Біріңді, қазақ, бірің дос, көрмесең, істің бәрі бос!
Абай
Отарқа Екібастұз қалалық газеті. газет 1992 жылдың 1 қаңтарынан бастап шығады
№37 (1235)
www.otarka.kz
18 қыркүйек 2014 жыл
Отарқа-ақпарат
«Сала көшбасшысы» атанды
Катодты мыс бағалы өнім
Қазақ жерінің асты-үсті толы байлық екені белгілі. Марғұлан ауылы аумағындағы Аяқ Қоджан жотасынан мыс кені табылып, өндіріс орны ашылғалы жатқандығы туралы былтыр жазған едік. Қарағандылық «Eurasia Copper Operating” фирмасы бір жылдан астам уақыт
ішінде жапан далада шағын зауыт салып, отандық өнеркәсіпке керек өнім шығаруды қолға алды. Атап айтқанда, мұнда жыл сайын 3 мың тонна катодты мыс шығарылатын болады. Мастер-технолог Ербол Рахымбековтің айт уынша, экстрация және электролиз
Білікті басшы К.Нығметжанова басшылық ететін қалалық перзентхананың облысымыздағы медициналық мекемелердің көш басында тұрғаны ақиқат. Ана мен бала денсаулығына қажетті заманауи қондырғылармен жабдықталып, майталман акушер-гинекологтардан жасақталған қалалық перзентхана ұжымының еңбегі қашанда орынды бағаланып келеді. 2009 жылы «Павлодар облысының үздік стационары» атанған перзентхананың ұжымы биыл облыс қана емес, республика бойынша жақсы көрсеткіштерге қол жеткізіп, «Сала көшбасшысы-2014» ұлттық сертификатына лайық деп танылды. Т.ӘБІЛДА
тәсілімен кеннен мыс алатын кәсіпорындар біздің елімізде Ақтөбе мен Балқашта ғана бар екен. Бұл балқыту арқылы мыс алу тәсілінен әлдеқайда арзан әрі құрамында мысы аз кенді ұқсатуға мүмкіндік береді. (Жалғасы 2-бетте)
«Алтын тұлпар» бәйгесі
Бабы келіскен Бақторы «Ат-ер қанаты» деп әспеттеген қазақ жүйрік жылқыны қадір тұтып, қасиетін дәріптеген. «Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ, Қой мойынды, қоян жақ, бөкен қабақ. Ауыз омыртқа шығыңқы, майда жалды, Ой желке, үңірейген болса сағақ»,- деп Абай атамыз да жүйрік аттың белгілерін санамалап берген. Қазақ даласында әйгілі атбегілер де, даңқты тұлпарлар да жасаған. Қазақ үшін аламан бәйгеден аты озып келуден асқан абырой болмаған. Қысқасы, жүйрік ат ұстау, баптау, бәйгеге қосу - ұлттық құндылығымыз. Ж. Жәлелұлы 14 қыркүйек күні Астана маңындағы Қабанбай батыр ауылы аумағында «Алтын тұлпар» аламан бәйгесі өткізілді. «Нұр Отан» партиясының қолдауымен ҚР Ұлттық спорт түрлері қауымдастығы, ҚР Мәдениет
және спорт министрлігі, бас демеушісі «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры ұйымдастырған республикалық бәйгеге еліміздің барлық аймағынан кіл жүйріктер жиылды. Айтпақшы,бұл жолғы бәйге-
нің жөні бөлек болды. Өйткені аттар тым ұзақ қашықтық 43 километрге жіберілді. Әрі бәйгенің бәсі де ауыз толтырып айтарлық, бас жүлде – 10 миллион теңге. Жалпы, алдыңғы келген тоғыз атқа жүлде тағайындалды. Тағы бір айта кететін жай, бір айналымдық бәйге жолында жеті бекет белгіленіп, бақылаушылар мен даяшылар аттардың ереже бұзбауын қадағалап тұрды. Ипподромдағыдай емес, Құлагер заманындағыдай жазық далада көсіле шабу тұлпарлардың тынысын ашып, еркін сілтеуіне мүмкіндік туғызды. (Жалғасы 15-бетте)
Хабарлама 2014 жылдың 23 қыркүйегінде сағат 10.00-де Мәшһүр Жүсіп көшесі, 45 мекенжайында (кіші зал) V шақырылған қалалық мәслихаттың кезекті XХХІІ сессиясы өтеді. Сессияның қарауына келесідей мәселелер енгізіледі: 1. Екібастұз қаласының 2014-2016 жылдарға арналған бюджетін нақтылау туралы. 2. Өзге де мәселелер. Қалалық мәслихат хатшысы Б.Құспеков
Қалалық аурухананың бас дәрігері, Павлодар облыстық денсаулық сақтау басқармасының өкілі М.Біләлов Отбасы күні мерекесі қарсаңында перзентхананың бас дәрігері К.Нығметжановаға ұлттық сертификатты салтанатты түрде табыстады. Ұлттық бизнес-рейтингтің ресми мәліметіне сәйкес еліміздің перзентханалары мен перинаталдық орталықтары арасында қалалық перзентхана рейтингтің бірінші тұғырына көтеріліп, «алтын» сертификатты жеңіп алды. Бұл – үздік сапа мен көрсетілетін қызметтердің бәсекеге қабілеттілігінің айқын дәлелі. Марапаттау салтанаты одан әрі жалғасып, ұжымның бірнеше майталман маманы елеулі марапаттарға ие болды. Перзентхананың бас дәрігері Нығметжанова Күлнар Ғалымбекқызы еңбектегі жетістікте-
рі, отан алдындағы еңбегі, Қазақстанның халықаралық беделін арттырғаны үшін «Қазақстан экономикасының даңқ жұлдызы» орденімен марапатталды, босану бөлімшесінің меңгерушісі Любовь Васильевна Далакян және балалар жан сақтау бөлімшесінің меңгерушісі Наталья Генриховна Никкель еңбектегі жоғары жетістіктері және кәсіби шеберліктері үшін «Жыл маманы» сертификатына ие болды. 36 жыл бойы бір жерде табан аудармай еңбек етіп келе жатқан перзентхананың бас медбикесі Тамара Александровна Игнатова «Еңбегі мен жетістігі үшін» медалімен марапатталды. Перзентхана ұжымы әріптестеріне деген ықыластарын шоқ-шоқ гүлдерімен, ыстық қошаметтерімен білдірді. Суретте: Т.А.Игнатованы марапаттау сәті
2
Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
«Қамқорлық» айлығы басталды
Катодты мыс бағалы өнім
Қалыптасқан дәстүр бойынша 15 қыркүйектен 15 қазан аралығында Павлодар облысында «Қамқорлық» қайырымдылық айлығы өткізіледі. Қоғамда аса қамқорлыққа және өзіне деген үлкен назарға мұқтаж азаматтар бар. Оларды, яғни соғысқа қатысушыларды, мүгедектерді, аз қамтамасыз етілген азаматтарды, жалғызілікті зейнеткерлерді, көпбалалы отбасыларды, жетім балалар мен мүмкіндігі шектеулі балаларды қолдау үшін барлық меншік түріндегі кәсіпорындардың және ұйымдардың басшыларын қайырымдылық акциясына қатысуға шақырамыз. Ұйымдастыру комитеті
Интерфакс материалдарынан «Үкімет туралы» конституциялық заңға енгізілетін түзетулерді мақұлдады
Парламент мәжілісі пленарлы отырыста екінші, түпкілікті оқылымда «Қазақстан Республикасының үкіметі туралы» Қазақстан Республикасының конституциялық заңына өзгерістер енгізу туралы» констициялық заң жобасын мақұлдады. Заң жобасы мәжіліс қарауына 2 қыркүйек күні енгізілген, оны Президент шұғыл қарау керек деп тапсырған болатын. Заң жобасында үкімет пен орталық атқарушы органдар арасында, орталық атқарушы органдар мен жергілікті атқарушы органдар арасында құзыреттілікті бөлу көзделген.
Иран шамадан тыс көп уран байытуға қабілетті
«Иранның уранды байыту мүмкіндігі ядролық отынды бейбіт мақсатта пайдалануға қажетті көлемнен асып отыр», - деп мәлімдеді Иранмен арадағы иран ядролық бағдарламасы жөніндегі «алтылықтың» америкалық делегациясын басқарушы, АҚШ мемлекеттік хатшысының орынбасары Уэнди Шерман. «Иран ядролық бағдарламасының бейбіт екендігін растайтындай сенімді әрі тексерілетін қадамдар жасаған жағдайда ғана әлем Иранға қатысты санкцияларды шектеуге не алып тастауға келіседі», - деді ол. Америкалық дипломат бұл мәлімдемесін «алтылық» пен Тегеран арасындағы келіссөздерінің кезекті толық форматты раунды алдында жасап отыр, оны Нью-Йоркте БҰҰ бас ассамблеяның ашылып отырған сессиясы шеңберінде өткізу көзделген.
Шетелдік каналдардың хабар таратуына тыйым салуды ұсынады
Бас прокуратура Қазақстан аумағында тіркеуден өтпеген шетелдік каналдардың хабар таратуына тыйым салуды ұсынады. «Бізді қазір алаңдатып отырғаны, республикада жұмыс істеп отырған каналдардың жартысы дерлік ресейлік, олар өкілетті мемлекеттік органда есепке алынбай отыр. Олар сонда барып, есепке тұруға тиіс», - деді бас прокурордың орынбасары Андрей Кравченко. Оның айтуынша, бас қадағалаушы ведомство жуық арада бұл жағдайды талдап көрген. «Енді үкімет алдына мәселе қоймақпыз. Біздің ойымызша, өкілетті органға келіп тіркеуден өтпеген каналдарға Қазақстан аумағында хабар таратуға тыйым салу керек». «Олар жиі провайдерлерге сілтеме жасайды, біз өз ақпаратымызды сіздерде таратпаймыз, оны істеп отырған сіздердің кәсіпкерлеріңіз», - дейді. Каналдар бойынша да, кәсіпкерлер бойынша да белгілі бір шаралар қолданылуға тиіс», - деді ол.
Қазақстан синтетикалық есірткіге тосқауыл қояды
2015 жылдан бастап күшіне енетін жаңа Қылмыстық кодекс нормалары синтетикалық есірткіге қарсы күрес нәтижесін арттыруға мүмкіндік береді. «Жаңадан шыққан синтетикалық есірткінің басым бөлігі біздің кестемізге кірмейді. Проблемалар да осыдан туындайды. Осыған орай жаңа Қылмыстық кодекске жаңа талаптар енгізілді. 2015 жылдан бастап біз синтетикалық есірткінің барлық түрлеріне тосқауыл қоямыз», - деді Ж.Битенов Бұл туралы ІІМ Есірткіге қарсы күрес комитеті төрағасы Жанат Битенов мәлім етті. Оның айтуынша, қазір «әлемнің барлық елдеріндегі сияқты Қазақстанда да ҚХР-нан келетін синтетикалық есірткінің жаңа түрлері көбейді». «Олардан келетін қауіп күшті. Біз есірткіні тәркілейміз. Бірақ олардың арасында біздің жиынтық кестемізге кірмейтіндері де бар. Сондықтан оларды тарататын адамдарды жауапқа тарта алмаймыз. (...) Қазіргі кезде әлемде синтетикалық есірткінің 240қа жуық түрі бар», - деді ол.
Ж. Жәлелұлы (Соңы. Басы 1-бетте) Жа лпы, индустрияланды ру картасына енген аталмыш кәсіпорынды іске қосу үшін 2,1 млрд. теңге инвестиция жұмсалған. Аяқ Қоджандағы кеннің қоры мамандар сөзіне құлақ түрсек, 5-6 жылға жетеді. Әйтсе де, тым қашық емес жерде барланған басқа да кен орны бар көрінеді. Қазіргі уақытта каръер мен зауытта 200ден астам адам жұмыс істейді. Мұнда вахталық әдіс енгізілген. Жұмыскерлер мен мамандар Ақтөбе, Семей, Қостанай,
қысқасы әр аймақтан жиналған. Айтпақшы, іргедегі Марғұлан ауылынан да он шақты адам осы өндірістен нәпақасын тауып жүр. 15 қыркүйек күні мыс зауытын пайдалануға беру рәсімі жасалып, оған Павлодар облысының әкімі Қанат Бозымбаев қатысты. «Eurasia Copper Operating” жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры Айдос Мұқатаев кәсіпорын, ал технологиялық департамент директоры В.Н.Сидоренко технологиялық үдеріс жайлы баяндап берді. Аймақ басшысы жаңа кәсіпорынның ашылуымен
өнеркәсіптік өндіріс көлемі ұлғайғандығын, қаншама жұмыс орны ашылғандығын атап өтті. Сонымен бірге Қанат Алдабергенұлы зауытқа жергілікті адамдарды жұмысқа тартуға, олардан мамандар даярлау қажеттігіне мән беруге назар аударды. Осыдан кейін облыс әкімі таяу маңдағы кен каръеріндегі қызу жұмыс барысымен танысты да, зауыт жанынан салынып жатқан кен байыту фабрикасына ат басын бұрды. Мұнда сульфидті кеннен концентратты мыс айыру жолға қойылатын болады. Суреттер В.Фадеевтікі
Дөңгелек үстел
Кәсіпкерлікке қолдау мол
Бизнес орталығында мемлекеттік бағдарламалар мен сервистік қызмет көрсету шеңберінде шағын және орта бизнесті қолдау мәселелеріне арналған дөңгелек үстел өтті. Шараның басты мақсаты бизнес өкілдеріне жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдауға арналған мемлекеттік бағдарламаларды түсіндіру, ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету болды. Жергілікті кәсіпкерлердің басын қосқан жиынға қалалық кәсіпкерлік бөлімі басшысының міндетін атқарушы Ж.Жанымхан, Павлодар облысы кәсіпкерлер палатасының Екібастұз бөлімшесінің директоры Д.Тұрсын, Павлодар облысының кәсіпкерлер палатасының сервистік қызмет көрсету бөлімінің бастығы С.Ілиясов, «Эмирейт» ЖШС-нің директоры М.Мұсанап қатысты. Торғын ОРАЗАЛЫ Қалалық кәсіпкерлік бөлімі басшысының міндетін атқарушы Ж.Жанымхан орташа және ұзақ мерзімде шағын қалалардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етуді көздейтін «2012-2020 жылдарға арналған шағын қалаларды дамыту» бағдарламасының міндеттері мен төрт негізгі бағытына тоқталды. Атап айтқанда, шағын қалада немесе олардың әкімшілік қарауындағы елді мекендерде инновациялық жобаларды жүзеге асыруды көздеген тұлғаларға арналған гранттар бөлу, қарыздарды субсидиялау, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды тарту (жол салу, сумен, газбен, бумен,
жылумен жабдықтау, өнеркәсіптік алаңдарға арналған қазандықтар орнату, су құбырларын тарту, теміржол, телефон байланысы мен электр п о дс танцияларын орнат у, электр өткізгіш желілерді тарту), өз ізін ашу және кеңейтуге, айналым капиталын толтыруға мүмкіндік беретін шағын несиелеу. «Бизнестің жол картасы2020» бағдарламасының «Кәсіпкерлік әлеуетті арттыру» бағытын жүзеге асыру мақсатында кәсіпкерлерге сервистік қолдау көрсету шарттары қарастырылған. Жиында Павлодар облысы кәсіпкерлер палатасының сервистік қызмет көрсету бөлімінің бастығы
С.Ілиясов осы бөлімде көрсетілетін тегін қызмет түрлері жөнінде әңгімеледі. Аталмыш бөлімдерде бухгалтерлік, салықтық есеп және статистикалық есептер жүргізу, кедендік процедуралар бойынша қызмет көрсету, менеджмент жүйесін енгізу процедурасына байланысты кеңес беру, заңгерлік қызмет көрсету, маркетинг мәселелері бойынша көмек беру, ақпараттық технологияларға қызмет көрсету саласында кеңес беру, мемлекеттік сатып алулар, ұлттық компаниялардың сатып алулары мен жер қойнауын пайдалануына байланысты қызметтер көрсетіледі. Жергілікті кәсіпкерлер бұл жөнінде толық ақпарат алу үшін қалалық халыққа қызмет көрсету орталығында орналасқан кәсіпкерлікті қолдау орталығына хабарласа алады. Шара соңында Павлодар облысының кәсіпкерлер палатасы қалалық бөлімшесінің директоры Д.Тұрсын қатысушыларды ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мен Мәдениет министрлігі бірлесіп құрастырған «Бизнеске арналған 100 жоба анықтамалығымен» таныстырды.
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Отарқа
3
Моноқалаларды дамыту «Адам көркі – шүберекті» таңдауда әркімнің ұстанымы әртүрлі. «Талғамға талас жоқ» демекші, біреу сәнді де жарасымды киімді ұнатса, келесі біреудің таңдауы әсте қымбат затқа түсері хақ. Үшінші біреу үшін киімнің арзанын алу өзгермес қағида болуы әбден мүмкін. Жанар ӘБДІКӘРІМ Дегенмен, балаға киім таңдағанда, кім болса да бала денсаулығына зиянсыз, жылы, терлетпейтін, бояуы денеге жұқпайтын, қышытпайтын, бір сөзбен айтқанда, сапалы бұйым іздері хақ. Ал егер ондай бұйым сапалылығына қоса тым арзан болып шықса ше? Онда тіпті ғажап емес пе? Ендеше, қаламызда биыл ғана ашылған «Балапан» тігін фабрикасынан шығатын балалар киімдері дәл сондай деуге болады: сапалы матадан әрі қарапайым жанның қалтасы көтерерліктей. Баянауылдың тумасы, кезінде қаржы саласы бойынша білім алып, банкте біраз жыл еңбек еткен Ақтолқын Көпееваның ойында мұндай кәсіпорын ашу көптен бар еді. Табиғатынан бойында тігіншілік, тоқымашылық өнері бар ол әуелде іні-сіңлілеріне тақия, шұлық, жемпір тоқып жүретін. Тігін фабрикасын ашсам деген ойы ұлы Әлинұр туғанда пісіп-жетілгендей болды. Осы тұста Ақтолқын мемлекеттік бағдарламаларға иек артып, «Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» бойынша бері-
«Балапан» фабрикасы -
ба ла лар игілігіне летін несиеге өтініш жазып, бизнес-жобасын ұсынды. Өтініші қанағаттандырылып, қаламызда «Балапан» атты тігін фабрикасы дүниеге келді. Мемлекет 7 пайыздық үстемемен ұсынған 3 миллион теңгеге Ақтолқын 8 тігін станогын сатып алып, жұмысқа кірісті. Осылайша, екібастұздық сәбилер мен балдырғандар шетінде иректелген «Balapan» белгісі бар киімдер кие бастады. «Ащы мен тұщыны татқан білер, алыс пен жақынды жортқан білер» демекші, балалар заттарының арзанқымбатын, ненің жақсы, ненің нашар екенін балаларының жоғын түгендеумен жүретін ата-аналар жақсы біледі. Ал жаңа туған нәрестелердің киімкешегі тіпті қымбат екенін жас отбасылар жоққа шығармас. Қытайлық жаман-жұманды алғың келмей, жібі түзу киімге көзің түссе, оның құны пәленше теңге болып тұрады. Баланың кіндігін жауып тұратын түймелі жейделер әдетте қымбат. Жақсысы – 600 теңгеден кем емес. Басқасын былай қойғанда, «палзоңкеңнің» бағасы 500 теңгеден жоғары. Осының бәрі - Ақтолқын Ақжігітқызының көкейінде көптен сайрап тұрған жайттар. Сондықтан ол жұмысын нәрестелерге аса қажет
киім – «п о л з у н ки» мен жаялық тігуден бастады. Бүгінгі күні жас аналар «Балапан» дүкеніне жиі бас сұғып, ол жерден балабақшаға деп пижамалар, жейделер, көйлектер мен сарафандар сатып алады. Мұнда масатыдан тігілген костюмдердің де түр-түрі жетерлік. Киім тігуге түрік өндірушілерінен жеткен мата қолданылады. Біз бас сұққанда, «Балапан» дүкеніне бала жетектеген бірнеше жұп келіп кетті. Қыз баласына киім алып тұрған Айгүл атты жас ана жүкті екен. Болашақта дүниеге келетін баласына да оны-мұны алсам ба деп біраз ойланды. Қазақы ырымға тоқтады ма, біраздан соң жұбайына: - Кейін өзің келіп, мынанымынаны аларсың! – деп біраз киімдерді нұсқады. «Мұндағы балалар киімдері
Тігінші Тамара арзандығымен ғана емес, сапалылығымен де көңілімнен шықты. Менің балам түнде терге малшынып шығады. «Балапан» пижамасын кигеннен бері балам терлемейтін болды!» – дейді Айгүл. «Балапан» тігін фабрикасында қазіргі уақытта 3-4 тігінші жұмыс істейді. Ал пішу, дизайн сызу жағын Ақтолқынның өзі атқарады. Оның алдағы уақытта дүкенді орталыққа көшіретін ойы болғанымен, ол жақтағы сауда нүктелері қымбат. Алған несиені уақытылы қайтару үшін әр тиынды үнемдемесе болмайды. Үнем демекші, таяуда осы қаладағы тауары аса арзан болып саналатын фирманың басшысы ұсыныс жасап:
Жеңіл қорытылатын жем жайлы Бауыржан Бекбауов иелік ететін «Бекбауов» жеке кәсіпкерлігі биылғы жылдың басында аймағымызда бұрын-соңды болмаған жаңа өнеркәсіпті қолға алды. Моноқалаларды дамыту бағдарламасы аясында ұсынылған 3 млн. теңге мөлшеріндегі грантты ұтып алған ол аталған қаржының 1 миллион 900 мың теңгесіне экструдирленген жем-азық әзірлейтін станок сатып әкелді. Жанаргүл Қадырова Бастапқыда аралас жем-азық (комбикорм) әзірлеп шығаратын құрылғы іздеп ғаламторды шарлаған Бауыржанның жұбайы Гауһардың назарына экструдирленген жем-азық жасау әдісі ілігеді. Біздегі мал шаруашылығы үшін жаңалық болып табылатын бұл әдіс кәсіпкерлер отбасының көңіліне қона кетеді. Осы уақытқа дейін шағын дүкенде мал азығының түр-түрін сатумен айналысқан отбасының бұл салаға жақын болатын да жөні бар. Өйткені Бекбауовтар – астықты ауыл – Қарасудың тумалары. Малдың да, астықтың да жайы оларға етене таныс. Сөйтіп, жаңа шаруаны қолға алған кәсіпкерлер экструдирленген жем-азық жасай бастайды. Бұз азық сырт қарағанда балалар қытырлатып жейтін «поп-корнға» ұқсайды. Оны төрт түлік мал түгел, соған қоса, тауық, ит-мысық
білеміз бе?
та сүйсініп жейді. Азықтың ерекшелігі сол, сіңірілуі жеңіл болғандықтан, мал аз уақытта семіреді. - Азықтың бұл түрі сиырдың сүттілігін де арттырады, - дейді Гауһар Бекбауова. – Жылқы, қоян, аң-құстың бәрі оны жақсы жейді. Ал тауыққа берсеңіз, жұмыртқа көлемінің іріленіп, сапасының артуына ықпал етеді. Бұл азықпен қоректенген малда ас қорыту мүшелерінің ауруы болмайды, өйткені ол әзірлену барысында зарарсыздандырылады. Экструдирленген азықты әзірлеу кезінде станокқа түскен бидай жоғары қызудың әсерінен механикалық және баротермикалық ықпалға ұшырап, қысылады. Осылайша, бидайдың құрылымдық және химиялық құрамы өзгеріп, жарылады. Нәтижесінде өнім салмағы тым жеңіл болып шығады. Жалпы, мал ұстайтын шаруалар азық жеңіл сіңуі үшін бидай, сұлы сияқты дақылдарды суға кәдімгідей пісіріп
беретіні белгілі. Өйткені пісірген азық жұмсарып, жарылып, малдың асқазанында жеңіл қорытылады. Есесіне, ұзақ қайнатылған кез келген азық дәрумендік құнарынан айырылады. Ал бұл азықты пісірудің қажеті жоқ. Суға езіп немесе осы күйінде де малға ұсынуға болады. Экструдирлеу барысында дақыл құрамындағы крахмал қарапайым қантқа ыдырап, зиянды микрофлоралар жойылады. Бірақ дәрумендер мен аминқышқылдар толық сақталып қалады. Экструдирленген азық, әсіресе, жас малды семіртуде таптырмайтын жем көрінеді. Оның жас малдың өлім-жітімін азайтатынын зоотехник мамандар да растап отыр. - Қайта өңделіп, өзгеріске ұшыраған бидай бұл күйінде 90 пайыздан аса сіңіріледі, - дейді Бауыржан Бекбауов. Кәсіпкер отбасының айтуынша, биылғы жылдың қаңтар айынан бері
«Сөрелеріңіздегі барлық киімлерді бірін қалдырмай алып кетейін. Тек әрқайсысынан 50 теңге түсіріңіз», - депті. Былай қарағанда, 50 теңге түкке тұрғысыз ақша сияқты. Бірақ фабрика мен дүкеннің жалдау ақысы бар, тігіншілердің еңбегі бар, адал термен тігілген киімдердің әр тиыны қымбат. Ақтолқын, әрине, бұл ұсыныспен келіспеді. Осы орайда айта кететін жайт, орталық базарларда сауда жасайтындардың көбі қазір әккі қадамдарға баратын болып жүр. Олардың арасында Бішкек пен Алматыға ат арытпай-ақ, «Арзан», «АІDІ», «Киімдер әлемі» сияқты дүкендерден арзан киімді сатып алып, бірсыпыра үстеме қосып сататындар бар. Мәселен, «Арзан» деген дүкенде «ползунки» 280 теңге тұрады, ал дәл сол тауарды орталық базарларда 530 теңгеге бағалағанын талай көрдік. «Аңқау елге – арамза молда» болып, оңай олжа іздегендерге жем болғанша, қарапайым халықтың өзімізде де киім шығаратын фабрика барын білгені абзал. Мемлекет жеңілдетілген несие бергенде, ең алдымен, жұмыссыздардың өзінөзі жұмыспен қамтуына жол ашуды мақсат тұтады. Екіншіден, бәсекеге қабілетті өнімге қолдау таныту арқылы нарықтағы қымбатшылыққа тосқауыл жасауды көздейді. Олай болса, екібастұздық ата-аналар өз туған қаласында сапалы әрі арзан киімдер тігілетінін біле жүріп, көлденең көк аттыларға жем болмағаны жөн.
жұмыс істеп тұрған бұл қожалық жұмысы бастапқыда алға баспай, шығындануға тура келген. Жаңа азықтың тиімділігі мен пайдасынан бейхабар жұрт оны алуға асыға қоймайды. Жарнамалау мен бірте-бірте көпшілікке түсіндіру нәтижесінде бірлі-жарым адамдар мысықтарына, тауықтарына ала бастаған. Жануарлар мен құстар сүйсіне жеген азықтың мақтауы бірден-бірге жетіп, жұрт оның қадіріне жете бастаған жайы бар. Отанасы Гауһардың айтуынша, экструдирленген азық жасауға тек сапалы бидай пайдаланылады. «Сапасы төмен шикізаттан шығатын өнім күйі мәз болмайды», - дейді ол. Бидайдан басқа, мұндай жеңіл азықты жүгері, соя, бұршақтан жасау оң нәтиже беретін көрінеді. Алайда біздің өңірде мұндай дақылдар өсірілмейтіндіктен, оны басқа жақтан әкеліп өңдеу тиімсіз. - Экструдирлеуге 3-класты бидайды ғана қолданамыз, - дейді кәсіпкерлер отбасы. – Ондай бидайды әзірге Қарасу диқандарынан сатып алып жүрміз. Әйтсе де бидай жағы жеткіліксіз, бағасы да аспандап тұр (тоннасы – 41 мың теңге). Қожалықта айына шамамен 8-9 тонна бидайдан азық әзірленеді. Ал бір қап бидайдан 4 қап азық шығады. Өлшеп сату тиімсіз болғандықтан, дайын өнім фирмалық белгі соғылған қаптармен сатылады. Қалдықсыз өндірістен шыққан өнім, бір жағынан, үнемді де. Өйткені малды семірту үшін оны шелектеп емес, шамалап беру жеткілікті екен. Айта кетерлігі, экструдирленген жем-азық шығаратын мұндай қожалық Павлодар аймағында әзірге жалғыз. Мал бордақылаудың қыр-сырын жақсы білетіндер тарапынан бара-бара жеңіл қорытылатын жем-азыққа сұраныс арта түсері ақиқат. Олай болса, малжанды жұртқа Бекбауовтар ашқан жаңа өнеркәсіптің пайдасы талай тиері анық.
4
Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Көмекке зәру аналар Ағымдағы жылдың қыркүйек айында «Бақытты отбасы» партиялық жобасының шеңберінде еліміздің барлық аймақтарында Отбасы күніне орайластырылған жалпыреспубликалық шаралар өткізілді. Аталмыш акция барысында 14 қыркүйек күні «Нұр Отан» партиясының Екібастұздағы бөлімшесі тегін заңгерлік және психологиялық кеңестер ұйымдастырды. Дария ЕРТАЙҚЫЗЫ Жаңыл Бөрлібаева /аты-жөні өзгертілді/ - зейнеткерлік жастағы ана. Жалғыз қызы Маржан жұмбақ жағдайда көз жұмды. Маржан ерімен заңды некеге тұрмағандықтан әрі қызға анасы өз тегін бергендіктен Аяулымды әжесі өз қамқорлығына алады. Ал Маржанның азаматтық некедегі жары қызының тағдырына аса алаңдаушылық таныта қоймаған сыңайлы. Жаңылдың өзі екінші рет тұрмыс құрыпты. Бірақ ол да ерімен арадағы некені заңдастырмаған. Маржан дүниеден озғанда екінші жолдасы Жаңылдың өзіне де, жиеніне де қамқор болып, өз үйінен орын берсе керек. Оның зейнетақысы Жаңыл мен кішкентай қызды асырауға толық жетеді. Әрі шаруаға ұсынықты Жаңыл бақшадағы жеміскөкөністі күтіп-баптап, отбасын ас-судан тарықтырмайды. Бірақ бақытты күндер ұзаққа созылмайды. Сырқат меңдеген ері төсекте көп жатпай, мәңгілік мекеніне аттанады. Жыл өткен соң ерінің бірінші әйелінен туған балалары өгей шешелерінен үйді босатуды талап етеді. Бұл жағдай жалғыз қызынан әрі өмірлік серігінен айырылған Жаңылға ауыр тиеді. Баспанасыз тентіреп қалған ол 8 жасар Аяулымға пана бола алмай, оны Балалар үйіне өткізуге мәжбүр болады. Өз қолымен «Баладан
бас тартамын» деп қолхат жазады. Жаңыл Бөрлібаева бүгінде пәтер кезегінде 561-ші болып тұр. Тұрақты жұмысы да жоқ. Ендігі бар ойы – Аяулымды қайта өз қолына алу. Бірақ кезінде өз қолымен «Баладан бас тартамын» деген өтініші енді өзіне кедергі келтіріп отыр. Заң бойынша тұрғылықты мекенжайы және тұрақты жұмысы жоқ адам балаға қамқоршы бола алмайды. «Нұр Отан» партиясының қабылдауына келген Жаңылға психологтар Надежда Аглиулина, Шолпан Дүзембаева психологиялық қолдау танытып, баламен байланысты үзбеуге кеңес берді. Психологиялық кеңес алуға келгендердің бірі – «Алтын алқа» иегері Сәуле. Жеті баланың анасы. Баянауыл ауданынан Екібастұзға көшіп келгеніне екі апта болыпты. Ері маскүнемдікке салынғандықтан амалсыз ажырасқан. Тұрақты баспанасы жоқ. Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне барса, «Сіз күйеуіңізді алиментке беріңіз» деп мемлекет тарапынан көпбалалы аналарға көрсетілетін көмек түрлерін айтудан бас тартса керек. Адвокат Денис Малюга көпбалалы аналарға қолдау таныту мемлекеттік бағдарламаға енгізілгенін айтып, осы көмек түрін пайдалануға оның да толық құқы бар екенін ескертті. Сондай-ақ партия өкілдері жалғызбасты анаға баспана мәселесі бойынша қала әкімінің қабылдауына жазылуға кеңес берді.
Мерейлі мереке 14 қыркүйек күні «Өнер» ҚМО-ның спорттық ойын алаңында бүкіләлемдік отбасы күніне арналған «Мен және әке-шешем - тату-тәтті отбасымыз» атты қызықты шара өтті. Бұл бағдарламаға «Өнер» қалалық мәдениет орталығынан «Нұршашу», «Улыбка» үлгілі би ұжымдары, «До-ми-соль», «Тұмар» вокалдық студияларының өнерпаздары қатысып, өнер көрсетті. Сондай-ақ балалар ата-аналарымен бірге «Көңілді старттар», «Спорттық отбасы» эстафетасына қатысып, «Угадайка» ойындарын қызыға ойнады. Шара соңында барлық қатысушыларға тәтті балмұздақ таратылды. Д.Қайырхантегі
Жарасымды жұп
Отбасының берік діңгегі – шыдамдылықта
«Отан – отбасынан басталады» демекші, шаңырағымызда отбасылық құндылықтар сақталған жағдайда ғана біз ұлттық келбетімізді сақтай аламыз. Отбасылық құндылықтардың ішінде тәрбие, мәдениет және әдет-ғұрып бар. Қазақ елінің атадан балаға беріліп келе жатқан дәстүріне үлкенді сыйлау, ата-ананы ардақтау, Отанды сүю қасиеттері жатады. 2013 жылы елімізде Отбасы күні белгіленді. Ұлттық құндылықтарды қалыптастырған отбасыларды үлгі ету, отбасылық әдемі дәстүрлерді насихаттай отырып, жанұя беделін арттыру – уақыт талабынан туындаған қажеттілік. Нақты деректерге сүйенсек, елімізде 1000 отбасы шаңырақ көтерсе, 600 отбасы ажырасып, өз жөнін табады екен. Жасы отыздан асып кетсе де, үйленбеген не тұрмыс құрмаған сүрбойдақтар қаншама! Жасыратыны жоқ, бұл - біздің қоғамның кеселі. Дария ЕРҒАЗИНА «Атамұра» мәдени орталығындағы «Отан отбасынан басталады» атты кездесуге қаламыздағы ондаған жыл жұптасып өмір құрып, айрандай ұйып отырған отбасылар келді. Олар: шаңырақ көтергендеріне жарты ғасырдан асқан Қуандық аға мен әйгілі қолөнер шебері Зылиха апа Төлегенова, 40 жылдан астам ұстаздық етіп, бала тәрбиелеген ұстаздар отбасы Жақсыбек пен Мақпуза Нұртазиндер, қырық жылға таяу тату-тәтті ғұмыр кешіп келе жатқан жергілікті ақын, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі Жұмағали Қоғабаев пен есімі Екібастұз, Павлодар және Қаныш Сәтбаев энциклопедиясына енген Райхан Тілеубайқызы, отыз жылға
жуық ғұмыр кешіп, жарасымды отбасы атанған Қабдірашит және елге танымал мүсінші Баян Қайнышева, адамдарға өмір сыйлап жүрген дәрігерлер отбасы Серік Таштаев пен жұбайы Нейлә Елдосқызы, мұғалімдер әулеті – қаладағы мамандандырылған кадет мектебінің директоры Талғат Төлегенұлы мен оқу ісінің меңгерушісі Ұлдай Көпжасарқызы және жеке кәсібін дөңгелетіп отырған отбасы – Қайрат Бақтыбекұлы мен Жанбота Әзбергенқызы. Жүргізуші әр отбасының үйлену тарихына, жетістігіне қысқаша тоқталып өтті де, залдағы колледж студенттеріне қызықты болу үшін оларға әр түрлі сұрақтар қойды.
Мәселен, «Сіздің отбасыңызда рухани құндылықтар қалай дәріптеледі?» деген сауалға Қабдірашит Жапанов: «Менің Қасымхан, Ислам, Димаш есімді үш ұлым бар. Олар өнерге біртабан жақын. Қазақтың халық әндерін сүйіп тыңдаймыз. Өнер иесі Баянның туындысын жоғары бағалаймыз», - деп жауап берсе, Баян Құрманқызы өз кезегінде ерінің сабырлы мінезін жоғары бағалайтынын айтты. Ата-анасының сөзіне дәлел ретінде ұлдары Димаш «Қара жорға» биін келістіре билеп, жұртшылық қауымды өнеріне тәнті етті. Дәрігерлер отбасынан Нәйлә ханымға «еріңіз жұмыстан шаршап келгенде көңіл-күйін қалай көтересіз?» деген сауалға ол өзге әйелдер секілді дайын асты алдына ұсынатынын жымиып жеткізді. Жұмағали Бижанұлының жұбайы Райхан апамыздың қолөнер шебері екені белгілі. Олар екі ұл, бір қыз тәрбиелеп отыр. Шынар анасының жолын жалғастырса, Әділ мен Әлішердің бірі кенші, екіншісі – сарапшы. Жұмағали аға Райхан апаймен алғаш қалай танысқандығын қызықты әңгімелеп
берді: -Қарағанды мемлекеттік университетін жаңа бітіріп, Екібастұз қаласындағы педагогикалық училищеге мұғалімдік қызметке орналасқан кезім. Бірде қазіргі Мәшһүр Жүсіп көшесімен келе жатып, біздің училищеге бет алған жас қызды көрдім. Сыртынан қарап: «Сұңғақ бойлы екен» деп іштей сүйсіндім. Кейін онымен оңашада танысудың сәті түсті. Өңі де ажарлы екен. Парасатты. Екеуіміз жүрек қалауымен қосылдық. Жастардың алдында тәлімді ұстаз Мақпоз апайдың әңгімесі де шынайы шықты. - Мен зейнеткер ұстазбын. Мұғалімнің жұмысы өздеріңе б е л г і л і. Қы з ы ғ ы м е н қо с а қиындығы да мол. Жұмыстан қалжырап келген күндері сіркем су көтермей тұрса да, еріме қарсы шығып көрмеппін. Иә, мен мінезді адаммын. Бірақ ол мінезімді ешқашан азаматыма көрсеткен емеспін. Еразаматтың қадірін бір кісідей білдім,-дегенде залдағылар ду қол шапалақтады. Жүргізушінің «қаражат мәселесін кім шешкені дұрыс?» деген сауалына көпті көрген жанұя иелері: «Өзара ақылдасып бір
шешімге келу керек», - деді бірауыздан. Шараның сұрақ-жауап бөлімі де қызықты өтті. «Жарыңызды ең алғаш көргенде ол қандай киімде болды?», «Енеңізге ең бірінші сыйлаған алғашқы сыйлығыңыз?», «Тұңғышыңыз туғанда жасыңыз нешеде болды?», «Кенже балаңыздың бірінші ұстазының аты-жөні?», «Жарыңызды жас кезінде қалай еркелеттіңіз?», «Жарыңыздың ең жақсы қасиеті?» дегендей сұрақтарға кездесуге келген отбасылардың бәрі бір кісідей атсалысты. Отбасы жауапкершілігін сезінген қонақтар сұрақтарға ағынан жарыла жауап беріп, залдағы жастарға отбасылық құндылықтарды там-тұмдап болсын бойларына сіңіруге тырысты. Соңында бәрінің пікірі бір арнада тоғысып, «Отбасының берік діңгегі – сүйіспеншілік пен өзара келісім, шыдамдылық және кешіре білу. Барлық жақсы отбасылар тек осы қасиеттерден құрылады»,- деген түйін жасады. Бұл кездесудің ерекшелігі де сол – кездесуге келген жастар қазіргі отбасының қоғамдағы рөлі, отбасы беделі жайлы мәселеге тереңдеп үңілді.
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Қалың қалай, оқушы? Бала тұңғыш рет мектеп табалдырығын аттағанда, кейбір ата-ананың қалай қолдау көрсетерін білмей, дағдарып қалатыны бар. Биыл бұл мәселе назарға алынып, Отбасы күні мерекесінде «Бірінші сынып оқушыларының ата-аналарына психологиялық көмек» тақырыбында республикалық ата-аналар конференциясы өткізілді. Екібастұз қаласында мұндай шара «Қайнар» ББК-де және №№2,10,13,26 мектепте ұйымдастырылды. «Қайнарда» ұйымдастырылған шараға «НұрОтан» партиясы Екібастұздағы бөлімшесінің төрағасы С.Рамазанов, қалалық білім бөлімінің басшысы Н.Макумова, Астанадағы Отбасын тәрбиелеу институтының өкілі Антонина Волкова қатысты. Дария ЕРТАЙҚЫЗЫ Конференцияда ҚР Білім және ғылым вице-министрі Есенғазы Иманғаливтің құттықтау хаты оқылды. Онда былай делінген: «Бірінші сынып оқушылары үшін жаңа өмір басталды. 2025 жылы бүгінгі бүлдіршіндер жаңа өмірге қадам басады. Өскелең ұрпақ Отанымыздың игілігі үшін еңбек етуі тиіс. Оны отбасында бала бойына сіңіру – біздің парызымыз». Бала үнемі отбасының жылуын сезінуі тиіс. Отбасынан қолдау таппаған бала жасөспірімдік кезеңге жеткенде темекіге құмартып, үйінен безеді. Басқа адамдардан қолдау күтеді. Ата-ананың қолдауы әсіресе бала бірінші сыныпқа барғанда аса қажет. Балаға қамқорлық қандай түрде болуы қажет? Ата-ана балаға ұдайы көңіл бөлсе, ол оқушының өз бетімен сабақ оқуына кері әсер етіп жүрмей ме? Жиналған қауымның алдында сөз алған психолог, Астанадағы Отбасын тәрбиелеу институтының түлегі Алена Сакара осы мәселеге тереңдеп бойламас бұрын бірінші сыныптың ата-аналарына сауал-
нама таратты. -Балалардың оқуға деген қабілеті әрқилы. Біреуі алғыр, зерек, екіншісінің қабылдауы баяу. Қимылы шабан балаға зекіп сөйлеуден аулақ болыңыз. Кім біледі, ол тапсырманы баяу орындаса да, оны тап-тұйнақтай атқаруы мүмкін. Кейде сіз үшін соншама маңызды емес нәрсе сіздің ұлыңызға немесе қызыңызға айрықша оқиға болып көрінуі мүмкін. «Сабыр түбі – сары алтын» дейді халық даналығы. Балаға үй тапсырмасын орындатқанда, жұмыс тапсырғанда, төзімділік танытыңыз. Кешкі сағат 18.00ден кейін адамның еңбек ету белсенділігі төмендейді. Осы жағдайды ескеріп, кешкі уақытта балаға артық жүктеме беруден аулақ болған жөн,-дей келе Алена Юрьевна 10 пункттен тұратын кеңесті ата-аналардың талқысына салды. Бірінші, бала үшін маңыздысы – ата-анасының ықыласы, екінші, баланың оқуға деген ынтасы ата-ана тарапынан үнемі қолдау табуы тиіс. Яғни, атаана оның жетістігін мақтап, «Жарайсың», «Сондай жақсы орындадың!» деген сөздермен қолпаштап отырса, баланың
зияткерлік табыстары артады. Үшінші, балаға жаңа өмір тәртібіне дағдылануға көмектесу. Мәселен, баламен күн тәртібін құрып, оны талқылау. Төртінші, баланың мектептегі қиыншылықтарына сабырмен қарау. Жалпы, мектептен келген баланы сұрақтың астына алмай, оның көңіл-күйіне мән беру. Бесінші, баланың құрдастарымен қарым-қатынас жасауына және өзін сенімді сезінуіне көмектесу. Алтыншы, мектептегі баға баланың жеке тұлғасына мінездеме бермейді. Осы тұрғыда баланы басқа оқушымен салыстырудан аулақ болу. Жетінші, балаға артық жүк артудан сақтану. Мысалы, бала сабағын дайындап жатқан кезде оның жанында төніп тұрмау. Сондай-ақ баланы қосымша сабақтарға: шетел тілі, бассейн, музыка, сурет үйірмелеріне беріп, одан «кішкентай данышпан» жасауға ұмтылмау қажет. Сегізінші, атаана өз пікірін баласына таңбауы қажет. Баланың өмірге деген өз көзқарасының қалыптасуына бөгет жасамаған жөн. Табысты оқу көп жағдайда отбасы мен мектептің ынтымақтастығына байланысты, сондықтан кез келген жағдайда баламен айналысуға дайын болу керек. Тоғызыншы, ата-ананың мұғалімге деген оң көзқарасы да баланың бейімделуіне оң әсер етеді. Мұғалімдер туралы теріс пікір айту баланың оқуға деген ынтасын бәсеңсітетіні анық. Баланың сабаққа бейімделгенін неден байқауға болады? Алена Юрьевна мұның жауабын қарапайым тәсілмен түсіндірді. Балада өз-өзіне деген сенімсіздік сейіледі. Оның мектепке баруға құлшынысы артады. Екіншіден, мұны баланың мектеп бағдарламасын еш қиындықсыз игергенінен байқауға болады. Психологтың ойынша, баланың жігерсіздігіне, өз-өзін төмен ұстауына ата-аналардың
Отарқа
да әсері бар. Көпшілік ата-ана теріс қуаты бар сөздерді жиі пайдаланатындықтан баланың бойындағы көшбасшылық қасиетті жояды екен Конференцияда ата-аналардың кейбір жағымсыз әрекеті бейнеролик арқылы көрсетілді. Жасыратыны жоқ, «Көзіме көрінбесең ғой!», «Маған мұндай жаман бала керек емес!», «Сен маған қаншама уайым әкелдің!», «Болмашы жараға бола жылама!» дегендей сөздерді естігенде, баланың қандай күйде болғаны экранда шынайы көрсетілгені соншалықты, залдағы ата-аналардың кейбіреуінің көзіне жас үйірілді. Балаға жақсы көретініңді ісәрекетіңмен де сездіруге болады. Келесі бейнесюжетте әкесі мен қызының жарасымды қарым-қатынасы көрсетілді. Қызын сабақтан күтіп алған әке онымен бірге би үйірмесіне қатысады. Қызымен бірге би үйренген әке оның жандүниесін де терең ұғынады. Әрқашан қасынан табылады. Мектеп бітіру сәтінде түлектер
5
ерекше әсер қалдырды. Жиын соңында психолог ата-аналарға балаларға жағымды уәждеме құрудың тиімді тәсілін көрсетті. Мысалы «Нұржан» деген сөзді алайық. Н –нұрлы, ұ –ұқыпты, р –ризашыл, ж –жігерлі, а –арманшыл, н – намысшыл деп неге сөздер ойынын құрмасқа?! Мұндай ойындар да баланың қызығушылығын арттырып, олардың жадын жаттықтырады. Қорыта айтқанда, бала тәрбиесінде күрмеуі қиын мәселелер өте көп. Оны бір конференция аясында шешу әсте де мүмкін емес. Осы жағдайды ескерген психолог жиналған қауымға сүйінші хабар жеткізді. Астана қаласындағы Отбасылық тәрбиелеу институты екі тілде «Отбасылық тәрбие: жақсы ата-ана болу үшін не істеу керек?» деген кітап шығарыпты. Бала тәрбиесімен шындап айналысқысы келетін атааналарға бұл кітаптың үлкен көмекшіге айналары хақ.
Зияда Жұманова, конференцияға қатысушы:
- Менің қызым биыл №4 мектепке 1-класқа барды. Мұғалімі – Торғын Жүнісбекова. Білімді, талапшыл. Оны өзіміз таңдадық. Бүгінгі конференция менің бала тәрбиесіне деген көзқарасымды түбегейлі өзгертті. Қызымды кеш көтергендіктен үстінен шыбын ұшырмауға тырысатынмын. Бұдан былай баламен жұмыс істеу бағытымды басқаша құрамын. Бейнероликтер де ұнады. Алдағы уақытта біздің психологтар да ата-аналармен, балалармен осылай жұмыс істесе деген тілегім бар.
қыздарды биге шақырғанда, қызы өзінің әкесімен вальс биін шыр көбелек айнала билейді. Әке мен қызының арасындағы қарым-қатынасқа сүйсінбеген жан қалмайды. Ойлап қарасақ, балаға деген сүйіспеншілігіңді, жанашырлығыңды сөзбен айту міндет емес. Оған ата-ана тарапынан көрсетілетін ілтипаттың өзі жеткілікті. Келесі бейнесюжеттегі табиғат аясында серуендеп жүрген бақытты отбасылардың жарқын жүзі де жиналғандарға
Конференцияны экранда осы шараның үйлестірушісі, Отбасылық тәрбие институтының директоры Софья Евдокимованың өзі түйіндеп, ата-аналарды бала тәрбиесіне айрықша жауапкершілікпен қарауға шақырып, ата-аналарға, педагогтарға сәттілік тіледі. Осы күні ата-аналардың бәріне психологиялық көмек ретінде жадынамалар таратылды.
Әкем, шешем және мен Өткен жексенбіде Отбасы күні аясында «Шахтер» мәдени және демалыс паркінде «Әкем, шешем және мен – спорттық отбасымыз» атты шара ұйымдастырылды. Дария ЖҰМАДІЛОВА Мерекелік шараға қатысушыларды қалалық дене шынықтыру және спорт бөлімінің бас маманы Талғат Сәкен құттықтады: -Бәріңізді бүгінгі тамаша мереке – Отбасы күнімен құттықтаймын! Бүгінгі жарыстарыңыз ертеңгі өмірлеріңізге тың күш, серпін әкелсін! Жарысқа төрт отбасы қатысты. Әр отбасы біркелкі киінген. Команданың аты мен эмблеманы да өздері ойластырған. Аверченко отбасы командасына «Дельфиндер», Бабешко – «Обана», Хамраевтар – «Денсаулық», Тарасовтар «Алға, Қазақстан!» деген атау берген. Жарыс тоғыз кезеңнен өткізілді. Оның ішіне жалпы эстафета, скакалкамен жүгіру, басқа зат қойып жүгіру кіреді. Сондай-ақ балаларға, олардың әкесіне, шешесіне жеке-жеке тапсырмалар берілді. Ойын тартысты өтті. Қорытындысын-
да «Обана» /Бабешко отбасы/ және «Денсаулықтың» /Хамраевтар отбасы/ жинаған ұпай саны бірдей болып, олар жарыстың қосымша кезеңінде қайта кездесті. Хамраевтардың «Денсаулық» командасы қарсыласынан озық шығып,
нәтижесінде бас жүлдені еншіледі. Екінші орынды Бабешколардың «Обана» командасы, үшінші орынды Тарасовтардың «Алға, Қазақстан!» командасы иеленді. «Дельфин» командасына ойынға қатысқаны үшін «Нақтылық»
аталымында алғыс хат тапсырылды. Жарыс жеңімпаздары мен жүлдегерлері қалалық дене шынықтыру және спорт бөлімінен грамоталар мен ақшалай сыйлықтарға ие болды.
6
Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Шиқылдақтың шаруасы түзу Күзгі жиын-терін маусымының жауын-шашынсыз болуы шаруаға ыңғайлы. «Жаздың бір күні қыстың қырық күніне азық» деп тегін айтылмаған. Әсіресе, шөп шауып, қора-қопсысын түзеген ауыл жұрты ауарайының қолайлы күндерінде оны-мұны шаруасын тиянақтай бастапты. Өріске төл жамыратқан Шиқылдақ ауылының тұрғындары да қам-қарекет үстінде.
Гүлсана МЕДЕУБАЙТЕГІ
Құдық қолданысқа беріледі
Шиқылдақ ауылының басты жаңалығы – осы аптада мембрандық технология бойынша жабдықталған жаңа құдық іске қосылмақ. Дәл қазір ауыл әкімі мемлекеттік комиссия мен санитарлық эпидемиологиялық орындардың қорытынды шешімін ғана күтіп отыр екен. Ауыл әкімі Гүлнұр Еңсебаеваның айтуынша, КБМ құдығын бұған дейінгі орнынан көшіру үшін 4,5 миллион теңге қаржы жұмсалған. Құдық ауылдан жарты шақырым жер алыс орналастырылыпты. КБМ құрылысы маусым–шілде айларында жүргізілген. Мердігері – «Айбар строй» ЖШС-і. Павлодар гидрологиялық бекетінің зерттеуі 50 метр тереңдіктен тартылатын су сапасы жақсы деген қорытынды берген. Ендігі кезек – су құнын белгілеуде. Ауыл әкімі бұған дейін ауыз судың тегін болғанын айтады. Бірақ «судың да сұрауы бар». Гүлнұр Төлеубайқызы суға баға белгілеу мәселесінің жуық арада шешілетінін жеткізді.
Бағдарлама орындалып жатыр
Комсомол ауылдық округінде 17 шаруа қожалығы мен 2 жеке кәсіпкер бар. Бизнесті қолдайтын мемлекеттік бағдарламалар жұмыс істеймін деген жұрттың шаруасын өркендетуге септігін тигізіп жатыр. Осындай бағдарлама арқылы несие ресімдеген олар бүгінде алдына ірілі-ұсақты мал салып, төл басын көбейтуге күш салуда. Шаруа қожалығының иесі Кеңес Әбілқасов есімді азамат «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы бойынша отарлы мал шаруашылығына қажетті блок-модуль алған. Сондайақ 3 млн.теңге несие ресімдеп, 100 бас мал сатып алыпты. Осындай жабдыққа ие болғандар қатарында жеке кәсіпкерлігін ашқан Айнаш Алпысбаеваны атаса болады. Ол да 3 миллион теңге қаржыға 16 бас жылқы алған. Ауылдың тағы бір тұрғыны Бибігүл Базарбаеваның қолына блок модуль жақын арада тимек. Ол бір миллион теңгеге қолдағы мал басын 34-ке көбейткен. «Жаңаауыл» шаруа қожалығының басшысы Қайрат Ибраев үш миллионға мал тұқымын асылдандыруды қолға алыпты. Ауылшаруашылығына арналған мемлекеттік бағдарламалар орындалып жатыр. Оның әрі қарай шаруаға пайда әкелуі азаматтардың еңбегіне
байланысты болмақ.
Фермерлік кәсіп – шаруаға нәсіп
Дулат Мұхаметжанов - «Береке» фермерлік шаруашылығының басшысы. 175 бас ірі қара мен 350 қой өрістетіп, «Сыбаға», «Жайлау» бағдарламаларының игілігін көріп отыр. 2 мың гектар жайылымы бар қожалық иесі маңында жатқан 3-4 мың гектарды жалға алсам дейді. Бұрын мектепте мұғалім болған ол кейінгі жылдары жеке шаруашылығын дамытуға күш салып жатқан көрінеді. Бүгінде фермер 2 мал қорасын салып, еңбекпен қамту бағдарламасы бойынша үш адамды жұмысқа алған. Еңбеккерлеріне жұмыс басына үй мен монша көтеріп берген. Дулат осыған дейін құс шаруашылығымен де айналысып көріпті. Тіпті қаз өсіріп, қаладағы муниципалдық базарға әкеп сатқан. Пайдасыз емес. Болашақта құс шаруашылығын қайта қолға алу ойында бар. Қожалық басшысы алдағы уақытта «Алтын асық» бағдарламасына қатысуды жоспарлап отыр. Осылайша, Шопан ата түлегін көбейтуді қолға алмақшы. Мал – баққанға бітеді. Малдың сырын, шаруаның қырын білетін азамат еңбегінің жемісін көрері анық.
Оқу жылы ойдағыдай өтеді
Өзге де білім мекемелері секілді Комсомол орта мектебіне де биыл ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. Оған 1107 мың теңге бюджет қаржысы жұмсалған. Алда мектептің төбе жабындысын жөндеу жоспарланған. Келесі жылы мектептің терезелерін пластикке ауыстыру көзделіп отыр. Оған 5 миллиондай қаржы шығарылмақ. Биыл мектепке арнайы жабдықталған кабинеттер алынды. Қазақ тілі, химия, информатика кабинеттеріндегі көрнекіліктер мен арнайы құралдар оқушының білім сапасын көтеруге қызмет етеді. Мектептің биылғы жаңалықтарының бірі – ойын бөлмесі. 12 жылдық білім беру жүйесіне негізделген ойын бөлмесі 6-7 жастағы балаларға, яғни бірінші сынып оқушыларына арналған. -Мектепке алғаш келген ойын балалары сабақтан жалықпасын деп демалыс бөлмесін дайындап отырмыз. Бөлмелерге 350 мың теңгеге жиһаз, ойыншық, жерге төсеніш алынды. Демалыс бөлмесі келесі жылдан бастап іске қосылады,-деді мектеп директоры С.Бейсенова.
Осылай деген мектеп директоры қонақтарға мұражайды аралатты. Мұнда ауыл мектебінің негізін салғандар мен еңбек сіңірген ардагерлердің суреттері, олар туралы мәліметтер жиналған. Келесі секция Ұлы Отан соғысы ардагерлеріне арналған. Ол жерде соғыс жылдарында жазылған сарғайған үшбұрыш хаттарға дейін сақталыпты. Сәл төменірек әр жылы бітірген түлектерге орын берілген. Көп жыл бұрын бітіргендер мектепке жиналып, кездесуде түскен суреттерден альбом құрастырып, естелікке қалдыруды дәстүрге айналдырған сияқты. Дәстүр демекші, мұражайда этнографиялық секцияға да құрметті орын берілген. Қазақтың ою-өрнекті бұйымдары, киімдері, түрлі құрал-саймандарын ауыл тұрғындарының өздері тапсырған. Биыл дене шынықтыру бөлмесі
жылы екі бөлмеде балақайлар түске дейін болады. Директор Светлана Жұмашқызы «Мектепке жол» акциясына шаруа қожалықтарының көп көмектесетініне ризалығын білдірді. «Шынарман», «Береке», «Иманмахмут», «Дәнібай», т.б. шаруа қожалықтары, жекелеген тұрғындар жылдағыдай биыл да балалардан көмегін аямаған.
жабдықталыпты. Бітірушілер өздері оқыған ордаға сыйлық ретінде скейтборд, самокат, доп, белтемір, т.б.заттар әперген. Мектепте бүгінде волейбол, теннис, баскетбол, каратэ секциялары жұмыс істейді. Әсіресе баскетбол мен волейболдан оқушылар жүлделі орындардан көрініп жүр. Каратэ (кикушинкай) үйірмесіне барып жүрген 6 жасар Сәлмен Делхан былтырғы сайыста 1-орын алыпты. Жаттықтырушысы 3 кю иегері Марс Оразғұлов каратэні Павлодар қаласында меңгерген екен. Мектептегі жас мұғалімдердің бірі Данияр Есенов – әскери жетекші. Былтыр Тұңғыш Президент күні қарсаңында өткен қала және ауыл мектептері арасындағы сайыста бірінші орынды иеленген. Даниярдың шәкірті Алмас Кәріш Павлодар қаласында өткен жарыста 1-орынға шықты. Әсел Мұхамеджанова, Иманмахмұт Бәйкенов, Әділет Бейсенов, Әли Сапар - сан сайыста орын алып келіп жүрген мектеп мақтаныштары. Әсіресе Әли Сапарды «сегіз қырлы, бір сырлы» десе болғандай. «Тазша бала» боп таңқалдырып, жайдарман құрамында жұртты жадыратып, күлкі сыйлап жүрген Әли сөз сайысы – дебаттан да қалмайды. Жетісу мемлекеттік институтын физика мамандығы бойынша бітіріп келген Аңсар Байтұрғанов - мектепке жаңа оқу жылында келген жас маман. Өзі Бозшакөлде тұрады. Жұмысын жаңа бастаған Аңсар жас мамандарға берілетін көтерме ақыны алуға асықпапты. Себебі көтермеақы алған маман 5 жыл бойы осы жерде қызмет етуі тиіс. Ал Аңсардың алдағы күнге қойған өз жоспары бар сияқты. Мектеп жанында кішкентай бөбектер тәрбиесімен айналысатын «Балапан» шағынорталығы жұмыс істейді. Орталықтың 2 тобында 20 сәби тәрбиеленеді. Биыл осы жерден 10 бүлдіршін мектепалды даярлық тобына көшкен. Ұядай
өз алдына. Шабындық болмаса, шөпті сатып алуға әрбіреуінің жағдайы келе бермейді. 3 тонна шөп бір тіркеме. Оның әрқайсысы 20 мың теңге тұрады. Бұл қазіргі бағасы. Қыс қаһарын төккенде жем-шөптің бағасы шарықтап кететіні тағы бар. Ірі қарасы барлар екі-үш тіркеме шөппен қыстан шыға алмайды. Әрі қарай есептей беріңіз. Екі тіркеме шөпті сарай төбесіне үйіп жатқан Аслан Тәкішев ағасы Ғ.Мұқатаевтың жерін шауып, пішен әзірлегенін айтады. -Жер проблемасы шешімін табар емес. Осы мәселемен жүргеніме үш айдай болды. Малым бар, жерім жоқ. Берген күннің өзінде құр тақырды береді. Ол жерден не өндіресің,-деп арызданды Аслан. Ауыл тұрғындары малды көбіне кезекпен бағады. Мыңды айдап, жүзді қайырғандары болмаса, әр үй он шақты тұсағы мен бес-алты ірі қарасын ортаққа қосып, ауыл асырады. Мұның өзі тегін емес, әрине. Әсіресе, денсаулығы сыр беріп, өз малын жая алмағандар мен зейнеткерлердің орнына бағып бергендер кезектің ақшасын санап алады. Бұған дейін үш мыңға келісіп жүрген бақташылар күзде кезектің ақысын 5 мыңға көтеретін болыпты. -Шешімін таппай жүрген мәселенің бірі – тойхана,-дейді ауылдың белсенді зейнеткері Рая Нұрова. – Қыз алысып, қыз беріскен қазақтың тойы тарқамасын. Келген қонақты кең жерде отырып қарсы алғанға не жетсін. Осы жайды талай рет айттым. Бұл шаруаны ауыл жұрты боп көтерсек, өзімізге жеңіл. Қазіргі кезде ауылдарда тойхана ашып, ол шаруаны да дөңгелетіп отырғандар бар. Мүмкін Шиқылдақтан да сондай кәсіпкер табылып қалар. Екі жылдан бері ауылда суару жүйесі ақсап тұр. Ауыл әкімі бұл мәселені шешуге күш салып, келісімдер жүргізіліп жатқанын мәлімдеді.
Ауыл тұрғындарының айтары бар...
Әр ауылдағыдай Шиқылдақ тұрғындарының да проблемасы – жер. Мал басын көбейтем деген шаруаға шабындық жер аздық етеді. Жайылымның жыры
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Отарқа
7
Тіл тұғыры Мемлекеттік тілге арналған қосымша
Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тіл. Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады... А.Байтұрсынұлы
... Қазақтың тарихынан, ділінен бөлек қалған қазақ болса, я орыстың ділінен шеткері қалған орыс болса, я неміс тілінен, неміс мәдениеті мен әдебиетінен алыстап қалған неміс болса, оларды тек қана аяу керек, мүсіркеу керек. Өйткені оларды толыққанды Адам санатына қосу қиын. Мен қазақ тілін жақтайтын адаммын. Қазақ тілін әрқашан қостап жүретін адаммын. Меніңше, осы мәселені тек қана көтере бермей, айта бермей, іске көшу керек... Герольд Бельгер …Болашаққа қазақтың тілімен барғанды қалаймын. Қазақтың тілі таза сақталған. Ал алақандай әзербайжанда бірін-бірі түсінбейтін диалектілер көп. Қазақтың тілі VII-VIII ғасырдағы арабқа да, XIII ғасырдағы тегеурінді монғолға да, XX ғасырдағы ормандай орысқа да төтеп беріп, солардың ырқына түсіп кетпегендігінің куәсі 10 томдық түсіндірме сөздігінің барлығы. Асылы Осман, ғалым.
Жанашырымен тіл жарқын
Жеңіс Шанаққызы Мейірман
– ұлағатты ұстаз, Қазақ КСР білім беру саласының үздігі, ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Алғыс хатының, ҚР Білім министрлігі Құрмет грамотасының, «Облыс алдындағы еңбегі үшін» белгісінің иегері, Екібастұз қаласының құрметті азаматы 1989 жылдың 22 қыркүйегінде Қазақ тіліне мемлекеттік тіл мәртебесі берілді. Міне, содан бері 25 жыл, яғни, ширек ғасыр уақыт зырлап өте шықты. Тарих өлшемімен алғанда көп емес, әйтсе де осы кезең Ана тіліміздің қадір-қасиетін ұғынуда, қолданылу аясын кеңейтуде, мемлекеттік мәртебесін орнықтыруда жемісті кезең болды. Әсіресе, еліміздің Тәуелсіздік алуымен соны серпін байқалып, тілді дамытудың мемлекеттік бағдарламалары қабылданып, жүзеге асырылып, ана тілімізді жүрекке ұялататын қазақ балабақшалары мен мектептері көптеп ашылды. Ана тілімізді дәріптейтін іс-шаралар дәстүрге айналды. Әрине, мұның бәрі бір күнде қалпына келген жоқ. Тау қопарар қажыр-
қайратты, елге деген сүйіспеншілікті қажет ететін тіл майданының алғы шебінде ұлтжанды азаматтардың бір шоғыры жалаудай желбіреп жүріп, намыстың шоғын үрледі. Екібастұз өңірінен шыққан мұндай қайраткер азаматтар қатарынан бүгінде марқұм болған Қозғанбай Ахметов, Октябрят Ақжанов, Көбен Төлепбергенов, Адам Мұхамеджанов, Аманкелді Қаңтарбаев және тағы басқалардың есімдерін алғыспен еске алған абзал. Қазіргі кезде тіл жанашырларының сапы көбейді, әйтсе де кейінгі толқынға тіл саясатын жүзеге асыруға бағыт-бағдар сілтеп, ақыл-кеңесін беріп жүрген Жұмағали Қоғабаев, Жеңіс Шанаққызы тәрізді аға-апаларымыздың қадірі бір бөлек.
«Тура биде туған жоқ» қағидасын ұстанатын Жеңіс Шанаққызы мемлекеттік тілге қатысты атқарылған қыруар ісшараның дұрысын дұрыс, бұрысын бұрыс деп айтып, кемшілікті түзеуде ұтымды ұсыныстарын жеткізіп, ана тіліне адал ұстанымынан бір уақ айныған емес. Қазақ тілі өркендеуі, өз тұғырына қонуы үшін бізге осындай қайраткер адамдар керек. Елдің болашағы болып саналатын жас ұрпақ Жеңіс апай сияқты тұлғалардан үлгі алып, қазақ тілі - мемлекеттік тілдің бүгіні мен келешегін жарқын ету жолындағы парызын өтей білсе, Тәуелсіздігіміз баянды, Қазақ елі Мәңгілік ел болмақ!
22 қыркүйек - Қазақстан халқының тілдері күні
Ұлылар үндестігі
№25 қазақ қыздар гимназиясының 10-сынып оқушылары сынып жетекшісі Меңтай Көбешованың ұйымдастыруымен «Ұлылар үндестігі» атты сынып сағатын өткізді. Бұл шараның басты мақсаты – оқушылар арасында Абай Құнанбаев пен Мәшһүр Жүсіп Көпеев шығармаларының құндылығын насихаттау әрі қазақ тілі мен әдебиеті пәндері бойынша оқушылар білімін
жетілдіру. Сынып Абай және Мәшһүр елдері болып екіге бөлініп, әр ел өз тұлғалары жөнінде қызықты мәлімет, деректер айтып, шығармаларын жатқа оқыды. Бұл іс-шараның жаңашылдығына заман талабына сай аты аталған ақындардың шығармаларын кеңінен насихаттау мақсатында жарнамалық ролик дайындалғанын жатқызуға болады.
Әр дайындалған жарнамалық роликтің мазмұны терең, идеясы оқушылар үшін тартымды болды. Қатысушыларды сергіту үшін дайындалған логикалық сұрақтар да ұтымды. Соңынан сынып жетекшісі Меңтай Көбешова мен кітапханашы Зұлқия Төлебаева топ жұмыстарына баға берді. Мейрамгүл Рамазан, 10-сынып оқушысы
8
Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
сінбей: «Қайталашы, не іздеп жүрсің?»деді. Суырманы аударайын десем, орысшасын өзім де білмеймін. Ақыры, қолмен көрсетіп, суырмасын ашқыздым. Сондай-ақ «оқтау» сөзі де ауызекі тілде көп қолданылмайды. Көрші тұратын орыс көршіміз менен оқтау сұрады. Екіүш күннен кейін өзіме керек болған соң ұлым Ерланды «Оқтау алып кел» деп көршінің үйіне жұмсамаймын ба? Ол көршіге «Мамам оқтауды сұрап жатыр», десе керек. «Оқтау деген не?» деген ғой аңтарылып, «Кәдімгі ағаштан жасалған таяқ» деп жауап беріпті. Ол үйіндегі ұзындықысқалы таяқтарды көрсетсе, ұлым «Жоқ. Ол емес», деп басын шайқайды екен. Әбден ығыры шыққан көршім телефон арқылы хабарласып «Оксана, сен ұлыңды не үшін жұмсадың?», деп сұрады. Мен «қамырды
В.Лисачевтің үйірмесінде таеквандомен айналысты. Қазақстан чемпионатында жүлделі орындардан көрінді. Динара мен Ерлан жеңіл атлетикамен шұғылданады. Үшеуі де спорттың арқасында Қазақстанның, Ресейдің түпкір-түпкірін аралады. Ермек пен Оксананың өзі де спорт десе ішкен астарын жерге қояды. Бірде-бір отбасылық сайыстардан қалып көрген емес. Демалыс күндерінде балаларымен бірге табиғат аясында серуендеу, түрлі спорт жаттығуларын жасау – олар үшін қалыптасқан дағды. Оқырман қауымның есінде болса, өткен жылы Шахтер күні мерекесі қарсаңында «Богатырь Көмір» ЖШС-і лотереялық ойындар ұйымдастырды. Ұтысқа тігілген су жаңа «Лада-Гранта» автокөлігін осы кәсіпорында еңбек ететін жұмыскер әйелдің ұтып алғанынан да хабардар едік. Әңгіме барысында сол автокөліктің иесі Оксана екенін білдік. -Ол күнді мәңгі ұмытпаспын,-дейді Оксана,- біздің учаскеге тиесілі 15 билетті бәріне өзім үлестірдім. Қолымда 3 билет қалды. «Артылса, өзіңіз алыңыз»,
ойнайық»,-деп қыңқылдайды. Мен келіспеймін. «Естеріңде болсын! Қазақ салтында үлкенге сәлем беру деген ғұрып бар. Бәріміз әжемен амандасамыз. Содан кейін жолдарың ашық!»-деп оларды ұлттық дәстүрден ажыратпауға тырысамын,-деген ол ойын әрі сабақтады. - Адамгершілік демекші, бірде машинамен келе жатып, 4-5 жасар қыздың көшеде жалғыз жүргенін көзім шалып қалды. Дереу бұрылып, қызға таяу жерде тоқтадым. Жүгіріп қасына жеттім. Шәркейін аяғына сұға салғанына қарағанда, үйде қараусыз қалып, шығып кеткенге ұқсайды. Машинама отырғызып, мекенжайын сұрасам, 15-шағын аудан жақты қолымен көрсетеді. Бес қабатты үйлердің қасына тоқтап, «мынау сенің үйің бе?» десем, басын шайқайды. Әупірімдеп жүріп, үйін таптық-ау! Есікті
Туыстарым қазақ дәстүрін қадірлейді Дария ЕРҒАЗИНА «Богатырь-Көмір» ЖШС-де әкімшілік тұрмыстық комбинатта учаске бастығы қызметін атқаратын Оксана Александрқызы – Әлкей Марғұлан атындағы ауылдың тумасы. Осы қызметке тұрғанына көп уақыт бола қоймапты. Соған қарамастан оны кәсіпорында барлығы таниды десек, артық айтпаған болар едік. Танымағанда ше! Кәсіпорындағы төрт шахтаның, оқу комбинатының, архивтің ғимаратын күту, тазалықты қадағалау оның міндетіне кіреді. Одан басқа жыл сайынғы Наурыз мерекесінде орталық алаңға киіз үйді тігу, ас-ауқаттың жауапкершілігі де Оксананың мойнында. Мінезі ақжарқын, еті тірі Оксана бәріне де үлгереді. Осы жұмысы аздай, былтырдан бері Тілді дамыту орталығы қызметкерлерінің өтінішін аяқ асты етпей, Тілдер мерекесі аясында өтетін түрлі байқауларда бағын сынап жүр. Оксананың қазақ тілінде өтетін байқауларға қатысатын да жөні бар. Біріншіден, ері Ермек Құсенбаев – қазақ жігіті, екіншіден, Оксана қазақ тілінде жатық сөйлейді. - Бірде қызық болды. Наурызға әзірлік барысында кәсіпорындағы қазақ басшыларға қайыс белбеу керек екенін айттым. «Қайыс деген не? Қазақта сондай сөз бар ма?» деп олар таңғалды. Тағы бірде әлдебір құжатты іздеп жүріп, үстелдің суырмаларын аштым. Ұлты қазақ басшымның кабинетіне барып «Сіз суырмаңызды қараңызшы. Құжат бәлкім сонда шығар»,- дедім. Ол суырманы тү-
Спорт - біздің серігіміз
жаятын оқтау керек» деп едім, ол күліп жіберді,-деп ағынан жарылды Оксана. Оксана Ермекті өмірлік жары ретінде таңдағанда, әкесі Александр Мишутов пен анасы Людмила Верещак оның қалауына қарсы келмепті. Алайда ерінің туыстары Ермектің басқа ұлттың қызына үйленуіне қарсылық білдірсе керек. Кейін Ермектің ата-анасы Көкшетауға қоныс аударады. -Ермек екеуіміз сүйіп қосылдық. Оның өзіме, балаларына деген адалдығына мен шексіз разымын. Тұңғышымыз дүниеге келгенде, Ермектің туыстары оған Әсел деген есім берді. Ермектің әкесінің құрметіне тегін «Жеңісова» деп жаздырдық. Екінші қызым туғанда, «Сәбиге ат қоюға сенің толық қақың бар. Есімін орысша қоя бер»,- деді Ермектің туыстары. Бірақ мен бір әке, бір шешеден туған балалардың есімдері әркелкі болғаны жараспас деп ойладым. Оған Динара деген есім бердім. Үшінші баламыз Жеңіс әулетінің мұрагері болғандықтан оның ныспысын Ерлан деп қойдық,-деп әңгімесін одан әрі жалғастырды Оксана. - Балаларым өздерін қазақ деп біледі. Ұлттық салт-дәстүрді құрметтейді. Өйткені мен балаларымның әкесінің сағын сындырмай, есімдеріне лайық болғанын қалаймын. Ермек пен Оксананың көз қуанышы Әсел - қаламыздағы медициналық колледждің 3-курс студенті. Динараның жасы 15-те. Ерлан 12 жасқа толды. Екеуі де №33 мектепте оқиды. Әсел мектеп қабырғасында жүргенде жаттықтырушы
Оксана отбасымен - дегендер де болды. Бірақ ондай сумақайлыққа менің арым жібермеді. Өзіме тиесілі бір билетті қалдырдым да, екеуін сұрағандарға таратып бердім. Сол күнгі билеттің саны әлі есімде. №600. Ойынның ұзаққа созылғанына төзімім таусылып, ұлыма «Жүр, үйге қайтайық. Бізге ұтыс шықпайтын шығар», - деп аузымды жиғаным сол еді, микрофоннан: «№600 билет «ЛадаГранта» автомобилін жеңіп алды» деп хабарламасы бар ма?! Ұлым екеуміз қуанғанымыздан бір-бірімізді құшақтай алдық. Қазір сол темір тұлпарды өзім жүргіземін. -Халықта «Ұтысқа ие болғандар – Алланың назарындағы адамдар». Мұндай олжаға батаменен көгергендер ие болып жатады деген түсінік бар. Сіз келісесіз бе? -Шынымды айтсам, автокөліктің кілтін тапсырғанда, сондай ой менің басыма да келді. Жолдасымның туыстарын жол қашықтығынан жиі көрмейміз. Солнечный кентінде жасы қарттыққа жеткен Ермектің немере әпкесі тұрады. Жолым түскенде, балалармен үйіне аялдап, сәлем беремін. Кейде балалар қыңқылдап: «Мама, сіз өзіңіз барыңызшы. Бізді басқа туысымыздың үйінде қалдырыңыз. Сол үйдің балаларымен
ашқан әжесі қызды көргенде, жылап жіберді. Сөйтсе, ол әжесінің көзін ала беріп, далаға шығып кеткен ғой. Бұдан екі жыл бұрын «Богатырь Көмір» ЖШС-де Тілдер мерекесі шеңберінде ұйымдастырылған байқауға қатысып, ән орындау шеберлігімен көзге түскен Оксана бүгінде қазан айында өтетін байқауға дайындық үстінде. -Қазақ тілін еркін меңгерсем де, жазуға келгенде қиналамын. Осы олқылығымды түзеткім келеді. Қазақ елінде тұратын өзге ұлт өкілдері жергілікті халыққа құрметпен қарауы тиіс. Олай деуіме себеп, менің анам Людмила қонақтарды жергілікті халықтың дәстүрімен күтіп алады. Жер үстелге тапсырыс беріп, арнайы жасатты. Өзім төрт ағайындымын. Бір әпкем, екі бауырым бар. Олар менің жұбайымды, балаларымды қадір тұтады. Татулық негізі – сыйластықта,деді Оксана. Бір қарағанда, бұл сөз айтуға ғана оңай секілді. Қарапайым, кішіпейіл Оксананың жүгі де жеңіл емес. Өзінің жанына жақын екі отбасының қыбын табу, екі ұлттың дәстүріне құрметпен қарау айрықша ыждағаттылықты талап ететіні де рас. Бірақ ол өзінің шынайылығымен өмірдің шырайын келтіре алатынына сенімді.
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Отарқа
9
Әріптестеріне өнеге болып жүр «Богатырь Көмір» ЖШС-де таланттарды анықтау мақсатында жыл сайын «Зажги свою звезду» байқауы ұйымдастырылады. Құрамына Лидия Нападовская енген топ осы байқаудың «Очарование» аталымында марапатталды. Дария ЖҰМАДІЛОВА
«Зажги свою звезду» қатысқан сәтінен
байқауына
Лидияның айтуынша, топтағы жеті адам дайындыққа ерте кірісіпті. Сахналық киімдерге дейін өздері тіккен. Әнді өздері таңдап, бидің кейбір қимылдарына дейін ойластырған. -«Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» демекші, байқауға өзге топтар да жақсы дайындықпен келіпті. Бұл сайыс бізге серпін берді. Ең бастысы, менің қазақ тілінде еркін сөйлеуіме жол ашты,-дейді кейін Лидия Нападовская. Лидия қаламыздағы №1 лицей-мектебінің түлегі. Мектепті тәмамдаған соң Ресейдің Томск қаласында жоғары білім алған. Мамандығы – бухгалтер. -Мектепте қазақ тілі пәнінен тәжірибелі ұстаз Алма Дүйсенбекова сабақ берді. Ол өз сабағына қатаң талап қоя білді. Нәтижесінде біз қазақ тілін жақсы меңгердік. Өкінішке қарай, мен Ресейде жүргенде, тілді аздап ұмытыңқырап қалыппын. Кәсіпорында қазақ тілі курсы енгізілгенде, мен ерік-
тілердің қатарынан табылдым. Байқауларға қатысу жөнінде ұсыныс жасалғанда, бас тартпадым. Өйткені тілді үйрену – әр азаматтың қастерлі парызы. Тілге құрмет – елге құрмет. Менің келешегім Қазақстанмен байланысты. Басқа елге ешқашан қоныс аудармаймын. Ендеше неге жергілікті ұлттың тілін сыйламауым керек? Кәсіпорын басшылығы бізге тілді үйренуге жан-жақты жағдай жасауда. Сол үшін алғысым шексіз!-дейді Лида Нападовская. Лидия қазақ әндерін орындағанды ұнатады. Оның орындауындағы «Наурыз», «Алтын бесік» әндерін жұртшылық жылы қабылдады. Жас маман алдағы уақытта түрлі байқауларда бағын сынамақшы. Тілімізге жанашырлық танытып жүрген Лиданың арманы да асқақ. «Алдағы байқауда сәттілік тілейміз!» - дедік біз оған шын көңілден.
Тілдер айлығы аясында
«Адамға екі нәрсе тірек, тегі...» Тілдер мерекесіне арналған «Тапқыр достар» атты сайыс қаламыздың кітапханашылары - С.Арынова, Ә.Аябаева және қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Н.Арымбекованың ұйымдастыруымен өткізілді. «Адамға екі нәрсе тірек тегі, Бірі - тіл, бірі - ділің жүректегі» деп Жүсіп Баласағұн бабамыз айтқандай, кез келген мемлекеттің, елдің ең негізгі рәмізі де, ұраны да, тірегі де сол елдің ана тілі болмақ. Бас кітапханашы С.Арынова сайысты ұлы Абайдың сөзімен бастады. «Бабамыз «Өткірдің жүзі, кестенің бізі, өрнегін сендей сала алмас» деп таңырқап, тағзым еткен тіл. Оған құрмет көрсету арқылы біз елімізге құрмет көрсетеміз». Сайыс барысында 7 ә сынып оқушылары, әсіресе, топтық сайыста ерекшелене түсті. Оқу-
шылар тіл туралы өлеңдер, мақал-мәтелдер, нақыл сөздер айтып жарысты. Сонымен қатар, Дина Абдуллина өзінің жүрекжарды тілегін өлеңмен өрнектеді. Мейраш Асылтасов пен Әмина Шәкібаева «Туған тілім - тұғырым» тақырыбында әңгіме өрбітіп, шара «Ұйқасын тап» ойынымен жалғасты. Жұмбақ шешу сайысында Әли Сыздықбек, Әмір Темірболатов тапқырлық танытты. Сайыс соңында белсенді қатысушылар мақтау қағаздарымен марапатталып, оларға естелік сыйлықтар табысталды. Н.Арымбекова, №26 гимназия-мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Өмір жырын жырлаған «Жусан иісі» №18 орта мектептің мәжіліс залында 7-сынып оқушыларымен Қазақстан халқының тілдері күніне орай Сайын Мұратбековтің «Жусан иісі» повесі бойынша «Өмір жырын жырлаған «Жусан иісі» атты әдеби кеш өткізілді. Әдеби кеште мектебіміздің кітапхана меңгерушісі С.Тасболатова «Балалар тағдырының шебер суреткері» атты кітап көрмесінде жазушы шығармаларына шолу жасады. Әдеби кештің жүргізушілері А.Данғарина мен М.Қамар жазушының өмірі мен шығармашылығына тоқталып өтті. «Жазушы шығармаларының ішінде «Жусан иісінің» орны бөлек. Кейіпкерлер көз алдыңа келіп, өмірлерін өздері бейнелеп жатқандай», – дей келе, оқушылар назарына повестен үзінді көрініс ұсынылды. Бұл көріністе Е.Иманжүсіп, Д.Маукен, Д.Серікова, А.Сәкенов, М.Сембай,
И.Нұрыш, Е.Зарлықан, А.Салы, Е.Тілеубаев, т.б. оқушылар сөйлеу мәнерімен көзге түсті. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі З.Бақбаева ой-толғаныс жасау мақсатында оқушыларға сұрақтар қойды. «Жусан иісі» повесін оқығаннан кейінгі ойларын Нұрай Өмірзақ, Камила Ахметова, Дина Серікова айтып өтті. Сондай-ақ Мәдина Тілектесованың «Туған ел», Ерасыл Иманжүсіптің «Қазақстан жалауы» әндері шырқалып, 6 б сынып оқушысы Арман Серіков Құрманғазының «Адай», «Балбырауын» күйлерін орындады. Әдеби кешті қорытындылай келе, кешіміздің қонағы болған ақын Ж.Қалмағанбетов өзінің «Әкеммен сырласу», «Қайран анам айтатын», «Біз соғысты көрмей өстік» өлеңдерін оқыды. Әмина Хамзина, №18 мектеп кітапханашысы
Тіл – достықтың тірегі Тілдер айлығы аясында №4 жалпы орта білім беру мектебінде 5-8 орыстілді сыныптар арасында «Тіл - достықтың тірегі» атты сайыс өтті. Сайыс 5 кезеңнен тұрды. Бұл сайысқа оқушылар қызыға қатысып, «Шетелдік қонақтарды қарсы алу» атты
көрініс қойды. Ал «Жеті жұрттың тілін біл» сайысында оқушылар жұмбақтар шешіп, жауаптарын үш тілде айтты. Динара Қорабаева, №4 ЖОМ қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
10 Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Кәсіптік білім
Бәрі басшыға байланысты
«Тиімді мамандықтар неге қазақша оқытылмайды?»
Бүгінде жер-жерде орыс мектебінде бастауыш қазақ сыныптары ашылып жатыр. Мұның бір себебі қазақ тілінде білім алуға деген сұраныстың артуында болса керек. Екібастұз қаласында да мұндай қозғалыс бар, бірақ әлі де баяу.
Редакциямызға Солнечный кентінде тұратын И.Шәудіров атты оқырманнан төмендегі мазмұнда хат келді: «Әр жылы Екібастұз қаласындағы газет беттерінде оқуға студенттер қабылданатыны жайлы хабарланады. Өкінішке орай, тиімді мамандықтардың көбі орыс тілінде оқытылады. Айталық, экскаватор, электровоз машинисі, көмекшілері, тағы басқалар. Бұл мемлекеттік тіліміздің өркендеуіне қолбайлау емес пе екен? 30 оқушыны орыс тіліне икемдегенше 10 оқытушыны мемлекеттік тілге бейімдесек, болмай ма?».
Г.МЕДЕУБАЙТЕГІ Өз тілінде оқуы тиіс қазақ баласын айтпағанда, баласының мемлекеттік тілде білім алуын қалайтын өзге ұлт өкілдерінің саны да жыл санап артып келеді. Қазақ мектебін салмаса да, орыс мектептерін аралас мектепке айналдыру арқылы қазақ сыныптарына деген қажеттілікті өтеуге болар еді-ау. Дегенмен кейде ата-аналардың өтініші аяқасты қалып жүр. Өйткені орыс мектебі директорлары қазақ сыныбын ашуға құлықсыз. Ұлтжандылық танытып, қазақ балалары үшін қазақ сыныптарын ашуға атсалысып жүрген басшы аз. Бүгінгі әңгіме осындай азамат туралы. №13 мектептің директоры Ерсағат Сапаұлы бір кезде №11 мектепте 5-6 сыныптарды ашып, аралас мектепке айналуына себепкер болған. Бұл 2001 жыл еді. -Мектепке директор болып келген жылым. Мұнда бастауыш қазақ сыныптары бар болатын. Шағынауданда қазақ отбасылары көп болғандықтан, қазақ сыныптарын бастауыштан әрі қарай жалғастырып оқыту туралы ой көңіліме қонды. Сол жылы 5, 6-сынып аштым. Оның бірі - өзімізден 4-сынып бітіргендер. Оған қоса №11 мектептен бастауыш бітіріп, №18 мектепке кеткен балаларды ата-аналары 6-класқа алып келді. Қазір таза қазақ мектебіне айналды. Осыған бір үлес қостым-ау деп қуанамын,-дейді бүгінде №13 мектепте басшылық етіп жүрген Е.Әшіров. 2012 оқу жылының аяғында Ерсағат Сапаұлы №13 мектепке директор болып тағайындалды. Жақын маңдағы тұрғындардың ынта-ықыласын тың-
Ж. Мырзақұл
Жанар Әбдікәрім
дап, мұнда да қазақ сыныбын ашуды ұйғарады. Осылайша, жаз бойы сол жердегі тұрғын үйлердің маңына «қазақ сыныбы ашылады» деген хабарлама ілгізіп, мектеп жиналысында да қайта-қайта айтқызады. Жаңа оқу жылында осы еңбек жемісті болып, 1-сыныпқа бала қабылдады. Ал 2013 жылы мектепалды даярлық тобын ашты. Биыл мұнда 3 бастауыш сыныбында 88 қазақ баласы бар. Бұдан басқа 1 мектепалды даярлық тобы бүлдіршіндерге қазақ тілінде білім беріп жатыр. Даярлық тобына биыл отыз балақай келіпті. Ұлтының болашағын ойлаған қамқор басшының бұл ісіне «бәрекелдіден» басқа айтарымыз жоқ. Әкім-қаралар мен білім бөлімінің ың-ғайын бағып, жарлығын күтпейақ, ұлтжандылығын таныта білген тіл жанашырларына көптің алғысы мол. Әдетте қазақ көбейіп келеді дейміз, бірақ қазақ мектептерінің санын көбейту мәселесі тасада қалады. Елімізде қандастарымыздың саны 70 пайызға жетіпті, ендеше ана тілімізде білім беретін мектептің үлес салмағын осыншаға арттыруға не кедергі?! Біздіңше, ең басты кедергі – енжарлық. Осы орайда Ерсағат Сапаұлындай тереңнен ойлайтын білім мекемелері басшылары көп болса, онда сөз болып отырған проблема да өз шешімін табар еді.
Бұл сұрақты жергілікті колледждер басшыларына жолдаған едік, мынадай жауаптар алдық. Ардақ Бекетова, Қ.Сәтбаев атындағы Екібастұз инженерліктехникалық институты колледжінің директоры: - Біздің колледжде оқыту 15 мамандық бойынша жүргізіледі. Мамандықтарға қабылдау орыс және қазақ тілдерінде. Оқуға келетін талапкерлердің сұраныстары бойынша тиісті топтар ашылады. Мысалы, былтырғы жылы екі мамандыққа: «Менеджмент (салалар және қолдану аясы бойынша)», «Темір жол жылжымалы құрамдарын пайдалану және техникалық қызмет көрсету (түрлері бойынша)» оқушылар қабылданса, биылғы жылы жаңадан үш мамандыққа («Электр станцияларының электр жабдықтары және желілер (түрлері бойынша)», «Машина жасау технологиясы», «Техникалық жылу жабдықтары және жылумен жабдықтау жүйелері түрлері бойынша») оқушылар қабылданды. Колледжде 11 қазақ тобы бар, олардың 6-уы – биыл қабылданғандар. Қазақ топтарының ашылуына кедергі жоқ, хатта көрсетілген экскаватор, электровоз машинисі, көмекшілері – жұмысшы мамандықтары. Жұмысшы мамандықтарын студенттер өндірістік тәжірибеден өту барысында өз саласы бойынша ала алады.
Арғын Мәнібаев, Екібастұз политехникалық колледжінің директоры: - Екібастұз политехникалық колледжінде биыл 4-курста 0707000 «Таукен механикалық жабдықтарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету» мамандығы бойынша ТЭЖ 12/11 тобында, 0902000 «Электрмен қамтамасыз ету» мамандығы бойынша ТЭЖ 11/9 тобында, 1409000 «Теміржол құрылысы, жол және жол шаруашылығы» мамандығы бойынша ТЖҚ 11/9 тобында, 3-курста 1201000 «Автомобиль көлігін жөндеу, техникалық қызмет көрсету және пайдалану» мамандығы бойынша АЖТП 13/11 тобында, 2-курста 0707000 «Тау-кен электр механикалық жабдықтарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету» мамандығы бойынша ТЭЖ 13/9 тобында, 1-курста 0911000 «Электрлік және электрмеханикалық жабдықтарды жөндеу, пайдалану және техникалық қызмет көрсету» мамандығы бойынша ЭЭЖ 14/9 тобында, яғни, алты топта сабақ мемлекеттік тілде жүргізіледі. Барлығы 148 оқушы. Осылардың ішінде 1409000 «Теміржол құрылысы, жол және жол шаруашылығы» мамандығына оқыту енді басталды. Колледж ұжымы биыл жас мамандармен толықты. Сондықтан келесі оқу жылында 1108000 «Жылжымалы құрамды жөндеу, техникалық қызмет көрсету және пайдалану» мамандығы бойынша мемлекеттік тілде оқытатын топ ашамыз деген ойымыз бар.
Қазақ топтары көбейді, бірақ...
Қаламыздағы мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің жалпы саны 24 болса, солардың 4-еуі балаларды таза қазақ тілінде тәрбиелейді. Орыс балабақшаларымен салыстырғанда олардың үлесі тым аз болғанымен, аралас балабақшалардың көбейіп келе жатқаны көңіл қуантады. Жаңа оқу жылында бірқатар балабақшаларда қазақ топтары ашылды. №18 «Гномик» балабақшасында былтыр ашылған жалғыз қазақ тобының қатарын биыл сәбилер тобы толықтырды. № 15 «Бөбек» эстетикалық даму орталығында да сәбилер тобы дүниеге келді. Айта кетерлігі, бұл балабақшада қазақ тілінде тәрбие беретін топтар бұрын да болған. Бертін сол маңнан №5 балабақша ашылғанда қазақ топтары жаңа балабақшаға ауысқан болатын. Енді, міне, тағы да мұнда ана тілінде тәрбие алатын балалар пайда болды. Қазіргі уақытта аталмыш топқа 25 бөбек қабылданған, «Бала санын 32-
ге жеткізуді көздеп отырмыз», - дейді меңгерушінің міндетін уақытша атқарушы Галина Бошман. Жаңа оқу жылы қарсаңында өткен тамыз мәслихатында қала әкімі Королев көшесі, 100 мекенжайындағы 280 орындық балабақша ғимаратын қайта қалпына келтіру қажеттігін атаған еді. Жалпы, қазіргі кезде 19,20-шағынаудандардың балалары 290 орындық №6 «Алтын балық» балабақшасына барады. Мұндағы қазақ топтарында 106 бала бар. Жасыратыны жоқ, аумағы ат шаптырым екі бірдей шағынаудан бір балабақшаға қарап отыр ғандық тан, мұндағы топтарда бала саны шектен тыс. Балабақша меңгерушісі Людмила Бугайдан сұрастырғанымызда, ол қазақ топтарындағы балалар саны 33-41 арасында екенін жеткізді. Осылайша, «Алтын балықтан» орын тимегендіктен, шағынаудандарда тұратын балалардың 9, 15-шағынаудандардағы балабақшаларға ағылудан басқа амалы қалмайды. 15-шағынауданда екі балабақша бар, бірі - №3 «Ұяшық»
№8 «Теремок» балабақшасындағы «Балапан» тобының тәрбиеленушілері (онда тубвиражды балалар да тәрбиеленеді), екіншісі - №8 «Теремок» балабақшасы. «Теремок» бақшасының меңгерушісі Алмагүл Нұрлыбекқызының айтуынша, мекемеде 171 бала болса, соның 80 пайызы қазақ топтарында. Бұл - қуанарлық жайт. Осы орайда қазақ балабақшаларында және топтарында орынның болмауынан қаншама
қазақ баласының орысша тәрбие алып, ары қарай орыс мектептерінің табалдырығынан аттауға мәжбүр болып жүргенін ұмытпауымыз қажет. №14 «Малышок» аралас балабақшасында да қазақ топтары көбейіп келе жатқанын атап өту ләзім. Алайда мұндағы кей қазақ топтарында бала саны 40-тың ар жақ, бер жағында. Қарап отырсақ, қазақ бала-
бақшасына деген сұраныс ерекше. Ал топтардағы балалар санының бұлайша шамадан тыс көп болуы тәрбие мен білім сапасына теріс ықпал етері сөзсіз. Сондықтан алдағы уақытта жоғарыда аталған балабақша қалпына келтірілер болса, оны неге таза қазақша етпеске?
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Отарқа
11
к е ш н і л е К мұңы Өмірдің өзінен
Ж.ЖӘЛЕЛҰЛЫ
Жүрдек пойыз әйнегінен сыртқа көз салып еді, ақ жон жотаның етегінде тебіндеп жатқан бір үйір жылқы көрінді. Шеткірек жайылған бурыл биенің делдиген танауынан демі бұрқ-бұрқ етеді. «Түндегі алай-түлей бораннан соң, табиғат ішін тартып, тына қалған-ау. Енді шыңылтыр аяз күшейе түседі» деп ойлады Ермек тысқа қарап отырған қалпы. Біраздан соң электричка Ереймен станциясына жетіп, аялдады. Әдеттегідей емес, жолаушы саябыр. Темекі тартуға түскен Ермек қасында кішкентай ұлы бар келіншекке ауыр сөмкесін вагон ішіне енгізуіне қолғабыс жасап жіберді. Таза ауа жұтып, ширығып ішке еніп еді, әлгі жас келіншек қарсы орындыққа жайғасып үлгеріпті. Бұлғын бөркін шешіп, үстіндегі құндыз шубаның түймелерін ағытқан екен, өңіріне құлаған тоқпақтай қос бұрымы, кере қарыс маңдайы әйелдің сұлу жаратылысын айшықтай түсіпті. Аяз сорып бозарған бетіне шырай жүгіріп, мойылдай көздері мөлдірей қарайды. Неткен әдемі! Бейтаныс келіншекке сұқтана қарау - әбестік, Ермек жанарын тайдырып әкетті. Кішкентай бала ойынға кірісіп кетіпті. Сондай сүйкімді. Сірә, мына келіншектің күйеуі де сымбатты жігіт болуы тиіс. Ермектің келіншекпен сөйлескісі келді, бірақ әңгімені қалай бастарын білмей дағдарды. Пойызға мінерде газет сатып алған, соны қолына ұстап парақтап шықты, алайда оқуға зауқы соқпады. - Жол әлі ұзақ. Бір мызғып алуға болады. Жұрт, әне, ұйқыға кетті. Ал мен ойыммен әлекпін. Келіншек біртүрлі көңілсіз тіл қатты. Жалт қарап еді, жанарында мұң тұнып тұр. Бәлкім, ішіне сыймай буырқанған дүниені селдетіп төгіп-төгіп тастап, тазарып, жеңілдегісі келгені ме? - Ағай, жолға жиі шығасыз ба? Әңгімені келіншектің өзі бастағанына Ермек қуанып кетті. - Жоқ. Әйтсе де ара-тұра себеп болады. Әйтпесе жол жүруді аса ұнатпаймын. Үйреншікті тіршілік, қызмет, отбасы, соның бәрі көңілге қымбат. - Солайы солай. Менің өскен ауылым артта қалып барады, бірақ қайтып оралуды енді маған жазбаған шығар. Астанада тұрақтап қалғаныма он шақты жыл болды. Туған үйдің қадірін білмедім... Келіншек мұны бәсең айтты. Тіпті сөздері үзіліп-үзіліп естілді. Даусы жарықшақтанып кеткендей болды. Ермектің де бойы дір етті. Неге бұлай? - Қыс ішінде жас баламен жолға шығыпсыз. Тегін болмады-ау. - Әкемнің қырқын атқардық. Ермек тосылып қалды. «Білмеген у ішеді». Марқұм иманды болсын. Қазақта әкесі қыз баланы еркелетіп, маңдайынан шертпей өсіреді. Әкеңізді қимай, сағынып жүрсіз ғой. Жабырқау екенсіз, қайғы ұмытылғанша осылай болады енді. Айтқаны көңіл пернесіне дөп тиді ме, келіншек жанарын тіктеп, сөзін сабақтай түсті. - Ағай, әкемнен айрылғалы көңілім құлазып жүргені рас. Бұрын шетте
жүрсем де, қиналған сәтте іштей сырласып, мейірімін сезініп, дәтке қуат етуші едім. Енді, міне, жапан түзде жалғыз қалғандаймын. Бір аға, бір іні бар, тірлігі бөлек, күйеуім бар, өрісі бөлек. Жасым отызға да іліккен жоқ, ал көргенім көлкөсір. Отбасында екі ұлдың ортасында бұлаңдап жүрген жалғыз қыз едім, аяулы анам мезгілсіз көз жұмды. Әкем қайғыны қайыспай көтерді. Қайтып төсек жаңғыртпады, аға-інім түз, мен үй шаруасына қолғабыс тигізіп, септесіп жетілдік. Теміржол бойындағы ауыр жұмысынан қажып келгенінде әкем мені тізесіне отырғызып, «Алтынайым, анасынан аумайды. Бойжеткенде осы әулеттің бірлігінің ұйытқысы болады», - деп, маңдайымнан иіскеп, еміренеді. Сондай сәтте жұдырықтай жүрегім тулап, «Иә, әкемнің үмітін ақтаймын» деп қиялым қанат қағып кетуші еді. Мектеп бітіріп, Астанаға аттанғанда да осы тәтті арман көңілімнің түбінде бұлқынып жатты. Алайда үйден аттап шықпай жатып адастым, қазір буалдыр тұман ішінде жүрген тәріздімін. Жетім бала намысшыл болады, сол намыс мені жарға тіреген сияқты, ағай. Ой түбіне жете алмай қажыдым, тыңдасаңыз әрі қарай айтайын. Бәлкім, оң мен солын танып үлгермеген жас қыздарға сабақ болар...
ххх Институтқа сынақтан сүрінгенін естігенде Алтынайдың төбесінен қара аспан құлап түскендей болды. Екі шекесі солқылдап, беті дуылдап, көше бойымен маңып жүре берді. «Ауылға қалай қайтамын. Әкеме қалай көрінемін». Ұят қысқан сайын миы ашып, не амал жасарын білмей, дал. - Қарындас, ренжулі көрінесіз. Әлде сырқаттанып қалдыңыз ба? Алтынай басын көтеріп еді, қарсы алдында жас жігіт тұр. Өзі көңілді тәрізді. Араға киліккенін ұнатпай, бұрылып кеткенінде, райынан қайтпай, қатарласа жүрді. -Е,е… Түсіндім. Жолы болмаған абитуриентсіз ғой. Бәсе, бәсе... Мұндай әп-әдемі қыз неге жабырқау десем. Дәнеңе етпейді. Үш жыл бұрын мен де сіздің күйіңізді басымнан кешкенмін. Бәрі де ұмытылды. Сіз де сөйтесіз. Сұлу қызға мұңайып жүру жараспайды. Менің есімім - Данияр. Жүріңіз, ана орындыққа отырып, сөйлесейік, бәлкім, көмегім тиіп қалар. Алтынай кенедей жабысқан жігіттің қылығын жақтырмаса да, белгісіз күш жетелегендей, нұсқаған орындыққа қарай беттеді. Дәл қазір ол біреудің жылы сөзіне, демеуіне зәру еді. Екеуінің арасындағы таныстық осылай басталды. ххх Жетім балалар үйінде өскен Данияр да бас қалаға арман қуып келіпті. Мақсаты құқық қорғау саласында қызмет істеу екен, оқуға түсе алмайды. Сол жылы күзде әскерге шақырылып, борышын өтеген соң, Астанаға оралып, полицияға қызметке кіріпті. Жатақханадан орын тиген ол байтақ қаланың қым-қуыт тіршілігіне төселіп алған сыңайлы. Ширақ, ілкімді. Данияр Алтынайды ауылға қайту ойынан айнытып, бір шағын кафеге даяшы етіп орналастырды. Әкесі мұны естігенде, әрине, ренжіді, бірақ қызы райынан қайтпай, «оқуға келер жылы түсемін» деп, көңілін жібітті. Данияр туралы тіс жармады, әйтсе де әлі аңғал жас қыздың жүрегінде
махаббат сезімі бүрленген-ді. Арада төрт-бес ай өтті. Алтынайдың көңілі мас, Даниярды сәт сайын аңсап тұрады. «Жаңа жыл түнінде бірге болайық» деп қиылғанын да құп көрді. Кейін бойына шарана біткенін білгенінде де, өкінген емес. Сүйген жігіті сенімді, қалған дүние реттеле жатар деп көңілін жұбатты. Екі ғашық үйленуді ұйғарған соң, Алтынай ауылға барып-қайтуға бекінді. Қызының сөзін естігенде әкесі бір ауық түнеріп, қабағынан қар жауып отырды да, шарасыз қалпында: «Жарайды, қызым, қалауың білсін!» деді де, өз бөлмесіне кетті. Ашуы тарамағанымен, жүрегі жұмсақ әкесінің ертеңінде-ақ той қамына кіріскенін көріп, «мейірімді әкешім менің» деп көңілі тасыған Алтынай қуанышты хабарды сүйген жігітіне жеткізуге асығып қайтадан жолға жиналды. ххх Тап-тар бөлмеде уілдеген сәби үні естілгелі де жылға жуықтап қалды. Жас отбасы қала шетінен үй жалдаған. Қожайын - жалғызбасты орыс шалы. Кәрілік жетіп, қалт-қалт етеді. Ірге тасы қара жерге көмілген ескі үй де иесі секілді шөгіп тұр. Күтімі болмаған соң іші-сырты ыбырсып, күлімсі иіс әбден сіңіп алған. Алғаш көргенінде Алтынай тіксініп қалған, бірақ баспана таңдайтындай халде емес-ті. Іші шығып, жүріс-тұрысы біршама ауырлай бастаса да, ауылда үй шаруасын дөңгелетіп әкетіп үйренген ол білегін сыбанып іске кірісіп кеткен. Үш бөлмені әктеп, терезелердің әйнегі мен жақтауын жарқыратып жуып, шаңтозаңның ізін де қалдырмады. Күйеуіне бірнеше қабат айтып, ақыры сырттағы монша мен көмір қораны жөндетіп, бақшаның қурайын жұлғызып, топырағын аудартты. Еңбекқор пәтершілерге тап болғанына мәз шал тіптен бір-екі айдың пәтерақысынан бас тартып, «Қызым, жуырда кішкентайлы боласыңдар, қаражат сонда керек» деп, риясыз
қалып көрсетті. Туған әкесі әрдайым жадында жүретін Алтынай қауқарсыз шалды шын пейілімен мүсіркеп, киімін жуып, ас-суын да әзірлеп беріп жүрді. Данияр келіншегінің шалға қарайласуын құп көрмесе де, «доғар» деген емес. Соңғы уақытта шал жиі сырқаттанып қалатын болды. Қан қысымы көтеріліп, «Жедел жәрдем» шақырған, тіптен, ауруханада жатып шыққан күндер де болды. Жас бала аяқ-қолына - шырмау, соған қарамастан Алтынай бәйек болып, дәріханаға баруға да, дәрі-дәрмегін мезгілінде ішкізіп отыруға да уақыт тауып жүрді. Төсекте кеудесі сырылдап жатып шал мұндайда «Қызым, сені маған құдай жіберді. Жасаған жақсылығың алдыңнан шығады», - деп, кезерген ерні күбірлеп, шоқынып алады. Бірер аптада бас көтеруге жараған шал жанына пәтершілерін шақырды. - Балалар, мына өмірден көретін жарығым таусылуға шақ. Кемпірді де, баланы да қара жер қойнына алған. Жиған дүниеге ие болар мұрагер жоқ. Осы үйді сендердің аттарыңа аудартамын. Ана жаққа қарыздар болып кетпейін, көрген жақсылығымның өтеуі. Шал демігіп кетіп, тыныс алды да: «Адал көңілім. Меселімді қайтармаңдар, қарттың сөзін сыйлаңдар», - деп, әңгіме осымен тәмәм деген ишара жасады. ххх Жаны жәннатта болғай орыс шалы о дүниелік болғалы үш жыл өтті. Алтынай үйден қашық емес тұстағы балабақшада аспазшы. Сәбиі Саят қасында. Сол үшін де осы мекемеге орналасқан. Данияр қазір Қостанайда жоғары милиция мектебінде оқып жүр. «Әлі жассың, қызметің өсуі үшін білім керек. Уақытша қиындыққа мен төземін», - деп Алтынай күйеуін әрең көндірген. Алақұйын заман - аумалы-төкпелі, қалада да, ауылда да тұрмыс ауыр. Мал ұстайтын әкесі қарайласып тұрады, әйтеуір айлық қолға уақытылы тимесе де тарыққан емес. «Азаматым аман болсын, көрген
12
Отарқа
бейнет ертең-ақ ұмытылады» деп, Алтынай бақша суарып болған соң есік көзінде отырып арманға беріледі. Томпаң қаққан Саят «Иә, солай болады, мама» дегендей қос қолын алға жайып бұған қарай тұра жүгіреді... ххх Данияр тергеу бөлімшесінде қызмет істеп жүргелі үй көрмейді. Тұрмысы түзелген соң, күйеуі жұмысынан шығарып алған Алтынай үш бөлмелі пәтерге сыймай, тықыр естілсе, елең ете түседі. Жұмсақ диванда тоқыма тоқып отыр еді, есік қоңырауы «тыз» етті. Темір есікті жайлап ашты да, аңтарылып қалды. Қарсы алдында нағашы апасы Күләй тұр. Жанындағы талдырмаш қыз баланы әрең таныды. Сәмбі талдай таралып өскен Сәния соңғы рет көргенінде шыт көйлегінің етегі желбіреп жүгіріп жүрген кішкентай бала сияқты еді... Ауылда, ағайын-туғанның арасында қауымдасып өмір сүрген Алтынай бала кезінен көпшіл. Қазір үйге келімді-кетімді кісі сирек. Жалқұйрықсыз өскен Данияр - саяқ, оңаша тіршілікті ұнатады. Араласа келе күйеу баланың мінезіне қаныққан қайын жұрты қазір мазаламауды жөн санайтын. Қазақ ғұрпымен күйеуінің сөзінен аспайтын Алтынай ерінің бөлектенуін құптамаса да, мойынсұнған. Десе де, томаға-тұйық тіршілікке көндіге алмай, іштен тынып жүр. Тосыннан нағашы апасы келіп қалғанда мойыл көздері күлімсіреп қоя берді. Лып етіп дастархан жасап, шай үстінде елжұрттың амандығын біліп, қуанышы тасыды. Бұйымтай сұраған жоқ, бірақ нағашы апасының бекер келмегенін жүрегі сезді. Кең қонақ бөлмеде жайланып отырып Күләй апасы шаруасын аңдатты. - Сәния колледжге оқуға түсті. Жатақхана бермейді екен. Пәтерге жіберу қымбат әрі бала әлі жас. Бір жыл осы үйде тұрғызсаңдар, өзің баскөз болып шаһар өміріне бейімделіп кетер еді. Алтынай не дерін білмей ойланып қалды. «Сәния қасында болса, қуанбаса, ренжімейді. Тек Даниярдың жаратпайтыны хақ. Оны қалай көндірсе болады? Қап, нағашы апам өтініп келгенінде бетін қақсам, ұятай!» Қысылғанынан Алтынайдың маңдайы тершіп кетті. - Апа, Данияр келген соң ақылдасайық. Бүгінше қона жатыңыздар, мен қазанға ас салайын. Ас қамдап жүріп Алтынай әрнені ойлады. Мына жайлы үш бөлмелі пәтерді сатып алғанда әкесі біраз малын базарда пұлдап, қаражат берген. Бір жолы келгенінде жер үйде отын-су тасып бүгіліп жүрген қызын көрген әкесі күйеу баласының жаңа үй алу туралы сөзін естігенде елп еткен. Данияр: «Сіз алаң болмаңыз. Мына ескі үйді сатқан соң қосқан қаражатыңызды түгелдей қайтарып беремін», - дегенінде, «Үйден түсетін ақшаға жиһаз, көлік алыңдар», деп, кеңшілік танытқан. Көпті көрген әкесі білген екен. Расында да, орыс шалы сыйлаған үйдің ақшасы қымбат жиһаз бен шетелдік жеңіл көліктен аспады. Қалғанқұтқанына бір сыдырғы киім-кешек бүтінделді. Кейін біраз қаражат құралған шақта Алтынай: «Әкемнің ақшасын қайтарып берейік», - деп қанша рет айтқанымен, Данияр: «Ол кісі ақшаны бізге сыйлаған», - деп міз бақпады. Сол жылы жазда су жаңа сүліктей көлікпен ауылға қыдырып барғанында, үйдегі жас келін де, кешке дастархан басына бәрі жиналғанда жеңгесі де қабақтарын кіржитіп отырды. Ол ол ма, ағасы мен інісі де тым-тырыс, жақ ашпай діңкелетті. Әкесі балаларының ерсі қылығын көрсе де көрмегендей болып, қаперсіз қалып байқатты. Ағасының да, қара
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
шаңырақта отырған інісінің де тұрмысы жұпыны еді. Қымбат көлік мінген, тәуір киім киген туыстарын олар жатсынып, бойын алшақ ұстады. Бағана қамыр илеп жүргенінде кіші абысынның үлкен абысынына «Шалдың жиған-тергенін шашып, шалқып жүр. Мұндағылар өлсе өрем қапсын, екеуіне бәрібір» тақылеттес сумаң сөзін естіп қалған. Әйелдер сан-саққа жүгіртсін, мейлі, қу дүние үшін теріс айналған бауырларына ренжіп, Алтынайдың жүрегі сыздады. Бір түнеген соң бұлар кері қайтты. Жол бойы сөйлесіп жарытпаған Данияр қалаға кіреберіс көпірге көтерілгенде: «Туыстарың бізді жаратпайды. Енді ауылға бармаймын», - деп, дүңк еткенінде, Алтынайдың жүрегі зырқ етті. Ет жақын адамдардың да арасында өкпе болатынын тұл өскен, жанашыр жанның мейірімін көрмеген тоңмойын Данияр білмейді, білмейді. «Араласпаса, ағайын жат». Әлгі оқиғадан кейін ағасының да, інісінің де үйінде қызық та, қуаныш та болды. Бұлар ат ізін салған емес. «Шашуымызды алып барайық, араласайық», - деп Алтынай қанша айтса да, Данияр былқ етпеді. Жалақысы өсіп, көлденең табысы молайған сайын тарылып, құлқыны бұзылды. Бүгін нағашы апасының меселін қайтарса, араға тағы сызат түседі. Енді қайтпек керек? Түнде жатын бөлмеде Алтынай наздана сөйлеп Даниярға өтінішін жеткізді. - Сен үйде жиі болмайсың. Қызмет бабы солай. Сәния - қыз бала, сабақтан кейін Саятты балабақшадан ала келеді, үй шаруасына қолғабыс тигізеді. Екеуара әңгімелесіп отырсақ та, іш пыспайды. Әрі қысылғанда ағайынға қол ұшын беру де адамгершілік. Солай емес пе, Данияр? - Сенің жарымаған туыстарыңды мен асырауға міндетті емеспін. Данияр осылайша дүңк етті де, теріс аунап түсті. Алтынай таңға дейін көз ілмеді. Булығып жылап, өкпе-бауыры езілді. Шайыр исі шығатын төрт бөлмелі қарағай үйді, жота бауырындағы ауылды, бақытты бала күндерін сағынды. Жүрегіне ыстық соның бәрін бір мезетте қиып, асығыс-үсігіс Даниярға айырбастай салғанына налыды. Қайран, қамсыз сол бір күндердің енді қалай аңсаса да кері қайтып оралмасын ойлағанда өзегі өртенді. ххх Алтынай кешкі асқа манты әзірлеп Даниярды күтіп отыр. Ол бүгін іссапардан оралуы керек. Сағат тілі түнгі он бірді көрсетті, әлі бөгеліп жатыр. Алтынай күтіп дағдыланған, әншейінде де күйеуі ылғи кеш келеді. Кейде түнемейді де. Ондайда көз ілмей, әбден мазасызданатын Алтынай: «Кеше қайда болдың?» - деп сұраса, Данияр «Жұмыс көп» деп, жүре жауап береді үнемі. Әйел жаны сұңғыла келеді, Алтынай күйеуінің біраздан бері өзіне салқын тартқанын сезеді, кейде тіпті үйіне келуге мүлде ықылассыз екені іс-әрекетінен байқалып тұрады. Өз белінен жаратылған ұлға да немқұрайлы, баласы қалай өсіп келеді, бәрібір тәрізді. Рас, бұлар ашжалаңаш емес. Айлығын әкеліп береді, «сыйақы» алдық деп үстемелеп ақша тастап, жарылғап кететіні тағы бар. Ана бір жолы кездейсоқ костюмінің қалтасын ақтарып еді, бір бума көк қағаз шыға келгенінде, абыржып қалғаны соншалық, орнына сала қойды да, дым білмегендей асүйге жылыстай жөнелді. Содан бері көңіліне секем кіріп, «Неғылған ақша? Полиция ішінде арам жолмен ақша жасайтын қызметкерлер болады деуші еді. Данияр да сондай пиғылы жаман адамдар қатарына қосылып кетті ме екен, әлде?» деген суық ой өн бойын оттай
қарып, тыныш таппай жүр. Саят өз бөлмесінде ұйықтап жатыр. Дастарханды жасап қойған Алтынай күйеуіне көңіліне ұялаған алаңды айтып көруге бел буған. Оның үстіне әкесі ауырып жатыр, көңілі де пәс. Данияр әдеттегідей үндемей келіп, үстел басына отырды. - Сені күттім. Ауылға барып әкемнің халін біліп қайтайық. Сопиып жалғыз бару ұят. Данияр самарқау қалпы асын іше берді. Тіпті, әйелін мүлде тыңдап отырмаған тәрізді. Сабырдың да сарқылатын уағы болады. Алтынайды ыза биледі. - Данияр, сені осы үйдің азаматы деп ақылдасқалы отыр емеспін бе? Ал саған төңірегіңде не болып жатқаны бәрібір, бір селт етпейсің. Мені асырап баққан, анамның жоқтығын білдірмей өсірген әкем дімкәс. Жылы сөз айтып демеу болмақ түгіл, бей-жайсың. Сонда мен не жаздым. Әкем «балам» деп елпілдеп бәйек болса да, сен тас мүсіндей бір жібімедің. Өлік шыққан үй сияқты үнемі түнеріп отыру жүйкені жұқартып барады. Кінәлі болсақ, айтып арыл, себебін білейік. «Жұмыс көп, жұмыс көп» деп, қабағыңнан қар жауып жүресің. Отбасыңнан, менен безіп, не көрінді саған? Немен шұғылданып жүргенің тағы белгісіз. Бір пәлеге ұрынсаң, кім саған қорған болады? Алтынай жәбірден ашына-ашына тоқтамай сөйледі. Данияр келіншегін жаңа көргендей бажырая қарады. Ашудан шықшыты ойнап, тісі шықырлады. Орнынан ұшып тұрды да, «Сені де, туыстарыңды да жек көремін. Жанымды мүжімей, жайыма қалдыршы», - деп, сырт киімін қолына алып үйден ата жөнелді. Ол сол кеткеннен бір апта бойы үйге жоламады. Алтынай өз-өзін жазғырып, «Күйеуім қашан қайтып келеді. Үйдегі жанжалды әкем естісе қайғыдан қан жұтады-ау» деп, есікке телміріп күн өткізді. Ауылмен хабарласып еді, бауыры әкесінің әлсіреп қалғанын айтты да, қалта телефонын сөндіре салды. Осылайша, жан азабы үдеп, уайым үстіне уайым жамалған шақта күйеуі әйтеуір үйіне қайтып келді. Бірақ... қабағы салқын. Әркім өз ойымен, ішкі сезімімен арпалысып жүргенде ел жақтан қаралы хабар жетті. Алтынай ботадай боздап еңіреді. Әкесін бір көріп бақұлдасып қала алмау өкініші жанын енді өмір бойы күйдіріп өтпекші... Данияр екеуі жаназаға барып келген соң да қайта жарасып кете алмады. Күйіп-жанып қосылып біртұтас дүниеге айналған, бірге қуануға, бірге мұңаюға тиіс зайыптылар қақ жарылып, қақ ортасында түпсіз тұңғиық пайда болғаны түйсігінде айқындала түскен. Мұны ұққан сайын Алтынай суық ұрған күзгі жапырақтай қалтырап, үрейі ұша ажырасу сәтін алыстата түскісі келеді. Ғайыптан алты қат Аспаннан, жеті қат Жерден бір Құдірет мейірімін төге келіп, ғаламдағы өзі сүйетін жалғыз еркектің жүрегін жібітсе екен деп тілейді. Көзі жұмылғанша тату жүруге тиіс бауырдан тірідей, жер үстіндегі жалғыз таянышы, қорғаны болған әкеден өлідей айырған сол Еркекті жек көріп, лағынет айтуы керек еді, жек көре алмай, міне, әкесінің жабдығын атқарып ессіз үмітпен тағы асығып келе жатыр... Кеше хабарласқанында күйеуі «Күтіп аламын» деген. ххх Жүрдек пойыз бас қаланың теміржол бекетіне жетіп тоқтады. Жолаушы жұрт сыртқа лап берді. Ермек Алтынайға сөмкесін түсіруге тағы көмектесті де, қош айтысып жүріп кетті. Жүріп кетті де, кері бұрылып қарап еді, баласы Саятты қолынан ұстаған Алтынай жан-жағына қарағыштап орнында әлі қалқайып тұр екен.
Деп еді...
«Алдыңғы атты тоқтата тұрсын...» Дәл қай жылы екені есімде жоқ, қазіргі ипподром орнындағы кең жазықта Екібастұз қаласы күні мерекеленіп жатты. Тойдың қазақ үшін ең қызығы - аламан бәйге. Бесін ауа жал-құйрығы сүзілген кіл жүйріктің тұяғы жерді дүбірлетіп бәйге басталып кетті. «КамАЗ» автокөлігі қорабының үстінде ат жарысқа шолу жасап тұр едім, бір топ әкім-қара бортқа көтерілді. Биіктен бәйге алаңы алақандағыдай тамаша көрінеді ғой. Дөкейлердің ішінде той қонағы - атақты күлдіргі әртіс Бауыржан Ибрагимов та бар. Жүйріктер кезекті айналымды аяқтап, көз ұшынан ұзап кеткенде облыстық МАИ бастығы қолына рациясын алды да, бәйге жолының әр бұрылысына жарысты бақылауға қойған қызметкерлерінің бірімен хабарласты. - Пәленбай, ана қасқа ат нешінші болып кетіп барады? Қыр-қыр еткен рациядан «Төртіншіге түсіп қалды» деген дауыс естілді. Шамасы, қасқа ат МАИ бастығынікі, не әлдебір жолдасынікі. Өйткені бастық күйініп кеткені соншалық, «Әй, ол ат неге қалып қойды?» - деп, рацияға баж етті. Арғы жақтан жауап жоқ. Сол сәтте бәрін естіп тұрған Бауыржан әртіс: «Ана гаишникке айтыңыз, алдыңғы атты тоқтата тұрсын», - деді МАИ бастығына ойнақы даусын құбылтып. Жанындағы үш-төрт адам мәз болып күліп жатыр. Не дерін білмей абдырап қалған МАИ бастығы қолын бір сілтеп, жерге түсіп кетті. Тума талантқа әзіл сөз де табан астында табылады екен.
«Сол телефонды бері әкелші...» Бүгінде тойды арақ-шарапсыз өткізу үрдіске айналуда. Бұл, әрине, жақсы. Тек кейбіреулер үшін мұңдай той көңілсіз көрінеді. «Тамағы құрғап» әйтеуір бірдеңе жетіспеген кей адам амал іздейді. Қалың қазақты әдемі қалжыңымен күлдіріп жүрген Тұрсынбек Қабатов Торғай жағында, қайын жұртында осындай тойда асаба болып жүр екен. Қонақтар биге шыққанда жанына сырбаз жігіт ағасы келіп: «Күйеу, ана той иелеріне айт, оңаша бірдеңе ұйымдастырсын. Өзің сылтау тауып мені шақыра қоясың содан соң», - депті дікіңдеп. Біраз уақыт өткен соң Тұрсынбек «Пәленбай аға, сізді телефонға шақырып жатыр», - дейді. Әлгі ағамыз қутың етіп жөнеледі. Осы жағдай тағы бір мәрте қайталанған соң, ағамыз өзі отырған үстелдегі қонақтарды тегіс аузына қаратып, сөз тыңдаудан қалған көрінеді. «Қап, шамына тимей, ретін келтіріп жөнге салайын» деп ойлаған Тұрсынбек «Сізді тағы да телефонға шақырады» десе, қызара бөрткен әлгі ағамыз: «Әй, күйеу, сол телефонды мұнда әкеліп қойшы», - деп үстелдің ортасын саусағымен нұсқапты. Тұрсынбек айтқан бұл әзіл арақтың әзәзіл екенін аңдатса керек. Ж.Бұланбай
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Отарқа
13
Теледидар бағдарламасы
ДҮЙСЕНБІ, 22 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00 «Дауа». 10:35 «Арнайы репортаж». 10:55, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:40, 19:30Т/х «Құбылай хан». 12:30, 17:30, 20:30, 0:00 Жаңалықтар. 12:45 «Апта.kz». 13:50 «Ақсауыт». 14:25 «Жүзден жүйрік». 14:50 М/с «Джунгли кітабы». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22.40 Т/х «Келін». 17:00 «Менің Қазақстаным». 17:50 «Өзекжарды». 18:05 «Шын жүректен!». 18:50 «Заң және біз». 21:50 Т/х «Қара шаңырақ». 23:30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев». 0:35 «Өзекжарды».
ХАБАР
07.05 «Айтұмар». 8.00 «Жаңа күн» 10.00, 11.00 «Жеті күн» 12.00,21.30 «Сулейман Великолепный» Т/с 13.00 Жаңалықтар 13.15 «Страх в твоем доме». Д/д. 14.05 «Женский доктор». Т/с. 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Әр үйдің сыры басқа». Д/д 15.50 «Бак мекенім, Астанам». Т/х. 16.20 «Ұлы дала әуені» 16.30 «Жабайы футбол жаналғыштары». М/с 16.55 «Подари детям жизнь» 17.00 Кешкі жаңалықтар 17.20 «Көзқарас» 17.50 «Бизнес сыры» 18.00 Вечерний выпуск новостей 18.20 «Әселдің құрбы-құрдастары». Т/х. 18.50 ТВ Бинго 20.00,23.50 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Соқыр сенім». Д/ф 21.00, 00.20 Итоговый выпуск новостей 22.30 «Нүкте». 23.20 «Көзқарас»
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Т/с «Туған елдің түтіні». 6.50,18. 00 Жаңалықтар. 7.00 «Доброе утро». 11. 00 Т/с«Петрович». 12. 05 «Модный приговор». 13. 15 «X factor». 13.25 «Наедине со всеми». 14.30 Т/с «Дикий-3». 15.30 «112». 15.45 «Судебные истории». 16. 45 «Давай поженимся». 18. 55 Т/х «Сүйген жар». 19.50 Боевик «Одинокий волк». 21. 00 «Новости в 21. 00». 21. 40 Х/ф «Ветреная женщина». 22. 50 «X factor». 23. 00 «Пусть говорят». 0. 15 Т/с «Обнимая небо».
КТК
06.00 Открытие вещания. 06.05 К/ф “Аленка”. 07.30 Д/х “На грани возможного”. 08.05 “Япыр-ай”. 09.00 “Дорога домой”. 09.10 Мелодрама “Дом без выхода”. 13.00 “Другая правда”. 14.00 “Портрет недели”. 15.10 “Слуги народа”. 16.00 Док.цикл “Звездная жизнь” – “Железные леди”. 17.00. Үнді телехикаясы “Махаббат мұңы”. 18.00 Т/х “Мұздан суық, оттан ыстық”.19.00 Жаңалықтар. 19.25, 01.55 “Рейдер”. 19.40 Т/х “Алаң болма, жаным!”. 21.00 Новости. 21.30 “Главная редакция” – “Любимая, я тебя убью!”.22.15.Кино “Женщины на грани”. 00.05 Премьера “Морские дьяволы. Смерч”.
АРТА
06.00 «Әзіл студио». 07.00 «Вкусные секреты». 07.30 Т/с «Уәде беремін». 10.00 Кино «Телохранитель». 12.30 М/ф. 14.00 Кино «Тачка №19». 16.00 Т/с «Воронины». 18.00 Т/с «Два отца и два сына». 19.00 Т/с «Кухня». 20.00 «Информбюро». 21.00 Т/с «Уәде беремін». 23.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана.
ЕҚТ
7.00 «Ән шашу» 08.05,10.20,11.30,15.00,16.10,17.30 Телекаталог 08.10 «Ислам өркениеті» 8.30 «Панорама недели» 9.30 «Астрологический прогноз» 9.40, 11.30, 14.15, 15.30 «TV Shop» 10.15 «Ән шашу» 12.10 К/ф «Ал құда - бер құда» 13.40 Музыка арнасы 14.30,19.50 «Тілеймін сізге ...» 16.00 «Ювелирочка» 18.00 «Автохарактер» 18.25 «Простые сложности» 18.50 Сериал «Огнеборцы» 20.00 «Панорама дня» 20.25 «Неизведанный Казахстан» 20.50 «Здоровый образ жизни. Болезни системы кровообращения» 21.00 «Тәулік тынысы» 21.30 «Супер Лото» 21.40 «Мен даланың қызымын» 23.20 «Ән шашу»
СЕЙСЕНБІ, 23 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00, 21:50 Т/х «Қара шаңырақ». 10:55, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:40, 19:30 Т/х «Құбылай хан». 12:30, 17:30, 20:30, 0:00 Жаңалықтар. 12:45 «Sport.kz». 13:10 «Алаң». 14:00 Д/ф «Жаныңда жүр жақсы адам». 14:30 «Жүзден жүйрік». 14:55 М/с «Джунгли кітабы». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22.40 Т/х «Келін». 17:00 «Жарқын бейне». 17:50 «Ас болсын!» 18:35 «Сыр-сұхбат». 19:10 «Жан жылуы». 23:30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
7.05 «Айтұмар». 8.00 «Жаңа күн» 10.00 Новости 10.10 «Нүкте». 11.00 Жаңалықтар 11.15 «Дело вкуса» 11.45, 21.30 «Сулейман Великолепный». Т/с 12.40 «Бизнес сыры» 13.00 Жаңалықтар 13.15 «Страх в твоем доме». Д/д. 14.05 «Женский доктор». Т/с. 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Әр үйдің сыры басқа». Д/д. 15.50 «Бақ мекенім, Астанам». Т/х. 16.20 «Ұлы дала әуені» 16.30 «Жабайы футбол жаналғыштары». М/с 16.55 «Подари детям жизнь» 17.00 Кешкі жаңалықтар 17.15 «Көзқарас» 17.45 «100 бизнес-историй» 18.00 Вечерний выпуск новостей 18.20 «Әселдің құрбықұрдастары». Т/х. 19.00 «Жансарай» 20.00,23.30
Қорытынды жаңалықтар 20.30 Т/с «Перекресток в Астане» 21.00,00.00 Итоговый выпуск новостей 22.30 «Арнайы Хабар» 23.00 «Көзқарас»
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Т/с «Туған елдің түтіні». 6.50,18. 00 Жаңалықтар. 7.00 «Доброе утро». 11. 00 Т/с«Петрович». 12. 05 «Модный приговор». 13. 15, 22. 50 «X factor». 13.25 «Наедине со всеми». 14.30 Т/с «Дикий-3». 15.30 «112». 15.45 «Судебные истории». 16. 45 «Давай поженимся». 18. 55 Т/х «Сүйген жар». 19.50 Боевик «Одинокий волк». 21. 00 «Новости в 21. 00». 21. 40 Х/ф «Ветреная женщина». 23. 00 «Пусть говорят». 0. 15 Т/с «Обнимая небо».
КТК
06.00.Открытие вещания.06.05.Телехикая “Парижане”. 07.45.Таңғы ойын-сауық бағдарлама “Япырай”. 08.35, 19.00.Жаңалықтар. 09.05.Программа “Давай поженимся!”10.10.Кино “Земский доктор. продолжение”. 12.00.Новости.12.35.Программа “Главная редакция”.13.20,19.25.. “Рейдер”13.30.Кино “Не ври мне”. 14.30.Документальное реалити “Верное средство”.15.30.Мелодрама»Однолюбы».16.45.“Астар лы ақиқат”. 17.25. Үнді телехикаясы “Махаббат мұңы”. 18.00. Үнді телехикаясы “Мұздан суық, оттан ыстық”. 19.40. Т/х “Алаң болма, жаным!”21.00.Вечерние новости.21.30.Программа “Диагноз”.22.10.Премьера! “Женщины на грани”.00.00.Премьера. “Морские дьяволы. Смерч”
АРТА
06.00 «Әзіл студио». 07.00 «Вкусные секреты». 07.30, 21.00 Т/с «Уәде беремін». 10.00, 16.00 Т/с «Воронины». 11.00, 17.00 Т/с «Два отца и два сына». 12.00 М/ф. 14.00 «Галилео». 15.00 «Городские легенды». 18.00 Т/с «Кухня». 20.00 «Информбюро». 23.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана.
ЕҚТ
7.00 «Ән шашу» 08.05,10.20,11.30,15.00,16.10,17. 30 Телекаталог 8.30 «Территория происшествий» 8.40,18.50 Сериал «Огнеборцы» 9.30 «Астрологический прогноз» 9.35,11.30, 14.15, 15.30 «TV Shop» 10.05 «Ән шашу» 12.10 Төлжанбек Жаксыбаевтың «Әсем менің тұған жерім» атты шығармашылық кеші 13.45 Музыка арнасы 14.30,19.50 «Тілеймін сізге ... .» 16.00 «Ювелирочка» 18.00 «Удар властью. Михаил Саакашвили» 20.00 «Панорама дня» 20.30 «Киноклуб» 21.00,23.00 Жаңалықтар 21.15,23.15 Новости 21.30 «Супер Лото» 21.45 «Салауатты өмір салты» 22.00 «Пай,пай, қыздар-ай»
СӘРСЕНБІ, 24 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00, 21:50 Т/х «Қара шаңырақ». 10:55, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:40, 19:30 Т/х «Құбылай хан». 12:30, 17:30, 20:30, 0:00 Жаңалықтар. 12:45 «Тағдыр». 13:00 «Сәнді баспана». 13:20 «Заң және біз». 14:00 Д/ф «Жаныңда жүр жақсы адам». 14:30 «Жүзден жүйрік». 14:55 М/с «Джунгли кітабы». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22.40 Т/х «Келін». 17:00 «Шетелдегі қазақ балалары». 17:50 «Өзекжарды». 18:10 «Еңбек түбі - береке». 18:15 «Ғасырлар үні». 19:05 «Қылмыс пен жаза». 23:30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
7.05 «Айтұмар». 8.00 «Жаңа күн» 10.00 Новости 10.10 «Жансарай» 11.00 Жаңалықтар 11.15 «Дело вкуса» 11.45, 21.30 «Сулейман Великолепный». Т/с 12.40 «Продвопрос». 13.00 Жаңалықтар 13.15 «Страх в твоем доме». Д/д. 14.05 «Женский доктор». Т/с. 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Әр үйдің сыры басқа». Д/д. 15.50 «Бақ мекенім, Астанам». Т/х. 16.30 «Жабайы футбол жаналғыштары». М/с 16.55 «Подари детям жизнь» 17.00 Кешкі жаңалықтар 17.15 «Көзқарас» 17.45 «Ұлы дала әуендері» 18.00 Вечерний выпуск новостей 18.20 «Әселдің құрбы-құрдастары». Т/х. 19.30 «Арнайы Хабар» 20.00,23.30 Қорытынды жаңалықтар 20.30 Т/с «Перекресток в Астане» 21.00, 00.00 Итоговый выпуск новостей 22.30 «Бюро расследований» 23.00 «Көзқарас»
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Т/с «Айналайын». 6.50, 18. 00 Жаңалықтар. 7.00 «Доброе утро». 11. 00 Т/с«Петрович». 12. 05 «Модный приговор». 13. 15, 22. 50 «X factor». 13.25 «Наедине со всеми». 14.30 Т/с «Дикий-3». 15.30 «112». 15.45 «Судебные истории». 16. 45 «Давай поженимся». 18. 55 Т/х «Сүйген жар». 19.50 Боевик «Одинокий волк». 21. 00 «Новости в 21. 00». 21. 40 Х/ф «Ветреная женщина». 23. 00 «Пусть говорят». 0. 15 Т/с «Обнимая небо».
КТК
06.00.Открытие вещания.06.05.Т/х “Парижане”. 07.45.Таңғы ойын-сауық бағдарлама “Япыр-ай”. 08.35,19.00. Жаңалықтар. 09.05. Программа “Давай поженимся!” 10.10. Мелодрама “Земский доктор. 12.00.Новости. 12.35. Программа “Диагноз”.
13.15, 19.25. “Рейдер”.13.25.Документальное реалити “Не ври мне”. 14.25Документальное реалити “Верное средство”.15.25.Мелодрама “Однолюбы. 16.35. “Мәссаған.kz”. 17.00. Үнді телехикаясы “Махаббат мұңы”. 18.00. Үнді телехикаясы “Мұздан суық, оттан ыстық”. 19.40. Жаңа түрiк телехикаясы “Алаң болма, жаным!”21.00.Вечерние новости.21.30.Программа “Черный квадрат”. 22.10.Кино “Женщины на грани”.
АРТА
06.00 «Әзіл студио». 07.00 «Вкусные секреты». 07.30, 21.00 Т/с «Уәде беремін». 10.00, 16.00 Т/с «Воронины». 11.00, 17.00 Т/с «Два отца и два сына». 12.00 М/ф. 14.00 «Галилео». 15.00 «Городские легенды». 18.00 Т/с «Кухня». 20.00 «Информбюро». 23.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана.
ЕҚТ
7.00 «Ән шашу» 7.30,21.00, 23.00 Жаңалықтар 7.45,21.15, 23.15 Новости 08.05,10.20,11.30,15.00,16.10 ,17.30 Телекаталог 8.30 «Территория происшествий» 8.40,18.50 Сериал «Огнеборцы» 9.30 «Астрологический прогноз» 9.35,11.30, 14.15, 15.30 «TV Shop» 10.05 «Ән шашу» 12.10 «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» Тамара Асардың ән кеші 13.45 Музыка арнасы 14.30,19.50 «Тілеймін сізге ... .» 14.40 «Ән шашу» 16.00 «Ювелирочка» 18.00 «Хроники московского быта» 20.00 «Панорама дня» 20.30 «Профессиональный разговор» 21.30 «Супер Лото» 21.50 «Мәңгілік»
БЕЙСЕНБІ, 25 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00, 21:50 Т/х «Қара шаңырақ». 11:00, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:45, 19:30 Т/х «Құбылай хан». 12:30, 17:30, 20:30, 0:00 Жаңалықтар. «12:45 «Агробизнес». 13:05 «Сіз не дейсіз?». 13:30 Д/ф «Ұлы дала дүбірі». 14:00 Д/ф «Жаныңда жүр жақсы адам». 14:25 Т/х «Томпақ». 14:55 М/с «Джунгли кітабы». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22.40 Т/х «Келін». 17:00 «Мың түрлі мамандық». 17:50 «Қылмыс пен жаза». 18:15 «Өнердегі өрісі кең Лаки Кесоглу». 18:35 «Поэзия әлемі». 19:00 «Даму». 19:10 «Жаңа Қазақстан - 2050». 23:30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев».
ХАБАР
7.05 «Айтұмар». 8.00 «Жаңа күн» 10.00 Новости 10.10 «Көзкөрген» 11.00 Жаңалықтар 11.15 «Дело вкуса» 11.45,21.30 «Сулейман Великолепный». Т/с 12.40 «Ұлы дала әуендері» 13.00 Жаңалықтар 13.15 «Страх в твоем доме». Д/д. 14.05 «Женский доктор». Т/с. 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Әр үйдің сыры басқа». Д/д. 15.50 «Бак мекенім, Астанам». Т/х. 16.30 «Жабайы футбол жаналғыштары». М/с 16.55 «Подари детям жизнь» 17.00 Кешкі жаңалықтар 17.20 «Көзқарас» 17.50 «Ұлы дала әуендері» 18.00 Вечерний выпуск новостей 18.20 «Әселдің құрбы-құрдастары». Т/х. 19.10 «Тарих тағлымдары». Д/ф 20.00, 23.50 Қорытынды жаңалықтар 20.30 Т/с «Перекресток в Астане» 21.00, 00.20 Итоговый выпуск новостей 22.30 «Под прицелом» 23.20 «Көзқарас»
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Т/с «Айналайын». 6.50, 18. 00 Жаңалықтар. 7.00 «Доброе утро». 11. 00 Т/с«Петрович». 12. 05 «Модный приговор». 13. 15, 22. 50 «X factor». 13.25 «Наедине со всеми». 14.30 Т/с «Дикий-3». 15.30 «112». 15.45 «Судебные истории». 16. 45 «Давай поженимся». 18. 55 Т/х «Сүйген жар». 19.50 Боевик «Одинокий волк». 21. 00 «Новости в 21. 00». 21. 40 Х/ф «Ветреная женщина». 23. 00 «Пусть говорят». 0. 15 Т/с «Обнимая небо».
КТК
06.00.Открытие вещания.06.05.Т/х “Парижане”. 07.45.Таңғы ойын-сауық бағдарлама “Япыр-ай”. 08.35,19.00.Жаңалықтар.09.05.Программа “Давай поженимся!”10.10.Мелодрама “Земский доктор. 12.00.Новости. 12.35.Программа “Черный квадрат”. 13.15, 19.25. “Рейдер”.13.25.Документальное реалити “Не ври мне”. 14.25Документальное реалити “Верное средство”.15.25.Мелодрама “Однолюбы. 16.35. “Мәссаған.kz”. 17.00. Үнді телехикаясы “Махаббат мұңы”.18.00. Үнді телехикаясы “Мұздан суық, оттан ыстық”. 19.40. Жаңа түрiк телехикаясы “Алаң болма, жаным!” 21.00.Вечерние новости.21.30.Ток-шоу “Наша правда”. 22.45. Кино “Женщины на грани”.00.40.Кино “Морские дьяволы. смерч”
АРТА
06.00 «Әзіл студио». 07.00 «Вкусные секреты». 07.30, 21.00 Т/с «Уәде беремін». 10.00, 16.00 Т/с «Воронины». 11.00, 17.00 Т/с «Два отца и два сына». 12.00 М/с. 14.00 «Галилео». 15.00 «Городские легенды». 18.00 Т/с «Кухня». 20.00 «Информбюро». 23.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 01.00 Кино «бэтмен возвращается». 03.30 Кино «полицейская академия 6. Город в осаде».
ЕҚТ
7.00 «Ән шашу» 7.30,21.00, 23.00 Жаңалықтар 7.45,
14 Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Теледидар бағдарламасы 21.15, 23.15 Новости 08.05,10.20,11.30,15.00,16.10,1 7.30 Телекаталог 8.30 «Территория происшествий» 8.40,18.50 Сериал «Огнеборцы» 9.30 «Астрологический прогноз» 9.35,11.30, 14.15, 15.30 «TV Shop» 10.05 «Ән шашу» 12.10 Шәмшия Ахметова «Махаббат бағы» 13.45 Музыка арнасы 14.30,19.50 «Тілеймін сізге ... .» 14.40 «Ән шашу» 16.00 «Ювелирочка» 18.00 «Профессиональный разговор» 18.25 «Тайны нашего кино» 20.00 «Панорама дня» 20.30 «Трансмиссия» 21.30 «Менің Астанам!» 21.40 «Супер Лото» 21.55 «Қоңыр» «Ұғай, арман»
ЖҰМА, 26 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 «Таңшолпан». 10:00, 21:50 Т/х «Қара шаңырақ». 10:55, 21:05 «Айтуға оңай...». 11:40, 19:30 Т/х «Құбылай хан». 12:30, 17:30, 20:30, 0:00 Жаңалықтар. 12:45 «Менің Қазақстаным». 13:20 «Көкпар». 14:05 «Қиын сәттегі әлеуметтік қорғау». 14:25 Т/х «Томпақ». 14:55 М/с «Джунгли кітабы». 15:05 «Әйел бақыты». 16:10, 22.40 Т/х «Келін». 17:00 «Жан жылуы». 17:25 «Еңбек түбі - береке». 17:50 «Өзекжарды». 18:10 «Еңбек түбі - береке». 18:15 «Қазақ шығармасы Шекспир елінде». 18:40 «Парламент». 19:05 «Иман айнасы». 23:40 «Жайдарман».
ХАБАР
7.05 «Айтұмар». 8.00 «Жаңа күн» 10.00 Новости 10.10 «Морган Фриманмен бірге. Кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/д 11.00 Жаңалықтар 11.15 «Дело вкуса» 11.45 «Сулейман Великолепный». Т/с 12.40 «Инновационный форсаж». 13.00 Жаңалықтар 13.15 «Страх в твоем доме». Д/д. 14.05 «Женский доктор». Т/с. 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Әр үйдің сыры басқа». Д/д. 15.50 «Бақ мекенім, Астанам». Т/х. 16.20 «Мықты армия - мықты Қазақстан». Д/д. 16.55 «Подари детям жизнь» 17.00 Кешкі жаңалықтар 17.20 «Бармысың, бауырым?» 18.00 Вечерний выпуск новостей 18.20 «Әселдің құрбы-құрдастары». Т/х. 19.00 «Орталық Хабар» 20.00, 01.10Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Одна судьба» 21.00,01.40 Итоговый выпуск новостей 21.30 Боевик «Добро пожаловать в капкан». 23.10 Футбол. Матч звезд. Сборная мира - сборная легенд «Кайрата».
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Т/с «Айналайын». 6.50, 18. 00 Жаңалықтар. 7.00 «Доброе утро». 11. 00 Т/с«Петрович». 12. 00 «Модный приговор». 13.10 «Жұма уағызы». 13. 25 «Женщины в поисках счастья». 14. 30, 15.45 Т/с «Чужой район». 15.30 «112». 16. 50 «Давай поженимся». 18. 55 Т/х «Сүйген жар». 19.50 Боевик «Одинокий волк». 21. 00 «Новости в 21. 00». 21. 40 «Поле чудес». 23. 00 «Солнцекруг».
КТК
06.00.Открытие вещания.06.05.Т/х “Парижане”. 07.45. Таңғы ойын-сауық бағдарлама “Япыр-ай”. 08.35, 19.00. Жаңалықтар.09.05.Программа “Давай поженимся!”10.10.Мелодрама “Земский доктор. 12.00.Новости. 12.35.Программа “Наша правда”. 13.15,19.25. “Рейдер”.13.25.Документальное реалити “Не ври мне”. 14.25Документальное реалити “Верное средство”.15.25.Мелодрама “Однолюбы. 16.35. “Мәссаған.kz”. 17.00. Үнді телехикаясы “Махаббат мұңы”. 18.00. Үнді телехикаясы “Мұздан суық, оттан ыстық”. 19.40. Жаңа түрiк телехикаясы “Алаң болма, жаным!” 21.00.Вечерние новости.21.30.Ток-шоу “Наша правда”. 22.45. Кино “Женщины на грани”.00.40.Кино “Морские дьяволы. смерч”.
АРТА
05.58 ҚР Әнұраны. 06.00 «Әзіл студио». 07.00 «Вкусные секреты». 07.30, 21.00 Т/с «Уәде беремін». 10.00, 16.00 Т/с «Воронины». 11.00, 17.00 Т/с «Два отца и два сына». 12.00 М/с. 14.00 «Галилео». 15.00 «Городские легенды». 18.00 Т/с «Кухня». 20.00 «Информбюро». 23.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 00.30 Кино «Знакомство с факерами».
ЕҚТ
7.00 «Ән шашу» 7.30,21.00, 23.00 Жаңалықтар 7.45, 21.15, 23.15 Новости 08.05,10.20,11.30,15.00,16.10,17.3 0 Телекаталог 8.30 «Территория происшествий» 8.40 Сериал «Огнеборцы» 9.30 «Астрологический прогноз» 9.35, 11.30, 14.15, 15.30 «TV Shop» 10.05 «Ән шашу» 12.10 «Айналдым,елім!» Гүлбаршын Тергеубекованың ән кеші 13.40 Музыка арнасы 14.30 «Тілеймін сізге ...» 14.40 «Денсаулық және сулұлық» 16.00 «Ювелирочка» 18.00 «Олег Басилашвили. Неужели это я?» 19.00 «Женщины французских президентов» Фильм 19.50 «Территория происшествий» 20.00 «Панорама дня» 20.30 «Неизведанный Казахстан» 21.30 «Супер Лото» 21.40 Сержанәлінің «Моншақтым» атты ән кеші
СЕНБІ, 27 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 Эстрада жұлдыздарының концерті. 8:40 «Агро-
бизнес». 9:00 «Сенбілік таң». 10:05 «Дауа». 10:35 «Аc болсын!» 11:25 «Жайдарман». 13:00 «Поэзия әлемі». 13:30 «Телқоңыр». 14:15 Т/х «Жедел жәрдем». 15:55 «Мәлім де беймәлім Қазақстан». 16:25 «Келбет». 17:00 «Мың түрлі мамандық». 17:30, 20:30Жаңалықтар. 17:45 Футбол. «Ливерпуль» - «Эвертон». 19:45 «Тағдыр». 20:05 «Арнайы репортаж». 21:05 «Шын жүректен!». 21:55 «Сағыныш». Г.Оразымбетованың ән кеші. 23:30 «Сіз не дейсіз?» 0:00 Жаңалықтар. 0:35 Футбол. «Халл сити» - «Манчестер сити».
ХАБАР
7.02 Кино. «Қарсы бақылау». 8.40 «Фархат». М/с 9.10 «Ұлт саулығы» 9.40 «Продвопрос» 10.05 «Бармысың, бауырым?» 10.50 «Новые приключения Аленушки и Еремы». М/ф. 12.10 «Энергия будущего» 12.35 «Наследие земли» 13.00 К/ф «Сделай шаг. лови момент». 15.00 «Орталық Хабар» 16.00 «Оралу». А.Бабаева 17.15 «Одна судьба» 17.45 «Сол бір кеш» 19.00 «Под прицелом» 19.50 «Бенефис-шоу» 21.00 «Жеті күн» 22.00 К/ф «Битва у Красной скалы» 0.00 К/ф «Пиппи Лидің жеке өмірі»
ЕВРАЗИЯ
6. 00 «Идеальный ремонт». 6.50 Детектив «Участковый». 8.25 «Таңғы пошта». 9.00 Новости. 9.10 «Смак». 9.50 Мелодрама «Ночной гость». 11. 45 «Фабрика грез». 12. 15 «Идеальный ремонт». 13. 20 «П@ утina». 13. 45 «Караоке такси». 14. 20 «Черно-белое». 15. 30 Т/с «Кривое зеркало души». 20. 00 «X factor». 21. 00 «Новости в субботу». 21. 30, 22. 15 «Сенбілік жаңалықтар». 21. 45 «Тілші түйіні». 22.35 «Кешкі кездесу». 0. 05 «Точь-в-точь».
КТК
07.00.Открытие вещания.07.05Түрiк телехикаясы “Сыла. Тағдыр талқысы”.08.30“Жүрекжарды”. 09.15 “История успеха”.09.25“Мәссаған.kz”. 10.00 “Юрмала-2013”.12.00.Новости.12.35 “Наша правда”. 13.35.“Рейдер”13.45Программа “Выходной со звездой” – “Группа “Mezzo”.14.20Док.цикл “Тайные знаки” – “78 тайн судьбы”15.00. “Hello Қазақстан!”15.35. жанАЙҚАЙ”.16.15“Мәссаған.kz”. 16.35 Сазды-ойынсауықты бағдарлама “КТК-да ҚАБАТОВ!”- 2.18.00 Мелодрама “Өткен күндер елесі”. 19.00Мелодрама “Гувернантка”.21.00“Другая правда” с Алексеем Шахматовым.22.00Сазды-ойын-сауықты бағдарлама “Той BestStar” .23.20“Хроники недели”. 23.50.Кино “Морские дьяволы. Судьбы-2” – “Выживший”.
АРТА
05.58 ҚР Әнұраны. 06.00 М/ф. 07.00 «Ой түйін». 07.30 «Обозрение недели». 09.00 «Вкусные секреты». 09.30 Кино «Доброе утро». 11.30 Кино «Знакомство с факерами». 13.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі. 15.00 «Рога и копыта». 17.00 «Побег из курятника». 19.00 Кино «Напряги извилины». 21.30 «Шаншар, Алдараспан, Нысана әзілдері». 00.30 Кино «Золотой ребенок». 02.30 Кино «пароль «Рыба-меч».
ЕҚТ
7.00 Мұрағат «Шаншар» 08.05,10.20,11.30,15.00,1 6.10,17.30 Телекаталог 8.30 «Клуб юмора» 9.00 «Кинопаркофка» 9.30 «Стиляги» 10.00 «Иннополис» 10.30 «Қазақ тілі мәртебең» 11.00,18.00 «Ой түйін» 11.30,15.30 «TV Shop» 12.10 Ән - Хадиша концерті 14.00, 18.30 «Обозрение недели». 14.30,19.30 «Тілеймін сізге ...» 15.30 «Новое десятилетие – новые возможности» 14.40 «Ән шашу» 16.00 «Ювелирочка» 20.00 «Панорама недели» 21.00 «Иннополис» 21.30 «Ауыл тынысы» 21.45 «Ән шашу» 22.00 «Апталық шолу»
ЖЕКСЕНБІ, 28 ҚЫРКҮЙЕК ҚАЗАҚСТАН
7:00 эстрада жұлдыздарының концерті. 8:30 Мультфильм. 8:55 М/ф «Д4! Троялық төбет». 9:45 VI маусым. «Айгөлек». 11:05 «1 Kz лото». 11:20 «Ғажайыпстанға саяхат». 11:35 «Ақсауыт». 12:10 «Сәнді баспана». 12:40 «Сыр-сұхбат». 13:10 «Ұлттық шоу» 14:15 Т/х «Жедел жәрдем». 15:50 Д/ф «Қазақ даласының құпиялары». 16:15 «Сенің туған күніңде». И.Сапарбайдың шығармашылық кеші. 17:50 «Шарайна». 18:20 Д/ф «Ғасырлар үні». 18:55 «Әзіл әлемі». 20:30 «Апта. кz». 21:35 «Жайдарман». 23:30 «Алаң». 0:20 «Көкпар».
ХАБАР
7.02 Кино. «Қарсы бақылау». 8.40 «Фархат». М/с 9.10 «Айбын» 9.40 «Ас аркау» 10.05 «Планета 51».М/ф. 11.35 «Динофроз».М/с 12.05 К/ф «Храбрый портняжка» 13.05 «Бенефис-шоу» 14.15 «Инновационный форсаж». 14.40 «Көзкөрген» 15.30 «Сол бір кеш» 16.45 «Линия судьбы». 17.15 К/ф «Метро» 19.20 «Әсеттің әсем әндері-ай». 20.30 «Бюро расследований» 21.00 «Жетi күн» 22.00 К/ф «Құдайлар шайқасы. Мәңгі өлмейтіндер». 23.50 «Бақытты Виктор» комедия.
ЕВРАЗИЯ
6. 00 Кино. «Человек – невидимка 2». 7. 25 «П@
Қазанама
БАЛТАБАЙ СҮЛЕЙМЕНҰЛЫ ДҮЙСЕМБИН
2014 жылғы 15 қыркүйекте 83 жасқа қараған шағында дүние салды. Балтабай Сүлейменұлы 1932 жылы қыркүйектің 9-да Омбы облысы Шербакүл ауданы, Мәшен ауылында дүниеге келді. Жастық шағы осы ауылда өтіп, 1954 жылы Омбы педагогикалық училищесін бітірген. 1954-1958 жылдары әскери міндетін атқарды. 1958-1961 жылдары Омбының машина жасау зауытында жұмыста болып, 1961-1966 жылдары Павлодардың индустриалды институтында оқиды. 1966-1970 жылдары Павлодар трактор зауытында цех бастығы, 1970-1972 жылдары Көкшетау облысы, Қызыл ту ауданына қарасты жөндеу-механикалық зауытының директоры қызметінде болды. 19721976 жылдары «Екібастұз» совхозында бас инженер, 1976-1980 жылдары Екібастұз аудандық партия комитетінде нұсқаушы, 1980-1988 жылдары осы ауданның кәсіподақ ұйымында төрағалық қызмет атқарып, 1989-1995 жылдары Екібастұз МАЭС-1 кәсіпорнының кадр бөлімінде директордың орынбасары қызметін атқарып, 1995 жылы қыркүйекте құрметті демалысқа шықты. Қызметін аса жоғары білгірлікпен атқарған ол өзімен бірге еңбек еткен әріптестерінің алдында сый-құрметке бөленді. Балтабай Сүлейменұлының жарқын бейнесі біздің жүрегімізде мәңгі сақталады. О.Қожанов, Б.Қызғарин, Қ.Қаленов, Қ.Смағұлов, С. Әубәкіров, Б.Амантаев, Б.Хаджымұратов, С.Әбғужинов, О.Балташев, О.Серғазин, А.Түгелбаев, Е.Әбдуалиев, Ж.Қабышев, З.Мейрамов, Б.Абеков, Д.Ботагөзов, З.Қожаев, Ж.Мейрамов, Г.Галиновская, А.Корниенко, М.Алданғорова, Г.Зейнуллина, З,Ильин, О.Браковская, С.Жапаров, Т.Жақыпов, С.Келдібаев, Ж.Қозғанбаев, С.Сәкенов, Қ.Сұлтанов, Р.Қабиденов. утina». 7. 45, 8.30 «Сенбілік жаңалықтар». 8. 00 «Тілші түйіні». 8. 45 «Воскресные беседы». 9. 00 Новости. 9.10 «Здоровье». 10. 10 «Казлото». 10. 55 «В наше время». 12. 25 «История российской кухни». 13. 00 «П@утina». 13. 25 «Караоке такси». 14. 00 «X factor». 15. 15 «Добрый вечер, Казахстан!» 16. 30 Х/ф «Слепое счастье». 21. 00 «Аналитика». 22. 00 «Три аккорда».
КТК
07.00 .Открытие вещания.07.05.Деректi хикая “На грани возможного”.07.40.Мультсериал “Астробой”. 08.10.Cartoon network представляет: “Бен 10. омн иверс”.09.00.“жанАЙҚАЙ”.09.30.“Hello Қазақстан!”. 10.10.“Золотая коллекция “Мосфильма”. “Суета сует” 12.00. Мелодрама “Школа проживания”.15.50. Истории усыновлений в программе “Дорога домой”. 16.00.“История успеха”.16.10.Сазды-ойын-сауықты бағдарлама “Той BestStar”-2.17.30.“Астарлы ақиқат” Дина Төлепбергеновамен.18.00. Мелодрама “Өткен күндер елесі”. 19.00.Кино “Гость” 21.00. “Портрет недели”.22.00.“Слуги народа” с Артуром Платоновым. 22.50. Сазды-ойын-сауықты бағдарлама “КТКда ҚАБАТОВ!”-2.00.15.ТОПовое кино. Фантастический боевик “Под планетой обезьян”
АРТА
05.58 ҚР Әнұраны. 06.00«Жажда экстрима». 07.00 М/ф 07.00 «Ой түйін». 07.30 «Обозрение недели». 09.00 «Галилео». 10.00 «Рога и копыта». 12.00 «Побег из курятника». 14.00 Кино «Напряги извилины». 16.30 Кино «Вкус жизни». 18.30 Т/с «Кухня». 23.30 Кино «Звездный путь». 02.00 Кино «Уиллард».
ЕҚТ
7.00 «Апталық шолу» 8.00 «Ән шашу» 08.05,10.20,1 1.30,15.00,16.10,17.30 Телекаталог 8.30 «Смех с доставкой на дом» 9.30 «MADLapys» 10.00 «Иннополис» 10.30 «Ән шашу» 11.00 «Ой түйін» 11.30 «Ауыл тынысы» 12.00 «Бал дәурен» 12.30 «Әнші болғым келеді» 14.00 «Ән шашу» 14.30,19.30 «Тілеймін сізге ...» 15.00 «Обозрение недели». 15.25 «Новое десятилетие – новые возможности» 15.55 «Ювелирочка» 18.00 Чепионат мира по шоссейно-кольцевым мотогонкам «MotoGP» 19.00 Музыка арнасы 21.00 «Қауіпсіз жол» 21.30 «Супер Лото» 21.45 К/ф «Жесірлер»
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
«Алтын тұлпар» бәйгесі
Отарқа
15
Көмектеріңізге көп рахмет!
Бабы келіскен Бақторы
Дәстүрлі «Мектепке жол» акциясы №13 мектептің оқушылары үшін нағыз мерекеге айналды. Көмек көрсету арқылы демеушілеріміз балалардың материалдық сұраныстарын қанағаттандырып қана қоймай, олардың бойына жарқын болашаққа деген
сенім ұялатады. Қыркүйек айында мектебімізге қамқоршылық ететін «Богатырь Көмір» ЖШС-і кәсіпорны оқушыларға көмекке асығады. №13 мектептің әкімшілігі өмір қиындығына тап болған және материалдық көмекке мұқтаж аз қамтамасыз етілген, көпбалалы және тұрмысы төмен отбасыларға материалдық көмек көрсеткені үшін «Богатырь Көмір» ЖШС-нің бас директоры В.Щукин мен осы кәсіпорынның қызметкерлер құрамы жөніндегі директоры Е.Рахманғұловқа шын жүректен алғыс білдіреді. Сондай-ақ В.Колесников басшылық ететін «Теміржол қондырғыларын жөндеу басқармасына» да ризашылығымыз зор. Кәсіпорын мектептің көмекке зәру оқушыларына қамқорлық танытып, 157700 теңге көлемінде көмек көрсетті. Ал А.Иванский басшылық ететін тау-кен қондырғыларын жөндеу зауыты 79750 теңге сомасында қолдау білдірді. Жаңа оқу жылында 33 оқушы жаңа мектеп формасына ие болды. Л.Урюмцева, №13 ЖОББ-нің әлеуметтік педагогы
(Соңы. Басы 1-бетте) Бәйге барысында танымал атбегілердің ат баптау өнері жайлы сұхбат беруі, ұсталардың атты тағалау құпиясын көрсетуі, «Ат сыншысы» байқауы өткізіліп, «Толыбай сыншы», «Күреңбай сыншы» жүлделері тапсырылуы аламанның ажарын аша түсті. Ал, енді, «Алтын тұлпар» бәйгесінің қорытындысына келсек, Қарағанды облысының жүйрігі Бақторы мәреге бірінші болып жетті. Ат иесі- Мейіржан Сексенбаев, шабандозы Думан Амангелді. Жеңімпазға «Құлагер» жүлдесіалтын медаль мен 10 миллион теңге тапсырылды. Айтпақшы, Бақторы бір апта бұрын ғана Қарқаралыда өткен аламан бәйгеде жүлделі болған екен.
Міне, жілік майы толық нағыз тұлпар! Мәрені екінші болып Рабат (Оңтүстік Қазақстан, шабандозы Жамантөс Сүлейменов), үшінші болып Бекторы (Қарағанды облысы, шабандозы Еркебұлан Ермағанбетов) қиды. Жүлдегерлерге, тиісінше, 5 және 2,5 миллион теңге бұйырды. Сонымен қатар Айтұмар (Жамбыл), Құланкөк (Алматы), Албанар (Алматы), Ален (Оңтүстік Қазақстан), Гүлсары (Жамбыл), Бойтұмар (Ақтөбе) атты жүйріктер алғашқы тоғыздыққа ілініп, жүлделі болды. Осылайша, барша қазақты елең еткізген «Алтын тұлпар» жобасының тұсауы кесілді. Енді бұл аламан бәйге дәстүрге айналып, ғұмыры баянды болғай деп тілейік.
Шара
Балаларға қуаныш сыйлады
2013 жылы қазақ күнтізбесі тағы бір мерекеге көбейді. Ол – Отбасы күні. Атаана қамқорлығынсыз қалған жаутаңкөз балалар үшін бұл күннің маңызы ерекше. Бұл күн - балалар мен ересектер арасындағы түсіністік, достық күні. «Үміт» балалар үйіндегі «Пока все дома» мерекелік бағдарламасы достық пен отбасы туралы өлеңдермен басталды. Мұнда отбасылық мерекеге достарды, қамқоршылар мен мұғалімдерді шақыру дәстүрге айналған. Балалар үйінің директоры Нағима Атайқызын тәрбиеленуші балалар мен студенттердің бәрі «Мама» дейді. Н.Әбдрахманова да әр балаға өз жүрегінен жылы сөз таба біледі.
Шара барысында балалар мен ересектердің қатысуымен түрлі сайыстар өткізіліп, отбасы күніне арналған өлеңдер оқылды. Қонақтар «Менің сүйікті отбасым» тақырыбына арналған суреттер көрмесін тамашалады. Мерекелік кеште ешкім ескерусіз қалмады. Ойын ойналды, сыйлықтар таратылды. Отбасылық роликтер қаралып, «Семейный очаг» акциясында әр жанұя аталымдар бойынша марапатталды. Балалар тілек тілеп шар ұшырды. Отбасы күні балаларға қуаныш сыйлады. Г.Н.Абдулина, директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары
«Толағай» сайысы 10 қыркүйек күні Абай Құнанбаев атындағы №2 жалпы орта білім беретін мектепте Отбасы күніне арналған «Толағай» спорттық сайысы өтті. Сайысқа 2-сынып оқушыларының ата-аналары Сұңғат Асылханов, Әсемгүл Рахымбаева, Гүлдархан Сарбасова, Ермек Сарбасов, Амангелді Жансұлтанов, Амантай Нұрғалиева және оқушылар: Ислам Асылханов, Айша Нұрмұханова, Арман Ерік, Даяна Шайменова, Мейрам Абдраимов, Назерке Манап белсене қатысты. Тоғыз ойыннан құралған сайыста І орынды 2 б сынып иеленді. ІІ орын 2 ә сыныпқа бұйырды, ал ІІІ орынды 2 а сыныбы қанағат тұтты. Бұл іс-шараны мектебіміздің дене шынықтыру нұсқаушысы А.Жапарова, денешынықтыру мұғалімдері Д.Истаев, Д.Манфағат ұйымдастырды. А.Берікқызы, Абай атындағы №2 орта мектеп
*** Ауылдың кәсіпкер азаматы, «Табыс» ЖШС-нің директоры Манат Алғамбаров Шідерті ауылдық негізгі мектебіне «Мектепке жол» акциясы аясында ақшалай көмек көрсетті. Бұл қаржыға 1-9 класс аралығында оқитын 37 оқушы кеңсе тауарларымен қамтамасыз етілді. Бауыржан Сәрсекеев, мектеп директоры *** Жалпыреспубликалық «Мектепке жол» акциясы аясында №11 жалпы орта білім беретін мектептің оқушыларын жаңа оқу жылына әзірлеуге бірқатар кәсіпорындар атсалысты. Акция барысында Рысқан Свамбаев басқарып отырған «Б.Нұржанов атындағы МАЭС-1» ЖШС-і ұжымы мектебімізде оқитын жетім балаларға, аз қамтамасыз етілген отбасылардың балаларына демеушілік көмек көрсетті. Кәсіпорын 825 мың теңге қаржы бөліп, мектептің 15 оқушысын жаңа оқу жылына дайындауға қолұшын берді. Қаражат оқушыларға мектеп формасы, күзгі-қысқы киім, оқу құралдары, маусымдық аяқ киімдер, спорттық киімкешектер алуға жұмсалды. Мектеп оқушыларын жаңа оқу жылына әзірлеуге «Еуразиялық банк» АҚ-ның Арлан Садықов басшылық ететін жергілікті бөлімшесі де үлес қосты. Аталмыш банктің бөлімшесі аз қамтамасыз етілген отбасыларға 110 мың теңге қаражат бөліп, 10 оқушыны мектепке дайындауға жәрдем берді. Бұл қаражатқа оқушыларға қажетті мектеп формасы, оқу-құралдары алынды. Мектеп ұжымы, ата-аналар қауымы «Б.Нұржанов атындағы МАЭС-1» ЖШС-і және «Еуразиялық банк» АҚ-ның жергілікті бөлімшесі ұжымына алғыс білдіреді. №11 ЖОББМ ұжымы *** №11 жалпы орта білім беретін мектепте «Мектепке жол» акциясы аясында аз қамтамасыз етілген отбасылардың балаларына мектеп формасы, оқуқұралдарын алуға демеушілік көрсеткен Назгүл Сапарқызы Мұхамеджановаға алғыс білдіреміз. А.Атымтай, Ж.Мыңжанова, А.Хавыш *** №25 қазақ қыздар гимназиясының ұстаздар ұжымы мен ата-аналары қалалық, республикалық деңгейде өтетін түрлі қайырымдылық акцияларына белсене қатысады. Биыл «Мектепке жол» акциясы аясында 13 балаға көмек көрсетілді. Жаппай оқу қорынан қаражат бөлініп, көмекке мұқтаж оқушыларға бірыңғай мектеп формасы мен кеңсе тауарлары алынды. Қамқорлық акциясына барынша атсалысып, зор үлес қосқан гимназия басшысы Саламат Дауытқызы Ізбастина мен ұстаздар қауымына ата-аналардың атынан шексіз ризашылығымды білдіремін! Н.Кенжина, №25ҚҚГ-ның ата-анасы *** Дәстүрге айналған жалпыреспубликалық «Мектепке жол» акциясы 2014-2015 оқу жылында «Балаларға мейірім сыйла!» ұранымен өтті. Қайырымдылық акциясына №18 жалпы орта білім беретін мектеп те өз үлесін қосты. Акция кезінде алғашқылардың бірі болып қайырымдылық танытқан қалалық мәслихаттың депутаты Арман Жүсіпаев болды. Депутат көмекке мұқтаж екі баланың 25000 теңгеге мектеп формасын алуына жағдай жасады. Сондай-ақ «Темірбанк» АҚ-ның Екібастұз бөлімшесінің директоры К.Әділбекова аз қамтылған отбасынан шыққан екі оқушыға киім-кешек пен оқу құралдарын алуға 22000 теңге көлемінде көмек көрсетті. Сонымен қатар мектепке құны 139900 теңгеге бағаланатын проектор мен экранды сыйға тартты. Балаларға қамқорлық танытқан жандардың бірі – мектеп директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары Г.Тәшімова. Ол ұстаздар қауымына үлгі болып, көмекке мұқтаж екі оқушыны 10000 теңгенің кеңсе тауарларымен қамтамасыз етті. Қайырымдылық акциясына атсалысқан азаматтарға ұжым атынан шын жүректен алғысымызды білдіреміз. С.Телегенова, әлеуметтік педагог *** Жыл сайын жаңа оқу жылының басында «Мектепке жол» акциясы өткізіледі. «Балаларға мейірім сыйла!» ұранымен қалалық мәслихат депутаты, «Еуразиялық банк» АҚ-ның №16 филиалының директоры Арлан Қазбекұлы Садықовтың бастамасымен банк қызметкерлері акцияға белсене қатысты. Олар №9 жалпы орта білім беретін мектептің аз қамтамасыз етілген отбасылардан шыққан 10 оқушысына көмек көрсету мақсатында 110 мың теңге қаражат бөлді. Оған балаларға қажетті мектеп формалары және кеңсе тауарлары алынды. Мектеп әкімшілігі мен ата-аналар қауымы банк қызметкерлеріне көрсеткен көмектері үшін зор алғыс білдіреді. О.Белова, №9 мектептің әлеуметтік педагогы
Отарқа
№37 (1235)
18 қыркүйек 2014 жыл www.otarka.kz
Сырт көз
Құттықтаймыз!
Қыз етегін түргеніміз не еткеніміз?!
Ардақты ана, аяулы жар, Екібастұз ауылдық мектебінің мұғалімі, әріптесіміз
АРДАҚ ҚИНАЯТҚЫЗЫ ЕСЕНАЛИНОВАНЫ
50 жылдық мерейтойымен шын жүректен құттықтаймыз! Мықты денсаулық, еңбегіне табыс тілейміз! Өмірдің әр қырынан іздер арай, Бақыт құсы самғасын сізге қарай. 50-дің асуынан еркін асып, Сәтті қадам басыңыз жүзге қарай! №11071
Ж.ҚАДЫРОВА
Бүгінгі заман қазағы бір-бірімен білім жию, өре өсіру жағынан емес, той жасау, жабдық өткізу бәсекесінен алдына жан салмай барады. Бәрімізге «Ойбай, пәленше тойына Алматыдан әртіс шақырыпты», «Қарағандыдан 3 мың долларға асаба жалдапты», «Семейден 200 мыңға биші шақыртыпты», «Астанадан 4 асаба кеп кезек басқарды» деген дақпырт шаңырақ құрушы жастардың бақытынан гөрі қымбатырақ болып тұр. Бір-бірімізден мақтанымызды асыру үшін түн ұйқымыз төрт бөлініп, «тойыма қандай жаңалық енгізсем екен» деп дал боламыз. Бұрынғы тойларда «тойбастар» деген болмайтыны естеріңізде болар. Бастапқыда шағын табақпен дәстүрімізге енген «тойбастар» енді түрлі-түрлі қуыршақ, киіз үй, түйе кейпіне еніп, бәсекенің базарын қыздыра түсті. «Тойбастар» болмай қалса, тойымыз басталмай, жайрап қалатындай көріп, «ұят емес пе» десеміз. Жұрттан қалыспай, қайтсек те аламыз. «Тойбастар» бүгінгі саудагерлердің бизнесін де қыздырып тұр. Мұны айтқанда біз «тойбастарға» қарсы екен деп қалмаңыз. Мүлде олай емес. Біз тек «тойбастардың» түр-түрін көргенде түрпідей тиген мына бір оғаштықты атамақпыз. ...Бір тойда ортаға «тойбастар» ретінде әп-әдемі, бойы биік, бүрмелі етек көйлегі бар, «таза қазақ» қуыршақ әкелінді. Жұрттың көңілі «тойбастарға» таратылатын ұсақ-түйекте емес, әлгі әсем қуыршақта. Мәссаған! «Тойбастар» бұйымдарын үлестірер кез келгенде, қонақтардың бірі әлгі қуыршақтың етегін түріп кеп жіберіп, «қарнын» ақтаруға кірісті. Өте өрескел көрініс! Бұл сырт көзге қуыршақ кейпіндегі қазақ қызын абыройынан жұрдай ету сияқты әсер етеді екен. Абай атамыздың «Әннің де естісі бар, есері бар» дегеніндей, жаңалықтың да естісі мен есері болады. «Бояушы бояушы дегенге сақалымызды бояй» бермей, әр нәрсеге сын көзбен қарай білейік.
Құтты болсын!
Құрметті интернационалист-жауынгерлер Ернар Айтбайұлы Ильяшев, Рашит Ғабдулұлы Мұрзағалиев және Анатолий Владимирович Кузьмин! Сіздерді туған күндеріңізбен құттықтаймыз. Зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, қызметтеріңізге табыс тілейміз. Отбасыларыңыздан ырыс пен береке арылмай, алдағы өмірлеріңіз шуақты болсын! Сіздердің мінсіз қызметтеріңіз – жас ұрпаққа үлгі. Қ.Құсайынов, Қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлім бастығы, подполковник, Екібастұз қаласының ауған ардагерлері одағының қоғамдық бірлестігі
Ғ.Мүсірепов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры
Екібастұз қаласы «Өнер» мәдениет орталығы
Балаларға арналған спектакль: 27 қыркүйек
Ер көжек
/музыкалық ертегі/ Авт. Ө.Боранбаев Реж. И.Әбілмәжінов Басталуы: сағат 12.00, 14.00-де Анықтама телефоны: 33-34-64
27 қыркүйек
Мен, ұмытылмаймын... /лирикалық драма/
Театрдың көркемдік жетекшісі – Ерлан Біләлов Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан Жастар Одағы сыйлығының лауреаты
www.otarka.kz
МЕНШІК ИЕСІ: «Екібастұз дауысы - ақпараттық орталығы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Директор: АЙНҰР Мейрамова Тел.: 34-93-92 Редактор: Жассерік сәдуақасов Редактордың орынбасары: Жанаргүл Қадырова Жауапты хатшы: Дария Жұмаділова Тілшілер: Рауза Мұсабаева, Гүлсана Медеубаева, ТОРҒЫН ОРАЗАЛЫ Аға оператор-бет қаттаушы: Ерқанат Нұрпейісов Бет қаттаушы: Бақытгүл Мәукілова
Жөн екен...
Жаңа автобус берілді Гүлсана ҚУАТҚЫЗЫ Үстіміздегі жылы қала әкімінің есебі кезінде Ақкөл ауылдық округіне қарасты Жақсат ауылының тұрғыны М.Қабылтаев көп көңілінде жүрген көкейтесті мәселені көтерген еді. Онысы – ауыл балаларын Ақкөл орта мектебіне тасымалдайтын автобустың ескіруі. Ескі автобус екі күннің бірінде бұзылып, қатынап оқитын балалардың берекесі кетіп еді. Бүгінде Жақсат ауылынан Ақкөл орта мектебіне 11 бала қатынап оқиды. Кеше Мұрат Амантайұлы ауыл балаларын жаңа автобус тасымалдайтынын хабарлап, тұрғындардың алғысын жеткізді. Бұрынғы көліктің орнын алматылық «Қазкомтехника» фирмасы жеткізген су жаңа автобус ауыстырды. Жаңа көлік тек Жақсаттың ғана емес, Ақкөл орта мектебіне басқа да елді мекендер балаларын тасымалдайтын болды.
Адам және құқық
Қорғануға құқы бар ҚІІБ-ға отбасылық ұрыс-керіс туралы шағымдар көп түседі. Мұндай оқиғалар көбіне кешкі, түнгі уақытта орын алады. Оқиға орнына барғанмен әйелдер түрлі себептермен өзін ренжіткен адамға қарсы шағым жазбайды. Мұндайда отбасына лаң салушының тәртібін тезге салатын қорғау нұсқаулығы беріледі. Бұл шара бірге тұрып жатқан тұлғаларды зорлықтан қорғау үшін жасалады. Қорғау нұсқаулығы шығарылса, қорғалушының еркінсіз оған баруға, сөйлесуге, тіпті телефон шалуға болмайды. Зорлықшыға қатысты шектеу шаралары 30 күнге созылады. Егер осы аралықта ол тағы зорлық-зомбылық жасайтын болса, қамауға алынуы мүмкін. Қорғау нұсқаулығының орындалуын учаскелік инспектор қадағалайды. Үстіміздегі жылдың 8 айы ішінде отбасының шырқын бұзған 65 адам әкімшілік жауапкершілікке шақырылды. 606 адамға қорғау нұсқаулығы шығарылған. Қорғау нұсқаулығы талаптарын бұзған 8 адам жауапқа тартылған. Отбасындағы зорлыққа көбі шыдап жүре береді. Себебі көп. Біреулер өсекке ілінгісі келмейді, кейбірі жағдайды ушықтырып алудан қорқады. Бірақ мәселені дер кезінде шешпеудің арты одан да сорақы жағдайға соқтыруы мүмкін. Қорғау нұсқаулығы мұның алдын алады. Сондықтан аталған көмекке жүгінуге тағы кеңес береміз. Ж.Қиялбаева, ҚІІБ инспекторы
Сатып аламын:
Авт. М.Мақатаев Инсц. және реж. Б.Сейітмамытұлы Басталуы: сағат 18.30-да
Отарқа
Қамал алған құтты болсын жасыңыз, Өрлей берсін, өрге қарай тасыңыз. Мереке күні, нұрға толсын жүзіңіз, Қуаныңыз, шаттаныңыз, күліңіз. Ізгі тілекпен, мектеп ұжымы
Құрылыс-монтаждау жұмыстарына немесе жобалық қызметтерге лицензиясы бар Жауапкершілігі шектеулі серіктестігін. Барлық ұсыныстарды қарастырамын. Тел. 8-702-356-56-41
Автордың жеке пікірі үшін редакция жауап бермейді. Қолжазба, фотосурет авторға қайтарылмайды. Редакцияның мекенжайы: 141206, Екібастұз қаласы, Мәшһүр Жүсіп көшесі, 101-үй, 1-қабат Тел/факс: 77-16-90 Электрондық пошта: Otarka1@yandex.ru Таралым 2820 Индекс 63700 Газет аптасына бір рет, бейсенбі күні қазақ тілінде шығады. Көлемі 4 б.т. Газетке 17.09.2014 ж. сағат 18.00-де қол қойылды.
№10962
Газет Қазақстан Республикасының Мәдениет және Ақпарат министрлігі, Ақпарат және мұрағат комитетінде 28.08.2012 жылы тіркеліп, №12979-Г куәлігі берілген.
Газет редакцияда компьютермен теріліп, беттеліп, Павлодар қаласындағы «Дом печати» ЖШС баспаханасында басылды. Павлодар қаласы, Ленин көшесі, 143-үй.