ÉCHT IMPACT MAKEN! Bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving ligt de nadruk vaak op nieuwbouw. Beginnen met een leeg blad is een prettige uitgangspositie, je wordt niet gehinderd door de beperkingen van een bestaande situatie. Veel iconische duurzame projecten worden op dit moment neergezet en die moeten ook echt blijven komen. We moeten alleen niet vergeten dat de echte meters gemaakt kunnen worden in de bestaande bouw. Ondanks dat er bij renovatie en transformatie complexe vraagstukken spelen, zoals uitvoerbaarheid en betaalbaarheid, is aandacht voor alle duurzaamheidsthema’s noodzakelijk bij deze projecten. Focus op materiaalgebonden milieu-impact, naast energie, is zeer relevant. De inzet van materialen bij reno-
Aandacht voor materiaal is geen leuk extraatje, maar absolute noodzaak. 22 #4 2021
vatie kan leiden tot een CO2-emissie die in ordegrootte gelijk is aan de emissiereductie door de verbetering van de energetische kwaliteit. De volledige focus op de energetische kant is daarom riskant. De aan andere thema’s gerelateerde milieu-impact blijft verborgen. Aandacht voor materiaal is geen leuk extraatje, maar absolute noodzaak als je echt wil verduurzamen. Diverse studies wijzen uit dat met de integraal geoptimaliseerde energieconcepten een aanzienlijke winst te boeken is. Het is dus zeer wenselijk dat de integrale benadering in de reeds bestaande procesgang van onderhoud en verbetering van bestaand vastgoed wordt ingebouwd. Maar is dit praktisch al mogelijk? En wordt het niet onnodig ingewikkeld gemaakt? De afgelopen jaren zijn er op dit gebied grote stappen gezet. Aandacht voor bestaande bouw sluit naadloos aan bij circulaire principes, zoals levensduurverlenging en hergebruik. Ook op methodisch
