LEIDERSCHAP
LIEVER LEIDERSCHAP IN ETHIEK DAN ETHISCH LEIDERSCHAP “Ethisch leiderschap is de norm”, constateert PR-deskundige Frank Peters in Het juiste doen als niemand kijkt. Dat wil zeggen: de samenleving verwacht dat bedrijven zich niet alleen aan de wet houden, maar ook waarden als eerlijkheid en rechtvaardigheid hoog in het vaandel hebben. Maar de lat mag wel nóg wat hoger liggen, als het aan Peters ligt. “Het gaat erom dat je rekening houdt met de verwachtingen van de stakeholders in je omgeving. Ook als zij daar niet direct om vragen.” Tekst Jan Bletz
I
n Hollow Man, een film van Paul Verhoeven uit 2000 ontdekt een tamelijk kleurloze, misschien wat egocentrische wetenschapper hoe hij onzichtbaar kan worden. Vanaf dat moment is de beer los. Zijn duistere kant komt aan het oppervlak. Eerst betast hij de borsten van zijn ex-vriendin, daarna verkracht hij zijn overbuurvrouw, werpt een steen door een raam en doodt een hond. Tegen het einde van de film is hij een lustmoordenaar geworden. Verhoeven liet zich naar eigen zeggen inspireren door De Republiek van filosoof Plato. Die had daarin al geschreven dat de wetten van de samenleving niet gelden voor wie onzichtbaar
5 6 • CFO MAG A ZINE
is, en dat een 'holle man' net als in de film van Verhoeven huizen zou binnendringen, mannen zou vermoorden en vrouwen zou verkrachten. Het kwade zit ingebakken in de mens, en zonder sociale restricties ontwikkelt hij zich tot een gevaarlijk roofdier - is de moraal. Zo bezien is het misschien maar goed dat mensen steeds minder in het geniep kunnen doen. Ze worden immers steeds 'zichtbaarder'; de technologische ontwikkelingen hebben immers gezorgd voor toegenomen transparantie. Informatie verspreidt zich tegenwoordig vliegensvlug, denk aan de berichten die via sociale media in
luttele seconden de hele wereld rond kunnen gaan. Deze open en doorzichtige wereld dwingt mensen verantwoordelijk te zijn voor hun daden, wat de kans groter maakt dat ze zich zullen conformeren aan de groepsnorm die zij als dominant ervaren. Meer zichtbaarheid en meer sociale controle maken van ons betere mensen dan wanneer we minder zichtbaar zijn, laat staan helemaal onzichtbaar zoals de 'hollow man' uit de gelijknamige film.
Tijdperk van hypertransparantie Voor bedrijven geldt hetzelfde: het lukt ze in dit tijdperk van WikiLeaks en Panama Papers niet meer misstappen te onttrekken
