында сауықтандыру зерттеулерінен бас тартушылар ішінен көп жағдайда туберкулездің қатерлі түрімен науқастанған тұлғалар анықталып жатады. Бұл адамдар қоршаған ортаға ауру жұқтыру көзі болып табылады. Флюорографиядан тұрғылықты мекенжай бойынша қаламыздың кез келген емханаларынан өтуге болады, тек өзімен бірге жеке басын куәландыратын құжаты болса болғаны. Туберкулезбен ауырып қалмау үшін не істеуіміз керек? Оның оғаш айтылу-
ына қарамастан, туберкулезбен ауырып қалмау үшін дені сау адам болып, салауатты өмір салтын ұстану қажет. Бұл - еңбек пен демалыс теңгерімі, белсенді дене қозғалысы, толықтай дұрыс тамақтану, шылым шегуден және басқа зиянды әдеттерден арылу, шынығу, жеке бас тазалығын сақтау және өз денсаулығына мән беру – жыл сайын медициналық тексерістен өту. Сонымен қатар, азық-түлік дайындау өндірісінде, мектепке дейінгі мекемелерде, мектептерде, жалпы тамақтандыру мекемелерінде, сауда-саттық орындарында және тұрғындар арасында санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізу маңызды. Жыл сайын флюорографиялық тексерістен өтіңіздер! Ольга Семигулина, ШЖҚ «Екібастұз туберкулезге қарсы ауруханасы» КМК эпидемиолог-дәрігері
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
хабарлама
«Екібастұз қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі шаруашылық жүргізу құқығындағы «Полигон» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының директоры лауазымына 2016 жылғы 28 шілдеде «Голос Экибастуза» газетінің №30 (3144) санында жарияланған конкурс өткізілмеді деп танылсын. Конкурсты қайта өткізу туралы қосымша хабарланады. «Екібастұз қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» ММ
КӘСІПКЕРЛЕРДІҢ НАЗАРЫНА! Екібастұз қаласы Кәсіпкерлер палатасы филиалының жанынан ашылған Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы жұмыс істейтінін хабарлаймыз. Аталмыш орталық «Бизнестің жол картасы-2020» бірыңғай бағдарламасының төртінші, «Кәсіпкерлік әлеуетті арттыру» бағыты бойынша келесі қызмет түрлерін көрсетеді: Қызмет №1: «Бухгалтерлік және салықтық есеп жүргізуге, сондай-ақ, статистикалық есептілікті жасауға байланысты көрсетілетін қызметтер»; Қызмет №2: «Кедендік процедуралар бойынша есеп»; Қызмет №3: «Кәсіпкерлердің және кәсіпкерлік бастамасы бар тұрғындардың өтінімдері»; Қызмет №4: «Заңгерлік қызмет көрсету»; Қызмет №5: «Маркетинг мәселелері бойынша көрсетілетін қызметтер»; Қызмет №6: «Ақпараттық технологияларға қызмет көрсету саласындағы кеңестер»; Қызмет №7: «Мемлекеттік сатып алулар, ұлттық компаниялар мен жер қойнауын пайдаланушыларға қатысты сатып алулар бойынша қызмет»; Қызмет №8: «Мемлекеттік-жекеменшіктік әріптестік». Қызмет көрсету тегін. Сервистік қызметке қатысты өтініштерді келесі мекенжайда бере аласыздар: Павлодар облысы Кәсіпкерлер палатасының Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы: Павлодар қаласы Ломов көшесі, 21, 2-қабат, байланыс телефоны: +7 (7182) 660311 (ішкі нөм. 5520). Сервистік қызметке қатысты өтінішті мына мекенжайда беруге және алуға болады: Екібастұз қаласы Строительная көшесі, 45, тел.: 8 (7187) 347661.
Құрметті Екібастұз қаласының тұрғындары! Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 30 маусымдағы «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне байланысты рақымшылық жасау туралы» №213-V ҚРЗ Заңына сәйкес, Екібастұз қаласы әкімінің аппараты мүлікті (ақшадан басқа) жария етуге ұсыну үшін Екібастұз қаласы Мәшһүр Жүсіп көшесі, 45, №35 каб. мекенжайында құжаттарды қабылдауды жүзеге асыруда. Анықтама телефоны: 344500. Екібастұз қаласы әкімінің аппараты
қысқа дайындық
«Лечо» салатын қалай жасаймыз?
Сонымен, қысқа азық қорын жасауға қамданайық. Көпшіліктің сұрауы бойынша бұл жолы «Лечо» аталып кеткен салатты қалай жасау, банкіге қалай жабу әдісімен бөлісейік. - 30 дана қызыл болгар бұрышын - 6-10 дана ащы бұрыш (келімдәрі) -1,5 кг пиязды алып, барлығын тазалап жуып, өзіңізге ұнаған көлемде тураңыз. Негізі, майдалау етіп тураған сүйкімді шығады. Енді туралған қызыл болгар бұрышын, пиязды
кастрюльге салып, оның үстіне ет тартқыштан өткізілген шамамен 2 литр қызанақты құйыңыз. Жай отта қайнатыңыз. Бір бұрқ етіп қайнаған кезде құмшекер, тұз, өсімдік майын, сірке суын шамалап қосыңыз. Енді тағы бір 15-20 минут қайнатыңыз. 15-20 минут өткен соң аскөк, ақжелкен (петрушка) қосыңыз. Енді осыларды жақсылап араластырып, тағы 10 минут қайнатыңыз. 10 минуттан соң дайын болған салатыңызды жуылып, буланып, дайын тұрған банкілеріңізге құйып, аузын жақсылап бұрап, жауып тастай беруіңізге болады. Жабылған банкілерді төңкеріп, үстін қымтап жауып тастаңыз. Суыған соң барып азық-түлік сақтайтын қоймаңызға апарасыз.
Отарқа
15
Көне дүние кемеңгерлері
Өз үйінде әке бола алмаған – қалаға әкім бола алмайды (Пифагор толғамдары) Біздің дәуірімізге дейінгі 576496 жылдар аралығында ғұмыр кешкен көне грек данышпаны Пифагор Италияның Регий қаласында дүниеге келген. Оны әкесі жан-жаққа сапарға шыққанда қасынан тастамай алып жүреді екен. Соның ықпалынан баланың дүниені танып-білуге деген құштарлығы ерте ояныпты. Пифагор - оның лақап аты, «сиқырлы сөз иесі» деген мағынаны білдіреді. Қандай пікір айтса да, иландырып, сөзіне ұйытып, үйіріп әкететін шешендігі үшін замандастары солай атаған. Әйгілі математик, философ, ұстаз, шешен адам болған Пифагордың даналық ойларын ұсынып отырмыз. • Ақылға бағынбаған – құдайға табынбайды. • Аз сөйле, жазуың одан да аз болсын. • Атың өшпей ел аузында жүрсін десең, артыңа өнегелі ұрпақ, жақсы кітап қалдыр. • Өз үйінде әке бола алмаған –
қалаға әкім бола алмайды. • Жан-жануарды өлтіруден қаш – олардың қанын төгу адамдарды өз тұқымдастарының қанын шімірікпей төгетін жауыздыққа әкеп соқтырды. • Таңертең оянғанда өзіңнен: «Не істеуім керек?» - деп, кешке ұйықтар алдында: «Не бітірдім?» - деп сұра. • Мүсіннің көркі – түсі, адамның көркі – ісі. • Қалжың тұз сияқты, орнымен байқап пайдалан. • Алтынды тот баспайды, жақсыдан құт қашпайды. • Бақыт іздеп аласұрып, алқынба, бақыт сенің өз ішіңде, адамшылық қалпыңда. • Ұлы істі үндемей тындыр. • Дос іздеп тап, онсыз іс оңалмайды. • Жалғыз адам бақытты бола алмайды. • Өмір алқабында атызға тұқым сепкен диқандай бірқалыпты адымдап бас. • Жақынын ренжіткеннің өз жаны да жаралы.
• Ашу үстінде тіл мен қолыңа ерік берме. • Сеніп айтқан сөзді тапсырған ақшадай сақта. • Есерсоққа қанжар берсең – ажалың, арсызға билік берсең – азабың. • Тәніңді жаныңның табыты қылма. • Үндеме, әйтпесе үндемегеннен гөрі дұрысырақ нәрсе айт. «Мөлдір бұлақ» журналынан алынды.
конкурс жариялайды
«Екібастұз қаласы әкімдігінің білім бөлімі» ММ «Екібастұз қаласы әкімдігі білім бөлімінің жалпы білім беретін футбол мектебі» КММ, «Екібастұз қаласы әкімдігі білім бөлімінің Байет жалпы білім беретін мектебі» КММ директорларының бос лауазымы орнына ашық конкурс жариялайды. 141206, Екібастұз қаласы, Павлодарская көшесі, 101. Анықтама үшін телефондары: 740931, факс 775486, Мемлекеттік мекеменің негізгі қызметі – жалпы орта білім беру саласындағы білім беру қызметі. Лауазымдық еңбекақысының мөлшері атқарған қызметіне қарай 97 333 теңгеден 99 988 теңгеге дейін. Функционалдық міндеттері: Білім беру ұйымының қызметін оның жарғысына және басқа да нормативтік құқықтық актілерге сәйкес басқарады. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын педагогикалық және әдістемелік кеңеспен бірлесе отырып іске асыруды ұйымдастырады. Жұмыс жоспарын, бағдарламалар мен жұмыс жоспарларын бекітеді. Бекітілген учаскедегі балаларды жалпыға міндетті оқытумен қамтамасыз ету заңына сәйкес жалпыға міндетті оқытумен қамтамасыз етеді. Оқутәрбие процесінің ғылыми-әдістемелік және материалдықтехникалық базасын ұйымдастырады және жетілдіреді. Оқу-тәрбие процесін әдістемелік қамтамасыз етуді ұйымдастырады және жетілдіреді. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың дамуын қамтамасыз етеді. Педагогикалық ұйымдар, әдістемелік бірлестіктер, балалар ұйымдары қызметіне ықпал етеді. Білім беру құқығына берілген лицензиясына сәйкес оқушылар, тәрбиеленушілер контингентін қалыптастырады, оқушылар мен тәрбиеленушілерді әлеуметтік қорғауды қамтамасыз етеді. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың арасынан шыққан тәрбиеленушілердің заңды құқығы мен мүдделерін (жеке, мүліктік, тұрғын үй, еңбек және басқа да) қорғайды, олардың туысқандық байланысын қолдай үшін оларға жағдай жасау бойынша шаралар қабылдайды. Оқу-тәрбие процесі кезінде білім алушылардың (тәрбиеленушілердің) және білім беру ұйымы қызметкерлерінің өмір қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтауға қажетті жағдай жасайды. Белгіленген заңнама шегінде білім беру ұйымының мүлкі мен құралдарына иелік етеді, жыл сайын құрылтайшылардың қаржылық және материалдық қаражаттың түсуі және жұмсалуы туралы есебін береді. Нормативтік талаптарға сәйкес есеп жүргізіп, оқуматериалдық базаның сақталуын және толықтырылуын қамтамасыз етеді, ішкі еңбек тәртібі ережесін, санитариялықгигиеналық режимді, еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігін сақтау үшін жауап береді. Педагог кадрларды және қосымша қызметшілерді іріктеуді және жұмысқа тартуды жүзеге асырады, басқару құрылымын, қызметкерлердің штаттық кестесін, лауазымдық нұсқаулығын бекітеді, олардың кәсіби шеберлігін арттыру үшін жағдай жасайды. Педагогикалық кеңесті басқарады. Белгіленген тәртіп бойынша қызметкерлерді аттестаттауға дайындауға қатысады. Қызмет барысында айрықша көзге түскен оқытушылар мен білім беру ұйымдарының қызметкерлерін өзінің құзыретіне қарай марапаттауға және көтермелеуге ұсынады және өз құзыретінің шегінде жаза қолданады. Жұртшылықпен, ата-аналармен (немесе оларды алмастырушы адамдармен) байланысты жүзеге асырады. Мемлекеттік және басқа да ұйымдарда білім беру ұйымының атынан өкілдік етеді, қажетті есеп құжаттарын дайындау мен ұсынуды қамтамасыз етеді. Компьютерлік сауаттылықты, ақпараттықкоммуникациялық құзіреттілікті меңгерген. КОНКУРСҚА ҚАТЫСУШЫЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР: Жоғары педагогикалық білім және білім беру ұйымдарындағы педагогикалық жұмыс өтілі кемінде 5 жыл, оның ішінде басқарушылық қызметте кемінде 1 жыл болуы тиіс. бірінші және жоғары біліктілік санаты болуы;
сотталмағандығы. Білуге міндетті: Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексін, «Неке және отбасы туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін, Қазақстан Республикасының «Білім туралы», «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы», «Қазақстан Республикасындағы бала құқықтары туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы», «Қазақстан Республикасында мүгедектiгi бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша және жасына байланысты берiлетiн мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылар туралы», "Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы", «Арнайы әлеуметтік қызмет туралы», «Кәмелетке толмағандардың арасындағы құқық бұзушылықтар мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» Заңдарын және басқа да білім беруді дамытудың бағыттары мен келешегін айқындайтын нормативтік құқықтық актілерді, педагогика мен психология негіздерін, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын, педагогика, педагогикалық психология, педагогикалық ғылым мен практиканың жетістіктерін, менеджмент негіздерін, қаржышаруашылық қызмет туралы заңнамаларды, еңбек туралы, еңбекті қорғаудың, техника қауіпсіздігі және өртке қарсы қорғанудың ережелері мен нормаларын, санитариялық ережелер мен нормаларды. Конкурс Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2012 жылғы 21 ақпандағы № 57 бұйрығымен бекітілген, «Мемлекеттік орта білім беру ұйымдарының басшыларын конкурстық тағайындау қағидасы» негізінде өткізіледі. Конкурсқа қатысатын азаматтар конкурстық комиссияға мынадай құжаттар тапсырады: 1) еркін нысандағы өтініш; 2) жеке басын куәландыратын құжат көшірмесі; 3) білімі туралы құжат көшірмесі; 4) еңбек кітапшасының көшірмесі; 5) фотосуретімен қоса кадрды есепке алу жөніндегі жеке парақ; 6) бұрынғы жұмыс орнынан болған жазалары мен көтермелеулері көрсетілген өндірістік мінездеме; 7) біліктілік санаты немесе ғылыми дәрежесі туралы құжаттың көшірмесі; 8) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген № 086/У нысанындағы медициналық анықтама (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №6697 болып тіркелген); 9) Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің тұлғаның қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны туралы есебі бойынша мәліметтердің болуы не болмауы туралы анықтама. Конкурсқа қатысу үшін ұсынылған құжаттардың көшірмесі нотариалды немесе жұмыс орнының кадр қызметімен куәландырылады. Сұхбаттасуға жіберілген үміткерлер «Екібастұз қаласы әкімдігінің білім бөлімі» ММ-де өтеді. Жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарында конкурс туралы хабарландыру жарияланған сәттен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде конкурстық құжаттар мына мекенжайға жолдануы тиіс: Екібастұз қаласы, Павлодарская көшесі, 10, Екібастұз қаласы әкімдігі білім бөлімінің конкурстық комиссиясы. Анықтама телефондары: 740931, факс 775486.
Отарқа
№35 (1337)
2016 жылғы 1 қыркүйек www.otarka.kz
Сырт көз
Асылбек Слямов – 80 жаста, Бану Слямова – 75 жаста!
Жақсылық етсең де, жақпайсың Кейде тәубені ұмытып, күншілдіктің шегінен асып кететін жері болады. Ондайда кісілік ұмыт қалып, кермінездік бой көрсетіп қалатыны бар. Ертеде бір бай егіні бітік шыққанына тәубе келтіріп, ауылдастарына бір қап бидайдан таратыпты дейді. Сөйтсе, күңкілге тоймас күншіл көршісі: «Бидай деген не тәйірі, бір ешкіден берсе де тарығып қалмас еді», - деп сыртынан сөз айтыпты. Тағы бірде әлгі бай малынан зекет беріп, ауылдастарының Гүлсана МЕДЕУБАЙТЕГІ әрқайсысына бір қойдан беріпті. Сонда оң жағында отырған көршісі бәрібір жақтырмай, «Жайлаудағы қойынан таратса қайтеді, қорадағы қойдың жілігі татушы ма еді», - деген көрінеді. Бұл сөз тапқан бір ағайынның айтқаны болар. Десе де, кейде жақсылық жасап, жақпай қалатындар бар. Өткенде қаламыздың бір кәсіпкері 22-шағынаудандағы дүкенінде тегін нан үлестірді. Күнде таңертең нан жеткізуші көлік кетісімен сатушылар тегін таратылатын нанды жеке жәшікке салып қойып жүрді. Мұндай игі шаралар Екібастұз қаласында ғана емес, еліміздің өзге қалаларында да белең алған. Кәсіпкерлер дағдарыс кезінде аз да болса ел-жұртқа берген көмегіміз болсын деп, нан, тіпті кейбіреулері басқа да азық-түлік түрлерін тегін таратқан. Тіпті кейбір сатып алушылар артық тиын-тебен тастап, тегін нан таратуға үлестерін қосты. Отандастарымыздың қайырымдылыққа бет бұруы құптарлық. Бірақ біздің айтпағымыз басқа. Бірде шағынаудандардың біріндегі игі шараны көзіммен көрмек болып, дүкенге бас сұққам. Дүкеншілер кәсіпкердің тегін нан таратуды тоқтатқанын айтты. Бұл, әрине, кәсіпкердің өз шаруасы. Әйтсе де, мұның себебі бар екен. Тегін нан таратуға қойылған жәшікке алғашқы күндері зейнеткер қариялар қол созып, кіріптар адамдар алып жүрген. Келесі күндері кедей болмаса да тегін дүниеден құр қалғысы келмегендер келе бастаған. Жәшіктегі нанның таусылып қалғанына ашуланған кейбір келушілер: «Сендер нанды өздерің алып қоясыңдар, әкімдікке шағымданамыз», - деуге дейін барған. Біреулер тіпті «зейнеткерлер мен кіріптар адамдарға таратып беремін» деген желеумен он шақтысын бір-ақ әкетіпті. Тұтынушылардың бірі дүкеншілерге мұндай «мейірімді жандардың» кейбірі тегін нанмен даладағы итмысықты тамақтандырып, енді біреулері қорадағы малына апарып жүргенін айтып келген. Нәтижесінде тегін нан тарату тоқтап қалды. Істеген жақсылығы жеріне жетпеген кәсіпкердің де көңілі пәс. Осындай келеңсіздіктердің кесірінен жұрт жақсылыққа сенбейтін болған. Жазғыруға дайын тұратындар бар. Жақсылықты бағаламаса, игі ниеттің құны түсері анық. Қысқасы, жақсылық етсең де, жақпайсың.
Отау құрғандарына 55 жыл. Сіздерге зор денсаулық, ашық аспан тілейміз, көңілдеріңізге ешқашан қаяу түспесін. Немерелеріңіз бен шөберелеріңіздің қызықтарына тоймаңыздар. Т/б: балалары, немерелері, жиендері, күйеу балалары және шөбересі. №6597
Құттықтаймыз!
50 жас
Құрметті Гүлгаухар Хасенқызы Қабылтаеваны 50 жасқа толған мерейтойымен құттықтаймыз.
Сізге келешекте зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, отбасыңызға амандық тілейміз. Құтты болсын 50 деген жасыңыз, Талай-талай асулардан асыңыз. Шаттық күндер бола берсін, көп болсын, Алғы күндер болсын ылғи ажарлы. Ізгі тілекпен: Құдайкөл ауылының мектеп ұжымы №6551
Коммуналдық сала
Энергиядан ажырату заңсыз! Ж.ӘБДІКӘРІМ Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі «Электр энергетикасы туралы» Заңының 18-бабы 1-тармағына өзгеріс енгізілді. Бұдан былай энергиямен қамтамасыз етуші
кәсіпорындардың жылу және электр қуаты үшін қарызы бар тұтынушыларды жылу мен жарықтан ажыратуға құқы жоқ. Мұның өзі электр қуаты үшін берілетін түбіртектегі «Сөндіру-қосу» тармағында жазылып жүрген төлемақыны жойып, тұрғындар наразылы-
ғын тудырған біраз жайтқа тосқауыл болар деп сенеміз.
Пікіріңіз болса, газет редакциясына немесе Otarka1@yandex.ru электрондық почтасына жолдаңыз.
Сатамын
Прошу вернуть за вознаграждение
Әк, келісі 80 теңгеден. Бөлшек және көтерме бағамен.
Сапасы жоғары, үйіңізге дейін жеткізіп береміз. 14-Северный көшесі, 37. Тел. 37-18-11, 8-701-42295-42, 8-705-481-48-00.
Удостоверение личности на имя Уахитова Дархана Борашовича. Сот.тел.: 87051567141, 87776154193
№6228
Отарқа www.otarka.kz
МЕНШІК ИЕСІ: «Екібастұз дауысы - ақпараттық орталығы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Директор: АЙНҰР Мейрамова Тел.: 34-93-92 Редактор: ЖАНАРГҮЛ ҚАДЫРОВА Тел.: 34-11-05 Редактордың орынбасары: ДАРИЯ ЖҰМАДІЛОВА Тілшілер: ЖАССЕРІК СӘДУАҚАСОВ, ГҮЛСАНА МЕДЕУБАЙТЕГІ Аға оператор-бет қаттаушы: Бақытгүл Мәукілова
№6622
Автордың жеке пікірі үшін редакция жауап бермейді. Қолжазба, фотосурет авторға қайтарылмайды. «Отарқада» жарияланған материалдарды көшіріп немесе өңдеп басу үшін редакцияның жазбаша рұқсаты алынып, газетке сілтеме жасалуы міндетті. Редакцияның мекенжайы: 141202, Екібастұз қаласы, Мәшһүр Жүсіп көшесі, 46-үй, 1-қабат Тел/факс: 40-06-19 Электрондық пошта: Otarka1@yandex.ru Таралым 2960 Тапсырыс: №1745 Индекс 63700 Газет аптасына бір рет, бейсенбі күні қазақ тілінде шығады. Көлемі 4 б.т. Газетке 2016 ж. 31.08. сағат 18.00-де қол қойылды.
Газет Қазақстан Республикасының Мәдениет және Ақпарат министрлігі, Ақпарат және мұрағат комитетінде 28.08.2012 жылы тіркеліп, №12979-Г куәлігі берілген.
Газет редакцияда компьютермен теріліп, беттеліп, Павлодар қаласындағы «Дом печати» ЖШС баспаханасында басылды. Павлодар қаласы, Ленин көшесі, 143-үй.