De trombone klinkt als mijn moeder

De lichten staan op groen voor de Antwerpse tromboniste Nabou Claerhout. PAUL VAN DER STEEN sprak haar over haar liefde voor het instrument, haar muzikale horizon en haar ambities. 'Als ik luister naar Kendrick Lamar, met raps, beats en strijkers, denk ik: zoiets zou ik best een keer willen maken.'

Los van haar muzikale kwaliteiten is het succes van Nabou Claerhout misschien ook wel te wijten aan haar instrument. Het wemelt van de trompettisten en saxofonisten die de show stelen; trombonisten doen dat minder vaak.

Nabou Claerhout (Antwerpen, 1993) geldt als een van de grote beloftes van de Belgische jazz. You Know, het eerste album van haar kwartet N∆BOU oogstte volop waardering. Haar liefde voor de trombone is onvoorwaardelijk. ‘Het was en is de klank. Die lijkt op de stem van een moeder, althans op die van mijn moeder: zacht en warm maar ook heel streng en kordaat als het moet. Je kunt er echt iets mee vertellen. Ik heb er ook nooit meer over getwijfeld. Heel kort heb ik een beetje geprobeerd op de trompet, maar het geluid daarvan staat me toch minder aan: te schel.’

Bij Nabou Claerhout thuis hadden ze een piano en een orgel. ‘Daar mocht ik als klein meisje al dag en nacht op spelen. Als ze bij vriendjes of vriendinnetjes zo’n instrument hadden, probeerde ik dat soms ook. Dan zeiden hun ouders op enig moment wel: “Nabou, het is wel goed geweest”. ’

Op trombone leren ze je op dat moment nog de verschillende posities.’

Tijdens haar eerste jaren tromboneles kreeg ze vooral klassiek onderwezen. Dat er zoveel meer mogelijk was, werd haar duidelijk nadat ze van haar zus de dvd My

First Name is Maceo van Maceo Parker cadeau kreeg. ‘En met hem ook de andere leden van de beste blazerssectie die James Brown ooit had; trombonist Fred Wesley horen spelen was een echte eyeopener. “Met die man wil ik trouwen”, zei ik tegen mijn moeder. Ze legde me uit dat hij iets te oud voor me was.’

Niet alleen Wesley, Parker en consorten beïnvloeden Claerhouts muzikale ontwikkeling. ‘Thuis draaiden we ook Earth, Wind & Fire en Erykah Badu. De vorm van mijn muziek met thema’s en improvisaties mag dan vaak jazz-georiënteerd zijn, ik kijk graag breder dan dat alleen.’ trombone ensemble, en gaat ze toeren met die formatie. ‘Toen ik won bij Jong Jazztalent 2021 kreeg ik de mogelijkheid om een groep met vijf trombonisten samen te stellen. Een prachtige manier om mijn instrument uit te lichten en te laten horen wat het kan. Het zijn echt vijf stemmen waar je op maat voor kunt schrijven. Het is voor mij ook een schop onder mijn kont. Sommigen spelen dingen, die ik niet voor elkaar krijg.’

Aan serieus verder gaan in de muziek verbond moeder Claerhout wel voorwaarden. ‘Ze zei dat ik eerst verliefd moest worden op een instrument. Toen begreep ik dat niet goed, maar zij wist hoe intensief het muziekonderwijs in België kan zijn.’

Het werd dus de trombone, niet per se een instrument van de makkelijke weg. ‘Kinderen die op andere instrumenten les hadden, speelden al snel hun eerste liedjes.

Ze wil maar zeggen dat ze alleen het label ‘jazz’ te benauwend vindt. Grenzen oprekken probeert ze ook bij haar werk op het Antwerpse conservatorium. Eerst gaf ze er les, nu doet ze onderzoek naar een alternatieve wijze van componeren. 'Wat gebeurt er, als je niet de melodie en de harmonie leidend laat zijn, maar het ritme? Het nummer Kip op You Know experimenteert er al mee; de verschillende leden van N∆BOU spelen verschillende ritmes. Dat levert complexe patronen op, waarbij de ritmes maar heel af en toe met een maat samenvallen. Het resultaat bevalt me tot nu toe erg, al is het materiaal wel zo complex dat niet iedereen zomaar jammend of met een paar aanwijzingen kan invallen.”'

Op de cover van You Know staat een verkeerslicht op rood; in Claerhouts carrière staan vooralsnog alle seinen op groen. Begin 2023 sierde ze met haar beeltenis het affiche van het Flagey Jazz Fesitval in Brussel, waar ze als artist in residence op drie avonden met drie verschillende projecten aantrad.

Dit jaar verschijnt ook plaatwerk van haar

Met zangeres/dramaturge Naomi Beeldens staat Claerhout het komende jaar in de kindervoorstelling Hey Meredith! van de Zonzo Compagnie. Die wijdde al eerder producties aan componisten als Johann Sebastian Bach, John Cage en Miles Davis. Dit keer staat de veelzijdige Meredith Monk centraal. Nee, het is geen manier om alsnog Claerhouts vroegere ambities om actrice te worden tot werkelijkheid te laten komen. ‘Ik loop misschien een keer van links naar rechts over het toneel en weer terug. Het is vooral leuk om ook in deze richting eens iets te doen en om het publiek de lol van het creëren te laten zien. Ik herinner me nog goed hoe betoverend theater en muziek daar voor een kind kan zijn.’

Zo komen allerhande mooie projecten op Claerhouts pad. Blijft er ondertussen nog wat te dromen over? Ze neemt een slok gemberthee om er even over te peinzen. ‘Als ik luister naar Mr. Morale & the Big Steppers, het laatste dubbelalbum van Kendrick Lamar met raps, beats en strijkers, denk ik: zo iets zou ik best een keer willen maken. Zo rijk, zo inventief, ook echt anders gemaakt dan standaard-hiphop, meer vanuit een jazzy benadering. Ik kan sowieso weleens jaloers zijn op de vrijheid van vocalisten. Purple Rain van Prince op een heel andere manier blijft toch altijd Purple rain. Een instrumentalist moet voor de herkenbaarheid een beetje trouw blijven aan de melodie. Dat vind ik weleens jammer.’ Z