1.3.1. Η βιομηχανία ως θεμέλιο της νέας κοινωνίας | Cité industrielle

1.3. Το όραμα της Μοντέρνας Πόλης

Στην αρχή του εικοστού αιώνα, οι αρχιτέκτονες προσπαθούν να απαντήσουν στα χωρικά ζητήματα της εποχής και να περιγράψουν τα οράματά τους για τις νέες κοινωνικές συνθήκες. Όι ουτοπικές μελέτες είναι πολυσύνθετες και αποκτούν υπόσταση μέσω της δημιουργικής χρήσης των αναπαραστατικών μέσων. Ό στόχος είναι να σχηματοποιήσουν τις ιδέες για τη νέα πόλη η οποία βασίζεται στις βιομηχανικές εξελίξεις. Έτσι η Μοντέρνα Πόλη παγιώνεται ως επιθυμία, με στόχο να αποτελέσει μια σύγχρονη ουτοπία. Ταυτόχρονα, επιδιώκει συνολικούς κοινωνικούς και πολεοδομικούς μετασχηματισμούς οι οποίοι ακόμα δεν υφίστανται.

1.3.1. Η βιομηχανία ως θεμέλιο της νέας κοινωνίας | Cité industrielle

εικόνα 26. Les hautsfourneaux (Οι Υψικάμικοι). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904 Ό Tony Garnier, προσκολλημένος στα σοσιαλιστικά ιδεώδη, έχει τη θέληση να μεταφέρει στον αστικό χώρο τα όνειρα μιας ισότιμης και ειρηνικής κοινωνίας. Το Cité industrielle (Βιομηχανική Πόλη) των τριάντα πέντε χιλιάδων κατοίκων είναι ένα αρχιτεκτονικό έργο που ξεκινάει το 1901 με το όνομα Ideal City (εικ. 26). Τα σχέδια του, επηρεασμένα από την παράδοση των Beaux-Arts, διαθέτουν μια φυσική ανεπάρκεια και μια αφαιρετική τάση. Από την ουτοπική πόλη του Garnier λείπουν φυλακές, δικαστήρια και νοσοκομεία, αφού όπως πίστευε δεν θα είναι απαραίτητα σε μια σοσιαλιστική πόλη (“Encyclopedia Britannica”, 1998).

Αποτελούμενο εξολοκλήρου από οπλισμένο σκυρόδεμα και γυαλί, θα εμπνεύσει τους Μοντερνιστές αρχιτέκτονες, με τον Le Corbusier να γράφει σε μια επιστολή προς τον Garnier: «[...] Αυτό είναι ένα ορόσημο που οριοθετεί σαφώς μια περασμένη περίοδο και ανοίγει τις πιθανές ελπίδες. Είστε ο πρώτος που καθαγιάζει το οπλισμένο σκυρόδεμα [...] Το κάνετε το μοναδικό πιθανό υλικό της εποχής. Ωστόσο, σε δέκα χρόνια, θα είναι η βάση ολόκληρης της παραγωγής» (Le Corbusier, όπως αναφέρεται στο Marcot, 2019: 13). Στο Cité industrielle εμφανίζεται η ιδέα της ζωνοποίησης των δραστηριοτήτων. Αυτές οι ζώνες –οικιστικές, βιομηχανικές, δημόσιες και γεωργικές– τοποθετούνται ανάλογα με την τοπογραφία και συνδέονται με πρότυπα συστήματα κυκλοφορίας. Ό δημόσιος χώρος συγκεντρώνει διοικητικά κτίρια, μουσεία και αθλητικά κέντρα. Ό σχεδιασμός των οικιστικών περιοχών εκμεταλλεύεται τον ήλιο και τον αέρα, ενώ ο βιομηχανικός τομέας βρίσκεται δίπλα σε περιοχές με φυσικούς πόρους (“Encyclopedia Britannica”, 1998).

Μέσα από εκατόν εξήντα τέσσερα λεπτομερή σχέδια, ο Garnier παρουσιάζει την ιδέα του για την πόλη όπου η βιομηχανία είναι η αφετηρία του σχεδιασμού λόγω της αντίληψης ότι η εργασία είναι το θεμέλιο της κοινωνικής οργάνωσης. Η πρόταση διαχωρίζει τις αστικές λειτουργίες και απομακρύνει τις ρυπογόνες βιομηχανικές δραστηριότητες στο βάθος των κοιλάδων. Έτσι, η πόλη τοποθετείται και αναπτύσσεται βάσει των αναγκών του βιομηχανικού τομέα. «Ό καθοριστικός λόγος για την ίδρυση μιας τέτοιας πόλης μπορεί να είναι η εγγύτητα των πρώτων υλών που πρέπει να βρεθούν ή η ύπαρξη φυσικής δύναμης ικανής να χρησιμοποιηθεί από την εργασία, ή ακόμα και η ευκολία των μέσων μεταφοράς» (Garnier , όπως αναφέρεται στο Pawlowski, 1993: 192).

εικόνα 27. L’hôpital (Το νοσοκομείο). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904

εικόνα 28. Le barrage (Το φράγμα). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904

εικόνα 29. Vue du centre (Θέα από το κέντρο). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904

εικόνα 30. L’usine métallurgique (Η μεταλλουργική μονάδα). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904

εικόνα 31. La terrasse sur la vallée (Η βεράντα με θέα στην κοιλάδα). Tony Garnier, Une Cité industrielle, 1901-1904